Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania...

49
Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji [email protected] Praktyczne przykłady zarządzania projektami

Transcript of Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania...

Page 1: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Katarzyna Dohn

Wydział Organizacji i Zarządzania

Instytut Zarządzania i Administracji

[email protected]

Praktyczne przykłady zarządzania projektami

Page 2: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Udział w projektach badawczych „Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego”. Projekt badawczy

zamawiany nr WKP_1/1.4.5/2/2006/10/13/591/2006. Politechnika Śląska. Projekt zakończony 06/2008. Ekspert metodyczny w zakresie realizacji metodyki foresight. Członek Zespołu Projektowego.

"I etap wdrożenia kompleksowego programu rozwojowego Politechniki Śląskiej w Gliwicach". Projekt realizowany przez Politechnikę Śląską w ramach Priorytetu IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, Działanie 4.1 „Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy”, Poddziałanie 4.1.1 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni” Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Realizacja od 01.08.2008 do 01.08.2011, nr projektu POKL.04.01.01-00-182/08-00. Obsługa merytoryczna projektu.

„Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym”. Projekt badawczy zamawiany realizowany przez Politechnikę Śląską w ramach Działania 1.3 Wsparcie Projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych przez jednostki naukowe/ Poddziałanie 1.3.1 Projekty rozwojowe, współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. Projekt realizowany od 01.05.2009 do 30.06.2011, nr projektu UDA-POIG.01.03.01-00-058/08-00. Ekspert metodyczny w zakresie realizacji metodyki foresight. Członek Zespołu Projektowego. Członek Panelu Głównego oraz moderator prac prowadzonych w panelach tematycznych.

„System komputerowy wspomagania zarządzania w zakresie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach przemysłu budowy maszyn”. Projekt badawczy rozwojowy Nr NR03-0112-10 /2010, finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Realizacja projektu od 01.11.2010r. do 21.10.2013r. Kierownik projektu.

2

Page 3: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Priorytetowe technologie dla

zrównoważonego rozwoju województwa

śląskiego

3

Page 4: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Sposób zarządzania projektem Kierownik projektu: prof. dr hab. inż. Andrzej

Karbownik

Konsorcjum projektu:

Politechnika Śląska – koordynator projektu

Akademia Ekonomiczna w Katowicach

Główny Instytut Górnictwa

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego

Page 5: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

System zarządzania realizacją projektu

Panel ekspertów

Eksperci- -konsultanci

Grupa robocza 1 „Biotechnologie”

Grupa robocza 2 „Technologie dla

energetyki”

Grupa robocza 3 „Technologie dla

ochrony środowiska”

Grupa robocza 4 „Technologie dla

informacji i telekomunikacji”

Grupa robocza 5 „Produkcja i

przetwarzanie materiałów”

Grupa robocza 6 „Transport i

infrastruktura transportowa”

Grupa robocza 7 „Inżynierie medyczne”

GŁÓWNY PANEL EKSPERTÓW

GRUPY TEMATYCZNE

Eksperci- -konsultanci

Eksperci- -konsultanci

Eksperci- -konsultanci

Eksperci- -konsultanci

Panel ekspertów

Panel ekspertów

Panel ekspertów

Panel ekspertów

Zewnętrzni konsultanci

Komitet Sterujący

Zespół Projektowy

Zespół tworzący studium regionalne

Zespół tworzący studium

międzynarodowe

Recenzenci

Komisja odbiorów

Panel ekspertów

Eksperci- -konsultanci

Panel ekspertów

Eksperci- -konsultanci

Page 6: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Zakres odpowiedzialności Komitet sterujący – składał się z członków wszystkich konsorcjantów

oraz przedstawiciela Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego; był odpowiedzialny za monitoring projektu oraz zarządzanie całością projektu;

Zespół tworzący Studium regionalne – składał się z pracowników Akademii Ekonomicznej w Katowicach; pracami zespołu kierowali prof. dr hab. Florian Kuźnik oraz dr Bogumił Szczupak; zespół odpowiedzialny był za opracowanie studium regionalnego, części składowej raportu zbiorczego, który pozwolił zweryfikować i uszczegółowić tematykę grup roboczych

Page 7: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Zespół tworzący studium międzynarodowe – skład zespołu stanowili pracownicy Głównego Instytutu Górnictwa Zespół ten pod kierownictwem prof. dr hab. inż. Krystyny Czaplickiej-Kolarz był odpowiedzialny za przeanalizowanie dotychczas wykonanych foresightów regionalnych oraz opracowanie studium międzynarodowego, będącego częścią składową raportu zbiorczego, umożliwiającego weryfikację i uszczegółowienie tematyki grup roboczych.

