Praca Pisemna

Akademia Sztuk Piknych

im. Wadysawa Strzemiskiego

Wydzia Tkaniny i Ubioru

aneta Uba

Nr albumu 8232

PRACA LICENCJACKA

D 2014

AKADEMIA SZTUK PIKNYCH

IM. WADYSAWA STRZEMISKIEGO W ODZI

WYDZIA TKANINY I UBIORU

KIERUNEK WZORNICTWO

Autor aneta Uba

nr albumu 8323

PRACA LICENCJACKA

Cz I.Temat pracy teoretycznej: Dokumentacja procesu projektowego

Temat (w jzyku angielskim): Documentation of the design process

Opiekun czci teoretycznej pracy dyplomowej: dr Ewa Bloom-Kwiatkowska

Przyjmuj cz teoretyczn pracy dyplomowej (podpis promotora)

Cz II.Temat pracy praktycznej-projektowej: Projekt kostiumw

wybranych postaci oraz koncepcja

scenograczna podstawie opery ,,Czarodziejski et

Temat (w jzyku angielskim): Projects of costumes for selected characters

and stage design conception based on ,,The magic ute

Promotor czci praktycznej-projektowej: dr Ewa Bloom-Kwiatkowska

Przyjmuj cz projektow pracy dyplomowej

Cz III.Temat pracy teoretycznej: Dokumentacja procesu

projektowego

Temat (w jzyku angielskim): Documentation of the design process

Opiekun czci teoretycznej pracy dyplomowej: prof. Barbara Hanuszkiewicz

Przyjmuj cz teoretyczn pracy dyplomowej

Cz IV.Temat pracy praktycznej-projektowej: ,,La siesta de los

toreros-kolekcja ubiorw damskich i mskich na jesie/zim 2014/15

Temat (w jzyku angielskim): ,,La siesta de los toreros"-collection of

garments for men and women for Autumn/Winter 2014/15

Promotor czci praktycznej-projektowej: prof. Barbara Hanuszkiewicz

Przyjmuj cz projektow pracy dyplomowej

Cz V. Kampania przeciwko anoreksji

Campaign against anorexia

Opiekun czci praktycznej-artystycznej: Prof. Marek Guz

Przyjmuj cz artystyczn pracy dyplomowej

d 2014

SPIS TRECI

WSTP....................................................................................................1

1.1 Historia opery ,,Czarodziejski et .....2

CZ II

Dokumentacja procesu projektowego wykonana pod kierunkiem

dr Ewy Bloom-Kwiatkowskiej

1.2 Tre ..............................................3

1.3 Opis wybranych postaci .................4

1.4 Ikonograa......................................71.5 Inspiracje wizualne.........................8 1.6 Zaoenia projektowe....................13

Projekt kostiumw wybranych postaci oraz koncepcja

scenograczna na podstawie opery ,,Czarodziejski et,

zaprojektowane pod kierunkiem dr Ewy Bloom-Kwiatkowskiej

Dokumentacja procesu projektowego wykonana pod kierunkiem

prof. Barbary Hanuszkiewicz

Cz III

Cz I

WSTP..................................................................................................51

3.1 Czym jest i skd si wzia korrida .....51

3.2 Plaza de toros .............................52

3.3 Walka...........................................53

3.4 Ubir............................................583.5 Kinematograa............................59 3.6 Sztuka..........................................61

3.7 Moda............................................643.8 Erotyczne aspekty korridy............663.9 Kontrowersje................................66

Cz IV

,,La siesta de los toreros-kolekcja ubiorw damskich i mskich na

jesie/zim 2014/15 inspirowanych korrid, zaprojektowana pod

kierunkiem prof. Barbary Hanuszkiewicz

Cz V

Dokumentacja prac z pracowni oglnoplastycznej wykonanych

pod kierunkiem Ad.IIst Marka Guza

Bibliograa, strony internetowe, spis rde ilustracji.......................................15

Bibliograa, strony internetowe, spis rde ilustracji...................................68

PODSUMOWANIE.........................................................................................111

.............17

.............69

...........107




Nr albumu 8232

Dokumentacja procesu projektowego

Wykonana pod kierunkiem

D 2014

aneta Uba


Wstp

Tematem mojej pracy jest opracowanie kostiumw wybranych postaci oraz

koncepcja scenograczna do opery ,,Czarodziejski et Wolfganga Amadeusza

Mozarta.

,,Czarodziejski et skada si z dwch aktw. Libretto napisa Emanuel

Schikaneder, a muzyk skomponowa W.A. Mozart.

Marek Weiss porwna t oper do cebuli, podkrelajc jej wielowymiarowo. Z

pozoru lekka i niewinna historia ksicia, ktry poszukuje swojej oblubienicy

okazuje si lozoczn opowieci traktujc o wiernoci, powiceniu i mioci.

Po gbszej obserwacji odnajdujemy w niej rwnie polemik z pogldami

wolnomularskimi, ktrymi Mozart zacz by w tym czasie mocno rozczarowany.

Kolejn warstw opery jest analiza rozbienoci pomidzy psychik i sposobem

postrzegania wiata mczyzn oraz kobiet. Idc gbiej docieramy do historii

nieszczliwej mioci Papagena, a na samym kocu znajduje si najgbsze i

najwaniejsze przesanie-ranga wolnoci oraz trudno w jej zdobyciu.1

,,Czarodziejski et jest rwnie opowieci o odwiecznej walce dobra i za oraz o

poszukiwaniu czowieczestwa. Od roku 1791, kiedy opera miaa swoj premier,

cieszy si nieustajc popularnoci.

Mozart wprowadzi do opery barokowej wiele innowacji, przede wszystkim

wspdziaanie sowa i muzyki, dynamik, charakterystyk postaci poprzez

odpowiedni melodyk. Na scenie ogromn rol odgrywa wiatocie oraz iluzja

optyczna.

Wszystkie powyej wymienione aspekty sprawiy, e wybr tematu

dyplomowego pad wanie na ,,Czarodziejski et. Zoono i mnogo symboliki

oraz zabiegw plastycznych daje ogromn moliwo stworzenia kostiumw, ktre

bdc mocno osadzone w tej estetyce maj rwnie poczenie ze

wspczesnoci.

Moja praca zawiera krtki opis historii i akcji opery, charakterystyk postaci,

ikonogra, inspiracje wizualne, zaoenia projektowe do caoci oraz wybranych

kostiumw.

1 Czarodziejski et dla dorosych, http://www.polskamuza.eu/wywiady.php?id=118, 1.06.2014 1

1.1

Historia opery ,,Czarodziejski et

Opera ,,Czarodziejski et powstaa w 1791 roku i bya zwieczeniem okresu

rosncego zaangaowania Mozarta w grup teatraln Schikanedera. Mozart by

bliskim przyjacielem jej czonka, Benedikta Schacka, tenora, ktry jako pierwszy

wcieli si w rol Tamina. Tworzc ,,Czarodziejski et kompozytor mia na uwadze

umiejtnoci osb wczeniej wybranych do odegrania poszczeglnych rl i

idealnie wybrn z tej sytuacji. Jedynie jego szwagierka-Josepha Hofer, ktra

zostaa obsadzona w roli Krlowej Nocy potrzebowaa troch wicej czasu i

nakadu pracy, poniewa jej aria znana jest z wysokiego poziomu trudnoci. 2

Premiera opery miaa miejsce 30 wrzenia 1791 w Wiedniu. Mozart dyrygowa

orkiestr, Schikaneder za odegra rol Papagena. W latach 90. XVIII wieku dzieo

to osigno wielki sukces oraz bardzo czsto gocio na deskach teatrw. Triumf

ten podnis na duchu Mozarta, ktry podupad na zdrowiu przebywajc w Pradze

par miesicy przed premier.

Po raz setny ,,Czarodziejski et zosta wystawiony w listopadzie 1792 roku.

Kompozytor niestety nie doczeka tego wydarzenia-zmar 5 grudnia 1791 roku. Po

jego mierci wdowa Constanze postanowia upubliczni rkopisy tej opery, a w

1814 Nikolaus Simrock opublikowa jej pen wersj, zgodnie z yczeniem autora.3

Ilustracja 1: Plakat prapremiery,

1791

2 The Magic Flute, http://en.wikipedia.org/wiki/The_Magic_Flute, 1.06.2014

3 Czarodziejski et, http://pl.wikipedia.org/wiki/Czarodziejski_et_(KV_620), 1.06.2014 2

1.2

Tre

Akt I

Zagubiony w lesie ksi Tamino jest cigany przez ogromnego wa. W wyniku

wycieczenia oraz nadmiaru wrae mdleje, a potwora zabijaj trzy zawoalowane

Damy. Gdy budzi si, zauwaa dziwn posta-jest to ptasznik Papageno.

Nastpnie powracaj trzy Damy, ktre pokazuj Taminowi zdjcie piknej

niewiasty-crki Krlowej Nocy, ktrej su. Ksi zakochuje si w Paminie, a w

tym momencie pojawia si jej matka, ktra zleca modziecowi wyswobodzenie jej

z paacu Sarastra, w zamian oarowujc mu jej rk. Tamino wyruszajc w drog

wraz z Papagenem, zostaje obdarowany przez Damy w czarodziejski et i srebrne

dzwoneczki, a drog wskazuj im Trzej Chopcy o wielkiej mdroci.

W paacu Sarastra przebywa Pamina, ktra prbowaa stamtd uciec, jednak

udaremni jej to Monostatos-dowdca niewolnikw. Papageno, ktry jako pierwszy

dotar na miejsce rozpoznaje dziewczyn i ratuje j. W tym czasie do paacu

dociera Tamino i odkrywa, i Sarastro nie jest tak negatywn postaci, jak

przedstawiaa to Krlowa Nocy. Za pomoc czarodziejskiego etu wzywa Pamin i

Papagena, po czym nastpuje prba ucieczki. Niestety, znw pojawia si

Monostatos wraz z niewolnikami, jednak dwik dzwoneczkw uytych przez

Papagena sprawa, i nie mog przesta taczy. Gdy cay plan wydaje si

zmierza ku kocowi, z polowania wraca Sarastro. Wybacza Paminie jej

nieposuszestwo, a na Monostatosa nakada kar. Tamino i Papageno zostaj

zaprowadzeni do wityni, gdzie maj przej przez prby.

Akt II

Sarastro uwiadamia wszystkim, e Pamina jest przeznaczona Ksiciu i dlatego

porwa j i uchroni przed zym wpywom Krlowej Nocy. Zanim jednak Tamino

zostanie uznanym za godnego jej rki, musi przej przez szereg prb i zosta

przyjty do wityni mdroci. Modzieniec nie waha si, docza do niego

Papageno, ktry zachcony zosta nagrod w postaci piknej Papageny.

Pierwszym wyzwaniem jest pozostanie w cakowitym milczeniu. Wtedy zjawiaj

si Trzy Damy i prbuj bezskutecznie ich zwie, opowiadajc o domniemanym

niebezpieczestwie i podstpie Sarastra. W tym czasie do sypialni Paminy

zakrada si Monostatos oraz Krlowa Nocy, ktra nakania j do zabicia Sarastra i

zdobycia Siedmiokrotnego Krgu Soca-oznaki wielkiej wadzy. 3

Dziewczyna wyznaje plany zabjstwa Sarastrowi i prosi o wyrozumiao.

Papageno nie przechodzi prby milczenia, jednak Tamino pozostaje nieugity

nawet kiedy Pamina prosi go o choby jedno sowo potwierdzajce jego uczucie,

co zostaje le przez ni zrozumiane i skutkuje prb samobjcz. Przed

popenieniem przez ni zgubnego kroku zjawiaj si Trzej Chopcy, ktrzy

odbieraj jej sztylet i zaprowadzaj do ukochanego. W tym czasie Papageno

rwnie chce targn si na swoje ycie, poniewa straci szans zdobycia

Papageny, jednak i w tym przypadku Chopcy nie dopuszczaj do tragedii i

przyprowadzaj mu jego wybrank.

