Konferencje metodyczne dla nauczycieli poprzedzające rok szkolny

2016/2017

W przededniu wielkich zmian w polskiej oświacie

Fizyka

Program konferencji

• Kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2016/2017

• Zmiany w prawie oświatowym

• Zadania i wyniki egzaminu gimnazjalnego w części matematyczno-przyrodniczej i matury z fizyki

• Wykorzystanie zajęć pozalekcyjnych do podnoszenia efektów nauczania fizyki

• Metoda IBSE w kształceniu postaw badawczych uczniów

• Oferta szkoleń ZCDN-u na rok szkolny 2016/2017

• Sprawy różne – komunikaty, pytania i propozycje nauczycieli

2 środa, 21 września 2016

Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2016/2017

1. Upowszechnianie czytelnictwa, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród dzieci i młodzieży.

2. Rozwijanie kompetencji informatycznych dzieci i młodzieży w szkołach i placówkach.

3. Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości.

4. Podniesienie jakości kształcenia zawodowego w szkołach ponadgimnazjalnych poprzez angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.

• Zniesienie obowiązku szkolnego dla 7-latków od roku szk. 2016/2017.

• Likwidacja godzin „karcianych” od 1 września 2016 roku.

• Likwidacja sprawdzianu po szkole podstawowej od roku 2016/2017

4 środa, 21 września 2016

Zmiany w prawie oświatowym

Możliwość odwołania się od wyników egzaminu maturalnego

• Od 2017 r. maturzyści będą mieli możliwość odwołania się od ustalonego

przez dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej wyniku weryfikacji sumy

punktów z części pisemnej egzaminu maturalnego do Kolegium Arbitrażu

Egzaminacyjnego, takie samo prawo mają mieć też osoby przystępujące do

egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, jeśli chodzi

o wynik z części pisemnej egzaminu.

• Osoby przystępujące do egzaminu maturalnego i egzaminu

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie będą mogły wykonywać

fotografię swojej pracy egzaminacyjnej podczas dokonywania wglądu – od

najbliższego roku szkolnego prawo to będzie przysługiwało również uczniom

przystępującym do egzaminu gimnazjalnego.

5 środa, 21 września 2016

Zmiany w prawie oświatowym

• Oceny z religii i etyki – wliczane do średniej

• Uczniowi, który uczęszczał zarówno na zajęcia z religii, jak

i etyki, przy wyliczaniu średniej odpowiednio z rocznych lub

końcowych ocen klasyfikacyjnych będą uwzględniane oceny

klasyfikacyjne uzyskane zarówno z religii, jak

i z etyki.

6 środa, 21 września 2016

Zmiany w prawie oświatowym

• Terminy postępowania rekrutacyjnego i uzupełniającego na rok

szkolny 2017/2018 i następne lata szkolne, a także terminy

składania dokumentów do szkół i przedszkoli będą ustalane

przez organy prowadzące lub kuratora oświaty.

• Nowelizacja przywraca opiniowanie arkuszy organizacyjnych

publicznych szkół i placówek oświatowych przez kuratora.

• Podstawa prawna

• Ustawa z 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1010).

7 środa, 21 września 2016

Zmiany w prawie oświatowym

Priorytety MEN w roku szkolnym 2016/2017

Przygotowania reformy MEN w roku szkolnym 2016/2017

MEN dopiero 16 września przedstawi projekt ustawy likwidującej gimnazja - procedura legislacyjna zakończy się w najlepszym wypadku w styczniu. W lutym będą gotowe nowe podstawy programowe - do wszystkich przedmiotów (Klasa I i VII). Wydawnictwa dostaną mniej

niż sześć miesięcy na opracowanie podręczników. Nauczyciele na przygotowanie się do pracy z nimi czasu nie dostaną wcale. A

podręczniki uczniom będą wybierać w ciemno.

(informacja z artykułu Justyny Sucheckiej)

Przeczytaj też list Pani Minister z 23 sierpnia br. (www.men.gov.pl)

Międzynarodowy Rok Mapy

CELE MIĘDZYNARODOWEGO ROKU MAPY

▼ Uczynić mapę bardziej widoczną dla obywateli i uczniów na całym świecie

▼ Pokazać, jak mapy mogą być używane w społeczeństwie

▼ Pokazać, jak technologia informacyjna może wspomagać dostęp do

geoinformacji i jak przy jej pomocy można samemu opracowywać mapy

▼ Zaprezentować różne typy map i ich proces ich produkcji

▼ Pokazać rozwój techniczny opracowania i produkcji map i atlasów

▼ Rozszerzyć nabór studentów na studia kartograficzne

Międzynarodowy Rok Mapy

W Międzynarodowym Roku Mapy przewiduje się następujące formy działalności:

• opracowanie i publikacja popularnego podręcznika kartografii

• organizowanie imprez promocyjnych w krajach członkowskich MAK

• wsparcie inicjatywy w formie różnych przedsięwzięć organizowanych przez komisje MAK

• włączenie do inicjatywy MAK jej siostrzanych organizacji międzynarodowych

• opracowanie materiałów informacyjnych o inicjatywie Międzynarodowego Roku Mapy

Międzynarodowy Rok Mapy

W ZCDN-ie planowane są zajęcia poświęcone pracy z mapą na zajęciach przyrody i geografii, które poprowadzi dr Małgorzata Świątek z Zakładu Hydrografii i Gospodarki Wodnej WNOZ Uniwersytetu Szczecińskiego.

Spróbujemy także zorganizować wizytę w Wojewódzkim Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Szczecinie.

Warto zapoznać się z pozycją pomocniczą do podręcznika Przyrodo, witaj

Zajęcia z mapą – Karty pracy i Wskazówki metodyczne, Z. Szmidt, A. Szmidt-Pawłowska (WSiP, Warszawa 2010), a także

z filmem WSiP – Plan i mapa – J. Kądziołka, M. Kubera (9 min 25 sek.)

