PODSTAWY PRAWANorma prawna

NORMA PRAWNANorma prawna odpowiada na pytanie: jak powinno być?Jest sformułowana w tekście prawnym dyrektywą postępowania i powinna odpowiadać na trzy pytania: kto? w jakich okolicznościach? jak powinien się zachować?

NORMA PRAWNAJest regułą postępowania o charakterze ogólnym, bo skierowana jest do pewnego kręgu osób (adresatów), do tych kogo dotyczy zakaz, nakaz, dozwolenie.Wskazanie adresatów może nastąpić przez: powołanie się na cechy rodzajowe

(właściciel rzeczy, matka, żołnierz, itp.) użycie słów: kto, ktokolwiek, każdy, nikt,

itp..

NORMA PRAWNAMA CHARAKTER DWUSTRONNY:

daje uprawnienia innym do domagania się

– zgodnego z nią – zachowania.

NORMA PRAWNAMA CHARAKTER ABSTRAKCYJNY:

wzór zachowania się jest określony przezwskazanie rodzajowych a nie konkretnych cech.

NORMA PRAWNAWskazuje zachowanie, które może nastąpić w nieokreślonej z góry liczbie przypadków, np.:Art. 149 k.k.Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

NORMA PRAWNAMoże być regułą o charakterze:

nakazu zakazu upoważnienia

NORMA PRAWNAImperatywna:Jest bezwzględnie obowiązująca, na jej podstawie działanie nie może być wyłączone ani zmienione wolą stron.art. 158 k.c.:Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być za- warta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.

NORMA PRAWNADyspozytywna:jest względnie obowiązująca, mimo ustanowienia reguł postępowania, pozostawia swobodę kształtowania postępowania, odmiennie od postępowania określonego w normie.Art. 642. § 1. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.

STRUKTURA NORMY PRAWNEJKONCEPCJA TRÓJCZŁONOWA:Hipoteza: adresat normy oraz warunki i okoliczności, w których powinien on zachować się w określony sposób;Sankcja: określa konsekwencje zachowania niezgodnego z normąDyspozycja: określony wzór zachowania poprzez zakaz, nakaz, dozwolenie, określa treść zachowania, które dzieli się na:

STRUKTURA NORMY PRAWNEJ – DYSPOZYCJA:

o charakterzeczynnym – może być zgodna z prawem lub niedozwolone, np.; przestępstwa, wykroczenia, delikty prawa cywilnego

czynnościniekonwencjonalne – to czynności organów władzy publicznej związane ze stanowieniem prawa (np. uchwalanie ustaw) i stosowaniem prawa (np. wydawanie decyzji administracyjnych)

STRUKTURA NORMY PRAWNEJ – PRZYKŁAD:ART. 82 K.C.„Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.”dyspozycjahipotezasankcja

STRUKTURA NORMY PRAWNEJ – PRZYKŁAD:

ART. 82 K.C.„Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.”dyspozycjahipotezasankcja

STRUKTURA NORMY PRAWNEJKONCEPCJA DWUCZŁONOWA:Wariant I: występuje hipoteza i dyspozycja: jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie to adresat powinien zachować się tak jak mówi dyspozycja;Przykład: art. 415 k.c.: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”

STRUKTURA NORMY PRAWNEJKONCEPCJA DWUCZŁONOWA:Wariant II: występuje hipoteza i sankcja: jeżeli zachodzą warunki określone w hipotezie to organ państwa powinien wymierzyć podmiotowi wskazanemu w hipotezie przewidzianą sankcje;Przykład: art. 150 k.k.: „Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego, podlega karze pozbawienia wolności od lat trzech do pięciu”

NORMA PRAWNABibliografia: Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do

prawoznawstwa, wyd. 4, Warszawa 2003 Jerzewska j. Elementy prawa. Podręcznik dla

szkół ponadgimnazjalnych z ćwiczeniami, Warszawa 2009