Elżbieta Puścińska Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc II Klinika Chorób Płuc

Szkodliwość Palenia Tytoniu

„ …tutejsza ludność przyniosła owoce,

drewniane włócznie i

pewne suszone liście (tytoń),

które wydzielały specyficzny zapach”

San Salvador 12 października 1492

Krzysztof Kolumb

XVI Jean Nicot 1590 Polska, poseł Zygmunta III 1598 pierwszy traktat o szkodliwości palenia

Mężczyźni, aktualni palacze

Rozpowszechnienie nałogu

palenia

brak danych

Bilano V i wsp.Global trends and projections for tobacco use, 1990–2025: an analysis of

smoking indicators from the WHO Comprehensive Information Systems for Tobacco Control,

Lancet 2015; 385: 966–76

Kobiety, aktualnie palące

Rozpowszechnienie

nałogu palenia

brak danych

Bilano V i wsp.Global trends and projections for tobacco use, 1990–2025: an analysis of

smoking indicators from the WHO Comprehensive Information Systems for Tobacco Control,

Lancet 2015; 385: 966–76

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Konsumpcja papierosów na świecie Sztu

k p

apiero

sów w

miliard

ach

Źródło: Opracowanie na podstawie FAO.

Agnieszka Borowska Tendencje zmian na rynku tytoniowym w Polsce w latach

1990–2006

Przyczyny zgonów (USA) w 1990 i 2000

0

5

10

15

20

źródło:Mokdad AH i wsp JAMA 2004,291:1238-45

(%)

palenie dieta alkohol infekcje zatrucia wypadki brak aktywności fizycznej

Dym tytoniowy

Palenie tytoniu jest najczęstszą

pojedynczą przyczyną zgonu i

chorób w Unii Europejskiej

Dym tytoniowy zawiera ponad 4000

substancji chemicznych

Palący się papieros to źródło ponad

60 substancji rakotwórczych, a nie

zapalony zawiera ich około 16

Skład chemiczny papierosa decyduje

o toksyczności dymu

papierosowego

US Surgeon General’s Report 1989.

Składniki dymu tytoniowego

Dym tytoniowy /spalanie papierosa

0.5 -1.5 mg nikotyny

1 - 3 mg substancji rakotwórczych

Strumień główny

Strumień boczny

Faza gazowa:

tlenek węgla, amoniak, formaldehyd

Faza cząsteczkowa:

. US Surgeon General’s Report 1989.

Nikotyna

substancja wywołująca uzależnienie

S-nikotyna aktywny izomer

wchłanianie zależne od pH

metabolizowana w wątrobie do kotyniny

N

N CH3

US Surgeon General’s Report 1989.

Uzależniający charakter nikotyny

uważa się, że uzależniające właściwości nikotyny

są wynikiem jej szybkiego, intensywnego i

krótkotrwałego wpływu na uwalnianie dopaminy

w mózgu

od momentu wdechu nikotyna dostaje się do mózgu

w ciągu 10 sekund

okres połowicznego rozpadu nikotyny wynosi ok. 2

godzin

Jarvis M.J, Why people smoke. BMJ 2004 ; 328:277-279

a4 b2 b2 b2 a4

• Nikotyna łączy się z acetylocholinowymi receptorami nikotynowymi (nACh) w CUN; głównie z receptorem nikotynowym 42 w obszarze brzusznej nakrywki (VTA)

• połączenie nikotyny z receptorem nikotynowym w VTA, powoduje uwolnienie dopaminy w Jądrze Półleżącym (Nucleus Accumbens (nAcc), co wiąże się z uczuciem nagrody

Mechanizm działania nikotyny w centralnym układzie nerwowym

obszar brzuszny nakrywki

VTA

Jądro półleżące

nAcc

Jarvis MJ. Why people smoke. BMJ 2004; 328:277-279.

Elementy uzależnienia od palenia

Farmakologiczne Nikotyna w dymie tytoniowym jest bardzo

uzależniająca,

stymuluje uwalnianie dopaminy w mózgu, które skutkuje

krótkotrwałym uczuciem nagrody/ satysfakcji

Behawioralne Bodziec środowiskowy związany z paleniem odgrywa rolę we wzmacnianiu uzależnienia od nikotyny

•kształtowanie się postawy i przekonania o

korzyściach płynących z palenia

•wpływ środowiska, rodziców, rodzeństwa,

reklamy

•postrzeganie palenia jako czynności użytecznej

•presja środowiska

•łatwy dostęp do papierosów

•rodzaj doznań (pozytywne, negatywne) po

wypaleniu pierwszego papierosa.

