ZŁO DOBREM

ZWYCIĘŻAJ

GŁUCHOŁAZY

1980 - 2010

~ 1 ~

PIOTR ŁOJKO

~ 2 ~

Wprowadzenie

Tę książkę pisało nas wielu – podzieliwszy między siebie

działania według osobistych doświadczeń. Być może książka

była by o wiele bogatsza w treść, ale dwóch kolegów

wyłączyło się z naszego zespołu redakcyjnego. Jednym

z tematów, którym chcieliśmy ubogacić treść naszej książki

byłby rozwinięty temat osób internowanych, aresztowanych

i zatrzymywanych w stanie wojennym. Jednak ze względu na

krótki okres pisania naszej książki z tego tematu

zrezygnowaliśmy. Kolejnym uzasadnieniem naszej rezygnacji

jest wiadomość IPN, że instytut rozpoczął już prace i dalej

prowadzi naukowe opracowanie tego tematu. Chcąc

w przyszłości wydać książkę problematycznych wydarzeń z lat

osiemdziesiątych.

~ 3 ~

Dedykujemy

Robotnikom naszej Ojczyzny

Tym, którzy robotniczą krew

Przelali za naszą wolność

Dochowując wierności ideałom „Solidarności”

Żyjącym i zmarłym kolegom.

Koordynator i koledzy.

~ 4 ~

„Umowy gdańskie” pozostaną w dziejach Polski wyrazem tej

właśnie narastającej świadomości ludzi pracy odnośnie do

całego ładu społeczno – moralnego na polskiej ziemi. Sięgają

one swą genezą do tragicznego grudnia 1970 roku.

I pozostają wciąż zadaniem do spełnienia!

Jan Paweł II

Gdańsk, 12 czerwca 1987 r.

~ 5 ~

Bądźcie odpowiedzialni za ład społeczny i moralny, ład myśli

i uczuć, odpowiedzialni za przyjęte na siebie obowiązki, za

miejsce, jakie zajmujecie w ojczyźnie, w narodzie,

w państwie, w życiu zawodowym. Tą drogą idzie się do

wielkości. A narodowi potrzeba wielkości. Nie myślcie, że

naród może wypełnić swoje zadanie tylko z pomocą ludzi bez

wyrazu, którzy żyją byle jak, aby przeżyć, aby jakoś się

odkuć, aby wykręcić się tanim kosztem; dzisiaj na uczelni

profesorowi, a jutro na urzędzie czy stanowisku podjętym

obowiązkom. Łatwizna życiowa jest największym wrogiem

współczesnej Polski. Nie tylko niekompetencje, ale

i nieuczciwość ludzi kompetentnych, wykształconych,

znających swoje zadania, nawet dobrze uposażonych, może

doprowadzić do straszliwej katastrofy naszej ojczyzny.

Kard. Stefan Wyszyński – prymas Polski.

~ 6 ~

Podziękowania

Piosenką „Kwiaty Polskie” wyrażamy wdzięczność.

Podziękowania kierujemy do wszystkich, którzy w okresie

transformacji pomagali nam realizować zadania, których

podjęliśmy się dokonać w Głuchołazach dla społeczeństwa

i historii. Szczególne podziękowania kierujemy do kapłanów:

Ks. Stanisława Ługowskiego

Ks. Wiktora Krawczyka MIC

Ks. Stanisława Chryca MIC

Ojca Konrada Hejmo Dominikanina

Do grona osób, którym składamy podziękowania należy

dołączyć Pana Włodzimierza Cwalińskiego, Pana Kazimierza

Grubiaka, Pana Jana Sikorę i osoby, które w ówczesnym czasie

pełniły ważne funkcje społeczne na różnych stanowiskach

i urzędach np. Celnym. Wśród podziękowań pamiętamy

o naszych rodzinach, żonach i dzieciach. Niech piosenka

„Kwiaty Polskie” będzie naszym wyrazem wdzięczności

i pamięci.

Śpiewa Ci obcy wiatr

Zachwyca wielki świat

~ 7 ~

Lecz serce tęskni

Bo gdzieś daleko stąd

Został rodzinny dom

Tam jest najpiękniej

Tam właśnie teraz rozkwitły kwiaty

Stokrotki, fiołki, kaczeńce i maki

Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosły

Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska.

Żeby tak jeszcze raz

Ujrzeć ojczysty las

Pola i łąki

I do kochanych rąk

Przynieść z zielonych łąk

Rozkwitłe pąki

Bo najpiękniejsze są polskie kwiaty

Stokrotki, fiołki, kaczeńce i maki...

Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosły

Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska.

~ 8 ~

A najpiękniejsze są polskie kwiaty

Stokrotki, fiołki, kaczeńce i maki...

Pod polskim niebem, w szczerym polu wyrosły

Ojczyste kwiaty. W ich zapachu, urodzie jest Polska.

Słowa i melodia Siostra Magdalenka Nazaretanka

Sierpniowa noc 1980 r. Zwycięstwo!

21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego,

który później przekształcił się Niezależny Samorządny Związek

Zawodowy "Solidarność", sformułowano w nocy z 16 na 17

sierpnia 1980 r. Listę 21 postulatów stworzyło wspólnie

osiemnaście osób. Pracowali nad nią całą noc. Najpierw,

bowiem postulatów było kilka tysięcy - każdy zakład

przyłączający się do strajku przesyłał swoje. Potem zostało ich

tysiąc i wreszcie, po negocjacjach - 21. Poniżej, zgodnie

z oryginalną pisownią, postulaty zapisane 18 sierpnia 1980 r.

na drewnianych tablicach przez członków Ruchu Młodej Polski

Arkadiusza Rybickiego i Macieja Grzywaczewskiego:

1. Akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych

związków zawodowych, wynikająca z ratyfikowanej przez PRL

Konwencji nr 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy

dotyczącej wolności związkowych.

~ 9 ~

2. Zagwarantowanie prawa do strajku oraz bezpieczeństwa

strajkującym i osobom wspomagającym.

3. Przestrzegać zagwarantowaną w Konstytucji PRL wolność

słowa, druku, publikacji, a tym samym nie represjonować

niezależnych wydawnictw oraz udostępnić środki masowego

przekazu dla przedstawicieli wszystkich wyznań.

4. a) przywrócić do poprzednich praw: – ludzi zwolnionych

z pracy po strajkach w 1970 r. i 1976 r. – studentów

wydalonych z uczelni za przekonania, b) zwolnić wszystkich

więźniów politycznych (w tym Edmunda Zadrożyńskiego, Jana

Kozłowskiego, Marka Kozłowskiego), c) znieść represje za

przekonania.

5. Podać w środkach masowego przekazu informację

o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego oraz

publikować jego żądania.

6. Podjąć realne działania mające na celu wyprowadzenie

kraju z sytuacji kryzysowej poprzez:

a) podawanie do publicznej wiadomości pełnej informacji

o sytuacji społeczno-gospodarczej,

b) umożliwienie wszystkim środowiskom i warstwom

społecznym uczestniczenie w dyskusji nad programem reform.

7. Wypłacić wszystkim pracownikom biorącym udział

w strajku wynagrodzenie za okres strajku jak za urlop

wypoczynkowy z funduszu CRZZ.

~ 10 ~

8. Podnieść wynagrodzenie zasadnicze każdego pracownika

o 2000 zł na miesiąc, jako rekompensatę dotychczasowego

wzrostu cen.

9. Zagwarantować automatyczny wzrost płac równolegle do

wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.

10. Realizować pełne zaopatrzenie rynku wewnętrznego

w artykuły żywnościowe, a eksportować tylko i wyłącznie

nadwyżki.

11. Wprowadzić na mięso i przetwory kartki – bony

żywnościowe (do czasu opanowania sytuacji na rynku).

12. Znieść ceny komercyjne i sprzedaż za dewizy w tzw.

eksporcie wewnętrznym.

13. Wprowadzić zasady doboru kadry kierowniczej na

zasadach kwalifikacji, a nie przynależności partyjnej, oraz

znieść przywileje MO, SB i aparatu partyjnego poprzez:

zrównanie zasiłków rodzinnych, zlikwidowanie specjalnej

sprzedaży itp.

14. Obniżyć wiek emerytalny dla kobiet do 50 lat, a dla

mężczyzn do lat 55 lub [zaliczyć] przepracowanie w PRL 30 lat

dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn bez względu na wiek.

15. Zrównać renty i emerytury starego portfela do poziomu

aktualnie wypłacanych.

16. Poprawić warunki pracy służby zdrowia, co zapewni pełną

opiekę medyczną osobom pracującym.

~ 11 ~

17. Zapewnić odpowiednią ilość miejsc w żłobkach

i przedszkolach dla dzieci kobiet pracujących.

18. Wprowadzić urlop macierzyński płatny przez okres trzech

lat na wychowanie dziecka.

19. Skrócić czas oczekiwania na mieszkanie.

20. Podnieść diety z 40 zł do 100 zł i dodatek za rozłąkę.

21. Wprowadzić wszystkie soboty wolne od pracy.

Pracownikom w ruchu ciągłym i systemie 4-brygadowym

– brak wolnych sobót zrekompensować zwiększonym

wymiarem urlopu wypoczynkowego lub innymi płatnymi

dniami wolnymi od pracy.

~ 12 ~

~ 13 ~

Przewodniczący w strukturach NSZZ

Solidarność w Głuchołazach od 1980 r.

Henryk Tadeusz Jabłoński, ur. 15 XII 1945 r. w Nysie.

Wykształcenie średnie, technik bhp. Kierownik magazynu

w Fabryce Armatur w Głuchołazach. Od IX 1980 r. w „S”;

przew. Punktu Koordynacyjnego „S” w Głuchołazach. 13 XII

1981 r. internowany w Ośr. Odosobnienia w Opolu, zwolniony

23 XII 1981 r.; po wyjściu współorganizator konspiracyjnej

działalności "S" w Głuchołazach: pomoc internowanym

i aresztowanym oraz ich rodzinom. Twórca (opracowanie,

przygotowanie matryc, druk) i kolporter ulotek RKS Śląska

Opolskiego sygnowanych ps. Piotr Anioł, kolporter

wydawnictw podziemnych. 31 VIII 1982 r. zatrzymany, 1 IX

1982 r. aresztowany, do 2 II 1983 r. przetrzymywany w AŚ

w Opolu, 3 III 1983 r. skazany przez Wojskowy Sąd

Garnizonowy w Opolu na 8 mies. więzienia w zawieszeniu na

2 lata. W 1989 r. współorganizator reaktywowania struktur

„S” na terenie Głuchołaz. 15 IV 1989 r. uczestnik II Zjazdu

Delegatów „S” Regionu Śląsk Opolski, członek TZR Śląsk

Opolski.

Stanisław Tkacz, ur. 8 IX 1935 r. we Lwowie, zm. 14 IX 2006 r.

Wykształcenie zawodowe. Pracownik Dolnośląskich Zakładów

Białoskórniczo-Rękawiczniczych Renifer w Głuchołazach,

brakarz. Od IX 1980 r. w „S”; 1980 – 1981 r. przew. KZ przy

DZBR Renifer, w 1981 r. wice przew. Punktu Koordynacyjnego

~ 14 ~

„S” w Głuchołazach. W 1981 r. delegat na I WZD Regionu Śląsk

Opolski, od VII 1981 r. członek ZR. 14 XII 1981 r.

internowany w Ośr. Odosobnienia w Opolu, nast.

w Nysie, 25 V – 5 VI 1982 r. uczestnik protestu głodowego

internowanych w Nysie, zwolniony 23 VII 1982 r. r, nast.

zaangażowany w działalność konspiracyjną w rejonie

Głuchołaz (we współpracującym m.in. z Jerzym Pankiem,

Zygmuntem Żakiem i Januszem Sanockim). 13 X 1986 r.

członek-założyciel Tymczasowej Rady Regionalnej „S”

Śląska Opolskiego. W 1986 – 1988 r. Sygnatariusz licznych

oświadczeń TRR, w VI 1988 r. skazany przez Kolegium ds.

Wykroczeń na grzywnę za udział w zebraniu członków TRR.

Współorganizator odrodzonych struktur związkowych „S”

w rejonie Głuchołaz oraz Śląska Opolskiego. Od 28 IX 1988 r.

przew. Komitetu Organizacyjnego „S” przy DZBR Renifer. Od

14 I 1989 r. członek MKO „S” Miasta i Gminy Głuchołazy. Od

15 IV 1989 r. (po II Zjeździe Delegatów „S” Regionu Śląsk

Opolski) członek TZR, od 15 XI 1989 r. wiceprzewodniczący

1989 – 1990 r. przew. Międzyzakładowej Komisji Związkowej

„S” w Głuchołazach. Po III WZD „S” Regionu Śląsk Opolski

(24–25 II 1990 r. ) członek ZR, od 9 III 1990 r. członek

Prezydium ZR. 1990 – 1992 r. Burmistrz Głuchołaz.

