POZNAJEMY KATALOG ALFABETYCZNY CZYLI KILKA SŁÓW O KATALOGACH FORMALNYCH
POZNAJEMY KATALOG ALFABETYCZNY CZYLI KILKA SŁÓW O KATALOGACH FORMALNYCH
description
Transcript of POZNAJEMY KATALOG ALFABETYCZNY CZYLI KILKA SŁÓW O KATALOGACH FORMALNYCH
POZNAJEMY POZNAJEMY
KATALOG KATALOG
ALFABETYCZNYALFABETYCZNY
CZYLI KILKA SŁÓW O KATALOGACH FORMALNYCH
Opracowała: Edyta Guznowska – nauczyciel-bibliotekarz Opracowała: Edyta Guznowska – nauczyciel-bibliotekarz Szkoły Podstawowej nr 13 przy ZS-6 w ŻorachSzkoły Podstawowej nr 13 przy ZS-6 w Żorach
www.sp13zory.neostrada.pl/biblioteka
Zbiory biblioteczne
• W bibliotekach gromadzone są różnorodne zbiory, między innymi: książki, filmy na kasetach VHS oraz DVD, różne programy multimedialne, czasopisma. Zarówno wielkość, jak i różnorodność zbiorów bibliotecznych, powoduję, że bibliotekarz i czytelnik musi dysponować jakimś narzędziem, które będzie umożliwiało szybkie dotarcie do potrzebnego źródła informacji.
• Takim aparatem pomocniczym jest katalog biblioteczny.
Czym jest katalog?
• Katalog jest spisem dokumentów, obiektów, które należą do określonego zbioru. Spis ten uporządkowany jest według określonych zasad.
na przykład
- katalog samochodowy
- katalog mody
- itp.
Czym jest katalog biblioteczny?
• Katalog biblioteczny jest spisem książek oraz innych zbiorów bibliotecznych, znajdujących się w danej bibliotece. Spis ten jest uszeregowany w określonym porządku i zawiera najważniejsze informacje o poszczególnych zbiorach bibliotecznych, zapisane na kartach katalogowych.
Karta katalogowa
• Karta katalogowa zawiera: opis bibliograficzny dokumentu bibliotecznego, hasło, sygnaturę, nr inwentarzowy i znak klasyfikacji/symbol działu - książki lub innego dokumentu, znajdującego się w bibliotece.
Opis bibliograficzny
• Dla każdego dokumentu w zbiorach bibliotecznych opracowuje się opis, który składa się z danych zaczerpniętych z tego dokumentu.
• Podstawowe składniki tego opisu to:nazwisko i imię autora lub autorów książki; tytuł i dodatek do tytułu książki; imię i nazwisko tłumacza, ilustratora; kolejność wydania; adres wydawniczy (miejsce, rok wydania i nawa wydawnictwa); ilość stron, map, ilustracji; format książki itp.
Hasło
• W katalogach możemy spotkać się z następującymi rodzajami haseł:
1. HASŁO AUTORSKIE – czyli nazwisko i imię
autora
2. HASŁO TYTUŁOWE – czyli tytuł
• Hasło jest tym elementem, zamieszczonym na karcie katalogowej, który brany jest pod uwagę podczas porządkowania kart katalogowych.
HASŁO AUTORSKIRE (nazwisko i imię autora)
• jest podstawowym hasłem w katalogach;
• tylko w wyjątkowych sytuacjach hasło autorskie jest zastępowane hasłem tytułowym
HASŁO TYTUŁOWE (tytuł dzieła)
• jest stosowane w katalogu tytułowym;
• jest także stosowane w innych katalogach w wyjątkowych sytuacjach, gdy:
– autor książki jest nieznany (książka jest napisana anonimowo)
– autorów książki jest więcej niż 3
– książka jest napisana pod redakcją naukową
Układ kart katalogowych według haseł
• Karty katalogowe w katalogu bibliotecznym ułożone są alfabetycznie wg hasła autorskiego lub hasła tytułowego.
• Podstawowym hasłem w katalogach jest hasło autorskie.
• W katalogu tytułowym oraz w wyjątkowych przypadkach w katalogu alfabetycznym brane jest pod uwagę hasło tytułowe.
Sygnatura
• Sygnatura jest to oznaczenie znaku miejsca książki lub innego dokumentu bibliotecznego, wraz z jego indywidualnym oznaczeniem.
• Sygnatura pozwala odnaleźć daną książkę (lub inny dokument biblioteczny) na konkretnej półce.
