Nr 24

Luty 2009

Projekt wielostronny zatytu∏owany „Tradycyjne sztukiartystyczne” realizowany by∏ w Szkole Podstawowej nr 5 w Dàbrowie Górniczej (woj. Êlàskie) w latach 2006 – 2008. W ramach programu Comenius Partner-skie Projekty Szkó∏ wspó∏pracowa∏y ze sobà szko∏y: turecka (w roli koordynatora projektu), polska i ∏otew-ska. Nauczyciele – pomys∏odawcy projektu postanowili

wymieniç si´ wiedzà, doÊwiadczeniami i umiej´tnoÊciamizwiàzanymi z tradycyjnymi sztukami artystycznymi typo-wymi dla trzech partnerskich krajów. Poczàtkowe obawy nauczycieli, czy sprostajà wszystkimwyzwaniom towarzyszàcym przedsi´wzi´ciu szybkoustàpi∏y po pierwszym spotkaniu roboczym w tureckimmieÊcie Denizli. Gospodarze uj´li wszystkich swojà go-

ÊcinnoÊcià. a okazywane co chwil´ dowody sympatiiutwierdza∏y w przekonaniu, ˝e decyzja o przystàpieniudo programu Comenius by∏a s∏uszna. Ju˝ pierwsza wizy-ta w Turcji przynios∏a wymierne rezultaty – Polacy i ¸o-tysze stali si´ bogatsi o wiedz´ i doÊwiadczenia zwiàza-ne z typowymi dla Turcji technikami artystycznymi, zwa-nymi marmurkowaniem i miniaturami. Prezentacja tychtechnik plastycznych wÊród uczniów wywo∏a∏a ogromnezainteresowanie i zaanga˝owanie w proces tworzeniazupe∏nie nieznanych dotàd arcydzie∏, które ju˝ wkrótcemogli podziwiaç partnerzy turecko – ∏otewscy na kolej-nej wizycie w Polsce. Bogato zaplanowany program po-bytu zadowoli∏by nawet najbardziej wybrednego goÊcia.Dyrekcja, grono pedagogiczne, pracownicy szko∏y,uczniowie i rodzice starali si´, aby pobyt w Polsce na za-wsze zapisa∏ si´ w pami´ci goÊci. Uczniowie z dumà pre-zentowali swojà szko∏´, umiej´tnoÊci sportowe, arty-styczne i przede wszystkim j´zykowe. W spontanicznychrozmowach po zakoƒczeniu wizyty sami stwierdzili: – Dopiero teraz przekonaliÊmy si´, jak wa˝na jest naukaj´zyków obcych i jak wiele satysfakcji przynosi umiej´t-noÊç porozumienia si´ z drugà osobà w danym j´zyku! PoprawnoÊç komunikacyjna nabiera∏a szczególnego wymia-ru w trakcie warsztatów artystycznych, prowadzonychpod okiem fachowców, w czasie których uczniowie podbacznym okiem nauczycieli prezentowali polskà rodzimàsztuk´: pisanki, hafty krzy˝ykowe, koronki, papierowe figu-ry przestrzenne. Wszyscy realizujàcy projekt, z poczuciemuczestniczenia w fantastycznym eksperymencie, próbowa-li ∏àczyç ze sobà poznane sztuki artystyczne i dzi´ki temutworzyli wspania∏e marmurkowe pisanki czy wielobarwnekompozycje kwiatowe zadziwiajàce swà ró˝norodnoÊcià.Kolejne wizyty na ¸otwie da∏y okazj´ do poznania innych,równie ekscytujàcych sztuk plastycznych. Godziny sp´dzo-ne w szkole plastycznej w Jaunpiebaldze pozwoli∏y na odkry-cie dotàd nieznanych technik i wykonanie bardzo ciekawychprac, przy u˝yciu profesjonalnych materia∏ów plastycznych,a nast´pnie na przeniesienie tych doÊwiadczeƒ i umiej´tno-Êci do polskiej szko∏y. Dzi´ki uprzejmoÊci partnerów ∏otew-skich partnerzy projektu mogli zaobserwowaç od kuchnimozolnà i jak˝e precyzyjnà i wymagajàcà mnóstwa cierpli-

GRUNDTVIG – projekt „DIGITEACH – uczenie nauczycieli”

