PRAWNE ASPEKTY POMOCY PRAWNE ASPEKTY POMOCY PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNEJ W SZKOLE/PLACÓWCE OŚWIATOWEJW SZKOLE/PLACÓWCE OŚWIATOWEJ

BARBARA WOLAŃSKABARBARA WOLAŃSKA

WRZESIEŃ 2011WRZESIEŃ 2011

2

Nowe regulacje prawne zawarte zostały w rozporządzeniach:

w sprawie udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych

w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach

w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych

w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych

w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych

w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych

w sprawie ramowego statutu publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej

3

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole i placówce polega na:

rozpoznawaniu możliwości psychofizycznych

zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów,

wynikających w szczególności ze: szczególnych uzdolnień;

niepełnosprawności;

choroby przewlekłej;

niedostosowania społecznego;

zagrożenia niedostosowaniem społecznym;

specyficznych trudności w uczeniu się;

zaburzeń komunikacji językowej;

4

sytuacji kryzysowych lub traumatycznych;

niepowodzeń edukacyjnych;

zaniedbań środowiskowych związanych z sytuacją bytową ucznia i jego rodziny,

sposobem spędzania czasu wolnego,

kontaktami środowiskowymi;

trudności adaptacyjnych związanych z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego,

związanych z wcześniejszym kształceniem za granicą;

innych potrzeb dziecka.

TERMINARZ organizacja wynikająca z rozporządzenia MEN z dnia 17 listopada 2010 r.

w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej

Termin: do dnia 31 marca Zakres zadań: utworzenie przez dyrektorów zespołów dla uczniów, które określają: - zakres, formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno – pedagogicznej, - zaplanowanie działań z zakresu doradztwa zawodowego i sposobu ich realizacji, w przypadku ucznia gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej.

Termin: do dnia 30 kwietnia.Zakres zadań: Ustalenie przez dyrektorów form, sposobów i okresów udzielania uczniowi pomocy psychologiczno – pedagogicznej oraz wymiaru godzin poszczególnych form pomocy udzielanej od nowego roku szkolnego na podstawie zaleceń zespołów.

Termin: niezwłocznie po zatwierdzeniu przez organy prowadzące arkuszy organizacji.Zakres zadań: Dyrektorzy poinformują na piśmie rodziców uczniów, albo pełnoletnich uczniów o ustalonych dla uczniów formach, sposobach i okresach udzielania pomocy oraz wymiarze godzin poszczególnych form pomocy udzielanej od nowego roku szkolnego

Termin: do 30 września Zakres zadań: Zespoły opracują dla uczniów plany działań wspierających realizowane w nowym roku szkolnym

Termin: od 1 września 2012/13Zakres wykonania zadań: Organizacja pomocy psychologiczno – pedagogicznej zgodnie z nowymi procedurami.Typ placówki: wszystkie

5

6

Nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista informuje niezwłocznie dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki o stwierdzonej potrzebie objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającej z przeprowadzonych działań pedagogicznych.

7

Organizacja pracy Zespołu

Zespół tworzy dyrektor przedszkola, szkoły i placówki dla ucznia posiadającego:

orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego,

orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,

orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,

opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej (niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia lub opinii),

wobec którego nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną, wynikającą z przeprowadzonych działań pedagogicznych (niezwłocznie po otrzymaniu informacji).

8

Kto może brać udział w posiedzeniu Zespołu?

Rodzice ucznia mogą uczestniczyć w pracach Zespołu w części dotyczącej ich dziecka;

o terminie posiedzenia Zespołu i możliwości uczestnictwa w jego pracach dyrektor zawiadamia rodziców ucznia,

Przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej – na wniosek dyrektora;

Inne osoby, w szczególności lekarze, psycholodzy, pedagodzy, logopedzi lub inni specjaliści – na wniosek rodzica ucznia.

9

Plan Działań Wspierających (PDW) opracowuje się dla:

ucznia lub grupy uczniów o jednorodnym rozpoznaniu, wobec których, ze względu na potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne, określono potrzebę objęcia pomocą psychologiczno-pedagogiczną;

posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej;

posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego;

orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, (w przypadku uczniów, którzy posiadają jednocześnie orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania lub indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego PDW nie opracowuje się. Uczniowie ci mają Indywidualny Program Edukacyjno -Terapeutyczny).

10

Dla kogo zakłada się Kartę Indywidualnych Potrzeb Ucznia?

Dla ucznia posiadającego:

• opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej,• orzeczenie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego, • orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania,• dla ucznia, u którego ze względu na potrzeby rozwojowe lub edukacyjne, nauczyciel, wychowawca grupy wychowawczej lub specjalista, prowadzący zajęcia z uczniem, stwierdził potrzebę objęcia pomocą psychologiczno- pedagogiczną.

Dla kogo nie zakłada się Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia?

