Podstawy zarządzania – założenia...

Podstawy zarządzania –założenia ogólne

dr Błażej Balewski

PDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com

http://www.pdffactory.com


Podstawy zarządzania

Egzamin pisemny, Metody oceny

dr Błażej BalewskiImię i nazwisko wykładowcy

Język polskiJęzyk wykładowy

Wykłady, ćwiczenia, materiały udostępnione na www.balewski.pl

Metody nauczania10 (s,ns)Liczba punktówIRok studiówPodstawowyPoziom przedmiotuObowiązkowyTyp przedmiotu


http://www.balewski.pl



Cele przedmiotu

Nabycie umiejętności zarządzania informacją

Nabycie umiejętności zastosowania: - podstawowych technik motywacji;- metod kontroli w organizacji

Nabycie umiejętności przeprowadzenia analizy:- problemu decyzyjnego;- struktury organizacyjnej;

Umiejętności

Zapoznanie z podstawowymi teoriami motywowania i motywacji

Poznanie procesu planowania, strategii organizacji oraz typów struktur organizacyjnych

Zapoznanie z wiodącymi teoriami zarządzania

Opanowanie podstawowych pojęć i definicji związanych z: zarządzaniem, procesem, funkcją zarządzania

Cele kształcenia




Treści merytoryczne przedmiotu

Etyczny i kulturowy wymiar zarządzaniaModuł 9.Komunikacja w zarządzaniuModuł 8.

Zarządzanie w kontekście zmian i globalizacjiModuł 10.

Role i umiejętności menedżerskieModuł 7.Ocena i kontrolowanieModuł 6.Motywacja i motywowanieModuł 5.Organizowanie (struktura organizacji)Moduł 4.Planowanie celów i strategii organizacjiModuł 3.Zarządzanie i kryteria jego ocenyModuł 2.

Istota aktywności ludzkiej oraz organizacji działań człowieka

Moduł 1.




Literatura

LITERATURA OBOWIĄZKOWA

1. Stoner J.A.F. , Wankel Ch., Kierowanie, PWE , Warszawa 1996;

2. Krzakiewicz K. (red.) Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania, AE Poznań 2008

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA1. Bartkowiak G., Skuteczny kierownik – model i jego empiryczna weryfikacja, AE w Poznaniu, 2002;

2. Zawiślak A.M., Pułapy i pułapki zarządzania, Glob, Szczecin 1984;

3. Gliszczyńska X., Psychologiczny model efektywności pracy, PWN., Warszawa 1991;

4. Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Ossolineum, Wrocław 1969;

5. Kotarbiński T., Abecadło praktyczności, Wiedza Powszechna, Warszawa 1972.




Istota aktywności ludzkiej.





Etymologia pojęcia „aktywność”.

n Pojęcie aktywności wywodzi się z łacińskich pojęć - „activus”, oznaczającego bycie czynnym i „actus” oznaczającego czyn.

n Stąd też aktywność definiuje sięnajczęściej jako pozostawanie czynnym, energicznym, działającym bądź jakozdolność do intensywnego działania .




„Aktywność” według prakseologii

czyn prosty → czyn złożony → czyn wielopodmiotowy

↑ ↑

kooperacja współdziałanie

„Zmienianie rzeczywistości w sposób mniej lub bardziej świadomy; zmierzanie do określonego celu w danych warunkach przy pomocy właściwych środków po to, by dojść od warunków istniejących do warunków odpowiadających przyjętemu celowi” T. Kotarbiński

„Każde z działań może podlegać ocenie ze względu na różne podobnie rozumiane „przedziały rzeczywistości”, zwane także

przedziałami oceny” J. Zieleniewski




„Aktywność” według psychologii...

AKTYWNOŚĆ

CELOWA NIECELOWA

Stymulatorem aktywności jest motywacja




„Aktywność” według pedagogiki...

AKTYWNOŚĆ

Praca Uczenie sięZabawa Działalnośćspołeczna




„Aktywność” według socjologii...

AKTYWNOŚĆ

zachowania komunikacjadziałania czynnościspołeczne

czynnikiem zmuszającym ludzi do aktywności jest stan socjalny




„Aktywność” według teologii...

Teolodzy i moraliści ukierunkowują pojęcie aktywności ludzkiej na aspekt dobra stanowiącego materię czynu ludzkiego

„Wolność czyni człowieka podmiotem moralnym. Gdy człowiek działa w sposób świadomy, jest ojcem własnych czynów. Czyny ludzkie tzn. czyny wybrane w sposób wolny na podstawie sądu

sumienia, mogą być kwalifikowane moralnie. Są dobre albo złe”.(Katechizm Kościoła Katolickiego s.414)




Aktywność w ujęciu interdyscyplinarnym




Warunki zgodliwego współdziałania

To zachęta do tolerancji. Na czym polega tolerancja? Na niesprzeciwianiu się cudzym działaniom, mimo że uważamy je za niepożądane. W poszczególnym przypadku na dopuszczeniu do tego by głoszono poglądy i projekty naszym zdaniem niesłuszne, choć moglibyśmy do tego niedopuścić.