•dalsze palenie - czynniki psychospołeczne

Dlaczego palacze palą

PROCES

FAZA:

Obojętność

Przyjemność

Nawyku

Nałogu

NAŁÓG nieodparta potrzeba przejmująca kontrolę

Anthony et al. Exp Clin Psychopharm. 1994;2:244-268.

(%)

grupy wiekowe

50

30

20

10

0

40

15-24 25-34 35-44 45-54

Nikotyna Alkohol Haszysz

Kokaina Heroina Halucynogeny

Uzależnienie od nikotyny, podobnie jak uzależnienie od kokainy amfetaminy i opiatów, jest przewlekłym,

nawracającym stanem i wymaga interwencji lekarskiej

Objawy abstynencyjne

Niepokój lub zniecierpliwienie

Zwiększony apetyt lub przyrost masy ciała

Lęk

Uczucie smutku, depresji

Nerwowość, frustracja, lub gniew

Trudności z koncentracją

Bezsenność

Uzależnienie od tytoniu jest chorobą

Zespół Uzależnienia od Tytoniu (ZUT)

(F17.2 / ICD-10) – to postępująca, przewlekła i nawracająca choroba wymagająca diagnozy i leczenia

Zespół Odstawienia Tytoniu (F17.3 /

ICD-10)

1980 The Health Consequences of Smoking for Women: A Report of the Surgeon General

1979

Healthy People - The Surgeon General's Report on Health Promotion and Disease Prevention

Smoking and Health: A Report of the Surgeon General

The Health Consequences of Smoking, 1977-1978

1976

The Health Consequences of Smoking: A Reference Edition

1975

The Health Consequences of Smoking 1975

1974

The Health Consequences of Smoking 1974

1973

The Health Consequences of Smoking 1973

1972

The Health Consequences of Smoking 1972

Television and Growing Up: The Impact of Televised Violence. Report to the Surgeon General

1971

The Health Consequences of Smoking: A Report of the Surgeon General: 1971

1969

The Health Consequences of Smoking: 1969 Supplement to the 1967 Public Health Service Review

1968

The Health Consequences of Smoking: 1968 Supplement to the 1967 Public Health Service Review

1967

The Health Consequences of Smoking, A Public Health Service Review

Securing Health in Our Urban Future: A Report to the Surgeon General

Report on Regional Medical Programs to the President and the Congress

Kidney Disease Program Analysis: A Report to the Surgeon General

1966

Protecting and Improving Health through the Radiological Sciences: A Report of the Surgeon General prepared by the National Advisory

Committee on Radiation

1964

Smoking and Health: Report of the Advisory Committee of the Surgeon General of the Public Health Service

The Health Consequences of

Smoking—50 Years of Progress

A Report of the Surgeon General

2014

Acetanisole Acetic Acid Acetoin Acetophenone• 6-Acetoxydihydrotheaspirane• 2-Acetyl-3- Ethylpyrazine• 2-Acetyl-5-Methylfuran• Acetylpyrazine• 2-Acetylpyridine• 3-Acetylpyridine• 2-Acetylthiazole• Aconitic Acid•

dl-Alanine• Alfalfa Extract• Allspice Extract,Oleoresin, and Oil• Allyl Hexanoate• Allyl Ionone• Almond Bitter Oil• Ambergris Tincture• Ammonia• Ammonium Bicarbonate• Ammonium Hydroxide •Ammonium

Phosphate Dibasic• Ammonium Sulfide• Amyl Alcohol• Amyl Butyrate• Amyl Formate• Amyl Octanoate• alpha-Amylcinnamaldehyde• Amyris Oil• trans-Anethole• Angelica Root Extract, Oil and Seed Oil• Anise•

Anise Star, Extract and Oils• Anisyl Acetate• Anisyl Alcohol• Anisyl Formate• Anisyl Phenylacetate• Apple Juice Concentrate, Extract, and Skins• Apricot Extract and Juice Concentrate• 1-Arginine• Asafetida Fluid

Extract And Oil• Ascorbic Acid• 1-Asparagine Monohydrate• 1-Aspartic Acid• Balsam Peru and Oil• Basil Oil• Bay Leaf, Oil and Sweet Oil• Beeswax White• Beet Juice Concentrate• Benzaldehyde• Benzaldehyde

Glyceryl Acetal• Benzoic Acid, Benzoin• Benzoin Resin•Benzophenone• Benzyl Alcohol• Benzyl Benzoate• Benzyl Butyrate• Benzyl Cinnamate• Benzyl Propionate• Benzyl Salicylate• Bergamot Oil• Bisabolene• Black