~ 15 ~

Piotr Łojko Urodzony 09.12.1951 r. W Głuchołazach. Żonaty

ojciec trojga dzieci. Zamieszkały w Głuchołazach bezpartyjny.

W 1978 r. ukończył Technikum Mechaniczne – Elektryczne dla

Pracujących w Nysie oraz

uzyskał – prawo używania

tytułu: Technik Elektryk

o specjalności elektro -

energetyka w latach

1971 – 1972 r. pracował

w Sławniowickich Zakładach

Kamienia Budowlanego. Od

1972 r. do 1997 r. pracował

w GZP Rudawa. Od 2000 r. –

2002 r. pracował w Śląski

Oddział Straży Granicznej w Raciborzu. Do NSZZ Solidarność

należy od 1980 r. Był delegatem na II Zjazd Delegatów NSZZ

Solidarność Regionu Śląska Opolskiego. Po Stanie Wojennym

reaktywował struktury NSZZ Solidarność przy GZP w Rudawie.

W wyniku wyboru został przewodniczącym NSZZ Solidarność

na jedną kadencję. W latach 90 był przewodniczącym MKO

NSZZ Solidarność w Głuchołazach. W czasie Stanu Wojennego

wykonywał ważne zadania związkowe. Podległy ks.

Stanisławowi Chryc MIC. Udzielał pomocy rodzinom

internowanych i będących w potrzebie. Był zdecydowanym

przeciwnikiem budowy kopalni węgla brunatnego w Łączkach.

Inicjator wielu pomysłów, które zostały zrealizowane

w strukturach związkowych.

~ 16 ~

Jordan Maligłówka

Wanda Glińska

Stanisław Kuraś ur.14.10.1949 r. w Młynowie. Z zawodu

kierowca – mechanik, pracownik Fabryki Armatur

w Głuchołazach od 1969 r. Od roku 1980 członek związku

NSZZ „Solidarność” przy

Fabryce Armatur

„Głuchołazy” S.A. W stanie

wojennym działał na rzecz

związku i miał

niezaprzeczalny wpływ na

utrzymanie tożsamości

związku i jego nieprzerwanej

działalności. Od 1998 r.

przewodniczący MOZ przy

FAG S.A. W latach 2000 -

2010 r. przewodniczący

Rady Oddziału w Głuchołazach. Pomysłodawca m.in.

utworzenia Placu Solidarności w Głuchołazach,

tablicy z okazji 25-lecia powstania Niezależnego

Samorządnego Związku Zawodowego i wielu innych inicjatyw

związkowych. Aktualnie członek Regionalnej Komisji

Rewizyjnej, delegat na WZR. W 2010 r. odznaczony odznaką

„Zasłużony Członek NSZZ Solidarność Regionu Śląska

Opolskiego”.

~ 17 ~

Judyta Grajcar ur. 10.07.1965 r. w Głuchołazach,

wykształcenie średnie. Przynależność do MOZ NSZZ

Solidarność przy ZOZ w Głuchołazach. Od 1998 r. w kadencji

2002 – 2006 r. Członek

komisji MOZ NSZZ

Solidarność przy SP ZOZ ZOZ

w Głuchołazach Delegat na

WZDR w kadencji 2010 –

2014 r. ponownie wybrana

na komisji MOZ NSZZ

Solidarność przy SP ZOZ ZOZ

W Głuchołazach, delegat na

WZDR wybrana na członka

Zarządu Regionu NSZZ

Solidarność Śląska

Opolskiego, Przewodnicząca Regionalnej Sekcji Ochrony

Zdrowia przy ZR Śląska Opolskiego delegat na WZDS krajowej

służby zdrowia, członek Krajowej Sekcji Służby Zdrowia

Przewodnicząca Rady Oddziału ZR NSZZ Solidarność Śląska

Opolskiego w Głuchołazach.

~ 18 ~

Lista przewodniczących NSZZ „Solidarność”

w zakładach pracy w 1981 r.

Armatury Głuchołazy Jabłoński Henryk

„Chrobry” Spółdzielnia Inwalidów Głuchołazy Kurczewski Zbigniew

„Cukierki” Opolskie Zakład. Cukier.

Głuchołazy Listwan

„Dąb” Spółdzielnia Głuchołazy Mausberg Ryszard

F.W.P. Polonia, Irena, Zacisze Głuchołazy Nieroba Waldemar

G.F.M. Fabryka Mebli Głuchołazy Bucichowski Krzysztof

G.Z.P. Zakłady Papiernicze Głuchołazy Tarasiewicz Paluch Jan

G.Z.P. Zakłady Papiernicze Rudawa Tomasz Maksimowski

GALMET Zakład. Galant. Metal. Głuchołazy Medoń Józef

Konsumy Kasyno Głuchołazy Pałka Marian

M.S.M. Spół. Mieszk. Głuchołazy Malasiewicz Czesława Puto

M.P.G.K. i M. Komunalnik Głuchołazy Nogieć Zdzisław

Marmur Sławniowice Gamrat Henryk

N.B.P. Narodowy Bank Polski Głuchołazy Kołodziejska Krystyna

OMEX Zakłady Odzieżowe Głuchołazy Maligłówka Jordan

Oświata Głuchołazy Wasylik Henryk

P.G.R. Charbielin Turowski Zdzisław

Poczta Głuchołazy Gach Andrzej

„Renifer” Zakłady Rękawiczek Głuchołazy Tkacz Stanisław

Rolnicy Indywidualni „Solidarność”

Burgrabice Pros Władysław

W.P.T. i W. „SUDETY” Głuchołazy Gląbica Alina

W.P.T.W. ZURiT Głuchołazy Winiarski Olgierd

W.S.S. Głuchołazy Proń Aniela

Wodociągi Miejskie Głuchołazy Świeca E.

Szpital nr.2 (wewnętrzny) Głuchołazy Niedźwiedź Bożena

Z.O.Z. Głuchołazy Hirszfeld Ryszard

~ 19 ~

Mamy swój znak!

I w sztandary dąć, i bić w kamień,

Aż się lew spod dłoni wykuje,

Aż wykrzesze znużone ramię

Taki głaz, co jak serce czuje.

K. Baczyński

Pomysł ufundowania sztandaru zrodził się w MKO NSZZ

Solidarność na posiedzeniu przewodniczących i członków

naszej organizacji z poszczególnych zakładów pracy

funkcjonujących w Głuchołazach i miejscowościach gminnych.

W czasie dyskusji padło hasło – jesteśmy poważną organizacją

powinniśmy mieć sztandar. Inicjatorem i projektantem

sztandaru był elektryk z GZP w Rudawie Piotr Łojko. Swoją

już rozpoczętą pracę nadal kontynuował poszukując

wykonawcy naszego sztandaru. Zaszczytu wyhaftowania

sztandaru doznały siostry ze zgromadzenia ………………

pracujące w Jasnogórskim Sanktuarium. Pierwsze

wyhaftowane słowo na naszym sztandarze to słowo BÓG. Na

jednym ze spotkań ustalono w naszym gronie działaczy

związkowych, że ze względów bezpieczeństwa największe

szanse przywiezienia sztandaru do Głuchołaz ma Piotr. On też

został upoważniony do wykonania tego zadania. Sztandar do

Głuchołaz dotarł bezpiecznie. Przez pewien czas ze względów

bezpieczeństwa sztandar przebywał wśród mieszkańców

naszego miasta.

~ 20 ~

Rewers

Szczególną uwagę należy zwrócić na białe tło oraz dwu

kolorowy niebiesko czerwony symbol krzyża. Na plan pierwszy

wysuwa się górne ramię krzyża, na którym dużymi złotymi

literami, większymi niż zapis pozostałych haseł panuje słowo

BÓG. Jest to bardzo wymowne.

Rewers sztandaru

~ 21 ~

W dolnej części krzyża na niebieskim tle projektodawca

umieścił Królową Korony Polski w wizerunku Matki Bożej

Częstochowskiej. Obraz ten otoczony jest szczególnym kultem

wśród wiernych Kościoła Rzymsko-Katolickiego. Boczne

ramiona krzyża to kolor czerwieni, kojarzący się oglądającemu

z miłością i walką. Umieszczone słowa są ważne w każdym

dniu naszego życia i towarzyszą nam Polakom od wieków.

Z lewej strony słowo Honor a z prawej Ojczyzna. W centralnej

części rewersu na ramionach krzyża znajduje się kontur Polski

w kolorze zielonym – kolorze nadziei, w nim historyczne

czerwone daty protestów robotniczych i studenckich.

1956 r. -Poznański czerwiec

1968 r. -Rozruchy studenckie

1970 r. -Wydarzenia na wybrzeżu

1976 r. -Fala protestów w PRL

1980 r. -Strajki na wybrzeżu

Protestowano w całej Polsce bez względu na pochodzenie

wykształcenie czy wyznanie. Społeczeństwo miało dość

wszelkiej pogardy i poniewierki. Zaprotestowano w zakładach

pracy i ulicach wielu miast i miejscowościach w Polsce.

~ 22 ~

Awers

Awers sztandaru jest w kolorze białym. Na tym tle w górnej

części w kolorze czerwonym widnieje napis NSZZ

„Solidarność” nawiązujące do znanego logo Solidarności. Na

środku umieszczono godło Polski Orła – już w koronie a był to

przecież rok 1985. Oficjalnie korona została „zwrócona” godłu

dopiero 5 lat później w nowej Rzeczpospolitej w 1990 r.

Awers sztandaru

~ 23 ~

Była to, więc wizja przyszłości projektodawcy. Jego marzenie

i nie tylko Jego. Pod godłem znajduje się złoty napis

Głuchołazy. To też oznaka miłości i szacunku do Ojczyzny – tej

małej Ojczyzny. Złote frędzle, którymi obszyto sztandar nadają

mu wyrazu godności i majestatu.

Poświęcenie sztandaru !

Uroczystość poświęcenia sztandaru odbyła się 27 października

1985 r. w czasie koncelebrowanej mszy św. sprawowanej

w intencji Ojczyzny w kościele parafialnym pod wezwaniem

św. Wawrzyńca w Głuchołazach. Mszę św. odprawili i dokonali

poświęcenia księża: ówczesny ks. Dziekan Jan Kęsek proboszcz

parafii Burgrabice i ks. Wiktor Krawczyk MIC proboszcz parafii

Głuchołazy, ks. Józef Skowronek z parafii Podlesie, ks. Marian

Wanke proboszcz parafii Gierałcice. Poczet sztandarowy

stanowili pracownicy zakładu „RENIFER”

Franciszek Sakowicz

Małgorzata Szpak – Kluczyńska

Kazimierz Pachura

W czasie poświęcenia drzewiec udekorowany był wstążkami,

których końce rozprowadzono wśród uczestników mszy św.

Wstążki stanowiły symboliczny związek ludzi z organizacją

~ 24 ~

NSZZ Solidarność. Po

zakończeniu uroczystości każdy

z uczestników mógł zabrać tę

symboliczną wstążkę. Pod koniec

mszy św. Piotr Łojko odczytał akt

Zawierzenia – Ślubowanie Ludzi

Pracy.

~ 25 ~

~ 26 ~

~ 27 ~

Liturgie i artystyczną oprawę mszy św. uroczystości

poświęcenia sztandaru przygotowali ks. Stanisław Ługowski

i członkowie głuchołaskiej „Solidarności”, przy współpracy

młodych przyjaciół z Nysy. Wyrażenie zgody na tak ważną

patriotyczną uroczystość w naszej parafii przez ks. proboszcza

Wiktora Krawczyka MIC to akt odwagi miejscowych

duszpasterzy i działaczy „Solidarności”. W doniosłej

uroczystości poświęcenia sztandaru uczestniczyło

społeczeństwo Głuchołaz i zaproszeni goście z kraju

i zagranicy. Należy zaznaczyć, że w uroczystościach

uczestniczył ks. Donald Petraitis – Generał księży Marianów

z Rzymu. Obecność dostojnego gościa była odczytana, jako

poparcie dla naszych działań. Jednocześnie pokazaliśmy

„Światu” jak tu w Głuchołazach kochamy Boga i Ojczyznę.

Byliśmy obecni

Sztandar uczestniczy w pielgrzymkach i uroczystościach

patriotyczno religijnych, związkowych w kraju i zagranicą.

~ 28 ~

Pielgrzymka Trzech Narodów do Maria Hilf 1991 r.

Spotkanie po mszy św.za Ojczyznę w Opolskiej Katedrze Na pierwszym planie prof. Józef Góralczyk i Zygmund Żak.

~ 29 ~

Wspomnienia i opinie

W dniu ogłoszenia stany wojennego 13 grudnia 1981 r. przed

godz. 7: 00 przyszedł na plebanię oficer Wojska Polskiego

i oznajmił, że od dziś sprawuje władzę w Głuchołazach.

Jednocześnie zażądał wydania członków „Solidarności”, którzy

za przyzwoleniem ks. Proboszcza ukrywają się na plebanii.