Wymagalnik 3

Jeśli ktoś coś proponuje, próbujmy nadać temu presumpcję dodatnią, a nie presumpcję ujemną. To znaczy zróbmy założenie, że to jest pomysł dobry, i że dopiero wtedy go odrzucimy, jeżeli się ujawniądość ważkie przeciwko niemu argumenty.

Wymagalnik 2

Starać się dobrze zrozumieć cudzą propozycję, zanim się do niej ustosunkujemy negatywnie, jeżeli przy pierwszym słyszeniu chętka w nas zbiera do takiej reakcji

Wymagalnik 1

Charakterystyka warunku zgodliwego współdziałaniaWarunek

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Kotarbiński T., Zgodliwe współdziałanie, Od nowa, Warszawa 1957,nr 2, w: Kotarbiński T., Studia z zakresu filozofii, etyki i nauk społecznych, jw. cz. III, Etyka, rozdz. 5,s.191-193




Aktywność zawodowa

n postawa jednostki wyrażająca się dużym zaangażowaniem człowieka wobec wymogów zawodowych i pracowniczych.

n Aktywność zawodowa jednostki podlega stopniowaniu. Za stopień aktywności zawodowej uważa się odsetek danej grupy ludności w wieku produkcyjnym, zdecydowany powiększyć zasoby siły roboczej.




Relacja aktywności i środowiska




Ekonomizacja aktywizacji...n aktywizacja podmiotu - “żądanie by zachowywać się czynnie jak

najczynniej, to znaczy rozwijając całą potrzebna do spełnienia zadańenergię ( T. Kotarbiński)

n ekonomizacja – „minimalizacja niezbędnych wydatków ofiar, strat i wkładów” ( T. Kotarbiński)

¨ Kumulacja - osiąganie dwóch celów osiągalnych z osobna przy zastosowaniu jednego środka.¨ Immanentyzacja - intelektualna redukcja planów niewykonalnych.

n skuteczność zachodzi wówczas, gdy nie występuje wyłączenie środków i celów (J. Zieleniewski)

¨ Skuteczność polityki w ujęciu tradycyjnym ukazywana jest najczęściej jako działanie oparte na wykorzystaniu poznanych praw ekonomicznych celem osiągnięcia zamierzonego celu (B. Winiarski )

¨ Skuteczność polityki jako zmienna zależna uwarunkowana jest od obywatelskiej wspólnoty, czyli kapitału społecznego ( R. Putnam)




Znaczenie przedsiębiorczości




Pojęcie przedsiębiorczości

Przedsiębiorca Przedsiębiorczość

posiadanie ducha inicjatywy, samodzielność i aktywność w działaniu, obrotność, zaradność,

rzutkość




Koncepcje definiowania przedsiębiorczości

n Zorientowane ekonomicznie

n Zorientowane psychologicznie




Przedsiębiorczość w ujęciu ekonomicznymn Osoba przedsiębiorcza i działanie przedsiębiorcze.

n J. Say (pocz. XIX w.) przedsiębiorcą jest osoba, która przenosi zasoby ekonomiczne z obszaru niższej na obszar wyższej wydajności i zysku

n J. S. Mill ( 2-ga poł. XIX w.) - przedsiębiorcę cechuje: kierownictwo, kontrola, nadzór i ponoszenie ryzyka

n J. Schumpeter (1-sza poł. XX w.) przedsiębiorcą jest człowiek, który: dostarcza możliwości wprowadzenia innowacji, gromadzi niezbędne do tego celu środki, zwłaszcza finansowe, organizuje produkcję oraz dobiera sobie właściwych ludzi do kierowania organizacją i uruchamia działalność

n M. Kamerschen, K. Mc Kenzie, D. Nardinelli (współcześnie) - „osoba zajmującasię działalnością gospodarczą, która odkrywa potencjalnie zyskowne możliwości, organizuje i kieruje przedsięwzięciami mającymi produktywny charakter”

n M. Casson (współcześnie) - „osoba, która pełni wyspecjalizowaną rolę-podejmuje podstawowe decyzje o koordynacji rzadkich zasobów”




Typologia przedsiębiorców1. .„samodzielni indywidualiści” – osoby samodzielnie wykonujące całą pracę i zachowujące

dla siebie cały zysk;

2. „budowniczowie” – osoby zakładające przedsiębiorstwa i je rozbudowujące po to, aby móc zatrudnić innych, od których posiądą obcą im wiedzę i umiejętności;

3. „wynalazcy” – osoby, charakteryzujące się umiejętnością stworzenia produktu i zakładaniem przedsiębiorstw po to, aby móc stworzony przez siebie produkt wytwarzaćmasowo;

4. „powielacze wzorów”- osoby wykorzystujące cudze wzory i modele dla prowadzenia własnej działalności gospodarczej;

5. „ekonomiści dużej skali” – osoby oferujące w swej działalności duży wolumen dóbr lub usług, po to aby zapewnić sobie możliwość stosowania znacznych zniżek w cenie;