Główny panel ekspertów – w skład panelu weszli eksperci z poszczególnych grup tematycznych. W każdej grupie tematycznej Panel ekspertów składał się z 10 osób, specjalistów w danej dziedzinie, znających specyfikę regionu. Eksperci pracowali w ramach organizowanych warsztatach oraz pomiędzy sobą, tworząc sprawozdania i scenariusze rozwoju technologii w danej grupie tematycznej.

Zewnętrzni Konsultanci – osoby związane z przemysłem i nauką, z którymi konsultowano w ramach ankietyzacji Delphi sformułowane przez poszczególne grupy ekspertów tezy dotyczące kierunku rozwoju technologicznego regionu.

Page 8: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Cel projektu Celem projektu było opracowanie scenariuszy rozwoju technologii,

w tym identyfikacja kluczowych technologii o znaczeniu strategicznym dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego do roku 2020.

Określenie średnio- i długoterminowych tendencji zmian technologicznych, pomagających w wytyczaniu polityki odnośnie nauki, badań i edukacji, a także inicjowanie twórczej współpracy pomiędzy władzami samorządowymi, instytucjami przemysłowymi i badawczymi, organizacjami pozarządowymi, itp.

Page 9: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Harmonogram realizacji projektu

Harmonogram realizacji Projektu obejmował okres 24 miesięcy (9 kwartałów) w latach 2006 – 2008. Początek realizacji przyjęto w maju 2006 r. – 1 miesiąc, natomiast zakończenie w kwietniu 2008 r. – 25 miesiąc.

Harmonogram obejmował trzy etapy realizacji Projektu wraz z wyszczególnieniem zadań wykonywanych w ramach poszczególnych etapów: Etap I obejmował okres 8 miesięcy, (tj. od maja do grudnia

2006 roku).

Etap II obejmował okres 13 miesięcy: grudzień 2006 r. - grudzień 2007 r.

Etap III obejmował 5 miesięcy, począwszy od grudnia 2007 r. do kwietnia 2008 r.

Page 10: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Budżet projektu Lp. Treść Planowane koszty w roku

2006 2007 2008

Razem

1 2 3 4 5 6

1 Koszty bezpośrednie

w tym:

1/ wynagrodzenia z pochodnymi

2/ inne koszty realizacji projektu (łącznie

z kosztem zakupu lub wytworzenia

aparatury naukowo - badawczej)

1.046.100 1.898.715 593.800 3.538.615

112.900 172.285 151.200 436.385

2 Koszty pośrednie

w tym koszty koordynacji

3 Koszty ogółem finansowane ze środków

finansowych na naukę (1+2)

289.750 517.750 186.250 993.750

4 Koszty ogółem finansowane z innych

źródeł niż środki finansowe na naukę

869.250 1.553.250 558.750 2.981.250

5 Koszty ogółem (3+4) 1.159.000 2.071.000 745.000 3.975.000

Page 11: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Schemat przebiegu prac w Projekcie

Wybór scenariuszy

rozwoju kluczowych

technologii

Warsztaty 1

(Omówienie raportu zbiorczego;

Identyfikacja i ocena czynników

strukturalnych)

Scenariusze uwarunkowań

rozwoju technologicznego

regionu

Studium

międzynarodowe

Raport

zbiorczy

Uwarunkowania

aksjologiczne

(podmiotowe)

