1

Szkoła Podstawowa im. Św. Jana Kantego w Grzegorzówce

Treści z zakresu profilaktyki uzależnień

Niezbędne w Gminnym Konkursie Wiedzy o Alkoholizmie, Nikotynizmie, Narkomanii i Dopalaczach

– konkurs wiedzy „My to wiemy- odpowiemy”

NIKOTYNIZM, ALKOHOLIZM I NARKOMANIA

Na czym polega uzależnienie?

Najprościej można powiedzieć, że uzależnienie to „nabyta silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności

lub zażywania jakiejś substancji”.

Słowo “uzależnienie” używane jest w kilku znaczeniach.

Uzależnienie psychiczne polega na potrzebie częstego lub stałego przyjmowania substancji

psychoaktywnej czy wykonywania określonej czynności (zachowania), celem powtórzenia poprzednich

przeżyć związanych

z przyjęciem substancji lub z daną czynnością (zachowaniem).

Uzależnienie fizyczne to silna potrzeba zażywania substancji psychoaktywnej, wynikająca z

biologicznej adaptacji organizmu wobec substancji psychoaktywnej, bez której organizm nie jest w stanie

prawidłowo funkcjonować. Przerywanie lub ograniczanie podawania tej substancji pociąga za sobą

występowanie zaburzeń czynności ustroju, określanych mianem abstynencji (zespołu odstawienia).

Uzależnienie społeczne, wiąże się najczęściej z zażywaniem substancji psychoaktywnych pod

wpływem panującej “mody“, pod naciskiem grupy ludzi podobnych do siebie, w kręgach młodzieży z tzw.

subkultur. Istotą rolę odgrywa tu bardzo silne uzależnienie od grupy, co pociąga za sobą bezwzględne

respektowanie panujących

w niej zasad i obyczajów. Ponadto osoba uzależniona, w miarę pogłębiania się choroby rezygnuje z

ważnych dla siebie wcześniej aktywności, wypada z ról społecznych (utrata pracy, usunięcie ze szkoły,

konflikty w rodzinie, zanik zainteresowań, zawężenie kontaktów do grupy przyjmującej substancje

psychoaktywne).

Tolerancja jest to stan, w którym powtarzanie tej samej dawki alkoholu daje coraz słabszą reakcję,

a dla uzyskania tego samego efektu działania konieczne jest zwiększenie dawki.

Najczęściej spotykane jest uzależnienie od substancji psychoaktywnych np. alkoholu, niektórych

leków, nikotyny, narkotyków. Człowiek może uzależnić się równolegle od kilku różnych substancji

psychoaktywnych (spożywanych, wdychanych czy przyjmowanych w formie iniekcji).

Nikotynizm – nałóg palenia tytoniu powodujący przewlekłe zatrucie nikotyną.

Narkomania – nałóg stałego używania narkotyków w coraz większych dawkach doprowadzający do zmian

chorobowych, zwłaszcza w układzie nerwowym, do zaburzeń osobowości i wyniszczenia organizmu.

Alkoholizm – nałóg picia alkoholu, choroba powstająca wskutek nadużywania napojów alkoholowych.

Nikotyna – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów pirydynowych zawarty w liściach tytoniu.

Śladowe ilości nikotyny znajdują się też w pomidorach, bakłażanach i papryce. Roślina tytoniu, której to

liście zawierają nikotynę, przywędrowała do Europy z odległej Ameryki. Dla rdzennych Amerykanów

2

tytoń, podobnie jak ziemniaki i kukurydza, był darem od bogów.

Europejczycy zaś zawdzięczają ten „dar” Krzysztofowi Kolumbowi. Początkowo używało go niewielu, ale

już po I i II Wojnie Światowej palenie stało się normą (przynajmniej wśród panów). Dziś, palenie staje się

niemodne.

Nikotyna to trucizna Obecnie wiadomo, iż nikotyna jest silną trucizną, której jednorazowe wstrzyknięcie w zawartości 50-75 mg

wywołałoby natychmiastowy zgon. Taka dawka nikotyny może zaś z powodzeniem zawierać się w jednym

papierosie! Dlaczego jednak nikt nie umiera po wypaleniu nawet całej paczki? Wypalając bowiem

pojedynczego papierosa wciągamy głównym strumieniem do płuc jedynie około 30 proc. nikotyny, reszta

zaś ulega spaleniu. Zatem do organizmu palacza dostaje się co najwyżej 3 mg nikotyny, co na szczęście nie

zagraża bezpośrednio życiu. Jednakże palenie tytoniu ma swoje długofalowe skutki zdrowotne. Światowa

Organizacja Zdrowia podaje,

iż na całym świecie pali papierosy ponad miliard ludności, a każdego roku umierają miliony na choroby

związane

z paleniem tytoniu. Dym papierosowy bowiem, poza nikotyną (która w formie czystej nie jest uważana za

rakotwórczą), zawiera około 4 tysięcy substancji chemicznych, w tym 40 związków rakotwórczych.

Papierosy, mawiają niektórzy, to „mordercy w paczkach”. Palenie ma związek z wieloma chorobami.

W Polsce na skutek palenia umiera rocznie 70 tys. osób. Niektóre z chorób będących wynikiem palenia

mogą być leczone,

a nawet zupełnie wyleczone poprzez rzucenie palenia, inne są nieuleczalne. Większość osób zaczyna palić

wcześnie, będąc jeszcze w szkole. Skutki zdrowotne palenia (również biernego palenia) w młodym wieku są

szczególnie groźne. Bardzo młodzi palacze, dla przykładu, są znacznie bardziej narażeni na choroby układu

oddechowego takie jak rak płuc i astma. Ich płuca urosną mniejsze i będą mniej efektywnie pracować.

Dodatkowo takie osoby będą niższe od swoich niepalących rówieśników.

Najczęściej spotykane choroby związane z nikotynizmem.

- Choroby płuc

Częstym problemem z jakim borykają się palacze, są różnego rodzaju schorzenia płuc. Objawiają się one

trudnościami w oddychaniu oraz częstym zapadaniem na takie choroby jak przeziębienie, grypa, zapalenie

płuc czy astma. Udowodniono związek między paleniem a chorobą zwaną rozedmą płuc; niektóre osoby

cierpiące na tę chorobę zmuszone są do noszenia przy sobie inhalatora. Palenie papierosów jest także

przyczyną 90 % wszystkich nowotworów płuc.

- Inne nowotwory

Podobnie jak w przypadku nowotworu płuc, palenie jest głównym powodem powstawania nowotworów

gardła, krtani, przełyku, pęcherzyka moczowego, nerek oraz trzustki.

- Inne istotne problemy zdrowotne

Dla opisania wszystkich negatywnych skutków palenia papierosów trzeba byłoby napisać kilka książek.