Znak klasyfikacji / Symbol działu
• Jest to oznaczenie liczbowe lub literowe, które określa, do jakiego działu należy dana książka (lub inne dzieło biblioteczne). Zatem, po oznaczeniu znaku klasyfikacji lub symbolu działu, możemy zorientować się o czym jest dana książka (czy jest to na przykład książka geograficzna, czy powieść przygodowa itp.)
Rodzaje katalogów
• Katalogi formalne (uwzględniają cechy formalne książki, czyli autora i tytuł dokumentu, cechy fizyczne dokumentu – czy jest to książka, czy kaseta wideo, czy płyta DVD itd. W przypadku tych katalogów nie jest uwzględniana treść dokumentu.):
- katalog alfabetyczny- katalog tytułowy- inne katalogi (np. katalog ilustrowany,
katalog kaset wideo, itp.)
• Katalogi rzeczowe (uwzględniają treść książki)
Katalog alfabetyczny
• Jest to zbiór kart katalogowych z opisem wszystkich książek, które znajdują się w danej bibliotece.
• Karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła autorskiego (czyli nazwiska i imienia autora) – tylko w wyjątkowych przypadkach wykorzystywane jest tu hasło tytułowe (czyli tytuł książki):
1) książka napisana anonimowo; 2) praca napisana pod redakcją;
3) praca zbiorowa, gdzie autorów danej książki jest więcej niż 3.
• Z katalogu alfabetycznego korzystamy, gdy znamy autora książki.
Katalog tytułowy
• Jest to zbiór kart katalogowych z opisem książek, które znajdują się w danej bibliotece.
• Karty katalogowe ułożone są alfabetycznie według hasła tytułowego (czyli tytułu książki).
• Z katalogu tytułowego korzystamy, gdy znamy tytuł książki lub przynajmniej początkowe wyrazy tytułu.
Porównanie katalogu alfabetycznego i katalogu tytułowego
KATALOG ALFABETYCZNY• karty katalogowe są ułożone
alfabetycznie wg hasła autorskiego (nazwisko i imię autora);
• korzystamy z niego gdy znamy autora książki;
• korzystając z katalogu alfabetycznego możemy dowiedzieć się jakie książki danego autora znajdują się w danej bibliotece
KATALOG TYTUŁOWY
• karty katalogowe są ułożone alfabetycznie wg hasła tytułowego (tytuł książki);
• korzystamy z niego, gdy znamy tytuł książki, ale nie znamy autora danego dzieła
Utrwalenie wiadomości
1. Podstawowym źródłem, w którym znajdziemy informacje na temat
tego, jakie książki gromadzi dana biblioteka,
jest ............... ..................
2. W katalogu znajdują się karty katalogowe, zawierające opis książki,
zwany opisem ...................................
3. Wszystkie karty katalogowe w katalogu ułożone są ............................
4. Układ kart katalogowych wykorzystuje dwa rodzaje haseł:
– Hasło ................. (czyli nazwisko i imię autora książki);
– Hasło ................. (czyli tytuł książki), które stosowane jest w katalogu
tytułowym, oraz w sytuacji, gdy książka napisana jest anonimowo,
albo napisana pod redakcją naukową lub ma więcej niż 3 autorów.
5. Opis bibliograficzny książki zawiera: ............................................... ............................................................................................................
............................................................................................................
Sprawdź się
1. Podstawowym źródłem, w którym znajdziemy informacje na temat tego, jakie książki gromadzi dana biblioteka, jest katalog alfabetyczny.
2. W katalogu znajdują się karty katalogowe zawierające opis książki, zwany opisem bibliograficznym.
3. Wszystkie karty katalogowe w katalogu ułożone są alfabetycznie.
4. Układ kart katalogowych wykorzystuje dwa rodzaje haseł:– Hasło autorskie (czyli nazwisko i imię autora książki);
– Hasło tytułowe (czyli tytuł książki), które stosowane jest w katalogu tytułowym, oraz w sytuacji gdy książka napisana jest anonimowo, albo napisana pod redakcją naukową lub ma więcej niż 3 autorów.
5. Opis bibliograficzny książki zawiera: nazwisko i imię autora książki; tytuł i dodatek do tytułu książki; imię i nazwisko tłumacza, ilustratora; kolejność wydania; miejsce, rok wydania i nawa wydawnictwa; ilość stron, map, ilustracji; format książki.