TECHNIKA-TECHNOLOGIA

Post~powanie Z odpadamipowstaj~cymiw szpitaluSzpital- miejscediagnostykii leczenia,narodzini umierania,instytucja0 wielkiejzlozonosci,jest r6wniezmiejscempowstawaniar6znychodpad6wi surowc6wwt6rnych,kt6retrzebaposegregowacw miejscui czasieichpowstawania,w bezpiecznyspos6bumiescicw odpowiednichpojemnikachi bezpiecznieje przetransportowacdomiejsckr6tkotrwa-legeprzechowywania.W dalszejkolejnosciodpadyi surowcewt6rnenalezyprzekazacr6znymodbiorcom- w celuichunieszkodliwienialubzagospodarowania.

Przyjmuje si~. ze calkowita ilose odpa-d6w powstajqcych w polskim szpitalu

wynosi srednio ok. 2,6 kg/16zko/dob~1.Wi~kszosestanowiq odpady 0 charakterzekomunalnym (ok. 80% og6lnej masy).Wsr6d nich mozna wyr6znie surowcewt6rne, kt6re powinny bye gromadzoneselektywnie (g16wnie makulatura. szklo,tworzywa sztuczne. metale, urzqdzeniaelektryczne i elektroniczne) oraz. zwykledominujqce, odpady komunalne zmie-szane. Odpady medyczne (tj. powstajqcew zwiqzku z udzielaniem swiadczen zdro-wotnych) stanowiq zwykle 15-20% masyodpad6w powstajqcych w szpitalu. Dzielisi~ je na zakazne. specjalne (chemiczne)i pozostale. Schemat podzialu jest pro sty,jednak jego poprawna realizacja - zlozonai trudna, poniewaz gospodarowanie od-padami powstajqcymi w szpitalu stwarzawiele problem6w organizacyjnych i finan-sowych dla zarzqdzajqcych szpitalem.

Szpitalnyprogramgospodarki odpadamiPodstaw~ gospodarowania odpadamiw szpitalustanowiokresowouaktualnianyprogram gospodarki odpadami2.Odpo-wiednio przygotowany i funkcjonujqcyprogram opiera si~ na postanowieniachobowiqzujqcych przepis6w prawnychi daje oszcz~dnosciw gospodarcemate-rialowej szpitala i w kosztach utylizacjiodpad6w. Program taki powinien byeopracowany przez zesp6l os6bzajmujqcychsi~sprawamizwiqzanymizgospodarowa-niem odpadami w szpitalu (pracownicydzialu technicznego i gospodarczego,dzialu zaopatrzenia. lekarz epidemiologi piel~gniarkiepidemiologiczne).Bardzowazne dla powodzenia przedsi~wzi~ciajest powolanieodpowiedniegokoordyna-tora zespolu,zajmujqcegosi~organizacjqopracowania programu, nadzorem nadszkoleniami (w zakresie post~powaniaz odpadami) wszystkich pracownik6wszpitala. wdrazaniem programu i stalqkontrolqjegorealizacji.

Programpowinienzawierae:podstawyprawne opracowania. zezwolenia na

wytwarzanie odpad6w, charakterystyk~szpitala, dane personalne os6b odpowie-dzialnych za gospodark~ odpadami i zakresich obowiqzk6w, opis i analiz~ sposobugospodarowania odpadami, bilans odpa-d6w, sposoby ograniczania ilosci i szkodli-wosci odpad6w. uaktualnionq procedur~post~powania z nimi. aktualne instrukcjestanowiskowe, prognozy dotyczqce wiel-kosci emisji odpad6w w najblizszychpi~ciu latach. Ponadto program powinienuwzgl~dniae koszty gospodarki odpadami,w sklad kt6rych wchodzq koszty przygo-towan do wdrozenia programu, kosztyinwestycyjne i koszty eksploatacji systemu.Szczeg6lne miejsce w programie powinnozajmowae okreslenie metod ograniczaniailosci i szkodliwosci odpad6w, np. poprzezeliminacj~ z uzycia substancji niebez-piecznych(aldehyd6w,rt~ci - wycofanietermometr6w rt~ciowych,fenoli. zwiqzk6wcWorui szeregu innych) i zast~powanie ichnieszkodliwymi substytutami lub wprowa-dzanie zupelnie nowych technologii (np.zapis zdj~e RTG na cyfrowych nosnikachdanych. stosowanie drukarek termicznychdo suchej obr6bki film6w RTG).

