MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

PODSTAWA PROGRAMOWA

KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

TECHNIK BEZPIECZE�STWA I HIGIENY PRACY

21 02

Obecnie: 315 [01]

Akceptuj�: Zatwierdzam:

Minister Pracy i Polityki Socjalnej Minister Edukacji Narodowej

2

I. ZAŁO�ENIA PROGRAMOWO - ORGANIZACYJNE

KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE TECHNIK BEZPIECZE�STWA I HIGIENY PRACY

1. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA 1.1 Umiej�tno�ci zawodowe, stanowi�ce kwalifikacje w zawodzie W wyniku kształcenia w zawodzie ucze� (słuchacz) powinien umie� : • Sporz�dza� bie��ce i okresowe analizy stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy

uwzgl�dniaj�c obowi�zuj�ce normy oraz przepisy ogólne i szczegółowe okre�laj�ce wymagania bezpiecze�stwa i higieny pracy w realizowanym procesie technologicznym.

• Formułowa� propozycje przedsi�wzi�� prawno-organizacyjnych zgodnych z

obowi�zuj�cymi przepisami i zasadami bezpiecze�stwa i higieny pracy maj�cych na celu popraw� stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy.

• Uczestniczy� w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy przez

wł�czanie w zało�enia i dokumentacje projektowe rozwi�za� techniczno-organizacyjnych zapewniaj�cych popraw� stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy.

• Rozwi�zywa� bie��ce problemy techniczne i organizacyjne zwi�zane z bezpiecze�stwem

pracy i ergonomi� w skali zakładu pracy i w odniesieniu do stanowisk pracy. • Ustala� zgodno�� oddawanych do u�ytku obiektów i urz�dze� technicznych z

dokumentacj� projektow� i wymaganiami bezpiecze�stwa i higieny pracy okre�lonymi w dokumentacji techniczno- ruchowej , przepisach prawnych i Polskich Normach.

• Współpracowa� w procesie wytwarzania wyrobów o wysokiej jako�ci oceniaj�c je pod

wzgl�dem bezpiecze�stwa pracy i ergonomii. • Przekonywa� pracowników i kadr� kierownicz� o konieczno�ci przestrzegania zasad i

przepisów bezpiecze�stwa i higieny pracy w procesie pracy.

3

• Ocenia� i mierzy� stopie� zagro�enia i ryzyka zawodowego powodowanego przez

czynniki chemiczne, fizyczne i biologiczne wyst�puj�ce w �rodowisku pracy . • Redukowa� zagro�enia i ryzyko zawodowe powodowane przez czynniki chemiczne,

fizyczne i biologiczne wyst�puj�ce w �rodowisku pracy. • Doradza� w doborze odpowiednich �rodków ochrony indywidualnej i zbiorowej. • Ustala� okoliczno�ci i przyczyny wypadków w tym przesłuchiwa� poszkodowanych i �wiadków wypadków, wykonywa� szkice miejsc wypadków oraz formułowa� odpowiednie wnioski profilaktyczne.

• Kompletowa� dokumentacj� dotycz�c� wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób

zawodowych i podejrze� o takie choroby oraz wyników bada� �rodowiska pracy. • Ocenia� ekonomiczne skutki zagro�e�, wypadków przy pracy i chorób zawodowych. • Ustala� we współpracy z wła�ciwymi organami nadzoru nad warunkami pracy oraz

laboratoriami bada� �rodowiska pracy poziom zagro�enia ze strony czynników szkodliwych dla zdrowia i uci��liwych oraz sposoby ochrony pracowników przed tymi czynnikami.

• Integrowa� działania poszczególnych słu�b pracowniczych zakładu pracy w zakresie

obowi�zków dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy w tym równie� w zakresie organizowania okresowych bada� lekarskich i profilaktyki zdrowotnej pracowników.

• Współdziała� ze słu�bami pracowniczymi zakładu pracy z organizacjami społecznymi i

zwi�zkami zawodowymi w zakresie problemów dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy.

• Kontrolowa� stan bezpiecze�stwa i higieny pracy w zakładzie stosuj�c odpowiednie

metody i sposoby kontroli. • Sporz�dza� sprawozdania i protokoły pokontrolne oraz opinie dotycz�ce spełniania

wymaga� bezpiecze�stwa i higieny pracy.

4

• Dokonywa� analizy danych statystycznych do analizy i oceny stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w zakładzie na podstawie przeprowadzanych kontroli i informacji o stanie bezpiecze�stwa i higieny pracy pochodz�cych z ró�nych �ródeł oraz danych statystycznych.

• Doradza� w zakresie obowi�zuj�cych zasad i przepisów dotycz�cych bezpiecze�stwa i

higieny pracy oraz doboru najwła�ciwszych �rodków ochrony indywidualnej i zbiorowej. • Pobudza� potrzeby znajomo�ci problematyki bhp u pracowników poprzez stwarzanie

systemu oddziaływa� sprzyjaj�cych poprawie warunków pracy. • Stosowa� ró�norodne formy działa� u�wiadamiaj�cych i popularyzatorskich dotycz�cych

problematyki bezpiecze�stwa i higieny pracy, w tym stosowa� ró�norodne i nowoczesne metody prowadzenia szkolenia w zakresie bhp.

• Stosowa� nowoczesne techniki biurowe i metody organizacji pracy. • Korzysta� z wiedzy i dost�pnych �ródeł informacji dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny

pracy do poprawy warunków pracy 1.2. Wymagania psychofizyczne wła�ciwe dla zawodu • Przeci�tna sprawno�� fizyczna. • Zamiłowanie do systematyczno�ci, porz�dku, ładu. • Wysokie poczucie odpowiedzialno�ci. • Dobra koncentracja uwagi i spostrzegawczo��. • Zdolno�ci organizatorskie. • My�lenie analityczne, twórcze. • Zdolno�ci perswazyjne, popularyzatorskie. • Szybko�� podejmowania decyzji i gotowo�� do działa�. • Zachowania prospołeczne , aktywno�� na rzecz osób, grup, instytucji, w celu realizacji

warto�ci osobowych i społecznych. • Wła�ciwa postawa w post�powaniu z lud�mi, opanowanie, cierpliwo��, konsekwencja. • Zdolno�ci negocjacyjne. • Kultura osobista. • Stabilno�� emocjonalna, niezale�no�� postaw. • D��enie do podwy�szania swoich kwalifikacji.

5

1.3. Przeciwwskazania zdrowotne • Przeciwwskazane wady słuchu i wady wymowy utrudniaj�ce kontakt z innymi osobami • Niewskazane ra��ce ułomno�ci fizyczne. • Dodatkowe przeciwwskazania wynikaj� ze �rodowiska pracy i charakteru produkcji

zakładu, w którym technik BHP jest zatrudniony ( np. w przedsi�biorstwach o profilu chemicznym niedopuszczalne s� choroby skóry oraz układu oddechowego).

