Czwarta Coroczna Konferencja Rozwoju Globalnego

Plenarium 5: Prezentacje Finalistów Konkursu

Kair, 21 stycznia 2003

Barbara i Tomasz SadowskiBarbara i Tomasz SadowskiFundacja Pomocy Wzajemnej Fundacja Pomocy Wzajemnej „Barka”„Barka”ul. św. Marcin 30/12 ul. św. Marcin 30/12 61-806 Poznań61-806 PoznańPOLSKAPOLSKAe-mail: e-mail: barka@barka.org.plhttp://www.barka.org.plhttp://www.barka.org.pl

HISTORIAKilkanaście lat temu, kiedy Polska wychodziła z komunizmu, przejęci byliśmy sytuacją wielu osób, które nie radziły sobie w nowej rzeczywistości. Znaliśmy ich z różnych placówek pomocy społecznej, w których pracowaliśmy jako psycholodzy, tj. ze szpitali psychiatrycznych, więzień, poprawczaków, domów dziecka, itp.

W Polsce rozpoczął się wtedy ruch SOLIDARNOŚĆ. Był to niezwykły czas odbudowy struktur i instytucji, czas ofiarności i poświęceń. Takim momencie postanowiliśmy jako rodzina z 3 córkami zamieszkać w zrujnowanym budynku dawnej szkoły we wsi Władysławowo wraz z tymi, którzy nie mieli gdzie się podziać. Byli wśród nich starzy, osamotnieni, bezdomni, bezrobotni, uzależnieni, chorzy (kobiety, dzieci i mężczyźni).Tak rozpoczęła się historia Barki.

Program WspólnotProgram Wspólnot Wśród pierwszych mieszkańców znalazł się:

Zbyszek, który stracił wszystko z powodu alkoholu. Założył w Barce hodowlę kóz i szkoli innych w tym zakresie. Ożenił się, ma syna, mieszka w swoim mieszkaniu. Jest założycielem Stowarzyszenia Samopomocy skupiającego tych, którzy pokonali swoje problemy i słabości i chcą nieść pomoc innym w potrzebie.

Barka pracuje na rzecz rozwoju środowisk zaniedbanych poprzez realizację 4 programów, w których rocznie uczestniczy ok. 5000 osób.

Andrzej, który po opuszczeniu domu dziecka nie miał się gdzie podziać. Mieszkał przez lata w poniemieckim bunkrze skąd przyszedł do Barki. Założył tu hodowlę owiec.

Ziuta, która mieszkała przez lata w lesie, pełni rolę babci w jednej ze wspólnot.

Włodek z rodziną po bankructwie i bardzo krętych kolejach losu, rozpoczął wraz z rodziną edukację w Barce. Obecnie prowadzi wspólnotę oraz działa w stowarzyszeniu na rzecz rozwoju społeczności lokalnej w gminie.

Ksiądz Józef – kapelan więzienny,przejęty losem osób opuszczającychwięzienia, tworzy wspólnoty i systemedukacji dla nich.W jednej ze wspólnot zamieszkał zpodopiecznymi.

Główne zasady funkcjonowania wspólnot:

•Życie rodzinne oparte jest o ideę samopomocy w grupach 25-30 osobowych;•Przygotowanie starych, zrujnowanych domów na miejsca do życia i pracy;•Utrzymywanie się z własnej pracy (hodowla, uprawa, usługi)•Solidarna pomoc innym w potrzebie;•Trzeźwość uświadamiana przez niepijących alkoholików.

Dzisiaj funkcjonuje 20 wspólnot, w których mieszka i pracuje ok. 650 osób sprawiających wcześniej poważne problemy. Rozwijają się kolejne miejsca.

Szkoły socjalno-edukacyjne oparte o ideę łączenia pomocy Szkoły socjalno-edukacyjne oparte o ideę łączenia pomocy socjalnej dla socjalnej dla najuboższych i ich edukacjanajuboższych i ich edukacja

Wspólne życie we wspólnocie uświadomiło nam, że wiele osób ma bardzo niskie wykształcenie. Stąd po 8 latach przenieśliśmy się z grupą ludzi ze wsi do Poznania, gdzie w starych magazynach i barakach zaczęły powstawać pierwsze pracownie m.in. krawiecka, introligatornia, warsztat ślusarski, ogólnobudowlany, gastronomiczny, jak również sale do kursów i wykładów (nauka obsługi komputera, nauka języków obcych, nauka życia w trzeźwości, kursy żeglarskie, itp.). Edukacją zostały też objęte tereny wiejskie, gdzie podjęto działalność na rzecz edukacji ekologicznej, hodowli, eko-turystyki, zielarstwa, sadownictwa, itp.

W odnowionym dworku, obecnie będącym Ośrodkiem Socjalno-Edukacyjnym przeprowadzane są szkolenia i konferencje. Założyliśmy wzorcową farmę ekologiczną na 450 ha byłego PGR’u. Hodujemy m.in. owce, kozy, króliki i rzadką rasę krajowej świni „na wolności”. Zrównoważony rozwój ekonomiczny naszych działań osiągany jest poprzez inwestycje takie jak np. energo-oszczędny przyjazny dla środowiska system ogrzewania oraz manufaktura bio-paliwa. Ośrodek przekazuje swoją wiedzę innym państwom Europy Wschodniej i Środkowej.

