Pacjent rzuca palenie

tytoniu – wg EBM

Małgorzata Rzymkowska

KATEDRA I KLINIKA

PULMONOLOGII, ALERGOLOGII I ONKOLOGII PULMONOLOGICZNEJ

UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO IM. K. MARCINKOWSKIEGO

W POZNANIU

ŚWIATOWY DZIEŃ RZUCANIA

PALENIA TYTONIU

• Trzeci czwartek listopada - tydzień przed

obchodzonym w Stanach Zjednoczonych Dniem

Dziękczynienia • Święto to narodziło się w USA z inicjatywy dziennikarza Lynna

Smitha, który w 1974 roku zaapelował do czytelników swojej gazety

Monticello Times Minnesota, aby przez jeden dzień nie palili

papierosów. W efekcie, aż 150 tysięcy ludzi spróbowało przez jedną

dobę wytrzymać bez palenia.

• Zachęcone powodzeniem akcji Amerykańskie

Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci

czwartek listopada za Dzień Rzucania Palenia.

Co to jest EBM?

Evidence-based medicine jest sztuką

podejmowania decyzji w praktyce

klinicznej i w ochronie zdrowia z

uwzględnieniem danych z badań

naukowych, sytuacji klinicznej i preferencji

pacjentów...

„Rzucanie palenia to najtrudniejsze

doświadczenie w moim życiu”

Takiej odpowiedzi udzieliło 63% polskich palaczy,

którzy próbowali rzucić palenie, biorących udział w

badaniu SUPPORT

(ang. Smoking: Understanding People`s

Perceptions Opinions and Reactions to

Tobacco) - ogólnoświatowym badaniu

przeprowadzonym na grupie ponad 3750 palaczy z 15

krajów, w tym z Polski. Celem badania SUPPORT było

lepsze zrozumienie postawy palaczy i ich opinii na temat

palenia, jak również głównych wyzwań, jakie stoją przed

osobami chcącymi zerwać z nałogiem.

SUPPORT - Polska • 84% badanych jest świadomych, że palenie jest

zagrożeniem dla ich zdrowia, w porównaniu z 75% palących na świecie.

• 62% palących w Polsce odczuwa z tego powodu poczucie winy -na świecie wskaźnik ten wynosi 38%.

• Aż 89% palących jest przekonanych, że rzucenie palenia jest najlepszym sposobem na poprawę stanu ich zdrowia.

• 50% ankietowanych uważa, że porada lekarza miałaby wpływ na ich decyzję w zerwaniu z paleniem.

• 35% palących rozmawiało o swoim problemie z lekarzem, na świecie ta grupa wyniosła 45%.

• 56% biorących udział w badaniu stwierdziła, że ich lekarz doradził im zaprzestanie palenia, ale tylko 2% palaczy uzyskało pomoc w opracowaniu planu rzucania palenia.

• taki sam odsetek palących w Polsce i na świecie (65%) twierdzi, że zerwanie z nałogiem zależy tylko od ich decyzji.

Metody rzucania palenia • Nikotynowa terapia zastępcza i leki,

• Praca z psychologiem,

• E-smoking,

• Metoda Allena Carra, autora książki: "Prosta metoda, jak skutecznie rzucić palenie". Ponad 12 mln sprzedanych egzemplarzy na całym świecie. Do entuzjastów metody należą m.in.: sir Anthony Hopkins, i Richard Bronson, jeden z najbogatszych Brytyjczyków, właściciel Virgin, a w Polsce Dorota Stalińska, Szkolenie metodą Carra trwa kilka godzin. Słuchaczom wolno palić podczas 5 przerw. W ten sposób pozwala się im na świadomą decyzję o wypaleniu ostatniego papierosa. Zwykle jedno spotkanie powinno wystarczyć. Jeżeli zawiedzie jedna sesja, przewidywane są dodatkowe dwa nieodpłatne seminaria wzmacniające. Koszt jednej sesji 1006,21 zł.

• Hipnoza, Akupunktura, Elektrostymulacja, Biorezonans,

• Religijny - Metoda Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego

• Administracyjny

minimalna interwencja

antytytoniowa -zasada czterech P:

- Pytaj pacjenta przy każdym kontakcie, czy pali tytoń,

- Poradź mu, aby przestał palić,

- Pomóż mu w wyborze właściwej terapii odwykowej,

- Przypominaj przy każdej kolejnej wizycie o niepaleniu. The Cochrane review: 31 badań z 26 000 palaczy u których zastosowano tę metodę w różnych miejscach opieki zdrowotnej. Ulotki propagujące, pomoc indywidualna ze strony przeszkolonych pielęgniarek dodatkowo wzmacniały efekt.

Argumenty za……

• Dla ludzi młodych,

• Dla kobiet,

• Finansowe

• Zdrowotne

Argumenty za zdrowiem po ostatnim papierosie

• 12 godz. od ostatniego papierosa poziom

nikotyny we krwi spada o ponad 93 proc.