6. „akwizytorzy” – osoby odkupujące już istniejące przedsiębiorstwa i wykorzystujące je na własne sposoby;

7. „specjaliści od kupna-sprzedaży” – osoby, które kupują przedsiębiorstwo lub produkt w celu jego ulepszenia i posługiwania się jako własnym;

8. „spekulanci” – osoby, które skupują towary i sprzedają je z zyskiem bez wnoszenia jakichkolwiek innowacji;

9. „przedsiębiorcy wewnętrzni” – osoby tworzące nowe pomysły i stosujące je wewnątrz jużistniejącego przedsiębiorstwa




Przedsiębiorczość w ujęciu psychologicznym

n K. Kwarciak - pewne zmienne osobowościowe

n T. Tyszka - przedsiębiorczość to rodzaj aktywności, wyrażającej się w zdolnościach jednostki do inicjowania i podejmowania nowych działań. Zdolnościami tymi sąnastępujące cechy: potrzeba osiągnięć, zdolności i umiejętności, optymizm życiowy, nowatorstwo, umiejętność podejmowania ryzyka, umiejętnośćprzyjmowania porażek i wyciągania z nich konstruktywnych wniosków, entuzjazm i poświęcenie w pracy oraz zdolności przywódcze




Interdyscyplinarne ujęcie przedsiębiorczości

Zbiór względnie stałych postaw, mających na celu zaspokajanie potrzeb własnych i zaakceptowanych potrzeb środowiska poprzez racjonalne i efektywne koordynowanie zasobów i gospodarowanie nimi




Znaczenie przedsiębiorczości

n Przyczynia się do wzrostu gospodarczegon Przyczynia się do wzrostu wydajności n Przyczynia się do kreowania nowych

produktówn Przyczynia się do zdynaminizowania

konkurencyjnościn Przyczynia się do ożywienia rynku




Praca przejawemaktywności człowieka

.





Praca w kulturze greckiej• Gardziła praca fizyczna – tylko niewolnicy powinni

pracować• Człowiek wolny, winien zajmować się tylko praca twórczą• W literaturze przedmiotu występuje również pogląd o

incydentalności takiej opinii . Jednak dowodzenie, że podejścia starożytnych do pracy jako czynności godnej pogardy było poglądem incydentalnym jest błędne. Takie ujmowanie roli pracy było bowiem gruntownie osadzone w nauce, która przez wieki sankcjonowała podziałspołeczeństwa na różne warstwy i przypisywała świadczenie pracy tylko warstwie najniższej Strzeszewski Cz 1978 r.,s.60-61




W biblii n w opowieści o stworzeniu świata mówi się o stosunku – człowiek i

praca. Mówi się tam o pracy jako przekleństwie, karze za grzech pierworodny. Bóg umieścił Adama w Edenie po to „aby uprawiał go i doglądał”.

n Praca jako wieczne utrapienie – zewnętrzny przymus, są to w kulturze chrześcijańskiej pola debat i dyskusji na temat człowieka i pracy..

n - norma pracy nie obowiązuje tego kto może żyć dzięki posiadaniu

n - nie obowiązuje również tych, którzy oddają się kontemplacji jako duchowej formie działania w Królestwie Bożym.




Rola pracy w wiekach średnich• Pracę traktowano różnie: jako konsekwencję „grzechu

pierworodnego" i „dopust boży", a także jako środek konieczny do utrzymania w zdrowiu ciała i duszy, jako źródło pewnych cnót, ważnych ze względu na cel ostateczny –zbawienie.Strzeszewski Cz., 1978 r.,s.65-68

• Zróżnicowany również był wówczas system pracy. W rolnictwie występowało poddaństwo gruntowe, w działalności wytwórczej natomiast głownie ustrój cechowy

• Ludność zależną określano wówczas mianem laboriosi –od łac.śred. zwrotu laborare – harujący, pracującyStarnawski J., 1989,s.17 i Kopaliński W.,1985r.,s.241




Kalwin i Luther n Twierdzili, że nikt nie powinien jeść, jeśli nie pracuje, „Nie jest

ważne co kto robi, ale czy pracuje i jak się do swoich obowiązków przykłada”.

n Naganna jest bezczynność,n Marnotrawienie czasu jest pierwszym i najcięższym grzechem,n Czas ludzkiego życia jest niezwykle krótki i cenny albowiem każda

godzina jest stracona dla pracy w służbie Boga,n Bierna kontemplacja też jest bezwartościowa,n To nie odpoczynek i używanie, lecz tylko działanie służy

pomnożeniu chwały Boga.n TE POGLĄDY SŁUŻYŁY TWORZĄCEJ SIĘ BURŻUAZJI, KTÓRA

POSZUKIWALA RELIGIJNEGO UZASADNIENIA SWOJEJ DZIAŁALNOŚCI.




Tomas More, Francis Baconn Były również utopijne poglądy, które

proponowały zniesienie własności prywatnej (Tomas More, Francis Bacon) jako społeczne podziały nędzy i zbrodni,

n Socjaliści utopijni – proponowali tworzenie społeczeństwa na zasadach kooperacji, życia w komunie, bez konkurencji – czym się skończyły wiemy sami z autopsji.




