Pacjent proszący o eutanazję...

Wszystko zaczęło się w Holandii

Dr Z. ŻyliczPalliativzentrum Hildegard, Basel

Szwajcaria

Eutanazja

• Eu- dobra thanatos- śmierc

• Skrócenie życia chorego na jego żądanie

Historia Eutanazji w Holandii (i)

• 1952 Lekarz dokonuje eutanazji na swoim bracie (Sąd skazuje go na 1 rok więzienia, warunkowo)

• 1973 Proces dotyczący córki (lekarki), która spowodowała śmierć swojej matki. Uznana za winną, bez kary

• Głęboka i wielostronna dyskusja na temat eutanazji 1979-2001

2001 Sąd odstąpi od ścigania jeżeli…

• Istniała nieprzymuszona wola chorego • Cierpienie było nie do zniesienia, bez widoku na

poprawę • Chory został poinformowany o wszystkich

możliwościach leczenia i o rokowaniu,• Lekarz stwierdził, że nie istnieje żadne inne

postepowanie, które przyniosło by ulgę choremu• Sytuacja jest potwierdzona na piśmie przez

niezależnego lekarza• Eutanazja została wykonana według protokołu

Historia Eutanazji w Holandii (ii)

• 1989 Debata w parlamencie na temat eutanazji – wniosek o badanie

• 1994 Pierwsze hospicjum w Holandii • 1995 Pierwszy raport na temat Eutanazji w

Holandii (około 2% zgonów)• 2001 Odstąpienie od ścigania lekarzy

stosujących się do reguł o eutanazji• 2005 Klinika Końca Życia w Amsterdamie

Opinia na temat dopuszczalności eutanazji w

HolandiiTak Zależy Nie

1966 40 12 49

1975 53 24 24

1980 52 36 12

1985 55 33 12

1991 58 33 9

Tradycja Chrześcijańska

• Życie jest święte “sanctity of life”• Życie jest darem od Boga• Cierpienie może mieć sens• Istnieje życie pozagrobowe• Samobójstwo i eutanazja są

niedozwolone

Tradycja liberalna• Człowiek jest odpowiedzialny za samego

siebie• Cierpienie nie ma sensu• Życie kończy się z chwila śmierci • Jeżeli mamy prawo modyfikować procesy

biologiczne, to musimy mieć prawo do wycofania się z tych procesów

• Człowiek jest stworem autonomicznym 

Ewolucja tradycji Chrześcijańskiej (i)

• Zasada podwójnego efektu • Zaniechanie bezsensownego leczenia

nie jest zabójstwem • Pacjent ma prawo zatrzymania leczenia • Nie włączenie leczenia nie jest

zabójstwem

Ewolucja tradycji Chrześcijańskiej (ii)

• Intencja leczącego jest najważniejsza

• W krytycznych i ekstremalnych sytuacjach lepiej jest spowodować złagodzenie bólu poprzez uśpienie chorego niż poprzez celowe przyspieszenie zgonu

Zasada podwójnego efektu

• Jeżeli leczenie może spowodować dwa różne efekty, dobry i zły, to możliwe jest zastosowanie leczenia dla osiągnięcia dobrego przy akceptacji złego

• Efekt dobry : zniesienie bólu

• Efekt zły: przyśpieszenie zgonu chorego

Ewolucja tradycji liberalnej (i)

• Nie ma moralnej różnicy pomiędzy zaprzestaniem leczenia, intensywnym leczeniem objawowym a eutanazja

• Autonomia chorego może przeważyć nad autonomia lekarza

Ewolucja tradycji liberalnej (ii)

• Jeżeli zezwalamy na eutanazje terminalnie chorych, to musimy zezwolić na eutanazje innych (przewlekle) cierpiących lub ułomnych

• Intencje są niemierzalne

Niebezpieczeństwa tradycji Chrześcijańskiej

• Jeżeli będziesz nalegał, to będę musiał cię opuścić....

• Będę się tak troskliwie Tobą opiekował, ze nie będziesz musiał prosić o eutanazje....

• Nie ma problemów medycznych pod koniec życia bo można zawsze użyć sedacji terminalnej

• Problemy egzystencjalne trzeba negować.

Niebezpieczeństwa w tradycji liberalnej

• Eutanazja może stać się “łatwą” drogą do czystki rasowej

• Autonomia chorego nie proszącego o eutanazję może być ograniczona

• Wzrost lęku u chorych terminalnych • “amputacja” procesów duchowych • Paradoksalna niemożność stosowania

proporcjonalnych środków leczenia • Proces uczenia się od chorych terminalnych

jest zahamowany

Chorzy proszący o śmierć w hospicjum

• A – afraid, chorzy bojący się (80%)• B – burn-out, chorzy wypaleni (5%)• C – “control-freaks”, chcący wszystko

kontrolować (1%)• D – chorzy w depresji (10%)• E – stany ekstremalne (4%)

Zylicz & Jansens 2006

Przypadek 1 (i)

• Mężczyzna, lat 78, rak odbytu• W wywiadzie nadciśnienie, cukrzyca

typu II,• Wewnętrzny defibrylator (ICD)• W stanie terminalnym, bol, zespół żyły

dolnej• Leczenie: rosnące dawki plastrów

fentanylowych, 100 ug/godz

Przypadek 1 (ii)

• Źrenice typu “pin-point”• Zatrzymanie moczu• Niepokój, agresja• Chory za dnia w “dobrym” stanie, przysypia• W nocy napady szału, agresji,

samookaleczenie• Chory domaga się eutanazji• Rodzina jest u końca sił, także prosi o

eutanazę

Przypadek 1 (iii)

• Sedacja wysokimi dawkami midazolamu i levomepromazyny nieskuteczna

• Chory nie toleruje cewnika• Zagrożenie życia pielęgniarki• Wzrost objawów bólowych

Co w takiej sytuacji robić?

W myśl tradycji Chrześcijańskiej? W myśl tradycji liberalnej?

Do której grupy (ABCDE) należałoby ten przypadek

zaliczyć?

Przypadek 1(iv)

• Glukoza we krwi 1,5 mmol/L• Dawki fentanylu zmniejszone• Morfina s.c.• Wlew dożylny 40% glukozy• Chory spokojny, dobry kontakt z

rodzina, umiera spokojnie• W ostatnich godzinach życia sedacja

Wnioski

• Niemożność zamknięcia się tylko w tradycji Chrześcijańskiej

• Świadomość zagrożeń • Potrzeba nam jest więcej wiedzy i

doświadczenia • Pacjent proszący o eutanazje jest wyzwaniem

dla jakości naszej opieki