6

2. ZALECENIA DOTYCZ�CE ORGANIZACJI PROCESU DYDAKTYCZNO - WYCHOWAWCZEGO

2.1. Warunki ogólne Wobec post�puj�cej integracji naszej gospodarki z gospodarkami pa�stw opartymi na mechanizmach rynkowych oraz przygotowywania Polski do członkostwa w Unii Europejskiej i wynikaj�cych z tego obowi�zków w zakresie przystosowania polskiego prawa do wymaga� zawartych w dyrektywach Wspólnot Europejskich konieczny jest szybki i gruntowny post�p w dziedzinie ochrony pracowników w �rodowisku pracy. Jednym z warunków osi�gni�cia tego post�pu jest przygotowanie wysoko wykwalifikowanych kadr do realizacji zada� z dziedziny bezpiecze�stwa i higieny pracy. Chodzi tu przede wszystkim o pracowników słu�by bezpiecze�stwa i higieny pracy. Wymagania dyrektyw Wspólnot Europejskich dotycz�cych problematyki ochrony pracy spowodowały, i� prace zwi�zane z reform� kształcenia i doskonalenia specjalistów z dziedziny bhp trwaj� obecnie w wielu krajach Unii Europejskiej. Równie� w Polsce w 1991 r. wprowadzono do Kodeksu pracy obowi�zek tworzenia słu�by bhp we wszystkich zakładach pracy zatrudniaj�cych powy�ej 10 pracowników, przy czym w zakładach pracy zatrudniaj�cych do 50 osób istnieje mo�liwo�� zlecania zada� słu�by bhp specjalistom spoza zakładów pracy. Wydana na podstawie Kodeksu pracy uchwała nr 14 Rady Ministrów z 18.02.1992 r. (MP nr 7 poz.48) okre�liła wymagane kwalifikacje pracowników słu�b bhp. Wy�ej wymienione regulacje stanowiły podstaw� do wprowadzenia, na wniosek Ministra Pracy i Polityki Socjalnej rozporz�dzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23.02.1993 r do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego -zawodu "technik bezpiecze�stwa i higieny pracy". Podstawa programowa kształcenia w zawodzie technik bezpiecze�stwa i higieny pracy zawieraja: 1. Zało�enia programowo- organizacyjne kształcenia w zawodzie w układzie: ��opis kwalifikacji absolwenta:

��umiej�tno�ci zawodowe, stanowi�ce kwalifikacje w zawodzie ��wymagania psychofizyczne wła�ciwe dla zawodu ��przeciwwskazania zdrowotne

��zalecenia dotycz�ce organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego 2. Podział godzin na bloki programowe 3. Podstawy programowe kształcenia w blokach, zawieraj�ce:

7

�� cele kształcenia ��tre�ci kształcenia ��zalecenia dotycz�ce oceniania. 2.2. Koncepcja kształcenia Zgodnie z klasyfikacj� zawodów szkolnictwa zawodowego (rozporz�dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23.02.1993r) przewiduje si� kształcenie techników bezpiecze�stwa i higieny pracy w szkołach policealnych: − na podbudowie liceum ogólnokształc�cego - w szkole dla młodzie�y, dla dorosłych w

formie stacjonarnej i zaocznej, − na podbudowie technikum w systemie dla dorosłych - w formie stacjonarnej i zaocznej. Absolwenci szkoły policealnej kształc�cej techników bezpiecze�stwa i higieny pracy znajd� zatrudnienie przede wszystkim w małych i �rednich podmiotach gospodarczych. Koncepcja kształcenia techników bhp zakłada kształcenie szerokoprofilowe tzn., �e absolwenci uzyskaj� kwalifikacje zawodowe umo�liwiaj�ce prac� w ró�nych rodzajach działalnosci gospodarczej. Przyjmuj�c, �e absolwent w swojej przyszłej pracy bez wzgl�du na rodzaj zakładu, w którym b�dzie pracował zetknie si� z problematyk� budowlan�, procesami elektromaszynowymi i chemicznymi, poło�ono nacisk na zdobycie wiedzy i umiej�tno�ci zwi�zanych z tymi dziedzinami. Z uwagi na to , i� w małych zakładach pracy zadania słu�by bhp mog� by� poszerzone o problematyk� dotycz�c� ochrony �rodowiska naturalnego i ppo�., w podstawie programowej uwzgl�dniono równie� zagadnienia zwi�zane z ochron� przeciwpo�arow� i ochron� �rodowiska. Szkoły policealne kształc�ce techników bhp powinny by� tworzone przy zespołach szkół zawodowych ( najlepiej o kierunku mechanicznym lub elektrycznym); posiadaj�cych odpowiednio wyposa�one warsztaty mechaniczne, pracownie rysunku technicznego, pracownie komputerowe. 2.3. Kadra dydaktyczna Podstawow� zasad�, która powinna obowi�zywa� przy organizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego jest jego wysoka efektywno�� w realizacji zało�onego celu kształcenia, którym jest nabycie przez absolwenta praktycznych umiej�tno�ci niezb�dnych do wykonywania przez niego zawodu technika bhp na poziomie odpowiadaj�cym aktualnym wymaganiom.

8

Najwa�niejszymi elementami organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego s�: kadra nauczycielska, programy nauczania, wyposa�enie szkoły w �rodki dydaktyczne oraz współpraca szkoły z zakładami pracy w zakresie realizacji praktyk zawodowych. Nauczycielami tre�ci nauczania zwi�zanych z realizacj� bloku ogólnotechnicznego mog� by� nauczyciele przedmiotów zawodowych, których wiedza i umiej�tno�ci poszerzone zostały o problematyk� z dziedziny bezpiecze�stwa pracy i ergonomii. Równie� tre�ci bloku psychologiczno - pedagogicznego mog� by� nauczane przez nauczycieli nauczaj�cych w danych zespołach szkól zawodowych. Nauczycielami tre�ci specjalistycznych z zakresu bhp mog� by� pracownicy słu�b bhp, inspektorzy Pa�stwowej Inspekcji Pracy, Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, a tak�e inni specjali�ci z dziedziny ochrony pracy i medycyny pracy posiadaj�cy wy�sze wykształcenie i przygotowanie pedagogiczne. Dla zapewnienia wysokiego poziomu dydaktycznego nale�y stworzy� nauczycielom mo�liwo�ci ci�głego doskonalenia i aktualizacji wiedzy, w szczególno�ci udziału w przeznaczonych dla nich studiach podyplomowych, seminariach i szkoleniach z dziedziny ergonomii, bezpiecze�stwa i higieny pracy - organizowanych przez jednostki uprawnione do prowadzenia takiej działalno�ci. Z czasem pozwoli to na stworzenie wyspecjalizowanej kadry nauczycielskiej. 2.4. Organizacja procesu dydaktyczno - wychowawczego Dla zawodu technik bezpiecze�stwa i higieny pracy dokonano podziału umiej�tno�ci zawartych w opisie kwalifikacji absolwenta oraz tre�ci kształcenia na cztery bloki programowe:

• blok zagadnie� ogólnotechnicznych Blok ten zawiera elementy wiedzy z zakresu podstaw konstrukcji maszyn oraz podstawowych technologii stosowanych w przemy�le budowy maszyn i zagadnie� budownictwa ogólnego oraz umiej�tno�ci niezb�dne do oceny poprawno�ci eksploatacji maszyn i urz�dze�.