A.SMITH

n „(...) Przeto każdy człowiek pracuje by dochód społeczny był jak największy”

n Przekonywał też, że wolny rynek jest doskonałym mechanizmem, „samoregulującym się” – nie wymagającym żadnych „ulepszeń”.




Karol Marks i Fryderyk Engels

n „Praca stworzyła samego człowieka"Engels F., 1949

r.,t.2, s.69

n Praca stanowi przejaw prowadzonej przez człowieka „wymiany materii z przyrodą” Marks

K., 1951,s.188

n Oskarżają burżuazję – która zawłaszcza rezultaty pracy proletariatu - robotnik nie posiadający innych źródeł utrzymania, zmuszony jest sprzedawać swoja pracę.




Marksiści o pracyMoment idealny- Z jednej strony to idealny obraz produktu pracy, z drugiej strony to cel pracy, czyli motyw, powód dla którego praca jest podejmowana

siła robocza - Atrybut podmiotu pracującego, jego właściwośćprzedmioty pracy -Materialne (surowce, materiały itp.) i idealne (np.: idee, czy wyobrażenia religijne) fragmenty przyrody




Marksiści o pracyStruktura społecznego podziału pracy




Etos pracy w Polsce• Sposób gospodarowania, oparty na obowiązkowym świadczeniu

renty naturalnej utrwalił wśród chłopstwa, system kolektywistyczny. Ograniczył do minimum możliwość pracy ludności poddańczej we własnej zagrodzie oraz sprzyjałwytworzeniu obojętnego, a nawet często negatywnego stosunku do powierzonych obowiązków.

• Negatywny stosunek szlachty do pracy- Zdaniem A. Świętochowskiego szlachta stroniła od pracy tak

jak od kominiarzy, utożsamiając ją z godnym pogardy brudem i osmoleniem

- F. Znaniecki natomiast w swych pracach na temat miejsca pracy w życiu człowieka twierdził, ,, że ludzie dobrze wychowanizwykli gardzić pracą, jako czymś, co jest domeną klas wyzyskiwanych lub podporządkowanych”.




Współczesne badania nad istotą pracy

• Współczesne badania procesu pracy prowadzone sąna różnych płaszczyznach i różnych punktów widzenia. Głównymi z nich są badania prowadzone z pozycji nauki, religii, doświadczenia oraz z punktu widzenia filozofii uniwersalistycznej, chrześcijańskiej, pragmatystycznej, marksistowskiej.

• Badania pracy człowieka z pozycji nauki przyczyniły się powstania wielu dyscyplin naukowych. W wyniku prac badawczych ich przedstawicieli powstały uporządkowane zbiory szczegółowych twierdzeń na temat pracy i jej funkcji.




Wybrane ujęcia definicji pracy• W sensie prakseologicznym pracą jest działaniem

wykonywanym w sytuacji przymusowej, narzuconej przez dotychczas nie zaspokojoną potrzebę.

• W sensie socjologicznym pracą jest każda celowa czynnośćspołeczna lub czynność społecznie doniosła, zaspakajającapotrzeby, wyznaczona strukturą grupy i wymagającawspółpracy Januszek H. , Sikora J. , 2000 r., s.9 i 10 - 11

• W ujęciu współczesnej teologii podkreśla się, że praca ludzka, która polega na tworzeniu i wymianie nowych dóbr lub na świadczeniu usług gospodarczych, góruje nad innymi elementami życia gospodarczego, ponieważ te mają jedynie charakter narzędzi Katechizm Kościoła KatolickiegoCzęść I, Rozdział I Artykuł I, Paragraf 6 pkt. 4, wers 378, Część I Rozdział I Artykuł 3, Paragraf 3 wers 533,Część III, Rozdział II, Artykuł III ,wers 1940,Część III, Rozdział I, Artykuł 3, wers 2184,Część III, Rozdział II, Artykuł 7, wers 2401, Część III, Rozdział II, Artykuł 7, wers 2427, Część IV, Dział II , Artykuł 3, wers 2834




JAN PAWEŁ II

n Laborem EXERCENS - encyklika

n Praca w sensie obiektywnym to czynność przekształcania świata, to instrument dominacji człowieka nad przyrodą

n Podkreślenie godności pracy ludzkiej

n Praca w sensie subiektywnym to trud i wysiłek wykonywany przez człowieka rozumianego jako jej podmiot. Prac winna służyćrealizacji człowieczeństwa, powinna gwarantować człowiekowi bycie sobą..




Praca według filozofii uniwersalistycznej• Przedstawiciele filozofii uniwersalistycznej twierdzą, że: każdy człowiek

sprawny fizycznie i psychicznie ma prawo do pracy, a organizacja życia społecznego winna gwarantować realizację tego prawa m.in. poprzez uzyskanie przygotowania do pracy, które zagwarantuje mu szansę bycia podmiotem w każdej sytuacji pracowniczej.