Karty nie zakłada się uczniowi posiadającemu:orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (IPET)opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (IPET)

11

Dyrektor przedszkola lub szkoły wpisuje do Karty ustalone formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej dla ucznia oraz wymiar godzin, umieszcza datę i podpis.

W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego formy, sposoby i okres udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej ustalone dla ucznia oraz wymiar godzin, umieszcza się w Indywidualnym Programie Edukacyjno – Terapeutycznym.

Dyrektor przedszkola, szkoły i placówki informuje na piśmie rodziców ucznia o ustalonych formach, sposobach i okresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz wymiarze godzin, w którym poszczególne formy pomocy będą realizowane.

12

Pomoc psychologiczno-pedagogiczną organizuje się i udziela na zasadach określonych w niniejszym rozporządzeniu:

Przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych: 01.09.2011 r.

Gimnazja: 01.09.2011 r.

Szkoły specjalne wszystkich typów oraz oddziały specjalne: 01.09.2011 r.

Placówki: 01.09.2011 r.

Szkoły podstawowe: 01.09.2012 r.Szkoły ponadgimnazjalne: 01.09.2012 r.

13

Kształcenie specjalne organizuje się

• dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych:

1) niesłyszących;2)   słabo słyszących;3)   niewidomych;4)   słabo widzących;5)   z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;6)   z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim;7)   z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym;8)   z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera; 9)   z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

• dla dzieci i młodzieży niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym

14

z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi, z zaburzeniami zachowania, zagrożone uzależnieniem,

posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia rozpoczęły naukę w szkole lub oddziale integracyjnym, mogą kontynuować naukę w szkole lub oddziale aż do ukończenia szkoły danego typu.

Kształcenie specjalne dla dzieci i młodzieży:

15

Dla uczniów, którzy rozpoczęli lub rozpoczną naukę w szkołach specjalnych i oddziałach specjalnych w szkołach ogólnodostępnych do dnia 31 sierpnia 2012 r.:18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej;21. rok życia - w przypadku gimnazjum;24. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej

Kształcenie specjalne może być prowadzone dla uczniów, którzy rozpoczną naukę od dnia 1.09.2012 r.:

do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy :1)    18. rok życia - w przypadku szkoły podstawowej;2)   21. rok życia - w przypadku gimnazjum;3)    23. rok życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej.

.

16

Rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych

społecznie

W szkołach zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej:

obligatoryjnie w przedszkolach i szkołach integracyjnych oraz w przedszkolach i szkołach z oddziałami integracyjnymi;możliwość zatrudnienia po uzyskaniu zgody organu prowadzącego w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;

Dyrektor przedszkola lub szkoły ustala zajęcia, które, ze względu na indywidualne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagrożonych niedostosowaniem społecznym, prowadzą lub w których uczestniczą nauczyciele i specjaliści, o których mowa powyżej.

Rozporządzenie określa zadania dodatkowo zatrudnionych nauczycieli w zakresie współorganizowania kształcenia specjalnego.

17

Indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny zawiera:

zakres dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia,

rodzaj i zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, w tym w przypadku:ucznia niepełnosprawnego – zakres działań o charakterze rewalidacyjnym,ucznia niedostosowanego społecznie - zakres działań o charakterze resocjalizacyjnym, ucznia zagrożonego niedostosowaniem społecznym – zakres działań o charakterze socjoterapeutycznym;

ustalone przez dyrektora formy, sposoby i okres udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej,

wymiar godzin,

zajęcia rewalidacyjne i resocjalizacyjne oraz inne zajęcia, stosownie do potrzeb;

działania wspierające rodziców uczniów,

zakres współdziałania z poradniami, placówkami doskonalenia nauczycieli oraz innymi instytucjami.

18

Rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz szkół publicznych

Liczebność oddziałów:

nie określa się minimalnej liczby uczniów niepełnosprawnych w oddziałach specjalnych i oddziałach integracyjnych, co daje organom prowadzącym możliwość dostosowania liczby uczniów w oddziale do możliwości środowiskowych i lokalowych;

19

Rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów

i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych

• zobowiązanie nauczyciela do indywidualizacji działań pedagogicznych, zarówno na obowiązkowych, jaki i na dodatkowych zajęciach edukacyjnych;

• pozostawienie na poziomie szkoły decyzji w zakresie śródrocznego promowania ucznia kl. I i II szkoły podstawowej w ciągu roku szkolnego bez konieczności uzyskania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, za zgodą rodzica;

• pozostawienie na poziomie szkoły decyzji w zakresie pozostawienia w tej samej klasie ucznia kl. I-III szkoły podstawowej, bez konieczności uzyskania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, po zasięgnięciu opinii rodzica na podstawie opinii nauczyciela;

• zwolnienie ucznia z afazją z nauki drugiego obowiązkowego języka obcego (uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, z Zespołem Aspergera oraz z głęboką dysleksją nie są również objęci tym obowiązkiem).