Należy tu jednak wspomnieć o najważniejszych, czyli o chorobach serca oraz układu krążenia, do których

można zaliczyć uszkodzenie mózgu w wyniku udaru, zawał serca czy ślepotę. Słabe krążenie w kończynach

górnych

i dolnych, spowodowane paleniem, może doprowadzić do konieczności ich amputacji. Palenie może być

również przyczyną bezpłodności, w szczególności u mężczyzn.

Palenie tytoniu (papierosów) uzależnia równie silnie jak narkotyki. Jest to uzależnienie psychiczne - co

oznacza że zerwanie z nałogiem nie daje żadnych przykrych objawów fizycznych - co ma miejsce np. przy

odstawieniu narkotyków. Faktem jest ze osoba rzucająca palenie może być drażliwa, mieć problemy ze

snem a nawet lekką depresję - są to jednak krótkotrwałe objawy ze strony psychiki.

Co zawiera „papierosowy dymek”?

3

Oto zaledwie kilka z najbardziej niebezpiecznych substancji, które dostają się do organizmu wraz z

zaciągnięciem się papierosem (w nawiasach podane są inne zastosowania tych niebezpiecznych substancji):

Butan (paliwo do zapalniczek)

Tlenek węgla (spaliny)

Smołę Aceton (obecny w rozpuszczalnikach i preparatach do usuwania farb)

Amoniak (środki czyszczące do podług)

Arszenik (trucizna

Cyjanowodór

Substancje te są obecne w śladowych ilościach, ale jeśli palacz wypala kilka papierosów dziennie przez

kilka lat to zatruwają one jego organizm, a niektóre także się w nim gromadzą, przez co ich szkodliwe

działanie narasta.

Dlaczego młodzi palą?

z ciekawości

z chęci wyglądania doroślej

aby pokazać swoją odwagę

z powodu kolegów, którzy palą

z nieumiejętności odmówienia

z powodu wpływu TV, reklamy

ponieważ palą rodzice lub starsze rodzeństwo

Papieros postrzegany jest jako środek ułatwiający radzenie sobie z wyzwaniami okresu dojrzewania,

pomagający zasypać przepaść między idealnymi wyobrażeniami a szarą rzeczywistością.

Dziecko najczęściej sięga po pierwszego papierosa w towarzystwie swych rówieśników, wpływ grupy

rówieśniczej może następnie decydować o utrwalaniu palenia. Udział rówieśników wydaje się szczególnie

silny w okresie poprzedzającym regularne palenie. Badania wykazują, że mniejsze ryzyko palenia występuje

u dzieci (nastolatków) o dobrych osiągnięciach w nauce, uprawiających sport i inne formy aktywności

fizycznej, odżywiających się prawidłowo oraz umiejących się przeciwstawić presji innych.

Dzieci i młodzież rozpoczynająca palenie charakteryzuje się w porównaniu z niepalącymi rówieśnikami,

niższym poczuciem własnej wartości, gorszą samooceną. Sięgając po papierosy liczą złudnie na poprawę

samopoczucia

i własnej wartości.

Jak przebiega proces uzależnienia od nikotyny? Proces uzależnienia dzieci i młodzieży od

nikotyny przebiega

w pięciu następujących po sobie fazach:

przygotowywania,

próbowania,

eksperymentowania,

palenia regularnego,

uzależnienia.

W toku pierwszej fazy - przygotowywania, kształtowane są postawy i przekonania o pożytkach płynących

z palenia. Dziecko zaczyna "oswajać się" z papierosem, postrzegać palenie jako czynność przybliżającą do

dorosłości, pomagającą w sytuacjach trudnych, ułatwiającą przynależność do grupy rówieśników.

W fazie drugiej - próbowania, dziecko sięga po pierwszego w życiu papierosa. Pierwsze papierosy wypala

zazwyczaj pod presją rówieśników.

Trzecią fazę - eksperymentowania, charakteryzuje powtarzanie palenia, w tym czasie dziecko sięga po

kolejnego papierosa w szczególnych sytuacjach, takich jak np. spotkania koleżeńskie.

Czwarta faza - palenie regularne oznacza wypalanie papierosów w stałych odstępach, początkowo

4

przynajmniej raz w tygodniu, a następnie z rosnącą częstotliwością.

Końcową, piątą fazą jest uzależnienie, cechuje się fizjologicznym zapotrzebowaniem na nikotynę.

Zazwyczaj od momentu pierwszych prób palenia do palenia regularnego upływa 2-3 lata.

Jakie są skutki palenia papierosów?

pogorszenie stanu zdrowia dziecka, gorsze wyniki w nauce

ryzyko zachorowania na raka płuc, oskrzeli, krtani, przełyku, pęcherza moczowego, trzustki, żołądka

ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową serca

negatywny wpływ dymu tytoniowego na układ nerwowy

ujemne skutki na rozwój płodu w łonie matki

Alkoholizm

Alkohol etylowy lub etanol – organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH.

Alkoholizm (uzależnienie od alkoholu, choroba alkoholowa) – choroba polegająca na utracie kontroli nad

ilością spożywanego alkoholu

Spożywanie zazwyczaj dużych ilości alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o

charakterze psychicznym i somatycznym, i nie podlega jego woli, jednak jest możliwy do powstrzymania i

utrzymania abstynencji. Mechanizm powstawania uzależnienia nie jest do końca wyjaśniony, ale ma

bezpośredni związek

z nadużywaniem alkoholu.

Ryzykownie nadużywa alkoholu około 16% polskiego społeczeństwa

Z jakich powodów ludzie piją alkohol?

Najczęstsze oczekiwania wobec alkoholu, to:

-uśmierzanie przykrych uczuć

-oderwanie się od problemów

-chęć przeżywania odmiennych stanów psychicznych

-ułatwianie i umacnianie kontaktów z innymi ludźmi

-zmniejszenie wewnętrznych zahamowań i obaw

Ilość alkoholu we krwi

Wpływ alkoholu na organizm ludzki zależy od jego stężenia we krwi. Alkohol jest łatwo wchłaniany i wraz

z krwią jest dostarczany do wszystkich części organizmu.

To ile jest alkoholu jest we krwi jest miarą stanu nietrzeźwości w jakim znajduje się człowiek. Ilość

alkoholu we krwi określa się w promilach (0/00). Jednostka ta określa ilość gramów alkoholu etylowego

zawartą w jednym litrze surowicy krwi., który jest zależnością ilości alkoholu (w gramach) do jednego litra

krwi.

Stan po użyciu alkoholu ma miejsce w przypadku obecności 0,2 promila alkoholu we krwi, zaś stan

nietrzeźwości ma miejsce, gdy ilość alkoholu we krwi wynosi 0,5 promila. Są to tzw. dwie formy prawne

określające stan nietrzeźwości. Kierowca z 0,2 promilami alkoholu we krwi nie powinien prowadzić

samochodu, jest to zakazane

i karane. Około 3-4 promile we krwi powodują spadek ciśnienia krwi, zanik odruchów fizjologicznych,

głębokie zaburzenia świadomości, znaczne obniżenie temperatury ciała, śpiączkę. Taka dawka jest już

zagrożeniem dla życia ludzkiego. Śmiertelna dawka alkoholu dla „przeciętnego” człowieka to około 4-5

promili.