Film ten stanowić może przyczynek do poznania mapy, która pozostaje podstawowym narzędziem pracy na lekcjach geografii. Stawia pytanie, co to jest plan, co to jest mapa i czym różnią się między sobą, czym różni się mapa od fotografii terenu widzianego z góry, z różnych wysokości, można też na jego podstawie wnioskować o tym, czym jest globus. Wprowadza też pojęcie skali (liczbowej) i podziałki (liniowej). Ścieżka przewodnia filmu prowadzi nas od poznania rzeczywistości związanej z tematem, do jej przetworzenia w postaci planu i mapy. Obserwujemy wycinek terenu, najpierw z małej wysokości, a później z coraz większej, aż do odległości kosmicznej, z której obraz Ziemi można porównywać z globusem. Następnie powracamy do punktu wyjścia, by te widoki z góry przetworzyć stopniowo w plany i mapy.

2016 – Międzynarodowy Rok Roślin Strączkowych Pożywne ziarna dla zrównoważonej przyszłości

Cele roku: Podnieść świadomości społeczeństwa na temat roli

nasion roślin strączkowych w zrównoważonej produkcji żywności i zdrowym odżywianiu oraz ich znaczenia

w utrzymaniu bezpieczeństwa żywnościowego. *

Promować znaczenie nasion roślin strączkowych w całym systemie żywieniowym, ich wpływ na ograniczenie

niedożywienia, poprawę użyźnienia gleby i odporność na zmiany klimatyczne.

*

Promować rolę nasion roślin strączkowych w łańcuchu żywnościowym oraz potrzebę zwiększenia produkcji tych

roślin. *

Wzmocnić badania nad nasionami roślin strączkowych. *

Poprawić wykorzystanie nasion roślin strączkowych w systemie płodozmianu, by zmniejszyć negatywne skutki

uprawy zbóż. *

Sprostać wyzwaniom stojących przed handlem nasionami roślin strączkowych.

2016 – Międzynarodowy Rok Roślin Strączkowych Pożywne ziarna dla zrównoważonej przyszłości

2016 – Międzynarodowy Rok Roślin Strączkowych Pożywne ziarna dla zrównoważonej przyszłości

Proponujemy zorganizowanie jesienią 2016 jednodniowego wydarzenia pt.

Rośliny strączkowe – pożywne nasiona dla zrównoważonej przyszłości

zawierającego część edukacyjną i żywieniową Np. projekty, konkursy, gazetka szkolna, inscenizacje, dzień

zdrowego żywienia, lekcje przedmiotowe, festyn szkolny

Więcej na stronie: www.fao.org/pulses-2016/en/

Wyniki egzaminu gimnazjalnego

Średni wynik procentowy GM-P dla kraju – 51% Średni wynik procentowy GM-M dla kraju – 49% Średni wynik procentowy GM-P dla Okręgu – 49,75% Średni wynik procentowy GM-M dla Okręgu – 46,94% Średni wynik procentowy GM-P woj. zachodniopomorskie – 48,77% Średni wynik procentowy GM-M woj. zachodniopomorskie – 45,17% Średni wynik procentowy GM-P i GM-M woj. mazowieckie – 54% i 52% Współczynnik łatwości zadań w zachodniopomorskim - cz. matematyczno-przyrodnicza przedmioty przyrodnicze - arkusz: GM-P1-162 Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Łatwość 0,38 0,56 0,68 0,56 0,34 0,38 0,43 0,14 0,58 0,28 0,55 0,20 0,85 0,55 Zadanie 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Łatwość 0,56 0,45 0,47 0,33 0,44 0,60 0,65 0,68 0,47 0,50

Wyniki egzaminu gimnazjalnego, część przyrodnicza – trudniejsze zadania

Zadanie 16. (0–2) Na rysunku przedstawiono tabliczkę znamionową znajdującą się na czajniku elektrycznym. Podane informacje wykorzystaj do rozwiązania zadania. Dokończ zdania. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród podanych. (Fuda, Model MC-120, 230 V 850 W) 16.1. Natężenie prądu elektrycznego płynącego przez grzałkę czajnika ma wartość około A. 3,7 A B. 4,6 A C. 7,1 A D. 17 A 16.2. Prąd elektryczny, płynący przez grzałkę czajnika, wykonał w ciągu 240 s pracę A. 850 J B. 3400 J C. 51000 J D. 204000 J Zadanie 18. (0–1) Na sprężynkach zawieszono kulki K1 i K2. Po wychyleniu kulek z położenia równowagi kulka K1 drgała z częstotliwością 1 Hz, natomiast okres drgań kulki K2 był równy 0,8 s. Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz właściwe odpowiedzi spośród podanych. W ciągu jednej minuty kulka K1 wykonała A/B drgań, a częstotliwość drgań kulki K2 Była równa C/D. A. 60 C. 1,25 Hz B. 10 D. 8 Hz Odpowiedź: A (60 drgań), C (1,25 Hz)

Wyniki egzaminu gimnazjalnego – fizyka

Za pomocą zadań z fizyki sprawdzano poziom opanowania umiejętności dotyczących wykorzystania wielkości fizycznych do opisu poznanych zjawisk oraz wskazywania w otaczającej rzeczywistości przykładów zjawisk opisywanych za pomocą poznanych praw i zależności fizycznych. Zakres treści obejmował zagadnienia dotyczące ruchu prostoliniowego, przepływu ciepła, skupiania promieni w zwierciadle wklęsłym, wielkości fizycznych charakteryzujących prąd elektryczny oraz ruch drgający. Poziom wykonania poszczególnych zadań wahał się od 33% do 85%. Uczniowie na najwyższym poziomie rozwiązali zadanie 13., za pomocą którego sprawdzano rozumienie pojęcia przyśpieszenie. 85% gimnazjalistów poprawie zinterpretowało informacje zawarte w treści zadania i wskazało właściwą odpowiedź. Zadanie było dla uczniów najłatwiejsze w całym arkuszu. Zadania 14., 15., 16.1. oraz 17. okazały się dla uczniów umiarkowanie trudne. Do poprawnego rozwiązania zadania 14. konieczna była analiza wykresu przedstawiającego zależność temperatury od czasu dla dwóch jednakowych mas wody. Woda znajdowała się kubkach wykonanych z różnych materiałów: jeden kubek wykonany był z metalu, który jest dobrym przewodnikiem ciepła, drugi – z porcelany, która należy do izolatorów. Po wskazaniu kubka, w którym woda stygnie wolniej, należało poprawnie uzasadnić wybór. Średnio co piąty uczeń poprawnie zinterpretował wykres, nie potrafił jednak wskazać właściwego uzasadnienia wybranej odpowiedzi prawdopodobnie dlatego, że nie odróżniał izolatorów i przewodników ciepła. 55% uczniów wybrało poprawną odpowiedź. W zadaniu 15. uczniowie musieli wskazać rysunek, na którym poprawnie przedstawiono bieg promienia odbitego od zwierciadła. 56% piszących wiedziało, że promień równoległy do osi optycznej zwierciadła, po odbiciu przechodzi przez ognisko zwierciadła. Średnio co trzeci uczeń uznał, że po odbiciu, promień przechodzi przez środek krzywizny zwierciadła.

