PODSUMOWANIE

Różnice teoretyczne wybranych

współczesnych nurtów ekonomii

dotyczących roli państwa, polityki

budżetowej, deficytu budżetowego i długu

publicznegoŹródło: Ciak J. Polityka budżetowa, Wyd. Dom Organizatora, Toruń 2002

DOKTRYNA EKONOMICZNA

ROLA PAŃSTWA

POLITYKA BUDŻETOWA

DEFICYTY I NADWYŻKI

DŁUG PUBLICZNY

Ekonomia klasyczna

-odrzucenie ingerencji państwa w procesy gospodarcze,

-państwo jako nocny stróż, pilnujący ogólnego porządku;

-nie wywiera wpływu na wzrost produktu narodowego. W związku z tym jest nieefektywnym narzędziem dla polityki gospodarczej;

-budżet powinien być bezwzględnie zrównoważony. W gospodarce nie należy wydawać więcej aniżeli wynoszą dochody;

-brak takiej kategorii;

DOKTRYNA EKONOMICZNA

ROLA PAŃSTWA POLITYKA BUDŻETOWA

DEFICYTY I NADWYŻKI

DŁUG PUBLICZNY

Keynesizm -nie odrzuca ingerencji państwa w procesy gospodarcze,

-proponowane środki:•pośrednie

w formie obniżania poziomu stopy procentowej lub zwiększania progresywnego opodatkowania wysokich dochodów przy jednoczesnym zwiększaniu świadczeń na rzecz grup najniżej uposażonych (zwiększanie zasiłków dla bezrobotnych);•bezpośrednie

w postaci bezpośredniego regulowania bieżących rozmiarów inwestycji (program inwestycji publicznych tj. budowa dróg, szkół, budynków użyteczności publicznej);

-za jej pomocą można skutecznie sterować agregatem popytu;

-łagodzić bezrobocie i inflację;

-nie należy obawiać się deficytu i dążyć do jego zlikwidowa-nia;

-proponuje się manipulowanie deficytami i nadwyżkami budżetowymi;

-finansowanie państwowej działalności interwencyj-nej oparte o dług publiczny w bankach i społeczeń-stwie w zamian za państwowe papiery wartościowe;

DOKTRYNA EKONOMICZNA

ROLA PAŃSTWA

POLITYKA BUDŻETOWA

DEFICYTY I NADWYŻKI

DŁUG PUBLICZNY

Neokeynesizm -konieczna jest aktywna i skuteczna polityka państwa;

-skuteczniejsza aniżeli polityka pieniężna. Związane to jest z istniejącym systemem kursów walutowych (kursy te powinny być stałe);

-preferowana polityka wzrostu wydatków państwa z jednej strony i jednoczesnym wzroście obciążeń podatkowych z drugiej strony (zwiększone w ten sposób dodatkowe wydatki zostają pokryte od samego początku zwiększonym dochodem państwa);

-deficyt nie musi być pokryty w okresie jednego roku, lecz w przekroju całego cyklu koniunktu-ralnego;

-finansowa-nie działalności państwa może być oparte o dług publiczny, jednakże proponowa-ne są również inne rozwiązań;

DOKTRYNA EKONOMICZNA

ROLA PAŃSTWA

POLITYKA BUDŻETOWA DEFICYTY I NADWYŻKI

DŁUG PUBLICZNY

Monetaryzm -rola państwa ograniczona do minimum;

-państwo powinno prowadzić politykę walki z inflacją i bezrobo-ciem, bez stosowania środków regulujących globalny popyt;

-jest mało skuteczna, ze względu na to, że uzależniona jest od elastyczności popytu na pieniądz względem stopy procentowej, a elastyczność jest niska;

-nie odrzuca całkowicie jej znaczenia, lecz dąży do jej minimalizacji;

-jest nieefektywnym narzędziem oddziaływania państwa na gospodarkę;

-skala i struktura wydatków budżetowych jest mało istotna dla dynamiki dochodu nominalnego i poziomu cen;

-tempo wzrostu wydatków budżetowych nie powinno być wyższe od tempa wzrostu dochodu narodowego;

-system podatkowy powinien być tak zreformowany, aby eliminować niekorzystne efekty redystrybucyjne;

-budżet powinien być zrównowa-żony ;

-podatki powinny być na poziomie zapewnia-jącym to zrównowa-żenie;

-finansowa-nie wydatków budżeto-wych w drodze pożyczek u społeczeń-stwa;

DOKTRYNA EKONOMICZNA

ROLA PAŃSTWA POLITYKA BUDŻETOWA

DEFICYTY I NADWYŻKI

DŁUG PUBLICZNY

Nowa ekonomia klasyczna

-minimalna. Zgodna z teorematem Coase’a istnienia efektów zewnętrznych nie musi prowadzić do ingerencji państwa, ponieważ przy spełnieniu pewnych warunków optymalne rozwiązanie można znaleźć w drodze negocjacji zainteresowanych prywatnych podmiotów;

-ustalenie praw własności;

-państwo powinno dbać o stabilność cen i stymulowanie podażowej strony gospodarki;

-w długim okresie polityka ta może wywoływać zmiany dotyczące wzrostu wahań produkcji;

-w ramach polityki budżetowej prowadzenie odpowiedniej podatkowej (stymulowanie wielkością podatków);

-odpowiednia polityka fiskalna może doprowadzić do zmniejszenia tendencji stagflacyjnych;

-budżet powinien być zrównoważony;

-sposób finansowa-nia wydatków państwa, czy też poprzez emisję obligacji nie ma znaczenia (także z punktu widzenia inflacji);

-finansowa-nie przy pomocy obligacji państwo-wych;