Od czego zależy stężenie alkoholu we krwi? Duży wpływ z pewnością mają uwarunkowania fizyczne

(waga, płeć, typ budowy), ale także czas spożywania alkoholu, jego rodzaj i ilość.

Fazy uzależnienia

Faza wstępna prealkoholowa, trwająca od kilku miesięcy do kilku lat, zaczyna się od

konwencjonalnego stylu picia. Człowiek odkrywa, że picie alkoholu nie tylko daje przyjemne

doznania, ale także łagodzi przykre stany emocjonalne. Wzrasta tolerancja na alkohol.

Faza ostrzegawcza zaczyna się w momencie pojawienia się luk pamięciowych – palimpsestów.

Faza krytyczna rozpoczyna się od utraty kontroli nad piciem.

Faza przewlekła zaczyna się wraz z wystąpieniem wielodniowych ciągów.

5

Społeczne skutki alkoholizmu Alkoholizm ma wymiar społeczny, dlatego też jego skutki są dalekosiężne. Nie ograniczają się one do

fizycznej

i psychicznej degradacji samego alkoholika. Skutkami alkoholizmu dotknięte jest życie wszystkich, którzy

alkoholika znają - żyją z nim, mieszkają, pracują czy przyjaźnią się. Im bardziej życie alkoholika skupia się

wokół alkoholu, tym bardziej on sam izoluje się od ludzi. Rezygnuje z zajęć towarzyskich, którym się

kiedyś oddawał, ponieważ przeszkadzają mu w piciu. Przyjaciele i znajomi odsuwają się od alkoholika,

gdyż jego (bądź jej) zachowania stają się żenujące lub obraźliwe. Rodzina wycofuje się z kontaktów

towarzyskich w obawie przed tym, co alkoholik mógłby zrobić "przy ludziach". Dzieci przestają

przyprowadzać do domów swoich przyjaciół, partner alkoholika nie zaprasza gości. Izolacji alkoholika i

jego piciu towarzyszy utrata zdolności komunikacyjnych.

We wszystkich sferach życia rodzinnego panuje chaos, niepewność i nietrwałość.

Nie dotrzymane obietnice, nie spełnione oczekiwania i pokrzyżowane plany wywołują napięcie, prowadzą

do płytkich i nieszczerych relacji międzyludzkich. Członkowie rodziny tracą ze sobą kontakt, oddzieleni

murem lęku, złości, zagubienia i często milczenia. Procesowi choroby towarzyszy postępujący rozpad

rodziny.

Cała rodzina potrzebuje pomocy, aby odbudować wzajemne zaufanie, odnowić porozumienie

i nauczyć się samoakceptacji. Kiedy wydarza się to wszystko, członek rodziny alkoholika może pomyśleć

tak: "Gdyby mnie kochał, nie robiłby tego". Trzeba jednak pamiętać, że zachowanie alkoholika nie ma nic

wspólnego z uczuciami, jakie żywi on do rodziny. Alkoholik nie decyduje o tym, co się dzieje, ani nie

panuje nad tym - bowiem przestał kierować swoim życiem.

Problemy, z jakimi spotykają się alkoholicy.

Zaburzenia życia rodzinnego

Problemy w kontaktach z ludźmi

Problemy finansowe

Przemoc wobec bliskich

Problemy z prawem

Choroby wywołane piciem alkoholu

a) Choroby układu pokarmowego

- śluzówka

Alkohol powoduje przewlekle stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy.

Zaburza wchłanianie substancji, a co za ty idzie prowadzi do spadku wagi i ogólnego złego samopoczucia

spowodowanego niedoborem składników pokarmowych.

- wątroba

Cząsteczki C2H5OH są eliminowane w organizmie przez spalanie w komórkach wątroby. Organ ten reaguje

na jego nadmierna ilość poprzez:

- stłuszczenie;

- zapalenie;

- zwłóknienie;

- marskość.

Na czym polegają te dolegliwości? Otóż, stłuszczenie wątroby powstaje w wyniku nadmiernego odkładania

się tłuszczu w komórkach wątrobowych. Jest to proces jak najbardziej odwracalnym tzn. ustępuje po

zaprzestaniu picia, ale powoduje takie dolegliwości jak: bóle w okolicy prawego podżebrza i wyraźne

powiększenie wątroby. Zapalenie wątroby spowodowane piciem alkoholu to kolejny etapem niszczenia

organu prowadzący do zwłóknienia. Dolegliwości i bóle jeszcze bardziej się nasilają. Zwłóknienie prowadzi

do marskości wątroby.

W wyniku marskości wątroby miąższ wątroby zostaje zastąpiony przez włóknistą tkankę łączną, która

utrudnia przepływ krwi przez wątrobę i nie pełni żadnych pożytecznych funkcji w wątrobie.

6

Główne objawy marskości to:

- osłabienie organizmu;

- obrzęki;

- żółtaczka;

- utrata wagi;

- obecność płynu w jamie brzusznej;

- żylaki przełyku;

- krwotoki wewnętrzne.

Skutkiem marskości wątroby może być pierwotny rak wątroby.

- trzustka

Spożywanie alkoholu powoduje ostre i przewlekłe zapalenia trzustki. Ostre zapalenia trzustki może się

skończyć

w 5% śmiercią chorego.

choroby układu nerwowego

Alkohol działając na układ nerwowy wyrządza wiele szkód. Może powodować patologiczne zmiany

w układzie nerwowym. Ważne jest wówczas uzupełnienie niedobory witamin, zwłaszcza witamin z grupy

B.

c) choroby układu odpornościowego

W skład układu odpornościowego wchodzą:

- węzły chłonne;

- grasica;

- śledziona;

- szpik kostny;

- komórki: limfocyty oraz makrofagi.

Zadaniem tych narządów jest ochrona organizmu przed obcymi substancjami. Częste i nieumiarkowane

spożywanie alkoholu zahamowanie funkcji układu odpornościowego. Niszczy zdolność limfocytów do

produkowania przeciwciał oraz obniża aktywność komórek chroniących przed przerzutami

nowotworowymi. Może to doprowadzić do takich chorób jak;

- choroby zakaźne;

- gruźlica;

- zapalenie płuc;

- rak.

e) choroby układu krążenia

Długotrwałe, nadmierne picie alkoholu może spowodować choroby układu naczyniowo-sercowego np.

arytmia serca, nadciśnienie, udar mózgu.

Leczenie

Z choroby alkoholowej nie można się wyleczyć, to znaczy, że nawet po wieloletniej abstynencji próby tzw.

"kontrolowanego" picia kończą się powrotem do nałogu. Możliwe natomiast jest zatrzymanie choroby

i rehabilitacja, gdzie fundamentalnym warunkiem zdrowienia jest abstynencja.

7

Osoba uzależniona może skorzystać w tym celu z pomocy :

Profesjonalnych Ośrodków Terapii Uzależnień i Współuzależnienia.