Wyniki egzaminu gimnazjalnego – fizyka cd.

Może to oznaczać, że umiejętności dotyczące konstruowania obrazów w zwierciadłach nie zostały opanowane w stopniu zadowalającym, co utrudnia zarówno konstruowanie, jaki i rozpoznawanie cech obrazów powstających w zwierciadłach wklęsłych. Rozwiązując zadania 16., uczniowie musieli przeanalizować informacje zamieszczone na rysunku przedstawiającym tabliczkę znamionową. Do poprawnego rozwiązania zadania niezbędne było również rozumienie pojęć: natężenie prądu elektrycznego, moc prądu i praca prądu elektrycznego oraz znajomość związków między tymi wielkościami fizycznymi. Zadanie poprawnie rozwiązało 45% gimnazjalistów. Za pomocą zadania 17., w którym opisano zalecane przez podstawę programową doświadczenie – dokonywanie pomiaru siły wyporu za pomocą siłomierza (dla ciała wykonanego z jednorodnej substancji o gęstości większej od gęstości wody), sprawdzano umiejętność wnioskowania. Zadaniem uczniów była ocena prawdziwości dwóch zdań związanych z przeprowadzonym doświadczeniem. Aby poprawnie wykonać zadanie, gimnazjaliści musieli rozumieć pojęcie siła wyporu i wiedzieć, że wyznacza się ją jako różnicę wskazań siłomierza (na którym zawieszono aluminiowy obciążnik) przed i po zanurzeniu obciążnika w wodzie. Prawie połowa piszących (47%) poprawnie rozwiązała zadanie. Najtrudniejsze dla gimnazjalistów było zadanie 18., za pomocą którego sprawdzano, czy uczniowie poprawnie posługiwali się wielkościami fizycznymi charakteryzującymi ruch drgający i potrafią wyznaczyć liczbę drgań w czasie jednej minuty (znając częstotliwość drgań) oraz obliczyć częstotliwość drgań (znając okres drgań). Średnio co trzeci uczeń właściwie wskazał liczbę drgań pierwszej kulki w ciągu jednej minuty, jednak błędnie wyznaczył częstotliwość drgań drugiej kulki. 33% uczniów udzieliło poprawnej odpowiedzi. Właściwe rozumienie pojęć i związków między wielkościami jest niezbędne do opisu ruchu.

WOJEWÓDZTWO ZACHODNIOPOMORSKIE Egzamin gimnazjalny 2016 – wnioski

Na podstawie wyników tegorocznego egzaminu gimnazjalnego można stwierdzić, że:

1. Łatwe dla uczniów okazały się zadania nawiązujące do sytuacji typowych oraz sprawdzające umiejętności odczytywania informacji.

2. Trudne dla uczniów były zadania wymagające obliczeń (zasadniczą trudność stanowi znajomość podstawowych pojęć fizycznych oraz związków między wielkościami fizycznymi).

3. Najtrudniejsze dla piszących okazały się zadania, w których odwoływano się do analizy doświadczeń i interpretacji wyników.

Sukces egzaminacyjny zależy od wielu umiejętności uczniów. Należą do nich m.in. umiejętności ponadprzedmiotowe, takie jak: wykorzystywanie informacji, analizowanie wyników doświadczeń oraz formułowanie wniosków na podstawie przeprowadzonego rozumowania. Jednak, aby te umiejętności mogły być kształcone i rozwijane, niezbędne jest właściwe rozumienie pojęć, praw oraz związków przyczynowo-skutkowych. W nauczaniu fizyki, chemii i biologii ważne jest wdrażanie uczniów do samodzielnego projektowania i przeprowadzania doświadczeń oraz analizy ich wyników. W nauczaniu geografii nacisk powinien być kładziony na pracę z mapą. W wielu przypadkach mapa ilustruje treści, na podstawie których uczeń powinien dostrzegać prawidłowości i związki przyczynowo-skutkowe.

Terminarz egzaminów zewnętrznych w 2017r.

Komunikat dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z 19 sierpnia

2016 r. w sprawie harmonogramu przeprowadzenia egzaminu

gimnazjalnego oraz egzaminu maturalnego w 2017 roku.

Harmonogram przeprowadzenia egzaminu gimnazjalnego:

a) część humanistyczna – 19 kwietnia 2017 r. (środa), godz. 9:00 i 11:00

b) część matematyczno-przyrodnicza – 20 kwietnia 2017 r. (czwartek),

godz. 9:00 i 11:00

c) język obcy nowożytny – 21 kwietnia 2017 r. (piątek), godz. 9:00 i

11:00

Egzamin maturalny z fizyki - poziom podstawowy i rozszerzony - 18

maja (czwartek) godz. 9:00

Wykorzystanie zajęć pozalekcyjnych do podnoszenia efektów nauczania fizyki

• Prowadzenie kół zainteresowań, zajęć terenowych i wycieczek edukacyjnych oraz innych zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych

• Uczestnictwo w zajęciach w pozaformalnych ośrodkach edukacji przyrodniczej np. w IBJ w Świerku, na wystawie Eureka i Miasto Nauki czy w stacji morskiej Uniwersytetu Szczecińskiego, a także TCEE w Sarbinowie i TOEE w Zalesiu.