• Podkreślają także, że każdy pracujący ma prawo do pozyskania w drodze pracy zawodowej minimum środków gwarantujących jemu i jego najbliższym stan godziwej egzystencji, jak również to, że bezrobocie powstające na skutek gry czynników ekonomicznych, godzi w istotęczłowieka, zdolnego i pragnącego realizować swoje naturalne prawo do pracy oraz związane z tym powinności zawodowe (Wiatrowski Z. 2000 r)‏

• W praktyce stanowisko głoszone przez zwolenników filozofii uniwersalistycznej znajdowało i znajduje często odbicie w zapisach konstytucyjnych - Art. 19 pkt 1 Konstytucji Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, uchwalonej przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 roku głosił : „praca jest prawem, obowiązkiem i sprawa honoru każdego obywatela...”




Praca według materializmu utylitarnego

• Zwolennicy poglądów głoszonych z punktu widzenia materializmu utylitarnego, a w pewnym stopniu marksizmu pragnąc zbliżyć filozofię do życia interesują się pracą jako źródłem zarobkowania i gwarancją ludzkiej egzystencji.

• W Polsce powyższą problematyką zajął się S. L. Brzozowski, twórca koncepcji „filozofii pracy i swobody", której założeniem była teza o zależności rzeczywistości zewnętrznej od ludzkiej działalności. Brzozowski twierdził, że człowiek styka się ze światem nie poprzez czystą myśl, lecz przez pracę. Brzozowski S., 1973r.




Praca w ekonomii• Praca jest jednym z czynników produkcji,

wykorzystywanym powszechnie w procesie produkcji• Podaż pracy i popyt na pracę podlegają prawom

ekonomicznym• Zachodzi możliwość zupełnego zaniechania świadczenia

pracy w sytuacji gdy osoby osiągają dochody ze źródeł nie związanych z pracą, przy jednoczesnym niskim poziomie płacy realnej, wysokich stałych kosztach wykonywania pracy, gustach preferujących czas wolny a nie aktywnośćzawodową.

• Wykonywana praca wymaga oceny, którą przeprowadza się posiłkując się miernikami pracy, zwanymi także wskaźnikami pracy




Prawo międzynarodowe

n Deklaracje międzynarodowe postawiły pracę na poziomie najwyższej wartości ponieważ:

n PRACA to przede wszystkim:n możliwość zarabianian zapewnia i wyznacza pozycję społeczno-

zawodową jednostki w społeczeństwie,n sprzyja budowaniu poczucia własnej wartości, n zdobywania uznania społecznegon zabezpieczenie bytu mojego i rodziny.




Oprócz ewidentnych różnic dostrzegalna jest zbieżność poglądów na istotę pracy człowieka

i na jej podstawowe funkcje. W każdym przypadku pracę rozpatruje się w dwóch

podstawowych aspektach: podmiotowym i przedmiotowym. W konsekwencji pracętraktuje się jako swoistą formę stosunku

człowieka i przyrody oraz jako formę więzi między jednostkami ludzkimi i formę

stosunków społecznych.




• Przedstawione funkcje i role pracy, będącej jednym z przejawów aktywności życiowej dojrzałej społecznie jednostki są wynikiem wielowiekowych prac filozofów i przedstawicieli innych nauk. Stanowiąpodwaliny do prac wychowawczych i socjalizacyjnych, prowadzonych w celu ukształtowania w człowieku odpowiedniej postawy wobec pracy.

• Postawa wobec pracy podobnie jak i aktywnośćczłowieka jest pochodną wielu

• czynników. Kształtowanie właściwej postawy wobec pracy jest jednym z zamierzonych celów prac wychowawczych i socjalizacyjnych




• Wartość pracy i poziom aktywności jest jednym z pierwotnych uwarunkowań miejsca człowieka w strukturze ludności w wieku produkcyjnym i stanowi o kierunkach przepływów zachodzących pomiędzy ludnością aktywną i bierną zawodowo.

Rys.. Struktura ludności w wieku produkcyjnym i przepływy na rynku pracy.




Dziękuję za uwagę




Kształtowanie siękoncepcji zarządzania




Granice mego języka wskazują granice mego

świataLudwig Wittgensteian




Zanim pojawiła się koncepcja zarządzania

Panowanie

Administrowanie

Władza




Władza potocznie

n Pewien stosunek społeczny (Podmiot „A” ma władzę nad podmiotem „B”).

n Określona instytucja („dyrektor sprawuje władzę w zakładzie)

n Typ zachowania (możliwość modyfikowania cudzego zachowania)

n Osoba ( funkcjonariusz policji „Panie władzo”)

