1. Polska adaptacja narzdzi do diagnozyjakoci otoczenia fizycznego i spoecznegodzieci w wieku od 6 do 36 miesica yciaKatarzyna Kaliszewska-CzeremskaInstytut PsychologiiUniwersytet im. A. MickiewiczaXXXV Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa PsychologicznegoBydgoszcz, 2014

2. Polska adaptacja:Inwentarz IT-HOMEInfant/Todler Home Observation for Measurement of theEnvironmentBetty M. Caldwell i Robert Bradley (2003)Kwestionariusz AHEMDAffordances in the Home Environment and MotorDevelopment in ChildrenLuis Rodrigues (2005) 3. Inwentarz IT-HOMEInfant/Todler Home Observation for Measurement of theEnvironmentBetty M. Caldwell i Robert Bradley (2003) 4. Inwentarz IT-HOMEPrzeznaczenie: ocena wielkoci i jakoci stymulacji oraz wsparciadostarczanych dziecku w rodowisku domowym, badanie rodzin z najmodszymi dziemi (0-36 m..), oceniane obszary: organizacja rodziny, zwyczaje i rytuay panujce w rodzinie, zaangaowanie rodziny w interakcj z dzieckiem, poziom wykorzystania dostpnych zasobw.Podstawa teoretyczna: ekologiczno-rozwojowa koncepcja Urie Bronfenbrennera(1979), ujmujca rodowisko rozwoju dziecka w kategoriachsystemowych. 5. Inwentarz HOME: rodzina narzdziPodstawowe wersje Inwentarza HOME, tj.: IT-HOME - dla dzieci w wieku 0-3 lat (Infant/Toddler HOME), EC-HOME - dla dzieci w wieku od 3-6 lat (Early Childhood HOME), MC-HOME - do badania dzieci w wieku 6-10 rokiem ycia (MiddleChildhood HOME), EA-HOME - do badania dzieci w wieku 10-14 rokiem ycia (EarlyAdolescent HOME);Dodatkowe grupy Inwentarza HOME, o specjalnym przeznaczeniu: CC-HOME (Child Care HOME) - do badania dzieci przebywajcych worodkach opieki, DA-HOME (Disability-Adapted HOME) - do badania dzieci zograniczeniami sprawnoci. 6. Inwentarz IT-HOME: administracjaProcedura badania Inwentarzem IT-HOME: czas trwania - okoo 1 godziny, badanie przebiega w naturalnym rodowisku funkcjonowaniadziecka, w obecnoci dziecka i jego gwnego opiekuna, badanie indywidualne, o charakterze obserwacji uczestniczcej -osoba badajca przeprowadza wywiad (swobodny lubstrukturalizowany) z gwnym opiekunem dziecka i rwnoczenieprowadzi obserwacj dziecka, opiekuna i ich interakcji, do rejestrowania wynikw badania suy formularz wypenianymprzez badacza, pozycje wystpuj w formie twierdze, do ktrych doczonoszczegowe instrukcje, ocena dwukategorialna, na podstawieobserwacji (O) tego co dzieje si podczas wizyty, lub bazujca nawywiadzie (W), wyniki przedstawiane w postaci sum obliczanych dla skal, a takewyniku oglnego. 7. Inwentarz IT-HOME: budowaNarzdzie tworzy 45 (PL: 37) pozycji uoonych w 6 skal: Responsywno (Responsivity), Akceptacja (Acceptance), Organizacja (Organization), Materiay rozwojowe (Learning Materials), Zaangaowanie (Involvement), Rnorodno (Variety). 8. Inwentarz IT-HOME: skaleResponsywnoOkrela sposb, w jakim rodzic: reaguje na zachowania dziecka poprzez werbaln,dotykow oraz emocjonaln zacht stosowan, abyosign podane zachowania, komunikuje si za pomoc sw i czynw.Skala zoona z 11 pozycji (IT-HOME/PL: 10), np.:Rodzic przynajmniej dwa razy spontanicznie wokalizuje do dziecka.Rodzic reaguje pozytywnie na pochwa dziecka, wyraon przezosob prowadzc badanie. 9. Inwentarz IT-HOME: skaleAkceptacjaPozwala na ocen: reakcji rodzicw wobec mniej optymalnych zachowadziecka, stosowania zbdnych restrykcji i kar.Skala zoona z 8 pozycji (IT-HOME/PL: 7), np.:Rodzic nie okazuje nadmiernego poirytowania ani wrogoci wstosunku do dziecka.Podczas wizyty rodzic nie gani, ani nie krytykuje dziecka. 