Obszary wiejskieObszary wiejskie

80%

15%

10%15%

62%

10%

28%

60%

8%

32%

58%

13%

29%

61%

11%

28%

55%

10%

35%

39%

13%

48%

0

50

100

150

200

250

300

year 1998 60

participants

year 1999 I half90

participants

year 1999 II half190

participants

year 2000 I half220

participants

year 2000 II half250

participants

year 2001 I half245

participants

year 2001 II half260

participants

year 2002 I half290

participants

families

lonely women

lonely men

5 75

Wykres grup korzystających z różnych form edukacji Szkoły Barki w okresie Wykres grup korzystających z różnych form edukacji Szkoły Barki w okresie 1998-20021998-2002

Finansowanie Szkoły Barki w 2002Finansowanie Szkoły Barki w 2002Przychód z działalności Przychód z działalności

gospodarczejgospodarczej22%22%

Dotacje finansoweDotacje finansowe24%24%

Praca wolontariatuPraca wolontariatu20%20%

Dotacje i zbiórki rzeczowe, Dotacje i zbiórki rzeczowe, według fakturwedług faktur

34%34%

Rocznie kilkaset osób korzysta z różnych form edukacji w 4 szkołach, wśród których znajduje się Stowarzyszenie „Szkoła Animacji Socjalnej” powołana w ramach ruchu samopomocy, kształcąca przyszłych kontynuatorów naszych działań, animatorów placówek i programów.

Beata, absolwentka pedagogiki, przejęta losem wielu osób zdecydowała się zamieszkać wśród nich i włączyć się w ich edukację.

Wśród odpowiedzialnych tego programu znajdują się m.in.Wśród odpowiedzialnych tego programu znajdują się m.in.::

Jacek, który pokonawszy własne uzależnienie pomaga innym żyć w trzeźwości.

Elzbieta , uczestnicząc w programach Barki udało jej się uniknąć wraz z dziećmi eksmisji na ulicę, pokonała problemy osobiste, kontynuuje edukację w zakresie pracy socjalnej, pomaga głównie kobietom samotnym w rozwiązywaniu ich problemów.

Krysia, polonistka z wykształcenia, zaangażowana w odbudowę infrastruktury w środowiskach wiejskich, szczególnie na bazie upadłych dużych państwowych gospodarstw rolnych.

Program zatrudnienia socjalnegoProgram zatrudnienia socjalnego

Ze względu na rosnące bezrobocie w Polsce (ok.. 20%) oraz trudne doświadczenia życiowe osób uczestniczących w programach socjalno-edukacyjnych mają oni mniejsze szanse na rynku pracy. Aby uzyskać niezależność ekonomiczną postanowili więc tworzyć przedsiębiorstwa społeczne w miastach i na wsiach w następujących dziedzinach:-          sklepy z drugiej ręki,-          riksze, -          sprzedaż usług i wytworów,-          prowadzenie centrów rekreacyjno-sportowych- współpraca z różnymi firmami (leasing pracowniczy, itp..)

Marek, który pokonawszy uzależnienie i słabości założył własną firmę i tworzy kolejne przedsiębiorstwa społeczne, aby umożliwić powrót na rynek pracy wielu długotrwale bezrobotnym.

Odpowiedzialni za ten program m.in.:Odpowiedzialni za ten program m.in.:

Karol, przez lata utrzymujący się z nielegalnej pracy, postanowił odbudować swoje życie i zaangażował się w pracę z bezrobotnymi. Obecnie organizuje pracę w ośrodkach rekreacyjno-sportowych.

PPrograrogram dostępnego budownictwam dostępnego budownictwaDo realizacji tego programu przygotowywaliśmy się przez lata remontując, adaptując zrujnowane obiekty na schronienie dla bezdomnych oraz budując zaplecze magazynowo-gospodarcze dla ich edukacji i aktywizacji zawodowej.

Etapy realizacji programuEtapy realizacji programu::• władze lokalne Poznania przekazały Barce grunt pod władze lokalne Poznania przekazały Barce grunt pod budowę mieszkań socjalnych,budowę mieszkań socjalnych,• zakupiona została technologia panelowa, pozwalająca zakupiona została technologia panelowa, pozwalająca nawet słabiej wykwalifikowanym pracownikom zbudować nawet słabiej wykwalifikowanym pracownikom zbudować dom,dom, • opracowane zostały projekty mieszkań o pow. 56 m2. opracowane zostały projekty mieszkań o pow. 56 m2. .. zbudowany został pierwszy dom ilustrujący technologięzbudowany został pierwszy dom ilustrujący technologię,,• opracowana została metodologia pracy samych opracowana została metodologia pracy samych zainteresowanych przy budowie swojego własnego zainteresowanych przy budowie swojego własnego mieszkania mieszkania •Pierwsze domki powstaną wiosną 2003 r. Sfinansowane Pierwsze domki powstaną wiosną 2003 r. Sfinansowane zostały z pozyskiwanych darowizn; w następnym etapie zostały z pozyskiwanych darowizn; w następnym etapie część budowanych mieszkań część budowanych mieszkań będzie sprzedawana na rynku dając możliwość będzie sprzedawana na rynku dając możliwość samofinansowania programu.samofinansowania programu.