Redelbach A., Wstęp do prawoznawstwa, UAM Poznań, 1994r.,s.32-33




Władanie według Platona(...) Jak długo, albo miłośnicy mądrości nie będą

mieli w polis władzy królewskiej, albo ci dzisiaj tak zwani królowie i władcy nie zaczną się w mądrości kochać uczciwie i należycie, i pokąd to się w jedno nie zleje – wpływ polityczny i umiłowanie mądrości– tym licznym naturom, które dziś idą osobno, wyłącznie tylko jednym albo drugim torem, drogi się nie odetnie, tak długo nie ma mowy aby zło ustało, nie ma ratunku dla państw, a uważam, że i dla rodu ludzkiego. Ani nie ma mowy, żeby taki ustrój prędzej w granicach możliwości dojrzał i światło słońca zobaczył – ustrój, któryśmy teraz w myśli rozważyli.(...) Platon, Państwo z dodaniem siedmiu ksiąg „Praw”, przeł. WitwickiW.,T.1.i 2, V, Warszawa 1958




Tomizm o władzy„Mówimy już, że stworzenia umysłowe są wyższe od pozostałych stworzeń, a zatem przez stworzenia umysłowe Bóg rządzi wszystkimi innymi. Ponadto ponieważ wśród samych stworzeń umysłowych jedne sąwyższe od innych, przez wyższe z nich Bóg rządzi niższymi. Ponieważ ludzie zajmują w porządku natury (stworzenia) najniższe miejsce wśród stworzeńumysłowych, kierowani są przez duchy wyższe, które –ponieważ ogłaszają ludziom to, co Boże – nazywają sięaniołami, czyli zwiastunami. Również wśród samych aniołów wyżsi rządzą niższymi, gdyż rozróżniamy w nich hierarchię, czyli święte władze, poszczególne zaśhierarchie dzielą się na różne stopnie(...)” św. Tomasz z Akwinu, Streszczenie teologii (w: ) św. Tomasz z Akwinu, Dzieła wybrane, przekl J. Salij, Poznań 1984r.s.124




Monteskiusz podzielił władzę...„Wolność (...) obywatela jest ów spokój ducha,

pochodzący z przeświadczenia o własnym bezpieczeństwie. Aby istniała ta wolność, trzeba rządu, przy którym by żaden obywatel nie potrzebował się lękać drugiego obywatela.

Kiedy w jednej i tej samej osobie lub w jednym i tym samym ciele władza prawodawcza zespolona jest z wykonawczą, nie ma wolności; ponieważ można się lękać, aby ten sam monarcha albo ten sam senat nie stanowił tyrańskich praw, które będzie tyrańsko wykonywał (...)”.

Montesquieu Ch., L., O duchu praw, przeł. T. Boy – Żeleński, przejrzał i uzupełnił Sczaniecki M., Warszawa 1957, I.11




W despocjach wschodnich, „administrację” stanowili krewni

i najbliżsi współpracownicy władcy, w późniejszym okresie widoczne jest zróżnicowanie

statusu urzędników i wzrost ich liczby. Administracja pełni w

tym czasie równorzędne funkcje kapłanów

Administrowanie w monarchiach despotycznych




Administracja w antycznym Rzymie1. (łac.) administratio – obsługa, zarządzanie; od administrare –

obsługiwać, spełniać)

2. W antycznym Rzymie dominowały instytucje o charakterze republikańskim – gminy miejskie (civitas, municipia), obejmujące niejednokrotnie szeroki teren wiejski. Był to kolektywistyczny system działania administracji zwany magistraturą. Władzęsprawowały rady (curia), składające się ze 100 członków (decurionów), których listę ustalali (duumviri). Udział w radzie byłhonorowy, a wręcz pociągał za sobą konieczność ponoszenia kosztów np. na organizowanie igrzysk

3. W Cesarstwie Rzymskim administracja oparta była o dokonany podział terytorialny Imperium.Funkcjonowaniu administracji sprzyjał rozwój prawa

4. Wraz z chrystianizacją nastąpił zwrot ku oligarchiczności. Oprac własne na podst.Manteuffel T., Historia powszechna. Średniowiecze, PWN, Warszawa 1990r.,s.16




Weberowski model administracji

Źródło: Hausnr J. Administracja publiczna, PWN, Warszawa, 2005r.,s.55

Biurokracja idealna składa się z:1. Hierarchiczności – urzędnik podporządkowuje się decyzjom przełożonego, przysługuje

mu jednak prawo odwołania się i zażalenia na jego decyzje

2. Depersonalizacji – władza urzędnika i obowiązek podporządkowania się jej przez obywatela wynika, ze sprawowanego przez niego urzędu, nie zaś z jego cech osobistych, praca urzędnika jest jego statusem społecznym i podstawowym zajęciem

3. Bezosobowych przepisów, stanowiących podstawę działania – precyzyjne rozgraniczenie zakresu uprawnień (zwanych też kompetencjami) i obowiązków urzędników oraz urzędów, służące wyeliminowaniu wzajemnego nakładania się działańróżnych urzędników i urzędów

4. Uznania kwalifikacji formalnych za podstawę zatrudnienia i awansu – rekrutacja na stanowiska urzędnicze, nominacje, awanse i wynagrodzenia reguluje precyzyjna norma prawna. Isttnym elementem jest doświadczenie utożsamiane ze stażem pracy

