Perspektywy rozwoju technologii informacyjnej i jej wpływ na rolę

i pozycję społeczną bibliotek

Bronisław Żurawski

Technologia informacyjna

• Ang. ICT - Information and Communication Technology

• Informatyka + komunikacja

Funkcje bibliotek jako instytucji

• Gromadzenie zbiorów - informacji,• Opracowywanie zbiorów - informacji,• Przechowywanie zbiorów - informacji,• Udostępnianie zbiorów - informacji,• Szkolenie użytkowników,• Informowanie o zbiorach,• Prowadzenie badań i konserwacja zbiorów

Zmiany ICT dotyczą:

• Miniaturyzacji sprzętu i wzrostu mocy obliczeniowej,

• Opracowywania bardziej wydajnych algorytmów i oprogramowania,

• Rozwoju usług w tym sieciowych,• Burzliwego wzrostu zastosowań.

Zmiany powodowane przez ICT

• Nowe funkcje społeczne bibliotek,• Inny kontakt z użytkownikami,• Inna wewnętrzna organizacja i inne formy

pracy,• Nowe rodzaje przechowywanych zbiorów,• Pojawienie się bibliotek wirtualnych.

Problemy

• Jak rozwój technologii informatycznych i komunikacji wpłynie na nasze życie za 10 – 30 lat?

• Jak rozwój ICT wpłynie na funkcje bibliotek i na same książki oraz funkcje archiwów i muzeów?

.• Przewidywanie jest bardzo trudne a w

szczególności przewidywanie przyszłości.

.• Przewidywanie jest bardzo trudne a w

szczególności przewidywanie przyszłości.• Słynna reguła Silicon Valley mówi: nie rób

planów na dłużej niż dwa lata !

• Przewidywanie jest bardzo trudne a w szczególności przewidywanie przyszłości.

• Słynna reguła Silicon Valley mówi: nie rób planów na dłużej niż dwa lata !

• Najlepszym punktem wyjścia jest analiza przeszłości.

• Jeszcze 20 lat temu nikt nie przewidywał, że Internet będzie tak ważny. Nie zdawano sobie powszechnie sprawy z tego, jaką rolę będzie w życiu społeczeństw odgrywać technologia informacyjna i komunikacyjna. Tymczasem przyszłość będzie jeszcze dziwniejsza niż możemy przypuszczać.

Krótki kalendarz wydarzeń

• 1543 Mikołaj Kopernik – początek rewolucji naukowej,

• 1687       Izaak Newton – początek szybkiego rozwoju fizyki,

• 1859 Darwin – teoria ewolucji, rewolucja w naukach przyrodniczych,

• 1888 Heinrich Herz – odkrycie fal radiowych,

Krótki kalendarz wydarzeń

• 1925   W. Heisenberg, I. Schrödinger – opracowano mechanikę kwantową, podstawę rewolucji technologicznej,

Krótki kalendarz wydarzeń

• 1940 – 1949 zbudowano pierwsze komputery, używając lamp elektronowych,

• 1947 Shockley – wynalezienie tranzystorów,

• 1959 wynalezienie obwodów scalonych,• 1971 pojawiają się pierwsze

mikroprocesory,

Krótki kalendarz wydarzeń

• 1981 pojawiają się komputery personalne (IBM PC i inne), które zmieniają wyobrażenie o komputerach,

Krótki kalendarz wydarzeń

• 1985 powstają pierwsze użytkowe sieci komputerowe,

• 1994 opracowano system informacyjny WWW (CERN, NCSA[1]). [1]NCSA – National Center for Supercomputing Applications.

• Doszliśmy do momentu, od którego publikowanie informacji i dostęp do niej stał się stosunkowo łatwy. Można powiedzieć, że „ziarno zostało posiane, wyrasta roślina, która obficie owocuje”.

Społeczeństwo informacyjne

• Na kształtowanie się społeczeństwa informacyjnego mają głównie wpływ:– 1.      Postęp technologiczny,– 2.      Polityka,– 3.      Edukacja.

• Technologia informatyczna i komunikacyjna rozwija się wykładniczo a zastosowania i usługi informacyjne skokowo

• Moc obliczeniowa komputerów podwaja się co 18 miesięcy,

• Pojemność kanałów informacyjnych podwaja się co 9 miesięcy,

• Liczba różnych programów komputerowych podwaja się co 12 miesięcy.