Currant Buds Absolute• Borneol• Bornyl Acetate• Buchu Leaf Oil• 1,3-Butanediol• 2,3-Butanedione• 1-Butanol• 2-Butanone• 4(2-Butenylidene)-3,5,5-Trimethyl-2-Cyclohexen-1-One• Butter, Butter Esters, and Butter

Oil• Butyl Acetate• Butyl Butyrate• Butyl Butyryl Lactate• Butyl Isovalerate• Butyl Phenylacetate• Butyl Undecylenate• 3-Butylidenephthalide• Butyric Acid]• Cadinene• Caffeine• Calcium Carbonate• Camphene•

Cananga Oil• Capsicum Oleoresin• Caramel Color• Caraway Oil• Carbon Dioxide• Cardamom Oleoresin, Extract, Seed Oil, and Powder• Carob Bean and Extract• beta-Carotene• Carrot Oil• Carvacrol• 4-

Carvomenthenol• 1-Carvone• beta-Caryophyllene• beta-Caryophyllene Oxide• Cascarilla Oil and Bark Extract• Cassia Bark Oil• Cassie Absolute and Oil• Castoreum Extract, Tincture and Absolute• Cedar Leaf Oil•

Cedarwood Oil Terpenes and Virginiana• Cedrol• Celery Seed Extract, Solid, Oil, And Oleoresin• Cellulose Fiber• Chamomile Flower Oil And Extract• Chicory Extract• Chocolate• Cinnamaldehyde• Cinnamic Acid•

Cinnamon Leaf Oil, Bark Oil, and Extract• Cinnamyl Acetate• Cinnamyl Alcohol• Cinnamyl Cinnamate• Cinnamyl Isovalerate• Cinnamyl Propionate• Citral• Citric Acid• Citronella Oil• dl-Citronellol• Citronellyl

Butyrate• itronellyl Isobutyrate• Civet Absolute• Clary Oil• Clover Tops, Red Solid Extract• Cocoa• Cocoa Shells, Extract, Distillate And Powder• Coconut Oil• Coffee• Cognac White and Green Oil• Copaiba Oil•

Coriander Extract and Oil• Corn Oil• Corn Silk• Costus Root Oil• Cubeb Oil• Cuminaldehyde• para-Cymene• 1-Cysteine Dandelion Root Solid Extract• Davana Oil• 2-trans, 4-trans-Decadienal• delta-Decalactone•

gamma-Decalactone• Decanal• Decanoic Acid• 1-Decanol• 2-Decenal• Dehydromenthofurolactone• Diethyl Malonate• Diethyl Sebacate• 2,3-Diethylpyrazine• Dihydro Anethole• 5,7-Dihydro-2-Methylthieno(3,4-D)

Pyrimidine• Dill Seed Oil and Extract• meta-Dimethoxybenzene• para-Dimethoxybenzene• 2,6-Dimethoxyphenol• Dimethyl Succinate• 3,4-Dimethyl-1,2Cyclopentanedione• 3,5- Dimethyl-1,2-Cyclopentanedione• 3,7-

Dimethyl-1,3,6-Octatriene• 4,5-Dimethyl-3-Hydroxy-2,5-Dihydrofuran-2-One• 6,10-Dimethyl-5,9-Undecadien-2-One• 3,7-Dimethyl-6-Octenoic Acid• 2,4 Dimethylacetophenone• alpha,para-Dimethylbenzyl Alcohol•

alpha,alpha-Dimethylphenethyl Acetate• alpha,alpha Dimethylphenethyl Butyrate• 2,3-Dimethylpyrazine• 2,5-Dimethylpyrazine• 2,6-Dimethylpyrazine• Dimethyltetrahydrobenzofuranone• delta-Dodecalactone• gamma-

Dodecalactone• para-Ethoxybenzaldehyde• Ethyl 10-Undecenoate• Ethyl 2-Methylbutyrate• Ethyl Acetate• Ethyl Acetoacetate• Ethyl Alcohol• Ethyl Benzoate• Ethyl Butyrate• Ethyl Cinnamate• Ethyl Decanoate• Ethyl

Fenchol• Ethyl Furoate• Ethyl Heptanoate• Ethyl Hexanoate• Ethyl Isovalerate• Ethyl Lactate• Ethyl Laurate• Ethyl Levulinate• Ethyl Maltol• Ethyl MethylPhenylglycidate• Ethyl Myristate• Ethyl Nonanoate• Ethyl

Octadecanoate• EthylOctanoate• Ethyl Oleate• Ethyl Palmitate• Ethyl Phenylacetate• Ethyl Propionate• Ethyl Salicylate• Ethyl trans-2-Butenoate• Ethyl Valerate• Ethyl Vanillin• 2-Ethyl (or Methyl)-(3,5 and 6)-