Pamina i Tamino zostaj poddani prbie ognia, a Krlowa nocy wraz ze swoj

wit wkracza do krlestwa Sarastra. Zostaje jednak zniszczona, a Ksi i jej

crka przyjci do wityni mdroci. 4

1.3

Opis wybranych postaci

SARASTRO-arcykapan Izydy i Ozyrysa w wityni Mdroci. Pocztkowo

przedstawiony jako posta negatywna, zy demon, ktry porwa niewinn Pamin

spod opieki Krlowej Nocy. Stopniowo jednak odkrywa si jego prawdziwa

osobowo-sprrawiedliwego, uczciwego i wyrozumiaego kapana i wadcy.

Uprowadzenie Paminy miao na celu wyrwanie jej spod zych wpyww matki oraz

przekazanie czowiekowi jej przeznaczonemu.

Jego sprawiedliwo objawia si rwnie w sytuacji, gdy karze on Monostatosa-

stranika Paminy. Jego cnoty wychwalane s przez chr. Dla Sarastra uczciwo i

trzymanie si okrelonych regu moralnych byo najwaniejszymi zasadami, wic

gdy Pamina bagaa o uaskawienie Krlowej Nocy po planowaniu zamachu na

jego ycie, pozosta nieugity.

Sarastro pojawia si rwnie jako ostatnia posta przed parti chru, czc

Pamin z Tamin, po odbytych przez nich prbach. 5

W ,,Czarodziejskim ecie Sarastro wykonuje dwie dusze arie w II Akcie: ,,O Isis

und Osiris i ,,In diesen heil'gen Hallen.

KRLOWA NOCY-matka Paminy, ktra na pocztku zdaje si by postaci

4 Czarodziejski et, http://www.operomania.hg.pl/libretta/czarodziejski_et.html, 1.06.2014

5 Czarodziejski et cz. II, https://www.youtube.com/watch?v=kEVwoF_pIuI, 1.06.2014 4

pozytywn, przejmujc si porwaniem jej crki. Jednak ju na pocztku

pierwszego aktu mona zaobserwowa jej zachowanie w stosunku do Papagena-

karze go zamkniciem mu ust na kdk, co sprawia, e nigdy wicej nie skamie.

Jednak w caoci jej prawdziwy charakter ukazany jest w II akcie-zleca ona swojej

crce zabjstwo Sarastra w celu odzyskania peni wadzy, groc jej kltw i

odtrceniem. Obiecuje te jej rk Monostatosowi-Maurowi, ktry pilnuje jej w

paacu kapana. Krlowa Nocy jest krlow ciemnoci, podstpu, chciwoci i

niepohamowanego pdu do wadzy. 6

TAMINO-ksi egipski, ktry bezgranicznie zakochuje si w Paminie i nie

zwaajc na nic postanawia j ratowa z rk Sarastra. Na pocztku nie zauwaa

podstpu Krlowej Nocy, dopiero po dotarciu do Paacu kapana uwiadamia

sobie, i zosta wykorzystany. Nie cofa si jednak i podejmuje prby, jakie Sarastro

stawia przed nim przed przyjciem do Krgu Wtajemniczonych. Godnymi podziwu

s jego pozytywne cechy: szybko w podejmowaniu decyzji, brak lku,

wraliwo.7

MONOSTATOS-Maur, w oryginale murzyn, wcielenie ciemnych namitnoci,

skrytej, mrocznej natury, stranik cnoty Paminy, ktry owadnity jest chci

posiadania jej. Cechuje go podwjna moralno, z jednej strony pilnuje jej a

jednoczenie molestuje.8

PAMINA-posta czysta, pikna, niewinna, szlachetna, idea kobiety. Jest crk

Krlowej Nocy, lecz przebywa pod opiek Sarastra. Jej ycie jest odgrnie

zaplanowane, przeznaczona zostaa Taminowi i na niego posusznie czeka. O jej

czystym sercu wiadczy fakt, i nie bya w stanie zabi Sarastra nawet pod

naciskiem swojej matki. Wiedzc, i Krlowa Nocy jest przesiknita zem do

szpiku koci, baga kapana o darowanie jej ycia. Pamina jest rwnie kobiet

odwan, razem z Taminem przechodzi przez ostateczn prb. 9

PAPAGENA-posta ta goci na scenie do krtko w porwnaniu do reszty

postaci, a najbardziej znanym jest jej duet z Papagenem. Pomimo tego, jej rola

w ,,Czarodziejskim ecie jest ogromna. Papageno poszukuje swojej drugiej

powki, osoby przeznaczonej i bez niej jego losy mogyby potoczy si tragicznie.

Ta para nadaje operze komicznego charakteru. Papagena jest eskim odbiciem

Ptasznika, cechuje j take mdro oraz gboka duchowo. Testuje ona

6 Krlowa Nocy (posta), http://pl.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%B3lowa_Nocy_(posta%C4%87), 1.06.2014

7 O Czarodziejskim Flecie, http://www.demusica.pl/pdf/milinska_pl_muzykalia_4_1.pdf, 1.06.2014

8 Czarodziejski et to wicej, ni bajka!, http://www.wuw.home.pl/ksiegarnia/dodatki/Opera_fragment.pdf,

1.06.2014

9 Czarodziejski Flet cz. I, https://www.youtube.com/watch?v=ZVBetTAc828, 1.06.2014 5

wierno i si charakteru Papagena pojawiajc si po raz pierwszy pod postaci

starszej kobiety. Wiedziaa, e jeli jest w stanie pokocha j za jej wntrze, moe

mu ufa. Pewnym jest to, i Papagena to posta pozytywna, yjca wedug swoich

regu moralnych i trzymajca si ich.10

10 The Magic Flute, http://magic-ute.harmoniamundi.com/?page_id=84, 1.06.2014 6

1.4

Ikonograa

Ilustracja 2: re. Marshall Pynkoski, 2013, Broadway

Ilustracja 3: re. Marshall Pynkoski, 2013, Broadway

Ilustracja 4: re. Thomas Allen, 2012, Scottish Opera

7

Ilustracja 5: re. Waldemar Zawodziski, 2008, Teatr Wielki w odzi

Ilustracja 6: Ilustracja 5: re. Waldemar Zawodziski, 2008, Teatr Wielki w odzi

1.5

Inspiracje wizualne

Przy projektowaniu wybranych kostiumw inspirowaam si symbolik

wolnomularsk, kostiumami znajdujcymi si w mojej ikonograi oraz dorobkiem

wspczesnych artystw, ktrzy tworzyli w podobnej estetyce.

Mozart zasiada w loy masoskiej i opera ,,Czarodziejski et jest przesycona

symbolik tego ruchu. Sarastro jest najwyszym kapanem, dlatego te na jego

kostiumie pojawiy si elementy typowe dla osoby jego rangi. Cyrkiel jest

symbolem mdroci, wiedzy i rozumu, sojuszu wiedzy z inteligencj. Cyrkiel

zawiera w sobie okrg oraz zawarty w nim punkt, co symbolizuje absolut. Znak ten

jest uznawany za tzw. Wielkie wiato. 11

Kolejnymi elementami, ktre mnie zainspiroway s: oko-wiadomo i mdro

11 Alexander Roob, Alchemy & Mysticism: The Hermetic Museum, Kolonia 1977, s. 633 8

Wielkiego Architekta; trjkt symbolizujcy nauk; gwiazda-wiedza, doskonao;

soce-rozum, wiato; rolina akacji-niemiertelno. 12

Ilustracja 7: Cyrkiel i Wgielnica-insygnia masoskie

Ilustracja 8: Kolejne przedstawienie cyrkla i wgielnicy

Ilustracja 9: Angielski wolnomularz z XIX wieku

12 Ibidem, s. 294 9

Ilustracja 10: Oko w trjkcie na tle soca

Ilustracja 11: Grawerowane przedstawienie masona zoonego z symboli jego loy,

1754 rok

10

W celu stworzenia kostiumw, ktre nie bd typowo historyczne, zbadaam

rwnie wpyw opery na mod haute couture, szczeglnie skupiajc si na

twrczoci Alexandra McQueena. czy on historyzm z nowoczesnoci, tworzc

kreacje, obok ktrych nie sposb przej obojtnie. 13

Ilustracja 12: The horn of plenty, suknia, jesie/zima 2009/2010

Ilustracja 13: Windows of Culloden, suknia i nakrycie gowy, jesie/zima 2006/2007

Ilustracja 14: Supercalifragilisticexpialidocious, paszcz, spodnie i kapelusz,

jesie/zima 2002/2003

13 Savage Beauty, http://blog.metmuseum.org/alexandermcqueen/, 1.06.2014 11

Polskim akcentem na licie moich inspiracji jest Katarzyna Konieczka-

kostiumograf i projektant mody. Tworzy rzeczy, ktre s mistyczne, bajkowe i

troch nierealne. czy surowo z przepychem, tworzy unikalne, rcznie robione

egzemplarze. Nigdy nie uywa gotowych tkanin, przetwarza je wasnorcznie

farbujc i patynujc. Stosuje te niecodzienne materiay, tworzy z plastiku, metalu,

czci mechanizmw. 14

Ilustracja 15: Suknia i instalacja z kolekcji Nekromatik

Ilustracja 16: Suknia i aureloa w obiektywie Sylwii Makris

Ilustracja 17: Kostium z kolekcji Very twisted kingdom

14 Katarzyna Konieczka, http://www.kkonieczka.istylist.pl/, 1.06.2014 12

1.6

Zaoenia projektowe

-kostiumy stworzone z myl o oddziaywaniu na nie wiata

-ozdobno nawizujca do sztuki barokowej

-inspiracja kostiumami Katarzyny Konieczki

-inspiracja twrczoci Alexandra McQueena

-nawizanie do wczeniejszych przedstawie ,,Czarodziejskiego etu

-styl haute-couture

-nadanie nowoczesnoci poprzez zastosowanie nowoczesnych technik takich, jak

cyfrowy druk na tkaninie

-uycie adekwatnej symboliki masoskiej

-rczne wykonanie wybranych rekwizytw

-scenograa nie wybijajca si ponad kostiumy, unowoczeniona, jednak bazujca

na zasadzie gry wiata i cienia

Sarastro:

-uycie symboli masoskich podkrelajcych rang jego postaci oraz najwyszy

stopie wtajemniczenia

-nakrycie gowy wykonane z czarnego drutu oplecione cieszym, miedzianym, w

formie promieni, oboone tkanin w kolorze zota nawizujce do symboliki

wolnomularskiej, szczeglnie soca i gwiazdy

-nadruki z wyej wymienionymi symbolami

-geometryczna forma kostiumu-kolejna cecha sztuki masoskiej

-kostium przypominajcy szat ksidza i krla

-uycie poyskliwych tkanin

Krlowa Nocy:

-kostium utrzymany w odcieniach czerni, bieli i zota

-nakrycie gowy w formie rogw, nadajce demoniczny charakter

-gra kostiumu nadrukowana motywem czaszki-symbolu mierci

-czaszka wykonana z masy papierowej umiejscowiona na wysokoci ona,

symbolizuje bezwzgldno nawet w stosunku do wasnego dziecka

-Posta okryta transparentn, ciemn tkanin ze zotym poyskiem, dziki czemu

posta jest tajemnicza, moe odkrywa si i zasania w zalenoci od

zamierzonego celu13

Tamino:

-uycie pciennej tkaniny, ktra symbolizuje jego prostolinijno

-skra w odcieniu miedzi jako odzwierciedlenie jego pozytywnych cech

-et i futera w kolorze zota-podkrelenie jego magicznych mocy

-kostium niekrpujcy ruchw, jednak wysmakowany w caoci

Monostatos:

-czarna maska bez wycicia na oko zakrywajca p twarzy, obrazujca dwoisto

jego moralnoci, czarny charakter. Brak otworu na oko symbolizuje niemoliwo

zajrzenia w jego wntrze

-pagony na ramionach, ktre s charakterystyczne dla munduru wojskowego-

uyte jako symbol jego roli stranika

-odkryta klatka piersiowa i brzuch-odejmuje mu to dostojnoci, jak cechuje si

mundur, przywodzi na myl dewiacj i dze, jakie nim kieruj

Pamina:

-nakrycie gowy w ksztacie aureoli podkrelajce czysto serca Paminy

-kolorystyka: biel, bee, czer, zoto

-cieliste body w poczeniu z koronk, uwydatniajce kobieco, ktra drzemie w

Paminie i sprawia, e poda jej Monostatos

-duga, przewitujca, biaa suknia zakrywajca bieliniane body

-oczy przysonite kremow koronk, chronice wzrok Paminy przed ogldaniem

za i zepsucia drzemicego w innych ludziach

Papagena:

-uycie pir, ktre ukazuj j jako uzupenienie jej ukochanego-ptasznika

Papagena

-mocne kolory podkrelajce jej indywidualny charakter

-tiulowa spdniczka zoona z kilku warstw dajca efekt ulotnoci

-zamiast skrzyde zastosowanie pir przy rkawach, ramionach, na wysokoci

biustu, koronie oraz butach

14

BIBLIOGRAFIA

STRONY INTERNETOWE

http://www.polskamuza.eu/wywiady.php?id=118

SPIS RDE ILUSTRACJI ZGODNY Z NUMERAMI POD

ILUSTRACJAMI

Sownik wiedzy o teatrze, (praca zbiorowa pod redakcj D. Kosiskiego),

Roob Alexander, Alchemy & Mysticism: The Hermetic Museum, Kolonia 1977

Czapla Karolina, Mozart reaktywacja: recepcja libretta "Czarodziejskiego etu"

w literaturze niemieckojzycznej lat 1791-1830, Wrocaw 2013

Obermeier Siegfried, Kobiety i muzyka: dwie mioci Mozarta, Warszawa 2006

Wjtowicz Norbert, Masoneria. May sownik, Warszawa 2006

Bielsko-Biaa 2005

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Magic_Flute

http://pl.wikipedia.org/wiki/Czarodziejski_et_(KV_620)

http://www.operomania.hg.pl/libretta/czarodziejski_et.html

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kr%C3%B3lowa_Nocy_(posta%C4%87)

http://www.demusica.pl/pdf/milinska_pl_muzykalia_4_1.pdf

http://www.wuw.home.pl/ksiegarnia/dodatki/Opera_fragment.pdf

http://magic-ute.harmoniamundi.com/?page_id=84

http://blog.metmuseum.org/alexandermcqueen/

http://www.kkonieczka.istylist.pl/

Ilustracja 1: http://pl.wikipedia.org/wiki/Czarodziejski_et_(KV_620)#mediaviewer/

Plik:Zauber%C3%B6te-Theaterzettel1791.jpg

Ilustracja 2: http://2.bp.blogspot.com

/-wWWStYDWNLE/UL5_S7NZSrI/AAAAAAAABEA/Tnw11WY_4Qs/

s1600/061115_1742.JPG

Ilustracja 3: http://images.bwwstatic.com/upload10/474564/tn-500_11.jpg

Ilustracja 4: http://blog.uptempomag.com/wp-content/uploads

/2012/10/Scottish-Opera-8.jpg

Ilustracja 5: http://www.operalodz.com/resources/pimg_d

/41_261_czarodziejski_et_46.jpg

Ilustracja 6: http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/zdjecia/2009_10/18752/img299.jpg

Ilustracja 7: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/

4b/Square_and_compasses2.JPG/1280px-Square_and_compasses2.JPG

Ilustracja 8: http://lh5.ggpht.com/-lypf4dExnYg/UNye_oMiMnI/AAAAAAAAH1

o/3PhJcXRhvc4/libro%252520compas_thumb%25255B2%25255D.jpg?imgmax=800

Ilustracja 9: http://img.over-blog-kiwi.com/0/69/05/86/201310/ob_

b9458d9d238a2acf2d843c9b8781881b_freemason.jpg

Ilustracja 10: https://lgo900.les.wordpress.com/2012/01/illuminati.jpg

Ilustracja 11: http://2.bp.blogspot.com/_WaYLqDneAXs/SC4KZQME18I/AAAA

AAAAACk/W27cy_p_QTs/s1600-h/image010.jpg

15

Ilustracja 12: http://www.fashionprojects.org/wp-content/uploads/

2011/05/9.McQueenBlackDuckFeathersFall2009-10.jpg

Ilustracja 13: http://sartorialrevengedotcom.les.w

ordpress.com/2013/07/4-mcqueenwidows2006-7-el.jpg

Ilustracja 14: http://media.washtimes.com/media/community/image/2011/08/21/

mcquee-black-cape-740_s640x426.jpg?d9df90bc03b78ac13713e2120

229f166a08c6acb

Ilustracja 15: http://photos-a.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-xaf1/t1.0-

0/s200x200/306024_276349975713932_6081687_n.jpg

Ilustracja 17: http://www.wybieg.pl/pics/u/249_img2_9a04fb

1e4f513549bf5a317df3828328.jpg

Ilustracja 16: http://dollys-world-of-make-up.com/work/art/

16




Temat czci projektowej Projekt kostiumw

zaprojektowana pod kierunkiem

D 2014

Nr albumu 8232

aneta Uba

wybranych postaci oraz koncepcja scenograczna

na podstawie opery ,,Czarodziejski et


OPIS KOSTIUMW

Moja praca zawiera 6 kostiumw wybranych postaci wraz z rcznie wykonanymi

rekwizytami. Wybr na konkretnych bohaterw pad po przeanalizowaniu ich roli

w ,,Czarodziejskim ecie. Cao utrzymana jest w delikatnie historycznym

klimacie, jednak poprzez dodanie wspczesnych tkanin oraz technik, na przykad

cyfrowego druku na tkaninie nabiera nowoczesnego wydwiku.

Kostiumy s stworzone tak, by dobrze reagoway na mocne wiato sceniczne.

Poczenie bardzo poyskliwych tkanin, takich jak laminowana skra lub satyna

wraz z matowymi daje efekt trjwymiarowoci.

Kostium Sarastra jest zoony z wyej wspomnianej satyny w kolorze gbokiego

granatu, poyskliwego ortalionu oraz czci nadrukowanych w grak inspirowan

symbolami masoskimi. Nadruk ten powsta po czci rcznie-zaczam od

rozrysowania symboli na kartce papieru, to za powstao z powielonego skanu

obrazu, ktry stworzyam za pomoc farb akwarelowych. Nakrycie gowy z

zespawanego drutu.

Krlowa Nocy jest wystylizowana w czarn bluzk z nadrukiem cyfrowym, ktry

powsta w ten sam sposb, jak w przypadku Sarastra, dug spdnic, pas z

poyskliwej tkaniny, zapinany na sprzczki. Na gowie rogi z zespawanego drutu,

na wysokoci ona czaszka z masy papierowej. Caa sylwetka zakryta du

pacht poyskliwej, transparentnej tkaniny, ktra daje moliwo zasaniania i

odsaniania postaci.

Kostium monostafosa skada si z szerokich spodni na gumk, pagonw

obszytych ozdobnymi frdzlami, zapinanych na czarny pasek oraz maski na p

twarzy.

W przypadku Tamina jest to luna koszula oraz asymetryczne spodnie na gumce

w naturalnym kolorze w poczeniu z miedzian skr. Jako rekwizyt-pas z etem

w kolorze zota.

Podkrelona jest take natura Paminy, obcise body uszyte jest z cielistej

dzianiny, beowej koronki oraz czarnych gumek, zwiewna sukienka z

transparentnego szyfonu, oczy przysania koronka, a na gowie znajduje si

aureola z zespawanego drutu.

Papagena jest postaci najbardziej kolorow. Do jej kostiumu uyam

przeroczystej siatki, na ktr nakleiam tam z pirami w kolorze neonowego

ru. Spdniczka powstaa z 3 warstw sztywnego tiulu, a buty i opask ozdobiam

lekko rowymi pirami.17

SARASTRO

19

Szeroka szata z prostoktw (surowiec 1, 2 i 3)

i z narzutk z koa (surowiec 1 i 3).

Narzutka jest oddzielnym elementem.

B-B

B-B

C-C

C-C

20

KRLOWA NOCY

21

46.0

49.0

10.0

40.0

23.0

60.0

15.0

11.0

27.0

Dopasowana bluzka z wyciciem na plecach (surowiec 4),

z rkawami z tkaniny imitujcej skaj (surowiec 5)

zapinana na sprzczki

1/2 gbokoci pachy

67.0PS Dugo wyrobu

13.0JMF Gboko dekoltu z przodu

14.0JMF Gboko dekoltu z tyu

1/2 obwodu biustu

1/2 obwodu dou wyrobu

1/2 szerokoci mankietu

B-B

B-B

22

A-A

A-A

23

Klasyczna, duga, dopasowana spdnica z rozciciem z tyu,

zapinana na suwak (surowiec 6)

B-B

B-B

24

Pas zapinany na sprzczki

25

TAMINO

26

Luna koszula z surowca 14 ozdobiona miedzian skr (surowiec 15)

B-B

B-B

27

Szerokie spodnie na gumce z rozsuwanymi od dou

nogawkami i asymetrycznym ciciem,

surowiec 16

B-B

B-B

28

MONOSTATOS

29

Szerokie spodnie z gumk w pasie i przy nogawkach (surowiec 16)

B-B

B-B

30

PAMINA

31

Body z dugim rkawem, ozdobione czarn

gumk podkrelajc sylwetk, zapinane na napy i suwak kryty,

surowce 7, 8 i 9

32

Luna, transparentna sukienka wykoczona lamwk, z surowca 10

B-B

B-B

33

PAPAGENA

34

Dopasowana bluzka z transparentnej dzianiny (surowiec 13)

ozdobiona tam z pirami (surowiec 11)

35

Tiulowa (surowiec 12), 3-warstwowa spdniczka z 1/4 koa,

na gumce, zapinana z tyu na ozdobny suwak

A-A

A-A

36

Karta surowcw

37

surowiec 1

drukowana satyna

100% poliester

surowiec 2

satyna poliestrowa

surowiec 3

ortalion kurtkowy

surowiec 4

drukowana tkanina

100% poliester

surowiec 5

dzianina poliestrowa typu

mikroezka, laminowana

powok poliuretanow

surowiec 6

misista bawena

z dodatkiem poliestru

surowiec 10

szyfon,

100% poliester

surowiec 7

guma dziana,

10mm

surowiec 8

bistor, 100% poliester,

splot interlockowy

surowiec 9

koronka dziana,

100% poliamid

surowiec 11

tama z pir strusich

surowiec 12

sztywny tiul

38

surowiec 13

transparentna dzianina,

100% poliester

surowiec 14

pcienna tkanina

surowiec 15

gruba skra cielca,

laminowana

surowiec 16

100% bawena,

splot skony 3/1s

39

RCZNIE WYKONANE REKWIZYTY

Do moich kostiumw wykonaam take szereg rekwizytw i dodatkw.