Podstawyprawnegospodarowaniaodpadamiw szpitaluZasady post~powania z odpadamiokreslajq liczne przepisy, nakladajqcena wytw6rc~ odpad6w wiele obowiqz-k6w. Podstawowymi aktami prawnymiregulujqcymi gospodark~ odpadami SqPrawo ochrony srodowiska i Ustawaoodpadach.zszeregiempodleglychustawszczeg6lowych3.

Ustawa 0 odpadach4nakazuje post~-powae z nimi w spos6b zapewniajqcyochron~ Zycia i zelrowia ludzi oraz ochron~srodowiska. Formulujer6wniez najwaz-niejsze zasady gospodarowaniaodpada-mi, do kt6rych nalezq: zapobieganieichpowstawaniu lub ograniczanieich iloscii szkodliwosci oraz wykorzystywaniei unieszkodliwianieodpad6wwpierwszejkolejnosciw miejscuichpowstawanialubw miejscach najblizej polozonych,przy

pomocy najlepszej dost~pnej techniki.Nakazuje przeprowadzae zbi6rk~odpad6ww spos6b selektywny.

Obowiqzkiem wytw6rcy odpad6w (in-nych niz komunalne) jest uzyskanie (odwojewody lub starosty) zezwolenia na ichwytwarzanie, jesli ilose wytworzonychodpad6w niebezpiecznych przekracza1 Mg rocznie lub jeSli ilose odpad6w innychniz niebezpieczne przekracza 5000 Mgrocznie. Obowiqzkiem wytw6rcy odpad6wjest r6wniez przedkladanie (wojewodzielub staroscie) informacji 0 wytwarzanychodpadach i sposobach gospodarowanianimi. Nowe przepisy prawne okreslajqceszczeg6lowo spos6b post~powania z odpa-dami medycznymi iprzepisy obowiqzujqceod 23.09.2007 r. stwarzajqkoniecznose jaknajpilniejszego wprowadzenia ich wymo-g6w do stosowania w szpitalu. co wiqzesi~ z koniecznosciq aktualizacji zezwolenna wytwarzanie odpad6w. ze zmianamiw post~powaniu z odpadami, koniecznosciqopracowania nowych instrukcji post~-powania z odpadami i cz~sto znacznymikosztami finansowymi. RozporzqdzenieokreSla spos6b klasyfikowania i zbieraniaodpad6w medycznych w miejscach ichpowstawania, spos6b ich magazynowaniaprzed unieszkodliwieniem oraz spos6btransportu w szpitalu. Okresla r6wniezwymagania w stosunku do pomieszczensluzqcych do magazynowania odpad6wi pomieszczen sluZqcychdo mycia i dezyn-fekcji oraz przechowywaniaw6zk6wnaodpady.Ponadto wprowadza obowiqzekopracowania procedury post~powaniaz odpadami i instrukcji stanowiskowychokreslajqcych zasady ich selektywnegozbierania5.

Rodzajeodpad6wpowstajqcychw szpitaluCechq charakterystycznq odpad6w po-wstajqcych w szpitalu jest ich r6znorod-nose, utrudniajqca selektywnq zbi6rk~.System ich selektywnego gromadzeniafunkcjonujqcy w szpitalu powinien byemozliwie pro sty i jednoznaczny. aby ula-twiac i przyspieszac prac~. a poprawna Do-

34 OPM4/2008

TECHNIKA-TECHNOLOGIA

Rys. 1. Miejsce magazynowania odpad6w

D- segregacja odpadow powinna bye obo-wiqzkiem kazdego pracownika szpitala.Rodzaje odpadow powstajqcych w szpitaluprzedstawia tabela 1 (str. 38).

Post~powanie z odpadamio charakterze komunalnymOdpady te nalezy selektywnie gromadzie,wyodr~bniajqc z nich surowce wtorne6.Zebrane surowce wtorne nalezy sprze-dawae firmom zajmujqcym si~ ich wyko-rzystaniem. Do podstawowych surowcowwtornych powstajqcych w szpitalu nalezq:makulatura, opakowania, tworzywa sztucz-ne oraz szklo.Selektywnejzbiorcepodlegajqrowniez zuzyte urzqdzenia elektrycznei elektroniczne, urzqdzenia chlodniczezawierajqce freony, rt~e metaliczna, swie-tlowki, baterie i akumulatory oraz odpadyfotograficzne.

Szczegolnej ostroznosci wymaga post~-powanie z rt~ciq, ktorej glownym irodlemw szpitalu Sq rozbite termometry i sfig-momanometry. Uszkodzone termometryi zebrane krople rt~ci oraz zwiqzki rt~cipowstale w procesie jejinaktywacji, a takZematerialy, ktorych uzyto do usuwania rt~ci,nalezy umieszczae w pojemniku szklanymwypelnionym wodq. Odpady zawierajqcert~e mUSZqbyeprzekazywanedo specjali-stycznychfirm zajmujqcychsi~jejutylizacjq- nie wolno ich spalae.