Methoxypyrazine• 2-Ethyl-1-Hexanol, 3-Ethyl -2 -Hydroxy-2-Cyclopenten-1-One• 2-Ethyl-3, (5or 6)-Dimethylpyrazine• 5-Ethyl-3-Hydroxy-4-Methyl-2 (5H)-Furanone• 2-Ethyl-3-Methylpyrazine• 4-Ethylbenzaldehyde•

4-Ethylguaiacol• para-Ethylphenol• 3-Ethylpyridine•Eucalyptol• Farnesol• D-Fenchone• Fennel Sweet Oil• Fenugreek, Extract, Resin, and Absolute• Fig Juice Concentrate• Food Starch Modified• Furfuryl Mercaptan• 4-

(2-Furyl)-3-Buten-2-One• Galbanum Oil• Genet Absolute• Gentian Root Extract• Geraniol• Geranium Rose Oil• Geranyl Acetate• Geranyl Butyrate• Geranyl Formate• Geranyl Isovalerate• Geranyl Phenylacetate• Ginger

Oil and Oleoresin• 1-Glutamic Acid• 1-Glutamine• Glycerol• Glycyrrhizin Ammoniated• Grape Juice Concentrate• Guaiac Wood Oil• Guaiacol• Guar Gum• 2,4-Heptadienal• gamma-Heptalactone• Heptanoic Acid• 2-

Heptanone• 3-Hepten-2-One• 2-Hepten-4-One• 4-Heptenal• trans -2-Heptenal• Heptyl Acetate• omega-6-Hexadecenlactone• gamma-Hexalactone• Hexanal• Hexanoic Acid• 2-Hexen-1-Ol• 3-Hexen-1-Ol• cis-3-Hexen-1-

Yl Acetate• 2-Hexenal• 3-Hexenoic Acid• trans-2-Hexenoic Acid• cis-3-Hexenyl Formate• Hexyl 2-Methylbutyrate• Hexyl Acetate• Hexyl Alcohol• Hexyl Phenylacetate• 1-Histidine• Honey• Hops Oil• Hydrolyzed Milk

Solids• Hydrolyzed Plant Proteins• 5-Hydroxy-2,4-Decadienoic Acid delta-Lactone• 4-Hydroxy-2,5-Dimethyl-3(2H)-Furanone• 2-Hydroxy-3,5,5-Trimethyl-2-Cyclohexen-1-One• 4-Hydroxy -3-Pentenoic Acid Lactone•

2-Hydroxy-4-Methylbenzaldehyde• 4-Hydroxybutanoic Acid Lactone• Hydroxycitronellal• 6-Hydroxydihydrotheaspirane• 4-(para-Hydroxyphenyl)-2-Butanone• Hyssop Oil• Immortelle Absolute and Extract• alpha-

Ionone• beta-Ionone• alpha-Irone• Isoamyl Acetate• Isoamyl Benzoate• Isoamyl Butyrate• Isoamyl Cinnamate• Isoamyl Formate, IsoamylHexanoate• Isoamyl Isovalerate• Isoamyl Octanoate• Isoamyl Phenylacetate•

Isobornyl Acetate• Isobutyl Acetate• Isobutyl Alcohol• Isobutyl Cinnamate• Isobutyl Phenylacetate• Isobutyl Salicylate• 2-Isobutyl-3-Methoxypyrazine• alpha-Isobutylphenethyl Alcohol• Isobutyraldehyde• Isobutyric

Acid• d,l-Isoleucine• alpha-Isomethylionone

• 2-Isopropylphenol• Isovaleric Acid• Jasmine Absolute, Concrete and Oil• Kola Nut Extract• Labdanum Absolute and Oleoresin• Lactic Acid• Lauric Acid• Lauric Aldehyde• Lavandin Oil• Lavender Oil• Lemon Oil and

Extract• Lemongrass Oil• 1-Leucine• Levulinic Acid• Licorice Root, Fluid, Extract and Powder• Lime Oil• Linalool• Linalool Oxide• Linalyl Acetate• Linden Flowers• Lovage Oil And Extract• 1-Lysine]• Mace Powder,

Extract and Oil• Magnesium Carbonate• Malic Acid• Malt and Malt Extract• Maltodextrin• Maltol• Maltyl Isobutyrate• Mandarin Oil• Maple Syrup and Concentrate• Mate Leaf, Absolute and Oil• para-Mentha-8-Thiol-3-

One• Menthol• Menthone• Menthyl Acetate• dl-Methionine• Methoprene• 2-Methoxy-4-Methylphenol• 2-Methoxy-4-Vinylphenol• para-Methoxybenzaldehyde• 1-(para-Methoxyphenyl)-1-Penten-3-One• 4-(para-