Najtrudniejsz z nich bya forma czaszki z kostiumu Krlowej Nocy. Jest ulepiona

z masy papierowej, jednak nie jest to pena forma-kostium powinien dawa

swobod ruchw. Pierwszym etapem byo stworzenie czaszki, ktra nie bya

pusta w rodku, po wyschniciu naoyam na ni foli i kolejn warstw masy

papierowej-tak powsta negatyw. Na kocu pomalowaam form farbami

akrylowymi oraz zotawym lakierem.

Kolejnym wyrobem z masy papierowej jest pmaska Monostatosa. Form

dostpn w sklepie przeciam na p, zakleiam otwr na oko, a po wyschniciu

wyszlifowaam, pomalowaam matow farb oraz przecignam yk-po to, by

wizanie nie odznaczao si na twarzy.

Z pomoc mojej rodziny stworzyam te 3 nakrycia gowy ze spawanego drutu. Po

wykonstruowaniu i poczeniu elementw wyczyciam je, pomalowaam czarn

farb, a nastpnie oplotam cieniutkim, miedzianym drucikiem, ktry bardzo

dobrze zachowuje si w mocnym wietle.

Do kostiumu Paminy dodaam opask z pirami oraz buty. Opask do wosw

obkleiam piank orystyczn, nastpnie nabiam j pirami i oplotam satynow

tasiemk. Podobnie z obuwiem, na wysokoci pit dodana zostaa pianka, w niej

umieszczone pira, a cae buty obklejone tam.

40

KONCEPCJA SCENOGRAFICZNA

Jak ju kilkukrotnie zostao wspomniane, rola wiata i cienia w ,,Czarodziejskim

ecie jest ogromna. Nie chciaam jednak tworzy typowej sceny operowej, by

cao mojej pracy nie wydawaa si zbyt odtwrcza i historyczna. Do zbudowania

przestrzeni na scenie i wydobycia z kostiumw ich waciwoci postanowiam

uy nawietlania z projektora. Zakadajc, e scena jest pusta, mona

nawietla kad posta grak, ktra jest zgodna ze stylistyk caoci kostiumu

jak rwnie charakterem postaci. Aktorzy zostaliby rwnie pokryci tym wzorem,

co tworzyoby nierzeczywisty klimat, a za nimi powstay bardzo mocny cie.

Na nastpnej stronie zamieciam projekty grak nawietlanych na postacie.

42

Dokumentacja fotograczna

44




Nr albumu 8232

Dokumentacja procesu projektowego

Wykonana pod kierunkiem

D 2014

aneta Uba


WSTP

Korrida jest zjawiskiem, ktre budzi skrajne emocje. Fascynuje barwami,

wiatem, ozdobnoci, odrzuca jednak ze wzgldu na brutalno. Temat ten

zosta przeze mnie wybrany jako inspiracja ze wzgldu na mj wyjazd w ramach

programu Erasmus. Spdziam dwa semestry w Burgos, redniej wielkoci

miecie w regionie Castilla y Len. Przez cay czas tam spdzony miaam te

okazj podrowa po caej Hiszpanii, poznajc jej kultur od rodka. Jak

wiadomo, adna opacona wycieczka z przewodnikiem nie jest w stanie pokaza

nam danego kraju w tam dogbny i ciekawy sposb, w jaki ludzie, ktrzy

mieszkaj tam od dziecka.

Jedn z rzeczy, ktra zapada mi w pami najmocniej jest wanie corrida de

toros. Podczas obchodw wita miasta Burgos codziennie organizowane byy

walki. Na pocztku nie chciaam w tym uczestniczy, ze wzgldw religijnych,

kulturowych i estetycznych, jednak daam si przekona i na pewno nigdy tego nie

zapomn. Atmosfery panujcej na arenie nie da si porwna do niczego innego,

z jednej strony mamy modych ludzi, piewajcych, pijcych alkohol, z drugiej

rodziny z dziemi, a porodku odgrywa si krwawy spektakl. Dla mnie byo to

szokujce, jednak co cigno mnie do tego, by kierowa swj wzrok w tamt

stron. Caa oprawa muzyczna, przepikne stroje, wielkie, majestatyczne byki-

wszystko to czyo si w imponujce wydarzenie, ktre pozostawia w pamici

bardzo mocne emocje.

Wraenia zwizane z korrid oraz caoksztat hiszpaskiej kultury zainspirowa

mnie tak bardzo, i postanowiam stworzy kolekcj dyplomow, ktra bdzie

esencj tego pobytu. W pracy teoretycznej chciaam przybliy troch temat, ktry

jest powszechnie znany, jednak w Polsce niewielu ludzi interesuje si jego histori

i kontekstem kulturowym.

3.1

Czym jest i skd si wzia korrida

Corrida de toros jest ceremoni walki z bykiem popularn w Hiszpanii, Portugalii

i niektrych krajach Ameryki Poudniowej. Rytua ten ma swoje pocztki w

zwyczajach staroytnych cywilizacji. Wedug Federico Garcia Lorca1 korrida jest

odzwierciedleniem triumfw herosw bronicych pozytywnych wartoci oraz

1 Kasza Janusz, Korrida, taniec i krew, Krakw 2011, s. 66 51

czowieczestwa nad potworami symbolizujcymi zwierzce instynkty. W

dzisiejszych czasach w wielu miejscach na wiecie modzi chopcy s zobligowani

do przejcia inicjacji-czsto s to polowania, ktrych celem s niebezpieczne i

trudno osigalne zwierzta. Po wywizaniu si z zadania s przyjmowani do grona

dorosych, penoprawnych czonkw spoecznoci. Forma korridy, ktr moemy

podziwia wspczenie jest rwnie odzwierciedleniem oar skadanych bogom

(np. krwawe rytuay na cze Hery w Mykenach).2

Prawdopodobnie pierwszy zapis o walce z bykami znajduje si w ,,Eposie o

Gilgameszu3, gdzie opisana zostaa walka Gilgamesza i Enkidu z Bykiem

Niebiaskim zesanym przez Isztar. Najstarszym za obrazem przedstawiajcym

ten rytua jest El toro de hachos-malowido nacienne znalezione w Hiszpanii w

Valonsadero. Kolejnym przykadem jest celtyberycki nagrobek przedstawiajcy

czowieka w starciu z bykiem, znajdujcy si w miejscowoci Clunia (Hiszpania,

prowincja Burgos).

Korrida ju w szesnastym wieku budzia spore kontrowersje, przez co papie

Pius V zakaza jej organizowania. Filip II sprzeciwi si tej decyzji, wprowadzajc

jednak zmiany-byki kuto tylko z koni, a torreadorami bya andaluzyjska szlachta

oraz krlowie (np. Karol V i Filip IV). W walkach tych zwierzta nie byy zabijane,

co do dzi jest popularne w Portugalii. W XVII wieku organizowano walki w

rzeniach i od tego czasu udoskanalano techniki piesze. Uwietniay one odpusty

organizowane na rynkach miast.

Od roku 1726, kiedy to Francisco Romero uy mulety do zabicia byka w kocowej

fazie walki, do dnia dzisiejszego korrida ma jednolite zasady.

3.2

Plaza de toros

Prawie kada hiszpaska miejscowo ma swoj aren do walk. Do

najsynniejszych, nalecych do pierwszej kategorii nale: Plaza de Toros de

Real Maestranza de Caballeria (Sewilla, wybudowana w 1733 roku); Coso de la

Misericordia (Saragossa, 1764 rok); Plaza de Toros Monumental (Barcelona,

1916); Las Ventas (Madryt, 1931).5 Zalenie od wielkoci areny, nadawane s

jeszcze drugie i trzecie kategorie.

Dua arena nazywana jest plaza, a niewielka placita. rodkowa cz, ktra

2 Ibidem, s. 66

3 Bullghting, http://en.wikipedia.org/wiki/Bullghting#History, 1.05.2014

5 Kasza Janusz, op. cit., s. 105 52

wysypana jest piaskiem to ruedo, ma ksztat okrgy lub owalny. Ogradza j

drewniany pot-,,tabla, do ktrego prowadzi korytarz techniczny-callejn. Na

aren prowadz cztery wejcia, ktre posiadaj osony-,,burladeros. Z korytarza

walk obserwuj matadorzy, ktrzy czekaj na swoje wyjcie, ich cuadrille (zesp

torreadorw pod kierownictwem matadora, w skad wchodz: trzech banderilleros,

puntillero, dwch pikadorw dosiadajcych konie6), hodowcy bykw,

przedstawiciele mediw, sdziowie oraz obsuga. Korytarz jest oddzielony od

miejsc siedzcych zwanych ,,tendidos murem barrery. Na szczycie

umiejscowione s loe i balkony.7 Kada arena posiada dwie bramy, jedn dla

uczestnikw walki, a drug dla zwierzt; lo honorow dla prezydenta

technicznego, asesorw oraz wyrnionych goci. Jest rwnie miejsce dla

orkiestry, ktra akompaniuje walkom.

Ilustracja 1: Ukad areny

3.3

Walka

Obecna korrida podzielona jest na trzy etapy. Po wpuszczeniu byka na aren,

jest on draniony przez torreadorw to-rowymi pachtami, nastpnie pikador

rani go lanc w unerwiony garb na karku, a potem banderillos (piesi) wbijaj w to

samo miejsce banderille (krtkie wcznie), ktre udekorowane s kolorowymi,

dranicymi byka wstkami. To wszystko sprawia, e minie karku zwierzcia

rozluniaj si i osabiaj, wic nie trzyma ono gowy wysoko i ruchy staj si

mniej dynamiczne. Na kocu, kiedy byk jest saby, na scen wchodzi matador,

6 Kasza Janusz, op. cit., s. 241


ktry zabija ma szpad celujc w rdze krgowy, w momencie, kiedy zwierz

przestaje reagowa. Jeli za pierwszym razem uda mu si go umierci,

nagradzany jest gorcymi owacjami, a take ma prawo odci ucho lub ogon i

zachowa jako trofeum. 8

W kadym regionie, w ktrym odbywaj si walki obowizuj rne style i

zasady. Byk zabijany jest w Hiszpanii oraz w krajach Ameryki Poudniowej.

W Hiszpanii walki nazywane s ,,corrida de toros W tradycyjnym wydaniu

wystpuje trzech matadorw, kady z nich walczy z dwoma bykami, ktre maj 4-

6 lat i wa nie mniej ni 460kg. Kady matador ma szeciu asystentw: dwch

picadores na koniach, trzech banderilleros i jednego mozo de espadas (osoba,

ktra opiekuje si kapami, muletami, broni i strojami).9

Dzisiejsza korrida jest podzielona na tercje, kada z nich jest poprzedzana

dwikiem trbki. W pierwszej tercji zwanej ,,tercio de picas uczestnicy wchodz

na aren przy akompaniamencie orkiestry i pozdrawiaj przewodniczcych i

dostojnikw. Nastpnie wypuszcza si na scen byka, ktry wczeniej trzymany

by w ciemnej, osobnej celi, ktry bardzo czsto szuka zacienionego miejsca, by

si ukry, jednak zadaniem peonw (dwch banderilleros i puntillero) jest takie

podranienie byka kapami, by biega po prostej wzdu band. W tym czasie

matador analizuje sposb poruszania si zwierzcia, ulubione miejsce na arenie,

ewentualne uszczerbki w zdrowiu. Matadorzy-mistrzowie czekaj na byka na

kolanach, wykonujc larga afarolada (szeroki ruch kap nad gow zwierzcia)10

-

rozwijajc kap i zmieniajc kierunek ataku, gdy byk jest tu obok niego.