Odpowiedziałem mu, że poza kapłanami nikt tutaj nie

mieszka. Nie był przekonany moim oświadczeniem. W krótkiej

rozmowie wspomniałem, że chętnie udzielamy gościny, bo

plebania należy do parafian. Życzliwie zaprosiłem i jego.” Gdy

pan major będzie miał trudności i problemy, chętnie udzielimy

schronienia i gościny.” Stremowany, zasalutował i wyszedł.

Nie było kontroli, nie było rewizji.

Członkowie „Solidarności” spotykali się regularnie na plebanii

w godzinach wieczornych w dolnej sali. Były ciekawe i mądre

wykłady ks. Profesora Gerarda Kusza, wykładowcy

Seminarium Opolskiego w Nysie, późniejszego Biskupa

Sufragana w Gliwicach. Było wielu prelegentów. Ciekawe

dyskusje, sprawy organizacyjne do późnych godzin

wieczornych. Dowiedziałem się również, że mimo mrozu

i trudnych warunków, były spotkania w wieży kościoła

parafialnego.

Któregoś dnia poinformowano mnie, że na plebanii ukryty jest

nowy sztandar „Solidarności”, artystycznie wykonany.

Dowiedziałem się również, że na poświęcenie sztandaru

zaproszone są delegacje, z różnych miejscowości i regionów

~ 30 ~

w Polsce. Bardzo się ucieszyłem. Ustaliliśmy datę poświęcenia

sztandaru. Uroczystościom poświęcenia w czasie mszy św.

o godz. 12: 30 przewodniczył ks. Dziekan Jan Kęsek, Proboszcz

parafii Burgrabice. Solidarnościowcy przynieśli sztandar

z ukrycia na plebanii i ustawili przed ołtarzem w prezbiterium.

Wierni nie pomieścili się w świątyni. Liczni uczestnicy stali

obok świątyni i w uliczce przy kościele w kierunku rynku.

CIEKAWOSTKA. Przed mszą św. podeszło do mnie dwóch

panów- parafian z ostrzeżeniem. „Proszę ks. Proboszcza, na

balkonie kościoła widzieliśmy dwóch ubeków z Opola. My ich

znamy”.

Przekazałem tę informacje Ks. Dziekanowi przed

rozpoczęciem mszy św. Ks. Dziekan rozpoczynając mszę św.

powitał wszystkich zgromadzonych. Również panów na

balkonie: „Witam również panów z Urzędu Bezpieczeństwa

z Opola, obecnych na balkonie świątyni”. Pięknym

i jednoczącym Głuchołaską „Solidarność” była uroczysta Msza

św. na dziedzińcu przy zakładach produkujących odzież przy

ul. 15 Grudnia - obecnie Aleja Jana Pawła II. Zakładowy plac

wypełniony był modlącymi się pracownikami zakładu

i wiernymi z miasta. Po mszy św. obejrzałem i poświęciłem

zakładowe stanowiska pracy. Z radością i dziękczynieniem

przewodniczyłem mszy św. i udzielałem licznie

przystępującym do Komunii św. Pana Jezusa.

Urząd Bezpieczeństwa był w kłopotliwej sytuacji. Nie mogli

zaakceptować mszy za Ojczyznę, która była odprawiana raz

w miesiącu w naszej parafialnej świątyni. Przychodzili do mnie

z pretensjami i z protestem. Domagali się abym zakazał

~ 31 ~

kaznodziejom wypowiadania się o trudnej sytuacji w naszym

kraju, o pozytywnej roli pełnionej przez „Solidarność” itp.

Odpowiedziałem im, że nie jestem uprawniony do

cenzurowania kapłanom głoszonego Słowa Bożego. Dali mi

również do zrozumienia, że nagłaśniamy w modlitwie

wiernych cierpienie uwięzionych członków Solidarności

i wszystkich uwięzionych i ich rodzin. Była to zachęta, do

niesienia pomocy będącym w trudnej sytuacji materialnej. We

mszy św. za Ojczyznę brali aktywnie udział artyści. Wierni

mogli usłyszeć piękno polskiej, religijnej i patryjotycznej

poezji. Świątynia była wypełniona w nawie głównej, na

chórze, na balkonach. Kolejki przy konfesjonałach. Mimo tak

trudnej sytuacji, parafianie jednoczyli się w umiłowaniu Boga

i publicznym wyznawaniu wiary. W podobnym duchu

przeżyliśmy DROGĘ KŻYRZOWĄ na Górę Chrobrego do

kościoła św. Anny. W tamtych czasach to szczególne

świadectwo wiary i pobożności, którą zorganizowała

„Solidarność”. Medytacje przy poszczególnych

stacjach, modlitewnie rozśpiewane zapamiętałem sobie

i przypomniałem, biorąc udział w Drodze Krzyżowej na

Golgotę w Jerozolimie. Z wielką wiarą i odwagą zaangażowała

się Rada Parafian i Solidarność podczas Misji parafialnych,

którą przez 8 dni prowadzili Ojcowie Oblaci. To były misje

szczególne. Ojcowie byli zaskoczeni licznym udziałem

wiernych a wierni ich odwagą w głoszeniu Słowa Bożego.

Jednoczyli wiernych z Bogiem, z Kościołem i w miłości do

prześladowanych i cierpiących za umiłowanie Ojczyzny. Misje

zakończyliśmy uroczystą procesją z Krzyżem Misyjnym, który

~ 32 ~

został ustawiony przy kościele św. Franciszka. Dziś przypomina

radosne i trudne dni.

Misyjny Krzyż przy kościółku Gimnazialnym w Głuchołazach.

Od 1989 r. jestem w Licheniu, w Sanktuarium Matki Bożej,

Bolesnej Królowej Polski. Służę codziennie pielgrzymom.

Myślą i sercem wracam często do umiłowanej parafii

w Głuchołazach. Pomnik Bł. Jerzego Popiełuszki na piedestale

blisko Bazyliki przypomina Solidarność z Głuchołaz.

Licheń, 18 maja 2012 r. Z serdecznością i modlitwą

Sztandar NSZZ „Solidarność” Głuchołazy zaprojektowany

został z ogromnym zaangażowaniem serca i umysłu

~ 33 ~

pomysłodawcy. Świadczą o tym zarówno dobór użytych na

sztandarze symboli, haseł, sposób ich zapisu, uszeregowanie

jak i kolorystyka.

Pracownica Głuchołaskiej Oświaty.

Mam napisać wspomnienia o moim spotkaniu z Solidarnością

w Głuchołazach - a będzie raczej o mszach świętych w intencji

Ojczyzny w tym mieście...

Wspomnienia dotyczyć mają okresu lat 1984 – 1990 - bo

właśnie wtedy pracowałem po raz drugi w parafii Św.

Wawrzyńca prowadzonej przez Księży Marianów

w Głuchołazach. Pierwszy okres mojej posługi duszpasterskiej

przypadł na lata 1974 – 1978 i było to bezpośrednio po

przyjęciu święceń kapłańskich po ukończeniu studiów

teologicznych seminaryjnych na Wydziale Teologicznym

Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Dominujący zakres

moich obowiązków podczas obu pobytów w Głuchołazach

dotyczył duszpasterstwa młodzieżowego, skupionego przy

kościele młodzieżowym Św. Franciszka - byłem przede

wszystkim katechetą młodzieży szkół średnich starszych klas

z maturalnymi włącznie.

~ 34 ~

Spotkanie po mszy św. poświęcenia sztandaru.

Chcąc mówić o moich związkach z Solidarnością

w Głuchołazach w roku 1984 i następnych - muszę dokonać

pewnego wprowadzenia, opisując pokrótce doświadczenia

zdobyte w okresie poprzedzającym mój drugi pobyt w tym

mieście. Po przeniesieniu mnie przez przełożonych z Głuchołaz

w sierpniu 1978 roku najpierw do Warszawy na trzy kolejne

lata - na Marymont do parafii Królowej Polski, znajdującej się

na ul. Gdańskiej a potem w sierpniu 1981 roku na dalsze trzy

lata do Góry Kalwarii koło Warszawy /niecałe 30 km od

stolicy/ znalazłem się w samym centrum wielkich,

historycznych i dramatycznych wydarzeń dotyczących naszego

Narodu - myślę tu przede wszystkim o wydarzeniach

powszechnie znanych a przypadających na lata 1978 /wybór

Polaka na Stolicę Piotrową/, a potem 1980, 1981 i następne...

~ 35 ~

Z wydarzeniem i ideą Solidarności zetknąłem się niemal

natychmiast po ukonstytuowaniu się Ruchu i Związku - już

w pierwszych dniach września 1980 roku. Miałem szczęście

uczestniczyć w pierwszym spotkaniu zorganizowanym

w siedzibie warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej

z powracającymi z Gdańska, po podpisaniu Umów Tadeuszem

Mazowieckim i innymi przedstawicielami ówczesnej opozycji,

którzy próbowali przybliżyć uczestnikom spotkania istotę

powstającego fenomenu. Z czasem wchodząc dość szybko

w warszawski ówczesny świat mogłem poznać a potem

współpracować na różnych płaszczyznach z ludźmi, którzy

odegrali niebagatelną rolę w procesie dochodzenia do

wolności - imiona niektórych z nich już zapisała historia... Józef

Rybicki - współzałożyciel i członek KOR - u, Halina Mikołajska

- wybitna aktorka, współzałożyciel i członek KOR - u,

ks. Stanisław Małkowski, Maciej Rayzacher - aktor i działacz

opozycyjny, Jacek Salij OP i teolog. Andrzej Czuma,

opozycjonista i więzień, ks. Sebastian Koszut, wikariusz

katedralnej parafii, którego mieszkanie było miejscem

niezliczonych spotkań ludzi, których teraz moglibyśmy nazwać

legendarnymi..... Aniela Urbanowicz, animatorka spotkań

ludzi, bez których mądrości nic ważnego nie wymyśliliśmy...

Okazało się, że te wszystkie wydarzenia ważne dla całego

Narodu, w których dane mi było uczestniczyć z bliska, ich

przesłanie, inspiracje, świadectwa, doświadczenie różnych, ale

ważnych dla Polski i Kościoła ludzi - kształtowały i moją

postawę i miały niebagatelny wpływ na profil duszpasterstwa.

Była to szybka szkoła patriotyzmu, poczucia dobra wspólnego

~ 36 ~

i tego, charakterystycznego dla tamtego okresu - wymiaru

Bogo-Ojczyźnianego w duszpasterstwie. Nie ukrywam, że

wymiar ten był mi bliski... Oczywiście w ramach i w oparciu

o duszpasterstwo parafialne, bez zaniedbań innych

wymiarów.

To w tamtym czasie poznałem też osobiście błogosławionego

ks. Jerzego Popiełuszkę... Przez pewien czas pracowaliśmy

w sąsiadujących ze sobą parafiach - jego kościół Św.

Stanisława Kostki był oddalony od kościoła Matki Bożej

Królowej Polski na ul. Gdańskiej, gdzie ja pracowałem

zaledwie o dwa krótkie przystanki tramwajowe. Pamiętam

niektóre ze spotkań dekanalnych z Jego udziałem... Potem

było zaciekawienie fenomenem prowadzonych przez niego

mszy za Ojczyznę z udziałem tłumów...Pamiętam, że my

duchowni nie od razu rozumieliśmy potrzebę takich działań

i nie do końca wyczuwaliśmy charyzmat ks. Jerzego. Nigdy nie

koncelebrowałem z ks. Jerzym Mszy za Ojczyznę..... Ale

czytałem teksty jego homilii i słuchałem niezliczonych relacji

bezpośrednich uczestników tych mszy Św. - moich parafian

czy przyjaciół.. Rodziła się wtedy wyjątkowa, duchowa jedność

i solidarność z działaniami ks. Jerzego - tego bardzo

potrzebowaliśmy, zwłaszcza w ponurych, kolejnych latach

stanu wojennego - pracowałem wtedy w położonej nieopodal

Warszawy, Górze Kalwarii....

A pod koniec sierpnia 1984 roku z woli przełożonych

zakonnych znalazłem się ponownie w Głuchołazach i tak jak

już wspominałem, ponownie w roli duszpasterza i katechety

młodzieżowego. Wracałem jak do domu....Ale... Moi liczni byli

~ 37 ~

maturzyści byli już dorosłymi ludźmi.... Albo na miejscu, albo

po studiach czy jeszcze studiujący w świecie... A ja.. Wracający

z wielkiego świata i jakoś zbyt dorosły /zwłaszcza po

doświadczeniach goryczy stanu wojennego/ by.. Znowu

zdawać z kolejnymi rocznikami maturę. Nie było tak źle

- swoje obowiązki starałem się wypełniać wzorowo.... Ale

chciałem powiedzieć, że nie było łatwo...

I wtedy przyszedł październik 1984 roku.... I jak grom

z jasnego nieba rozeszła się wiadomość, że uprowadzono ks.

Jerzego Popiełuszkę... I trzeba było wszystko na nowo

przewartościować. Dramat tamtych dni... To oczekiwanie...