• Dostrzeżono wartość ekonomiczną Internetu i technologii informacyjnych

• . Bruce P. Mehlman z US Department of Commerce podaje następujące dane: przemysł związany z technologiami informacyjnymi, który stanowi tylko 8% gospodarki Stanów Zjednoczonych wypracował 1/3 wzrostu produktu narodowego USA w latach 1994 – 2000, miał wpływ na zmniejszenie inflacji o 0,5% w latach 1994 – 1998 oraz spowodował wzrost wydajności pracy. 2/3 tego wzrostu w latach 1996 – 2000 w USA przypisuje się technologiom informacyjnym.

Wydarzenia ostatnich lat

• Tempo zmian staje się coraz szybsze,• Rozpoczęto intensywne prace w dziedzinie

sztucznej inteligencji, które w przyszłości będą istotne dla dalszego rozwoju naszego społeczeństwa.

• Percepcja i kontrola ruchu to bardzo złożone problemy, wymagające ogromnych mocy obliczeniowych. "Łatwiej będzie zrobić sztucznego profesora niż kierowcę buldożera" zauważył Herbert Simon, pionier badań w dziedzinie sztucznej inteligencji i laureat nagrody Nobla

1987

• Moc obliczeniowa najlepszych komputerów wzrasta do poziomu 1/10.000 ludzkiego mózgu.

• W pojedynku szachowym Gasparow przegrywa z komputerem Deep Blue,

• Komputery dowodzą twierdzenia, z którymi nie radzą sobie matematycy,

• Komputery coraz lepiej rozpoznają twarze i zamieniają mowę na tekst.

1988

• System WWW po czterech latach istnienia jest wszędzie,

• Transakcje pomiędzy ludźmi a systemami sterowanymi głosem stają się częste ,

• Komputer prowadził samochód bez udziału człowieka przez całe Stany Zjednoczone.

•

1999• Pojawiają się w laboratoriach roboty zwane

awatarami. Są to twory o sztucznych osobowościach.

• Można kupić pierwsze roboty – zabawki np. pieski AIBO.

• Bezpośrednie sprzężenie „komputerów z układem nerwowym:– Sztuczna siatkówka - kamera podłączona do kory

wzrokowej,– Procesory słuchu (w Polsce prof. Henryk Skarżyński).

1999 (c.d.)

• Wykonano pierwsze eksperymenty z komputerami kwantowymi

• Superkomputery o szybkościach i pamięciach rzędu 1/1000 ludzkiego mózgu.

• Udany eksperyment z przeszczepieniem głowy małpie.

2000

• Zakończono 5 lat przed planowanym czasem mapowanie ludzkiego genomu.

• Dla bioinformatyki moc komputerów to prawie wszystko,

• Pierwsze roboty zaprojektowane przez komputerowe programy i zbudowane przez roboty,

2000 (c.d.)

• Roboty obserwowane w środowisku były automatycznie ulepszane przez programy oparte na algorytmach ewolucyjnych.

• Pierwsze roboty rozpoznające emocje i reagujące w emocjonalny sposób,

• Kurtki z wbudowanymi komputerami (Levis i Philips) i projekcją obrazu na siatkówkę.

2001

• Prof. W. Duch z UMK stwierdził: „Mam na dysku notebooka ponad 100.000 plików, w tym roczniki pism, tysiące prac naukowych, całych książek, 12.000 zdjęć, 40 godzin muzyki, wiele filmów; pojemność dysku rośnie szybciej, niż mogę go zapełniać, lecz coraz więcej czasu spędzam szukając na nim informacji”.

2001(c.d.)

• Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę, że encyklopedie, materiały konferencyjne, słowniki mają sens, gdy są publikowane w Internecie lub na CD/DVD .

• Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę, że encyklopedie, materiały konferencyjne, słowniki mają sens, gdy są publikowane w Internecie lub na CD/DVD.

2001 (c.d.)

• W niektórych dziedzinach nauki ponad 90% czytanych prac pochodzi z Internetu.

• Pokazano system komputerowy tłumaczacy na żywo z dokładnością 90%.

• Mózg węgorza kontroluje ruchy robota,• w Internecie kwitną blogi -

pamiętnikarstwo,

2001 (c.d.)