Odpady fotograficzne mUSZqbye pod-dawane procesowi odzyskiwania srebrai procesom unieszkodliwiania w firmachspecjalistycznych. Opakowania chemika-liow fotograficznych Sqzwrotne. Odpadytrucizn powinny bye zwracane w orygi-nalnych opakowaniach do ich producenta.Szczegolnetrudnosci sprawiapost~powaniez butelkami plastikowymi stanowiqcymiopakowanie plynow infuzyjnych. Pustebutelki, nie zawierajqce resztek substan-cji niebezpiecznych (np. cytostatykow),pozbawione drenow infuzyjnych nalezygromadzie osobno i przekazywae doprzerobu.

Istotne znaczenie dla ograniczeniaobj~tosci odpadow komunalnych maprowadzenie selektywnej zbiorki butelek

36 OPM4/2008

'TIetale ci~zkie

dioksyny

furany

Rys.2.Transportodpad6wniebezpiecznychdomiejscaunieszkodliwlanlapozaszpitalem

PET z napojow. Warunkiem poprawnegopost~powania z odpadami chemicznymijest przestrzegania zasad ich gromadzenia,magazynowania i sposobu utylizacjF.

Podziaf odpad6w medycznychOdpady medyczne (oznaczone kodem1801) dzieli si~ na:1. Odpady zakaine, tj. odpady niebez-

pieczne, ktore zawierajq zywe mikro-organizmy lub ich toksyny, 0 ktorychwiadomo lub co do ktorych istniejqwiarygodne podstawy do sqdzenia, zewywolujq choroby zakaine u ludzi lubinnych zywych organizmow.

2. Odpady specjalne, tj. odpady nie-bezpieczne zawierajqce substancjechemiczne, 0 ktorych wiadomo lubco do ktorych istniejq wiarygodnepodstawy do sqdzenia, ze wywolujqchoroby niezakaine u ludzi lub innychzywych organizmow albo skazeniesrodowiska.

3. Odpady pozostale, tj. odpady nie posia-dajqce wlasciwosci niebezpiecznych.

Szczegolypodzialu przedstawiajq tabele3,4 i 5 (str. 40).

Definicja odpadow zakainych podanaw katalogu8 rozni si~ od definicji okreslo-nej w rozporzqdzeniu ministra zdrowia.Zasady podzialu odpadow radioaktywnychoraz sposoby post~powania z nimi okreSlaPrawo atomowe9. Do odpadow nie wolnozaliczae plodow i noworodkow martwourodzonychlO. Odpady mikrobiologiczne(hodowle drobnoustrojow) nalezy podda-wae procesowi sterylizacji parowej w auto-klawie pracowni mikrobiologicznej przedich transportem do magazynu odpadowniebezpiecznych11.

OdpadymedyczneostreOdpady medyczne 0 ostrych koIicachi kraw~dziachnalezy umieszczae w po-jemnikach znajdujqcychsi~w miejscachich powstawania. Pojemnik na odpadyostre powinien znajdowae si~w zasi~gur~ki osoby, ktora ma zamiar umiesciew nim ostry niepotrzebny przedmiot,np. igl~ iniekcyjnq. Pojemniki do gro-

madzenia odpadow ostrych mUSZqmieesciany sztywne, odporne na przeklucielub przeci~cie oraz odporne na dziala-nie wilgoci.Rozporzqdzenienie okreslakoloru, ksztaltu ani konstrukcji tychpojemnikowl2.Funkcj~ pojemnikow namaterialy ostre mogqwi~c pelnie roznepojemniki(np.puste kanistryplastikowe)majqce wyzej wymienione cechy, opa-trzoneznakiemzagrozeniabiologicznegoi poprawnie oznakowanel3.

Pojemniki te po wypelnieniu do 2/3obj~toscii starannym zamkni~ciunalezyumiescie w worku z foliipolietylenowejkoloruczerwonego(jeslizawierajqodpadyzakaine)lubwworkuzfoliipolietylenowejkoloru zoltego (jesli zawierajq odpadycytostatyczne).Raz zamkni~tychpojem-nikow nie wolno otwierae. Pojemnikinalezy wymieniaena nowe nie rzadziejniz co 48 godzin.