Centrum Kszta∏cenia Ustawicznego im. BohaterówWybrze˝a w Sopocie prowadzi szko∏y Êrednie i police-alne dla doros∏ych, kursy zawodowe i komputerowe,zaj´cia aktywizujàce dla seniorów w ramach Sopockie-go Uniwersytetu Trzeciego Wieku, a tak˝e szkoleniaoraz doradztwo dla nauczycieli w ramach SopockiegoOÊrodka Doskonalenia Nauczycieli. Na rzecz osób za-gro˝onych wykluczeniem spo∏ecznym podejmowane sàró˝norodne dzia∏ania, m.in.: m∏odzie˝, która przerwa-∏a nauk´ ma mo˝liwoÊç skorzystania z oferty Szko∏yDrugiej Szansy oraz dokoƒczenia edukacji poprzezprzystàpienie do egzaminów eksternistycznych; dlaosób bezrobotnych, w tym kobiet powracajàcych narynek pracy oraz dla osób niepe∏nosprawnych i m∏o-dzie˝y z domów dziecka organizowane sà ró˝norodneszkolenia. Najliczniejszà grupà zagro˝onà wyklucze-niem spo∏ecznym (ze wzgl´du na wiek), której specy-ficzne potrzeby sà zaspokajane w CKU, sà seniorzy – obecnie 700 osób korzysta z zaj´ç edukacyjnych,ruchowych i kulturalnych w ramach UniwersytetuTrzeciego Wieku. Pomys∏ na projekt „DIGITEACH – uczenie nauczycieli”realizowany przez CKU we wspó∏pracy z organizacjamiz Belgii, Czech, Danii, Estonii i Hiszpanii zrodzi∏ si´ na se-minarium kontaktowym w styczniu 2006 r. w Hiszpanii,w Barcelonie. Na udzia∏ w seminarium przedstawicielCKU dosta∏ dofinansowanie w ramach akcji Wizyty Przy-gotowawcze. Podczas tego spotkania przedstawicieleorganizacji z kilku krajów rozpocz´li prac´ nad za∏o˝enia-mi projektu. Celem projektu realizowanego w latach 2006 – 2008by∏a analiza powszechnych problemów zwiàzanych z za-ch´caniem nauczycieli do tworzenia i wykorzystywaniatreÊci cyfrowych (technologii informacyjno-komunikacyj-

nych) w procesie kszta∏cenia osób doros∏ych. Projektzak∏ada∏ zbadanie i dzielenie si´ metodami motywowania,szkolenia i rozwoju umiej´tnoÊci nauczycieli w zastoso-waniu treÊci cyfrowych i platform kszta∏cenia na odle-g∏oÊç. Uczestnikami projektu byli nie tylko nauczyciele,ale tak˝e s∏uchacze CKU w Sopocie. Na potrzeby grupy projektowej rozwijana by∏a wspólnaplatforma kszta∏cenia na odleg∏oÊç, która pozwoli∏acz∏onkom grupy na umieszczanie pomys∏ów i poglàdów,wzajemne kontaktowanie si´ i wymian´ doÊwiadczeƒ.Celem by∏o tak˝e zach´canie nauczycieli i innych kadr dodzielenia si´ przyk∏adami dobrych praktyk z kolegamiw krajach partnerskich oraz wzrost autorytetu nauczy-cieli i ich ÊwiadomoÊci przez zlikwidowanie wÊród nich„analfabetyzmu cyfrowego”. W ramach projektu opracowano m.in. stron´ interneto-wà: http://www.digiteach.eu oraz dwie broszury infor-macyjne o projekcie wydane po ka˝dym roku realizacjiprojektu. Uczestnictwo w projekcie uÊwiadomi∏o nauczycielomCKU, ˝e nauczanie z wykorzystaniem technologii infor-macyjnej nie jest trudne, a jednoczeÊnie o wiele bardziejatrakcyjne dla s∏uchaczy. Wymiana doÊwiadczeƒ sprawi-∏a, ˝e nauczyciele z wi´kszà pewnoÊcià siebie i zaanga˝o-waniem postanowili wdro˝yç si´ do nauczania na odle-g∏oÊç. W Centrum uruchomiono platform´ moodle(http://moodle.cku.sopot.pl), na której nauczyciele odwrzeÊnia 2008 roku zacz´li umieszczaç swoje materia∏yszkoleniowe. Nauczyciele nabrali odwagi i zdobyli noweumiej´tnoÊci w zakresie wykorzystywania nowoczesnejtechnologii w przygotowywaniu materia∏ów edukacyj-nych, a s∏uchacze dzi´ki temu majà ciekawsze zaj´cia.Dzi´ki temu doÊwiadczeniu poszerzy∏a si´ równie˝ ofer-ta edukacyjna CKU.