Obniża się stężenie CO, zwiększa ilość

tlenu – lepsze samopoczucie

• Po 1-szej dobie prawdopodobieństwo

wystąpienia zawału zaczyna spadać.

• 2-ga doba - na odkrywanie na nowo

smaków i zapachów.

• 3-cia doba - Poprawia się stan układu

oddechowego.

Argumenty za zdrowiem po ostatnim papierosie

• 2 tyg. bez papierosa wystarczają, aby ustąpiły objawy braku nikotyny. Dobry moment do rozpoczęcia aktywności fizycznej.

• Po 3 mies. zaczyna ustępować nasilony kaszel,

• Kolejne miesiące są dla organizmu czasem intensywnej regeneracji i przywracania prawidłowych funkcji poszczególnych układów.

• Po 5 latach o połowę, w stosunku do osób wciąż palących, zmniejsza się ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru.

• Po 10 latach istotnie zmniejsza się ryzyko zachorowania na nowotwory „odpapierosowe”

• po 15 latach nie chorują niż osoby nigdy nie palące..

Planowanie

• Stopniowanie - ograniczanie ilości, zmiana gatunków papierosów,

• Poszukanie alternatywy - spacer, obejrzenie dobrego filmu, techniki relaksacyjne, sprawienie sobie po prostu przyjemności

• Unikanie sytuacji kojarzonej z papierosem,

• Unikanie sytuacji obniżającej wolę,

• Dieta i sport

Planowanie Egoizm w dobrym tego słowa znaczeniu

oddziaływanie psychologiczne

terapia grupowa i indywidualna

• Behawioralne uzależnienie od gestu ręka-usta

• Psychologiczne uzależnienie

The Cochrane review:

8 badań: indywidualna praca daje lepsze efekty niż terapia

grupowa.

W 2 badaniach nie wykazano różnicy między metodami.

Grupy są mniej kosztowne.

Samodzielne korzystanie z

materiałów, stron internetowych….. Potencjalnie dużo ludzi mogłoby z tego skorzystać, ale

The Cochrane review:

- Większość badań wykazuje brak efektu samopracy,

- 12 badań wykazało mały pozytywny efekt,

- 8 badań dobry efekt, ale indywidualnie dopasowanych materiałów niż uniwersalnych.

- Materiały dopasowywane do grup takich, jak: wiek, płeć, rasa nie daje lepszych efektów,

- Dołączenie telefonowania do pacjenta wyposażonego w materiały w 6 badaniach wykazało wzmocnienie takiego działania

INTERWENCJA

FARMAKOLOGICZNA

Nikotynowa terapia zastępcza

i leki

Test uzależnienia od tytoniu wg

Fagerstroma

1. Czy budzi się Pan/Pani w nocy, aby zapalić papierosa?

2. Jak szybko po przebudzeniu zapala Pan/Pani pierwszego papierosa?

3. Czy ma Pan/Pani trudności z powstrzymaniem się od palenia w miejscach, gdzie to jest zakazane?

4. Z którego papierosa jest Pani/Panu najtrudniej zrezygnować?

5. Ile papierosów wypala Pan/Pani w ciągu dnia?

6. Czy częściej pali Pan/Pani papierosy w ciągu pierwszych godzin po przebudzeniu niż w pozostałej części dnia?

7. Czy pali Pan/Pani papierosy nawet wtedy, gdy jest Pani/Pan tak chora(y), że musi leżeć w łóżku ?

nikotynowa terapia zastępcza

• The Cochrane review: 90 badań wykazało

skuteczność. Wzrost skuteczności od 1,5

do 2 razy.

• Skuteczność u mniej uzależnionych

pozostaje dyskusyjna.

nikotynowa terapia zastępcza

• Formę należy dobrać indywidualnie

• Plastry są wybierane najczęściej. Najlepiej

jeśli są używane przez 16 godz. – w

trakcie aktywności. 8 tyg. terapii „musi”

wystarczyć – dłuższa terapia nie ma

sensu. Nie ma dowodów na wyższość

stopniowego zmniejszania dawki nikotyny

niż nagłe odstawienie.

nikotynowa terapia zastępcza

• Inhalator zalecany dla tych, dla których akt

zapalenia papierosa jest ważny

• Donosowy spray najlepiej gasi

niepohamowany przypływ pragnienia

zapalenia papierosa.

• Wszystkie postaci mogą miejscowo

drażnić

nikotynowa terapia zastępcza

• W niektórych badaniach poleca się kobinację stosowanych postaci np. Plastry z doraźnym zastosowaniem szybciej działającej postaci – gumy

• W 1 badaniu udowodniono lepszy efekt plastrów z donosowym sprayem niż samych plastrów. W 3 kombinacja plastrów z gumą.

• nie wyjaśniono, czy całkowita wyższa dawka nikotyny nie była przyczyną lepszego efektu

• W 6 bad. wyższa dawka plastrów miała niewielki wpływ na lepszy efekt w stosunku do dawki standardowej

LEKI • Leki p-lękowe są nieefektywne,

ale p-depresyjne pomagają w procesie rzucania

palenia.

