Pomiar kapitału intelektualnego - karolinamazur.pl · •wynika to z założenia, że jeśli...
Transcript of Pomiar kapitału intelektualnego - karolinamazur.pl · •wynika to z założenia, że jeśli...
K. Mazur, prof. UZ
Wzrost znaczenia zasobów niematerialnych
Aktywów
niematerialnych
Aktywów
materialnych
19821 19921 20002
Procent wartości rynkowej w odniesieniu do…
1. Brookings Institute
2. Baruch Lev analysis of S&P500 companies
Adapted from a slide by The Balanced Scorecard Collaborative, Inc © 2000
38%
62%
62%85%
38%15%
2
K. Mazur, prof. UZ
0 5 10 15 20 25 30 35
Other
Auto
Chemicals
Construction
Engergy
Engineering
Food and drink
Financial services
Media
Pharmaceuticals
Retail
Services
Technology
Transportation
Utility
Wartość rynkowa jako wielokrotność wartości księgowej
eCFO, Wiley 2001, s. 95 3
K. Mazur, prof. UZ
Czym jest kapitał intelektualny/zasoby niematerialneAutorzy Definicja Stosowana nazwa
Edvisson,
Malone,1997
Aktywa niematerialne i te, które nie mają postaci fizycznej,
ale stanowią wartość dla przedsiębiorstwa
Kapitał
intelektualny
Stewart, 1998 Materiał intelektualny - wiedza, informacja, własność
intelektualna, doświadczenie - które mogą być wykorzystane
do tworzenia wartości
Bontis i wsp.
1999
Łatwe do zebrania zasoby niematerialne i ich przepływy
Sveiby 1997 Aktywa, które należą do trzech kategorii: wzmacniających
strukturę zewnętrzną, strukturę wewnętrzną i kompetencje
Aktywa
niematerialne
Gu, Lev 2001 Aktywa niematerialne posiadają główne nośniki: badania
i rozwój, reklamę, technologie informatyczne oraz praktykę
zarządzania zasobami ludzkimi
Bontis,
Dragonetti,
Jacobsen, Roos
1999
Każdy czynnik (niematerialny i trudny do imitacji), który
uczestniczy w procesie tworzenia wartości w organizacji
Zasoby
niematerialne
Lev 2001 Aktywa niematerialne, które stanowią podstawę
do oczekiwania przyszłych korzyści i nie posiadają fizycznej
ani finansowej postaci
„Niematerialności”
(Intangibles)
4
K. Mazur, prof. UZ
Schemat wartości rynkowej według Skandii
Pomiar kapitału intelektualnego – w1
WARTOŚĆ RYNKOWA
Kapitał finansowy Kapitał intelektualny
Kapitał ludzki Kapitał strukturalny
Kapitał związany z klientami Kapitał oragnizacyjny
Kapitał innowacyjny Kapitał procesów
Własność intelektualna Aktywa niematerialne
5
K. Mazur, prof. UZZ wycenąBez wyceny
IC-
Index
™
Skandi
a
Naviga
tor™ Intangi
ble
Assets
Monitor
Balanc
ed
Score
Card
VAIC™
The
Value
Explor
er™
Calculate
d
Intangible
Value
HRCA
Tobin’s
q
EVA™
IAMV
™
Intellec
tual
Asset
Valuati
on
Inclusive
Valuatio
n
Methodo
logy
Techno
logy
Broker
Identyfikacja
komponentów
Poziom
organizacji
Market
-to-
book
Value
Knowled
ge
Capital
Earnings
Modele pomiaru kapitału intelektualnego – K. E. Sveiby
Citation
-
weighte
d
Patents
Legenda
Bezpośredni
Kapitał
intelektualny
Metody
kapitalizacji
rynkowej
Metody
zwrotu
z aktywów
Metody
Score Card
AFTF
™
TVC™
Human
Capital
Intelligen
ce
Value
Chain
Score
Board™
6
Metody wyceny kapitału intelektualnego
• MV/BV
• q-Tobina
• Metoda CIV
• Metoda KCE
• Metoda VAIC
• EVA
MV/BV
• MV/BV = wartość rynkowa/wartość księgowa• wartość rynkowa: iloczyn ceny akcji i liczby wyemitowanych akcji
• wartość księgowa = aktywa-kapitały obce= kapitał własny
• lub wartość księgowa kapitału akcyjnego
• kapitał obcy: zobowiązania długo i krótkoterminowe+ fundusze specjalne (można uwzględnić rezerwy lub nie, my nie uwzględniamy)
• wartość powyżej 1 oznacza, że istnieje kapitał intelektualny
q-Tobina
• q-Tobina=wartość rynkowa/koszt odtworzenia aktywów materialnych
• opracowany przez Tobina, laureata Nobla w 1981
• prosty i zrozumiały
• powszechnie stosowany
q-Tobina – metodyka według Chunga i Pruitta
q-Tobina=(MVCS+BVPS+BVLTD+BVINV+BVCL-BVCA)/BVTA
MVCS – wartość rynkowa akcji zwykłych
BVPS – wartość księgowa akcji uprzywilejowanych
BVLTD – wartość księgowa zobowiązań długoterminowych
BVINV – wartość księgowa zapasów
BVCL –wartość księgowa zobowiązań krótkoterminowych
BVCA-wartość księgowa aktywów obrotowych
BVTA-wartość księgowa wszystkich aktywów
