Problematyka „obcego” Problematyka „obcego” a kwestia pogranicza – a kwestia pogranicza – analiza socjologicznaanaliza socjologiczna

Przygotowali studenci WSZiNS w Tychach:

Bartłomiej SkowronMariusz KocońPiotr Gątkiewicz

Typologia granic wg M. Golki

• linia okopów – pole minowe

• rzeka – prom

• ściana – brama

• parkan – boisko

• ulica – plac targowy

Rodzaje pogranicz wg J. Nikitorowicza

• Pogranicze terytorialne

• Pogranicze treściowo – kulturowe

• Pogranicze interakcyjne

• Pogranicze świadomościowe

•„obcy” jako inny

•„obcy” jako niezrozumiały

„Przedmiot ludzki doświadczany jest przez podmiot ludzki jako obcy zawsze wtedy i tylko wtedy, gdy zachodzi między nimi styczność społeczna na podłożu rozdzielnych układów wartości”.

Florian Znaniecki

Podział na to co bliskie, i na to co dalekie wg C. Levi-Strauss’a jest pierwotną i uniwersalną cechą ludzi.

„Po to, żebym był rzeczywistym uczestnikiem świata kultury, potrzebna mi jest kultura drugiego człowieka. Nie mogę się ograniczać do tego, że pozwalam mu być odmiennym. Ale musze w jakiś sposób wprowadzić jego kulturę, jego wartości i prawdę w sferę mojego własnego myślenia. (…) To nie tylko tolerowanie czegoś innego, ale także zrozumienie, że bez tego innego ja nie mogę być samym sobą.”

V.S. Bibler

Rozróżnienie dwóch poziomów swojskości wg Ewy Nowickiej

• Przedrefleksyjny

• Świadomy

Dwie koncepcje opozycji „swój-obcy” wg W. G. Sumner’a

• jasna dychotomie świata społecznego

• obce, nieokreślone, swojskie

Analityczne rozbicie struktur na komponenty wg

E. S. Bogardus’a

poznawczy – wiedza pozytywna o obcym; zainteresowanie obcym

emocjonalny – postawy „od” i postawy „ku”

behawioralny - zachowanie

Najistotniejsze właściwości uprzedzeń

Oczekiwanie negatywnych skutków związanych z obecnością lub z działalnością obiektu uprzedzeń

Brak racjonalnych uzasadnień dla negatywnego stosunku do danej jednostki lub grupy, jak też nieświadomość irracjonalności własnego ustosunkowania do obiektu uprzedzeń

„Tam gdzie, jak w Unii Europejskiej, nie stosuje się gwałtu, by niszczyć narodowe odrębności, naród mógłby przestać istnieć tylko, gdyby istnieć nie chciał”.

Abp Józef Życiński