W 2002r. Rozpoczęła się realizacja programu dostępnego budownictwa z udziałem osób i rodzin, które uczestniczyły w poprzednich etapach rozwoju.

Jarek, biznesman, zafascynowany ideą dostępu do mieszkań osób o niskich dochodach.

Odpowiedzialni za program m.in.Odpowiedzialni za program m.in.::Roman, nie mając własnego mieszkania wraz z rodziną zamieszkał w Barce i zaangażował się w organizację pracy; obecnie z żoną i trójką dzieci mają już własne mieszkanie i angażują się w rozwój programów mieszkaniowych dla innych rodzin.

MechaniMechanizm rozwoju programów:zm rozwoju programów:

Na mechanizm rozwoju programów składają się:

• Szkoły Animacji Socjalnej oparte o ideę tzw. uniwersytetów ludowych, korzystające z doświadczeń i wiedzy m.in. tych, którzy doświadczyli ubóstwa i poważnych trudności życiowych; dzisiaj potrafią w sposób profesjonalny przekazać wiedzę o mechanizmach tworzenia i rozwoju programów przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu grupom z różnych rejonów Polski i Europy.•Nowe ustawy o zatrudnieniu socjalnym i przedsiębiorczości społecznej – które powstały na bazie doświadczeń Barki we współpracy z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej umożliwią wsparcie finansowe dla rozwoju programów w Polsce. •Budowanie struktur krajowych i zagranicznych – tworzone są ogólnopolskie związki stowarzyszeń i fundacji, konfederacje, które zainteresowane są realizacją w/w programów i edukacją w zakresie budowania mechanizmów integracji społecznej. Uczestnictwo w programach wymiany doświadczeń z dużymi europejskimi związkami jak EAPN (Europejska Sieć Przeciwdziałania Ubóstwu), Europejska Platforma Socjalna, FEANTSA (Europejska Sieć Organizacji na Rzecz Likwidacji Bezdomności) oraz ISSAN (Europejski Związek Przedsiębiorstw Społecznych, Schwab Foundation, ASHOKA – Związek Innowatorów Społecznych, itp..

Rozwój programów i współpraca międzonarodowaRozwój programów i współpraca międzonarodowa

Miejsca gdzie programyBarki są rozwijane

Miejsca wspólnej inspiracji, edukacji i projektów

Osoby odpowiedzialne za utworzenie i rozwój systemu Osoby odpowiedzialne za utworzenie i rozwój systemu

Tomasz, założyciel Barki, po wielu latach budowania modelu zaangażowany obecnie w prace Komisji przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej oraz Premierze RP do budowania narodowej strategii przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu; przewodniczący Ogólnopolskiej Konfederacji na rzecz Zatrudnienia Socjalnego; członek wielu międzynarodowych gremiów.

Barbara, zaangażowana jest w rozwój placówek socjalno-edukacyjnych w Polsce, współpracę międzynarodową oraz rozpowszechnianie programów Barki do innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej.

Jacek, pokonał problemy z własnym uzależnieniem i uczestnicząc w programach Barki zaangażował się w prowadzenie kursów komputerowych, doprowadził do rejestracji stowarzyszenia edukacyjnego SAS, którego został przewodniczącym.

Krzysztof, który po kilku upadkach i latach poszukiwania sensu życia uczestnicząc w programach Barki doszedł do wielu umiejętności m.in. współtworzył pracownię informatyki. Obecnie prowadzi stronę internetową Barki, jest współtwórcą miesięcznika „Biuletyn Barki” oraz współzałożycielem stowarzyszenia edukacyjnego SAS.

28 listopada 2000 r członkowie Wspólnot Barki oraz przedstawiciele innych domów ischronisk dla bezdomnych przyjęci zostali przez Ojca Świętego Jana Pawła II w Watykanie

Była to pierwsza pielgrzymka polskich bezdomnych do Watykanu w Roku Jubileuszowym

Na końcu pragnę powiedzieć, że przedstawiona tu działalność przyczyniła się Na końcu pragnę powiedzieć, że przedstawiona tu działalność przyczyniła się do wprowadzenia nowej filozofii działania w polskim systemie pomocy do wprowadzenia nowej filozofii działania w polskim systemie pomocy społecznej opartej w dużej mierze o potencjał samych potrzebujących oraz w społecznej opartej w dużej mierze o potencjał samych potrzebujących oraz w znacznie większym stopniu o aktywizację i programy edukacyjno-znacznie większym stopniu o aktywizację i programy edukacyjno-przedsiębiorcze niż tylko o bierne rozdawnictwo dóbr i usług.przedsiębiorcze niż tylko o bierne rozdawnictwo dóbr i usług.

ZapraszamyZapraszamyDo BarkiDo Barki

www.barka.org.www.barka.org.plpl

© Barka design studio 2003