Ten ból i modlitwa zbliżały ludzi do siebie, ludzie chcieli

i potrzebowali być razem.

I to wtedy znalazłem się - spontanicznie jakoś wśród ludzi

Solidarności a oni coraz częściej jakoś blisko mnie. I pojawiło

się kolejne doświadczenie, które z pewnością przesądziło

o nowym wymiarze mojej kapłańskiej posługi - podczas

tamtych koszmarnych październikowych dni byłem trzy doby

w Warszawie, byłem też w kościele Św. Stanisława Kostki na

Żoliborzu i koncelebrowałem wraz z licznymi kapłanami mszę

Św. 19 października koło północy - tę mszę Św., podczas której

dotarła wiadomość, iż odnaleziono niestety martwe ciało

zamordowanego ks. Jerzego.

To wtedy już na pewno wiedziałem, że trzeba podjąć trud ks.

Jerzego dosłownie...

~ 38 ~

Wiem, że potem w uroczystościach pogrzebowych, ks. Jerzego

w Warszawie uczestniczyła spora grupa działaczy głuchołaskiej

i nyskiej Solidarności - pamiętam, że po ich powrocie

z Warszawy wspólnie oglądaliśmy zdjęcia z tego wydarzenia,

zrobione bodajże przez Ryśka Kondrackiego z Nysy.

Nie pamiętam szczegółów dotyczących decyzji, że Msze

Święte za Ojczyznę będą w Głuchołazach odprawiane - wiem

na pewno, iż bardzo pragnąłem być animatorem takich

spotkań i pamiętam jednoznaczną aprobatę dla tej inicjatywy

ze strony ówczesnego proboszcza ks. Wiktora Krawczyka.

Przypominam jednocześnie, że to wszystko, co dane mi było

przeżyć wcześniej a potem wydarzenia wokół męczeńskiej

~ 39 ~

śmierci a potem pogrzebu ks. Jerzego Popiełuszki

zdeterminowały i mnie, i miejscowe środowisko

solidarnościowe do rozpoczęcia spotkań w kościele i poza nim.

Wspaniałych, mobilizujących i integrujących środowisko

wydarzeń było wiele. Jednym z mocniej wpisujących się

w pamięć było uroczyste poświęcenie sztandaru miejscowej

Solidarności, podczas jednej z takich mszy św. za Ojczyznę.

W wydarzeniu uczestniczyły tłumy wiernych nie tylko

z Głuchołaz - uroczystość uświetnił swoją obecnością,

przebywający akurat w Głuchołazach na rutynowej wizytacji

wspólnoty zakonnej, przełożony generalny zakonu Marianów

z Rzymu, ks. Donald Petraitis, Amerykanin. W tym miejscu

chcę jeszcze raz chcę podkreślić otwartość na sprawę i nie

ukrywam odwagę proboszcza ks. Wiktora Krawczyka, który

życzliwie monitorował i przygotowanie sztandaru i liturgiczną

uroczystość - przypomnijmy Solidarność w tym okresie była

zdelegalizowana. Nie sposób zapomnieć przejmującego ducha

tego spotkania, wrażenie robiła również zewnętrzna oprawa

- te niezliczone ilości kolorowych wstążeczek, różnej długości

rozciągniętych od drzewca sztandaru do rąk wiernych

znajdujących się w świątyni.... I potem po poświęceniu

wzruszająca scena, kiedy to każdy z wiernych chciał, chociaż

kawałeczek wstążeczki zabrać ze sobą na pamiątkę - ludzie

całowali ze czcią otrzymane wstążeczki i wkładali do swoich

modlitewników...

Tak to była ogromna przygoda - to nie były tylko pojedyncze

comiesięczne spotkania na mszy, ale to było szczególne

środowisko, środowisko bliskich sobie ludzi, wierzących

~ 40 ~

i modlących się, pomagających sobie nawzajem i innym

będącym w potrzebie - to była szczególna wspólnota.

Trzeba przypomnieć także tych, którzy angażowali się

w przygotowanie poszczególnych mszy św. - ludzie młodsi

i starsi, z Głuchołaz, ale też z Nysy, z Warszawy, z Opola...

Dla sprawiedliwości trzeba przypomnieć, że ja nie byłem

jakoś szczególnie zaangażowany w formalną działalność

Solidarności - nie uczestniczyłem w żadnym ze spotkań

działaczy, nawet nie znałem miejscowych struktur - ani nie

było to potrzebne ani bezpieczne...Wiedziałem, że niektórzy

z tych, którzy byli aktywni przy organizowani mszy byli

również aktywni w strukturach Związku, np. Piotrek Łojko,

Janek Jabłoński czy bracia Adam i Antek Wróbel z Głuchołaz

czy Rysiek Kondracki z Nysy, ale nasze spotkania miały szerszą

płaszczyznę i były otwarte dla wszystkich podobnie myślących

- najważniejsze, że w tej wspólnocie czuliśmy się naprawdę

wolni.... Trzeba byłoby wymienić z nazwiska wiele osób,

którym zawdzięczaliśmy atmosferą tamtych spotkań, ludzi,

którzy dzielili się swoją wiarą i wiedzą, swoimi talentami

- przypomnijmy, więc chociaż niektórych - Basia Wanatowicz

z Nysy, która przygotowywała poezję patriotyczną

i recytowała w kościele, Robert Pawlaczyk z gitarą i ze

wspaniałym głosem - jeszcze dziś brzmią w uszach

wykonywane przez niego piosenki np. Kaczmarskiego i inne

pieśni patriotyczne, Wojtek Rębisz i Halina Kondracka z Nysy

czy Ania Paszuda - Fedorów z Opola i ich lektorskie głosy, czy

wspaniała Anka Maksjan z Warszawy, pochodząca z Sannik

koło Łowicza - wszyscy czekaliśmy na jej przyjazd i recytatorski

~ 41 ~

głos... Niezapomniane są też spotkania u śp. Ani i Edwarda

Zielińskich ze wspaniałą kuchnią czy spotkania u Stefy

Muzykowej i u Majki Marcinkowskiej.... Na tych ludziach

można było polegać - to liczni z nich zaangażowali się niemal

jednocześnie w koordynowaną przeze mnie pomoc Kościołowi

prześladowanemu w byłej Czechosłowacji - myślę tu

o ogromnej pracy, którą niektórzy z nich włożyli

w przerzucanie literatury religijnej do sąsiadów przez zieloną

granicę....

Pozostaje też pytanie, które intryguje niektórych - czy nie

mieliśmy kłopotów z władzą, u UB - otóż, jeśli chodzi o msze

za Ojczyznę w zasadzie nie, poza jednym epizodycznym

wydarzeniem. Jeden jedyny raz dostałem formalne wezwanie

z Urzędu Wojewódzkiego w Opolu na spotkanie zdaje się, że

w biurze d/s wyznań.

Okazało się, że człowiek, który mnie wezwał był rzekomo

nieobecny a urzędnik ze mną rozmawiający stwarzał wrażenie,

że nie bardzo wie, o co chodzi, ale w końcu zdradził, że rzecz

dotyczy celebrowanych przez mnie mszy za Ojczyznę

w Głuchołazach. Informował mnie, jak to sam określił -

życzliwie, że msze za Ojczyznę na Opolszczyźnie nie mają

żadnych tradycji, że mogą być rozumiane, jako niepotrzebna

prowokacja, że mogę mieć kłopoty...O spotkaniu natychmiast

poinformowałem księdza biskupa, który uspokajał, iż to nie

pierwsze ani ostatnie na Opolszczyźnie spotkanie tych panów

z duchownymi a dziełu i wspólnocie z nim związanej udzielił

swojego pasterskiego błogosławieństwa.

~ 42 ~

A potem nadszedł rok 1989 i... Pierwszy niekomunistyczny

premier Tadeusz Mazowiecki.....Jakże byliśmy wtedy

wzruszeni i jakżeż gorąco modliliśmy się na naszych Mszach za

Ojczyznę w jego intencji i by wszystko wyszło.. Dla dobra

Narodu i dla prawdziwej i pełnej wolności...I...

Wyszło...Zaskakująco...I nie we wszystkim szczęśliwie... I dla

niektórych... Z koniecznością podjęcia radykalnych decyzji, ale

na szczęście w wolności i bez koszmarów reżimu. Tak było i ze

mną - po upadku reżimu... Okazało się, że ja i moi współbracia

kapłani od Marianów jesteśmy potrzebni na Słowacji...I że nikt

już z zewnątrz nie może nam w tym zabronić. Po zaproszeniu

biskupa słowackiej Nitry Jana Chryzostoma Korca - byłego

więźnia reżimu a wkrótce, bo już w 1991 roku kardynała,

przełożeni zakonni zgodzili się na wyjazd na początek - trzech

~ 43 ~

kapłanów na Słowację. Pod koniec sierpnia 1990 roku

podjęliśmy w trójosobowej wspólnocie /wszyscy trzej kapłani

Piotr Fedorowicz, Stanisław Maliński i ja wyjechaliśmy

z Głuchołaz właśnie/ pracę duszpasterską w miejscowości

Drietoma koło Trenczyna a ja zostałem tam proboszczem.

Pracuję w tej diecezji do dziś - obecnie na drugim już miejscu,

w miejscowości Horne Srnie też koło Trenczyna i od 2001

roku, jako ksiądz diecezjalny diecezji Nitra. Cóż powiedzieć na

koniec tego krótkiego wspominania....Pamiętam tę

szczególną, nieformalną wspólnotę serc i modlitwy. Ożywiała

nas ta sama nadzieja i święta powinność, byliśmy przekonani,

że Ojczyźnie znajdującej się w potrzebie, służymy w ten

sposób najlepiej jak umiemy. Chcę pamiętać o wszystkich

i o każdym z osobna - noszę ich w pamięci i w sercu.

Zawdzięczam tym ludziom wiele....I w osobistej...

I w patriotycznej formacji.... Zawdzięczam wiele, jako

duszpasterz.... Niektórzy twierdzą, że to te szczególne lata

i wydarzenia nas stworzyły..... Z pewnością czasy były

niepowtarzalne.... Ale wierzmy, że w każdym czasie żyją

niepowtarzalni ludzie.. Trzeba się modlić by chcieli się

spotkać... A wtedy i wspólnota jest możliwa i świadectwo ich

życia i wiary jest twórcze i niepowtarzalne... I na pewno

zostawia ślad.... A my bądźmy szczęśliwi, jeśli możemy robić

to, czego naprawdę pragniemy.....

Ks. Stanisław Ługowski

Ul. Súhradská 379/10 914 42 H O R N E S R N I E Słowacja

~ 44 ~

Sztandar NSZZ Solidarności w Głuchołazach powstał w roku

1985 z inicjatywy p. Piotra Łojko. Jest on jednocześnie

autorem projektu. Uderza w nim prostota i oszczędność

symboli. W górnej części awersu widnieje napis NSZZ

SOLIDARNOŚĆ, u dołu zaś GŁUCHOŁAZY. Oba napisy

podkreślają wkład naszego Głuchołaskiego grodu w walkę

o wyzwolenie się spod komunizmu. W środku sztandaru, jako

jego centralny motyw znajduje się godło Polski, srebrny orzeł

w koronie. Przywołuje on w pierwszej kolejności

przynależność narodową, następnie odwołuje się do całej

historii Polski, w wyniku, czego budzi głęboki patriotyzm.

Rewers sztandaru jest nieco bogatszy w treść. Jego głównym

motywem jest Chrystusowy krzyż, który swym kształtem

przypomina Order Odrodzenia Polski. Wszystkie pozostałe

symbole i tematy zostały umieszczone na jego tle. Nadaje to

rewersowi wymiar chrześcijański (Kościół Boży), głęboko

związany z naszą tożsamością narodową. Zawołanie „Bóg,

honor, ojczyzna”, które przez lata towarzyszyło narodowi

polskiemu, a obecnie jest odzierane z pierwszego członu,

nawiązuje do naszej chwalebnej przeszłości i integralnie

związanej z nią religijności. Nieprzypadkowo napis „Bóg” ma

większe litery: Bóg jest wartością nadrzędną względem

wszystkiego innego. W sercu krzyża znajduje się wyobrażenie

Polski. Ponownie symbolika tego jest znamienna i chce

powiedzieć, iż nie ma polskości bez Chrystusa. Na mapie Polski

zostały umieszczone najważniejsze daty w drodze do wolności

utraconej po II Wojnie Światowej, zarówno wydarzenia

mające miejsce w Polsce, jak i na Węgrzech

i w Czechosłowacji. U samego zaś dołu sztandar przywołuje

~ 45 ~

głęboko związaną z naszym narodem pobożność maryjną

– w wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej, patronki naszej

ojczyzny. Uderza duża poprawność teologiczna: w centrum

znajduje się Chrystus wraz ze swym Kościołem. Maryja zaś jest

częścią tej tajemnicy. Zarówno awers sztandaru, jak i jego

rewers nawiązują do najpiękniejszych tradycji naszego

narodu.