Methoxyphenyl)-2-Butanone• 1-(para-Methoxyphenyl)-2-Propanone• Methoxypyrazine• Methyl 2-Furoate• Methyl 2-Octynoate• Methyl 2-Pyrrolyl Ketone• Methyl Anisate• Methyl Anthranilate• Methyl Benzoate•

Methyl Cinnamate• Methyl Dihydrojasmonate• Methyl Ester of Rosin, Partially Hydrogenated• Methyl Isovalerate• Methyl Linoleate (48%)• Methyl Linolenate (52%) Mixture• Methyl Naphthyl Ketone• Methyl

Nicotinate• Methyl Phenylacetate• Methyl Salicylate• Methyl Sulfide• 3-Methyl-1-Cyclopentadecanone• 4-Methyl-1-Phenyl-2-Pentanone• 5-Methyl-2-Phenyl-2-Hexenal• 5-Methyl-2-Thiophene-carboxaldehyde• 6-

Methyl-3,-5-Heptadien-2-One• 2-Methyl-3-(para-Isopropylphenyl) Propionaldehyde• 5-Methyl-3-Hexen-2-One• 1-Methyl-3Methoxy-4-Isopropylbenzene• 4-Methyl-3-Pentene-2-One• 2-Methyl-4-Phenylbutyraldehyde•

6-Methyl-5-Hepten-2-One• 4-Methyl-5-Thiazoleethanol• 4-Methyl-5-Vinylthiazole• Methyl-alpha-Ionone• Methyl-trans-2-Butenoic Acid• 4-Methylacetophenone• para-Methylanisole• alpha-Methylbenzyl Acetate•

alpha-Methylbenzyl Alcohol• 2-Methylbutyraldehyde• 3-Methylbutyraldehyde• 2-Methylbutyric Acid• alpha-Methylcinnamaldehyde• Methylcyclopentenolone• 2-Methylheptanoic Acid• 2-Methylhexanoic Acid• 3-

Methylpentanoic Acid• 4-Methylpentanoic Acid• 2-Methylpyrazine• 5-Methylquinoxaline• 2-Methyltetrahydrofuran-3-One• (Methylthio)Methylpyrazine (Mixture Of Isomers)• 3-Methylthiopropionaldehyde• Methyl 3-

Methylthiopropionate• 2-Methylvaleric Acid• Mimosa Absolute and Extract• Molasses Extract and Tincture• Mountain Maple Solid Extract• Mullein Flowers• Myristaldehyde• Myristic Acid• Myrrh Oil• beta-Napthyl

Ethyl Ether• Nerol• Neroli Bigarde Oil• Nerolidol• Nona-2-trans,6-cis-Dienal• 2,6-Nonadien-1-Ol• gamma-Nonalactone• Nonanal• Nonanoic Acid• Nonanone• trans-2-Nonen-1-Ol• 2-Nonenal• Nonyl Acetate• Nutmeg

Powder and Oil• Oak Chips Extract and Oil• Oak Moss Absolute• 9,12-Octadecadienoic Acid (48%)And 9,12,15-Octadecatrienoic Acid (52%)• delta-Octalactone• gamma-Octalactone• Octanal• Octanoic Acid• 1-

Octanol• 2-Octanone• 3-Octen-2-One• 1-Octen-3-Ol• 1-Octen-3-Yl Acetate• 2-Octenal• Octyl Isobutyrate• Oleic Acid• Olibanum Oil• Opoponax Oil And Gum• Orange Blossoms Water, Absolute, and Leaf Absolute•

Orange Oil and Extract• Origanum Oil• Orris Concrete Oil and RootExtract• Palmarosa Oil• Palmitic Acid• Parsley Seed Oil• Patchouli Oil• omega-Pentadecalactone• 2,3-Pentanedione• 2-Pentanone• 4-Pentenoic Acid•

2-Pentylpyridine• Pepper Oil, Black And White• Peppermint Oil• Peruvian (Bois De Rose) Oil• Petitgrain Absolute, Mandarin Oil and Terpeneless Oil• alpha-Phellandrene• 2-Phenenthyl Acetate• Phenenthyl Alcohol•

Phenethyl Butyrate• Phenethyl Cinnamate• Phenethyl Isobutyrate• Phenethyl Isovalerate• Phenethyl Phenylacetate• Phenethyl Salicylate• 1-Phenyl-1-Propanol• 3-Phenyl-1-Propanol• 2-Phenyl-2-Butenal• 4-Phenyl-3-