Metoda CIV (Calculated Intangible Value)Etapy:
1. Obliczenie średniego zysku przed opodatkowaniem z ostatnich trzech lub pięciu lat (my przyjmujemy z trzech lat)
2. Obliczanie średniej wartość aktywów materialnych z ostatnich trzech lub pięciu lat (my przyjmujemy z trzech lat)
3. Dzielimy średni zysk z etapu 1 przez średnią z aktywów materialnych z etapu 2. Otrzymujemy ROA
4. Obliczamy średnie ROA dla sektora z ostatnich trzech lub pięciu lat (my przyjmujemy z trzech lat)
5. Odejmowanie od średnich zysków przed opodatkowaniem (etap 1) iloczynu średniego ROA dla sektora (etap 4) i średniej wartości aktywów materialnych firmy (nadwyżka)
6. Obliczanie średniej stopy podatkowej z ostatnich trzech lat, mnożenie przez nadwyżkę z etapu 5 a wynik zostaje odjęty od kwoty nadwyżki. Jest to tzw. Premia intelektualna
7. Szacowanie bieżącej wartości premii, dzieląc premię intelektualną przez odpowiednią stopę dyskontową (my przyjmujemy oprocentowanie obligacji skarbowych). Obliczona kwota to wartość aktywów niematerialnych nieujętych w bilansie
KCE
• Metoda oparta na ekonomicznej koncepcji funkcji produkcji
• Wynik ekonomiczny=
=α x aktywa materialne
+β x aktywa finansowe
+δ x aktywa niematerialne
Co to są aktywa materialne?
• wg W. Gabrusewicza:
rzeczowe składniki majątku trwałego (środki trwałe i inne rzeczowe składniki np. inwestycje w nieruchomości)
zapasy
Co to są aktywa finansowe?
• wg W. Gabrusewicza:
należności (długo i krótkoterminowe)
środki pieniężne
inne aktywa finansowe
KCE - Etap 1
• Szacowanie rocznych znormalizowanych zysków przedsiębiorstwa
• Zyski znormalizowane – zyski z trzech lub pięciu poprzednich lat (my przyjmujemyz trzech) oraz prognozę na następne 3 lata
• Zysk znormalizowany = zysk netto + wartość wyniku zdarzeń nadzwyczajnych
• Proszę nie sugerować się przykłademz książki!!!!
KCE - Etap 2
• Szacowanie α, β
• My przyjmujemy α=7%, β=4,5% na podstawie zaleceń B. Leva
• Na tej podstawie szacujemy zysk przypadający na aktywa materialne i zysk przypadający na aktywa finansowe
KCE - Etap 3
• Szacowanie zysku z kapitału wiedzy
• Od znormalizowanego zysku obliczonego na pierwszym etapie odejmujemy zysk z aktywów materialnych i zysk z aktywów finansowych
• Obliczony efekt = zysk z wykorzystania wiedzy w przedsiębiorstwie
KCE - Etap 4
• Obliczanie wartości kapitału wiedzy
• Zysk z kapitału wiedzy obliczony na etapie trzecim dzielimy przez stopę zwrotu z kapitału wiedzy
• B. Lev obliczył ją dla trzech sektorów: farmaceutycznego, biotechnologii i komputerowego jako 10,5%
VAICTM
• Opracowany przez A. Pulica
• Założenia:
– Metoda ta ma oszacować wartość kapitału intelektualnego także dla przedsiębiorstw, które nie są notowane na giełdzie
– Umożliwia analizę procesu tworzenia wartości przez kapitał ludzki
VAICTM - Etap 1
• Obliczenie wartości dodanej VA jako różnicy między wynikami (OUT-przychody ze sprzedaży wszystkich wyrobów i usług) i nakładami przedsiębiorstwa (IN –wszystkie wydatki z wyjątkiem wydatków na kapitał ludzki)*
* Bez wynagrodzeń i ubezpieczeń
VAICTM - Etap 2
• Obliczanie efektywności tradycyjnego kapitału finansowego
• O wartości dodanej decydują trzy elementy:– CE- capital employed, kapitał własny przedsiębiorstwa
(Aktywa-Zobowiązania)
– Kapitał ludzki
– Kapitał strukturalny
• Obliczanie efektywności wykorzystania kapitału własnego (value added capital coefficient-VACA)
• VACA = VA/CE
VAICTM - Etap 3
• Obliczanie efektywności wykorzystania kapitału ludzkiego
• VAHU-human capital coefficient
• HC – human capital - wartość wszystkich wydatków na pracowników*
• VAHU = VA/HC
*rachunek wyników, wariant porównawczy B V i B VI
VAICTM - Etap 4
• Obliczanie efektywności wykorzystania kapitału strukturalnego (STVA)
• STVA= SC/VA• Wynika to z założenia, że kapitał strukturalny jest
różnicą pomiędzy kapitałem intelektualnym a kapitałem ludzkim,
• gdzie:• SC=VA-HC• wynika to z założenia, że jeśli udział kapitału
ludzkiego w tworzeniu wartości dodanej rośnie, to udział kapitału strukturalnego maleje