Odpadymedyczneniebezpiecznenie zawierajqceodpad6wostrychOdpady te zbiera si~ do pojemnikow lubworkow jednorazowego uzycia wykona-nych z folii polietylenowej, nieprzezro-czystych, wytrzymalych, odpornych nadzialanie wilgoci i srodkow chemicz-nych, z mozliwosciq jednokrotnegozamkni~cia. Taka, mozliwose zapewniastosowanie plastikowych, jednorazowych(nieotwieralnych) opasek zaciskowych,stosowanych powszechnie do mocowa-nia kabli. Rozporzqdzenie nie okreslagrubosci i wytrzymalosci folii polietyle-nowej i nie nakazuje stosowania workowdwuwarstwowychl4. Odpady zakainenalezy umieszczae w workach foliowychczerwonych, a odpady specjalne - w wor-kach foliowych koloru zoltego. Pojemnikilub worki mozna wypelniae tylko do2/3 ich obj~tosci. Trzeba je wymieniaena nowe nie rzadziej niz raz dziennie.Odpady medyczne nalezy usuwae z saloperacyjnych po kazdym zabiegul5. Razzamkni~tego pojemnika lub worka niewolno otwierae. Worki na odpady moznaumieszczae na stelazach lub w sztyw-nych pojemnikach (jednorazowego lub D-

y,neli-cjisi

6bqt,aeiea.u)cho-d-kaiejgoqkuba-i~iea,w

sz-ne0-

doasche-aera-aeia

mikuiegoiuy-cjiw.

iae-

ch

TECHNIKA- TECHNOLOGIA

Odpadyi surowcewtornepowstajcewgpitalu .:< ......

odpadymedyczne makulatura odziezi tkaniny

- opakowaniaz papierui tektury odpadyfotograficzne drewno,palety

- butelkiz tworzywsztucznychLOPE urzqdzeniaelektrycznei elektroniczne mebleQ)

resztki farb, lakier6wi toner6w;;:- butelkiz tworzywsztucznychPET urzqdzeniachlodniczezawierajqcefreony0

'2lampyfluorescencyjne rozpuszczalniki,detergentyre

- kanistryz tworzywsztucznych;;:baterie i akumulatory trucizny0..>::

- opakowaniaz tworzyw sztucznychreodpadyzawierajqcertc metalicznq I oleje smarowe0..0

>- - opakowaniaz metalu !izotopypromieniotw6rcze metale,gruz-cre

- opakowaniaz drewna0..szklo, porcelana sorbenty,filtry powietrza-c

0- opakowaniawielomaterialowe odpadykuchenne odpadyz ogrod6w- opakowaniapOtonerachi tuszach odpadyzesprzqtania odpadykomunalnezmieszane

Tabela1.OdpadyI surowcew16rnepowstaj'lcewszpitalu

c> wielokrotnego uzycia)w taki spos6b,aby zawierajqcych np. czsci ciala czy chemi- niezalezne wejscie, wydzielone bolich powierzchnia zewntrzna nie ulegla kalia. Takie oznakowanie ulatwia dalsze posiadajqcym sciany i podlogi wykoniskazeniu podczas umieszczania odpad6w postpowanie z odpadami. Oznakowanie z gladkich, latwo zmywalnych i umew workach (g6rnq czse worka dlugosci worka i pojemnika nalezy przeprowadzie wiajqcych przeprowadzanie dezynfelok. 20 cm nalezy wywinqe na obejmie przed rozpoczciem jego uzytkowania, material6w17. Pomieszczenie to m

stelaza lub na krawdziach sztywnego poniewaz bezpieczniej i latwiej jest pisae bye zabezpieczone przed dostpem 0pojemnika). Wygodne i wlasciwe jest (lub przylepiae etykiet) na pustym worku nieupowaznionych, jak r6wniez zwierstosowanie stelazy z plastikowq pokrywq czy pojemniku. Kazdy worek z odpadami zwlaszcza gryzoni, musi r6wniez posia(w kolorze czerwonym lub z6ltym) otwie- stanowi pewne zagrozenie dla pracowni- wentylacj zapewniajqcq podcisnieranq przy pomocy diwigni pedalowej. k6w wynoszqcych odpady, stqd konieczne i filtracj odprowadzanego powietJTakiego stelaza nie nalezy umieszczae jest zachowanie ostroznosci na wszystkich Odpowiednio duze drzwi (bez proobok pojemnika na odpady komunalne, etapach postpowania. powinny umozliwiae swobodny naby uniknqe pomylek przy segregacji.