• blok zagadnie� prawno - ekonomicznych Interdyscyplinarny charakter tego bloku wymaga od absolwenta wiedzy z zakresu prawa ze szczególnym uwzgl�dnieniem prawa pracy, statystyki, ekonomii i ekonomiki, najwa�niejszych kategorii ekonomicznych a przede wszystkim nabycia umiej�tno�ci posługiwania si� aktami prawnymi i przepisami, prowadzenia dokumentacji zwi�zanej z warunkami pracy.

9

• blok zagadnie� technicznego bezpiecze�stwa pracy, ergonomii i higieny pracy

Proponowane tre�ci kształcenia w tym bloku stanowi� obszerny wybór zagadnie�, niezb�dnych do praktycznego kształtowania technicznych warunków ochrony pracowników w �rodowisku pracy oraz ochrony �rodowiska w zakładzie. Ró�norodo�� tematyki tego bloku nakłada� b�dzie na szkoły obowi�zek starannego wyboru tre�ci nauczania pod k�tem ewentualnej zawodowej specjalizacji absolwenta w pó�niejszej pracy. Nale�y zwłaszcza d��y� do odpowiedniej korelacji czasowej zagadnie�. Przykładowo, zagadnienia dotycz�ce oceny nara�enia na substancje toksyczne czy zagadnienia dotycz�ce technicznych sposobów ograniczania nara�enia na substancje toksyczne nale�y zsynchronizowa� z problemami analizy zagro�e� i fizjologii. Bardzo starannie nale�y dobra� i przygotowa� �wiczenia pod k�tem ich przydatno�ci do nabywania praktycznych umiej�tno�ci w zło�onych warunkach pó�niejszej pracy zawodowej absolwenta.

• blok zagadnie� psychologiczno - pedagogicznych Podstawowym celem realizacji tre�ci zawartych w tym bloku jest przygotowanie pracownika słu�b bhp do prowadzenia szkolenia pracowników zakładu pracy w zakresie bezpiecze�stwa i higieny pracy, upowszechniania wiedzy o ochronie człowieka w �rodowisku pracy oraz stosowania zasad psychologii i socjotechniki w kształtowaniu stosunków mi�dzyludzkich.. Uczniowie powinni naby� umiej�tno�ci samodzielnego projektowania poszczególnych etapów procesu nauczania, organizacji zaj�� szkoleniowych, stosowania odpowiednich metod szkolenia oraz popularyzacji problematyki bezpiecze�stwa i higieny pracy. Realizowanie tre�ci zawartych w blokach programowych dla zawodu technik bezpiecze�stwa i higieny pracy powinno odbywa� si� w formie laboratoryjnej i w pracowniach tematycznych. 2.5. Warunki techniczne Baza materialna szkół powinna zapewnia� realizacj� zakładanych tre�ci nauczania. W zwi�zku z tym, istniej�ce w szkołach pracownie przedmiotowe powinny by� doposa�one w specjalistyczne �rodki dydaktyczne słu��ce celom kształcenia techników bezpiecze�stwa i higieny pracy. Dotyczy to takich pracowni jak: - pracownie rysunku technicznego - pracownie chemiczne - pracownie techniczne - pracownie elektrotechniczne

10

- pracownie komputerowe Realizacja tre�ci kształcenia zawartych w bloku programowym „Techniczne bezpiecze�stwo pracy, ergonomia i higiena pracy” powinno by� realizowane przy wykorzystaniu szkolnych warsztatów mechanicznych, a tak�e w pracowni komputerowej. Do nauczania specjalistycznych tre�ci z zakresu bezpiecze�stwa i higieny pracy nale�y zorganizowa� szkoln� pracowni� " Bezpiecze�stwo i higiena pracy". Powinna ona by� wyposa�ona w kilka stanowisk treningowo - demonstracyjnych. Proponowane wyposa�enie pracowni " Bezpiecze�stwo i higiena pracy": - przykładowe stanowisko pracy z mo�liwo�ci� zmiany/ adaptacji parametrów geometrycznych i innych, np. o�wietlenie, fantomy ), - przykładowe stanowisko pracy wyposa�one w urz�dzenia zabezpieczaj�ce i sygnalizacyjne, - przykładowe stanowisko wyposa�one do oceny sprawno�ci psychofizycznej -mierniki do pomiaru podstawowych czynników �rodowiska pracy ( hałas, o�wietlenie, tlenek w�gla), - zestaw �rodków ochrony indywidualnej, - zestaw �rodków do udzielania pomocy przedlekarskiej, - przykładowy sprz�t do gaszenia po�arów, - stanowiska do bada� fizjologicznych, - sprz�t komputerowy - wideo, kamera - rzutnik pisma Oprócz specjalnie zaprojektowanych lub zaadaptowanych pomocy naukowych dla tych pracowni istotn� pomoc w tworzeniu zaplecza dydaktycznego powinny �wiadczy� zakłady przemysłowe odpowiednich bran�, przekazuj�c szkołom wyeksploatowany sprz�t produkcyjny, pomiarowy i inny, który po dostosowaniu go do celów dydaktycznych b�dzie cennym uzupełnieniem dydaktycznego wyposa�enia szkoły. Pracownia "Bezpiecze�stwo i higiena pracy" mo�e by� wykorzystywana nie tylko w kształceniu techników bezpiecze�stwa i higieny pracy, ale tak�e do kształceniu uczniów w szkolnictwie zawodowym w innych zawodach, dla których podstawy programowe kształcenia przewiduj� tre�ci kształcenia z zakresu bezpiecze�stwa i higieny pracy. Nale�y podkre�li�, �e szczególnie w nauczaniu zagadnie� ergonomii i bhp powinno si� korzysta� z metod zwi�kszaj�cych aktywny udział uczniów w zaj�ciach (wspólna analiza zagro�e�, projekty do rozwi�zania w grupach, gry symulacyjne).