Uwarunkowania

przedmiotowe

Studium

regionalne

Identyfikacja i ocena

czynników strukturalnych

– Sprawozdanie 1 Warsztaty 2

(weryfikacja Sprawozdania 1,

analiza wzajemnych oddziaływań

czynników strukturalnych) Analiza wzajemnych

oddziaływań czynników

strukturalnych

– Sprawozdanie 2 Warsztaty 3

(weryfikacja Sprawozdania 2, analiza kwestii kluczowych, analiza

kluczowych obszarów badań

naukowych)

Analiza kwestii kluczowych i

analiza kluczowych obszarów

badań naukowych

Konferencja 3

Budowa wariantowych

scenariuszy

Warsztaty 4 (Ewaluacja i wybór

scenariuszy)

Page 12: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Główne etapy pracy w Projekcie

ETAP I

Prace przygotowawcze oraz opracowanie studium lokalnego i międzynarodowego

ETAP II

Praca merytoryczna w grupach tematycznych i opracowanie scenariuszy rozwoju priorytetowych technologii

ETAP III

Raport końcowy pt. „Rekomendacje strategiczne i priorytety dla technologicznego rozwoju regionu”

Page 13: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Metodyka prac Studium międzynarodowe

przegląd i analizy regionalnych projektów foresight

z uwzględnieniem projektów w regionach o podobnych problemach

gospodarczo-społeczno-środowiskowych do woj. śląskiego

Zespół wykonujący studium międzynarodowe :

Pracownicy GIG, AE .

Raport zbiorczy studium regionalne i międzynarodowe

Konferencja nr 2 Weryfikacja kluczowych specjalności regionu na podstawie raportu zbiorczego

Page 14: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Raport zbiorczy:

określenie potencjału

badawczo-rozwojowego

i gospodarczego regionu

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap I: Analiza sytuacji - prace przygotowawcze i badania wstępne – realizacja do końca 2006 r.

Konferencja 2 - weryfikacja kluczowych dziedzin technologicznych regionu

Studium regionalne listopad 2006

Studium międzynarodowe listopad 2006

Utworzenie pełnej listy ekspertów

i ekspertów-konsultantów

Ukonstytuowanie

Grupy Tematycznej 7

Page 15: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

wykorzystanie

wyników

Studia literaturowe w ramach indywidualnego

przygotowania do warsztatów

Studium regionalne

i studium międzynarodowe

wykorzystanie

wyników

Lista czynników do STEEP

(praca na sesji warsztatowej w grupie tematycznej)

Analiza STEEP

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Sesja Warsztatowa I – czynniki strukturalne (STEEP)

Sprawozdanie 1 z prac Grupy Tematycznej:

Identyfikacja i ocena czynników strukturalnych (wyniki analizy STEEP)

Page 16: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Analiza Sprawozdania 1

w ramach indywidualnego

przygotowania do

warsztatów

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Sesja Warsztatowa II – SWOT (silne i słabe strony, szanse i zagrożenia)

Analiza SWOT

Macierz czynników do SWOT

(praca na sesji warsztatowej w Grupie Tematycznej)

wykorzystanie wyników

Sprawozdanie 2 z prac Grupy Tematycznej:

Analiza SWOT

Studia literaturowe w

ramach indywidualnego

przygotowania do

warsztatów

Page 17: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Praca po Warsztatach II – wzajemne oddziaływania czynników strukturalnych

Weryfikacja SWOT

przez konsultantów zewnętrznych (drogą elektroniczną)

Analiza wzajemnych oddziaływań

czynników strukturalnych (Grupa Tematyczna, drogą elektroniczną)

Weryfikacja analizy

przez konsultantów zewnętrznych (drogą elektroniczną)

Rezultaty analizy wzajemnych oddziaływań czynników strukturalnych

(materiał roboczy na Sesję Warsztatową III)

Page 18: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Usystematyzowanie tez kluczowych

Sformułowanie listy tez kluczowych dla rozwoju technologii

Wskazanie kluczowych obszarów badań i technologii kluczowych

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Sesja Warsztatowa III - kluczowe technologie i obszary badań

Materiały robocze Grupy Tematycznej:

wzajemne oddziaływanie czynników strukturalnych

Analiza materiałów:

(indywidualne przygotowanie do warsztatów )

Sprawozdanie z prac Grupy Tematycznej: kluczowe obszary badań (materiał do Sprawozdania 3 sporządzanego przez Grupę Tematyczną i Panel Główny)