• Organizowanie konkursów wewnątrzszkolnych i zachęcanie do udziału w konkursach i olimpiadach zewnętrznych

• Więcej w poradniku: Przedmioty przyrodnicze poza szkołą

wydanym przez IBE Warszawa 2014 www.ibe.edu.pl/pl

22 środa, 21 września 2016

Metoda IBSE edukacji przyrodniczej opartej na uczniowskich badaniach naukowych

Metoda IBSE edukacji przyrodniczej opartej na uczniowskich badaniach naukowych

Cykl 5E – pięć etapów lekcji badawczych I etap – zaangażowanie II etap – poszukiwanie/badanie III etap – wyjaśnianie IV etap – dopracowywanie/rozwijanie V etap – ewaluacja/refleksja

Rodzaje zajęć opartych na dociekaniu naukowym

Wyróżnik - Wzrastająca samodzielność uczniów

a) Interaktywny pokaz doświadczalny – nauczyciel zadaje uczniom pytania nt. przewidywania

Np. Jak zmieni się temperatura, gdy zmieszam ze sobą grudki lodu i sól kamienną

b) Sterowane instrukcją nauczyciela odkrywanie Np. Zmieszaj 2 cm3 oleju rzepakowego i 2 cm3 wodnego roztworu KMnO4. Obserwuj

barwę mieszaniny

c) Ukierunkowane badanie naukowe Np. Ustalcie, jak zachowują się metale w obecności kwasów (Wskazówki praktyczne)

d) Ograniczone badanie naukowe Np. Biopaliwa. Jaki jest wpływ dodatku olejów roślinnych na wartość energetyczną

benzyny (Nauczyciel tylko przedstawia problem)

e) W pełni otwarte badanie naukowe Np. Rola porostów w ekosystemach (Nauczyciel tylko przedstawia zagadnienie)

Czasopismo „Fizyka w szkole” (165 zł rocznie) Wydawnictwo ASPress

Spis treści wydania 4/2016

4 Wizualizacja drgań - Andrzej Kuczkowski

7 Przybądźcie i zobaczcie, jak kręci się Ziemia - Marek Lipiński

11 Odpowietrzanie kaloryfera i prawo Bernoullego - Kazimierz Mikulski

16 Zastosowanie programu HyperChem w nauczaniu fizyki i chemii - Walentyna Szwec

35 Co, jak i dlaczego? Pytania i doświadczenia, które mogą cię zaskoczyć. Cz. IV - Waldemar Reńda

14 Co w fizyce piszczy? - Zbigniew Wiśniewski

19 Fizyka jądrowa – szkic do historii odkryć - Waldemar Reńda

29 Żywoty fizyków. Gustav Robert Kirchhoff - Tadeusz Wibig

31 Atomy w pułapce - Aneta Czarnecka-Malicka

33 Prawda jest jedna, a głupstw tysiące – uwagi do dyskusji o masie relatywistycznej - Aleksander Nowik

• 49 Czy nie warto promować literatury SF? - Tadeusz Wibig

• 38 Jak szukano Plutona? - Janusz Rokita

26 środa, 21 września 2016

Edukacja biologiczna i środowiskowa – 2016 rok

W aktualnym numerze (2/2016):

NAUKA Wybrane stawonogi tworzące wyrośla na drzewach i krzewach Populacje reliktowe – „naturalne laboratoria” Ocena wartości obszarów przyrodniczo cennych i ich wpływ na wartość nieruchomości Miejska przestrzeń publiczna jako element wizerunku miasta uzdrowiskowego Czy komary wybierają swoich żywicieli? Mucha domowa (Musca domestica L.) w środowisku człowieka Mikrobiologiczna degradacja nonylofenoli (NP) SZKOŁA Różne oblicza papierków wskaźnikowych – archaizm czy niedoceniane możliwości? O dydaktyce szkoły wyższej z zastosowaniem metody naukowej Edukacyjno-wychowawczy wymiar kontaktu uczniów z przyrodą Gatunki inwazyjne i etyka – pomysł na zajęcia

Kwartalnik wydawany przez IBE adresowany do nauczycieli przedmiotów przyrodniczych Dostępny na stronie: ebis.ibe.edu.pl Bezpłatnie w formacie Flash i odpłatnie w formacie PDF oraz w wersji papierowej

Oferta szkoleń ZCDN-u

III /C/19 Badamy właściwości skał i minerałów

• Zakres: Pochodzenie i różnorodność skał na Ziemi. Fizyczne i chemiczne

właściwości wybranych skał i minerałów. Doświadczenia ze skałami i minerałami na lekcjach przyrody.

• Opis formy: Celem ogólnym szkolenia jest zachęcenie nauczycieli do rozwijania u małych dzieci badawczej postawy wobec przyrodniczego środowiska. Najpierw zaprezentowane zostaną pochodzenie i budowa różnorodnych skał. Następnie odbędzie się metodyczna cześć, w trakcie której na bazie wymagań podstawy programowej przedmiotu przyroda zostaną omówione i przećwiczone metody nauczania tego zagadnienia. Nauczyciele wykonają także kilka doświadczeń i obserwacji, pozwalających zbadać właściwości fizyczne i chemiczne wybranych skał i minerałów.

• Liczba godzin: 5

• Prowadzący: Zdzisław Nowak

• Odpłatność: Forma bezpłatna

Oferta szkoleń ZCDN-u

• III /C/20 Od pokazu nauczyciela do samodzielnego badania

• naukowego wykonywanego przez uczniów

• Zakres: Kształcenie rozumowania naukowego uczniów. Etapy i metody kształcenia składowych umiejętności rozumowania naukowego. Metoda IBSE nauczania przedmiotów przyrodniczych. Planowanie doświadczeń i uczniowskich badań naukowych z założonym stopniem samodzielności uczniów. Materiały edukacyjne przydatne w kształceniu rozumowania naukowego

