Pełnosprawny Student IVKraków, 25 października 2010 r.

Działania skierowane do studentów z zaburzeniami psychicznymi –

studium przypadku,

z perspektywy konsultanta prawnego

mgr Jakub SznajderUniwersytet Rzeszowski

Wprowadzenie

• Opisany tu przypadek ma związek z prowadzeniem konsultacji prawnych dla niepełnosprawnych studentów UR.

• Przypadek ten ukazuje, że interakcja z uczelnią była przyczyną rozwoju i pogłębienia choroby studenta.

Wprowadzenie

Analiza przypadku służyć ma odpowiedzi na pytania:

1. Co w dotychczas przyjętych rozwiązaniach na uczelni w stosunku do osób z zaburzeniami psychicznymi przynosi pozytywne efekty?

2. Gdzie popełniane są błędy?

3. Jakich działań brakuje?

4. Czy mamy prawo nie zwracać uwagi na konsekwencje działań uczelni w stosunku do osób chorych?

Wprowadzenie

• Studentom oferowane są różne formy wsparcia, m.in. indywidualne konsultacje pedagogiczne, psychologiczne i prawne.

• Intencją prowadzenia konsultacji prawnych dla niepełnosprawnych studentów jest doraźna pomoc w aktualnych problemach na tle prawnym osoby niepełnosprawnej, w życiu prywatnym i przede wszystkim w funkcjonowaniu na uczelni.

Historia Anny

• Anna została przyjęta na studia w roku 2007 – nasilenie zaburzeń emocjonalnych spowodowało liczne absencje studentki na zajęciach, problemy z nauką.

• Władze wydziału życzliwie przedłużyły sesję studentce, lecz ta z powodu pogłębiania się choroby przerwała studia i w konsekwencji została skreślona z listy studentów.

Historia Anny

• W roku 2008 Anna czuje się lepiej, ponownie zdaje egzaminy na I rok tych samych studiów.

• Nie spotyka się już z życzliwością ze strony władz wydziału.

• Pojawia się konflikt…

Historia Anny

• Konflikt objawia się w postaci jawnie okazywanej Annie niechęci przez prodziekana wydziału

• Prodziekan wielokrotnie publicznie poddaje w wątpliwość stan zdrowia Anny, jej zdolności – co stanowi dla studentki duży stres i upokorzenie

• Stan zdrowia Anny z powodu stresu pogarsza się

Historia Anny

• Pojawiają się liczne absencje studentki na zajęciach, problemy z nauką…

• Anna nie zalicza sesji zimowej a władze dziekańskie nie zgadzają się na jej przedłużenie

• Anna otrzymuje z wydziału decyzję o skreśleniu z listy studentów wraz z obraźliwym uzasadnieniem sformułowanym przez prodziekana

• Anna poddaje się chorobie i przerywa studia…

Historia Anny

• Skuteczna terapia sprawia, że Anna w 2009 roku ponownie przystępuje do egzaminów wstępnych i z jednym z najlepszych wyników zostaje przyjęta ponownie na I rok tego samego kierunku studiów

• Prodziekanem jest wciąż ta sama osoba

Historia Anny

• Konflikt – w zupełnie już personalnej formie -narasta

• Każdy kontakt Anny z prodziekanem kończy się kłótnią w gwałtownej formie

• Anna mimo to uczęszcza na zajęcia• W pierwszym terminie sesji „oblewa” kilka

egzaminów (część zalicza)• W związku ze stresem pogarsza się jej stan

zdrowia

Historia Anny

• Prośba Anny o przedłużenie sesji pozostaje bez odpowiedzi

• Po dwóch tygodniach otrzymuje ustną odpowiedź, że sesja została jej przedłużona – jednak dziekan „nie wbija” do indeksu pieczęci

• Prodziekan informuje prowadzących o skreśleniu Anny z listy studentów, choć formalnie nie została wydana żadna decyzja w jej sprawie

Historia Anny

• Egzaminatorzy odmawiają Annie możliwości przystąpienia do egzaminów w związku z brakiem pieczęci w indeksie

• Rozpoczyna się drugi semestr zajęć a Anna wciąż nie ma pisemnej decyzji odnośnie jej statusu