Page 19: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Praca po Warsztatach III – kluczowe obszary badań

Sprawozdanie 3

(sprawozdania z prac Grup Tematycznych) Weryfikacja raportu

przez konsultantów zewnętrznych (drogą elektroniczną)

Raport:

Rezultaty analizy kwestii kluczowych oraz kluczowych obszarów badań (Panel Główny)

Konferencja 3:

- weryfikacja kwestii kluczowych oraz kluczowych obszarów badań

- zapoznanie opinii publicznej z dotychczasowym dorobkiem projektu

Page 20: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap II: Przeprowadzenie procedur foresight w poszczególnych Grupach Tematycznych

Sesja Warsztatowa IV – scenariusze rozwoju technologicznego

Rezultaty analizy STEEP

Wstępne przygotowanie scenariuszy rozwoju technologicznego do roku 2020 (indywidualne przygotowanie do warsztatów i konsultacje w ramach grupy )

Rezultaty analizy SWOT

Kwestie kluczowe i kluczowe obszary badań

Wzajemne oddziaływania czynników strukturalnych

Sformułowanie wariantowych scenariuszy rozwoju technologicznego do roku 2020

Sprawozdanie 4 z prac Grupy Tematycznej:

wariantowe scenariusze rozwoju i mapy drogowe rozwoju (materiał do Raportu sporządzanego przez Panel Główny)

Page 21: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego: Etap III:

Przygotowanie dokumentu końcowego obejmującego wszystkie obszary technologiczne

Rekomendacje strategiczne i priorytety dla polityki technologicznego rozwoju regionu

Raport Panelu Głównego - wersja robocza (w oparciu o Sprawozdanie 4 z prac Grup

Tematycznych)

Weryfikacja raportu

przez konsultantów

zewnętrznych (drogą elektroniczną)

Raport Panelu Głównego:

Wybór scenariuszy rozwoju kluczowych technologii we wszystkich obszarach

Opracowanie dokumentu końcowego

(Zespół Redagujący)

Konferencja 4 - prezentacja dorobku projektu

Page 22: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Rezultaty Projektu wyodrębnienie priorytetowych czynników określających

kierunki badań nad kluczowymi technologiami dla regionu i kraju,

określenie kierunków rozwoju badań naukowych na Śląsku do 2020 roku,

określenie istotnych kierunków związanych z identyfikacją kluczowych technologii,

określenie priorytetów inwestycyjnych dla kluczowych technologii (identyfikacja technologii niedocenianych i niedoinwestowanych oraz nadmiernie eksponowanych i przeinwestowanych),

opracowanie założeń do regionalnej polityki innowacyjnej,

Page 23: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

określenie obszarów i priorytetów rozwoju naukowo – technicznego w odniesieniu do potrzeb i aspiracji społecznych,

tworzenie warunków do zacieśniania współpracy środowisk naukowych, przemysłowych i samorządowych (zwłaszcza w zakresie pozyskiwania i wykorzystywania środków finansowych na realizację przedsięwzięć oraz wzmocnienie partnerstwa publiczno – prywatnego),

upowszechnienie idei foresight`u dla opracowania instrumentarium badawczego,

stworzenie języka debaty społecznej oraz kultury budowania wizji myślenia o przyszłości zmierzających do koordynacji działań na rzecz rozwoju gospodarki i poprawy jakości życia w regionie i kraju.

Page 24: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Foresight technologiczny rozwoju sektora usług

publicznych w Górnośląskim Obszarze

Metropolitalnym

24

Page 25: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Cel projektu

Wyznaczenie kierunków rozwoju technologicznego w sektorze metropolitalnych usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym, przyczyniających się do osiągnięcia spójności społecznej i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy

25

Page 26: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Projekt realizowany w ramach: poddziałania 1.1.1 Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Okres realizacji Projektu: kwiecień 2009 – wrzesień 2011

Budżet: 2 805 112 PLN

Lider i koordynator: Główny Instytut Górnictwa

Partnerzy: Politechnika Śląska w Gliwicach

Uniwersystet Ekonomiczny w Katowicach

Page 27: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Geneza realizacji projektu Geneza realizacji projektu jest określona następującymi tezami:

Region podlega silnym procesom metropolizacji, które traktować można w kategoriach kluczowych czynnika decydującego o jego cywilizacyjnej przyszłości,

Szczególną rolę w tym procesie odgrywa Górnośląski Obszar Metropolitalny (GOM) a jedną z najistotniejszych dziedzin rozwoju GOM są metropolitalne usługi publiczne,

Rozwój metropolitalnych usług publicznych i wzrost ich atrakcyjności jest ściśle warunkowany kreacją i/lub absorpcją innowacji technologicznych.

27

Page 28: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

28

Realizacja projektu przyczyni się do wytworzenia, uniwersalnego w skali kraju, modelu równoważenia interesów szerokiej gamy aktorów życia społeczno – gospodarczego i osiągania wartości dodanej poprzez skuteczny transfer technologii do nowoczesnych usług publicznych

Identyfikacja potrzeb oraz oczekiwań mieszkańców regionu doprowadzi do przewartościowania formuły współpracy sektora publicznego i prywatnego.

Wyznaczone strategiczne osie interwencji przyczynią się do wykreowania konkurencyjnego i innowacyjnego rynku metropolitalnych usług publicznych.

Page 29: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Struktura zarządzania

29

Struktura monitorująca realizację i zarządzanie Projektem –

Liderzy Projektu.

Komitet Sterujący:

Kierownik Projektu: Koordynator Projektu

Biuro Kierownika Projektu: Zespół wykonawczy - zespół organizacyjny Projektu

Panel Główny: Najwyższy organ merytoryczny Projektu, mający strategiczne

znaczenie dla ostatecznych wyników Projektu

Panel Horyzontalny: Organ merytoryczny Projektu, mający strategiczne znaczenie dla Projektu ze względu na integrację dorobku Paneli Tematycznych

Panele Tematyczne: Podstawowe komórki merytoryczne Projektu, realizujące prace analityczne i

syntetyczne przy formułowaniu scenariuszy kierunków rozwoju usług publicznych

Do głównych zadań Paneli Tematycznych będzie należało: ocena stanu wiedzy,

przeanalizowanie metodami foresight poszczególnych obszarów i makrotematów,

przygotowanie tez do badania eksperckiego

Page 30: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Schemat organizacyjny projektu

30

Page 31: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

W ramach projektu realizowane są cztery zadania badawcze. Z uwagi na istotę projektu (foresight), zadania te są tożsame z kolejnymi etapami jego realizacji:

Zadanie (Etap) 0 Przygotowawczy

Zadanie (Etap) I: Wyznaczenie priorytetowych obszarów aplikacyjnych wdrożeń technologicznych w usługach

publicznych

Zadanie (Etap) II: Diagnoza stanu i uwarunkowań wdrażania nowoczesnych technologii w obszarze usług

metropolitalnych

Zadanie (Etap) III: Opracowanie scenariuszy technologicznego rozwoju usług metropolitalnych

Zadanie (Etap IV): Opracowanie rekomendacji strategicznych.

31

Page 32: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Informacje dodatkowe Zgodnie z typologią zaproponowaną przez Georghiou niniejszy projekt mieści się w

kategorii określaną jako „III generacji foresightu technologicznego” łączącej zakres generacji pierwszej (przewidywanie rozwoju technologicznego) i drugiej (przemysł + rynek) z szeroką perspektywą społeczną, w tym z przewidywaniem potrzeb i trendów społecznych.

Zaproponowany dobór zadań/etapów jest typowy dla procedur foresightowych realizowanych w ostatnich latach zarówno w Polsce jak w innych państwach i regionach Unii Europejskiej. W analizach eksperckich i pracach panelowych wykorzystane zostaną metody i procedury już sprawdzone i wypraktykowane przez uczestników proponowanego projektu. Zarówno w realizacji Zadania I (diagnoza stanu i potencjałów endogenicznego rozwoju), Zadania II (identyfikacja potencjału technologicznego), jak Zadania III (procedura typu Delphi), wykorzystane zostaną możliwości konsultacji społecznej z udziałem różnych grup interesariuszy. Natomiast realizacja analizy polegającej na identyfikacji potencjału technologicznego na obszarze GOM z uwzględnieniem obszarów tematycznych zostaną przeprowadzone (na drodze badań ankietowych adresowanych do możliwie szerokiej grupy przedsiębiorstw ora

Georghiou L., 2007. Future of Foresighting for Economic Development. Technology Foresight Summit 2007, Budapest September 2007. https://www.unido.org/foresight/rwp/dokums_pres/georghiou_23_223.pdfz firm w tym z sektora MŚP aktywnych w obszarze usług publicznych.