Buten-2-Ol• 4-Phenyl-3-Buten-2-On• Phenylacetaldehyde• Phenylacetic Acid• 1-Phenylalanine• 3-Phenylpropionaldehyde• 3-Phenylpropionic Acid• 3-Phenylpropyl Acetate• 3-Phenylpropyl Cinnamate• 2-(3-

Phenylpropyl)Tetrahydrofuran• Phosphoric Acid• Pimenta Leaf Oil• Pine Needle Oil, Pine Oil, Scotch• Pineapple Juice Concentrate• alpha-Pinene, beta-Pinene• D-Piperitone• Piperonal• Pipsissewa Leaf Extract• Plum

Juice• Potassium Sorbate• 1-Proline• Propenylguaethol• Propionic Acid• Propyl Acetate• Propyl para-Hydroxybenzoate• Propylene Glycol• 3-Propylidenephthalide• Prune Juice and Concentrate• Pyridine• Pyroligneous

Acid And Extract• Pyrrole• Pyruvic Acid• Raisin Juice Concentrate• Rhodinol• Rose Absolute and Oil• Rosemary Oil• Rum• Rum Ether• Rye Extract• Sage, Sage Oil, and SageOleoresin• Salicylaldehyde• Sandalwood

Oil, Yellow• Sclareolide• Skatole• Smoke Flavor• Snakeroot Oil• Sodium Acetate• Sodium Benzoate• Sodium Bicarbonate• Sodium Carbonate• Sodium Chloride• Sodium Citrate• Sodium Hydroxide• Solanone•

Spearmint Oil• Styrax Extract, Gum and Oil• Sucrose Octaacetate• Sugar Alcohols• Sugars• Tagetes Oil• Tannic Acid• Tartaric Acid• Tea Leaf and Absolute• alpha-Terpineol• Terpinolene• Terpinyl Acetate• 5,6,7,8-

Tetrahydroquinoxaline• 1,5,5,9-Tetramethyl-13-Oxatricyclo(8.3.0.0(4,9))Tridecane• 2,3,4,5, and 3,4,5,6-Tetramethylethyl-Cyclohexanone• 2,3,5,6-Tetramethylpyrazine• Thiamine Hydrochloride• Thiazole• 1-Threonine•

Thyme Oil, White and Red• Thymol• Tobacco Extracts• Tochopherols (mixed)• Tolu Balsam Gum and Extract• Tolualdehydes• para-Tolyl 3-Methylbutyrate• para-Tolyl Acetaldehyde• para-Tolyl Acetate• para-Tolyl

Isobutyrate• para-Tolyl Phenylacetate• Triacetin• 2-Tridecanone• 2-Tridecenal• Triethyl Citrate• 3,5,5-Trimethyl -1-Hexanol• para,alpha,alpha-Trimethylbenzyl Alcohol• 4-(2,6,6-Trimethylcyclohex-1-Enyl)But-2-En-4-

One• 2,6,6-Trimethylcyclohex-2-Ene-1,4-Dione• 2,6,6-Trimethylcyclohexa-1,3-Dienyl Methan• 4-(2,6,6-Trimethylcyclohexa-1,3-Dienyl)But-2-En-4-One• 2,2,6-Trimethylcyclohexanone• 2,3,5-Trimethylpyrazine• 1-

Tyrosine• delta-Undercalactone• gamma-Undecalactone• Undecanal• 2-Undecanone, 1• 0-Undecenal• Urea• Valencene• Valeraldehyde• Valerian Root Extract, Oiland Powder• Valeric Acid• gamma-Valerolactone•

Valine• Vanilla Extract And Oleoresin• Vanillin• Veratraldehyde• Vetiver Oil• Vinegar• Violet Leaf Absolute• Walnut Hull Extract• Water• Wheat Extract And Flour• Wild Cherry Bark Extract• Wine and Wine Sherry•

Xanthan Gum• 3,4-Xylenol• Yeast

Toksyny

Immuno

modulujace

nikotyna

tlenek węgla

akroleina

ROS

inne

Kancerogeny

policykliczne

węglowodory

Nnitrozoaminy

nikiel

kadm

chrom

arsen

inne

Substancje uzależniające lub

ułatwiające

nikotyna

aldehydy

amoniak

inne

proliferacja komórek

apoptoza

migracja

angiogeneza

procesy zapalne

odporność

Nikotyna

Butan

do wyrobu

benzyny syntetycznej

ciała smołowate

Fenole

DDT

insektycyd polichlorowe

Amoniak

chłodnictwo,

nawozy mineralne

Aceton

składnik farb i lakierów

Metanol

benzyny silnikowe

nitrozaminy

Formaldehyd

Arsen

trutki na szczury

Seńczuk W. Toksykologia Współczesna, PZWL, Warszawa, 2005

Kadm

Kadm jeden z najbardziej toksycznych składników dymu tytoniowego

zawartość w płucach – palacze 3.0 µg/g suchej masy

– osoby niepalące 1.1 µg/g suchej masy

Mechanizmy karcynogenezy Zmiany w strukturze i ekspresji genów

Stress oksydacyjny

Zaburzenia adhezji

Zaburzenie procesów naprawy DNA

Apoptoza

Stavrides. Free Radic Biol Med. 2006;41(7):1017-1030.