• Opis formy: Nowa podstawa programowa narzuciła nauczycielom obowiązek kształcenia kompetencji rozumowania naukowego, definiowanego jako umiejętność wykorzystywania wiedzy naukowej do identyfikowania i rozwiązywania problemów oraz formułowania wniosków opartych na obserwacjach i doświadczeniach. Ze względu na złożoność tej kompetencji zalecane jest stopniowe jej wprowadzanie, wychodząc od pytań i pokazów, a kończąc na samodzielnych badaniach i projektach badawczych uczniów. W literaturze i w praktyce szkolnej stosuje się różne podejścia. Na warsztatach przećwiczone zostaną niektóre z proponowanych w literaturze i stosowanych w praktyce szkolnej podejść. Wykonane zostaną modelowe eksperymenty w poszczególnych przedmiotach przyrodniczych, a także projekty interdyscyplinarne

• Liczba godzin 10

• Prowadzący Zdzisław Nowak, Małgorzata Majewska, Halina Szczepaniec

• Odpłatność 100 zł

Oferta szkoleń ZCDN-u

III /C/21 Poznajemy świat małych zwierząt żyjących w wodzie i w glebie • Zakres: Złożoność świata mikrofauny. Znaczenie małych organizmów w

ekosystemach. Mikroskopowe obserwacje małych organizmów glebowych i żyjących w środowisku wodnym. Projektowanie lekcji badawczych na wszystkich etapach kształcenia.

• Opis formy: Celem szkolenia jest rozszerzenie wiedzy nauczycieli przedmiotów przyrodniczych w zakresie środowiska i egzystencji małych zwierząt żyjących w wodzie i glebie oraz rozwijanie umiejętności kształcenia rozumowania naukowego z wykorzystaniem tej tematyki. Poznawanie budowy, zachowania i roli tych organizmów w ekosystemach może być inspirujące dla uczniów uzdolnionych i zainteresowanych przyrodą i ekologią. Nauczyciele podczas warsztatów wypracują scenariusze oraz własne środki dydaktyczne związane z tą tematyką, przydatne w praktyce szkolnej.

• Liczba godzin: 7 • Prowadzący: Zdzisław Nowak, Małgorzata Majewska, pracownicy naukowi

Uniwersytetu Szczecińskiego • Koordynator: Zdzisław Nowak • Odpłatność: 50 zł

Oferta szkoleń ZCDN-u

III /C/22 Czy spalanie odpadów jest szkodliwe? Wizyta w Zakładzie Termicznego • Unieszkodliwiania Odpadów „EcoGenerator” w Szczecinie • Zakres: Miejsce termicznego unieszkodliwiania odpadów w systemie ich

zagospodarowania. Procesy pozyskiwania ciepła i generowania energii elektrycznej z odpadów. Wykorzystanie produktów ubocznych powstających w spalarni. Chemiczne sposoby oczyszczania spalin. Edukacja ekologiczna w szczecińskim „EcoGeneratorze”.

• Opis formy: W 2017 roku zostanie ukończona budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów w Szczecinie. Jego znaczenie dla miasta, a także kontrowersje związane z jego umiejscowieniem i przyszłym funkcjonowaniem oraz niekorzystnym oddziaływaniem na czystość powietrza w Szczecinie wymagają rzetelnej dyskusji i analizy, także wśród nauczycieli. Zwiedzając ten nowoczesny i ważny dla miasta obiekt, będzie można skonfrontować swoje wyobrażenia i obawy z rzetelną informacją na temat spalarni przedstawioną przez pracujących tam specjalistów. Nauczyciele będą mieli także okazję poznać edukacyjną ofertę szczecińskiego „Eco-Generatora” oraz przedstawić własne propozycje organizowania tam zajęć dla uczniów.

• Liczba godzin: 4 • Prowadzący: Zdzisław Nowak • Odpłatność: Forma bezpłatna

Oferta szkoleń ZCDN-u Sieć współpracy i samokształcenia - nr formy V/6

Zajęcia terenowe w nauczaniu przyrody

• Zakres: Rodzaje, miejsca i tematy zajęć terenowych. Scenariusze, karty pracy i pomoce dydaktyczne przydatne podczas przyrodniczych zajęć terenowych. Przykłady lekcji terenowych i dłuższych zajęć w terenie. Opracowanie „terenowych” scenariuszy i kart pracy przez uczestników Sieci

• Opis formy: Organizowanie lekcji „za progiem klasy szkolnej” jest obecnie wymogiem zapisanym zarówno w zadaniach szkoły, jak i celach edukacyjnych przedmiotu przyroda zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Uczniowie muszą zdobywać wiedzę z tego przedmiotu poprzez kontakt z naturalnym środowiskiem, wykonując ćwiczenia i prowadząc przyrodnicze obserwacje. Tak wzbogacony proces edukacyjny rozwija liczne umiejętności, np. dostrzegania zmian w otaczającym środowisku, obserwowania składników środowiska i praw w nim rządzących oraz dokonywania ich opisu, umiejętność orientowania się w terenie i posługiwania się przyrządami czy dostrzegania wpływu działalności człowieka na środowisko. Niestety, wyniki ogólnopolskiego monitoringu wdrażania podstawy programowej pokazują, że zajęcia terenowe nie są realizowane w sposób systematyczny. Dlatego głównym celem Sieci jest upowszechnianie dobrych rozwiązań i wypracowanie nowych.

• Liczba godzin: 15 (3 spotkania + praca na platformie e-learningowej)

• Prowadzący: Zdzisław Nowak + edukatorzy z przyrodniczych ośrodków edukacyjnych

• Odpłatność: forma bezpłatna (dojazd do miejsc zajęć terenowych pokrywają uczestnicy)

Oferta szkoleń ZCDN-u

III/C/23 Ocenianie kształtujące na lekcjach przedmiotów przyrodniczych • Zakres • Funkcje i rodzaje oceniania wewnątrzszkolnego. Procedura i elementy oceniania

kształtującego. Elementy OK na lekcjach przedmiotów przyrodniczych. Tworzenie scenariuszy lekcji z wykorzystaniem oceniania kształtującego.