11

Du�e znaczenie ma wyposa�enie szkoły w odpowiednie pomoce audiowizualne (technika wideo, programy komputerowe itp.). Niska ich jako�� mo�e by� czynnikiem ograniczaj�cym dobór metody prowadzenia zaj��. Poza dost�pnymi na rynku opracowaniami, które mog� by� przydatne w nauczaniu techników bezpiecze�stwa i higieny pracy, wi�ksze szkoły zawodowe we współpracy z silniejszymi o�rodkami kształcenia zawodowego oraz we współpracy ze specjalistami ds. bezpiecze�stwa i higieny pracy z zakładów przemysłowych odpowiedniej bran�y współpracuj�cymi ze szkołami zawodowymi powinny z biegiem czasu i nabieraniem do�wiadcze� w realizacji programu nauczania przygotowywa� materiały pomocnicze i wydawa� je w postaci skryptów. Szkoła powinna �ledzi� dokonywuj�ce si� zmiany w zakresie uregulowa� prawnych, najnowszych osi�gni�� badawczych dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy a tak�e post�p w zakresie technologii nauczanych w szkole i dostosowywa� do nich programy nauczania. Szkoła powinna utrzymywa� kontakt ze swymi absolwentami. Kontakty te mog� by� pomocne zarówno dla oceny stopnia przydatno�ci aktualnie realizowanego programu nauczania ale równie� przy wprowadzaniu zmian w tre�ciach i metodach nauczania odpowiadaj�cych wymaganiom społecznym. 2.6. Współpraca szkoły z zakładami pracy - praktyki zawodowe Współpraca szkoły z zakładami pracy mo�e dotyczy� takich przedsi�wzi�� jak monitoring miejsc pracy, wspólne wydawnictwa, projekty wpływaj�ce na polepszenie parametrów �rodowiska pracy, seminaria dotycz�ce bezpiecze�stwa i higieny pracy, pokazy i demonstracje sprz�tu ochronnego i ratowniczego, a nade wszystko praktyki zawodowe uczniów w zakładach pracy. Praktyki zawodowe musz� by� nieodzownym i jednym z najwa�niejszych elementów kształcenia technika bezpiecze�stwa i higieny pracy. Postulat ten jest tym wa�niejszy, �e - zgodnie z klasyfikacj� szkolnictwa zawodowego z 1993 roku - uczniami zdobywaj�cymi zawód technika bezpiecze�stwa i higieny pracy mog� by� w przypadku 1,5 rocznej Szkoły Policealnej - zgodnie z opisem zawodu - absolwenci liceum ogólnokształc�cego, a wi�c uczniowie nie posiadaj�cy wcze�niej �adnych kontaktów z przemysłem. Stawia to przed szkoł� i współpracuj�cym z ni� zakładem pracy wysokie wymagania, co do organizacyjno-technicznego przygotowania praktyk. Ich przebieg powinien by� dobrze zaplanowany i nadzorowany z punktu widzenia dydaktycznego.

12

Zawód technika bezpiecze�stwa i higieny pracy jest zawodem szerokoprofilowym, dlatego praktyki powinny by� organizowane szczególnie w zakładach przemysłu maszynowego, gdzie zakres problemów, z jakimi mo�e si� zetkn�� ucze� jest szczególnie szeroki (prace budowlane, procesy obróbki materiałów, problemy elektryczne, chemiczne, transportowe i inne). Wydaje si�, �e szczególnie w przypadku du�ych zakładów pracy praktyki zawodowe mog� ukierunkowywa� dalszy przebieg kariery zawodowej absolwenta, cz��� uczniów mo�e w przyszło�ci znale�� prac� w tym zakładzie, w którym odbywała praktyki zawodowe. 2.7. Zalecenia dotycz�ce oceniania

0gólne kryteria oceniania w odniesieniu do wyodr�bnionych w celach kształcenia umiej�tno�ci powinny by� oparte o metody pomiarowe �ci�le powi�zane ze specyfik� bloku programowego. Bior�c pod uwag� profil kształcenia, przewidywany zbiór zada� zawodowych, a w nim m.in. sporz�dzanie analiz stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy, udział w opracowywaniu i ocenie planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy czy udział w opracowywaniu zakładowych zarz�dze�, regulaminów itp. ocena ucznia powinna uwzgl�dnia� przede wszystkim stopie� opanowania praktycznych umiej�tno�ci. Dotyczy to zarówno ocen stosowanych do bie��cej kontroli post�pów ucznia jak i ocen ko�cowych.

Zalecanymi zatem formami oceniania mog� by� oceny praktycznych rozwi�za� opracowanych przez ucznia : - �wiczenia symulacyjne wymagaj�ce samodzielnego kompleksowego rozwi�zania zadanego problemu , a wi�c powinny mie� charakter twórczy.

-prace projektowe grupowe i indywidualne, które prócz mo�liwo�ci weryfikacji umiej�tno�ci poszczególnych uczestników grupy posiadaj� dodatkowy walor w postaci nabycia umiej�tno�ci pracy w zespole

-prace dyplomowe o charakterze analityczno-koncepcyjnym i o charakterze praktycznym. Wszystkie prace powinny mie� taki sam schemat, tj. zawiera� wst�p, przegl�d stanu wiedzy na zadany temat dostosowanej do poziomu szkoły, rozwi�zanie problemu, wnioski, streszczenie i spis literatury. Wynikom prac o charakterze praktycznym (makiety, prototypy, modele) powinna towarzyszy� dokumentacja techniczna zawieraj�ca podstawy teoretyczne na jakich s� oparte oraz opis materiałów i metod wytwarzania. Wykonane prace mog� zasila� zestaw pomocy dydaktycznych poszczególnych pracowni.

13

Te metody pomiaru post�pów ucznia, które preferuj� wiedz� o charakterze encyklopedycznym, kompiluj�cym (np. testy) powinny by� stosowane w kontek�cie rozwi�zywania istotnego, bardziej ogólnego problemu. Z czasem szkoły powinny opracowa� własne zestawy testów, które po konsultacjach mog� sta� si� w skali kraju jednolitymi narz�dziami pomiaru post�pów ucznia. Warunki uko�czenia szkoły reguluj� odr�bne przepisy w tym przepisy dotycz�ce egzaminu z przygotowania zawodowego.

14

II. PODZIAŁ NA BLOKI PROGRAMOWE Zawód: technik bezpiecze�stwa i higieny pracy 2102 Nazwa bloku Procentowy udział czasu kształcenia w blokach

programowych [ w %] w szkole na podbudowie

liceum ogólnokształc�cego ( w cylu 1,5 rocznym)**

nie mniej ni

w szkole dla dorosłych na podbudowie technikum ( w cyklu 1 rocznym)***

nie mniej ni Ogólnotechniczny* 25 - Prawno - ekonomiczny 10 15 Technicznego bezpiecze�stwa pracy, ergonomii i higieny pracy

35 55

Psychologiczno- pedagogiczny

10 10

Razem 80 80 pozostałe do zagospodarowania 20% czasu umoliwia

dostosowanie kształcenia do potrzeb regionu, zakładu pracy, indywidualnych zainteresowa�.