Badanie Sir Richarda Dolla

Przeprowadzone w połowie XX wieku badanie lekarzy brytyjskich, stworzyło podstawy

naukowe dla określenia i zrozumienia rozmiaru szkód zdrowotnych wynikających z

palenia

Palenie skrócenie oczekiwanej

długości życia

Doll et al. BMJ. 2004;328:1519-1527.

Prz

eżycie

po

60

rż (

%)

100

80

60

40

20

0

40 50 60 70 80 90 100

wiek (lata)

Palacze papierosów

Osoby niepalące

88

65

26

2 5

71

32 Wnioski:

Średnio palacz papierosów umrze

o 10 lat wcześniej niż osoba niepaląca

Choroby odtytoniowe

Nowotwór

Płuca

Jamy ustnej/gardła

Krtani

Przełyku

Żołądka

Trzustki

Nerki

Pęcherza

Szyjki macicy

Ostra białaczka szpikowa

Wątroby

Jelita grubego

Choroby sercowo-naczyniowe

Choroba niedokrwienna

serca

Choroby naczyniowe mózgu (udar)

Choroby naczyń obwodowych

Tętniak aorty brzusznej

Choroby układu

oddechowego

POChP

Zapalenie płuc

Zła kontrola astmy

Gruźlica

Choroby układu

rozrodczego

Zaburzenia erekcji

Zmniejszona płodność

Komplikacje ciążowe

Niska masa urodzeniowa

noworodków

Wady płodu

Ciąża pozamaciczna

Inne

Niekorzystne wyniki leczenia

chirurgicznego/gojenie się ran

Złamania w obrębie biodra

Niska gęstość tkanki kostnej

Zaćma

Zaburzenia immunologiczne

RZS

Cukrzyca

The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress A Report of the Surgeon General, 2014, U.S.

Czynne palenie

POChP

POCHP- Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc

80 milionów ludzi choruje na POCHP

Połowa z nich umiera 10 lat po rozpoznaniu choroby

POCHP będzie czwartą w kolejności przyczyną zgonów do 2030 roku

w 2005, 3 miliony ludzi zmarło z powodu POCHP

World Health Organization. http://www.who.int/en.

POChP

Løkke et al. Thorax. 2006;61(11):935-939; .

Ciężkie

Umiarkowane

Łagodne

Nigdy

nie palący

40

0

Sk

um

ulo

wa

na

czest

ość

wy

step

ow

an

ia

35

30

25

20

15

10

5

Ex-palacze

Aktualni palacze

Byli palacze

35.5%

7,8%

Wpływ zaprzestania palenia tytoniu na FEV1 u chorych na POChP

POChP / Polska

30+ wiek, kaszel

10% dorosłych ~ 2 mln

3.5% wszystkich hospitalizacji

25% hospitalizacji z powodu chorób

układu oddechowego

4 przyczyna zgonu

15,000 zgonów rocznie

Rak płuca

Rak płuca

Mannino et al. Arch Intern Med. 2003;163:1475-1480. > 5000 pacjentów, 17 lat obserwacji

Europeanlung.org/lung-cancer/, ELF, ERS

Palacze tytoniu mają wyższe ryzyko zachorowania na raka płuc

Palenie odpowiada za 80 % przypadków raka płuca

8,4

3,6

1,0

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

nigdy nie palili byli palacze aktualni palacze

Hazard

Rati

o

Palenie: zwiększone ryzyko z powodu nagłego zgonu sercowego

Wannamethee et al. Circulation. 1995;91:1749-1756. 7000 badanych, 8 lat

1,0

2,3

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

nigdy nie palili palacze

Rela

tive R

isk (

95%

CI)

a

1,4

byli palacze

Palenie a choroby układu krążenia

ryzyko chorób układu krążenia

miażdżyca

stress oksydacyjny

zapalenie

obszar martwicy

zaburzenia funkcji płytek i śródbłonka

przemiany metaboliczne

American Heart Association. Scientific Position, Risk Factors and Coronary Heart Disease, 2005.