Pomimo tego, i w tej tercji torreadorzy s odpowiedzialni tylko za

zaprezentowanie byka swojemu matadorowi, mog oni rwnie wykaza si

swoimi umiejtnociami. Prowokujc zwierz to-rowymi kapami wabi go na

rodek areny, a nastpnie chowaj si za burladero, ktre czsto staje si celem

atakw, co wiadczy o duej walecznoci byka. Jego uwag odwraca dopiero

kolejny torreador. Cay ten proces ma na celu zaprezentowanie i ocen byka przez

matadora. Nierzadko on sam wykonuje kilka pases-jest to cecha szczeglna

matadorw z Ameryki Poudniowej.

Najwaniejszym manewrem kapy lub mulety jest ten, gdy kap trzyma si

oburcz (zwany ,,vernica).11

Scala on walk pomidzy pases. Nazwa ,,vernica

8 Korrida, http://pl.wikipedia.org/wiki/Korrida, 15.05.2014




pochodzi od sposobu, w jaki w. Weronika trzymaa w rkach chust, gdy chciaa

obetrze zakrwawion twarz Jezusa. Kapa trzymana w ten sposb jest ustawiona

na wprost byka, a gdy zwierz atakuje, torreador porusza ni wahadowo,

wskazujc mu kierunek ominicia jego osoby. Po wykonaniu bardzo

ornamentalnych pases, wywiesza si bia chustk, ktra zwiastuje rozpoczcie

pierwszej tercji i wjazd pikadorw wraz z pieszymi pomocnikami. Ich zadaniem jest

uspokojenie byka poprzez wbicie pik. Skutkuje to obnieniem gowy oraz brakiem

moliwoci poruszania ni na boki, przez co zwierz atakuje tylko po prostej. Bez

tego walka byaby niemoliwa. Pikadorzy na aren wjedaj powoli, by

niepotrzebnie nie prowokowa byka. Przewanie s oni dobrze zbudowanymi,

doskonaymi jedcami na masywnych, dobrze uoonych koniach. Nie zawsze

jednak wygldao to w ten sposb-do koca XIX wieku konie nie byy

wystarczajco zabezpieczane-czasem pokrywaa je jedynie plecionka z wikliny.

Rwnie pikadorzy czsto odnosili obraenia, wic na pocztku XX wieku zaczto

stosowa stalowe blachy. W roku 1924 Jacques Heyral wprowadzi do korridy peto

(pikowany plastron), ktry jest stosowany do dzisiaj.

Ilustracja 2: Pikador i byk

Po tercji pik byka naley odpowiednio przygotowa do walki z matadorem.

Torreadorzy prowadz zwierz za pomoc kap w stron pikadorw, ktrzy

precyzyjnie wbijaj piki w grzbiet, tak, aby nie uszkodzi krgosupa. Pikadorzy

maj trzy podejcia, jeli nie uda im si wykona zadania w wyznaczonym czasie,

sdziowie techniczni zamieniaj go na kolejnego. Po kadej prbie torreadorzy

odcigaj byka, by da mu chwil wytchnienia, by nie atakowa konia.

Wspczesna korrida toczy si szybko, jest dynamiczna i pena popisw

matadora, tak wic byk nie moe by kuty zbyt mocno. Obecnie uwaa si

rwnie, i byki dopuszczane do walk w dzisiejszych czasach nie s na tyle 55

mocne, by wytrzyma trzy wbicia pik-w takich sytuacjach sdziowie decyduj si

na zrezygnowanie z trzeciej (dwie piki s regulaminowo obowizkowe). Jeeli

arbiter stwierdzi, i piki nie zostay wbite prawidowo, zostaj wywieszone

czerwone chustki, co oznacza wbijanie karnych, czarnych banderilli. Pikadorom

zdarzaj si czste bdy, np. ,,pompowanie-wbijanie piki w to samo miejsce, lub

carioca-blokowanie koniem wyjcia w stron rodka areny. Nierzadko rwnie

szara wielkiego byka jest w stanie zrzuci pikadora z konia. By nie zosta on

przygnieciony przez wierzchowca, interweniuj monosabios-piesi pomocnicy.

Wspomniane wielokrotnie piki wykonane s z jesionu lub dbu, a ich

regulaminowa dugo to 2,55-2,70m. Ostrze jest ograniczone od koca w

odlegoci kilkunastu centymetrw, co zapobiega zbyt gbokim wbiciom, a

nawinity na kocu sznurem amortyzuje wkucie.

Druga tercja zwana jest ,,tercio de banderillas. Rozpoczyna si ona, gdy sdzie

daje zna bia chusteczk, a na arenie rozlega si dwik trbek. Dwch peonw

mobilizuje byka do ostatecznej walki poprzed wbicie trzech par banderilli w

otuszczony garb na grzbiecie. Rozlunia to minie, co skutkuje opuszczeniem

ba i wiksz atwoci do wbicia szpady przez matadora. W tej tercji nie zmusza

si byka do natychmiastowych atakw, co regeneruje jego siy po intensywnym

starciu z pikadorem i przed ostatni faz starcia. Zdarza si, i matador decyduje

sam wbija harpuny i wtedy on ustala ich ilo, jeli za powierza to zadanie

swojej ekipie, liczba wynosi trzy pary. To pierwszy kontakt byka z pieszym

przeciwnikiem, dlatego te nie mczy si go zbyt dugo.

Ilustracja 3: Torreador wbijajcy banderille

Banderille mierz od 60 do 90 centymetrw, wykonane s z drewna i ozdabiane

kolorowymi wstkami, zakoczone stalowymi harpunami z zadziorami. Niegdy

druga tercja uwaana bya za najmniej wan, ale od pewnego czasu wbijanie

banderilli przez prawdziwych mistrzw stao si bardzo widowiskowym punktem

ceremonii. Jest to rwnie bardzo niebezpiecznym zadaniem, dlatego te 56

torreadorzy staraj si osign maksymalne skupienie. Stojc ,,a cuerpo limpio-

bez szpad i mulet, jedynie z banderillami czekaj na idealny moment, aby wbi je

w ciao zwierzcia. Kady, najmniejszy nawet bd moe zakoczy si tragedi.

Ostatnia tercja-tercio de muleta naley do matadorw. Wchodz oni na aren

trzymajc czerwone kapy i lekkie atrapy szpad. Przez dwie pierwsze tercje

matador obserwowa i analizowa zachowania, mocne i sabe strony swojego

przeciwnika, w nalnej czci staje z nim do walki jeden na jeden, bez adnych

pomocnikw. Jest to walka na mier i ycie, kady byk wymaga innej taktyki, do

ktrej musi dostosowa si osamotniony matador. Cika do zniesienia jest

rwnie presja ze strony publicznoci, ktra bacznie obserwuje i jest w stanie

zauway nawet najmniejsze zawahanie lub nieprawidowy ruch. Widowiskowo

walki zaley od umiejtnoci, pogody, zwierzcia-to sprawia, i matador nigdy nie

moe by pewien, czy jego starcie skoczy si wiktori, saw i zaprocentuje

kolejnymi kontraktami, czy zostanie wygwizdany przez acionados i zapadnie w

niepami.

Ilustracja 4: Tercio de muleta

Byki wyczuwaj swoj sytuacj, s rwnie bardzo inteligentnymi stworzeniami-

po kilkunastu minutach orientuj si, i to nie kapa jest ich przeciwnikiem, a

czowiek, ktry za ni stoi. Co za tym idzie, cel ich ataku si zmienia. Kiedy

matador chce przej do ostatecznego starcia, prosi prezydencj o zgod i

oarowuje swoj monter (kapelusz z dwoma rogami)12prezydentowi, ocjelowi

bd innej, bliskiej osobie, a jeeli chce dedykowa byka publicznoci, rzuca

kapelusz na piasek areny, co nagradzane jest gromkimi brawami.

W roku 1726 Francisco Romero opracowa kodeks, ktry ustala, w jaki sposb

zadawane jest ostatnie, miertelne pchnicie. Matador musi sprowokowa atak


byka trzymajc mulet w lewej rce, prawa za, trzymajc szpad, winna by

skrzyowana ponad ni. eb byka prowadzony jest przez mulet w d, w tym

momencie z prawej rki pada miertelny cios. Najwaniejszymi aspektami w tym

momencie jest synchronizacja ruchw oraz niezwyka precyzja-naley tra

szpad w lew stron ciaa byka, pomidzy trzecim a czwartym lub czwartym a

pitym krgiem.

Finalna tercja regulaminowo trwa okoo dziesiciu minut, jeli w tym czasie byk

nie zostaje zabity, matador upominany jest przez dwik trbek. Kolejne

upomnienie nastpuje po trzech minutach od pierwszego, a ostateczne,

oznaczajce kompromitacj matadora po dwch minutach. Jeszcze ywy byk

zostaje zaprowadzony do celi i tam zabity jednym wbiciem puntilli. 13

3.4

Ubir

Tradycyjne stroje uczestnikw korridy s nazywane ,,trajes de luz-wietliste

kostiumy. Nazwa wzia si od zotych i srebrnych nitek, ktrymi s ozdabiane. S

inspirowane XVII-wiecznymi, ekstrawaganckimi strojami dandysw, a pierwszym,

ktry zaoy strj tego typu na arenie by Francisco Romero.14

Bardzo charakterystycznymi strojami wyrniaj si pikadorzy. W ich skad

wchodzi innymi castoreo-pytki kapelusz z szerokim otokiem, zapinany pod

brod, wykonany z lcu. Na nogach maj calzonas de gamuza-zamszowe buty,

ydni s zabezpieczone getrami, a praw nog, szczeglnie naraon na

uszkodzenie byczym rogiem ochrania pancerz ze stali. Szczegln uwag

przyciga chaquetilla-krtka, bogato zdobiona zot nitk kurtka. Odcie zdobie

ma wielkie znaczenie-pochodzi z czasw, gdy pikadorzy grali jeszcze wiksz rol

od matadorw.

Ilustracja 5: Pikador w penym stroju



Ubieranie si na spektakl mierci jest wanym rytuaem. Kady matador ma

swojego mozo de espadas-pomocnika, ktry pomaga mu si przygotowa rwnie

pod tym wzgldem. W skad traje de luz wchodz: montera-kapelusz z rogami,

noszony przez ca cuadrill; corbatn-czarny, wski krawat; chaquetilla-krtka,

sztywna kurtka, mocowana tylko na grnym ramieniu, by nie ogranicza ruchw, z

szerokimi epoletami na ramionach (zwanymi ,,hombreras), czsto przekazywane

z ojca na syna; chaleco-kamizelka; szeroki pas okalajcy biodra; taleguilla-obcise,

satynowe, bogato zdobione spodnie lub getry; medias-skarpety lub poczochy,

uywane s dwie pary, na spd zakadane s biae z baweny, na wierz satynowe,

najczciej w kolorze rowym, ale zdarzaj si rwnie czerwone lub czarne;

camisa-biaa koszula, czasem zdobiona haftem; zapatillas-czarne, paskie

pantoe; capote de paseo-jedwabna kapa uywana podczas paseo, zdobiona

luksusowym haftem, wymieniana jest przed walk na czerwon mulet lub dug

kap suc do prowokowania byka; coleta-w XIX wieku torreadorzy nosili wosy

zaplecione w warkocz z tyu gowy, zabezpieczone coletami, a gdy torreador

koczy swoj karier, odcinano je.15

Ilustracja 6: Elementy traje de luz

3.5

KINEMATOGRAFIA:

Korrida jest i bya bardzo inspirujca dla wielu twrcw. Warto rozwin temat

lmw, ktre poruszaj ten temat. Korrida niczym grecki teatr cechuje si

jednoci miejsca i czasu, wic niemal niemoliwym byoby zrealizowanie

produkcji w hollywoodzkim studio. ycie torreadorw jest porwnywalne do ycia

15 Traje de luces, http://en.wikipedia.org/wiki/Traje_de_luces, 17.05.2014 59

celebrytw-blaski eszy, nieustanne zainteresowanie ze strony mediw,

determinacja i karier naznaczon krwi i potem. Jest to prawie gotowy

scenariusz, niepotrzebujcy dodatkowych wtkw. Trudno jest rwnie tak

wyszkoli aktorw, by w scenach walki byli wiarygodni.