* nie obowi�zuje w szkole policealnej dla dorosłych na podbudowie technikum ** obowi�zuje dla wszystkich form kształcenia (szkoła młodzie�owa, dla

dorosłych w formie stacjonarnej i zaocznej) *** obowi�zuje dla wszystkich form kształcenia dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej)

15

PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA

W BLOKACH PROGRAMOWYCH

blok ogólnotechniczny str. 16 blok prawno - ekonomiczny str. 21 blok technicznego bezpiecze�stwa pracy, ergonomii i higieny pracy str. 25 blok psychologiczno - pedagogiczny str. 29

16

BLOK OGÓLNOTECHNICZNY

1. Cele kształcenia.

Ucze� w wyniku kształcenia powinien umie�: • wykona� działania na siłach ( dodawa� i odejmowa�, wyznacza� wektor sumy sił i wektor wypadkowy) , zredukowa� płaski układ sił dowolnych do jednego punktu, •wyznaczy� warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem płaskiego układu sił dowolnych ( bez uwzgl�dnienia i z uwzgl�dnieniem tarcia), •wyznaczy� siły w pr�tach kratownicy oraz wypadkow� dowolnego płaskiego układu sił metod� wieloboku sznurowego, •wyznaczy� warunki równowagi ciała sztywnego pod działaniem przestrzennego układu sił ( proste przypadki), •wyznaczy� sił� i moment tarcia , okre�li� jego rodzaje oraz metody przeciwdziałania negatywnym skutkom tarcia, •analizowa� kinematyk� podstawowych mechanizmów , wyznacza� pr�dko�� i przyspieszenie wskazanych członów okre�lonego mechanizmu, •rozpozna� rodzaje ruchu na podstawie jego parametrów, •analizowa� dynamik� podstawowych mechanizmów i okre�li� równanie dynamiczne ruchu oraz reakcje dynamiczne, •wykona� szkic cz��ci maszyny odwzorowuj�c z zachowaniem proporcji kształty zewn�trzne i wewn�trzne stosuj�c oznaczenia zgodnie z obowi�zuj�cymi normami rysunku technicznego,

17

•czyta� z rysunku technicznego kształty zewn�trzne i wewn�trzne przedmiotu, jego wymiary, materiał, tolerancje, pasowania, odchyłki kształtu i poło�enia, chropowato�� powierzchni, zbie�no�� i pochylenia, (równie� rysunku budowlanego) •rozró�ni� rysunki techniczne - wykonawcze, zło�eniowe, zestawieniowe, monta�owe, zabiegowe, operacyjne, •wykona� rysunek techniczny cz��ci maszyny ,zwymiarowa�, poda� oznaczenia materiału, tolerancji i pasowania, odchyłek kształtu i poło�enia, chropowato�ci powierzchni zgodnie z obowi�zuj�cymi normami rysunku technicznego, •wyznaczy� napr��enia elementów rozci�ganych, �ciskanych i �cinanych oraz wykona� proste obliczenia wytrzymało�ciowe elementów maszyn , •opisa� rozwi�zania konstrukcyjne ,zasady działania i zastosowania w budowie maszyn osi, wałów, poł�cze�, sprz�gieł, hamulców, przekładni i mechanizmów; wskaza� ich zalety i wady, •obliczy� wymiary graniczne, tolerancje, luzy oraz dobra� z tablic norm pasowania i odchyłki, •dobra� przyrz�dy pomiarowe oraz posługiwa� si� nimi zgodnie z przeznaczeniem, • opisa� wła�ciwo�ci i przewidzie� zastosowanie w przemy�le materiałów niemetalowych konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, • okre�li� struktur� metali i ich stopów oraz okre�li� ich wła�ciwo�ci i zastosowanie, • scharakteryzowa� typowe struktury stopów �elaza z w�glem, • okre�li� oznaczenia, wła�ciwo�ci oraz dobra� na ró�ne elementy maszyn i narz�dzi stale , staliwa i �eliwa oraz metale nie�elazne i ich stopy, • rozró�ni� metody badania metali i ich stopów oraz przewidzie� ich zastosowanie do okre�lenia stanu materiału i wykrywania wad,

18

•rozpozna� zjawiska korozyjne i ich skutki, dobra� metody ochrony metali przed korozj�, • rozró�ni� i dobra� rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej do zadanych wła�ciwo�ci po obróbce •rozró�ni� podstawowe procesy metalurgii �elaza i metali nie�elaznych oraz metalurgii proszków, •rozró�ni� podstawowe procesy wytwarzania odlewów, stosowane materiały, narz�dzia i metody formowania oraz zasady ich doboru, •okre�li� procesy obróbki plastycznej na zimno i gor�co, rozró�ni� stosowane metody, narz�dzia i urz�dzenia, •okre�li� cechy charakterystyczne typowych metod spajania ( spawanie, zgrzewanie lutowanie, klejenie), zasady ich doboru, •rozró�ni� i opisa� podstawowe operacje obróbki r�cznej, stosowane narz�dzia i urz�dzenia , organizowa� stanowisko pracy, dobra� narz�dzia i materiały niezb�dne do wykonania danej pracy, •rozró�ni� i wykona� podstawowe operacje obróbki mechanicznej skrawaniem, dobra� parametry obróbki i narz�dzia oraz konieczne oprzyrz�dowanie, •okre�li� zasady monta�u i demonta�u maszyn i urz�dze� oraz organizacje tych prac, •scharakteryzowa� prace remontowo- konserwacyjne i ich wła�ciw� organizacj�, •scharakteryzowa� prace remontowo-budowlane i warunki ich bezpiecznego wykonania, •opisa� zasady zasilania maszyn i urz�dze� przy u�yciu energii elektrycznej oraz

zasady ochrony przeciwpora�eniowej

19

•okre�li� i uzasadni� organizacj� procesu produkcyjnego i technologicznego, organizacj� zarz�dzania i struktur� produkcyjn� zakładu, •korzysta� z dokumentacji technicznej oraz z norm i literatury technicznej, okre�li� obieg dokumentacji w zakładzie,

2. Tre�ci kształcenia. •statyka, •kinematyka •dynamika, •kinematyka i dynamika mechanizmów i maszyn, •podstawowe zasady rysunku technicznego, •rysunki cz��ci maszyn, • wytrzymało�� materiałów, • mechanizmy, • tolerancje i pasowania, • chropowato�� powierzchni, • pomiary warsztatowe, • materiały niemetalowe, • podstawy metaloznawstwa, • podstawy obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej, • korozja, • podstawy odlewnictwa, • podstawy obróbki plastycznej, • spajanie i ci�cie metali, • obróbka r�czna ( zarys), • podstawy mechanicznej obróbki skrawaniem, • proces produkcyjny i technologiczny, • uchwyty i przyrz�dy, • monta� i demonta� maszyn i urz�dze�, • prace remontowo-budowlane, • technologia i organizacja napraw

20

3.Zalecenia dotycz�ce oceniania Podstaw� do oceny ucznia powinna by� przede wszystkim : •obserwacja zachowa� uczniów podczas wykonywania zadanej pracy •samodzielne lub zespołowe wykonanie zadania praktycznego lub teoretycznego ( praca projektowa, referat) •testy sprawdzaj�ce poziom wiedzy teoretycznej Ocena praktycznych umiej�tno�ci uczniów powinna by� realizowana na terenie zakładu pracy lub w symulowanych warunkach technologicznych. Oceniaj�c praktyczne umiej�tno�ci uczniów nale�y zwróci� uwag� na sprawno�� i dokładno�� wykonywanych zada�.