Palenie, a choroby układu chłonnego

Wzrost ryzyka zachorowania na białaczkę

Potencjał leukemogenny

benzen,

uretan,

butadien,

pierwiastki promieniotwórcze,

styren

Korte et al. Environ Health Perspect. 2000;108(4):333-339.

Palenie, a ciąża

przedwczesne oddzielenie łożyska

wewnątrzmaciczne zaburzenia wzrostu

poronienie samoistne – I trymestr

umieralność płodu

przedwczesne pęknięcie błon płodowych

poród przedwczesny

łożysko przodujące

podwyższony hematokryt u płodu

astma w dzieciństwie

Andres et al. Semin Neonatol. 2000;5:231-241; Cnattingius. Nicotine Tob Res. 2004;6(suppl 2):S125-S140.

Zaburzenia w gojeniu ran

Zaburzony przepływ krwi

Istotne zaburzenia odpowiedzi

immunologicznej

Czynnik ryzyka wystąpienia

powikłań pooperacyjnych

Opóźnione gojenie

Freiman et al. J Cutan Med Surg. 2004;8(6):415-423;

Terminem bierne palenie określa się narażenie osób niepalących na wdychanie produktów dymu tytoniowego powstającego w wyniku palenia papierosów przez innych

Ten rodzaj palenia ma charakter niedobrowolny,

wymuszony

Na skład dymu w obu strumieniach wpływa wiele czynników

między innymi szybkość przepływu powietrza, temperatura

spalania tytoniu i bibułki, itp

Według WHO bierne palenie jest czynnikiem rakotwórczym dla ludzi

nie ma „bezpiecznego stężenia” ekspozycji

“The Debate is Over” The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke

Surgeon General Richard H. Carmona

June 27, 2006

www.surgeongeneral.gov/library/secondhandsmoke

Dym tytoniowy wypełnia restauracje, bary, miejsca pracy i inne zamknięte pomieszczenia, w których palacze palą produkty przemysłu tytoniowego. Każdy jest narażony na wdychanie dymu i szkodliwości z tym związane. Artykuł 8 FTCT wyraża stanowisko że nie ma bezpiecznego poziomu ekspozycji na dym tytoniowy. Jedynie zapewnienie środowisk całkowicie wolnych od dymu tytoniowego, jest jedyną drogą do całkowitej ochrony ludzi przed szkodliwością biernego palenia W chwili obecnej nie są znane metody, które całkowicie zabezpieczałyby osoby niepalące przed szkodliwościami biernego palenia, poza całkowitym zakazem palenia. Ani oddzielanie pomieszczeń, ani układy wentylacyjne nie spełniają takiej roli.

Szkody spowodowane biernym paleniem

.

Dorośli Dzieci

Rak płuca

infekcje układu oddechowego (zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc), astma oskrzelowa (indukcja i zaostrzenia)

Choroba wieńcowa,

Udar mózgu

szkodliwy wpływ na hemoglobinę

infekcje ucha środkowego

Ciąża: niska masa urodzeniowa noworodka

Zespół Nagłej Śmierci Niemowląt (SIDS)

The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress A Report of the Surgeon General, 2014, U.S.

Bierne palenie a rak płuc zależność od ekspozycji

Hackshaw et al. BMJ. 1997;315(7114):980-988;

RR

a (

Lo

g S

cale

)

0 1-19 10-19 20

Liczba papierosów

wypalanych /dzień

przez współmałżonka

R R

a (

Lo

g S

cale

) 0 1-19 20-39 40

Lata spędzone

z palaczem

1

2

3

4

5

1

2

3

4

5

POLSKA 2009-2010

Codzienny palacz 33,5% mężczyzn 21% kobiet

8,7 milionów palaczy

średnia liczba pap/dzień 16-18

30 min po przebudzeniu – 60%

23% w nocy

Źródło:Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010

Źródło: Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010

GATS Polska 2009-2010

Aktualnie palacze % Niepalący % Ogółem % Dorośli narażeni na dym tytoniowy w pracy 80,9 28,0 44,2 Dorośli narażeni na dym tytoniowy w domu 46,1 26,8 33,6 Dorośli narażeni na dym tytoniowy w lokalach gastronomicznych 79,5 68,5 72,1

Źródło:Globalny sondaż dotyczący używania tytoniu przez osoby dorosłe (GATS) Polska 2009-2010

Źródło; Institute for Health Metrics and Evaluation

Jama, January 2014,311(2);183-92

Zdrowie to stan pełnego;

fizycznego, umysłowego i społecznego

dobrostanu

to nie tylko całkowity brak choroby, czy kalectwa

WHO

ZDROWIE