Znan ekranizacj jest oparty na faktach lm Manolete (reyseria: Menno

Meyjes, 2008 rok). W rol legendarnego Manuela Laureano Sancheza wcieli si

Adrien Brody, a jego wielk mio-Lup Sino zagraa Penelope Cruz. Manolete y

w latach 1917-1947, pochodzi z biednej rodziny, a ojciec osieroci go, gdy by

dzieckiem. Cik prac zdoby swoj pozycj, co poskutkowao tym, i jego

rodzina, a szczeglnie matka nie akceptoway zwizku z aktork, pomimo tego, e

wyznaczyli ju dat lubu. Film ten wprowadza nas do ycia wielkiego matadora,

pokazuje jego przygotowania oraz walk, jak rwnie uzaleniajce uczucie,

ktrym darzy Lup. Zadziwiajce jest podobiestwo pomidzy prawdziwym

Manolete a wcielajcym si w jego posta Adrienem Brodym. Aktor par miesicy

przed pierwszym klapsem wyjecha do Hiszpanii, gdzie pod okiem Cayetano

(czonek wielkiego klanu torreadorw-jest synem Paquirriego, wnukiem Antonio

Ordeza i bratem obecnego na arenach Francisca Riviery Ordeza) uczy si

korridy. Kilkumiesiczny pobyt w ncy Espartaco zaowocowa bardzo dobrym

przygotowaniem do roli-Brody opanowa ruchy szpad i mulet, a take dobrze

porusza si po arenie. Niestety, po do gonej promocji premiery lmu obrocy

praw zwierzt nie chcieli dopuci do jego dystrybucji, wic realizatorzy zmuszeni

byli znaczco go okroi ze scen, na ktrych wida byo krew.

,,Krew na piasku w reyserii Javiera Elorietty jest lmem opartym o powie

Vincenta Blasco ,,Sangre y arena. Opowiada histori Juana Gallardo, ktry

zdecydowa si na karier matadora po tym, jak jego przyjaciel zgin wskutek ran

zadanych przez byka. Urodzi si i wychowywa w Sewilli w biednej rodzinie i jak

wielu jego rwienikw marzy o wielkiej sawie. Jest to rwnie historia

nieszczliwej mioci-zosta odrzucony przez arystokratk i wacicielk hodowli

bykw-Sol des Muire, w wyniku czego wyjecha do Jerez i tam latami trenowa pod

czujnym okiem starego matadora Nacionala. Powicenie opacio si, Juan

zdoby saw w caym kraju i w jej blasku wrci do rodzinnej Sewilli, by polubi

Carmen-przyjacik z dziecistwa. Wtedy te przypomniaa sobie o nim Sol-

uwikaa go w seri swoich gierek, co sprawio, i zaniedba walki, przyjaci oraz

rodzin. Jak mona si domyla, zosta porzucony dla kolejnej gwiazdy korridy.

Na szczcie jego kochajca ona wybaczya mu, jednak nie bya w stanie

60

powstrzyma go przed powrotem na aren, gdzie zgin ugodzony rogiem byka.

Nie bya to jedyna ekranizacja tej historii, ju w 1922 roku Fred Niblo

wyreyserowa lm na niej oparty. W posta Juana Gallardo wcieli si Rudolf

Kolejnym przykadem lmowym jest obraz jednego z najbardziej znanych dzisiaj

wspczesnych, hiszpaskich reyserw-Pedro Almodvara pod tytuem

,,Porozmawiaj z ni z 2003 roku. Historia pielgniarza opiekujcego si kobiet,

ktra ulega wypadkowi i ley w piczce przeplata si z podobn-w tym samym

szpitalu, w sali obok ley Lydia-torreadorka, ktra zostaa powanie raniona przez

byka. Czuwa przy niej Marco-jej partner. Mczyni poznaj si bliej i nawizuje

si midzy nimi prawdziwa przyja, ktra nie koczy si nawet po odkryciu

brutalnej prawdy-Benigno gwaci swoj ukochan, a ta zasza w ci.

3.6

Sztuka

Korrida bya inspiracj dla wielu artystw w rnych dziedzinach sztuki. Nawet w

literaturze polskiej mona odnale jej wpyw-jest nim scena z ,,Quo Vadis

Sienkiewicza, w ktrej Ursus pokonuje na arenie Koloseum byka, do ktrego bya

przywizana Ligia. Pisarz odby wypraw do Hiszpanii, gdzie mia okazj

obserwowa walki bykw, co wpyno na jego twrczo.

Rwnie w muzyce , szczeglnie ludowej mona odnale inspiracje

powyszym tematem. Bardowie podrowali po Hiszpanii, opiewajc sukcesy

wielkich torreadorw, czsto piewajc sowa Federico Garcii Lorki-autora ,,A las

cinco de la tarde. O walkach piewali rwnie: Jacques Brel, Francis Cabrel i

Jean Ferrat. Z kolei w operze ,,Carmen Georges'a Bizeta bya stworzona pod

wpywem walk organizowanych w Paryu. Aria barytonowa jest piewana przez

posta torreadora Escamillo.

Malarstwo i graka s kolejnymi dziedzinami sztuki, gdzie bardzo popularny jest

motyw korridy. Byki goszcz na plakatach, nadrukach na ubraniach, kalendarzach,

naczyniach, a asze s bardzo podane przez kolekcjonerw. Wielu malarzy

tworzyo pod wpywem emocji zwizanych z walkami. Dla przykadu Francisco

Goya powici w latach 1815-1816 cykl trzydziestu trzech rycin o tytule

,,Tauromachia, ktre idealnie odwzorowuj wczesny styl oraz technik walki.

Malarz bazowa na podrczniku wydanym w 1796 roku przez Pepe-Hillo, ktry by

utalentowanym i osawionym torreadorem.

douard Manet jest kolejnym artyst podejmujcym si powyszego tematu. 61

Pomimo atakw, stworzy nastpujce dziea: ,,Walka bykw, obraz ukrywany

przez Maneta ponad 10 lat z obawy przed reakcj krytykw, znaleziony w 1872

roku w jego pracowni, obecnie znajduje si w Muse d'Orsay ; ,,Martwy torreador-

olejne dzieo, ktre dzisiaj mona podziwia w National Gallery of Art w

Waszyngtonie.

Malarzem, pozostajcym pod silnym wpywem twrczoci Goi by Henri de

Toulouse-Lautrec i rwnie on by zafascynowany korrid, co mona

zaobserwowa choby w dziele ,,La Tauromachia (olej na kartonie, ktry posuy

jako okadka paryskiej edycji podrcznika Pepe-Hillo, a w 2009 roku sprzedany

zosta za zawrotn kwot piciuset dwudziestu dziewiciu tysicy euro.

Salvador Dal powici korridzie grawiury, a najbardziej znane z nich to: ,,Le

Picador, ,,Les Banderilles, ,,Matador, ,,La Passe. W 1970 roku namalowa

obraz ,,Halucynogenny torreador.

Ilustracja 7: ,,Czarny torreador, Salvador Dali, litograa, 1969

Godn uwagi jest twrczo Pabla Picassa, ktry pierwszy raz zobaczy korrid

na wasne oczy w wieku 5 lat. Od tego momentu by staym bywalcem aren,

rwnie na terenie Francji. On rwnie wzorowa si na podrczniku wielkiego

Pepe-Hillo, a francuski wydawca Gustavo Gili, majc w planach druk tego dziea,

zamwi u Picassa seri ilustracji. Po do cikiej drodze egzekwowania

zamwienia, ksika zostaa wydana 1959 roku w Barcelonie. Picasso tworzy te

rysunki podczas ogldania walk. Charakteryzuj si one du dynamik idealnie

oddajc atmosfer na arenach.

Ameryka Poudniowa, rwnie ogarnita szaem korridy take moe pochwali 62

si artystami, ktrzy w swoim dorobku maj dziaa inspirowane tym tematem.

Peruwiaski malarz Albert Lynch tworzy sceny z walk, a Daniel Hernndez robi

zdjcia dokumentujce korrid.

W dziewitnastym wieku Hiszpania bya europejsk potg, co cigao do niej

take pisarzy. Aleksander Dumas jako jeden z pierwszych rozsawi tamtejsz

kultur i obyczaje. Mia okazj oglda walki, w ktrych uczestniczy Francisco

Montesa Reina ,,Paquiro, jednego z wielkich i osawionych torreadorw. Dumas

porwnywa aren do cyrku z czasw Tytusa oraz do hipodromu.

Opisujc wpyw korridy na wiatow literatur obowizkowo trzeba wspomnie o

Ernecie Hemingwayu. Prawdopodobnie o istnieniu walk bykw dowiedzia si od

Gertrudy Stein w Paryu, co byo podstaw do napisania krtkich opowiada w

roku 1923. Niedugo po tym wybra si do Pampeluny na wito Sanfermines, a

typowe gonitwy z tego regionu znalazy swoje miejsce w powieci ,,Soce te

wschodzi. Z kolei nad powieci ,,mier po poudniu pracowa siedem lat i w

tym czasie prowadzi badania oraz rozmawia z takimi osobami jak dziennikarze,

hodowcy bykw, organizatorami i torreadorami, a wszystko po to, by dzieo byo

jak najbardziej wiarygodne. Dziki temu pisarz osign spory sukces, take

komercyjny, co pocigno za sob dalsze propozycje pracy, a jedna z nich

nadesza ze strony wydawnictwa ,,Life. Hemingway w 1959 roku powrci do

Hiszpanii, by napisa zamwiony artyku. W tyme czasie caa Hiszpania ya

konfrontacj dwch wielkich torreadorw-Luisa Miguela Dominquina i Antonia

Ordoneza. Specjalnie dla nich zostaa zorganizowana walka mano a mano, czyli

taka, w ktrej udzia bior tylko dwaj matadorzy. Na podstawie tego wydarzenia

Hemingway napisa opowiadanie ,,Niebezpieczne lato. Nastpnie powsta artyku

do ,,Life, jednak znacznie przekracza limit objtociowy (pocztkowo zakadano

dziesi tysicy sw, wersja Hemingwaya liczya sto tysicy). Nikt z redakcji nie

odway si okroi tej relacji, dopiero towarzysz podry A.E.Hotchner skrci j do

osiemdziesiciu piciu tysicy. Temat korridy by wczenie mao popularny w

Ameryce Pnocnej, jednak numer ,,Life jemu powicony sprzeda si w

wikszym ni oczekiwanym nakadzie. Dziki temu walki bykw zyskay na

popularnoci w USA, Europie, a take w krajach azjatyckich.

63

3.7

Moda

Dekoracyjno, widowiskowo i teatralno korridy bya i jest bardzo czst

inspiracj dla projektantw mody, fotografw i stylistw. Godn uwagi jest

twrczo Christiana Lacroixa, urodzonego 16 maja 1951 roku we francuskim

Arles, ktre byo pod silnym wpywem kultury hiszpaskiej. Kultura ssiedniego

pastwa bya widoczna w yciu codziennym-walki z bykami, festiwale, imprezy,

muzyka. Rwnie hiszpascy artyci, tacy jak Velazquez, Goya, Picasso bardzo

mocno wpynli na jego twrczo. Wyran inspiracj strojem torreadora wida w

kolekcji Jesie/Zima 1990/91, a kolorowa i pena dekoracji kultura znalaza swoje

miejsce w kolekcji Jesie/Zima 2003/2004.