Samopomocowych grup Wspólnoty Anonimowych Alkoholików.

Klubu Abstynenta.

Terapie grupowe i/lub indywidualne :

Polegają głównie na zdobywaniu i pogłębianiu wiedzy z zakresu alkoholizmu, co umożliwia

choremu przyznanie się (przed samym sobą) oraz akceptację siebie jako alkoholika. Zajęcia

terapeutyczne pomagają w przebudowie stylu życia na abstynencki, który umożliwia długotrwałą

abstynencję, uczą rozpoznawania

i radzenia sobie z głodem alkoholowym a także zapobiegania występowaniu nawrotów choroby.

Wspólnota Anonimowych Alkoholików :

Nie oferuje leczenia, ani profesjonalnej lekarskiej pomocy. Proponuje jedynie powstrzymanie się od

wypicia "pierwszego kieliszka" przez 24h, w myśl zasady "nie wypijesz, nie upijesz się", oraz

dzielenie się siłą, nadzieją i swoimi doświadczeniami w drodze do trzeźwości. Wszystko to odbywa

się na spotkaniach tzw. mityngach. W AA nie jest wymagana abstynencja - jedynym warunkiem

przynależności do wspólnoty jest pragnienie zaprzestania picia.

Kluby Abstynenta :

Są miejscem spotkań osób niepijących (także osób nieuzależnionych). Abstynenci stawiają sobie za

cel propagowanie poprzez swoją postawę - trzeźwego modelu życia.

Z choroby alkoholowej nie można się wyleczyć, to znaczy że nawet po wieloletniej abstynencji próby tzw.

„kontrolowanego” picia kończą się powrotem do nałogu. Możliwe jest zatrzymanie choroby i rehabilitacja,

gdzie fundamentalnym prawem zdrowienia jest abstynencja.

Dlaczego nastolatki piją?

Otóż dorastające dzieci często sięgają po alkohol:

aby czuć się dorosłym, aby dopasować się do otoczenia

aby czuć się dobrze i być na luzie

aby wyrazić swoją potrzebę buntu i chęć zmierzenia się z ryzykiem

aby zaspokoić ciekawość, ponieważ alkohol jest łatwo dostępny

Jakie szkody i zagrożenia niesie spożywanie alkoholu przez nastolatki? Otóż powtarzające się picie

alkoholu przez nastolatki, nawet w ilościach nieszkodliwych dla dorosłego, może poważnie uszkodzić ich

życie i procesy rozwojowe, a mianowicie:

zaburza zdolność do uczenia się, zapamiętywania i logicznego rozumowania, jest źródłem trudności

w nauce, utrudnia dalszą edukację i karierę zawodową

hamuje rozwój emocjonalny i opóźnia dojrzewanie, młody człowiek nastawia się tylko na doraźne

i natychmiastowe przyjemności, nie uczy się dojrzałych sposobów rozwiązywania problemów

życiowych, ma obniżoną motywację do osiągania celów życiowych

zwiększa ryzyko uzależnienia od alkoholu i nikotyny oraz sięgania po silniejsze narkotyki

(amerykańskie badania pokazały, że dzieci, które zaczęły pić alkohol przed 15 rokiem życia,

czterokrotnie częściej niż osoby dorosłe, uzależniały się od alkoholu)

Upijanie się przez nastolatki jest bardzo częstą przyczyną poważnych i doraźnych szkód związanych z:

wypadkami, zachorowaniami i śmiercią

konfliktami z prawem

większym prawdopodobieństwem stania się ofiarą przestępstwa

ryzykownym współżyciem seksualnym, groźbą zakażenia chorobami wenerycznymi (w tym HIV),

stosunkami z pogranicza gwałtu, niechcianą ciążą

Pamiętajmy, że nietrzeźwi ludzie zachowują się głupio, robią rzeczy, których później żałują, niszczą

przyjaźnie i miłości, ulegają wypadkom, tracą pieniądze i szanse życiowe. Uzależnienie od alkoholu, czyli

8

alkoholizm, jest chorobą, która zaczyna i rozwija się podstępnie, bez świadomości zainteresowanej osoby.

Polega na niekontrolowanym piciu napojów alkoholowych i może doprowadzić do przedwczesnej śmierci.

Można zostać alkoholikiem już w wieku 15 lat albo wcześniej i pozostać w chorobie alkoholowej do końca

życia. Rozwój tej choroby można zatrzymać, ale nie można jej cofnąć. Każda osoba uzależniona od

alkoholu potrzebuje wsparcia.

Prawo

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi z 1982 r.

Polskie prawo definiuje:

- Stan po użyciu alkoholu, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila.

- Stan nietrzeźwości, gdy stężenie alkoholu we krwi wynosi powyżej 0,5 promila.

Spożywanie alkoholu w określonych miejscach publicznych jest niezgodne z prawem i podlega karze

grzywny. Osoby w stanie nietrzeźwości, które np. swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w

miejscu publicznym odprowadzane są do izby wytrzeźwień.

W Polsce zabrania się sprzedaży napojów alkoholowych osobom, które nie ukończyły 18 lat i osobom

nietrzeźwym.

W Polsce zabrania się spożywania alkoholu przez osoby poniżej 18 roku życia.

W Polsce działają izby wytrzeźwień, których zadaniem jest izolowanie osób nietrzeźwych do czasu

wytrzeźwienia, nie dłużej niż 24 godz. oraz udzielenie im pomocy sanitarnej i medycznej.

Wokół picia alkoholu powstało wiele obiegowych opinii i mitów, oto niektóre z nich:

"Ci, którzy mają mocną głowę, mogą pić spokojniej" NIEPRAWDA- "mocna głowa", czyli zdolność do wypijania jednorazowo dużych ilości alkoholu - bez

widocznych zmian w zachowaniu - zwiększa ryzyko uzależnienia, sprzyja bowiem wypijaniu jednorazowo

dużych ilości alkoholu i uszkadzania psychiki i organizmu pijącego.

"Problem mają tylko prymitywni ludzie, pochodzących ze złych środowisk" NIEPRAWDA-uzależnienie jest chorobą, która może dosięgnąć każdego, kto pije alkohol, bez względu na

pochodzenie, sposób wychowania i wykształcenie.

"Uzależniają się tylko osoby o słabej woli" NIEPRAWDA-alkohol uszkadza psychikę i tzw. silną wolę i dlatego też liczenie na nią, gdy pojawiły się

już kłopoty jest naiwne i zawodne.

"Alkohol może być dobrym lekarstwem na dolegliwości" NIEPRAWDA-alkohol działa znieczulająco-na pewien czas-ale nie usuwa dolegliwości. Wkrótce wracają

one ze zwiększoną siłą.

"Piwo i wino to nie jest prawdziwy alkohol" NIEPRAWDA-alkohol w winie, szampanie, czy piwie jest taki sam jak w wódce-jest go tylko mniej-więc

żeby odczuć "przyjemny rausz", trzeba tych napojów wypić więcej. Picie np. tylko piwa nie wyklucza

ryzyka uzależnienia.

