Parafia pw. św. Idziegow Tarczku

Tytuł

Parafia pw. św.Idziego w Tarczku

Tytuł

Tarczek położony jest w Górach Świętokrzyskich na północ od pasma Łysogór. Znajduje się w Dolinie Bodzentyńskiej, u stóp Pasma Bostowskiego, które jest wschodnim przedłużeniem Pasma Klonowskiego. Przez wieś przepływa rzeka Psarka.

Tarczek leżał na ważnym szlaku handlowym wiodącym z Rusi przez Zawichost lub Sandomierz, na południe ku Krakowowi. Szlak ten miał odnogę prowadzącą przez: Opatów. Waśniów,Tarczek,Końskie, Żarnów i Sulejów ku środkowej Polsce. Tarczek więc leżał na jednym z największych szlaków handlowych przez co miał duże znaczenie ekonomiczne i polityczne. Kościół pod wezwaniem św. Idziego w Tarczku został ufundowany w: 1067roku, 1087roku lub w I poł. XIII wieku i jest zaliczany do zabytków romańskiej architektury sakralnej.

Kościół w Tarczku to budowla orientowana, jednonawowa, z wyodrębnionym kwadratowym, prosto zamkniętym prezbiterium. W części zachodniej nawy znajdowała sie empora. Historycy architektury dotują go na I poł. XIII wieku, ze zględu na detale architektoniczne, głównie zaś nieśmiałe zaostrzenie łuku ozdobnie profilowanej arkady tęczowej.

Świątynia stanowi doskonały przykład budowli romańskiej. Została wzniesiona z obrobionych ciosów kamiennych. Ze względu na funkcje obronne grube mury posiadają małe, wysoko usytułowane otwory kamienne.

Powstanie kościoła

Według tradycji kościół został wzniesiony przez biskupa krakowskiego herbu Starża v. Topór, Lamberta Zulę. Tradycja głosi, że kościół ten konsekrował w 1072 roku św. Stanisław, następca Lamberta na tronie biskupskim. Św. Stanisław według tradycji zasadził własną reką wiekowe lipy rosnące przy furtce naprzeciw plebani. Tradycja głosi również, że kościół kryje w swoich murach pozostałości kościoła z XI wieku. Prawdopodobnie w miejscu gdzie teraz stoi świątynia znajdowała się kaplica biskupów krakowskich.

Dzieje świątyni

1259 rok - Dzięki księdzu plebanowi Walentemu Mrowickiemu kościół otrzymał trzy ołtarze. Wielki na cześć św. Idziego i św. Stanisława biskupa. Drugi od strony południowej ołtarz św. Walentego i św. Mikołaja. Trzeci od północy, Narodzenia Matki Boskiej i św. Anny.

1811 rok - Założenie cmentarza przez proboszcza parafii, ks. Wincenta Kulińskiego. Pozwolenie na poświęcenie nekropolii dostał od kieleckiego buskupa ks. W. Górskiego

Remonty kościoła

XVI wiek - Kościół został gruntownie odrestaurowany, a może także powiększony. Inwentarz z 1611 roku głosi, że ceremonii poświęcenia tej świątyni dopełnił Paweł Dębski, biskup, sufragan krakowski.

1803 rok - Ówczesny proboszcz ks. Michał Oszczędłowicz dokonał gruntownego remontu kościoła który jego zdaniem był mocno zniszczony. Na jego prośbę cesarz Franciszek II polecił odrestaurować świątynię. Fakt ten upamiętnił łaciński napis na wewnętrznej ścianie kościoła od strony północnej:

W napisie pojawia się najstarsza data fundacji świątyni. Przypuszcza się, że ks. M.Oszczędłowicz podając tę datę chciał uczynić z Tarczka najstarsze miejsce kultu św. Idziego. Napis ten został zniszczony w 1887 roku przy bieleniu kościoła.

Dzwonnica

Od strony północno - zachodniej kościoła stoi zabytkowa drewniana dzwonnica z początku XIX wieku, w której znajdują się trzy dzwony.

Na najmniejszym znajduje się postać Matki Bożej Niepokalanego poczęcia i napis: De tuis donis Domine tibi offerimus + Ad majorem Dei gloriam honorem que S Egidii hanc campanum per indiguum me Albertum Kapturski reparatam T A D 1726, 27 maii. Obok zaś Chrystus Pan na krzyżu. Na Największym dzwonie: ,,Eccl. Tarcz, tit Patroni Egidii curatus loci dedicat 1777 Deo sub invocat Jones". Na trzecim jest tylko data 1903 r.

Rokokowe organy

Rokokowe organy z 2 poł. XVIII wieku z działającą ręczną dmuchawa Która nadal jest używana w wypadku braku prądu.

Ambona i konfesjonał

Ambona barokowa z XVII wieku.

Konfesjonał klasyczny z XIX wieku.

Chrzcielnice

Chrzcielnica gotycka z XIV wieku, obecnie kropielnica stojąca w przedsionku

Chrzcielnica późnobarokowa z XVIII.

Mszał i kronika

Maszł z XIX wieku w języku łacńskim.

Kronika pisana w języku Rosyjskim prowadzona od I poł. XIX wieku przez proboszczy kościoła pw. św. Idziego w Tarczku. Kroniki prowadzone są nadal w nowych księgach w języku polskim.

Malowidła naściennei resztki polichromii

Na ścianach prezbiterium widoczne są ślady malowideł figuralnych z XVI wieku.

W glifie okna pozostały resztki polichromii XVII wieku.

Lavabo

Na zakrystii lavabo z XIX wieku służące do obmycia rąk przed mszą.

Główny wielki ołtarz na cześć św. Idziego i św. Stanisława biskupa.

Główny ołtarz

Ołtarz północny (patrząc na ołtarz główny jest to ołtarz lewy) Narodzenia Matki Boskiej i św. Anny zawiera relikwie św. Katarzyny i 11 tysięcy żołnierzy.

Ołtarz północny

Aktualnie

TARCZEK, par. Św. Idziego opata27-225 Pawłów, Tarczek nr 97,tel. 041-272-29-16liczba wiernych: 1065

Proboszcz: ks. Zbigniew Kądziela, wyśw. 1989, mian. 2005

Msze święte:niedziele: 8:00 ; 10:00 ; 12:00inne dni:7:30 pn, wt, śr, cz, pt, so16:00 pn, wt, śr, cz, pt, so (czas zimowy)17:00 pn, wt, śr, cz, pt, so (czas letni )Sakrament pokuty i pojednania: 15 minut przed Msza św.

Realizacja

Klaudia Chojnecka kl. 4c