W kolekcji Moschino na wiosn 2012 pojawiy si sylwetki do dosownie

inspirowane wietlistymi strojami torreadorw. Pomimo tego, e w tym sezonie na

wybiegach gwnie krlowa trend afrykaski, Rossella Jardini zdecydowaa si

zwrci w stron Hiszpanii. Nie by to pierwszy raz w Historii tej marki, jej

zaoyciel-Franco Moschino ju wczeniej zaprojektowa outt na podstawie stroju

matadora, a look ten nazwa Bull Chic.

Ilustracja 8: Moschino, wiosna 2012

Kolejn wietn kolekcj jest Wiosna 2009 autorstwa Jeana Paula Gaultiera.

Kolorystyka to gwnie biel i czer, pojawiaj si ozdobne spodnie z podwyszon

tali oraz mocno zaznaczone ramiona. W niektrych sylwetkach pojawiaj si

rwnie falbany przywodzce na myl stroje tancerek amenco. Ca kolekcja

pokazuje kobiet mocn, seksown, wadcz i pewn siebie.

64

Rwnie rmy sieciowe inspiroway si korrid, najlepszym tego przykadem jest

Adidas i ich kolekcja Originals stworzona przez Jeremiego Scotta. Ubrania s

zaprojektowane z przymrueniem oka, charakteryzuj si bogatymi zdobieniami,

s jednak bardzo wygodne ze wzgldu na sportowy styl.

Ilustracja 9: Torero Superstar, bluza z kolekcji Jeremiego Scott'a dla Adidas

Fotograa mody czsto siga po dynamizm i teatralno korridy. Hiszpaska

marka perfum Loewe reklamuje swj zapach 7 zdjciami torreadora oraz pikadora

na arenie. Mario Testino sfotografowa torreadora Jos Mara Manzanares wraz z

supermodelk Kate Moss dla hiszpaskiej edycjiVogue (wydanie z grudnia 2012). Nie bya to

jedyna sesja torreadora dla magazynu mody-miesic wczeniej ukazaa si jego sesja dla

Vanity Fair. Japoski Vogue opublikowa w marcu 2012 edytorial pod tytuem ,,Kiss of the

Matador, autorem zdj jest Giampaolo Sgura. Przepikne zdjcia pokazuj projekty

mocno inspirowane korrid, pene s wiata, dynamicznych pz modelek oraz

motywu byczej czaszki. Rosyjski Vogue rwnie opublikowa edytorial, tym razem

w wydaniu z maja 2013 roku. Sesja nosi tytu ,,Carmen and toreador, a modelk,

ktra stana przed obiektywem Patricka Demarcheliera bya pikna Natasha Poly.

Ilustracja 10: Jos Mara Manzanares w Vanity Fair

65

3.8

Erotyczne aspekty korridy

Temat erotyzmu w korridzie zosta najdokadniej zbadany przez Michela Leirisa,

twrcy ,,Lustra tauromachii. Uwaa on, i acionado (widz, mionik korridy)

przygotowuje si do wyjcia na aren niemal jak na randk. Spodziewa si

mocnych emocji, ale zdaje sobie rwnie spraw z tego, e niczego nie mona

przewidzie. Wany jest rwnie wtek agresji, ktry rwnie jest zwizany z

yciem seksualnym. Sam proces walki przypomina zblienie dwojga ludzi,

dochodzenie do pewnej peni, tutaj przedstawione za pomoc szary byka,

nastpnie jego ataki na kap, blisko i ocieranie si o matadora, gra cia, a

nalnie upadek zwierzcia i koniec gry. Leitris zwraca te uwag na to, i niektrzy

mionicy walk bij si o zjedzenie jder byka. Starcie byka z matadorem

porwnuje do taca, a ich wahadowe ruchy, zblienia i oddalenia ponownie do

seksu.

Sienkiewicz rwnie zwrci uwag na ten aspekt, opisujc wygld torreadora,

zachwyca si jego strojem, fryzur, wyrzebionym ciaem. Dla pisarza caa ta

kreacja sprawia, i wyglda on nieco jak kobieta. Poruszona jest take kwestia

zachowa publicznoci, szczeglnie pci damskiej, ktre bardzo mocno okazuj

swj zachwyt. Wspomniana ju wyej scena z ,,Quo Vadis-Ursus zabijajcy

goymi rkami byka, do ktrego przywizana jest Ligia jest rwnie maksymalnie

nasycona erotyzmem.

Niektrzy autorzy zgbiajcy temat korridy zarzucaj widowni ca seri

zbocze, ktre pchaj ich do podziwiania krwawych star, wrd nich najlejszymi

formami jest sadyzm i masochizm.

3.9

Kontrowersje

Acionados traktuj korrid jako nieodczny element ich kultury, rytua oraz

sztuk. To, co dla mionikw jest popisem techniki, stylu i odwagi torreadorw, dla

krytykw jest zwykym i bezsensownym okruciestwem. W opinii tych, ktrzy nie

uwaaj korridy za bezsensowne zabijanie zwierzcia, byk jest godnym,

obdarzonym szacunkiem przeciwnikiem. Najwiksze kontrowersje budzi powolne

zabijanie przeraonego, zmczonego walk byka. Wedug sondau

przeprowadzonego w Atlancie, USA, w 2003 roku 46% ankietowanych jest

66

negatywnie nastawionych do korridy.

Kolejnym sporem jest fakt, i walki organizowane s z publicznych pienidzy. W

2007 roku na ten cel przeznaczono w Hiszpanii 500 milionw euro. W odpowiedzi

na ten zarzut mionicy przedstawili, i wiele z tych pienidzy wraca w podatkach,

ktre odprowadzaj hotele i restauracje, w ktrych ruch diametralnie zwiksza si

w sezonie. Korrida stanowi 12% hiszpaskiego przemysu rozrywkowego,

szacowanego na 15 miliardw euro.

Rne religie rwnie sceptycznie odnosz si do powyszego tematu. Judaizm

kategorycznie zabrania ogldania korridy, okrelajc j jako zabijanie dla zabawy,

bez wyszego celu. Z powodu brutalnoci Islam rwnie nie popiera tego typu

rozrywek i uwaa je za nieczyste.

Protesty ze strony aktywistw poskutkoway zakazaniem organizowania walk w

wielu krajach. Rwnie w Hiszpanii, gdzie zrodzia si ta tradycja, w niektrych

regionach nie mona ju podziwia tego krwawego spektaklu. Pierwszym z nich

byy Wyspy Kanaryjskie, ale najbardziej znana jest sprawa Katalonii oraz jej

stolicy-Barcelony, gdzie od 1 stycznia 2012 panuje kategoryczny zakaz organizacji

walk zwierzt.

67

BIBLIOGRAFIA

STRONY INTERNETOWE

http://en.wikipedia.org/wiki/Bullghting#History,

SPIS RDE ILUSTRACJI ZGODNY Z NUMERAMI POD

ILUSTRACJAMI

Hemingway Ernest, 49 opowiada, Warszawa 1987

Kasza Janusz, Korrida, taniec i krew, Krakw 2011

Leiris Michael, Lustro Tauromachii, Gdask 1999

Gautier T., Podr do Hiszpanii, Warszawa 1979

http://pl.wikipedia.org/wiki/Korrida

http://en.wikipedia.org/wiki/Traje_de_luces

Ilustracja 1: http://www.ganaderoslidia.com/webroot/images/Plaza.jpg

Ilustracja 2: http://www.n4hr.org/up//uploads/images/wewewe3f4aa6c7c1.jpg

Ilustracja 3: http://3.bp.blogspot.com/-oAH59GNQkRA/UcQKSc4-7NI/

AAAAAAAAAIw/c9ACGEDNVuI/s1600/FOTO+PADILLA+BANDERILLA

S+SAMUEL+SAN+ISIDRO+2011.jpg

Ilustracja 4: http://scrabble66.typepad.com/.a/6a00d8341d8a0653ef0133f40

4b013970b-800wi

Ilustracja 5: http://static4.demotix.com/sites/default/les/imagecache/a_

scale_large/1800-6/photos/1363706441-bullghting-corrida-de-toros-in-spain_

1887686.jpg

Ilustracja 6: http://gardacion.les.wordpress.com/2013/08/costume.jpg

Ilustracja 7: http://media-cache-ec0.pinimg.com/736x/73/bd/ae/73bdae8a

12d9c4c8d48b0f06404dba8e.jpg

Ilustracja 8: http://media.vogue.com/les/2011/09/23/moschino-rtw-

spring2012-runway-005_091402995269.jpg

Ilustracja 9: https://lh3.ggpht.com/G3Jq740QxhRO_ne0lUI3aY-

uadOuKC_lpOUOf7HXPBp4pWIM8dEaHYYhS8fjN0l4vyC8=s85

Ilustracja 10: http://fotos01.lne.es/fotos/noticias/318x200/2012-

10-27_IMG_2012-10-20_03.14.15__9492967.jpg

68




Temat czci projektowej ,,La siesta de los toreros

zaprojektowana pod kierunkiem

D 2014

Nr albumu 8232

aneta Uba

kolekcja ubiorw damskich i mskich na jesie/zim

2014/2015


OPIS KOLEKCJI

,,La siesta de los toreros jest kolekcj ubiorw damskich i mskich na sezon

Jesie/Zima 2014/15. W jej skad wchodz 3 sylwetki damskie oraz 3 mskie.

Skierowana jest ona do osb w przedziale wiekowym 25-35 lat, pewnych siebie,

nie bojcych si oryginalnych rozwiza, zdobie oraz dekoracyjnoci. Moje

projekty s przeznaczone na tak zwane ,,due wyjcia. Jest to moda unikatowa i

nie naley do niskiego przedziau cenowego. Sylwetki maj mocno zaznaczone

ramiona, przewaa linia T.

Projekty damskie charakteryzuj si kobiecoci i dekoracyjnoci. Uyam

poczenia tkanin w odcieniach czerwieni ze zot skr. We wszystkich

sylwetkach jest zastosowane zapicie na zote, ozdobne guziki. Wyszywane

ornamenty typowe dla strojw torreadora zastpiam laserowym wycinaniem

auru, ktry sama zaprojektowaam. Damska linia skada si z: bluzki ze zot

stjk i mocno zaznaczonymi ramionami, spodni z aurem oraz pasa z baskink,

rwnie zdobionego ciciami; dugiej sukni z wyciciami na wysokoci talii i

aurami na ramionach oraz bolerka ze zotymi ramionami, zapinanego na zote

guziki; krtkiej bluzki z mocnymi ramionami z czerwonej skai, ze zot stjk

ozdobion aurem oraz dekoracyjnym paskiem umieszczonym pod biustem oraz

spdnic z trenem i zotym, aurowym pasem w talii.

Linia mska to transformacja typowego garnituru w bardziej ozdobny i oryginalny.

Kolory, ktrych uyam to: rne odcienie czerni, biel oraz delikatnie pozacana

czarna skra. W tych sylwetkach rwnie mocno podkrelone s ramiona.

Marynarki zostay przeze mnie skrcone, by przypominay te, ktre noszone s

przez torreadorw. Zrezygnowaam z bogatych, aurowych ornamentw i

zdecydowaam si na wycicie powikszonych sylwetek byka. Cao jest bardzo

mska i elegancka, pomimo ozdobnoci i zotego poysku na skrze. Mska linia

zawiera: marynark z rkawem typu kimono, z bykami wycitymi z skrze

umieszczonymi na ramionach, spodnie ze wstawkami ze zoconej skry przy

kieszeniach, biaa koszula z czarn stjk i mankietami; marynarka ze zoconymi

wstawkami na ramionach oraz aurem na dole; spodnie ozdobione aurem przy

dole nogawki, biaa koszula z mankietami oraz stjk ze skry, wycite laserowo;

marynarka z ciciami przy ramionach, z tyu ozdobiona wycitymi bykami,

spodnie ze wstawkami z delikatnej, czarnej skry oraz biaa koszula z czarnymi

rkawami i mankietami i stjk ze zoconej skry.