10. Inwentarz IT-HOME: skaleOrganizacjaPozwala na ocen: regularnoci i przewidywalnoci (wykluczajc monotoni) wrytmie dnia rodziny bezpieczestwa otoczenia dziecka wykorzystania sub publicznych jako czci systemuwsparcia rodzinySkala zoona z 6 pozycji (IT-HOME/PL: 4), np.:Opieka nad dzieckiem, jeli wystpuje, sprawowana jest przez 1 z 3staych zastpcwDziecko regularnie zabierane jest do lekarza lub poradni 11. Inwentarz IT-HOME: skaleMateriay rozwojowePozwala na ocen zaopatrzenia domu w odpowiednie,bezporednio dostpne dla dziecka, materiay do zabawy iuczenia si, stymulujce rozwjSkala zoona z 9 pozycji (IT-HOME/PL: 8), np.:Wzek dziecicy lub chodzik, may samochodzik dla dziecka,hulajnoga lub rowerek na trzech kkachZabawki zorientowane na literatur i muzyk 12. Inwentarz IT-HOME: skaleZaangaowanieDefiniuje stopie, w jakim rodzic aktywnie angauje si wedukacj dziecka i stymuluje jego coraz bardziej dorosezachowania.Skala zoona z 6 pozycji (IT-HOME/PL: 4), np.:Rodzic wiadomie pobudza rozwj dzieckaRodzic ma dziecko w zasigu wzroku, czsto na nie spoglda 13. Inwentarz IT-HOME: skaleRnorodnoPozwala na ocen wystpowania w yciu rodziny zdarze lubpojawiania si osb, ktre urozmaicaj ycie dziecka, niedezorganizujc go.Skala zoona z 5 pozycji (IT-HOME/PL: 4), np.:Ojciec codziennie powica cz czasu opiece nad dzieckiemRodzina odwiedza krewnych lub przyjmuje goci mniej wicej raz wmiesicu 14. Inwentarz IT-HOME: rzetelnoWymiarLiczbapozycjiM SDalfaCronbachaGrupa dzieci w wieku: 3-18 miesicy (n=485)Responsywno 10 7,95 1,57 0,73Akceptacja 7 6,37 0,87 0,42Organizacja 4 3,64 0,65 0,31Materiay rozwojowe 8 6,49 1,79 0,75Zaangaowanie 4 3,31 1,12 0,75Rnorodno 4 2,72 1,17 0,54Wynik oglny 37 31,44 4,76 0,84Grupa dzieci w wieku: 18-42 miesice (n=486)Responsywno 10 7,41 2,30 0,72Akceptacja 7 5,90 1,33 0,58Organizacja 4 3,76 0,60 0,51Materiay rozwojowe 8 7,40 1,04 0,58Zaangaowanie 4 3,36 1,07 0,62Rnorodno 4 3,10 0,98 0,43Wynik oglny 37 31,84 4,82 0,83 15. Inwentarz IT-HOME: trafnoNazwa skaliGrupa wiekowa 3-18 miesicy(n=485)Grupa wiekowa 18-42 miesice(n=486)wykszta-ceniematkiwykszta-cenieojcal. dzieciponiej 18r..wykszta-ceniematkiwykszta-cenieojcal. dzieciponiej 18r..Responsywno0,28 0,27 0,01 n.ist. 0,36 0,30 0,06 n.ist.Akceptacja0,42 0,46 0,02 n.ist. 0,31 0,36 0,08 n.ist.Organizacja0,21 0,21 0,06 n.ist. 0,18 0,24 0,07 n.ist.Materiayrozwojowe0,19 0,20 0,25 0,28 0,31 0,12 n.ist.Zaangaowanie0,40 0,42 0,01 n.ist. 0,43 0,45 0,15Rnorodno0,33 0,29 0,05 n.ist. 0,38 0,36 0,11 n.ist.Wynik oglny0,44 0,45 0,10 0,49 0,50 0,12 n.ist. 16. Inwentarz IT-HOME: trafnoGwne nurty bada z zastosowaniem Inwentarza HOME: a) badania dzieci typowo rozwijajcych si (rozwjpoznawczy, jzykowy oraz powodzenie szkolne; przywizanieoraz rozwj emocjonalny; zrnicowanie etniczne modeliwychowawczych), b) badania dzieci z grup ryzyka (ograniczenia sprawnoci iubstwo; problemy zdrowotne [medyczne]; zaburzeniapsychopatologiczne matki; uzalenienie rodzicw;wczeniactwo), c) ewaluacj programw interwencyjnych (ukierunkowanierozwoju poznawczego; wspieranie relacji rodzic-dziecko,programy czone) (Caldwell, Bradley, 2003, 2005; Totsika,Sylva, 2004; Bakermans-Kranenburg, Van Izendoorn,Bradley, 2005; National Center for Early Development andLearning, 2000; Sullivan, 2011). 17. Kwestionariusz AHEMDAffordances in the Home Environment and MotorDevelopment in ChildrenLuis Rodrigues (2005) 18. Kwestionariusz AHEMDPrzeznaczenie: ocena jakoci fizycznej przestrzeni rozwoju dziecka -moliwoci rozwoju motorycznego, jakie stwarza przestrzedomowa dziecku, w okresie wczesnego dziecistwa uzupenienie danych pozyskiwanych za pomoc InwentarzaHOME.Podstawa teoretyczna: teoria ofert ekologicznych (affordances) Jamesa Gibsona, czyliprzedmiotw i zdarze, ktre mog aktywizowa czyprowokowa rozwj motoryczny dziecka: zaoenie: dostpno przedmiotw (zabawek, narzdzi itd.)stanowi wany predyktor rozwoju, waniejszy ni oglnystatus socjoekonomiczny rodziny (SES). 