Ks. Prof. Waldemar Rakocy CM. Głuchołazianin

To trzeba napisać

Podczas kolejnej rocznicy NSZZ „Solidarność” ks. Proboszcz

Edward Cichoń odprawił mszę św. w intencji Ojczyzny

i wygłosił okolicznościowe kazanie. Wygłoszone słowo Boże

nawiązywało do wcześniej wygłoszonego kazania w Nysie,

które głosił, jak był wikariuszem.

Wstań Polsko

Wstań z donosów i anonimów

Wykrętów i morza kłamstw

Przebudź się wstań

Wstań tak jak wstaje słońce

Obudź się wreszcie z naszych marzeń i westchnień

~ 46 ~

Z naszych kawiarń i fabryk

Obudź się kraju mój

Niech będzie tak jak śpiewał

O Polsce Ludowej - poeta

Polak Tułacz

Niech Prawda znaczy prawda

A sprawiedliwość sprawiedliwość

Obudź się – Kraju mój….

Ks. Proboszcz przypomniał nam jak bardzo byliśmy blisko Boga

i siebie w czasach internowania, prześladowań, szykan…

W tamtych czasach stwierdziliśmy słowami z Psalmu 29

w tłumaczeniu Czesława Miłosza – „Pan da siłę swojemu

ludowi, Pan da siłę swojemu ludowi błogosławieństwo

błogosławieństwo pokoju” Słowa te są wypisane na pomniku

Trzech Krzyży.

Stawaliśmy pod krzyżem przy Maryi i wołaliśmy:

„Przed Tobą Matko

Twoja Polska Zatroskana

W błagalnej prośbie zgina dzisiaj swe kolana

~ 47 ~

Maryjo dźwignij

Naszą pracę i nasz trud

Maryjo dźwignij

Solidarny polski lud

Tylko z Tobą solidarni

Tylko z Tobą trwać pragniemy

Nic bez Ciebie, wszystko z Tobą

Jasnogórska nasza Pani.”

Wołaliśmy gorąco My chcemy Boga w książce, w szkole,

w rodzinie… Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie … I prośby

zostały wysłuchane …Runęły mury… Wiele się zmieniło…

Zmienili się także ludzie… i niestety, ale wydaje się, że na

gorsze… Pan Bóg pysznym się sprzeciwia, pokornym daje

łaskę… Niestety zabrakło Solidarności… Bo zabrakło Boga…

W swoim czasie ks. Tischner mówił: ”Miniony rok formował

nas wedle wzorca idei Solidarności, idei głęboko

chrześcijańskiej. Dziś przechodzi ona okres próby. Czym może

i powinna stać się Solidarność po okresie próby. Solidarność,

która przeszła próbę, staje się braterstwem.”

Powinniśmy, więc stać się braćmi jedni drugim…

~ 48 ~

Krzyż czy mogło być inaczej

Nim stanął pomnik ks. Jerzego Popiełuszki na terenie kościółka

Gimnazjalnego było i jest to miejsce modlitwy i naszych

protestów. Panie z naszego środowiska, jako pierwsze

zainicjowały tę formę protestu. W jednej z piwnic z gałązek

tuji uwiły krzyż symbol naszej wiary. W przededniu dnia, kiedy

szczególnie pamiętamy o naszych kochanych mamach.

W wtorkowy wieczór dnia 25.05.1982R. krzyż wdzięczności

wielkości 2 m. został ułożony przy Kościołku Gimnazjalnym.

W tym miejscu ciągle powstawały nowe krzyże układane

z kwiatów, lecz sukcesywnie były niszczone przez „nieznanych

sprawców”. Kolejny krzyż już stalowy z okowami na

ramionach i symboliczną „S” został wykonany przez

robotników Galmetu. W strugach ulewnego deszczu pod

osłoną nocy oddani sprawie koledzy miłujący i kochający

Ojczyznę

Śp. Wiesław Kulpa – nauczyciel

Jan Jabłoński – robotnik

Henryk Ustianowski – nauczyciel

Zamontowali nasz krzyż w miejscu modlitwy i pamięci. Ten

robotniczy krzyż koledzy z Galmetu przyozdobili tablicami

o różnej treści. Na jednej z tablic Zbyszek Krzywdziński

wygrawerował cytat: „Wszystko, co godzi wolność człowieka

~ 49 ~

nosi zalążek śmierci”. Kolejną tablice, która informowała

o śmierci ks. Jerzego wygrawerował Ryszard Czarniecki. Ten

stalowy robotniczy krzyż ostał się i istnieje do dziś w innej

części placu kościelnego, brakuje jedynie wspomnianych tablic

- zostały skradzione.

~ 50 ~

~ 51 ~

Zło dobrym zwyciężaj

Sobota, 20 października 1984 r., czyli następnego dnia po

uprowadzeniu ks. Jerzego podano społeczeństwu

w komunikacje telewizyjnym szokującą wiadomość. W piątek

19 października, 1984r. uprowadzono ks. Popiełuszkę.

Informację przekazano pod koniec głównego dziennika TV. Ta

wstrząsająca wiadomość była wielkim bólem dla wielu

Polaków. Z niecierpliwieniem oczekiwaliśmy odnalezienia ks.

Jerzego. W dniu 31 października 1984 r. prasa zamieściła

komunikat MSW.

Tama w Włocławku - miejsce odnalezienia ks. Jerzego.

~ 52 ~

Odnaleziono i wydobyto z toni wód Zalewu Wiślanego

w okolicach Włocławka ciało ks. Jerzego Popiełuszki. Po tych

informacjach cała Polska przygotowywała się do pogrzebu.

Pierwszy nekrolog w Głuchołazach.

Z Głuchołaz na pogrzeb udała się grupa mieszkańców.

Robotników należących do NSZZ Solidarność na pogrzebie ks.

Jerzego reprezentowała delegacja w składzie przewodniczący

MKO Solidarność Stanisław Tkacz oraz członkowie: Zygmunt

Żak, Piotr Łojko i Adam Wróbel. Pogrzeb ks. Jerzego to

patriotyczna manifestacja Polaków, pozostał smutek, żal

i wspomnienia. W sercu rodziła się myśl jak w naszym mieście

upamiętnić zamordowanego kapłana, kapelana ludzi pracy. Na

posiedzeniach zarządu MKO NSZZ Solidarność w Głuchołazach

~ 53 ~

temat ten był kilka razy omawiany. Uchwałom z dnia 21 marca

1991 r. powołano komitet budowlany pomnika poświęcony

pamięci ks. Jerzego. Do realizacji zadania przystąpiono

natychmiast, powstało kilka projektów. O zaistniałej

inicjatywie w naszej organizacji delegowany kolega do

kontaktu z kościołem osobiście poinformował ks. Biskupa Jana

Bagińskiego. Po krótkiej rozmowie ks. Biskup obejrzał projekt

pomnika, udzielił kilku wskazówek i zaakceptował pomysł. Po

zapoznaniu się z terenem i znalezieniu wykonawcy zlecono

wykonanie dzieła. Uzgodniony termin dobiega końca,

otrzymujemy informacje - pomnik został wykonany. Projekt

zrealizował Pan Paweł Hajek zamieszkały w Czechach na

Morawach w pobliskich Mikulovicach. Kamień węgielny

i czołowa płyta wykonane zostały z granitu – Liberecka Zula.

Projekt płaskorzeźby ks. Jerzego zaprojektował i wykonał

mieszkaniec Głuchołaz Pan Mirosław Żurawski. Sam odlew

wykonany został w porozumieniu z zakładową Komisją

Solidarności w Zakładach Urządzeń Przemysłowych w Nysie

(dzisiaj zakład już nie istnieje). Uroczystości związane

z postawieniem pomnika to dwudniowe świętowanie,

w przeciągu kilku tygodni w naszym mieście. Pierwsza

doniosła uroczystość o znaczeniu historycznym dla Głuchołaz

to msza św. w intencji Ojczyzny sprawowana w kościele

parafialnym. Uroczysta Eucharystia została ubogacona

śpiewem naszego chóru, który odśpiewał “Gaude Mater”. Po

mszy św. nastąpiło poświęcenie kamienia węgielnego

i wmurowanie aktu erekcyjnego pod budowę pomnika ku czci

ks. Jerzego. W dniu 29 września 1991 r. Po uroczystościach

chór parafialny w łączności z wiernymi odśpiewali pieśń

~ 54 ~

„Ojczyzno ma” oraz hymn „Boże coś Polskę”, godnie oddając

atmosferę uroczystości. Dokument sporządzony został na

papierze czerpanym i podpisany został przez przedstawicieli

organizacji działających na terenie Miasta I Gminy Głuchołazy.

Dokument podpisali: ks. Rafał Andrychowicz proboszcz parafii

św. Wawrzyńca w Głuchołazach, Stanisław Tkacz Burmistrz

Miasta i Gminy w Głuchołazach, Piotr Łojko Przewodniczący

MKO NSZZ Solidarność w Głuchołazach. Dzień 11 listopada

1991 r. to 73 rocznica odzyskania przez Polskę naszą Ojczyznę

Niepodległości. To kolejny dzień naszych uroczystości.

W świąteczny poniedziałek mieszkańcy Głuchołaz czas

świętowania rozpoczęli uczestnictwem w mszy św., którą

celebrował w kościele św. Wawrzyńca ks. Biskup Jan

Wieczorek. Po mszy św. nastąpiła doniosła chwila odsłonięcia

i poświęcenia pomnika. Poświęcenia dokonał ks. Biskup Jan

Wieczorek. W uroczystościach odsłonięcia i poświęcenia

pomnika uczestniczyli: Burmistrz Miasta i Gminy Głuchołazy

Stanisław Tkacz Przewodniczący MKO NSZZ Solidarność

w Głuchołazach Piotr Łojko (dokonał odsłonięcia pomnika)

Kapłani z Dekanatu i Słowacji Wśród zaproszonych gości na

uroczystości przybyli rodzice Pana Pawła Hajka (wykonawcy

pomnika) Olga i Franciszek Hajek z Mikulovic oraz goście ze

Słowacji. Grono zaproszonych gości poszerzyły poczty

sztandarowe NSZZ „Solidarność”: Zakładu Obuwia „Primus”

w Prudniku, Zakład Przemysłu Bawełnianego „Frotex”

w Prudniku, Zakładów Urządzeń Przemysłowych w Nysie, Huty

„Mała panew” w Ozimku, Huty „Andrzej” w Zawadzkiem,

Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Opolu. PKP

Lokomotywowni Pozaklasowej w Opolu.

~ 55 ~

~ 56 ~

I tak się zaczęło

~ 57 ~

W 1990 r. Pan Piotr Łojko

z Głuchołaz wraz ze swoim

przyjacielem z Solidarności zgłosił

się do naszego zakładu,

w Mikulovicach, aby zamówić

pomnik dla tragicznie zmarłego ks.

Jerzego Popiełuszki. Niestety,

wówczas realizacja tego

zamówienia nie była możliwa. Dlatego mistrz kamieniarstwa

Franciszek Hajek zaproponował im zrealizowanie projektu ze

swoim synem Pawłem Hajek, który był absolwentem SPŠ

Hořících – specjalizacja kamieniarz. Po wykonaniu pomnika

został on umieszczony przed kościołem św. Franciszka. Potem

ojciec i syn (wraz z rodzinami) uczestniczyli we mszy św.

i poświęceniu pomnika. W kościele było bardzo wielu

wiernych, którzy dziękowali rzemieślnikom za wykonany

pomnik, składając podziękowania i wyrazy uznania.

Piąta Rocznica Śmierci Ks. Jerzego

Popiełuszki

W piąta rocznice tragicznej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki

grupa mieszkańców z Głuchołaz i Nysy wspólnie, jako

pielgrzymka udali się do Warszawy na grób ks. Jerzego. Po

wspólnej modlitwie, w kościele Stanisława Kostki w darze

złożyli ryngraf Maryjny. Ten ryngraf i podobne dwa wyrzeźbił

w drewnie mieszkaniec Głuchołaz Włodzimierz Cwaliński.

~ 58 ~

Jeden z ryngrafów był stałą dekoracją mszy św. za Ojczyznę

w naszej parafii. Kolejny jest umieszczony w Holandii

w jednym z Amsterdamskich kościołów.

Ryngraf Maryjny

~ 59 ~

Ku wolności!

3 maj 1981 to święto Królowej Korony Polski naszej Jutrzenki.

Historyczne wydarzenie z przed wielu laty dziś to 190 rocznica

ustawy zasadniczej Naszego Narodu. Tą doniosłą uroczystość

w naszej małej Ojczyźnie w Głuchołazach uczciliśmy przez

uczestnictwo w mszy św., sprawowanej na stadionie „Uni”.

Ofiarę eucharystyczną sprawował i kazanie wygłosił ks.

proboszcz Kazimierz Wójcicki MIC. Współ celebransem mszy

św. był ks. Andrzej Gorczyca MIC.

Msza św. na stadionie.