21

BLOK PRAWNO - EKONOMICZNY

1. Cele kształcenia:

Ucze� w wyniku kształcenia powinien umie�: • analizowa� i interpretowa� przepisy prawa pracy w tym dotycz�ce bezpiecze�stwa i

higieny pracy, • wdra�a� przepisy ogólne i bran�owe okre�laj�ce wymagania bezpiecze�stwa i higieny

pracy, ochrony ppo�. oraz ochrony �rodowiska naturalnego w realizowanym procesie technologicznym i obowi�zuj�cej organizacji pracy,

• kontrolowa� przestrzeganie przepisów prawa pracy, w szczególno�ci zasad i przepisów

bezpiecze�stwa i higieny pracy, • ocenia� stopie� naruszenia prawa pracy u pracodawcy, • okre�li� skutki narusze� prawa pracy, • stwierdza�, kto ponosi odpowiedzialno�� za naruszenia prawa pracy, • sformułowa� wnioski prewencyjne i polecenia do bie��cej realizacji na podstawie

dokonanej analizy narusze� prawa pracy, • wprowadza� zasady dotycz�ce kształtowania warunków pracy do układów zbiorowych

pracy oraz do regulaminów pracy w cz��ci dotycz�cej warunków pracy, • ocenia� opracowywane w zakładzie akty prawne, regulaminy oraz instrukcje z punktu

widzenia ich zgodno�ci z przepisami i zasadami bezpiecze�stwa i higieny pracy, • wdra�a� wymagania Polskich Norm dotycz�ce bezpiecze�stwa pracy i ergonomii w

kształtowaniu warunków pracy, • wdra�a� zmiany legislacyjne zwi�zane z problematyk� bhp, • okre�li� istot� mechanizmu rynkowego,

22

• wskaza� wpływ odpowiedniej organizacji pracy na efekty ekonomiczne działania zakładu, • dopełni� formalno�ci zwi�zane z podj�ciem działalno�ci gospodarczej, • obliczy� wynik finansowy prowadzonej działalno�ci, • sklasyfikowa� kredyty, • korzysta� z kredytów oferowanych na rynku • poda� ró�nice mi�dzy płatno�ciami za pomoc� czeku, weksla i polecenia przelewu, • rozliczy� si� z urz�dem skarbowym z tytułu ró�nych podatków, • dokona� oceny ekonomicznych skutków zagro�e�, w tym wypadków przy pracy i chorób

zawodowych, • opracowywa� sprawozdania, zestawienia dotycz�ce analizy i oceny stanu bhp w zakładzie

pracy z wykorzystaniem metod i danych statystycznych. • kontrolowa� przestrzeganie przepisów bezpiecze�stwa i higieny pracy na terenie zakładu

pracy • stosowa� aktywne metody poszukiwania pracy, samoprezentacji oraz sporz�dzi� list

intencyjny, �yciorys, ofert� pracy

2. Tre�� kształcenia A. Elementy nauki o prawie: • Stanowienie prawa; • Europejskie prawo pracy; • Prawo pracy, a inne dziedziny prawa, • System prawa pracy; • Systematyka prawa bezpiecze�stwa i higieny pracy; • Prawo ubezpiecze� społecznych pracowników;

23

• Prawo ekologiczne • Przepisy dotycz�ce ochrony ppo�., • Najwa�niejsze regulacje prawa pracy; - stosunek pracy; - czas pracy; - ochrona pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych; - rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy; - przedawnienie roszcze�; - bezpiecze�stwo i higiena pracy: - poj�cie ochrony pracy, - charakterystyka norm prawnych dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy, - zakres podmiotowy i przedmiotowy obowi�zków w sferze bezpiecze�stwa i higieny pracy. - nadzór nad warunkami pracy; - prawo układowe oraz zasady negocjowania i zawierania zbiorowych układów pracy - odpowiedzialno�� za naruszenie przepisów prawa pracy; - post�powanie powypadkowe; - status bezrobotnego; • Ekonomiczne skutki zagro�e� • �wiadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych; • �wiadczenia z tytułu pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia i uci��liwych; • Zasady opracowywania instrukcji bezpiecze�stwa i higieny pracy.

B. Podstawowe zasady prowadzenia działalno�ci gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej wraz z elementami statystyki • Gospodarka rynkowa. • Podmiot gospodarczy. • Działalno�� gospodarcza. • Warunki niezb�dne do rozpocz�cia działalno�ci gospodarczej. • Marketing. • Pozyskanie i wykorzystywanie maj�tku trwałego i obrotowego • Ubezpieczenie gospodarcze. • Podatki. • Koszty działalno�ci. • Opracowywanie materiałów statystycznych. • Zarz�dzanie i organizacja pracy

24

3. Zalecenia dotycz�ce oceniania Podstaw� do oceny ucznia powinny by� : • prace projektowe wskazuj�ce na wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce • symulacje na podstawie których oceni� mo�na stopie� opanowania umiej�tno�ci

stosowania nabytej wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych, a tak�e obserwacj� postaw ucznia

• testy sprawdzaj�ce poziom wiedzy teoretycznej Przykładowe prace projektowe: - opracowanie cz��ci zakładowego układu zbiorowego pracy dotycz�cego warunków pracy u wybranego pracodawcy (zakładu pracy), - opracowanie wniosku pod wzgl�dem formalno - prawnym do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy lub w jego cz��ci lub w zagro�onym obiekcie, w przypadku wyst�powania bezpo�redniego zagro�enia dla �ycia lub zdrowia pracowników. Przykładowe symulacje: - w zało�onej sytuacji zaistniałej w zakładzie pracy okre�li� zakres odpowiedzialno�ci prawnej poszczególnych słu�b zakładowych Bior�c pod uwag� rang� tego bloku oraz teoretyczny charakter materiału nale�y stosowa� aktywne metody nauczania (�wiczenia symulacyjne, „burz� mózgów” itp.) w celu rozwi�zywania konkretnych problemów pracowniczych mo�liwych do zaistnienia w zakładzie pracy. W celu nabycia umiej�tno�ci posługiwania si� aktami prawnymi i przepisami słuchacz powinien samodzielnie pracowa� na zaj�ciach z ksi��k�, aktami, przepisami itp. Na praktyce zawodowej nale�y uczniów zapozna� z dokumentacj� z zakresu spraw zwi�zanych ze stosunkiem pracy, sposobem prowadzenia akt osobowych, dokumentami w sprawie rejestrowania czasu pracy, programami poprawy warunków pracy, dokumentacj� sporz�dzon� przez organy nadzoru nad warunkami pracy.