• Opis formy • Uczestnicy szkolenia przejdą drogę od formułowania celów lekcji dla uczniów, poprzez

tworzenie kryteriów oceniania „nacobezu”, szukanie relacji między ocenianiem kształtującym a sumującym, aż do pytań kluczowych oraz informacji zwrotnej nauczyciela dla ucznia i ucznia dla nauczyciela. Nauczyciele wypracują: zasady współpracy z rodzicami i uczniami, przykłady oceny koleżeńskiej i samooceny uczniowskiej. Podczas warsztatów opracowane zostaną scenariusze lekcji zawierające elementy oceniania kształtującego. Jednym z celów szkolenia jest dzielenie się własnymi pomysłami oraz przemyśleniami w zakresie stosowania oceniania kształtującego na lekcjach chemii, fizyki, geografii i przyrody.

• Liczba godzin: 5 • Prowadzący: Zdzisław Nowak • Odpłatność: Forma bezpłatna

Oferta szkoleń ZCDN-u

• Konferencja – VII/4 Edukacja astronomiczna dzieci i młodzieży

• Zakres: Edukacja astronomiczna w podstawie programowej edukacji wczesnoszkolnej i na wyższych etapach w zakresie przedmiotów przyrodniczych. Prowadzenie obserwacji astronomicznych w szkole – niezbędne wyposażenie, organizacja. Aktywizujące metody nauczania astronomii. Środki dydaktyczne i materiały wykorzystywane w edukacji astronomicznej. Pozaszkolne formy edukacji astronomicznej

• Liczba godzin – 5 + sesja obserwacyjna

• Prowadzący - Zdzisław Nowak, Tomasz Skowron, członkowie Szczecińskiego Oddziału PTMA i pracownicy TOEE w Zalesiu

• Odpłatność - Forma bezpłatna

• Planowany termin – marzec 2016

Oferta szkoleń ZCDN-u

Kurs doskonalący - nr formy I/4

• Tytuł formy: Kurs dla kierowników wycieczek szkolnych • Zakres: Prawne aspekty organizowania wycieczek szkolnych. Wycieczki szkolne

w nowej podstawie programowej. Planowanie i realizacja wycieczek szkolnych. Baza turystyczna i edukacyjna dla wycieczek szkolnych. Ochrona zdrowia i życia uczestników wycieczek szkolnych. Udzielanie pierwszej pomocy w wypadkach podczas wycieczek.

• Opis: Krajoznawstwo i turystyka to ważne elementy szkolnej edukacji. Znajomość prawa w zakresie związanym z organizacją wycieczek szkolnych, wiedza zapewniająca bezpieczne warunki ich przeprowadzania, a także umiejętność wieloaspektowego wykorzystania wycieczek szkolnych w procesie dydaktyczno-wychowawczym są nieodzowne do pełnienia funkcji kierownika lub opiekuna. Kurs daje także możliwość zapoznania się ze stale rozwijającą się bazą szkolnego krajoznawstwa i turystyki. W aktualnym stanie prawnym kurs ma charakter doskonalący

• • Liczba godzin: 8 • Prowadzący: Zdzisław Nowak, Maria Flisznik, • Koordynator: Zdzisław Nowak • Odpłatność: 80 zł

Oferta szkoleń ZCDN-u

• Kurs kwalifikacyjny – nr formy I/3

• Tytuł formy: Kurs na wychowawcę wypoczynku dzieci i młodzieży • Zakres: Organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży. Organizacja zajęć w czasie

trwania wypoczynku. Planowanie pracy opiekuńczej, wychowawczej i edukacyjnej. Ruch i rekreacja. Turystyka i krajoznawstwo. Zajęcia kulturalno-oświatowe. Zajęcia praktyczno-techniczne. Prace społecznie użyteczne. Bezpieczeństwo życia i zdrowia uczestników wypoczynku

• Opis: Kwalifikacyjny kurs na wychowawcę wypoczynku jest organizowany dla osób dorosłych z wykształceniem średnim, niebędących nauczycielami, którzy przygotowują się do roli wychowawcy wypoczynku dzieci i młodzieży. Kurs jest organizowany pod nadzorem Zachodniopomorskiego Kuratora Oświaty. Uczestnicy szkolenia otrzymają zaświadczenia o ukończeniu kursu, pod warunkiem uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu sprawdzającego wiedzę i umiejętności zdobyte podczas zajęć

• Liczba godzin: 36 + egzamin • Prowadzący: Teresa Dembińska, Zdzisław Nowak, Tadeusz Twardowski, Maria

Flisznik, Agnieszka Czachorowska, Waldemar Zaborski

• Koordynator: Zdzisław Nowak • Odpłatność: 180 zł

Oferta szkoleń ZCDN-u

• Kurs kwalifikacyjny – nr formy I/2

• Tytuł formy: Kurs na kierownika wypoczynku dzieci i młodzieży • Zakres: Prawne aspekty dotyczące organizacji i dokumentowania wypoczynku. Planowanie

pracy opiekuńczej, wychowawczej i dydaktycznej w trakcie wypoczynku. Zasady i formy organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży. Organizacja pracy kadry. Prowadzenie dokumentacji wypoczynku. Bezpieczeństwo życia i zdrowia uczestników wypoczynku

• Opis: Kwalifikacyjny kurs na kierownika wypoczynku jest organizowany dla pracowników pedagogicznych szkół i placówek, którzy przygotowują się do kierowania różnego rodzaju formami wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej. Warunkiem dodatkowym kierowania wypoczynkiem jest niekaralność oraz posiadanie minimum trzyletniego stażu pracy pedagogicznej w szkołach lub innych placówkach oświatowych. Kurs jest organizowany pod nadzorem Kuratora Oświaty. Uczestnicy szkolenia otrzymają zaświadczenia o ukończeniu kursu, pod warunkiem uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu sprawdzającego wiedzę i umiejętności zdobyte podczas zajęć

• Liczba godzin: 10 + egzamin

• Prowadzący: Teresa Dembińska, Zdzisław Nowak, Tadeusz Twardowski, Maria Flisznik

• Koordynator: Zdzisław Nowak

• Odpłatność: 100 zł

XXIII Ogólnopolski Zjazd PSNPP

• „Edukacja przyrodnicza dla zrównoważonego rozwoju ”

XXIII Zjazd PSNPP w Toruniu odbędzie się w dniach 9 - 11 września 2016 r.