Zyban (bupropion) Wellbutrin XR inhibitor zwrotnego wychwytu dopaminy i

noradrenaliny.

w porównaniu z NTZ 2 x większa

Zyban (bupropion)

- lek stosuje się przez 7 lub 9 tygodni

-W bad. zmniejszał liczbę powrotów do nałogu w porównaniu

do placebo i plastrów nikotynowych

- łączne podanie bupropionu i plastrów nikotynowych daje

lepsze efekty niż sam bupropion

Champix (wareniklina)

• częściowy agonista i antagonista receptora nikotynowego a4ß2, który jest odpowiedzialny za uzależnienie od nikotyny.

• Wareniklina wiąże się z receptorami nikotynowymi w mózgu pacjenta i działa na nie na dwa sposoby:

• * częściowo pobudza (dzialanie agonistyczne) receptory nikotynowe do uwalniania dopaminy - ("hormonu szczęścia") w mózgu, przez co przyczynia się do zmniejszenia głodu nikotynowego oraz nieprzyjemnych objawów odstawienia związanych z zaprzestaniem palenia;

• * blokuje (działanie antagonistyczne) wiązanie nikotyny z receptorami a4ß2, przez co w przypadku zapalenia papierosa przez pacjenta - zmniejsza uczucie przyjemności związanej z paleniem.

UWAGA ! – 2009 r.

Champix (wareniklina)

• Zalecany okres terapii preparatem

Champix wynosi 12 tygodni. Pacjent

powinien rozpocząć przyjmowanie leku na

1-2 tygodnie przed wyznaczonym przez

siebie dniem zaprzestania palenia.

• W bad.klinicznych prawdopodobieństwo

rzucenia palenia po 12 tygodniach

leczenia wzrosło czterokrotnie w

porównaniu z placebo.

TABEX i DESMOXAN

•preparat pochodzenia roślinnego, opracowany na bazie

alkaloidu cytyzyny zawartej w Cytisus laburnum L., Akacja żółta

mechanizm cytyzyny podobny do działania

nikotyny

TABEX i DESMOXAN

TABEX i DESMOXAN

Badania kliniczne - Tabex

- w Niemczech, Bulgarii i Polsce

-procent odwyku od palenia tytoniu 2x większy w

porównaniu z placebo,

- 55-76 % leczonych Tabex rzuciło papierosy

- dobowa dawka terapeutyczna preparatu Tabex wynosi

1.5 do 9 mg na dobę

E-papierosy

E-papierosy są tak samo szkodliwe

jak zwykłe papierosy ? • E-papierosy są groźniejsze? bo we wdychanym dymie

są o wiele mniejsze cząsteczki. Substancji szkodliwych zawartych w nim, np. smakowych, które przy podgrzaniu są szkodliwe, jest podobnie dużo jak w tradycyjnych wyrobach tytoniowych ( nitrozamina, formaldehyd, glikol polietylenowy)

• Brak kontroli jakości, kontroli dystrybucji, wieku kupujących

• Ryzyko zachorowania biernych palaczy jest mniejsze niż w przypadku standardowych papierosów, ale większe niż gdyby pary z e-papierosa w ogóle nie wdychali.

• Tylko dla już palących………..dodatki zapachowe…..

E-papierosy

• Lancet - sierpień 2013:

Electronic cigarettes for smoking cessation: a randomised controlled trial

Christopher Bullen, Colin Howe, Murray Laugesen, Hayden McRobbie, Varsha Parag, Jonathan Williman, Natalie Walker

Ciekawostka – przyszłość ?

Szczepionka W 2009 r. w USA przystąpiono do kolejnej fazy testowania szczepionki,

która zdaniem jej twórców pozwoli skutecznie zatrzymać zgubny wpływ nikotyny na organizm człowieka. Jeszcze wcześniej prace nad podobnym preparatem rozpoczęli biotechnolodzy brytyjscy (TA-CD) i szwedzcy (Niccine). Zrozumienie zachowania nikotyny w ciele palacza pozwoliło naukowcom na opracowanie zupełnie nowej i rewolucyjnej metodologii walki z nałogiem palenia: zablokować dostęp uzależniającej substancji do mózgu. Jak to osiągnąć? Należy pobudzić system odpornościowy do produkcji antyciał, których zadaniem jest przechwycenie nikotyny, zatrzymanie jej we krwi oraz stworzenie chemicznej bariery, żeby nie mogła przedostać się do mózgu i związać z określonymi receptorami, które odpowiadają za uwalnianie się substancji powodujących przyjemność, np. dopaminy. Działanie szczepionki jest nieodwracalne w okresie kilku miesięcy, co w porównaniu z obecnie stosowanymi metodami ma zapewnić jej największą skuteczność. Ale dopóki nie przejdzie wszystkich testów, na szczepionkę przyjdzie nam jeszcze zaczekać kilka lat.

Dziękuje za uwagę