• pojawia się coraz więcej książek,• powszechnie dostępna jest muzyka i filmy,• wprowadzono 3 generację telefonii

komórkowej: integruje telefony, podręczne notesy, kamery cyfrowe, odtwarzacze muzyczne, dostęp do Internetu.

2002

• Dostęp do książek na żądanie,• Biblioteki wirtualne,• Szkoły wirtualne.

Przyszłość

• Miniaturyzacja i wzrost mocy obliczeniowej procesorów, Met7

• Przejście ze skali nano do skali terra.• Zmiany metod porozumiewania się z

maszynami.Met 8

Przyszłość

• Rozwój software'u, który bedzie pozwalał na:– Knowledge Management - zarządzanie

wiedzą,– Sterowanie bardzo skomplikowanymi

systemami,• Rozwój metod rozpoznawania i sztucznej

inteligencji.

Przyszłość

• Konieczność odnawiania wiedzy co cztery lata !!!

• Nowa organizacja nauczania i zdobywania wiedzy,

• Zmiany w uczelniach wyższych,• Studenci to nie tylko ludzie młodzi - nowe

problemy nie znane uczelniom obecnie.

Przyszłość 2005

• Komputery w ubraniach staną się powszechne w bogatych krajach,

• czujniki monitorujące zdrowie znajda się w toaletach i koszulach,

• przystawki do telefonów tłumaczące na żywo,

• znacznie postępy w sprzężeniu mózgów zwierząt i komputerów.

Przyszłość 2010

• komputer za 1000 $ osiąga wydajność rzędu 1/1000 mózgu a superkomputery dorównują mózgom,

• komputery stają się niezbędnymi partnerami w podejmowaniu decyzji,

• technologia zdrowego rozsądku pozwala na wyszukanie dowolnej informacji i inteligentne odpowiadanie na pytania.

Przyszłość 2010

• media, telekomunikacja i technologie informatyczne są ściśle połączone,

• tłumaczenie na żywo (np. przez telefon) używane rutynowo,

• większość transakcji w elektronicznych sklepach i urzędach zachodzi pomiędzy człowiekiem i awatarem,

•

Przyszłość 2010

• tradycyjne nauczanie zastępowane jest systemami automatycznymi,

• pojawiają się chimery powstałe w wyniku zabaw genetycznych,

• większość chorób wirusowych zostaje opanowana,

Przyszłość 2010

• niewidomym, głuchym, sparaliżowanym i furiatom wszczepia się coraz więcej elektroniki do mózgu,

• neo-Luddyci protestują jak mogą,• ekonomia krajów rozwiniętych kwitnie

chociaż brakuje projektantów awatarów ...

Przyszłość 2010

• kwitnie piractwo filmów ze względu na łatwość kopiowania,

• młode pokolenie nie ma czasu na czytanie książek,

• informacja dociera na żądanie,• na rynku jest bardzo dużo filmów

generowanych komputerowo przez małe studia filmowe.

Przyszłość 2020

• Za 1000 $ kupić można komputer dorównujący mocą obliczeniową ludzkiemu mózgowi,

• sztuczne mózgi przestają być fantazją,• komputery podejmują większość decyzji

lepiej niż ludzie,

Przyszłość 2020

• wszystkie materiały kiedykolwiek wydrukowane dostępne są na zawołanie przez bezprzewodową supersieć,

• komputery kwantowe rozwiązują zagadnienia niedostępne naszym umysłom,

• bezpośrednia integracja procesorów z mózgiem pozwala na rozszerzenie doznań zmysłowych i możliwości poznawczych.

Przyszłość 2020

• komputery wbudowane są we wszystko i przestają być widoczne,

• świat pełen jest inteligentnych przedmiotów,

• komputery projektują nowe, które projektują nowe ...

• roboty o różnych kształtach spotyka się na każdym kroku,

Przyszłość 2020

• udział ludzi w odkryciach staje się coraz mniejszy,

• rozwijają się związki emocjonalne pomiędzy ludźmi i awatarami,

• tylko niewielka część ludzkości bierze udział w szybkim rozwoju.

Przyszłość dalsza

• Co będzie za 30 - 50 lat dokładnie nie wiemy.

Przyszłość bibliotek

• Biblioteki naukowe w dużej części staną się archiwami,

• Książki i czasopisma dostępne na żądanie,• Biblioteki publiczne jako jednostki kultury i

centra informacji lokalnej dalej się rozwijają.