5. Specjalizacji i podziału pracy – precyzyjny podział pracy uprawnień stanowi podstawę(gwarancję ) skuteczności i ogranicza dyskrecjonalne funkcjonowanie urzędnika




Początki koncepcji zarządzania

n Administrat/if – administracyjnyn Administration – zarząd, administracja,

udzielanie sakramentówn Administre – podwładnyn Administratrer – zarządzać, kierować,

administrować

K. Kupisz, Kielski B., Podręczny słownik francusko-polski, WP, Warszawa 1983,s.14




Główne cechy gospodarki towarowej

n wytwarzanie produktów przeznaczonych do wymiany przez transakcje wymiany lub kupna–sprzedaży;

n Powstanie i rozwój gospodarki towarowej wiąże się ze społecznym podziałem pracy i wyodrębnianiem się poszczególnych producentów;

n Gospodarka towarowa przeważa w kapitalizmie.




Skutki rozwoju gospodarki towarowejnRozwój cywilizacyjnynUpowszechnienie się ekwiwalentu

towarowego – pieniądzanPogłębienie stratyfikacji społecznejnRozwój przedsiębiorstw i form ich

kierowania




Kolejne etapy rozwoju cywilizacji

Epoka brązu i miedzi

Epoka żelaza

do 1800r.

Epoka pary

Epoka energii

elektrycznej i atomowej

___ symbol trajektorii rozwoju kultury - cywilizacji

___ symbol trajektorii rozwoju kultur morza śródziemnego

______ symbol trajektorii rozwoju kultur słowiańskich

______ symbol trajektorii rozwoju kultur wschodu

Poziom rozwoju kultury

CZAS




Pojęcie zarządzania

Zarządzać kierować władać




Pojęcie zarządzania

Zarząd Zarządzać Zarządzenie

Rozkazać, wydać polecenie, nakazać




Istota kierowania

n Przez kierowanie, w szerszym zakresie, rozumie się działanie, którego celem jest spowodowanie funkcjonowania innych rzeczy zgodnie z celem tego, kto nimi kieruje

n Przez kierowanie w węższym zakresie, rozumie się działanie, którego celem jest spowodowanie działania innych ludzi zgodnie z celem tego. Kto nimi kieruje.

Źródło: Krzakiewicz K. (red.) Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania, AE w Poznaniu, Poznań2008r, s.24.




Kierowanie a władzaMożliwość kierowania ludźmi w organizacji wynika z posiadanej władzy, której składowymi mogą być:n Władza nagradzania- podmiot zarządzania może

wynagrodzić podwładnych za wykonanie zadania;n Władza wymuszania – odwrotność władzy nagradzania,

czyli możliwość karania za niewykonanie polecenia;n Władza legalna - - istniejąca wtedy gdy podwłądny uznaje,

że ten kto ją wykonuje, ma prawo do wywierania wpływu na podwładnych;

n Władza ekspercka – oparta na wiedzy, wynikająca z przekonania podmiotu zarządzania, że sprawujący ją ma szczególną wiedzę;

n Władza odniesienia – odwołująca się do pragnienia utożsamiania się osoby poddającej się tej władzy z tym kto tę władzę sprawuje.




Współczesne koncepcje zarządzania...

POJĘCIE ZARZĄDZANIA

Ujęcie Ujęcie

syntetyczne opisowe

Ujęcie Ujęcie

funkcjonalne procesowePDF created with pdfFactory Pro trial version www.pdffactory.com



Syntetyczne ujęcie zarządzania....• H. Steinmann i G. Schreyögg –działalność w

otoczeniu licznych, mniej lub bardziej specyficznych, ugrupowań wokół przedsiębiorstwa

• J. Zieleniewski - „Cykl działania zorganizowanego umożliwiający osiągnięcie celów organizacji”

• Stoner J.A.F. ,Ch. Wankel – „Koordynowanie działań ludzkich, dla osiągnięcia zamierzonych celów w sposób możliwie najbardziej efektywny




Opisowe ujęcie zarządzania ...n J.E. Rosenzweig i F.E. Kast – „Proces

koordynowania zbiorowych wysiłków, dla osiągnięcia celów organizacyjnych przez ludzi, przy wykorzystaniu techniki w zorganizowanych strukturach i w oparciu o wyznaczone zadania

n R.W. Griffin - zestaw działań, obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, skierowanych na zasoby organizacji (w tym zasoby ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne), wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji, w sposób sprawny i skuteczny




Funkcjonalne ujęcie zarządzania

n Koncentruje się na podstawowych rodzajach działań konstytuujących proces zarządzania. Pierwszy sklasyfikował je H. Fayol

n Wśród tych działań pierwotnie wyróżniano: przewidywanie, organizowanie, rozkazywanie, kontrolowanie

n Obecnie przewidywanie zastąpiono planowaniem, a rozkazywanie motywowaniem.




Procesowe ujęcie zarządzania

Podmiot zarządzania Przedmiot zarządzaniaInformacyjno-decyzjne

sprzężenie zwrotne

Źródło: Krzakiewicz K. (red.) Teoretyczne podstawy organizacji i zarządzania, AE w Poznaniu, Poznań2008r, ss.27-28.