• Prodziekan informuje prowadzących o utracie przez Annę statusu studenta

Historia Anny

• Anna zostaje kilkakrotnie w obecności pozostałych studentów wyproszona z zajęć przez prowadzących

• Anna udaje się po raz pierwszy na konsultacje prawne i psychologiczne

• Konsultant prawny postanawia włączyć prorektora ds. studenckich w próbę mediacji pomiędzy Anną a prodziekanem

Historia Anny

• Po złożeniu pisemnej prośby Anna osobiście prezentuje swoją sprawę prorektorowi – nie otrzymując żadnych wiążących zapewnień z jego strony

• Anna otrzymuje w końcu decyzję o skreśleniu z listy studentów

• Decyzja jest pełna błędów zarówno proceduralnych jak i merytorycznych

Historia Anny

• Na podstawie odwołania Anny rektor uchyla decyzję o skreśleniu

• Po długim oczekiwaniu dziekan przywraca Annie terminy egzaminów z sesji zimowej – a decyzja ta zbiega się w czasie z zakończeniem zajęć w semestrze letnim

Anna ma w niecałe 2 miesiące zdać kilkanaście egzaminów i nadrobić semestr

wymuszonej nieobecności…

Wnioski

• Pomimo wdrażania systemu pomocy dla studentów niepełnosprawnych, przypadek studentki Anny pokazuje, iż jest on wciąż niezadowalający

• Przytoczony przypadek ukazuje większość problemów, z którymi spotykają się studiujące osoby z zaburzeniami psychicznymi oraz jednostki oferujące im wsparcie.

Wnioski

Można wskazać błędy popełnione przez uczelnię, tak przez władze, jak i konsultantów:

• Brak sygnału ze strony wydziału o istniejącym 3 lata problemie• Brak osobistego kontaktu pomiędzy uczestnikami sporu - wybrano

drogę poprzez konflikt• Wobec prodziekana nie zostały wyciągnięte żadne konsekwencje

pomimo bulwersującego postępowania• Skupiono się na rozwiązaniu potrzeb doraźnych – bez ingerowania

w podłoże problemu, który pozostał nierozwiązany

Wnioski

Braki systemu wsparcia:• Brak systemu monitoringu osób niepełnosprawnych – ich postępów w

nauce, pojawiających się problemów. Monitoring obejmuje tylko osoby korzystające z konkretnych form wsparcia tylko w obszarze tego wsparcia.

• Brak systemu komunikacji pomiędzy jednostkami uczelni, a komórką odpowiedzialną za wsparcie osób niepełnosprawnych.

• Brak praktyki pociągania do odpowiedzialności, w tym dyscyplinarnej pracowników uczelni za działania naruszające godność osób niepełnosprawnych.

• Brak fundamentów prawnych dla wsparcia osób niepełnosprawnych w najważniejszych dokumentach uczelni tj. strategii rozwoju, statucie i regulaminie studiów, na które można by się powołać w sytuacjach podobnych do opisanej powyżej.

• Brak komunikacji pomiędzy UIczelnią a lekarzem prowadzącym osoby chorej

Podsumowanie

W praktyce naszych działań spotykamy problemy sygnalizowane w większości przez wszystkie uczelnie:

1. Stereotypy o osobach z zaburzeniami psychicznymi

2. Brak kompleksowego podejścia uczelni do problemu

3. Działania pozorne lub brak działań uczelni

4. Skrajne reakcje osób: studentów, prowadzących

Sprawa ta – pomimo jej nagłośnienia oraz dojścia do najwyższych władz uczelni niczego nie zmieniła w podejściu uczelni do studentów z zaburzeniami psychicznymi – na poziomie władz wydziału ani najwyższych władz uczelni

Epilog

Studentka została w roku akademickim 2010/2011 ponownie przyjęta na I rok

studiów na tym samym wydziale i kierunku studiów – po raz czwarty zdając egzaminy

wstępne…

Dziękuję za uwagę

Jakub Sznajder

Uniwersytet Rzeszowski

Tel: 608 462 391

Mail: jakubsz@univ.rzeszow.pl

Partner Konferencji: Urząd Miasta Krakowa

Konferencja pod patronatem:Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, prof. dr hab. Barbary Kudryckiej,