Zdecydowaam si na taki podzia kolorystyczny po przeanalizowaniu kontekstw 69

kulturowych oraz erotycznych, jakie bardzo mocno widoczne s w korridzie.

Kobieta jest wyrazista pewna siebie, przypomina kap, ktr atakuje byk.

Mczyzna za, ktry moe by porwnany do tego zwierzcia cechuje si si,

pewnoci siebie i majestatyczn elegancj. We wszystkich sylwetkach zostay

uyte stjki oraz dugie rkawy ze wzgldu na to, i jest to kolekcja na

jesie/zim. Brak cikich okry wierzchnich spowodowany jest stylem i

przeznaczeniem projektw-due wyjcia, czerwone dywany.

Moim zdaniem osignam zaoone cele tworzc spjn, jak rwnie

zrnicowan cao. Kolekcja robi wraenie ozdobnej, a uycie zamiennika

wyszywanych ornamentw nadaje jej nowoczesny ton. Ubrania bardzo dobrze

zachowuj si podczas sesji zdjciowych ze wzgldu na zderzenie matowych

tkanin z mocno poyskujc skr. Sprawia to, i prezentacja w internecie, gdzie

planuj wypromowa swoj kolekcj jest lepsza i zapada w pami, co moe

uatwi potencjaln sprzeda.

70

SYLWETKA 1

72

Dopasowana bluzka z nakadkami na ramionach,

na ktrych znajduj si cicia laserowe,

zapinana z tyu na ozdobne guziki,

z ozdobnymi wstawkami ze zotej skry

od wysokoci okcia

uyte surowce: 17,18 i 19

B-BB

- -B

73

Dopasowane spodnie z wysokim stanem

ozdobione ciciami laserowymi z boku nogawek

uyte surowce: 18 i 19

A-A

A-

-A

C- -C

B-B

B-B

74

Pas z baskink i trenem (surowce 18 i 19)

ozdobiony zot skr (surowiec 17) i ciciami laserowymi

B-B

B-B

75

SYLWETKA 2

76

Duga, dopasowana suknia ze stjka i wyciciami na wysokoci talii (surowiec 20),

na ramionach znajduj si cicia laserowe na skaju (surowiec 21)

C-C

C-C

B-B

B-B

77

Asymetryczne bolerko (surowiec 20) ze zotymi,

mocno zaznaczonymi ramionami (surowiec 21)

B-B

B- -B

78

SYLWETKA 3

79

Krtka bluzka z mocno zaznaczonymi ramionami (surowiec 22),

ozdobiona wstawkami ze zotej skry z laserowymi ciciami (surowiec 24),

zapinana z tyu na ozdobne guziki

B-B

B-

-B

C-C

C- -C

80

Spdnica przed kolano (surowiec 22)

z fantazyjnym pasem ze zotej skry (surowiec 24)

ozdobionym ciciami laserowymi oraz trenem (surowiec 23)

B-B

B-B

C-C

C-C

81

SYLWETKA 4

82

B- -B

C- -C

A-A

B-B

Klasyczna koszula (surowiec 27)

ze stjk i mankietami z poyskliwej skry (surowiec 26)

i ciciami laserowymi na stjce

83

Krtka marynarka (surowiec 25)

ozdobiona wstawkami z poyskliwej skry (surowiec 26) z ciciami laserowymi

B-B

B- -B

84

Klasyczne spodnie (surowiec 25)

ozdobione ciciami laserowymi na wstawkach

na dole nogawek (surowiec 26)

A-A

A-A

85

SYLWETKA 5

86


ze stjk i mankietami z mikkiej, czarnej skry (surowiec 28)

B-B

A-A

C- -C

B- -B

87

Krtka marynarka z rkawem typu kimono (surowiec 29)

ozdobiona wstawkami z poyskliwej skry z ciciami laserowymi

(surowiec 26)

B-B

B- -B

88

Spodnie z obnionym krokiem i poszerzon grn czci (surowiec 29),

ozdobione przy kieszeniach poyskliw skr (surowiec 26)

A-A

C- -C

A-

-A

89

SYLWETKA 6

90


ze stjk i mankietami z poyskliwej skry (surowiec 26)

i czarnymi rkawami (surowiec 30)

B-B

A-A

C- -C

B- -B

91

Krtka marynarka (surowiec 25)

ozdobiona wstawkami z poyskliwej skry (surowiec26)

i ciciami laserowymi na plecach

92

Klasyczne spodnie (surowiec 25)

ze wstawkami z mikkiej, czarnej skry (surowiec 28)

A-A

A-A

93

Karta surowcw

94

surowiec 17

laminowana skra cielca

surowiec 18

cienka tkanina,

100% poliester

surowiec 19

cienka tkanina,

100% poliester

surowiec 20

oreta,

100% poliester

surowiec 21

skra cielca, laminowana

surowiec 21

skaj,

100% poliester

surowiec 22

pcienna tkanina,

bawena z poliestrem

surowiec 23

pcienna tkanina,

bawena z poliestrem

surowiec 24

skra cielca,

laminowana

surowiec 25

gruba poyskliwa

tkanina, bawena

z lycr

surowiec 26

laminowana skra cielca

surowiec 27

bawena z poliestrem,

splot skony 1/3s

95

surowiec 28

skra cielca

surowiec 29

cienka wena

surowiec 30

cienka bawena

z poliestrem

96

Wzory ci laserowych

97

,,La siesta de los toreros-zdjcia kolekcji

98

AKADEMIA SZTUK PIKNYCH W ODZI



Kampania przeciwko anoreksji

zrealizowana pod kierunkiem

D 2014

Ad.IIst Marka Guza

Nr albumu 8232

aneta Uba

OPIS PRAC

Seria kolay i krtki lm pod tytuem ,,Know the difference powstaa po

przeanalizowaniu problemu anoreksji, ktry rozpowszechnia si w piorunujcym

tempie, nie tylko wrd nastolatek. Jak wiadomo, media karmi nas

wyimaginowanym obrazem wiata, w ktry, pomimo wiadomoci jego

zakamania, po pewnym czasie zaczynamy wierzy. Proces ten zaczyna si ju

podczas wieku dziecicego, kiedy dziewczynki dostaj do zabawy lalki Barbie,

ktre posiadaj zaburzone, nierealne proporcje.

Artysta Nickolay Lamm stworzy prototypy lalek podobnych do Barbie, uy jednak

urednionych proporcji 19-letnich, amerykaskich dziewczyn. Porwnujc je do

pierwowzoru, mona odnie wraenie, e s one niskie, grube, maj wielkie

stopy i ma gow. Moim zdaniem wiadczy to o tym, i spoeczestwo jest tak

przyzwyczajone do idealizacji i zudze, e normalno okrelaj jako zamanie

kanonu.

Ilustracja 1: Lalka Nicolaya Lamma w porwnaniu z typow barbie

Kolejn kampani poruszajc w podobny sposb problem anoreksji, w ktr

wpadaj kobiety dce do ideau przygotowaa agencja modelek Star Models.

Przedstawia ona przerobione w programie gracznym zdjcia zestawione

z rysunkami urnalowymi o tych samych proporcjach.

Zainspirowana tymi przykadami chciaam w swojej pracy pokaza rnice

pomidzy kreacj, jak sama tworz na co dzie, tworzc rysunki swoich kolekcji

a normaln sylwetk. Czsto te zauwaam, i moi znajomi rwnie zajmujcy si

mod, pracujcy czsto z modymi, bardzo szczupymi dziewczynami, znajc

zasady przetwarzania obrazu i prezentowania mody, sami popadaj w

kompleksy,co niekiedy skutkuje t chorob.

107

Wykonaam zdjcia studyjne dziewczynie, ktra posiada wedug mnie urednione

wymiary w grupie wiekowej 22-27 lat. Zdecydowaam si na strj bikini, aby

pokaza jak najwicej ciaa, a jednoczenie nie wkraczajc w sfer intymnoci,

jak mgby by akt. Stworzyam na podstawie tego zdjcia rysunek urnalowy,

stosujc wszystkie oglnie przyjte zasady-wyduenie i wyszczuplenie ng,

zwenie talii, powikszenie i podniesienie biustu oraz powikszenie gowy. Z tych

dwch obrazw powstay obrazu w formie plakatowej, oraz krtki lm pokazujcy

rnice w proporcjach.

PRACE

108

Ilustracja 1: http://nickolaylamm.com/wp-content/uploads/2013/07/Barbie-2.jpg

PODSUMOWANIE

Decydujc si na stworzenie osobnej pracy dyplomowej w Pracowni

Projektowania Kostiumu Teatralnego i Filmowego oraz Pracowni Projektowania

Ubioru wziam na siebie ogrom pracy, ktrego si obawiaam, jednak po

skoczeniu projektw uwaam, e bya to suszna decyzja i wiele mnie ona

nauczya.

Kostium sceniczny interesowa mnie od dawna, co mona byo zauway nawet w

moich projektach modowych. Czsto wykorzystuj proste konstrukcje, ktre

jednak bogato ozdabiam. Kostiumy stworzone na podstawie ,,Czarodziejskiego

etu skoniy mnie take do mylenia o wietle i ruchu, jakie wystpuj na scenie.

Duym wyzwaniem byo te dla mnie mylenie nie tylko o odszytych

egzemplarzach, ale take o rekwizytach i dodatkach.

Projekty ubiorw take nie pojawiy si w mojej pracy przypadkowo. Po spdzeniu

roku w Hiszpanii w ramach wymiany Erasmus wrciam do odzi pena nowych,

wieych pomysw i inspiracji. Poznaam tam inny sposb pracy oraz odmienn

estetyk, ktra okazaa si bardzo bliska temu, co najbardziej czuj w

projektowaniu odziey.

Moja praca oglnoplastyczna rwnie rozwina moje horyzonty. Najwaniejsze

dla mnie byo poruszenie tematu, z ktrym spotykamy si na co dzie, jednak nie

zawsze chcemy go zauwaa. Mam nadziej, e choby w minimalnym stopniu

bd moga sprawi, i ludzie ogldajcy moje plakaty i lmik otworz oczy na

otaczajcy ich wiat i jego problemy.

Podsumowujc, jestem przekonana, i kada z czci mojej pracy dyplomowej

jest idealnym zakoczeniem mojej czteroletniej edukacji na Akademii Sztuk

Piknych.

111

Page 1Page 2Page 3Page 4Page 5Page 6Page 7Page 8Page 9Page 10Page 11Page 12Page 13Page 14Page 15Page 16Page 17Page 18Page 19Page 20Page 21Page 22Page 23Page 24Page 25Page 26Page 27Page 28Page 29Page 30Page 31Page 32Page 33Page 34Page 35Page 36Page 37Page 38Page 39Page 40Page 41Page 42Page 43Page 44Page 45Page 46Page 47Page 48Page 49Page 50Page 51Page 52Page 53Page 54Page 55Page 56Page 57Page 58Page 59Page 60Page 61Page 62Page 63Page 64Page 65Page 66Page 67Page 68Page 69Page 70Page 71Page 72Page 73Page 74Page 75Page 76Page 77Page 78Page 79Page 80Page 81Page 82Page 83Page 84Page 85Page 86Page 87Page 88Page 89Page 90Page 91Page 92Page 93Page 94Page 95Page 96Page 97Page 98Page 99Page 100Page 101Page 102Page 103Page 104Page 105Page 106Page 107Page 108Page 109Page 110Page 111Page 112Page 113Page 114Page 115Page 116Page 117Page 118Page 119

Praca Pisemna

Documents

Transcript of Praca Pisemna