20

zwiększenie kompetencji szkoły w zakresie dostosowania

warunków przeprowadzania sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych

do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia –

Rada Pedagogiczna wskazuje sposoby dostosowania na podstawie

szczegółowej informacji Dyrektora CKE.

w gimnazjach: 01.09.2011 r.w szkołach podstawowych: 01.09.2012 r.w szkołach ponadgimnazjalnych: 01.09.2012 r.

Szczegółową informację o sposobie dostosowania warunków określa Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

21

rozszerzono o możliwość podejmowania decyzji o dostosowania warunków

przeprowadzania sprawdzianu bądź egzaminów na poziomie szkoły.

Uczeń, który w roku szkolnym, w którym przystępuje do sprawdzianu lub egzaminu

gimnazjalnego, był objęty pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole ze względu na

trudności adaptacyjne związane z wcześniejszym kształceniem za granicą,

zaburzenia komunikacji językowej lub sytuację kryzysową lub traumatyczną, może

przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach

dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości

psychofizycznych ucznia na podstawie pozytywnej opinii rady pedagogicznej.

W opinii rada pedagogiczna wskazuje także sposób lub sposoby dostosowania warunków

przeprowadzania sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, zgodnie z komunikatem

dyrektora CKE, do potrzeb i możliwości danego ucznia.

Opinia rady pedagogicznej jest wydawana na wniosek nauczyciela lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia.

22

zmiana dotychczasowej formuły wydawaniaopinii dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się w celu dostosowywania warunków sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych:

opinia wydawana będzie do ukończenia przez ucznia szkoły podstawowej, wydana opinia jest ważna przez wszystkie lata nauki szkolnej – nie będzie konieczne wydawanie kolejnej opinii na następny etap edukacyjny.

określony został sposób postępowania w przypadku ubiegania się o opinię w terminie późniejszym,

23

Przepisy rozporządzenia zabezpieczają również możliwość wydania opinii o specyficznych trudnościach w uczeniu się

uczniowi, po wskazanym w rozporządzeniu okresie.

Przewidziano, że może zaistnieć sytuacja, kiedy niemożliwe będzie przeprowadzenie diagnozy we wskazanym terminie lub pojawią się inne, niezależne od ucznia okoliczności, uzasadniające wydanie tej opinii.

W takim przypadku opinia będzie mogła być wydana uczniowi później na wniosek nauczyciela lub specjalisty, prowadzącego zajęcia z uczniem w szkole i po uzyskaniu zgody rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia lub na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) albo pełnoletniego ucznia.

Wniosek ten, wraz z uzasadnieniem, składa się do dyrektora szkoły. Dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, przekazuje wniosek wraz z uzasadnieniem oraz opinią rady pedagogicznej do poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, i informuje o tym rodziców (prawnych opiekunów) lub pełnoletniego ucznia.

24

W roku szkolnym 2011/12 na podstawie regulacji zawartych w rozporządzeniu w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych, uczniowie/słuchacze/absolwenci posiadający wydaną przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej w sprawie: 1) dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia (słuchacza) ze względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom; 2) przystąpienia do sprawdzianu/egzaminu w warunkach i formie dostosowanych do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia (słuchacza) ze względu na stwierdzone u niego specyficzne trudności w uczeniu się;

mają prawo do przystąpienia do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w warunkach dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, bez konieczności uzyskania dodatkowej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej w tej sprawie.

Regulacja ta obowiązuje już od 1 września 2011 r.

25

Od 1 września 2012 r. – w przypadku szkół podstawowych i szkół ponadgimnazjalnych, z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i szkół ponadgimnazjalnych specjalnych oraz oddziałów specjalnych zorganizowanych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych i szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych – obowiązują natomiast zmienione przepisy rozporządzenia w zakresie:

1) § 6a (nowy tryb uzyskania opinii o specyficznych trudnościach w uczeniu się);

2) § 37, § 41 ust. 1 pkt 7, § 42 ust. 3, § 59, § 111, § 123 ust. 3, § 126 ust. 4 pkt 4 i § 132 ust. 7 (dodatkowe uprawnienia związane z przystąpieniem odpowiednio do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w warunkach dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów/słuchaczy/absolwentów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dodatkowe kompetencje rady pedagogicznej w zakresie wskazywania sposobów dostosowania tych warunków).

26

Reasumując, sposób organizacji i przeprowadzenia:

sprawdzianu w przypadku szkół podstawowych, (z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych oraz oddziałów specjalnych zorganizowanych w szkołach podstawowych ogólnodostępnych)

oraz egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w przypadku szkół ponadgimnazjalnych, (z wyjątkiem szkół ponadgimnazjalnych specjalnych oraz oddziałów specjalnych zorganizowanych w szkołach ponadgimnazjalnych ogólnodostępnych)

odbywa się jak dotychczas, ale dokumentem uprawniającym uczniów/słuchaczy/absolwentów do przystąpienia do sprawdzianu i egzaminu zewnętrznego w warunkach dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych jest każda opinia wydana przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnię specjalistyczną, z której wynika, że u ucznia rozpoznano specyficzne trudności w uczeniu się.