32

Page 33: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Schemat logiczny projektu

33

Page 34: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

BADANIE EWALUACYJNE REALIZOWANYCH W POLSCE PROJEKTÓW FORESIGHT

Ekspertyzę wykonano na zamówienie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego przez zespół pracowników Wydziału Zarządzania Politechniki Białostockiej

Badaniu poddane zostały: Narodowy Program Foresight „Polska 2020”, 18 zakończonych projektów branżowych i regionalnych dofinansowanych w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, 14 projektów o charakterze regionalnym i branżowym obecnie realizowane w ramach konkursów 1/2008, 2/2008 i 1/2009 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013 oraz Foresight Kadr Nowoczesnej Gospodarki.

Ponadto, ogólnej charakterystyce poddano 8 najnowszych inicjatyw foresightu regionalnego i branżowego w Polsce, tj. projektów, które są obecnie realizowane w ramach Konkursu 1/2009 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 2007-2013, Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy, Poddziałanie 1.1.1. Projekty badawcze z wykorzystaniem metody foresight.

34

Page 35: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Etapy badania ewaluacyjnego 1. Zebranie podstawowych danych na temat projektów foresightu

narodowego, tematycznego, regionalnych i branżowych na podstawie informacji publikowanych przez zespoły realizujące projekty foresightowe (przegląd i krytyczna analiza raportów, materiałów promocyjnych projektów, witryn internetowych, bazy Ośrodka Przetwarzania Informacji).

2. Opracowanie bazy osób odpowiedzialnych za merytoryczną organizację projektów.

3. Opracowanie kryteriów badania ewaluacyjnego projektów. 4. Opracowanie kwestionariusza ankiety. 5. Przeprowadzenie badania ankietowego wśród osób odpowiedzialnych

za realizację projektów. 6. Opracowanie wyników kwestionariusza ankiety. 7. Weryfikacja i uzupełnienie danych poprzez bezpośredni kontakt z

osobami odpowiedzialnymi/realizującymi poszczególne projekty (wywiady pogłębione, korespondencja poprzez pocztę elektroniczną).

8. Uporządkowanie i weryfikacja zebranych danych oraz przygotowanie raportu końcowego.

Page 36: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

36

Lp. Nazwa projektu Akronim Wykonawca Program

1 Foresight technologiczny odlewnictwa polskiego

ODL Instytut Odlewnictwa w Krakowie

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

2 Foresight technologiczny w zakresie materiałów polimerowych

PLM Główny Instytut Górnictwa Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

3 Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobycia i przetwórstwa węgla brunatnego

WB POLTEGOR-INSTYTUT Instytut Górnictwa Odkrywkowego we Wrocławiu

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

4 Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego węgla kamiennego

WK Główny Instytut Górnictwa Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

5 Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych

MCK Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

6 Ocena perspektyw i korzyści z wykorzystania technik satelitarnych i rozwoju technologii kosmicznych w Polsce

KSM Centrum Badań Kosmicznych PAN

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

7 Kierunki rozwoju technologii materiałowych na potrzeby klastra lotniczego „Dolina Lotnicza”

DL Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego „Dolina Lotnicza”

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

Projekty foresightu branżowego realizowane w Polsce

Page 37: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

37

Lp. Nazwa projektu Akronim Wykonawca Program

8 Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego rud miedzi i surowców towarzyszących w Polsce

RM KGHM Cuprum Sp. z o.o. CBR we Wrocławiu Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

9 System monitorowania i scenariusze rozwoju technologii medycznych w Polsce

MED Instytut Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

10 Scenariusze rozwoju technologicznego kompleksu paliwowo energetycznego dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju

PEN Główny Instytut Górnictwa Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

11 Foresight technologiczny „NT FOR Podlaskie 2020”. Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii

NT Politechnika Białostocka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

12 Foresight wiodących technologii kształtowania własności powierzchni materiałów inżynierskich i biomedycznych

MIB Politechnika Śląska Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

13 Foresight technologiczny rozwoju sektora usług publicznych w Górnośląskim Obszarze Metropolitalnym

UP Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

14 Foresight w drzewnictwie: scenariusze rozwoju badań naukowych w Polsce do 2020 roku

DR Instytut Technologii Drewna w Poznaniu Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

15 Foresight technologii odlewniczych w kontekście energii do 2030 roku

ODL-E Instytut Odlewnictwa w Krakowie Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

16. Foresight dla energetyki termojądrowej TRMJ Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

17 Foresight priorytetowych, innowacyjnych technologii na rzecz automatyki, robotyki i techniki pomiarowej

ARTP Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

18 Żywność i żywienie w XXI w. Wizja rozwoju polskiego sektora spożywczego

ZIZ Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa im. Szczepana Pieniążka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

19 Zeroemisyjna gospodarka energią w warunkach zrównoważonego rozwoju Polski do 2050 roku

GE Politechnika Wrocławska Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

20 Strategia rozwoju energetyki na Dolnym Śląsku metodami foresightowymi

E Główny Instytut Górnictwa Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

21 Foresight w zakresie priorytetowych i innowacyjnych technologii zagospodarowywania odpadów pochodzących z górnictwa węgla kamiennego

TGO Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

22 Zawansowane technologie przemysłowe i ekologiczne dla zrównoważonego rozwoju kraju

TPE Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Page 38: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Projekty foresightu regionalnego realizowane w Polsce

38

Lp. Nazwa projektu Akronim

Wykonawca Program

1 Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa śląskiego

SL Politechnika Śląska Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

2 Foresight technologiczny na rzecz zrównoważonego rozwoju Małopolski

MP Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

3 Monitorowanie i prognozowanie (foresight) priorytetowych, innowacyjnych technologii dla zrównoważonego rozwoju województwa mazowieckiego

MZ Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

4 LORIS Wizja. Regionalny foresight technologiczny (woj. łódzkie)

LO Uniwersytet Łódzki, Centrum Doskonałości w Zakresie Gospodarki Opartej na Wiedzy KNOWBASE

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

5 Województwo Opolskie Regionem Zrównoważonego Rozwoju – Foresight Regionalny do 2020 r.

OP Politechnika Opolska Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

6 Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa świętokrzyskiego

SW Politechnika Świętokrzyska w Kielcach Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

7 Priorytetowe technologie dla zrównoważonego rozwoju województwa podkarpackiego

PK Politechnika Rzeszowska Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

8 Makroregion innowacyjny. Foresight technologicznydla województwa dolnośląskiego do 2020 roku

DS Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego

Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-2006

9 Perspektywa Technologiczna Kraków Małopolska 2020

PTK Krakowski Park Technologiczny Sp. z o.o. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

10 Pomorze 2020 Scenariusze rozwoju i kluczowe technologie

PSiKT Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Page 39: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Najnowsze projekty foresightu regionalnego realizowane w Polsce

39

Lp. Nazwa projektu Akronim Wykonawca Program

1 Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego – foresight technologiczny

ON Instytut Chemii Nieorganicznej z siedzibą w Gliwicach

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

2 Nowoczesne technologie dla włókiennictwa. Szansa dla Polski

NTW Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych z Łodzi

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

3 Foresight regionalny dla szkół wyższych Warszawy i Mazowsza „Akademickie Mazowsze 2030‖

AM Politechnika Warszawska Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

4 Foresight "Sieci Gospodarcze Wielkopolski" – scenariusze transformacji wiedzy wspierające innowacyjną gospodarkę

SGW Instytut Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

5 Scenariusze i trendy rozwojowe wybranych technologii społeczeństwa informacyjnego do roku 2025

SI Fundacja Progress and Business Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

6 Analiza prognozowania ścieżek rozwoju interdyscyplinarnych nauk o poznaniu metodami foresight

APS Uniwersytet Jagielloński Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