19. Kwestionariusz AHEMDPodstawowe wersje narzdzia: dla dzieci modszych (3-18 miesicy): w wersji oryginalnejskada si z 41 pozycji (AHEMD/PL: 63) dla dzieci starszych (18-42 miesice): w wersji oryginalnejskada si z 67 pozycji (AHEMD/PL: 74) 20. Kwestionariusz AHEMD - budowaKwestionariusz (dla obu grup wiekowych, AHEMD/PL) skada siz dwch czci:1. charakterystyka dziecka i rodziny (child and familycharacteristics)2. charakterystyka rodowiska rodzinnego; obejmuje 5 skal: otoczenie zewntrzne (outside space), otoczenie wewntrzne (inside space), zrnicowanie stymulacji (variety of stimulation), zabawki rozwijajce motoryk ma (fine motor toys) zabawki rozwijajce motoryk du (gros motor toys). 21. Kwestionariusz AHEMD - budowaPytania tworzce kwestionariusz maj trojak posta: prosty dychotomiczny wybr, np.Czy istnieje plac zabaw w twojej okolicy? Odpowied: tak lubnie, pytania wyposaone w 4-kategorialn skal odpowiedzi typuLikerta, np.Jaka jest powierzchnia domu / mieszkania, z ktrej dziecko moeswobodnie korzysta? Odpowied: bardzo maa, maa,wystarczajca/rednia, dua, obszerna, pytania wyposaone w skal liczbow, np.Jak wiele z tych zabawek (widocznych na zdjciu) masz w swoimdomu? Odpowied: adnej, 1, 2, 3, 4, 5, wicej ni 5. 22. Kwestionariusz AHEMD - budowa1. charakterystyka dziecka i rodziny charakterystyka dziecka (5 pozycji), np.pe, waga urodzeniowa, tydzie ciy w ktrej urodzio si dziecko,ilo punktw w skali Apgar charakterystyka rodziny (9 pozycji), np.typ miejsca zamieszkania, wyksztacenie rodzicw (opiekunw),ilo i wiek dzieci, subiektywna ocena poziomu dochodw 23. Kwestionariusz AHEMD - budowa2. charakterystyka rodowiska rodzinnego: otoczenie zewntrzne (6/7 pozycji): nawierzchnie na zewntrz,urzdzenia na zewntrz; np. :Czy przestrze wok domu posiada wicej ni jeden rodzajnawierzchni? (odpowied: tak, nie) otoczenie wewntrzne (7/9 pozycji): przestrze wewntrz,urzdzenia wewntrz, nawierzchnie wewntrz, przestrze dozabawy wewntrz; np.:Czy wewntrz domy znajduje si miejsce przeznaczone tylko dozabawy? (odpowied: tak, nie) zrnicowanie stymulacji (14/16 pozycji), zachcanie do zabawy,swoboda poruszania si, zachcanie do eksploracji, codzienneaktywnoci; np.:Czy dziecko nosi zazwyczaj ubrania umoliwiajce swobodneporuszanie si i poznawanie otoczenia? (odpowied: tak, nie) 24. Kwestionariusz AHEMD - budowa2. charakterystyka rodowiska rodzinnego: zabawki rozwijajce motoryk ma (14/17 pozycji), np.: 25. Kwestionariusz AHEMD - budowa2. charakterystyka rodowiska rodzinnego: zabawki rozwijajce motoryk du (8/11 pozycji), np.: 26. Kwestionariusz AHEMD - rzetelnoWymiarLiczbapozycjiM SDalfaCronbachaSkala 3-18 miesicyPrzestrze zewntrzna 5 4,78 0,58 0,49Przestrze wewntrzna 8 10,86 2,85 0,79Zrnicowanie stymulacji 4 8,42 1,66 0,59Zabawki rozwijajce motoryk ma 14 59,61 25,97 0,89Zabawki rozwijajce motoryk du 8 24,49 13,88 0,81Skala 18-42 miesicePrzestrze zewntrzna 6 5,15 1,48 0,51Przestrze wewntrzna 9 12,24 2,82 0,70Zrnicowanie stymulacji 10 6,91 1,46 0,40Zabawki rozwijajce motoryk ma 17 90,67 31,64 0,87Zabawki rozwijajce motoryk du 11 37,07 18,55 0,81 27. Kwestionariusz AHEMD - trafnoOcena trafnoci teoretycznej (strukturalnej) narzdzia zzastosowaniem konfirmacyjnej analizy czynnikowej (CFA): Zaoon 5 czynnikow struktur obu wersji narzdzia Wyniki: Grupa dzieci modszych: chi2(df=67;N=425)=164,33; p