Akceptacja powyższego modelu oznacza, że proces zarządzania konstytuowany jest przez trzy składowe:

•Podmiot zarządzający, wyposażony we włądzę oraz odpowiednie umiejętności zarządcze;

• Przedmiot zarządzania – podporządkowujący się podmiotowi, mający określone oczekiwania względem procesu zarządzania i wyposażony w umiejętności wykonawcze, ze względu na które jego udział w procesie zarządzania jest zasadny.

• Informacyjno-decyzyjne sprzężenie zwrotne – zasadzające się na dwustronnej wymianie informacji i jednostronnym przepływie poleceń.




Zarządzanie według Petera Drucker’aDRUCKER PETER F. (ur. 1909), amer. ekonomista i teoretyk zarządzania, pochodzenia austr.;

autor pierwszego nowoczesnego podręcznika o zarządzaniu The Practice of Management (1954) a także m.in.. Managing in Turbulent Times (1980)

Drucker jest pionierem w przełamywaniu barier światopoglądowych w tym w szczególności barier tkwiących w umysłach menedżerów i ludzi ze świata polityki. W swych publikacjach uczy co menedżerowie muszązrobić, potem o tym, co „powinni” i wreszcie o tym, co „mogą” zrobić.Przestrzega aby zarządzać z myślą o jutrze. Czyli - odrzucać wszelkie wczorajszości .

Drucker twierdzi m..in.: :„Czas burzliwy jest czasem niebezpiecznym, ale największe z jego niebezpieczeństw polega na pokusie odwrócenia się tyłem do rzeczywistości. „Kto podejmuje decyzje w danym przedsiębiorstwie, musi stawić czoła rzeczywistości i oprzeć się pokusom tego, co „wszyscy wiedzą”, pokusom wczorajszych pewników, które wkrótce staną się szkodliwymi zabobonami dnia jutrzejszego.




Zarządzanie według Petera Drucker’a1. Zarządzanie dotyczy ludzi. Celem zarządzania jest współdziałanie

podmiotów w celu zmniejszenia oddziaływania słabości i zmaksymalizowania silnych stron członków organizacji.

2. Zarządzanie jest osadzone w kulturze. Wzorce współdziałania nie majązatem charakteru uniwersalnego, lecz odnoszą się do wzorców kulturowych.

3. Zarządzanie wymaga prostych i zrozumiałych wartości i celów działania, które pozwolą na pełne zaangażowanie wszystkich członków organizacji.

4. Zarządzanie ma na celu doprowadzić do tego , by organizacja była zdolna do adaptacji w zmiennych warunkach, zdolna do uczenia się.

5. Zarządzanie wymaga komunikowania się w celu współdziałania i ustalenia odpowiedzialności poszczególnych jednostek i zespołów.

6. Zarządzanie wymaga rozbudowanego systemu wskaźników opisujących aspekty finansowe, ekonomiczne i społeczne. Wskaźniki te pozwalają na stałe systematyczne monitorowanie działań jednostki i organizacji




Zarządzanie w prakseologii

Zarządzanie-działanie zmierzające do spowodowania funkcjonowania rzeczy lub osób podległych, zgodnie z celem zarządzającego[1]. Istotą funkcji zarządzania, jako specyficznego rodzaju funkcji, jest w szczególności formułowanie celu działania, planowanie, czyli organizowanie toku czynności, pozyskiwanie i rozmieszczenie potrzebnych zasobów (ludzkich i rzeczowych)[2]. Zadaniem zarządzania na każdym szczeblu kierowania-strategicznym, taktycznym, czy operacyjnym jest ciągłe usprawnianie funkcjonowania organizacji[3]

[1] B. Gliński, Zarządzanie, w: Mała encyklopedia ekonomiczna, Warszawa 1974, s. 929[2] J. Zieleniewski, Organizacja i zarządzanie, PWN, Warszawa, 1974, s. 477[3] T. Pszczołowski, 1978, s. 34




Istota i elementy zarządzania

Zarządzanie

KulturaCel

Działanie

Wartości

Organizacja

Decyzje

Kontrola

Motywacja




Klasyfikacja funkcji zarządzania

XDecydowanie

XSynchronizacja

XBilansowanie spraw linii i sztabu

XKomunikacja

XIntegracja

XPrzewidywanie

XRozwijanie sprawności i uzdolnień ludzi

XMierzenie pracy i ocena

XZarządzanie personelem

XUstalanie celów

XKoordynowanie

XXXXKontrolowanie

XXXXXXMotywowanie

XXXXXXOrganizowanie

XXXXPlanowanie

P.F. Drucker E. BrechH. Koontz,C.O’Donell

L. Allen M. Hoffmann G. PeryFunkcje zarządzania

Źródło: J. Walas, Funkcje motywacji w procesie zarządzania, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Wydawnictwo AE, Kraków 1994, s. 77.




Dziękuję za uwagę




Podstawy zarządzania – założenia...

Documents

Transcript of Podstawy zarządzania – założenia...