COMENIUS SZANSÑ NA ROZWIJANIE TWÓRCZYCH TALENTÓW

Erasmus i Proces Boloƒski

Program Erasmus (utworzony w 1987 r.) przyczyni∏ si´do podj´cia w Europie pierwszych kroków w celu zno-szenia barier utrudniajàcych mi´dzynarodowà mobilnoÊçstudentów i pracowników uczelni. Jednym z najwa˝niej-szych by∏o wprowadzenie systemu transferu punktów(European Credit Trasfer System – ECTS; obecnie –system transferu i akumulacji punktów), u∏atwiajàcegozaliczanie okresów studiów odbywanych w innej uczelni.Wprowadzanie tego systemu by∏o propagowane i cz´-

Seminaria boloƒskie

Poszczególne kraje powo∏ujà Zespo∏y Ekspertów Boloƒ-skich, którzy pomagajà spo∏ecznoÊci akademickiej po-znaç, zrozumieç i wykorzystaç zmiany zachodzàce w eu-ropejskim szkolnictwie wy˝szym do poprawy kondycjiuczelni w swoim kraju. W roku 2009 – tak jak w poprzednich latach – polskiZespó∏ Ekspertów Boloƒskich zamierza zorganizowaçszereg spotkaƒ informacyjnych, seminariów, warszta-tów nt. zmian w szkolnictwie wy˝szym i Procesu Boloƒ-skiego. Seminaria sà otwarte dla spo∏ecznoÊci akademickiej. Or-ganizowane sà w ró˝nych regionach kraju, aby umo˝li-wiç udzia∏ jak najwi´kszej liczbie zainteresowanych. Proponowana tematyka– tworzenie programów studiów dwustopniowych

w oparciu o efekty kszta∏cenia;

