Pokojowe rozstrzyganie sporów

KNZ

art. 3 - wyłącznie metodami pokojowymi

art. 33 wskazuje metody

spór prawny, a nie faktyczny czy polityczny

Negocjacjeart. 36 KNZ

zrównoważone i sprawiedliwe rozwiązanie sporów prawanych

zobowiązanie do przystąpienia w dobrej wierze do wymiany poglądów

możliwość przeprowadzenia konsultacji, powstania stałych komisji

Mediacja33 KNZ

Obok stron sporu negocjuje strona trzecia - państwo, organizacja, osoba o uznanym autorytecie - za zgodą

Mediator ma być neutralny, jego zadaniem jest znalezienie kompromisu - nie jest sędzią!

Dobre usługi

Jedyną rolą strony trzeciej jest umożliwienie stronom sporu kontaktu

Oferent nie uczestniczy w rokowaniach

Komisja śledczaKomisja orzeka co do faktów, nie wydaje wyroku

Państwa mają swobodę co do wykorzystania wyników raportu

Często łączona z innymi metodami rozstrzygania sporów.

Koncyliacja

Postępowanie ugodowe

Powołana komisja rozpatruje spór i proponuje propozycję rozstrzygnięcia - niewiążącą!

bardziej sformalizowana od mediacji

Organizacje międzynarodowe

ONZ - spory poważne, czyli mogące stanowić zagrożenie

WTO

TSUE

procedury sądowe

międzynarodowy trybunał sprawiedliwości

każde państwo może złożyć deklarację wyrażającą zgodę na jurysdykcję MTS

15 sędziów wybieranych na 9-letnie kadencje

Locus standi: tylko państwa

Orzeczenie wiążące tylko dla stron sporu

Jurysdykcja mtsporozumienie o oddaniu sporu pod rozstrzygnięcie MTS

zaakceptowanie pozwu wniesionego do MTS przez inne państwo

klauzula jurysdykcyjna w umowie

deklaracja jednostronna

Międzynarodowy trybunał prawa morzasiedziba w Hamburgu,

spory wynikłe na tle stosowania lub wykładni KPM

orzeczenie jest ostateczne i wiążące dla stron sporu

arbitrażStały Trybunał Arbitrażowy

rozstrzygnięcie wiążące dla stron

sędziowie wybrani przez strony

podstawą rozstrzygnięcie jest porozumienie stron - „kompromis arbitrażowy”

międzynarodowy trybunał karny

stały sąd w siedzibie w Hadze

18 sędziów, 9-letnie jednokrotne kadencje

3 izby: przedprocesowa, procesowa, apelacyjna

zakres jurysdykcji

ludobójstwo

zbrodnie przeciwko ludzkości

zbrodnie wojenne

zbrodnia agresji

warunki orzekania mtkzgoda państwa, na którego terytorium popełniono zbrodnię albo państwo obywatelstwa sprawcy - chyba, że sprawę wnosi RB ONZ

tylko, gdy państwo jurysdykcji nie jest zdolne samodzielnie ścigać lub ukarać sprawcę

Immunitety i inne przywileje nie stanowią przeszkody

zbrodnia miała miejsce po 1.07.2002

System rozstrzygania sporów ONZ

Karta Narodów Zjednoczonych (1945)zakaz stosowania siły lub groźby jej użycia w sposób niezgodny z celami ONZ (art. 2.4)

obowiązek pokojowego załatwiania sporów (art. 2.3)

Rada Bezpieczeństwaart. 24: RB odpowiedzialna za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa; działa z ramienia ONZ

art. 25: członkowie ONZ zgadzają się przyjmować i wykonywać decyzje RB

RB stwierdza istnienie zagrożenia lub naruszenia pokoju bądź aktu agresji

podejmuje zalecenia i decyzje dot. środków

Ocena Rady Bezpieczeństwa

kieruje się przesłankami faktycznymi i politycznymi, nie prawnymi

niewydolny system głosowania

państwa nieczłonkowskie

prewencja i utrzymanie pokoju, ale nie odpowiedzialność międzynarodowa

decyzje nie podlegają zaskarżeniu

Sankcje niewojskowe - art. 42

przerwanie stosunków gospodarczych, embargo

zamknięcie komunikacja lądowej/morskiej/powietrznej/pocztowej/elektronicznej

zerwanie stosunków dyplomatycznych

środki indywidualne

standardy prawne

Sankcje wojskowe - art. 42

brak obowiązku stopniowania

możliwość powierzenia wykonania decyzji jednemu lub kilku państwom

operacje sił lądowych, morskich i powietrznych, w tym demonstracje, blokady itp.

„Zjednoczeni dla pokoju”rezolucja Achesona z 1950 r.

brak skuteczności RB

sprzeczna z literą KNZ

ZO zajmuje się sprawą równolegle do RB

ZO decyduje o akcji zbrojnej

Tajlandia wniosła skargę przeciwko Wietnamowi do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Skarga dotyczyła naruszenia przez Wietnam postanowień umowy zawartej pomiędzy stronami. Tajlandia przyjęła w 1995 roku klauzulę fakultatywną Trybunału zgodnie z art. 36 § 2 Statutu Trybunału (zgoda ante hoc), Wietnam przyjął kompetencję Trybunału do rozpatrzenia tego sporu post hoc. Umowa pomiędzy Tajlandią i Wietnamem – której dotyczy spór – jest umową dwustronną, zawartą pomiędzy stronami w 1997 roku, zarejestrowaną, ale nie publikowaną jeszcze w United Nation Treaty Series (Serii traktatowej Narodów Zjednoczonych).

Czy Trybunał może rozstrzygać tę sprawę?

W jaki sposób fakt rejestracji i publikacji wpływa na powoływalność aktu?

Austria, Szwajcaria, Włochy i Liechtenstein zawarły w 1985 roku konwencję dotyczącą ograniczania transportu drogowego w rejonie Alp Wysokich. W sześć lat po zawarciu tej konwencji, na tle jej interpretacji pomiędzy Austrią i Szwajcarią zawiązał się spór, który – po nieudanej koncyliacji – trafił w 1995 roku do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. W toczącym się procesie Włochy skorzystały z prawa interwencji, zaś Liechtenstein z tego prawa nie skorzystał. Po kilku latach od wydania przez MTS wyroku, na tle interpretacji przedmiotowej konwencji, nawiązał się spór pomiędzy Włochami i Liechtensteinem. Włochy domagały się od Liechtensteinu, aby interpretował konwencję zgodnie z wykładnią zawartą w wyroku wydanym przez MTS w sprawie pomiędzy Austrią i Szwajcarią. Liechtenstein odpowiedział, że nie jest związany dokonaną interpretacją.

Czy Liechtenstein miał rację?