Prawo cywilne I

1

2

A Sp. z o.o.

Jan Kowalski

B S.A.

ROSZCZENIE O OPRÓŻNIENIE I 

WYDANIE LOKALU

STOSUNEK NAJMU Michaś Kowalski

OJCOSTWO

ROSZCZENIE O OBNIŻENIE ALIMENTÓWDO 500 ZŁ / MIESIĄC

Anna Kowalska

ROSZCZENIE O ZAMIESZCZENIE PRZEPROSIN

C Sp.j.

ROSZCZENIE O ZAPŁATĘ 5000 ZŁ

3

Własność działkigruntu w X

Prawa autorskie majątkowe do książki „Y”Patent nr Z

Prawo do firmy „ArtemidaExport Sp. z o.o.”

Prawo do nazwiska „Kowalski”

Prawo do życia, zdrowia, etc.9 udziałów w spółce A Sp. z o.o.

Prawa autorskie do rysunku żyrafy

Własność kredekWłasność samochodu 

nr rej. R

Użytkowanie wieczyste działki gruntu w M3 akcje w B S.A.

Artemida Export Sp. z o.o.

Michaś Kowalski

Krzak Sp.k.

Prawa i uprawnienia

• bezwzględne– własność

– prawa osobiste (do dóbr osobistych)

– prawa autorskie

• względne– wierzytelności

4

Prawo materialne reguluje

• nabycie

• utratę

• treść

praw i uprawnień (obowiązków), w tym:

• przejście praw

• przejście obowiązków

5

6

Własność działkigruntu w X

Artemida Export Sp. z o.o. Michaś Kowalski

PRZEJŚCIE WŁASNOŚCI

Własność działkigruntu w X

7

Jerzy Nowak Michaś Kowalski

PRZEJŚCIE ROSZCZENIA

A Sp. z o.o.

ROSZCZENIE OZAPŁATĘ1000 ZŁ

ROSZCZENIE OZAPŁATĘ1000 ZŁ

Treść prawa własności

Art. 140W granicach określonych przez ustawy i zasadywspółżycia społecznego właściciel może, zwyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczyzgodnie ze społeczno‐gospodarczymprzeznaczeniem swego prawa, w szczególnościmoże pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy.W tych samych granicach może rozporządzaćrzeczą.

8

Rzecz (I)

Art. 45

Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu sątylko przedmioty materialne.

9

Rzecz (II)

Art. 47§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnymprzedmiotem własności i innych praw rzeczowych.§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co niemoże być od niej odłączone bez uszkodzenia lubistotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lubistotnej zmiany przedmiotu odłączonego.§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dlaprzemijającego użytku nie stanowią jej częściskładowych.

10

Rzecz (III)

Art. 48

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawieprzewidzianych, do części składowych gruntunależą w szczególności budynki i inne urządzeniatrwale z gruntem związane, jak również drzewa iinne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.

11

Współwłasność

Art. 195

Własność tej samej rzeczy może przysługiwaćniepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Art. 196

§ 1. Współwłasność jest albo współwłasnością wczęściach ułamkowych, albo współwłasnościąłączną.

12

Roszczenia wynikające z własności (I)

Art. 222

§ 1. Właściciel może żądać od osoby, którawłada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz zostałamu wydana, chyba że osobie tej przysługujeskuteczne względem właściciela uprawnienie dowładania rzeczą.

13

Roszczenia wynikające z własności (II)

Art. 222

§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność winny sposób aniżeli przez pozbawieniewłaściciela faktycznego władztwa nad rzeczą,przysługuje właścicielowi roszczenie oprzywrócenie stanu zgodnego z prawem i ozaniechanie naruszeń.

14

Nabycie i utrata własności

Sprzedaż?

Art. 535

Przez umowę sprzedaży sprzedawcazobowiązuje się przenieść na kupującegowłasność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupującyzobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacićsprzedawcy cenę.

15

16

Sprzedawca Kupujący

Roszczenie o zapłatę ceny

Roszczenie o przeniesieniewłasności

Działka gruntu w X

Przeniesienie własności

UMOWA (PRZENOSZĄCA WŁASNOŚĆ)

…

§ 77

Zbywca przenosi niniejszym własności [RZECZY]na Nabywcę, a Nabywca na przeniesienie towyraża zgodę.

…

17

18

Własność działkigruntu w X

Zbywca(Sprzedawca)

Nabywca(Kupujący)

PRZEJŚCIE WŁASNOŚCI

Własność działkigruntu w X

Przeniesienie własności warunkowe

§ 78

Przeniesienie własności, o którym mowa w § 77,następuje pod następującymi warunkamizawieszającymi, które muszą ziścić się łącznie:

1) kurs średni euro w NBP przekroczy 4 zł,

2) kurs średni dolara w NBP obniży się poniżej 2zł.