"Alkoholik, to ktoś, kto pije samotnie-("do lustra")" NIEPRAWDA-picie samotne nie jest objawem uzależnienia, wielu alkoholików nie pije samotnie.

"Alkoholik musi pić codziennie" NIEPRAWDA-picie codzienne występuje w ostatnim stadium

uzależnienia. Ogromna większość uzależnionych nie pije codziennie.

Napoje alkoholowe

9

Napój alkoholowy - wedle definicji ustawowej każdy produkt przeznaczony do spożycia zawierający

więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego. Napoje alkoholowe można podzielić ze

względu na zawartość procentową alkoholu (niskoprocentowe lub wysokoprocentowe) oraz ze względu na

ich skład (alkohole lub koktajle).

Alkohole wysokoprocentowe to spirytus, wódki, nalewki, likiery i inne trunki zawierający destylowany

alkohol.

Alkohole niskoprocentowe to wina, miody pitne i piwa.

NARKOMANIA

Narkotyki – środki odurzające np. morfina, marihuana, opium, kokaina, heroina, haszysz

Narkoman – osoba, która bierze narkotyki

Narkotyki - czym właściwie są?

Najogólniej mówiąc, narkotyk jest środkiem, który w pewien sposób oddziałuje na układ nerwowy, wpływa

na nastrój, myśli oraz zachowanie osoby, która go przyjmuje. Zmienia jej świadomość lub uczucia poprzez

oddziaływanie na neuroprzekaźniki obecne w mózgu, takie jak dopamina, norepinefryna czy serotonina.

Wskutek tego zmieniają się reakcje fizyczne oraz odbiór otoczenia.

Narkoman przełomu XXI wieku to człowiek bardzo młody. Najczęściej ma 14-20 lat. Jego pierwszy kontakt

z narkotykiem jest przypadkowy. Nie ukrywa swoich skłonności, ale nawet je demonstruje. Narkotyki

przyjmuje najczęściej w grupie i nie ogranicza się do jednego rodzaju środka, ale dokonuje prób ze

wszystkim, co jest aktualnie dostępne.

Jak wynika z badań ankietowych, młodzież sięga po środki odurzające, bo chce:

sprawdzić, jak "to" działa

być "spoko i na luzie"

poczuć się lepiej, uciec od problemów

przestać być nieśmiałym

być w grupie

sprawdzić się

złamać zakaz

dobrze się bawić

RODZAJE NARKOTYKÓW

Środki uzależniające są substancjami pochodzenia roślinnego lub syntetycznego, których ludzie używają,

aby doraźnie wpływać na swe samopoczucie oraz kondycję psychiczną i fizyczną.

Środki uzależniające dzielimy na:

środki hamujące

środki pobudzające

środki zmieniające percepcję

Środki te powodują zależność psychiczną i fizyczną. Zależność psychiczna polega na potrzebie częstego

lub stałego przyjmowania danego środka po to, by powtórzyć poprzednie przeżycie związane z jego

przyjęciem.

Zależność fizyczna to stan biologicznego przystosowania się organizmu do danej substancji, w którym jej

brak wywołuje zaburzenia chorobowe, niekiedy tak poważne, że zagrażające życiu. Zaburzenia te

nazywamy zespołem abstynencyjnym, który trwa od kilku dni do 3 tygodni.

Środki hamujące to: leki nasenne, leki uspokajające, opiaty, rozpuszczalniki i alkohol. Mają one

hamujące oddziaływanie na układ nerwowy człowieka. Ludzie biorą środki tego typu, aby odprężyć się,

zapomnieć o kłopotach, poradzić sobie ze stresem. Te środki uzależniają psychicznie i fizycznie. Objawy

przedawkowania: spowolnienie myśli, mowy i ruchów, narastająca senność aż do wystąpienia śpiączki, a

nawet zgonu. Zespół abstynencyjny jest w przypadku tych środków bardzo silnie wyrażony. Polega na

pobudzeniu: występują drgawki, napady lęku, omamy, przyśpieszenie akcji serca. Zespół abstynencyjny

może spowodować śmierć.

10

Środki pobudzające to: kokaina, amfetamina, sterydy i nikotyna. Działają one pobudzająco na układ

nerwowy. Ludzie używają tych środków, aby przeżyć stany wzmożonego nastroju, zwiększać swą

wydajność fizyczną i umysłową, pokonać zmęczenie i senność. Środki te silnie uzależniają psychicznie i

prowadzą do lekko zaznaczonej zależności fizycznej. Objawy przedawkowania: czynność serca staje się

bardzo szybka, występuje wysokie ciśnienie krwi, drżenie ciała, znaczny niepokój, napady szału i lęku, a

nawet zgon. Zespół abstynencyjny przejawia się odwrotnością pobudzenia: zmęczeniem, sennością,

osłabieniem. Po przerwaniu używania kokainy czy amfetaminy mogą wystąpić stany depresyjne prowadzące

do prób samobójczych.

Środki zmieniające percepcję to: LSD, meskalina, psylocybina, PCP, ecstasy, marihuana. Powodują one

zmianę percepcji otaczającego świata, dlatego też nazywane są halucynogenami. Ludzie używają tych

środków, aby uzyskać niezwykłe przeżycia, oderwać się od szarzyzny codzienności. Występuje tu zależność

psychiczna, nie stwierdzono zależności fizycznej. Objawy przedawkowania: całkowita dezorientacja, silny

lęk, omamy, ogólne pobudzenie, przyśpieszona akcja serca, podwyższone ciśnienie krwi, drgawki. Może to

prowadzić do zgonu poprzedzonego śpiączką lub do samobójstwa. Zespół abstynencyjny nie występuje,

ponieważ nie wytwarza się zależność fizyczna.

Często narkotyki dzieli się na dwie zasadnicze grupy, twarde i miękkie. Do twardych zaliczymy

amfetaminę, kokainę, LSD, exstasy, heroinę. Miękkie to marihuana i haszysz. Groźniejsze są oczywiście

twarde. Powodują większe skutki uboczne i łatwiej uzależniają.

Miękkie służą głównie do palenia. Zazwyczaj zaczyna się od miękkich, a kończy na twardych. Jest tak,

ponieważ jest do nich łatwiejszy dostęp i są tańsze. Każdy z narkotyków charakteryzuje się innym

działaniem.

Opis marihuany i amfetaminy

MARIHUANA

Slang młodzieżowy posiada wiele nazw tego narkotyku, jest to obecnie jeden z najpopularniejszych

narkotyków w Polsce. W slangu można usłyszeć takie nazwy jak:

- trawka

- gandzia

- jacek

- maryśka

- ziele

- zioło

- temat

Marihuana – są to przede wszystkim wysuszone kwiatostany (niejednokrotnie z niewielką domieszką

liści) konopii indyjskich zawierające substancje psychoaktywne. Narkotyk ten ma działanie psychotropowe,

w zależności od warunków: uspokajające, lekko euforyzujące i przeciwbólowe; pobudza apetyt, dodatkowo

działa rozkurczowo na mięśnie, zmniejsza ciśnienie śródgałkowe i rozszerza oskrzela.