~ 60 ~

Nasze uczestnictwo w tej eucharystycznej ofierze było

powiewem zrywu wolnościowego i wyrazem głębokiej miłości

ku Maryi i Ojczyźnie ku, Polsce. Uroczystość naszej Jutrzenki

w Głuchołazach ubogacił nasz parafialny chór, prowadzony

przez Pana Jana Dolnego. Śpiewem w czasie liturgii pieśni

“Gaude Mater”, „Bogu Rodzica”, „ Wszystkie Trony Anielskie”

podkreślona została doniosła chwila uroczystości. Chór

w łączności z wiernymi odśpiewał ”Boże Coś Polskę”,

„Jasnogórski Apel” i „ 600 Lat Maryjo”. W uroczystościach

religijno patriotycznych uczestniczyli mieszkańcy Głuchołaz

i mieszkańcy z miejscowości należących do Gminy Głuchołazy,

oraz goście, którzy przybyli z innych miejscowości.

Msza św. na stadionie.

~ 61 ~

Pielgrzymka

W dniu 14 października 1990 r. uczestnictwem we mszy św.

o godz. 1: 30 w kościele parafialnym pod wezwaniem św.

Wawrzyńca i po pokonaniu wielu trudności organizacyjnych

wyruszyliśmy na pielgrzymi szlak. Podróżując autokarem przez

Czechy, Austrię, dotarliśmy do słonecznej Italii. Na trasie

naszej pielgrzymki odwiedziliśmy Padwę, Wenecję, Rzym,

Watykan, Monte Casino, Asyż, Neapol – Wezuwiusz.

Przebywając w tych miejscowościach nawiedzaliśmy kościoły

z grobami ojców naszej wiary. Na Monte Casino zwiedziliśmy

klasztor Benedyktyński.

Polski cmentarz na Monte Casino.

~ 62 ~

Jak przystało na pielgrzymów z Głuchołaz byliśmy obecni na

cmentarzu żołnierskim. Poległym w bitwie o Monte Casino

i tym, którzy przelali krew za Polskę wolną i niepodległą

oddaliśmy hołd i szacunek. Modlitewny udział w mszy św.

sprawowanej na Polskim żołnierskim cmentarzu Monte Casino

jest naszym wyrazem wdzięczności i pamięci. Mieszkając na

Campingu „Flaminio” w okolicach Rzymu. W późnych godz.

wieczornych otrzymaliśmy telefoniczną radosną wiadomość.

Ojciec Hejmo osobiście poinformował naszego organizatora

słowami następującej treści „ jutro z grupą pielgrzymów

proszę być o godz. 6: 30 przy Spiżowej Bramie”.

Watykan - Kaplica Papieska.

~ 63 ~

Była to dla nas nie tylko radosna informacja, ale i wyróżnienie

dla Głuchołaz. Wspólnie z innymi pielgrzymami

uczestniczyliśmy w porannej mszy św. z Janem Pawłem II

w kaplicy papieskiej na Watykanie. Po odprawieniu mszy św.

Jan Paweł II udzielił nam krótkiej audiencji, na której wręczył

nam różańce papieskie.

Wręczenie różańca.

~ 64 ~

POCZTA

Śląsk Opolski –

Głuchołazy Poczta „NSZZ Solidarność”

w latach 1982-1987. Tą

wiadomość poświęcam

niezależnym wydawnictwom istniejącym w naszym mieście.

W okresie stanu wojennego przedstawione i wydane zostały

dwa znaczki. Narzędzia do funkcjonowania poczty podziemnej

np.: koperty, stemple, pieczęcie różnego rodzaju matryce

zostały zrobione i wydane w 1983 roku w zakładzie galanterii

metalowej „Galmet”. Zamysł wydania i ukazania walorów

~ 65 ~

znaczka poczty podziemnej narodził się po sądowych

procesach pokazowych, na których sądzono działaczy

związkowych. Procesy odbywały się w Opolu w klubie

garnizonowym, który znajduje się przy ulicy Katowickiej.

Szczególna wartość wydanych znaczków stempli i pieczęci

poczty podziemnej Głuchołazy wynika z faktu, że drukowane

i wydane zostały w okresie działalności konspiracyjnej poczty.

Za drukowanie, posiadanie lub rozpowszechnianie,

czegokolwiek wiek poza oficjalnym obiegiem, można było

narazić się panującej władzy i otrzymać w „nagrodę” kary

więzienia lub spodziewać się różnorakich szykan

i prześladowań. Wszelka działalność konspiracyjna była, więc

czynem heroicznym. Znaczki symbole „Solidarności”

podziemnej spełniały ważną rolę w walce z panującym

reżimem „W R O N Y”. Oprócz wartości kolekcjonerskiej były

dla społeczeństwa symbolem braku uległości wobec

znienawidzonej władzy. Cena znaczka, stempla, pocztówki czy

koperty wydanej w naszym mieście była niska.

~ 66 ~

Stanowiła formę cegiełki wspierając działalność poczty

podziemnej Solidarności. Poczta ta nie była strukturą jednolitą

w naszym mieście. Istniało wiele niezależnych wydawnictw,

które powstały w sposób żywiołowy. Jakość druku zależała od

możliwości technicznych, jakimi dysponowaliśmy. Często był

to słaby papier, jednobarwny druk i nierówno obcięte brzegi.

Precyzja czy wykonanie druku wielobarwnego w naszym

mieście w czasie trwania stanu wojennego było niemożliwe.

Związkowcy w Głuchołazach działający w strukturach

podziemnej Solidarności byli bardzo a bardzo niepokojeni

przez „SB” ciągłymi rewizjami, wezwania i niepokojeni

w zakładach pracy. Pierwsze znaczki, stemple, kartki stanu

wojennego wykonywane był w obozach internowania.

W 1982 r. były drukowane w drukarniach przez znane

~ 67 ~

wydawnictwa: Solidarność Walcząca, Poczta Niezależna,

Poczta Kraków itp. Szacuje się,

że w Głuchołazach wydano mały

nakład około 1000 szt. Obecnie

dwa znaczki, które zostały

wydane przez podziemną pocztę

działającą w Głuchołazach

opisane są w zagranicznych

katalogach.

Znaczek nr.1 poczty podziemnej-

przedstawia okno więzienne ze

świecą. Symbolizując uwiezienie

działaczy Solidarności.

Znaczek nr.2 poczty podziemnej-

przedstawia krzyże Gdańskie,

znaczek poświęcony poległym stoczniowcą 1970r. W stanie

~ 68 ~

wojennym byłem odpowiedzialny za naszą pocztę podziemną

i na łamach tego artykułu pragnę przypomnieć o tym

czytelnikom. W tamtych czasach byłem pracownikiem

„Galmetu” poznałem wspaniałych ludzi, z którymi wspólnie na

terenie miasta i zakładu walczyliśmy o Polskę wolną

i sprawiedliwą.

Wyrazy wdzięczności pamięci kieruję do kolegów

i znajomych: Zbyszek Krzywdziński, Rysiek Czarniecki, Jan

Holczyński, Józek Medoń, Rysiek Mogielnicki, Kazik Musiał,

Wiesiek Kulpa, Heniek Ustianowski, Rysiek Niciejewski Zbyszek

Błauciak. I wielu wielu innych kochających Ojczyznę.

Jan Jabłoński

~ 69 ~

Drukarnia

Nasza drukarnia intensywnie pracowała w czasie stanu

wojennego. Ściśle współpracując z pocztą podziemną.

Drukarnia przekazywała ważne informacje społeczeństwu

drukując i wypuszczając w obieg ulotki, kartki z życzeniami na

rożne okazje, koperty okolicznościowe. Poniższy zestaw

drukarski, jaki ukazujemy czytelnikom używany był do

ostatniej chwili a może i dłużej. W tym zestawie czytelnik,

może zobaczyć matryce, które zrobił nasz mieszkaniec.

~ 70 ~

~ 71 ~

Nasz zestaw drukarski

~ 72 ~

Posiadamy sprawdzone informacje, że ulotka wzywająca do

„uwolnienia” więźniów sumienia wydana w Głuchołazach

ukazała się w różnych rejonach dworców kolejowych

południowej Polski.

~ 73 ~

~ 74 ~

Ponury stan

Nasi działacze działający w strukturach NSZZ „Solidarność”

w okresie stanu wojennego na mocy dekretu z dnia

12.XII.1981 r. o stanie wojennym popełnili przestępstwo. Za

dokonane czyny zostali internowani i aresztowani.

Internowani w Nyskim więzieniu od lewej Stanisław Tkacz

Homa Bogusław 09.08.82 - 03.03.83 A

Glombica Alicja 26.08.82 - 28.08.82, 30.08.82 - 24.12.82 A

Jabłoński Jan 26.09.82 - 09.12.82 A

Jabłoński Henryk 31.08.82 - 02.02.83 „Anioł” A

~ 75 ~

Kulpa Wiesław 19.10.82 - 08.12.83 A

Karaczyn Zbigniew A

Kajdan Roman 28.08.82 - 16.10.82 I

Laskowski Jacek 28.08.82 - 16.10.82 I

Maligłówka Jordan 13.12.81 - 24.03.82 I

Owsianka Marian 26.08.82 - 08.12.82 A

Panek Jerzy 09.05.82 - 23.07.82 I

Suszkiewicz Henryk 01.06.82 - 14.01.83 A

Suszkiewicz Janina 20.08.82 - 14.01.83 A

Tkacz Stanisław 14.12.81 - 23.07.82 I

Ustianowski Henryk 31.08.82 - 21.01.83 A

Walkiewicz Mieczysław 09.05.82 - 25.05.82 I

Winiarski Olgierd 13.12.81 - 24.12.81 I

Zbaniuszek Jerzy 28.08.82 - 16.10.82 I

Żak Zygmunt 09.05.82 - 02.02.83 A

Na zasadzie art. 11 pkt. 1 kpk wzw z art. 361 § 1 kpk

uniewinnił Zbigniewa Karaczyna od popełnienie zarzuconych

czynów str. 16 SgW 1/83

~ 76 ~

Taki modlitewnik otrzymywali tylko internowani.

~ 77 ~

Jesteśmy dumni, że nasz mieszkaniec Stanisław Tkacz był

w gronie tworzących struktury NSZZ „Solidarność” Śląska

Opolskiego.

~ 78 ~

~ 79 ~

Nie zaakceptowali !

Polacy nie zaakceptowali stanu wojennego. Swój protest

wobec stanu wojennego wyrazili też pracownicy „Galmetu”

wywieszając na kilkunastometrowym kominie flagę z napisem

„Solidarność”. Inicjatorem protestu był Piotr Trafny.

A wykonawcom pomysłu był Stanisław Łysek. Po umocowaniu

flagi między godziną 21: 00 a 22: 00 na kominie, schodzący

„zabezpieczył” drabinkę smarem i drutem kolczastym. Po

przyjściu do pracy dnia następnego pracownicy z dumą

patrzyli na powiewającą flagę. Dla panującej władzy był to

wielki kłopot. Wezwano straż pożarną celem zdjęcia flagi po

przyjeździe i zapoznaniu się ze sprawą strażacy odmówili

wykonania zadania. Dla

władzy problem narastał,

lecz po kilku godzinach

łopoczącą flagę zdjęto.

Pomimo, że „pewien” pan

zdjął flagę odnieśliśmy

zwycięstwo.

Duszpasterstwo

Ludzi Pracy w

Głuchołazach Wykłady, które odbywały

się na plebanii parafii św.

Wawrzyńca wspierane były

~ 80 ~

często wystąpieniami różnych prelegentów. Jednym z nich był

ks. profesor Gerald Kusz, wykładowca z Opolskiego

Seminarium Duchownego w Nysie. W ramach spotkań

Duszpasterstwa Ludzi Pracy jeden z uczestników spotkania

przygotowywał temat omawiany następnie na spotkaniach.

Przygotowujący program korzystał z encyklik papieskich takich

jak:

Rerum Novarum - Papież Leon XIII - O Kwestii Robotniczej

Quadragesimo Anno - Papież Pius XI - O odnowieniu ustroju

społecznego i dostosowaniu go do normy prawa ewangelii

Mater Et Magistra - Papież Jan XXIII - O współczesnych

przemianach społecznych w świetle nauki chrześcijańskiej

Pacem In Terris - Papież Jan XXIII - O pokoju między

wszystkimi narodami opartym na prawdzie, sprawiedliwości,

miłości i wolności.

Populorum Progressio - Papież Paweł VI - O popieraniu

rozwoju ludów.

Laborem Exercens - Papież Jan Paweł II - O pracy ludzkiej.

Na jednym ze spotkań odbyliśmy chwilę modlitwy adoracyjnej

w zakonnej kaplicy księży MIC, którzy w tym czasie pracowali

w Głuchołazach. Po modlitwie i chwilowej zadumie, z rąk ks.

proboszcza Wiktora Krawczyka otrzymaliśmy okolicznościowy

obrazek Matki Bożej w wizerunku Matki Boskiej

Częstochowskiej. Każdy uczestnik spotkania na obrazku z tyłu

~ 81 ~

własnoręcznie napisał datę spotkania i miejscowość. Był i jest

to moment wzruszający i bardzo zobowiązujący. W spotkaniu

uczestniczyli: Łojko Piotr, Tkacz Stanisław, Wróbel Adam,

Wróbel Antoni,

Żak Zygmunt.