…

19

Warunek

Art. 89Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawieprzewidzianych albo wynikających z właściwościczynności prawnej, powstanie lub ustanieskutków czynności prawnej można uzależnić odzdarzenia przyszłego i niepewnego (warunek).

Art. 90Ziszczenie się warunku nie ma mocy wstecznej,chyba że inaczej zastrzeżono.

20

Warunek – wyjątki

Art. 157§ 1. Własność nieruchomości nie może byćprzeniesiona pod warunkiem ani z zastrzeżeniemterminu.§ 2. Jeżeli umowa zobowiązująca do przeniesieniawłasności nieruchomości została zawarta podwarunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, doprzeniesienia własności potrzebne jest dodatkoweporozumienie stron obejmujące ich bezwarunkowązgodę na niezwłoczne przejście własności.

21

Skutki naruszenia zakazu

Art. 58§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca nacelu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwyprzepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż namiejsce nieważnych postanowień czynności prawnejwchodzą odpowiednie przepisy ustawy.

Art. 94Warunek niemożliwy, jak również warunek przeciwnyustawie lub zasadom współżycia społecznego pociąga zasobą nieważność czynności prawnej, gdy jestzawieszający; uważa się za nie zastrzeżony, gdy jestrozwiązujący.

22

„Podwójny skutek” (I)

Art. 155

§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lubinna umowa zobowiązująca do przeniesieniawłasności rzeczy co do tożsamości oznaczonejprzenosi własność na nabywcę, chyba że przepisszczególny stanowi inaczej albo że strony inaczejpostanowiły.

23

„Podwójny skutek” (II)

Art. 155

§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującejdo przeniesienia własności są rzeczy oznaczonetylko co do gatunku, do przeniesienia własnościpotrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy.To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotemumowy zobowiązującej do przeniesieniawłasności są rzeczy przyszłe.

24

Posiadanie (I)

Art. 336

Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto niąfaktycznie włada jak właściciel (posiadaczsamoistny), jak i ten, kto nią faktycznie władajak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawcalub mający inne prawo, z którym łączy sięokreślone władztwo nad cudzą rzeczą(posiadacz zależny).

25

Posiadanie (III)

Art. 342

Nie wolno naruszać samowolnie posiadania,chociażby posiadacz był w złej wierze.

26

Posiadanie (II)

Art. 337

Posiadacz samoistny nie traci posiadania przezto, że oddaje drugiemu rzecz w posiadaniezależne.

Art. 338

Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jestdzierżycielem.

27

Posiadanie (IV)Art. 343

§ 1. Posiadacz może zastosować obronę konieczną, ażebyodeprzeć samowolne naruszenie posiadania.§ 2. Posiadacz nieruchomości może niezwłocznie posamowolnym naruszeniu posiadania przywrócić własnymdziałaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednakstosować przy tym przemocy względem osób. Posiadaczrzeczy ruchomej, jeżeli grozi mu niebezpieczeństwoniepowetowanej szkody, może natychmiast posamowolnym pozbawieniu go posiadania zastosowaćniezbędną samopomoc w celu przywrócenia stanupoprzedniego.§ 3. Przepisy paragrafów poprzedzających stosuje sięodpowiednio do dzierżyciela.

28

Posiadanie (V)Art. 344

§ 1. Przeciwko temu, kto samowolnie naruszyłposiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyśćnaruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenieo przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanienaruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiaryposiadacza ani od zgodności posiadania ze stanemprawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lubinnego powołanego do rozpoznawania spraw tegorodzaju organu państwowego stwierdziło, że stanposiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny zprawem.§ 2. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone wciągu roku od chwili naruszenia.

29

Rzeczy niczyjeArt. 180

Właściciel może wyzbyć się własności rzeczyruchomej przez to, że w tym zamiarze rzecz porzuci.

Art. 181Własność ruchomej rzeczy niczyjej nabywa się przezjej objęcie w posiadanie samoistne.

Art. 182§ 1. Rój pszczół staje się niczyim, jeżeli właściciel nieodszukał go przed upływem trzech dni od dniawyrojenia. (…)

30

Zasiedzenie (I)Art. 172

§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jejwłaścicielem nabywa własność, jeżeli posiadanieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestujako posiadacz samoistny, chyba że uzyskałposiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacznieruchomości nabywa jej własność, choćbyuzyskał posiadanie w złej wierze.