Wewnqtrzszpitalnysrodk6w transportu. W przedsionku

W workach czerwonychpowinny bye mieszczenialubwpomieszczeniusqsiumieszczane odpady skazone materia- transportodpad6w nim powinny znajdowae si: umywalem zakainym (ropq, krwiq, plynami Transport odpad6w medycznych powi- z cieplq i zimnq wodq, dozownik [najleJustrojowymi oraz hodowle bakteryjne), nien odbywae si srodkami transportu z lokciowq diwigniq dozujqcq) plynnodpady tkankowe i pojemniki z krwiq. JeSli przeznaczonymi wylqcznie do tego celu, mydla, dozownik srodka do odkazaniapojemnik czy worek ulegnie uszkodzeniu, poruszajqcymi si wydzielonyroi drogami. oraz dozownik rcznika papierowegonalezy go umiescie w calosci w wikszym Dotransportuodpad6wzakainychnalezy suszarka do rqk. Konieczne jest wYP(nieuszkodzonym pojemniku lub worku. uzywae w6zk6w zamykanych. Do tego zenie takiego pomieszczenia w chlodeizar wypelnionego odpadami worka celu mogq siuzye lekkie w6zki aluminiowe umozliwiajqcq bezpieczne przechowanie powinien przekraczae 5 kg. z pokrYWq.W6zki te powinny posiadae odpad6w anatomicznych (czsci cie

Odpady medyczne pozostatewyrainy napis okreSlajqcyich przeznacze- tkanek), zwlaszcza w czasie upalnie i znak zagrozenia biologicznego. i w dniach wolnych od pracy. Pomil

Pozostale odpady medyczne (tj. nie nie-Dezynfekcja, mycie

czenie powinno bye ponadto wyposazlbezpieczne i nie ostre) nalezy umieszczae w apteczk, srodki ochrony przeciww workach foliowych koloru niebieskiego. i przechowywaniew6zk6w zarowej,wag towarowqi termometrDoichgromadzeniadopuszczasi r6wniez do transportuodpad6w pomiaru temperatury powietrza. estosowanie pojemnik6w wielokrotnego W6zki nalezy dezynfekowae i mye po magazynowania odpad6w zakain:uzycia. Z odpadami tymi postpuje si kazdymuzyciu16.Zabiegite powinnybye w pomieszczeniu 0 temperaturze p]w spos6b przewidziany dla odpad6w wykonywanew pomieszczeniu,kt6rego kraczajqcej lOoe nie moze przekrackomunalnych. podloga i sciany Sqwykonane z material6w 48 godzin,a w pomieszczeniu0 tempI

Znakowaniepojemnik6wlatwo zmywalnych, gladkich i umozliwia- turze ponizej lOoe nie moze przekracjqcych dezynfekcjt;!. Pomieszczenie to 14 dni. Dobrym sposobem postpowa

i work6w na odpady musi posiadae instalacj wodociqgowq z odpadami zakainymi i specjaln)Pojemniki i worki muszqposiadae widocz- (ze zl\l,czkqdo wza) i kanalizacyjnq (ze jest ich bezposrednie [po rozladurne oznakowanie identyfikujqce rodzaj od- spustem podlogowym). Drzwi (bez progu) z w6zka i po zwazeniu) umieszczapad6w [np. znak zagrozenia biologicznego powinny umozliwiae swobodny ruch w6z- w kontenerach przeznaczonych do tldla odpad6w zakainych), oznakowanie k6w. Wpomieszczeniu tyro konieczne jest celu, znajdujqcych si w pomieszczeokreSlajqceIniejscepochodzenia odpad6w, wydzielenie miejsca do przechowywania magazynowym. Pomieszczenie magadat zarnknicia pojemnika lub worka oraz czystych w6zk6w. nowe powinno bye poddane dezynfelinformacje pozwalajqce zidentyfikowae

Magazynowanieodpad6wi umyte po kazdymusuniciu odpado

osob zamykajqcqworek.Magazynowanieodad6wWzwiqzkuz koniecznosciqprowadze- medycznych niebezpiecznych

nia dokladnejsprawozdawczoscidotyczq- naterenieszpitala i surowc6wwt6rnyccej ilosci i rodzaju powstalychodpad6w Dopuszcza si kr6tkotrwale magazyno- na terenieszpitalaniebezpiecznych wylania si potrzeba wanie zebranych odpad6w niebezpiecz- Najprostszymsposobemmagazynowadodatkowego(pozaopisem),wyrainego, nych w pomieszczeniu przeznaczonym posegregowanych odpad6w nie zanajlepiejbarwnegoznakowaniawork6w wylqcznie do tego celu, posiadajqcym rajqcych substancji niebezpieczn)

38 OPM4/2008

.