~ 82 ~

Gdańsk – Zaspa

Do Gdańska, miasta ludzi morza, miasta ludzi wielkiej pracy,

kolebki naszych ideałów przybyliśmy z różnych stron Polski:

z Głuchołaz i Opola, Warszawy i Rzeszowa. Pierwsze kroki po

przyjeździe skierowaliśmy do kościoła św. Brygidy. Po krótkiej

rozmowie i odprawie z ks. Jankowskim udaliśmy się na

przydzielone nam kwatery – na czas naszego pobytu

w Gdańsku. W czasie trwania papieskiej pielgrzymki po

Polskim Wybrzeżu pełniliśmy służbę porządkową na ulicach

Gdańska. Pierwsze wrażenie z lekkim dreszczykiem na ciele,

jakiego doznaliśmy nastąpiło po spotkaniu na ulicach Gdańska

opancerzonych wozów i kordonów milicji. W tym momencie

~ 83 ~

napawały nas różne myśli. Jak grom z jasnego nieba nasuwały

się myśli, które przypominały krwawe wydarzenia sprzed lat

i „co dalej?”. Decyzja przecież już zapadła w Głuchołazach,

jedziemy do Gdańska na spotkanie z papieżem. Nie mniej

jednak ta sytuacja, jakiej doznaliśmy na ulicach Gdańska,

może być przyczyną zachowania się jednego z naszych

kolegów. Powrócił na dworzec i udał się w drogę powrotną.

Można go zrozumieć nie wytrzymał tego napięcia.

Od lewej Andrzej Kuliczkowski, Piotr Łojko, Kazimierz Banach, Ks. Jankowski.

~ 84 ~

Od lewej Andrzej Kuliczkowski, Kazimierz Klucznik, Edward Zieliński, Ryszard Jakieła, Piotr Łojko, Kazimierz Banach, Franciszek Sakowicz poniżej: Andrzej Szybiński, Franciszek Bloch, Stanisław Tkacz.

Dnia następnego 12 czerwca 1987 r. udajmy się na Zaspę

i będziemy współuczestnikami mszy św. sprawowanej przez

Jana Pawła II dla całego robotniczego świata pracy. Aby wejść

na teren gdzie znajdował się ołtarz papieski należało przejść

przez bramki kontroli milicyjnej. Nie było możliwości, aby

przenieść na teren sprawowanej eucharystii transparentów

czy flag narodowych. Lecz przez natychmiastowe

i spontaniczne zorganizowanie się zmierzających na

eucharystię i na to znalazł się sposób, czego dowodem są

zdjęcia, że flagi i transparenty znalazły się na placu wśród

wiernych uczestniczących w eucharystycznym spotkaniu.

~ 85 ~

Dostrzegliśmy też mądrość mieszkańców mieszkających

w wielopiętrowych blokach Gdańskiej Zaspy. Do

socjalistycznych haseł widniejących na budynkach umieli

dopisać słowa, które spowodowały właściwy ich wydźwięk

w zaistniałej sytuacji na Gdańskiej Zaspie.

~ 86 ~

~ 87 ~

Dostrzegli nas za granicą

Nasi misyjni ambasadorzy z Głuchołaz pracujący w Brazylii,

przeczytali w miejscowej gazecie VEJA i zobaczyli zdjęcie

naszego transparentu. Jest to zdjęcie z pielgrzymki Ludzi Pracy

w Częstochowie.

Przy najbliższym spotkaniu z misjonarzem w Głuchołazach,

zapytałem ks. Andrzeja, jakie odniósł wrażenie, gdy zobaczył

nasz transparent w ich gazecie. Odpowiedź brzmiała „było to

dla nas bardzo miłe”.

~ 88 ~

1980 Sierpień 1990

Uroczystą mszą św. w dniu 26 sierpnia 1990 r. w której

uczestniczyły delegacje zakładowych komisji NSZZ

„Solidarność”, rzesze mieszkańców oraz zaproszeni goście,

rozpoczęliśmy realizować program, którym uczcimy powstanie

przed dziesięciu laty organizacji związkowej NSZZ

„Solidarność”. W Głuchołazach oprócz mszy św. sprawowanej

w intencji umiłowanej Ojczyzny organizatorzy uroczystości

przy współpracy Komisji Zakładowych oraz życzliwości

sponsorów zorganizowali:

I bieg Solidarności w Głuchołazach

Wystawę historii Solidarności w latach 1980-1990

Rajd kolarski

~ 89 ~

Bieg Solidarności w Głuchołazach rozegrany został w trzech

kategoriach:

A – kobiety 9 km

B – juniorzy 9 km

C D E F – seniorzy 15 km

Trasa biegu przebiegała ulicami naszego miasta. W biegu

uczestniczyli z biegacze miast i miejscowości w Polsce.

Zwycięscy otrzymali pamiątkowy medal i nagrodę. Wystawa

Solidarności w latach 1980-1990 była dobrą lekcją historii

i chętnie odwiedzana przez społeczeństwo. Grupę

zwiedzających wystawę uzupełniali uczniowie i nauczyciele

z Głuchołaskich szkół. Tym samym pogłębiali swoją wiedzę.

Dla niektórych ukazane materiały na wystawie były dużym

~ 90 ~

zaskoczeniem. Rajd kolarski Głuchołazy – Prudnik Klasztor Las

nie tylko zakończył obchody X rocznicy powstania organizacji

NSZZ „Solidarność”, ale i pogłębił też wiedzę uczestników

rajdu o historie i życie księdza kardynała Stefana

Wyszyńskiego - Prymasa Tysiąclecia. Za organizację rajdu

z ramienia MKO NSZZ Solidarność odpowiedzialny był

pracownik fabryki Armatur Głuchołazy kolega M. Korkosz.

Cel imprez:

Uczenie powstania NSZZ „Solidarność” 1980.

Popularyzacja biegu, jako forma rekreacji.

Pogłębienie wiedzy historycznej.

Promowanie Głuchołaz.

~ 91 ~

~ 92 ~

Ulice

Od pierwszych częściowo wolnych demokratycznych wyborów

minęło już ponad 23 lata i w znacznej mierze trudno jest

wrócić pamięcią do tamtych lat i wydarzeń. Należy jednak

przypomnieć niektóre z ważnych wydarzeń, jakie miały

miejsce w Głuchołazach. Według mnie jedną

z najważniejszych spraw, jaką zajął się wtedy zarząd MKO

NSZZ „Solidarność” w Głuchołazach była sprawa

uporządkowania i posprzątania reliktów po byłej władzy

komunistycznej. Starsi mieszkańcy naszego miasta zapewne

pamiętają nazwy ulic z tamtego okresu: ul. Dzierżyńskiego,

ul. Waryńskiego, ul. 22-go Lipca, ul. 15- Grudnia,

ul. Pstrowskiego, ul. Świerczewskiego, ul. Marchlewskiego,

~ 93 ~

ul. Żymierskiego, ul. Spychalskiego, ul. 1-go Maja, ul. Armii

Ludowej, Plac Komuny Partyjskiej, ul. Nowotki, ul. Berlinga. Tu

w Głuchołazach naszej malej Ojczyźnie najszybciej ze

wszystkich miast Opolszczyzny zniknęli pseudo bohaterowie

z nazewnictwa naszych ulic. W ich miejsce pojawili się

prawdziwi Polscy patrioci. Rozmowy i prace na temat nazw

ulic w MKO były już prowadzone od dawna. W listopadzie

1989 r. na posiedzeniu MKO NSZZ „Solidarność” zarząd podjął

uchwałę, w której między innymi czytamy, „ Kiedy w całym

kraju trwa proces demokratyzacji, kiedy znikają z placów

naszych miast ostatnie relikty stalinizmu, zwracamy się

do Naczelnika Miasta i Gminy Głuchołazy a za jego

pośrednictwem do Radnych i Rady Miasta do energicznego

działania w tym kierunku.” Od tego apelu musiało minąć całe

dwa lata, aby tę uchwałę, którą podjął zarząd MKO NSZZ

„Solidarność” można było zrealizować. Pomimo bardzo dużej

przewagi radnych, którzy dostali się do Rady Miasta startując

z list Solidarności, nie udawało się przez dłuższy czas tego

problemu pozytywnie zakończyć. Powód wynikających

trudności był prosty. Po „załapaniu” się do grona radnych, bo

tego nie można inaczej nazwać, część radnych powróciła do

swych partyjnych korzeni. Dlatego w żaden sposób nie można

było uchwały przegłosować. Dopiero 21 marca 1991 r. w dużej

mierze dzięki przypadkowi i zakulisowym rozmowom udało się

uchwałę przegłosować. Co prawda nie w takiej wersji jak

proponował zarząd MKO NSZZ „Solidarność” w Głuchołazach,

ale i tak było to nasze zwycięstwo. Najważniejsze i mam

nadzieję, że ulice naszego miasta – Głuchołaz raz na zawsze

~ 94 ~

pozbyły się komunistycznych nazw. To był jeden z wielu

większych sukcesów Głuchołaskiej „Solidarności”.

~ 95 ~

~ 96 ~

Kolejnym bardzo ważnym zadaniem do wykonania było

uporządkowanie miasta. Należało usunąć, zburzyć trzy

pomniki – relikty socjalizmu. Do dziś nie mogę pojąć, że

w takim małym mieście były dwa pomniki Świerczewskiego.

Jeden na skwerze koło Liceum Ogólnokształcącego a drugi na

ulicy Parkowej. Chcę tylko przypomnieć tym, którzy zajmują

się historią i mieszkańcom naszego miasta, że ten generał

Świerczewski w czasie wojny Polsko – Bolszewickiej zgłosił się

na ochotnika do armii bolszewickiej i wspólnie z armią

Tuchaczewskiego, jako dowódca kompanii nacierał na

Warszawę, naszą stolicę. Zadaję sobie pytanie, kto

w Głuchołazach mógł wpaść na tak szatański pomysł żeby

zdrajcy postawić dwa pomniki i jego nazwiskiem nazwać jedną

z naszych ulic. Z pomnikami było o wiele łatwiej rozwiązać

problem niż dokonać zmian nazw ulic.

~ 97 ~

Byly pomnik Armi Czerwonej

~ 98 ~

Aktualny pomnik.

~ 99 ~

Szczególnie ciepło należy wspomnieć śp. Wiesława Kulpę,

który był bardzo zaangażowany w temacie zburzenia tych

niechlubnych pomników reliktów minionej epoki. To w dużej

mierze Wieśka zasługa i jego zaangażowanie, że pomniki

zniknęły z naszego miasta. To tyle moich refleksji na temat

tych kilku wydarzeń, które zdarzyły się w Głuchołazach.

Ryszard Czarniecki

Świąteczny dzień

Choć to kolejny dzień ponurego stanu wojennego w Polsce

dla mieszkańców Opolszczyzny to wielkie święto,

pełne radości i optymizmu. Wkroczyliśmy na pielgrzymi

szlak, pielgrzymowaliśmy z miast i wsi Śląska Opolskiego,

z kraju i zagranicy. Myślami wracamy do tamtych

~ 100 ~

niezapomnianych chwil, to pociągi pełne pielgrzymów, to

kolorowe korowody pielgrzymów wśród łanów

dojrzewającego zboża. Wszyscy pielgrzymowaliśmy do św.

Anny panującej w sanktuarium na górze Chełmskiej – perły

Śląskiego Wawelu.

Pątnicy z Głuchołaskiej parafii św.

Wawrzyńca na czele z ks. Stanisławem

Chrycem też przybyli do św. Anny by

wspólnie z papieżem Janem Pawłem II

u boku Pani Samotrzeciej uczestniczyć

w nieszporach Maryjnych. W tej

doniosłej uroczystości papież Jan Paweł

II wygłosił homilię i po jej zakończeniu

dokonał koronacji obrazu Matki Bożej –

Opolskiej Pani. Od tej chwili nasza

Jutrzenka Wolności została Królową

Ziemi Śląska Opolskiego.

~ 101 ~

Delegacja ZR Śląska Opolskiego NSZZ „Solidarność” wręcza dar Ojcu Św.

~ 102 ~

~ 103 ~

~ 104 ~

Wytrwanie !

Nasz udział w ceremonii pogrzebowej ks. Jerzego rozpoczął

nowy etap historii, to czas oczekiwania i przygotowań. Przy

grobie ks. Jerzego panuje modlitewny nastrój, to czas zadumy

i trwania. Na Żoliborzu przy grobie kapelana ludzi pracy

gromadzą się wierni z całego kraju - świata. Licznie przybywają

rodzice z dziećmi osoby indywidualne i grupy zorganizowane

z kraju i za granicy. Przy grobie ks. Jerzego w 1987 r. modlił się

Jan Paweł II nasz umiłowany Ojciec Święty.