31

Zasiedzenie (II)

Art. 174

Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jejwłaścicielem nabywa własność, jeżeli posiadarzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadaczsamoistny, chyba że posiada w złej wierze.

32

Inne wypadki nabycia własnościArt. 190

Uprawniony do pobierania pożytków naturalnychrzeczy nabywa ich własność przez odłączenie ich odrzeczy.

Art. 182

§ 3. Jeżeli rój osiadł w cudzym ulu zajętym, staje sięon własnością tego, czyją własnością był rój, którysię w ulu znajdował. Dotychczasowemuwłaścicielowi nie przysługuje w tym wypadkuroszczenie z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia.

33

Art. 191

Własność nieruchomości rozciąga się na rzeczruchomą, która została połączona znieruchomością w taki sposób, że stała się jejczęścią składową.

34

Art. 192§ 1. Ten, kto wytworzył nową rzecz ruchomą z cudzychmateriałów, staje się jej właścicielem, jeżeli wartośćnakładu pracy jest większa od wartości materiałów.§ 2. Jeżeli przetworzenie rzeczy było dokonane w złejwierze albo jeżeli wartość materiałów jest większa odwartości nakładu pracy, rzecz wytworzona staje sięwłasnością właściciela materiałów

Art. 194Przepisy o przetworzeniu, połączeniu i pomieszaniu nieuchybiają przepisom o obowiązku naprawienia szkody aniprzepisom o bezpodstawnym wzbogaceniu.

35

Przepisy o obowiązku naprawienia szkody

Art. 415

Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę,obowiązany jest do jej naprawienia.

36

Przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu

Art. 405

Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyśćmajątkową kosztem innej osoby, obowiązanyjest do wydania korzyści w naturze, a gdyby tonie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

37

Kontraktowa odpowiedzialność odszkodowawcza

Art. 471

Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkodywynikłej z niewykonania lub nienależytegowykonania zobowiązania, chyba żeniewykonanie lub nienależyte wykonanie jestnastępstwem okoliczności, za które dłużnikodpowiedzialności nie ponosi.

38

Nabycie od nieuprawnionego

Art. 169

§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona dorozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz iwydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własnośćz chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba żedziała w złej wierze.

39

Nabycie od nieuprawnionegoArt. 169

§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub winny sposób utracona przez właściciela zostaje zbytaprzed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia,skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskaćwłasność dopiero z upływem powyższegotrzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczypieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczynabytych na urzędowej licytacji publicznej lub wtoku postępowania egzekucyjnego.

40

41

Właściciel

Sprzedawca Kupujący

Sprzedaż (+ Wydanie)

Księgi wieczysteArt. 3 u.k.w.h.

1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgiwieczystej jest wpisane zgodnie zrzeczywistym stanem prawnym.

2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nieistnieje.

42

Księgi wieczysteArt. 5 u.k.w.h.

W razie niezgodności między stanem prawnymnieruchomości ujawnionym w księdze wieczysteja rzeczywistym stanem prawnym treść księgirozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynnośćprawną z osobą uprawnioną według treści księginabył własność lub inne prawo rzeczowe(rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych)

43

Księgi wieczysteArt. 6 u.k.w.h.

1. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystychnie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albodokonanych na rzecz nabywcy działającego wzłej wierze.

2. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgiwieczystej jest niezgodna z rzeczywistymstanem prawnym, albo ten, kto z łatwościąmógł się o tym dowiedzieć.

44

45

Właściciel

Sprzedawca Kupujący

Sprzedaż

Brak księgi wieczystej

46

Właściciel

Sprzedawca Kupujący

Sprzedaż

Księga wieczysta

47

Właściciel

Podszywający siępod właściciela Kupujący 1

Sprzedaż

Brak księgi wieczystej

Sprzedaż

Kupujący 2

48

Właściciel

Podszywający siępod właściciela Kupujący 1

Sprzedaż

Księga wieczysta

Sprzedaż

Kupujący 2

49

Właściciel

Kupujący 1 Kupujący 2Sprzedaż

Księga wieczysta

Sprzedaż

50

Sprzedawca Kupujący 1

Sprzedaż

bez „podwójnego skutku”NIEWAŻNA

Przeniesienie własności

WAŻNE

Sprzedażo podwójnym skutku

Kupujący 2

KauzalnośćArt. 156

Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własnośćnastępuje w wykonaniu zobowiązaniawynikającego z uprzednio zawartej umowyzobowiązującej do przeniesienia własności, zzapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub zinnego zdarzenia, ważność umowy przenoszącejwłasność zależy od istnienia tego zobowiązania.

51