woÊci prac´ konserwatorów zabytków. Uczniowie po tejwizycie wyrazili opini´, ˝e od tej chwili b´dà zauwa˝aç nie-widoczne z∏ocenia, inaczej postrzegaç maleƒkie anio∏kiskromnie rysujàce si´ na tle wielkich arcydzie∏, poniewa˝ ju˝wiedzà, ile pracy i wysi∏ku kosztuje to innych ludzi. Tureccy partnerzy wprowadzili grup´ w tajniki wiedzy natemat tworzenia witra˝y i ozdobnej bi˝uterii. Realizato-rzy projektu mieli niepowtarzalnà okazj´ pracowaç w fa-bryce szk∏a i wykonywaç ró˝nego typu ozdoby przy u˝y-ciu profesjonalnego sprz´tu. Dla uczniów i nauczycieli,którzy brali udzia∏ w wizytach roboczych, by∏y to nieza-pomniane lekcje sztuki i j´zyka. Swojà wiedz´ i zdobyteumiej´tnoÊci przenieÊli na grunt szkolny. Dzi´ki temuuczniowie mogli wykonywaç prace zupe∏nie dotàd nie-znanymi technikami. Z wielkim zaanga˝owaniem tworzyli nowe dzie∏a, którezdobià galeri´ szkolnà i stale przywo∏ujà wydarzeniazwiàzane z zakoƒczonym ju˝ projektem. Jednak nie tylkopowsta∏e prace plastyczne sà Êwiadectwem efektywniezrealizowanego przedsi´wzi´cia. Liczne fotografie, pre-zentacje multimedialne i pamiàtki przywo∏ujà ciàgle jesz-cze ˝ywe wspomnienia i nie pozwalajà zapomnieç tychszeÊciu spotkaƒ w trzech krajach, krajach tak odmien-nych pod wzgl´dem kultury, tradycji, obrz´dów i zwy-czajów, a tak podobnych w serdecznym przyjmowaniugoÊci i ch´ci dzielenia si´ swoimi umiej´tnoÊciami. Dzi´ki projektowi zosta∏ osiàgni´ty nadrz´dny cel, któ-rym by∏o poznanie i wdro˝enie w ˝ycie szko∏y nowychtechnik plastycznych. Zarówno nauczyciele, jak i ucznio-wie sà bogatsi o nowà wiedz´ i doznania dotyczàce kul-tury i historii krajów partnerskich, ich ˝ycia codzienne-go, zwyk∏ych trosk i radoÊci. Uczniowie, którzy w czasiewizyt roboczych stacjonowali w domach swoich turec-kich i ∏otewskich rówieÊników, szczególnie mocno za-przyjaênili si´ z ich rodzinami. Dla nich by∏y to du˝e do-Êwiadczenia i niezapomniane wra˝enia, którymi dzielilisi´ z nauczycielami, rodzicami, kole˝ankami i kolegami,a nast´pnie odwdzi´czali si´ równie atrakcyjnà, jak naPolaków przysta∏o goÊcinnoÊcià w trakcie dwóch wizytroboczych w naszym kraju. Realizacja projektu pozwoli∏a zaprezentowaç polskàszko∏´ i jej uczniów, ich umiej´tnoÊci oraz mo˝liwoÊci, ja-kie daje im szko∏a. Dzi´ki projektowi uczniowie poczulipotrzeb´ uczenia si´ j´zyków obcych, prze∏amali oporyw nawiàzywaniu komunikacji w obcym j´zyku oraz nabra-li ch´ci integrowania si´ ze swoimi rówieÊnikami z ró˝-nych zakàtków Europy. Kolejne wizyty by∏y okazjà do po-dziwiania przepi´knych krajobrazów Turcji i ¸otwy, od-wiedzania ciekawych miejsc i zabytków b´dàcych chlubàpartnerów. Z drugiej strony by∏a to tak˝e mo˝liwoÊç pokazania pi´k-nych zakàtków naszej Ojczyzny i zarekomendowania jejpotencjalnym turystom. W trakcie dwóch wizyt w PolscezaprosiliÊmy naszych partnerów do Krakowa, Wieliczki,Pszczyny, Pieskowej Ska∏y, Cz´stochowy i Wis∏y. Serwo-wane w trakcie wycieczek atrakcje turystyczne spotka∏ysi´ z ogromnà aprobatà i zadowoleniem naszych goÊci,którzy do tej pory niewiele wiedzieli o Polsce. Poszczególnym wizytom towarzyszy∏y spotkania z w∏a-dzami miast, lokalnà spo∏ecznoÊcià, rodzicami. W trak-cie wspólnych spotkaƒ przedstawiane by∏y nie tylko pla-styczne osiàgni´cia naszego projektu. Kraje partnerskieprezentowa∏y tak˝e swój folklor, kuchni´, muzyk´, trady-cje i histori´. Przy fili˝ance tureckiej kawy, ka˝dy z obec-nych móg∏ znaleêç coÊ ciekawego dla siebie, uzyskaç od-powiedzi na nurtujàce pytania, a rodzice mieli mo˝liwoÊçpraktycznego sprawdzenia umiej´tnoÊci j´zykowychswoich pociech. Wszyscy przekonali si´, ˝e realizacja projektu Comeniuswp∏yn´∏a znaczàco na ˝ycie szkolnej spo∏ecznoÊci. Wszy-

W 1999 r. ministrowie edukacji 29 krajów podpisali Deklaracj´ Boloƒskà. Dokument ten zawiera zadania pro-wadzàce do zbli˝enia systemów szkolnictwa wy˝szego krajów europejskich i przewiduje stworzenie do 2010 ro-ku Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wy˝szego. Dzia∏ania podejmowane w tym celu przez paƒstwa, którepodpisa∏y Deklaracj´ sà nazywane Procesem Boloƒskim.

Proces Boloƒski obejmuje: – wprowadzanie przejrzystych i porównywalnych systemów stopni/tytu∏ów zawodowych oraz Suplementu do

Dyplomu, – przyj´cie dwu/trzystopniowego systemu kszta∏cenia (trzeci poziom kszta∏cenia to studia doktoranckie); – powszechne stosowanie punktowego systemu zaliczania osiàgni´ç studentów (tj. ECTS – European Credit