Marihuana zwykle palona jest jak papieros. Jest także palona w gilzach bez filtra, które zostały

opróżnione z tytoniu i napełnione mieszanką marihuany z tytoniem lub samej marihuany a więc łączy się

marihuanę z aktywnymi składnikami nikotyny i innych szkodliwych substancji chemicznych. Marihuane

można również mieszać z żywnością lub spożywać jak "parzoną herbatę". Bardziej skoncentrowana forma

nazywa się haszysz, to marihuana nasączona czarną, lepką cieczą, mieszaniną oleju . Marihuana ma gryzący

dym i charakterystyczny, zwykle słodki lub kwaśny posmak.

Marihuana a zdrowie psychiczne

Związek pomiędzy paleniem marihuany a schorzeniami psychicznymi jest znany od dawna. Faktem jest

11

jednak, że nie są poznane wszystkie zależności. Palący mają czterokrotnie większą szansę na rozwój

depresji, nawet po upływie wielu lat abstynencji. Osoby sięgające po ‘jointa’ w bardzo młodym wieku – w

okresie gimnazjum i liceum, mają dwukrotnie większą szansę na poważne problemy psychiczne, niż ma to

miejsce w przypadku dorosłych. Część psychiatrów uważa jednak, że w przypadku części narkomanów

istnieje też inna relacja. Mianowicie osoby, które już cierpią z powodu zaburzeń psychicznych są bardziej

narażone na rozwój uzależnienia, ponieważ narkotyk poprawia ich subiektywne samopoczucie. Konopie

indyjskie nie są jednak lekarstwem, a poprawiając nastrój oddalają niezbędną wizytę w gabinecie

psychiatry. W badaniu opublikowanym w Archives of General Psychiatry przeprowadzonym na blisko 14

tysiącach uczniów i studentów w USA wykazano jeszcze jedno błędne koło związane z użyciem miękkich

narkotyków. Około połowy spośród tych, którzy podjęli sporadyczny eksperyment z paleniam „skręta”,

sięgała po niego ponownie. Znacznie częściej robili to uczniowie z problemami w nauce. Palenie marihuany

pogłębiało te problemy, częściowo przez bezpośredni wpływ na obniżenie sprawności pamięci, częściowo

poprzez epizody depresji i niepokoju a nawet próby samobójcze.

AMFETAMINA

Nazwy slangowe amfetaminy:

- amfa

- białko

- proszek

- speed

- feta

- setka

- witamina A

Amfetamina - jest to organiczny związek chemiczny działający na ośrodkowy układ nerwowy.

Amfetamina jest bardzo rozpowszechnionym nielegalnie rozprowadzanym narkotykiem. Występuje w

postaci białego proszku, tabletek, kapsułek. Przyjmowana jest doustnie, wciągana przez nos,

wstrzykiwanie – jest już niemodne

Zewnętrzne oznaki używania amfetaminy:

- rozszerzone źrenice w nikłym stopniu reagujące na światło

- nerwowość

- kłopoty ze snem

- wahania nastroju od euforii do depresji

- nadmierne poczucie pewności lub też nieuzasadniony strach

- znaczne ubytki wagi ciała przy długotrwałym stosowaniu

- brak apetytu

Szczególne zagrożenia i niebezpieczeństwa:

- Anhedonia - utrata zdolności odczuwania przyjemności

przy czynnościach i przeżyciach zwykle jej dostarczających.

- Psychoza amfetaminowa o charakterze majaczeniowo-urojeniowym

(omamy słuchowe i urojenia prześladowcze) - długotrwałe stosowanie amfetaminy i

metamfetaminy często prowadzi do stanów przypominających objawy schizofrenii.

- Wywołana przez narkotyk głęboka i ostra depresja może prowadzić do myśli i prób samobójczych

nawet przez długi czas od momentu zaprzestania jego przyjmowania.

- Silne pobudzenie oraz zanik samokontroli prowadzi często do niespodziewanych

bardzo gwałtownych zachowań

12

- Skrajne wyczerpanie spowodowane długim okresem intensywnego przyjmowania narkotyku. Z reguły

już po kilkudniowym "ciągu" osoba używająca amfetaminy zapada w

przedłużony, niespokojny sen trwający nawet do 48 godzin.

- Przedawkowanie przejawia się w postaci bólów w klatce piersiowej, nadciśnienia

tętniczego i zagrażającej życiu zapaści sercowo-naczyniowej. W wyniku przedawkowania narkotyku

może nastąpić nieodwracalne uszkodzenie drobnych naczyń mózgowych prowadzące do udarów mózgu.

WCHODZENIE W UZALEŻNIENIE

I FAZA - eksperymentowania

Drobne kłamstwa najczęściej dotyczące:

spóźnień

towarzystwa w którym przebywa nasze dziecko

miejsc gdzie wychodzi

Zmiany w wyglądzie i zachowaniu:

dziwny zapach włosów i ubrań

nadmierne używanie środków zapachowych

zaczerwienione oczy

rozszerzone źrenice

utrzymujący się katar

wyraźna nadpobudliwość lub ospałość

po powrotach do domu przemykanie niezauważonym do swojego pokoju

Postawa: NIE ROBIĘ TEGO

II FAZA - przyjemność ze stanu odurzenia znaczna zmiana środowiska - nowi koledzy

złe nastroje dziecka - dziwne smutki, zamykanie się w sobie

izolowanie się od rodzinnych spotkań, zamykanie się w pokoju

zaniedbanie podstawowych czynności

początki: agresywności oraz częste wyszukane kłamstwa

porzucanie hobby i dotychczasowych zainteresowań

podejmowanie pracy zarobkowej z jednoczesnym brakiem pieniędzy

pogarszanie się ocen w szkole - wagary

posługiwanie się slangiem - szczególnie przez telefon

agresja słowna

pożyczanie pieniędzy, pierwsze kradzieże

dziwny strój lub inne młodzieżowe symbole buntu

częstsze przebywanie w łazience - zamykanie łazienki,

zaniedbanie nawyków higienicznych

Postawa: NIE ROBIĘ NIC ZŁEGO

III FAZA - najważniejsze to być na haju za wszelką cenę coraz gorsze zachowanie

codzienne lub bardzo częste odurzanie się

odurzanie się z kolegami lub samemu

pojawienie się pierwszych przedawkowań

zerwanie kontaktów z nie biorącymi kolegami

jawne identyfikowanie się z narkomanami

kłamstwo staje się patologiczne

kradzieże lub handel narkotykami dla zdobycia pieniędzy

porzucenie szkoły

utrata stałej pracy - prace dorywcze

konflikty z prawem

kłótnie, bijatyki z domownikami

13

początki przewlekłego kaszlu

ogólne pogorszenie zdrowia

objawy po odstawieniu narkotyku

Postawa:

NIE ROBIĘ NIC, CO BY MI SZKODZIŁO

MOGĘ PRZESTAĆ KIEDY ZECHCĘ

NIE HANDLUJE NARKOTYKAMI, KUPUJĘ TYLKO DLA SIEBIE

KRADNĘ PIENIĄDZE TYLKO RODZICOM

IV FAZA - biorę narkotyki żeby czuć się normalnie całkowite wyniszczenie organizmu (psychozy narkotyczne)

chroniczny kaszel

częste kłopoty z policją

utrata pracy

wybuchy wściekłości, agresja wobec najbliższych

chroniczne depresje, wymuszające przyjmowanie narkotyku

normalne samopoczucie tylko po wzięciu narkotyku

paranoje narkotyczne

zerowe poczucie własnej wartości

myśli samobójcze

Skutki zażywania narkotyków

Narkotyki są niezwykle szkodliwe. Uzależnienie to nie jedyny efekt uboczny stosowania narkotyków. Przy

długotrwałym nadużywaniu są trucizną, która powoli niszczy cały organizm. Wpływają nie tylko na

funkcjonowanie poszczególnych narządów, lecz także mogą zmieniać psychikę człowieka.

Każdy narkotyk może powodować uzależnienie. Jedne mają mniejszy potencjał uzależniający, inne

większy, ale uzależniają wszystkie. Uzależnienie fizyczne polega na tym, że po odstawieniu substancji

psychoaktywnej dochodzi do reakcji ze strony fizjologii organizmu – pojawiają się nudności, wymioty, bóle

głowy, ciągłe poszukiwanie narkotyku. Dzieje się tak dlatego, że organizm do tej pory przyzwyczajony do

stałego dostarczania narkotyku do organizmu przystosował się do tego i teraz bez substancji

psychoaktywnej przestaje prawidłowo funkcjonować. Taki typ uzależnienia trzeba leczyć przez

detoksykację.

Uzależnienie psychiczne powoduje, że zachwiana zostaje psychika osoby uzależnionej. Nagle wszystko

inne przestaje być ważne, liczy się tylko przyjmowanie narkotyku. Taka osoba zaniedbuje wszystkie

czynności życia codziennego. Oprócz tego wzrasta u niej tolerancja na narkotyk, przez co musi zażywać

ciągle więcej i więcej. Leczenie tego typu uzależnienia jest bardzo trudne i odbywa się w specjalnych

poradniach i grupach terapeutycznych przez wyselekcjonowanych specjalistów.

Zakażenia

Niektóre narkotyki brane są w postaci zastrzyków. Brudne igły mogą powodować owrzodzenia, ropnie,

zatrucie krwi i żółtaczkę. Wielokrotne używanie tych samych igieł i strzykawek sprzyja przenoszeniu się

wirusa HIV.

Przedawkowanie narkotyku

Może spowodować utratę przytomności, zniszczenie serca i innych narządów, a nawet śmierć. Łatwo jest

przypadkowo przedawkować narkotyk, trudno bowiem określić, jakiej jest mocy i ile go wziąć. Narkotyki

stają się znacznie bardziej niebezpieczne, gdy są ze sobą zmieszane. Ich efekty ulegają wówczas

zwielokrotnieniu i nawet mała dawka może okazać się śmiertelna.

Szkody psychiczne

Człowiek zażywający narkotyki może być agresywny, może też odczuwać lęk lub doświadczać

14

przerażających halucynacji. To wszystko może poważnie zaszkodzić jego zdrowiu psychicznemu.

Zmiany w osobowości

Komórki nerwowe komunikują się między sobą za pomocą substancji chemicznych. Używając podobnych

substancji chemicznych można wpływać na tę komunikację i wywoływać zmiany w mózgu. Działanie

narkotyków polega na zakłócaniu naturalnych dróg komunikacji między neuronami. Nawet jednorazowe ich

użycie może wywołać długotrwałe zmiany w działaniu komórek nerwowych. Zażywanie narkotyków

powoduje poważne zmiany w działaniu niektórych, szczególnie wrażliwych komórek mózgu.

Zmiany w zachowaniu

Zażywający narkotyki mogą być podrażnieni, tracą zainteresowanie przyjaciółmi i pracą oraz dawne

zamiłowania. Często przestają dbać o siebie. Zainteresowania narkomana zawężają się jedynie do problemu

zdobycia narkotyków lub pieniędzy na nie. Nasilają się konflikty z otoczeniem, często także zaczynają się

kłopoty z prawem.

Wypadki

Ludzie zażywający narkotyki, ze względu na stan zagubienia, w którym się znajdują, częściej niż inni

ulegają wypadkom. Zdarza się, że wpadają do wody i toną, wdzierają się niespodziewanie na jezdnię lub

wypadają z okna. Wąchający klej mogą się udusić na skutek przykrycia ust plastikową torbą lub śmiertelnie

zakrztusić własnymi wymiotami.

Ciąża, poród i połóg. Nadużywanie w ciąży różnych substancji, w tym także nikotyny i alkoholu ma

niezmiernie istotny wpływ na zdrowie i życie noworodka, a więc rzutuje na zdrowie przyszłego pokolenia.

Większość ciężarnych nic nie wie o negatywnym wpływie na płód nadużywanych substancji. Pośrednie

ryzyko dla narkomanek w ciąży stanowi niewłaściwy sposób odżywiania, choroby przenoszone drogą

płciową, zbyt późne zgłaszanie się do lekarza. Zagrożenie dla płodu i matki wiąże się ściśle z dożylnym

przyjmowaniem narkotyków i w konsekwencji z zakażeniem HBV, HIV, infekcją bakteryjną itp.

Bezpośredni wpływ amfetaminy na przebieg ciąży i porodu wynika ze zwężenia naczyń krwionośnych

i w efekcie dochodzi do przedwczesnego odklejenia łożyska, zahamowania wewnątrzmacicznego wzrostu

płodu, zapalenia błon płodowych, obumarcia płodu. Nagłe odstawienie używanych dotychczas narkotyków

u kobiet ciężarnych jest niebezpieczne i również może zakończyć się obumarciem wewnątrzmacicznym lub

zamartwicą płodu. Objawy głodu narkotycznego obserwuje się u 75 - 20% noworodków urodzonych przez

matki uzależnione od heroiny. Po urodzeniu dzieci te trzeba stopniowo detoksykować..

Leczenie

Podstawowym problemem, w obliczu którego stają osoby uzależnione jest konsekwentne, wytrwałe dążenie

do odstawienie substancji psychoaktywnych. Konsekwencje somatyczne oraz psychiczne używania tych

substancji, presja rodziny, konflikty z prawem są nierzadko pierwszym motywem podjęcia próby uwolnienia

się od nałogu. Osoby takie wielokrotnie podejmują próby zerwania z nałogiem- często samodzielnie,

niekiedy na oddziałach detoksykacyjnych. Leczenie uzależnień jest procesem długotrwałym, wymagającym

współpracy osoby uzależnionej z terapeutą. Obserwacje kliniczne wskazują na niską skuteczność leczenia,

w którym brakuje aktywnego udziału osoby leczonej. Niestety, wielokrotnie zdarza się , że oczekiwania

osób uzależnionych wobec procesu leczenia pozostają w sprzeczności z oferowanymi metodami

postępowania leczniczego. Leczenie uzależnień obejmuje następujące etapy:

detoksykacja

rehabilitacja

oddziaływanie postrehabilitacyjne

15

d

Co to są dopalacze?