25

BLOK TECHNICZNE BEZPIECZE�STWO PRACY, ERGONOMIA I HIGIENA PRACY

1.Cele kształcenia: Ucze� w wyniku kształcenia powinien umie�: • Identyfikowa� czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci��liwe, niebezpieczne oraz �ródła

zagro�e� tymi czynnikami wyst�puj�ce w zakładzie pracy. • Ocenia� wpływ czynników szkodliwych na zdrowie i bezpiecze�stwo pracowników oraz

na lokalne �rodowisko pracy. • Rozpoznawa� zagro�enia dla zdrowia zwi�zane z prowadzonymi procesami pracy oraz

stosowa� skuteczne metody likwidacji lub ograniczenia tych zagro�e�. • Rozpoznawa� zagro�enia wypadkowe zwi�zane z prowadzonymi procesami pracy oraz

stosowa� skuteczne metody likwidacji lub ograniczenia tych zagro�e�. • Ocenia� poziom zagro�e� powodowanych przez czynniki szkodliwe dla zdrowia,

uci��liwe i niebezpieczne wyst�puj�ce w procesach pracy na podstawie analizy tych czynników.

• Ocenia� ryzyko zwi�zane z zagro�eniami wyst�puj�cymi w procesach pracy oraz

wskazywa� metody redukcji tego ryzyka. • Ocenia� wprowadzane do stosowania substancje, materiały i procesy technologiczne pod

k�tem ich szkodliwo�ci dla zdrowia i zagro�e� wypadkowych. . • Stosowa� zasady ergonomii w organizowaniu stanowisk pracy i procesów pracy. • Analizowa� i ocenia� stanowiska pracy (w tym maszyny i inne urz�dzenia techniczne)

pod wzgl�dem spełniania wymaga� ergonomii. • Ocenia� spełnianie wymaga� ergonomii w produkowanych wyrobach.

26

• Analizowa� i ocenia� poszczególne etapy procesów inwestycyjnych, konstrukcyjnych i technologicznych pod wzgl�dem zgodno�ci z przepisami i normami dotycz�cymi bezpiecze�stwa i higieny pracy oraz ergonomii.

• Ocenia� budynki i pomieszczenia pracy oraz tereny z nimi zwi�zane pod k�tem spełniania

przez nie wymaga� bezpiecze�stwa i higieny pracy. • Ocenia� maszyny i inne urz�dzenia techniczne oraz instalacje pod wzgl�dem spełniania

przez nie wymaga� bezpiecze�stwa i higieny pracy. • Ocenia� organizacj� procesów pracy i stanowisk pracy pod k�tem spełniania wymaga�

bezpiecze�stwa i higieny pracy. • Wskazywa� i doradza� w doborze �rodków ograniczaj�cych wpływ czynników

szkodliwych dla zdrowia i niebezpiecznych na pracownika (�rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej).

• Prognozowa� wpływ wprowadzanych zmian w poszczególnych etapach procesu

produkcyjnego na poziom bezpiecze�stwa i higieny pracy. • Okre�la� niezb�dne działania techniczne i organizacyjne na podstawie wniosków

wynikaj�cych z oceny stanu bezpiecze�stwa i higieny pracy w zakładzie pracy. • Formułowa� wnioski maj�ce na celu popraw� warunków pracy w zakładzie na podstawie

przeprowadzonej analizy i oceny stanu bhp. • Wykorzystywa� wnioski z bada� statystycznych oraz analizy retrospektywnej zaistniałych

zdarze�, wypadków i awarii do okre�lania działa� prewencyjnych. • Inicjowa� wprowadzanie rozwi�za� technicznych i organizacyjnych wpływaj�cych na

popraw� warunków bezpiecze�stwa i higieny pracy. • Udziela� pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku. • Bada� i ustala� okoliczno�ci i przyczyny wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz

okre�la� odpowiednie wnioski prewencyjne.

27

• Kwalifikowa� wypadek za wypadek przy pracy, wypadek zrównany z wypadkiem przy pracy, wypadek w drodze do i z pracy.

• Identyfikowa� podstawowe rodzaje zanieczyszcze� �rodowiska naturalnego

pochodz�cych z prowadzonego procesu produkcyjnego oraz wskazywa� metody redukcji zanieczyszcze� emitowanych do �rodowiska.

• Oceni� rozwi�zania ograniczaj�ce lub eliminuj�ce emisj� zanieczyszcze� do �rodowiska

oraz doradza� w stosowaniu nowoczesnych rozwi�za� maj�cych na celu ochron� �rodowiska naturalnego.

• Organizowa� działania prewencyjne maj�ce na celu przeciwdziałanie powstawaniu

po�aru. • Organizowa� w razie po�aru akcj� ratowniczo - ga�nicz� do czasu przybycia jednostek

stra�y po�arnej. • Stosowa� odpowiednie systemy zabezpiecze� przeciwpo�arowych w zakładzie pracy. • Posługiwa� si� edytorem tekstu do opracowywania dokumentacji powypadkowej,

sprawozda�, ocen stanu bhp, materiałów szkoleniowych. • Zakłada� bazy danych dla swoich potrzeb i korzysta� z baz danych do opracowywania

sprawozda� dotycz�cych warunków pracy, prowadzenia rejestru wypadków i chorób zawodowych.

• Zaprojektowa� arkusz kalkulacyjny oraz przeprowadza� wybrane obliczenia na jego

zawarto�ci do oblicze� statystycznych i analizy statystycznej. • U�ytkowa� odpowiednie programy komputerowe do analizy wypadków, oceny zagro�e� i

oceny ryzyka.

2. Tre�ci kształcenia: 1. Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uci��liwe i niebezpieczne wyst�puj�ce w procesach

pracy i ich wpływ na człowieka oraz lokalne �rodowisko. 2. Metody wykrywania i identyfikacji zagro�e� czynnikami szkodliwymi dla zdrowia,

uci��liwymi i niebezpiecznymi.