XVI ZACHODNIOPOMORSKI FESTIWAL NAUKI

17 -24 września 2016 r. Wykłady, warsztaty, wizyty, wycieczki Uczelnie wyższe Szczecina i Koszalina Szukaj: festiwal.stn.szczecin.pl/program Np.. Źródła światła dr Stanisław Prajsnar WMF US Kategoria: wykład z doświadczeniami Miejsce: ul. Wielkopolska 15, aula Termin: 19 września 2016, godz. 10:00-10:45

XVII OGÓLNOPOLSKIE FORUM NAUCZYCIELI PRZEDMIOTÓW PRZYRODNICZYCH

„Język nauk przyrodniczych”

Kraków, 24 września 2016 r.

Organizatorzy: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, przy współpracy

z Centrum Edukacji Przyrodniczej UJ, Muzeum Geologicznym ING PAN i Wydawnictwem Nowa Era.

W programie:

Im dalej w las, tym więcej drzew: jak współczesne mapy przedstawiają rozmieszczenie lasów? prof. dr hab. Jacek Kozak

Artefakty w komunikacji naukowej prof. dr hab. Katarzyna Potyrała

Słownictwo naukowe a szkolne w przedmiotach przyrodniczych prof. dr hab. Jan Rajmund Paśko

Symetria w przyrodzie i sztuce prof. dr hab. Piotr Zieliński

Definiowanie pojęć przyrodniczych (w ujęciu kognitywistycznym) dr hab. Małgorzata Nodzyńska

Czy mapy kłamią? – wizualizacja danych przestrzennych dr Małgorzata Luc

Konkursy fizyczne w roku szkolnym 2016/2017

Konkurs kuratoryjny dla gimnazjów - z fizyki (patrz strona ZKO)

LIX Międzyszkolny Turniej Fizyczny (patrz turniej.fizyka.szc.pl )

XXII Wojewódzki Konkurs na Referat z Astronomii i Astronautyki

LXVI Olimpiada Fizyczna

VI Konkurs Fizyki Doświadczalnej w Wałczu

VIII edycja Wielkiej Gali Fizyka w ZS 9 w Szczecinie

Ogólnopolskie konkursy EDI z fizyki

i przyrodniczo-ekologiczne (odpłatne)

Informacje na stronie: www.edi.edu.pl

www.epodreczniki.pl

42 środa, 21 września 2016

62 e-podręczniki do 14 przedmiotów i edukacji wczesnoszkolnej, w sumie 5195 lekcji – zasoby udostępnione na platformie w nowym roku szkolnym, podzielone na cztery główne bloki:

Co wyróżnia e-podręczniki?

• dostęp do e-podręczników jest bezpłatny,

• z e-podręczników można korzystać w dowolnym miejscu o każdej porze,

• e-podręczniki to kompleksowy zbiór otwartych zasobów edukacyjnych zgodnych z podstawą programową,

• e-podręczniki są narzędziem wykorzystującym przekaz treści oparty o różnorodne, multimedialne formy przekazu, pozwalającym na budowanie wiedzy oraz umiejętności uczniów,

43 środa, 21 września 2016

Co wyróżnia e-podręczniki?

• e-podręczniki udostępnione będą na otwartej licencji Creative Commons zapewniającej korzystanie z e-podręcznika przez nauczycieli i uczniów w bezpieczny sposób bez naruszenia własności intelektualnej, jak również na przetwarzanie treści zawartych w e-podręcznikach np. do tworzenia własnych autorskich wersji e-podręczników czy materiałów dydaktycznych przez nauczycieli,

• e-podręczniki dostępne są z poziomu różnych typów urządzeń: komputera, laptopa, tabletu, smartfona, czytnika e-booków, tablicy interaktywnej,

44 środa, 21 września 2016

Co wyróżnia e-podręczniki?

• e-podręczniki dostępne są w wersji online oraz offline (aplikacje natywne dostępne na różnych systemach operacyjnych Android, IOS, Windows), co umożliwia skorzystanie z e-podręczników nawet w sytuacji pojawienia się problemów z internetem,

• e-podręczniki dostosowywane są do standardu WCAG 2.0 na poziomie podstawowym, co pozwala na korzystanie z e-podręczników uczniom z dysfunkcjami,

45 środa, 21 września 2016

Co wyróżnia e-podręczniki?

• e-podręczniki mogą być integrowane z innymi środowiskami, dziennikami elektronicznymi, platformami e-learning, blogami, stronami www etc., co pozwala na wykorzystanie e-podręczników w dowolny sposób z uwzględnieniem dowolnych form i metod pracy z uczniem,

• e-podręczniki dostępne będą do wydruku z poziomu alfabetu Braille’a.

46 środa, 21 września 2016

Interaktywne wystawy naukowe (przyrodnicze)

Wystawa naukowa

w Muzeum Narodowym w Szczecinie

„Miasto Nauki”

Wystawa „Eureka” w Szczecinie

47 środa, 21 września 2016

Transgraniczne Centrum Edukacji Ekologicznej w Sarbinowie Bazę edukacyjno – szkoleniową tworzą m.in.: zestawy edukacyjne dotyczące fotowoltaiki i kolektorów słonecznych, sala szkoleniowa wyposażona w sprzęt multimedialny, galeria stanowiąca przestrzeń wystawienniczą; wnętrze z symulatorem miejskich efektów, pomieszczenia prezentujące walory przyrodnicze obszarów Natura 2000 pomieszczenie z licznikiem długu ekologicznego przeznaczonym do dynamicznej prezentacji aktualnych wskaźników ekologicznych; biblioteka multimedialna oraz czytelnia z bogatymi zasobami materiałów i publikacji o tematyce ekologicznej, z dostępem do komputerów i Internetu; wielofunkcyjne stanowiska edukacyjne służące organizowaniu zajęć grupowych dla dzieci i młodzieży; pokój gier i zabaw dla dzieci wyposażony w ekologiczne zabawki i gry, z interaktywną podłogą;

Interaktywne wystawy naukowe (przyrodnicze)

48 środa, 21 września 2016

Centrum Nauki Keplera w Zielonej Górze W skład CNK wchodzą: Centrum Przyrodnicze przy ul. Dąbrowskiego 14,