Przykiady odpad6w, kt6rych nie naleZy kwalifikowac do grupy odpad6w zakaznych

r~cznikipapierowe

pustebutelkii workipoplynachinfuzyjnych(bezdren6winfuzyjnych)

pusteworkipoplynachirygacyjnych(bezdren6wirygacyjnych)

opakowaniasterylizacyjne

blistryi innejednostkoweopakowanialek6wniezawierajqcychskladnik6wniebezpiecznych

elektrodyEKG

opatrunkigipsowe(bezslad6wkrwi,ropy)

odpadywysterylizowanychnarz~dzichirurgicznych

pieluchomajtki(niezanieczyszczonekrwiq,niezanieczyszczonestolcembiegunkowym)

resztkiposilk6wTabela2.Przykladyodpad6w,kt6rychnie nalezykwalilikowacdogrupyodpad6wzakaznych

jest ich umieszczanie w kontenerachznajdujqcych si~ na ogrodzonym placu,zabezpieczonymprzeddost~pemos6bnie-upowaznionych. OdpadyniebezpiecznemUSZqbye gromadzone w zamykanychmagazynach. Wyidealizowany obrazmiejscamagazynowaniaodpad6wprzed-stawia rys. 1 (str. 36).

Transportodpad6wniebezpiecznychdo mieJscaunieszkodliwienia(pozaszpitalem)Wypelnioneworkamiz odpadami duzepojemniki transportowe (zwykle 0 obj~-tosci 1,1 m3)umieszczasi~ w samocho-dzie ci~zarowym przystosowanym doich przewozu i transportuje do najblizejpolozonego zakladu termicznego prze-ksztalcaniaodpad6w(rys.2,str. 36).Tarnodpady Sqniszczonew procesiepirolizyz dopalaniemgaz6wl8.Przekazanieodpa-d6w do spalarni musi bye potwierdzonedokumentem0nazwie"kartaprzekazaniaodpadu"19.

Cz~ste b}~dyw post~powaniu z odpadami1. Niewlasciwa kwalifikacja odpadu,

a co za tym idzie, nieodpowiedniez nim post~powanie- przyczynq tegobl~du moze bye brak instrukcji nastanowiskupracy lub brak znajomosciinstrukcji post~powaniaz odpadami,niekiedy brak jednoznacznie usta-lonych kryteri6w kwalifikacji, brakpod r~kq odpowiedniego pojemnika,cz~stopospiechi brak uwagi, czasemlekcewazenie zasad post~powania.Najcz~sciejobserwujesi~niezasadnqkwalifikacj~zbytduzejcz~sciodpad6wdogrupy odpad6wzakainych (tab.2).Poprawnasegregacjaodpad6ww miej-scu i czasieich powstawaniajest naj-wazniejszymczynnikiemdecydujqcymokosztachgospodarowaniaodpadamiw szpitalu.

2. Nieprzestrzeganiezasadyznakowaniaworka lub pojemnikaprzed rozpocz~-ciem jegouzywania.

3. Nadmierne (ponad 2/3 obj~tosci)wy-pelnianie work6w i pojemnik6w lubumieszczanie w nich zbyt ci~zkichodpad6w,coutrudnia ich zamykaniei grozi uszkodzeniemworka.

4. Umieszczaniew workachprzedmiot6wostrych "luzem", co moze prowadziedo uszkodzenia folii, rozsypania si~zawartosci i zanieczyszczenia sro-dowiska szpitalnego oraz zranieniapracownik6w przenoszqcychworki.

5. Chwilowe umieszczanie odpad6ww nieodpowiednichmiejscach(koryta-rzach,toaletach)nie zabezpieczonychprzed dost~pemchorych.

6. Nieprzestrzeganiezasadbezpiecznejpracy podczastransportu odpad6w.

7. Transportowanie odpad6w w otwar-tych w6zkach, cz~stoniewlasciwymidrogami.

8. Zbyt dlugotrwajqce(tj.przekraczajqceokresloneramyczasowe)gromadzenieodpad6w.

Zasadybezpiecznegopost~powaniaz odpadamipowstajqcymiw szpitalu1. Worki foliowe na odpadyumieszczae

w odpowiednich stelazachlub w ko-szachna odpadyzpokrywq unoszonqdiwigniq pedalowq.

2. Odpadysegregowaew momencieichpowstawania,umieszczajqcje,zgodniez instrukcjq, w worku foliowym odpo-wiedniegokoloru lub w pojemniku nasprz~tostry.