Swój hołd wdzięczności zamordowanemu kapłanowi złożył

między innymi wice prezydent USA George Bush w dniu

28 Września 1987r.

~ 105 ~

W tym okresie ciągłego trwania przyszedł radosny dzień, 08

lutego 1997r. W kościele pw. Św. Stanisława Kostki

w Warszawie Kościół rozpoczął oficjalny proces beatyfikacyjny

księdza Jerzego Popiełuszki.

03.maja 2001 nastąpiło – wszczęcie prac przez Kongregację do

spraw kanonizacyjnych Positio opracowali: ks. Zbigniew

Kiernikowski, a następnie ks. Tomasz Kaczmarek.

2002 r. - Kongregacja wydała dekret o ważności akt procesu

Początek 2009 r.- na prośbę polskich biskupów papież zgodził

się na nadanie sprawie priorytetu i dzięki temu ominięcie

10-letniej kolejki.

19 grudnia 2009 r. - Benedykt XVI podpisał dekret

o męczeństwie ks. Jerzego Popiełuszki

~ 106 ~

15 lutego 2010 r. - metropolita warszawski arcybiskup

Kazimierz Nycz ogłosił datę beatyfikacji ks. Jerzego

– 6 czerwca 2010, w Święto Dziękczynienia.

7 kwietnia 2010 r. - dokonano ekshumacji szczątków ks.

Jerzego Popiełuszki w celu pobrania cząstek kości, które staną

się relikwiami.

6 czerwca 2010 r. - w Warszawie na placu Piłsudskiego

w czasie mszy św. beatyfikacyjnej, Kościół katolicki ogłosił ks.

Jerzego Popiełuszkę błogosławionym. Mszy świętej

beatyfikacyjnej przewodniczył abp Angelo Amato, prefekt

Kongregacji ds. Kanonizacyjnych, który w imieniu papieża

Benedykta XVI odczytał akt beatyfikacyjny. Wraz z nim mszę

~ 107 ~

beatyfikacyjną koncelebrowało około 100 kardynałów,

arcybiskupów i biskupów oraz 1, 6 tys. kapłanów. W tej

doniosłej uroczystości z Głuchołaz uczestniczyła grupa

członków i sympatyków Solidarności z przewodniczącym Rady

Oddziału ZR Stanisławem Kurasiem.

Wydarzenia – Okoliczności

Uroczystości obchodowe 25-tej rocznicy powstania NSZZ

Solidarność w naszym mieście, zostały poprzedzone uroczystą

mszą św.. Ofiarę Eucharystyczną sprawował w intencji

Ojczyzny i kazanie wygłosił ks. Edward Cichoń proboszcz

parafii Św. Wawrzyńca. W tej doniosłej uroczystości

uczestniczyli przedstawiciele władzy samorządowej Miasta

i Gminy Głuchołazy, której przewodniczył burmistrz pan

Edward Szupryczyński.

~ 108 ~

Na uroczystą okoliczność w Głuchołazach ze swoimi

sztandarami przybyli uczniowie szkół, harcerze, związkowcy,

kombatanci z różnych organizacji. Uczestnikami uroczystości

byli mieszkańcy naszej gminy oraz zaproszeni goście. W dniu

uroczystych obchodów 25-cio lecia NSZZ Solidarność

staraniem władz związkowych i za zgodą Rady Miasta na

budynku, w którym mieści się siedziba NSZZ Solidarność

umieszczono, poświęcono a później zamontowano

pamiątkową tablicę. Wydarzenia w Głuchołazach ubogacił

występ młodzieży z naszego Centrum Kultury pod

przewodnictwem pani Beaty Puzi oraz orkiestra Ochotniczej

Straży Pożarnej z Gierałcic.

~ 109 ~

Komitet Społeczny działający na rzecz ustanowienia „Placu

Solidarności”, którego reprezentantem jest Pan burmistrz

Edward Szupryczyński oraz Rada Oddziału NSZZ Solidarność

reprezentowana przez przewodniczącego pana Stanisława

Kurasia. Po zebraniu potrzebnej ilości podpisów mieszkańców

Miasta i Gminy Głuchołazy popierających zaistniałą inicjatywę

zwrócili się do Rady Miejskiej z prośbą o nadania nazwy „Plac

Solidarności”, nieruchomości dotychczas nazywanej „Plac

~ 110 ~

Zgody”. Po zapoznaniu się z tematem sprawy Rada Miejska

wydała stosowną uchwałę. Tym samym wyraziła zgodę na

zmianę nazwy placu. Organizatorzy po uzyskaniu szeregu

pozwoleń przystąpili do intensywnych przygotowań

uroczystości.

9: 45 - msza św. w intencji Członków i Sympatyków NSZZ

Solidarność w 29 rocznicę powstania Związku i o rychłą

beatyfikację Ojca Św. Jana Pawła II oraz Księdza Jerzego

Popiełuszki

10: 50 - Złożenie kwiatów pod pomnikiem Jana Pawła II

11: 00 - Wymarsz na Plac „Solidarności” dawny Plac Zgody

11: 15 - Uroczystości na Placu „Solidarności”

12: 00 Złożenie kwiatów pod pomnikiem kapelana

„Solidarności” ks. Jerzego Popiełuszki

~ 111 ~

~ 112 ~

Ofiara Eucharystyczną, którą sprawował proboszcz parafii św.

Wawrzyńca ks. Edward Cichoń i współ celebransi ks. Grzegorz

Podburaczyński i ks. gość, rozpoczęliśmy kolejne obchody

uroczystości powstania NSZZ Solidarność. Okolicznościowe

kazanie wygłosił ks. proboszcz Edward Cichoń. Po zakończeniu

~ 113 ~

mszy św. uczestnicy uroczystości złożyli kwiaty przy pomniku

Jana Pawła II i w uroczystym przemarszu przybyli na Plac

Zgody. Tam ks. proboszcz dokonał ceremonii poświęcenia

tablicy z nową nazwą placu. Odsłonięcia tablicy dokonał vice

burmistrz Miasta i Gminy Głuchołazy Sambor Roman oraz

Przewodniczący Oddziału w Głuchołazach NSZZ Solidarność

Pan Stanisław Kuraś. W uroczystościach patriotycznych

nadania nazwy Plac Solidarności uczestniczył Zarząd Regionu

NSZZ Solidarność Śląska Opolskiego w Opolu, Marszałek

Sejmiku Wojewódzkiego, władze Miasta i Gminy Głuchołazy,

władze Oddziału Śląska Opolskiego w Głuchołazach

i zaproszeni goście. W uroczystościach uczestniczyły delegacje

pocztów sztandarowych organizacji związkowej działającej

w strukturach NSZZ Solidarność Śląska Opolskiego oraz

harcerze z Głuchołaskiego Hufca ze swym sztandarem. Do

głębszego przeżycia trwających uroczystości w Głuchołazach

przyczynił się młodzieżowy zespół recytatorski z Centrum

Kultury w Głuchołazach pod kierownictwem Pani Beaty Puzi

oraz orkiestry Ochotniczej Straży Pożarnej z Gierałcic. Po

uroczystościach na placu Solidarności i złożeniu kwiatów pod

pomnikiem ks. Jerzego Popiełuszki zakończono religijno-

patriotyczny wydźwięk obchodów uroczystości utworzenia

„Placu Solidarności”. W dalszej części świętowania już

w ośrodku rekreacyjnym Banderoza, odbył się piknik.

Akcentem śpiewu zakończyliśmy świętowanie.

~ 114 ~

Pogrzeb Pary Prezydenckiej

Pełni zadumy i obywatelskiego obowiązku członkowie

Oddziału Zarządu Regionu NSZZ Solidarność w Głuchołazach

i sympatycy naszego związku w dniu 18-go kwietnia 2010 r.

o godzinie 4 : 00 udali się na pogrzeb tragicznie zmarłej pary

Prezydenckiej. Uczestnicy pogrzebu godnie reprezentowali

Region Śląska Opolskiego NSZZ Solidarność i mieszkańców

Miasta i Gminy Głuchołazy. Po przybyciu do Krakowa nasi

przedstawiciele w okolicy Wawelu udzielili krótkiego wywiadu

dla telewizji TVP2 i Krakowskiej Gazecie. Pogrzeb

Prezydenckiej pary i spoczynek doczesnych szczątek na

Wawelu był najwłaściwszą decyzją, jaka została podjęta

w sprawie pogrzebu.

Są także tacy, do których lud ma serce.

W. Szekspir

~ 115 ~

Sercu naszemu godziło się w ciężkim

żalu pogrążyć, a całemu państwu

Zawierzać się w jeden fałd kiru…

W. Szekspir

~ 116 ~

Kalendarium

1956 – Poznański Czerwiec

1968 – Rozruchy Studenckie

1970 – Wydarzenia na Wybrzeżu

1976 – Fala Protestów w PRL

1980 – Strajki na Wybrzeżu

12.12.1980 –Msza św. w intencji związku zawodowego

„Solidarność”

03.05.1981 – Msza św. na stadionie „Uni”

06.10.1981 – Msza św. na terenie Z P O „OMEX”

12.12.1981 – Dekret Stanu Wojennego

13.12.1981 – Stan Wojenny

21.06.1983 – Pielgrzymka Jana Pawła II, Góra Św. Anny

27.10.1985 – Poświęcenie sztandaru

26.11.1989 – Poświęcenie lokalu MKO Głuchołazy

14.10.1990 – Pielgrzymka do Włoch i Watykanu

~ 117 ~

29.09.1991 – Poświęcenie kamienia węgielnego

i wmurowanie aktu erekcyjnego gdzie miał stanąć pomnik ks.

Jerzego Popiełuszki

11.11.1991 – Poświęcenie i odsłonięcie pomnika

06.01.1993 – Włamanie do lokalu MKO.

04.09.2005 – 25 Rocznica powstania NSZZ Solidarność

i odsłonięcie pamiątkowej tablicy.

06.09.2009 – 29 Rocznica powstania NSZZ Solidarność.

10.04.2010 – Tragedia Smoleńska.

18.04.2010 – Pogrzeb Pana Prezydenta Lecha Kaczyńskiego

i jego małżonki Mari.

06.06.2010 – Beatyfikacja ks. Jerzego Popiełuszki.

- Co roku w 3 niedzielę września odbywa się Pielgrzymka Ludzi

Pracy w Częstochowie.

- Pielgrzymka do Łagiewnik pierwsza sobota po niedzieli

pamlmowej.

- Pielgrzymka do Lichenia ostania niedziela kwietnia.

~ 118 ~

Dodatek

~ 119 ~

~ 120 ~

~ 121 ~

~ 122 ~

~ 123 ~

~ 124 ~

~ 125 ~

~ 126 ~

~ 127 ~

~ 128 ~

~ 129 ~

~ 130 ~

~ 131 ~

~ 132 ~

~ 133 ~

~ 134 ~

~ 135 ~

~ 136 ~

~ 137 ~

~ 138 ~

~ 139 ~

~ 140 ~

~ 141 ~

~ 142 ~

Jesteś wśród nas i pozostań z nami Matko

~ 143 ~

Spis treści Wprowadzenie .......................................................................... 0

„Umowy gdańskie” ................................................................... 4

Podziękowania.......................................................................... 6

Sierpniowa noc 1980 r. Zwycięstwo! ........................................ 8

Przewodniczący w strukturach NSZZ Solidarność w

Głuchołazach od 1980 r. ......................................................... 13

Lista przewodniczących NSZZ „Solidarność” w zakładach pracy

w 1981 r. ................................................................................. 18

Mamy swój znak! .................................................................... 19

Rewers .................................................................................... 20

Awers ...................................................................................... 22

Poświęcenie sztandaru ! ......................................................... 23

Byliśmy obecni ........................................................................ 27

Wspomnienia i opinie ............................................................. 29

To trzeba napisać.................................................................... 45

Krzyż czy mogło być inaczej .................................................... 48

Zło dobrym zwyciężaj ............................................................. 50

I tak się zaczęło ....................................................................... 56

Piąta Rocznica Śmierci Ks. Jerzego Popiełuszki ...................... 57

~ 144 ~

Ku wolności! ........................................................................... 59

Pielgrzymka ............................................................................ 61

POCZTA Śląsk Opolski – Głuchołazy ....................................... 64

Drukarnia ................................................................................ 69

Ponury stan ............................................................................ 74

Nie zaakceptowali ! ................................................................ 79

Duszpasterstwo Ludzi Pracy w Głuchołazach ......................... 79

Gdańsk – Zaspa ....................................................................... 82

Dostrzegli nas za granicą ........................................................ 87

1980 Sierpień 1990 ................................................................. 88

Ulice ........................................................................................ 92

Świąteczny dzień .................................................................... 99

Wytrwanie ! .......................................................................... 104

Wydarzenia – Okoliczności ................................................... 107

Pogrzeb Pary Prezydenckiej ................................................. 114

Kalendarium ......................................................................... 116

Dodatek ................................................................................ 118

~ 145 ~