Planetarium Wenus przy ul. Sikorskiego 10. Więcej na stronach: planetariumvenus.pl i centrumprzyrodnicze.pl

Zapraszam do współpracy, życzę udanego roku szkolnego 2016/2017

Zdzisław Nowak – nauczyciel konsultant

ds. edukacji przyrodniczej

i ekologicznej

znowak@zcdn.edu.pl

tel. 91 43 50 656

tel. kom. 608 025 431

dyżur w czwartki godz. 15-17

Wspomnienie z wakacji

Międzynarodowy Rok Światła i Technologii Wykorzystujących Światło

51 środa, 21 września 2016

Międzynarodowy Rok Światła i Technologii Wykorzystujących Światło

52 środa, 21 września 2016

Proklamowanie Roku miało na celu zwrócenie uwagi społeczności świata na znaczenie technologii wykorzystujących światło dla promocji zrównoważonego rozwoju, a także dla poszukiwania rozwiązań problemów związanych z zasobami energii na świecie, dostępem do edukacji, rolnictwem, i zdrowiem. Światło obecne jest zarówno we wszystkich dziedzinach naszego codziennego życia, jak i we wszystkich obszarach nauki w XXI wieku. Dzięki niemu możliwe stały się rewolucyjne odkrycia w medycynie, rozwój międzynarodowej komunikacji za pomocą internetu, a także poszukiwanie całościowych rozwiązań dla wielu ekonomicznych, społecznych i kulturowych problemów globalnego społeczeństwa.

„Międzynarodowy Rok Światła stwarza niezwykłą okazję uświadomienia decydentom i wszystkim członkom społeczności międzynarodowej potencjalnych możliwości, jakie niesie ze sobą technologia świetlna.” – powiedział Jon Dudley, Przewodniczący Komitetu Sterującego obchodów Międzynarodowego Roku Światła 2015.

Międzynarodowy Rok Światła i Technologii Wykorzystujących Światło

53 środa, 21 września 2016

Na rok 2015 przypadają rocznice kilku ważnych wydarzeń naukowych, związanych ze światłem oraz technologią świetlną:

• Opisanie zasad optyki przez Ibn Al Haythema w 1015 r.

• Przedstawienie falowej natury światła przez Augustyna-Jeana Fresnela w 1815 r.

• Opisanie fal elektromagnetycznych przez Jamesa Clerka Maxwella w 1865 r.

• Opisanie światła w czasie i przestrzeni przez Alberta Einsteina w jego szczególnej teorii względności – w 1915 r.

• Osiągnięcia Charlesa Kao dotyczące wykorzystania światłowodów do celów telekomunikacyjnych – w 1965 r.

Międzynarodowy Rok Światła i Technologii Wykorzystujących Światło

54 środa, 21 września 2016

Na oficjalnej stronie MRŚ – www.light2015.org znajdują się:

• Wstępne informacje

• Program wydarzeń

• Informacje naukowe i edukacyjne o świetle

• Aktywności dla uczniów

• Informacje o świetle w przyrodzie i w kosmosie

• Informacje o wybranych technologiach związanych ze światłem i jego wykorzystaniem w życiu i badaniach naukowych

Nikola Tesla i jego genialne wynalazki

55 środa, 21 września 2016

Nikola Tesla – władca piorunów i prądu zmiennego

• Nikola Tesla ur. 10 lipca 1856 w Smiljanie, zm. 7 stycznia 1943 w Nowym Jorku) – inżynier i wynalazca serbskiego pochodzenia.

• Jest autorem blisko 300 patentów, które chroniły jego 125 wynalazków w 26 krajach, głównie rozmaitych urządzeń elektrycznych, z których najsławniejsze to: silnik elektryczny, prądnica prądu przemiennego, autotransformator, dynamo rowerowe, radio, elektrownia wodna, bateria słoneczna, turbina talerzowa i transformator Tesli (rezonansowa cewka wysokonapięciowa). Nikola Tesla był m.in. twórcą pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową. Początkowo za twórcę radia uważano Marconiego, jednak w 1943 r. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych przyznał prawa patentowe Tesli. Rozprawa rozstrzygnęła się po śmierci wynalazcy, przez co powszechnie za twórcę radia uznaje się Marconiego, mimo iż przyznał się on do wykorzystania wcześniejszych prac Tesli w zbudowaniu radia.

• W 1916 został wyróżniony Medalem Edisona za wybitne osiągnięcia we wczesnych pracach nad prądem wielofazowym i wielkiej częstotliwości

56 środa, 21 września 2016

Rezonansowa cewka wysokonapięciowa Tesli

57 środa, 21 września 2016

Opis: Obwód pierwotny składa się z transformatora zasilającego Tr1, dławików Lb1, Lb2 (chroniących Tr1 i sieć zasilającą), kondensatora C1, iskrownika (Iskr), oraz cewki pierwotnej L1 w postaci kilku zwojów rurki lub grubego drutu. Częstość drgań obwodu pierwotnego zależy od pojemności kondensatora, indukcyjności cewki pierwotnej oraz w pewnym stopniu od przerwy iskrownika. Obwód wtórny to kondensator C2, którego pojemność jest równa pojemności pomiędzy górną elektrodą (najczęściej wykonaną w formie torusa) a Ziemią, oraz cewka wtórna L2 składająca się zazwyczaj z kilku-kilkunastu tysięcy zwojów cienkiego drutu. Częstość rezonansowa obwodu wtórnego wyraża się wzorem: f=1/√ L2xC2 Indukcyjność wzajemna uzwojeń pierwotnego i wtórnego sprzęga oba obwody rezonansowe, zaś różnica pojemności obwodu pierwotnego i wtórnego daje ogromny wzrost napięcia, zgodnie ze wzorem: U2 =U1 x √C1/C2, gdzie U jest napięciem, a C pojemnością kondensatorów. Wzrost napięcia jest skutkiem prawa zachowania energii dla kondensatorów, według którego jeśli w kondensatorze o mniejszej pojemności ma się znajdować taka sama energia jak w kondensatorze o większej pojemności, to napięcie na tym pierwszym będzie wyższe.