Transfer System); – rozwój mobilnoÊci studentów, nauczycieli akademickich, naukowców oraz personelu administracyjnego; – promocj´ wspó∏pracy europejskiej w celu podnoszenia poziomu jakoÊci szkolnictwa wy˝szego; – promocj´ europejskiego wymiaru szkolnictwa wy˝szego, szczególnie w dziedzinie rozwoju zawodowego, mo-

bilnoÊci oraz zintegrowanych programów nauczania, szkolenia i badaƒ; – rozwój kszta∏cenia przez ca∏e ˝ycie (lifelong learning); – promowanie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wy˝szego poza Europà. Polska w∏àcza si´ w realizacj´ Procesu Boloƒskiego m.in. poprzez upowszechnianie stosowania Suplementu doDyplomu, rozwijanie trójstopniowego systemu studiów i systemu punktowego ECTS, promowanie mobilnoÊcinp. w ramach programu Erasmus lub dwustronnych umów mi´dzynarodowych itp. Âcis∏y zwiàzek z ProcesemBoloƒskim ma tak˝e dzia∏alnoÊç Paƒstwowej Komisji Akredytacyjnej, utworzonej w 2002 roku, której g∏ównymzadaniem jest ocena jakoÊci kszta∏cenia w polskich szko∏ach wy˝szych. Na podstawie informacji publikowanych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wy˝szego

„Inicjatywa ta (Proces Boloƒski), inspirowana przez Komisj´ Europejskà i popierana przez Êrodowiska akade-mickie, stanowi prób´ wypracowania wspólnej „europejskiej” reakcji na problemy wyst´pujàce w wi´kszoÊcikrajów, tak aby: – stworzyç warunki do mobilnoÊci obywateli, – dostosowaç system kszta∏cenia do potrzeb rynku pracy, a zw∏aszcza doprowadziç do poprawy „zatrudnialno-

Êci”, – podnieÊç atrakcyjnoÊç i poprawiç pozycj´ konkurencyjnà systemu szkolnictwa wy˝szego w Europie, tak aby

odpowiada∏a ona wk∏adowi tego obszaru geograficznego w rozwój cywilizacji. (...) celem Procesu Boloƒskiego – mi´dzyrzàdowego procesu realizowanego w Êcis∏ej wspó∏pracy ze Êrodowi-

skiem akademickim – nie jest standaryzacja systemów szkolnictwa wy˝szego w poszczególnych krajach, lecz ich„harmonizacja” (...), tzn. wypracowanie zasad wspó∏dzia∏ania, z uwzgl´dnieniem zró˝nicowania i autonomii po-szczególnych paƒstw i uczelni”. Andrzej KraÊniewski, Dokàd zmierza europejskie szkolnictwo wy˝sze, Warszawa 2006

Êciowo finansowane przez program Erasmus; dzisiajECTS stosuje wi´kszoÊç uczestniczàcych w nim uczelni. Erasmus – jako najwi´kszy w Europie program wymiany –przyczyni∏ si´ te˝ do powstania idei Europejskiego Obsza-ru Szkolnictwa Wy˝szego, w którym b´dzie istnia∏a wi´k-sza przejrzystoÊç i „kompatybilnoÊç” systemów kszta∏ce-nia poszczególnych krajów i w którym b´dzie powszechniestosowany system punktowy (ECTS), co znacznie u∏atwimobilnoÊç studentów i kadry akademickiej.

– struktura kwalifikacji jako nowe narz´dzie do tworze-nia elastycznych programów studiów;

– w∏àczenie trzeciego stopnia – doktorskiego – do sys-temu studiów;

– stosowanie punktów ECTS jako systemu akumulacjii przenoszenia osiàgni´ç, w tym przygotowywanie kata-logów przedmiotów funkcjonujàcych w systemie ECTS;

– mobilnoÊç studentów i pracowników uczelni; – dba∏oÊç o jakoÊç kszta∏cenia; – elastyczny system studiowania. Informacje o aktualnie planowanych seminariach boloƒ-skich mo˝na znaleêç na stronie internetowej programuErasmus (www.erasmus.org.pl) w sekcji „Zespó∏ Eksper-tów Boloƒskich”. Rejestracja na spotkania odbywa si´tak˝e za poÊrednictwem tej strony. Zach´camy do udzia-∏u zainteresowanych pracowników uczelni i studentów.

scy sà bogatsi o nowe doÊwiadczenia i z niecierpliwoÊciàoczekujà na rozpocz´cie realizacji nast´pnego przedsi´-wzi´cia, a swoimi wra˝eniami z realizacji projektu ch´t-nie si´ podzielà. Zapraszajà tak˝e na stron´ szko∏y podadres: www.sp5dg.neostrada.pl.

Na podstawie materia∏ów nades∏anych przez Anet´ ˚aki Karolin´ Fràczak, nauczycielki j´zyka angielskiegow Szkole Podstawowej nr 5 w Dàbrowie Górniczej,opracowa∏a Anna Klimowicz, g∏ówny specjalista w pro-gramie Comenius Partnerskie Projekty Szkó∏