7 Identyfikacja potencjału i zasobów Dolnego Śląska w obszarze nauka i technologie na rzecz poprawy jakości życia (Quality of Life) oraz wytyczenie przyszłych kierunków rozwoju. Badania metodami foresight

QL Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

8 Wyzwania zrównoważonego użytkowania terenu na przykładzie województwa śląskiego – scenariusze 2050

WZU Główny Instytut Górnictwa w Katowicach Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Page 40: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Geograficzne rozmieszczenie projektów foresight regionalnego oraz branżowego

40

Page 41: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

41

Page 42: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Cel projektu

Wzmocnienie pozycji Politechniki Śląskiej,

Wzbogacenie oferty edukacyjnej na trzecim szczeblu kształcenia,

Poprawa jakości kształcenia.

42

Page 43: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Główne grupy zadań Zorganizowanie i przeprowadzenie dodatkowych zajęć z

MATEMATYKI i FIZYKI dla studentów Politechniki Śląskiej. Przewidziano przeprowadzenie zajęć dla 2400 studentów w latach 2008 - 2011.

Utworzenie interdyscyplinarnej sieci studiów doktoranckich na poszczególnych wydziałach Politechniki Śląskiej

Utworzenie wirtualnego laboratorium dla doktorantów, umożliwiającego zaprezentowanie i zasymulowanie wielu istotnych procesów

Rozwój usług Biura Karier Studenckich skierowanych dla doktorantów (szkolenia, warsztaty, seminaria prowadzone przez wykładowców z przedsiębiorstw zajmujących się tematyką związaną z dziedzinami objętymi projektem, a także konsultacje z pracownikami w danym przedsiębiorstwie).

43

Page 44: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Oczekiwane rezultaty

Rezultaty projektu przyczynią się do wzmacniania pozycji Politechniki Śląskiej ponieważ:

studenci I roku będą lepiej przygotowani do studiowania nauk ścisłych, co poprawi poziom dalszego ich kształcenia

doktoranci - jako przyszli pracownicy dydaktyczni będą lepiej i bardziej wszechstronnie przygotowani zarówno do prowadzenia dydaktyki, jak i prac badawczych

wyższy poziom kadry przełoży się na liczniejszy udział w projektach, w tym międzynarodowych i finansowanych przez przemysł, co z kolei pozwoli uczelni na uzyskanie dodatkowych środków finansowych.

44

Page 45: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

System komputerowy wspomagania zarządzania

w zakresie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach

przemysłu budowy maszyn

45

Page 46: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Cel projektu Jako efekt badań przemysłowych - identyfikacja potrzeb

informacyjnych w przedsiębiorstwach przemysłu budowy maszyn;

Jako efekt badań rozwojowych - opracowanie i przygotowanie do wdrożenia systemu informatycznego wspomagającego zarządzanie w zakresie zarządzania wiedzą w przedsiębiorstwach przemysłu budowy maszyn, zorientowanego przede wszystkim na pozyskiwanie i przetwarzanie informacji słabo ustrukturyzowanych, głównie jakościowych, między innymi odnoszących się do sytuacji trudnych do przewidzenia, mających charakter zaskoczenia.

46

Page 47: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Zakres prac w projekcie

Zakres zadaniowy – 10 zadań, w tym 4 zadania o charakterze badań przemysłowych

Zakres czasowy – 36 miesięcy

Budżet projektu – 950.000 zł

47

Page 48: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Wynik końcowy projektu system informatyczny wraz z bazą danych zawierającą

wiedzę (bazę wiedzy), udostępniony do zastosowania w przedsiębiorstwach budowy maszyn wspomagającego zarządzanie w zakresie zarządzania wiedzą;

dokumentacja techniczna, wdrożeniowa i eksploatacyjna;

monografia oraz 33 artykuły w czasopismach oraz referaty na konferencjach krajowych i międzynarodowych.

48

Page 49: Praktyczne przykłady zarządzania - polsl.pl · Katarzyna Dohn Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji kdohn@polsl.pl Praktyczne przykłady zarządzania

Dziękuję za uwagę