To produkty zawierające substancje psychoaktywne nie znajdujące się na liście substancji zakazanych w

ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Jak działają dopalacze? Wywołują u spożywającej je osoby efekt

narkotyczny zbliżony do zdelegalizowanych substancji. Skład chemiczny dopalaczy ulega ciągłej zmianie

w celu ominięcia zakazów antynarkotykowych. Warto pamiętać, że rzadko zdarza się, aby na opakowaniu

umieszczono pełną listę substancji psychoaktywnych zawartych w danym produkcie. Według badań,

potencjalnych substancji psychoaktywnych jest ponad 12 tysięcy.

Dopalacze – działanie

Działanie dopalaczy opiera się na substancjach psychoaktywnych, które wywołują różne efekty zbliżone do

działania narkotyków. Wyróżnia się trzy grupy dopalaczy:

susze i kadzidełka (tzw. „spice”) pochodzenia najczęściej roślinnego, których działanie jest

zbliżone do marihuany lub opium,

tzw. „party pills”, czyli tabletki, lub proszek pochodzenia głównie syntetycznego, będące

mieszanką halucynogenów, stymulantów, opioidów, empatogenów lub dysocjantów,

środki syntetyczne w formie między innymi małych pigułek lub znaczków do lizania, w składzie

których jest tylko jedna substancja.

Dopalacze – skutki uboczne

Działanie dopalaczy i potencjalne skutki uboczne są nadal badane. Problemem jest ciągle zmieniający się

skład dostępnych dopalaczy, jednak powszechnie uważa się, że jednym z zagrożeń związanych z tymi

substancjami jest uzależnienie od dopalaczy.

Dopalacze do niedawna były legalnie dostępne jako produkty kolekcjonerskie, nie do spożycia. Ze względu

na ominięcie przepisów substancje psychoaktywne stały się dostępne dla ludzi, mimo iż ich szkodliwość

nie została nawet przebadana. Obecnie obrót dopalaczami stał się zabroniony, dzięki czemu ich dostępność

została znacznie utrudniona. Warto pamiętać, że niewinnie wyglądające tabletki mogą prowadzić do utraty

zdrowia, a nawet życia.

Co powinieneś zrobić?

Jeżeli widzisz, że ktoś używa narkotyków – powiadom osobę dorosłą, do której masz zaufanie i wiesz,

że będzie wiedziała co robić.

Nie bierz na swoje sumienie zatajania informacji, że ktoś bierze narkotyki – dla dobra koleżanki lub

kolegi, nawet wbrew jej czy jego woli, powiedz o tym od razu rodzicom, zaufanemu nauczycielowi lub

pedagogowi szkolnemu.

Nie pomagaj w zdobywaniu narkotyków – zaszkodzisz koleżance czy koledze, a sam złamiesz prawo.

Nie wierz zapewnieniu biorącego, że zawsze może przestać.

Dowiedz się, gdzie można znaleźć pomoc psychologa, poradnię leczenia uzależnień. Zapisz tę

informacje na kartce i daj osobie, która bierze.

Uwaga !!!

Nielegalne posiadanie narkotyków jest karalne, zagrożone karą do 5 lat więzienia i grzywny.

Produkcja środków odurzających jest zagrożona karą więzienia od 6 miesięcy do 10 lat i grzywny.

Za handel narkotykami grozi kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat i grzywny.

Udzielanie środka odurzającego małoletniemu lub nakłanianie do użycia jest karalne (do 5 lat

więzienia)

16

Pojęcia:

Lekomania: uzależnienie od leków

Dealer – osoba rozprowadzająca narkotyki

Kompot – polska wersja heroiny, robiona domowym sposobem z makowin

Detoks, detoksykacja (usuwanie toksyn) – potoczna nazwa sposobu leczenia uzależnień, polegającego na

nagłym odstawieniu substancji, od której dana osoba jest uzależniona, połączonym z terapią

farmakologiczną i/lub psychologiczną.

Bierne palenie – wdychanie dymu z papierosa innej osoby

Alkoholik to człowiek uzależniony od alkoholu, pijak to człowiek nadużywający napojów alkoholowych.

Abstynent – osoba, która nie pije alkoholu

Prohibicja – zakaz produkcji i sprzedaży napojów alkoholowych.

Alkomat – (tester trzeźwości) to urządzenie określające zawartość alkoholu we krwi na podstawie analizy

próbki powietrza wydmuchiwanego przez osobę badaną.

Nałóg, mocno utrwalona skłonność do wykonywania mniej lub bardziej przyjemnych czynności, które są

często szkodliwe dla zdrowia, a także potępiane przez otoczenie, np.: alkoholizm, nikotynizm, narkomania.

Ryzykowne spożywanie alkoholu – to picie nadmiernych ilości alkoholu (jednorazowo i w określonym

czasie) nie pociągające za sobą aktualnie negatywnych konsekwencji, przy czym można oczekiwać, że

konsekwencje pojawią się, o ile model picia alkoholu nie zostanie zmieniony.

Picie szkodliwe – to taki wzorzec picia, który już powoduje szkody zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne;

ale również psychologiczne i społeczne, przy czym nie występuje uzależnienie od alkoholu.

Profilaktyka , czyli zapobieganie, to zaplanowane działanie, mające na celu eliminację niekorzystnych

zjawisk, zdarzeń - zanim się jeszcze rozwiną.

Wyróżniamy np. profilaktykę uzależnień (zapobieganie uzależnieniom), profilaktykę zdrowotną –

(zapobieganie chorobom) itp.

Delirium tremens - majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, "biała gorączka"), jest najczęściej

spotykaną psychozą alkoholową i występuje u ok. 5% uzależnionych. Objawy majaczenia alkoholowego

pojawiają się w czasie do 72 godzin od zaprzestania picia, kiedy poziom alkoholu we krwi gwałtownie

spada. Najpierw pojawia się niepokój, lęk oraz bezsenność, do których dołączają się zaburzenia

świadomości (dezorientacja co do miejsca i czasu), urojenia, złudzenia i omamy. Chory widzi ruchliwe,

małe i wielkie zwierzęta, różne dziwne stwory, niezwykle twarze i postacie. Obrazy te są zwykle kolorowe

i ruchliwe. Niejednokrotnie czuje i widzi chodzące po nim samym owady, robaki czy mrówki, czasem mówi

o dziwnych smakach i zapachach. Choroba trwa na ogół kilka dni i wymaga leczenia szpitalnego.

Opracowała H. Sroka