3. Sprz~tostFyumieszczaew specjalnym,odpornym na przeklucie pojemnikuztworzywasztucznego.Jegozawartoscinie wolnoprzekladaedoinnegopojem-nika, nie wolno otwierae pojemnikaraz zamkni~tego.

4. Pojemniki ze sprz~temostrym po ichwypelnieniu do 2/3pojemnoscizamy-kaestaranniei umieszczaew czerwo-nym lub z6ltym worku foliowym.

5. Ostrych sprz~t6w nie wolno umiesz-czae"luzem" w worku foliowym, gdyzmogq przebie worek i spowodowaeskaleczeniepracownika. I>

TECHNIKA- TECHNOLOGIA

I.

I

ZAROWKIr-...........

WZIERNIKI

~S f 11

-DOLAMPOPERACYJNYCH-DO FOTOTERAPII- DO LAMP SZCZELlNOWYCH

- DO APARATURYDENTYSTYCZNEJ...1 WIELEINNYCH

Skontaktuj Siftz nami!Nasi specjalisci udzielet Ci fachowej

pomocy

Menedzer produktuMarian Kania

0600897551

;W0JNAROWSCY~I,;;:

40-432 Katowice, ul. Gospodarcza 16tel. 032 735 06 00

e-mail: info@wojnarowscy.com.pl

www.wojnarowscy.com.pl

OPM4/2008 39

--""":"'"-",:~

TECHNIKA-TECHNOLOGIA

oap~ai:takazne- iilebezpieczne

C7~sci.c!ala I 180102orazpOJemnlklnakrew

Odpadyzawierajqcezywedrobnoustrojechorobotw6rcze

lubichtoksyny.or~zi.nnefor~y I 180103zdolnedoprzemeslemamatenalu

genetycznego.wywolujqcechorobyu ludzii zwierzqtZuzytekqpielelecznicze

aktywnebiologicznie I 180180owlasciwosciachzakaznych

Pozostalosciz zywienia l180182pacjent6woddzial6wzakaznychTabela 3. Odpady zakazne - niebezpieczne

[;> 6. Wszystkieworki wypelniactylko do2/3ich obj~tosci(abymoznabylo latwo jezamkna.ci zmniejszycryzykop~kni~ciaworka).

7. Wypelnione do 2/3 obj~tosci workifoliowe zamykacprzeznalozeniepla-stikowej opaskizamykaja.cej.Ponadtomoznazawia.zacgorna.cz~scworka.coulatwi jegoprzenoszenie.

8. Oznakowanie umieszczacna workuprzed jegouzyciem.

9. Ci~zarwypelnionegoworkafoliowegonie powinien przekraczac5kg.

10.Worki zbiorczeprzechowywacw bru-downikach do czasuich usuni~ciadocentralnegomagazynuodpadow.

11.Zamkni~teworki z odpadamiusuwacz brudownikow 2 razy na dob~.

12.Stosowac r~kawice ochronne tech-niczne oraz odziez ochronna. przytransporcie workow.

13.Worek przenosic.ujmuja.cjegogorna.cz~sc r~ka.chroniona. przez r~kawi-c~. Druga. r~ka. nie wolno dotykacworka.

14.Woreknalezyprzenosicw taki sposob,aby jego powierzchnia nie dotykalaciala pracownika.

15.Podczaszaladunku nie wolno rzucacworkami. "upychaC" ich na wozkuoraz przekladac workow z wozka dowozka.

16.Wozek transportowy wypelniac wor-kami tylko jednegokoloru.

17.Nie otwierac worka raz zamkni~tego.18.Do transportu odpadow stosowac

wozki zamykane.zeszczelna.skrzynia.

Streszczenie

W artykule przedstawiono zasadytwo-rzenia szpitalnegoprogramu gospodarkiodpadamii podstawyprawnepost~powaniaz odpadami;omowionorodzajeodpadowpowstaja.cychw szpitalu i post~powaniez nimi orazpodanoobowia.zuja.cypodzialodpadowmedycznychi sposobyichgroma-dzenia.znakowania.transportu.magazy-nowania i unieszkodliwiania.Omowiono

40 OPM4/2008

OdpadY.sp~cjalne - niebezpieczneii

Chemikaliazawierajqcesubstancjeniebezpieczne

I 180106

Lekicytotoksycznei cytostatyczne

I 180108

Odpadyamalgamatudentystycznego

180110

Tabela4.Odpadyspecjalne- niebezpieczne

ladunkowa.. zaopatrzona. w zaworspustowy umozliwiaja.cy wygodne jejmycie. 0

DRMED.LESZEK8YKUT

Wojew6dzkiSzpitalSpecjalistyczny

irn.L.Rydygieraw KrakowieOsrodekZwalczaniaZakazeriSzpitalnych

1 Kowalska M.:Segregaeja,redukejailosd i tok-syeznoseiodpad6wmedyeznyeh.Gospodarkaodpadami medyeznymi - praea zbiorowa.OTZO ,,3R', PSPE, PTZS, Krak6w 2002.