28

3. Ocena zagro�e� czynnikami wyst�puj�cymi w procesach pracy oraz ryzyka zwi�zanego z tymi zagro�eniami.

4. Metody likwidacji lub ograniczenia zagro�e� oraz redukcji ryzyka. 5. Ustalanie okoliczno�ci i przyczyn wypadków przy pracy. 6. Analiza i ocena stanu bhp w zakładach. 7. Ergonomia koncepcyjna i korekcyjna. 8. Ocena maszyn i innych urz�dze� oraz warunków pracy pod wzgl�dem bezpiecze�stwa

pracy oraz ergonomii. 9. Zasady i metody udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanym w razie wypadku. 10.Rodzaje zanieczyszcze� �rodowiska naturalnego i metody ich redukcji. 11.Techniki ochrony �rodowiska naturalnego 12.Rozpoznawanie zagro�e� po�arowych oraz metody przeciwdziałania po�arom i ich

zwalczania . 13.Techniczne systemy zabezpiecze� przeciwpo�arowych oraz sprz�t i �rodki ga�nicze 14.Edytory tekstu 15.Arkusz kalkulacyjny, bazy danych 16.Programy komputerowe do analizy zagro�e�, wypadków przy pracy i oceny ryzyka.

3. Zalecenia dotycz�ce oceniania: Podstaw� do oceny powinny przede wszystkim by�: • prace projektowe umo�liwiaj�ce praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiej�tno�ci • samodzielne lub grupowe rozwi�zywanie zadanych problemów praktycznych w miejscu

pracy lub na symulowanych stanowiskach pracy np. ocena spełniania wymaga� bezpiecze�stwa i higieny pracy na konkretnym stanowisku pracy

• testy sprawdzaj�ce poziom wiedzy teoretycznej Przykładowe prace projektowe: - sporz�dzanie protokołu powypadkowego z konkretnego wypadku - zaprojektowanie doboru �rodków ochrony osobistej dla danego stanowiska pracy ( np.

spawacza) - dokonanie oceny ryzyka w okre�lonym procesie technologicznym np. napełnianie zbiornika

ciecz� łatwo paln�.

29

BLOK

PSYCHOLOGICZNO- PEDAGOGICZNY

1.Cele kształcenia: Ucze� w wyniku kształcenia powinien umie�: • formułowa� ergonomiczne zasady organizacji pracy i stanowisk pracy uwzgl�dniaj�ce

wła�ciwo�ci fizjologiczne i psychologiczne człowieka. • dokonywa� doboru pracowników do stanowisk pracy uwzgl�dniaj�c ich predyspozycje

intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i społeczne. • ocenia� i korygowa� stanowiska pracy wykorzystuj�c dane fizjologiczne, biomechaniczne. • klasyfikowa� stanowiska pracy ze wzgl�du na obci��enia fizyczne predyspozycje

psychofizyczne, oraz istniej�ce zagro�enia. • stosowa� w działaniu techniki motywuj�ce pracowników do bezpiecznej, wydajnej pracy

oraz do doskonalenia zawodowego. • współdziała� w grupie pracowniczej, wpływa� na postawy pracowników doskonal�ce

zasady bezpiecznej pracy. • przewidywa� postawy i zachowania ludzkie w sytuacjach stresu i zagro�enia. • stosowa� techniki komunikacji interpersonalnej ułatwiaj�ce rozumienie problemów

pracowniczych i zawodowych. • asertywnie reagowa� na konflikty interesów pracowników w danej strukturze

organizacyjnej zakładu pracy, wzmacnia� presti� własnego zawodu poprzez doskonalenie. • przeprowadza� negocjacje, wywiady i rozmowy z pracownikami stosuj�c socjotechnik�

dla prawidłowego odbioru i ustalania informacji o stanie bezpiecze�stwa i stosunku pracowników do warunków pracy,

30

• analizowa� i formułowa� potrzeby szkoleniowe w danym zakładzie pracy, indywidualne potrzeby szkoleniowe pracowników, pracodawcy oraz perspektywy rozwojowe zakładu.

• formułowa� cele doskonalenia, dokształcania i szkolenia pracowników uwzgl�dniaj�c

potrzeby indywidualne, zespołowe oraz perspektywy rozwojowe zakładu. • dobiera� tre�ci, metody i formy działalno�ci dydaktycznej na podstawie okre�lonych

potrzeb i celów. • dobiera� i aktualizowa� materiały dydaktyczne i techniczne �rodki dydaktyczne

ułatwiaj�ce realizacj� postawionych celów szkoleniowych. • projektowa� programy szkoleniowe pracowników i realizowa� je metodami

zapewniaj�cymi kształtowanie bezpiecznych postaw i zachowa�. • współpracowa� z organizatorami szkole� okre�laj�c wymagania programowe, metodyczne

i organizacyjne, stosowa� i dobiera� metody kontroli skuteczno�ci szkole�, prowadzi� dokumentacj� szkole� pracowniczych.

• planowa� i realizowa� własn� �cie�k� rozwoju zawodowego. • popularyzowa� problematyk� bezpiecze�stwa i higieny pracy w zakładzie. Tre�ci kształcenia: 1. Zasady stosowania ergonomii w organizacji pracy i stanowisk pracy. 2. Metody klasyfikacji stanowisk pracy i praktyka ich stosowania. 3. Człowiek w procesie pracy. 4. Potrzeby człowieka a motywacja do pracy - metody oceny. 5. Zasady współdziałania w grupie - metody rozwi�zywania konfliktów. 6. Komunikacja interpersonalna - metody i techniki (rozmowy, negocjacje, asertywno��). 7. Metody badania potrzeb szkoleniowych i okre�lanie celów szkolenia. 8. Projektowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego. 9. Organizacja procesu dydaktyczno-wychowawczego. 10.Rola pracownika słu�by bhp w doskonaleniu kadr i popularyzacji wiedzy o

bezpiecze�stwie pracy.

31

Zalecenia dotycz�ce oceniania:

Podstaw� do oceny przede wszystkim powinny by�: • prace projektowe umo�liwiaj�ce praktyczne wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiej�tno�ci • symulacje, na podstawie których oceni� mo�na stopie� opanowania umiej�tno�ci

stosowania nabytej wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych, a tak�e obserwacj� postaw uczniów.

• testy sprawdzaj�ce poziom wiedzy teoretycznej Przykładowe prace projektowe: - identyfikacja potrzeb szkoleniowych w danym przedsi�biorstwie - opracowanie celów szkolenia dla ró�nych grup odbiorców - zaprojektowanie programu szkolenia dla wybranego odbiorcy - opracowanie przykładu zaj�� szkoleniowych przy zastosowaniu aktywnych metod nauczania - opracowanie zestawu pomocy dydaktycznych do wybranego tematu zaj�� Przykładowe symulacje maj�ce na celu sprawdzenie opanowania stopnia umiej�tno�ci: - współdziałania w grupie - przekazywania i odbioru informacji - rozwi�zywania konfliktów z jednoczesn� ocen� postaw wobec problemu - zachowa� asertywnych Ko�cowe zaliczenie umiej�tno�ci zawartych w bloku psychologiczno - pedagogicznym powinno polega� na obronie opracowanego projektu zaj�� dydaktycznych, a tak�e przeprowadzaniu tych zaj�� z grup� pracowników w zakładzie pracy.