2 Puchalska 0.: Realizaejai wdraianie programugospodarkiodpadamimedyeznymiw jedno-steesJuibyzdrowia. Gospodarkaodpadamimedyeznymi - praca zbiorowa, OTZO ,,3R'.PSPE, PTZS, Krak6w 2002.

3 Prawo ochrony srodowiska - Dz.U. 01. 62,627; Ustawa 0 odpadach - Dz.U. 07.39.251;Ustawa 0 utrzyrnaniu porzqdku i czystosciw gminach - Dz.U.96, 132, 622; Ustawa 0 zu-

iytym sprz~cle elektrycznym i elektronicznym

- Dz.u. 05.180.1495; Ustawa 0 opakowaniach

- Dz. U. 01.63.638; Rozporzqdzenie MinistraZdrowia w sprawie katalogu odpad6w - Dz.U.01.112.1206; Rozporzqdzenie MinistraZdrowia:Wzorydokument6wstosowanychna potrzeby ewidencji odpad6w - Dz.U.06.30.213; Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia

w sprawie szczeg61owego post~powania

z odpadami medycznymi - Dz.U.07.162.1153;Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

dopuszczalnych sposob6w i warunk6wunieszkodliwiania odpad6w medycznych- Dz.U. 04.200.206.

4 Ustawa 0 odpadach - Dz.U.07.39.251.Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawieszczeg61owego...

bl~dyw post~powaniu z odpadami i zasadybezpiecznego post~powania z nimi.SummaryWaste management in hospital wastestrategy. legal regulations. main types ofhospital waste (household and clinical).different categories of clinical waste,methods of segregation. collection. mar-king. transportation and neutralisationof hospital waste have been discussed.

.OdpadYt:1g:tQ~tateNarz~dziachirurgiczne

i ichresztki

Odpadyinnenizwymienionew 180103(tj.niezakazne)

Chemikaliainnenizwymienionew 180106(tj.nieniebezpieczne)

Lekiinnenizwymienionew 180108

Zuzytekqpieleleczniczeaktywnebiologicznieinneniz

wymienionew 180180Tabela 5. Odpady pozostale

180101

180104

180107

180109

180180

5 Kowalska M.. Gluszynski P., Bernacki R.:Poradnik klasyfikaeji i segregaeji odpad6wpowstajqeyeh wsJuibiezdrowia. OTZO .3R",Krak6w 2003.

6 Ustawa 0 substancjach i preparatach che-micznych - Dz.U.01.100.1085;Ustawa 0pro-duktach biob6jczych - Dz.U. 05.180.1491;Mytych J.,LykoA.: Post~powaniez odpadamilaboratoryjnymi. "Laboratorium", 11, 2007.

7 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

katalogu odpad6w - Dz.U. 01.112.1206;8 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

szczeg6Iowego...9 Prawo atomowe - Dz.U. 07.42.276.

10 Zablocki M.: Post~powanie z infekeyjnymi

odpadami medyeznymi. "Menedier Zdrowia",1, 2004.

11 Staszkiewicz w., Hryniewicz W., Grzesiow-

ski P., Ozorowski T.: Praktyezne zasady

kontroli zakaien szpitalnyeh. GIS, Warszawa2000.

12 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

szczeg6Iowego...

13 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w spra-

wie szkodliwych czynnik6w biologicz-nych dla zdrowia w srodowisku pracy- DZ.U.05.81.716.

14 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

szczeg6Iowego...

15 Staszkiewicz w.. Hryniewicz W.,GrzesiowskiP.,

Ozorowski T.: Praktyezne zasady...16 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w sprawie

szczeg6Iowego...

17 Op.clt.18 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia w spra-

wie dopuszczalnych sposob6w i warunk6wunieszkodliwiania odpad6w medycznych- Dz.U. 04.200.2061.

19 Rozporzqdzenie Ministra Zdrowia. Wzorydokument6w...

Moreover the principles of safe handlingof hospital waste and handling mistakeswere presented.Slowa kluczowe: szpitalny program go-spodarki odpadami, odpady powstaja.cew szpitalu. odpady zakaine. odpady spe-cyficzne, odpady niebezpieczne, odpadykomunalne, surowce wtorne, selektywnezbieranie odpadow, pojemniki na odpady,transport odpad6w