Osiemnasta Osiemnasta z najważniejszych bitew z najważniejszych bitew świata:świata:

Bitwa Bitwa Warszawska Warszawska 15.08.192015.08.1920 Cud nad WisłąCud nad Wisłą

Gabriela Bonk, 2010

Wojna propagandowaWojna propagandowa

W wojnie 1920 roku W wojnie 1920 roku pomogła świetna pomogła świetna propaganda propaganda przedstawiająca przedstawiająca bolszewizm jako bolszewizm jako rządy mordu, rządy mordu, gwałtu gwałtu i grabieży i grabieży

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Tomasz Nałęcz: Unia według Marszałka. „Newsweek” 2009 nr 33, s. 30.Tomasz Nałęcz: Unia według Marszałka. „Newsweek” 2009 nr 33, s. 30.

Polacy nie chcieli Polacy nie chcieli tracić świeżo tracić świeżo odzyskanej odzyskanej wolności, czego nie wolności, czego nie docenili bolszewicy. docenili bolszewicy.

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Tomasz Nałęcz: Unia według Marszałka. „Newsweek” 2009 nr 33, s. 32.Tomasz Nałęcz: Unia według Marszałka. „Newsweek” 2009 nr 33, s. 32.

Polski plakat Polski plakat propagandowy propagandowy zachęcał do zachęcał do wstępowania wstępowania w szeregi Armii w szeregi Armii Ochotniczej Ochotniczej gen. Józefa gen. Józefa Hallera Hallera

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 34.Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 34.

Plakat Wydziału Plakat Wydziału Propagandy Propagandy Ministerstwa Ministerstwa Spraw Spraw Wojskowych.Wojskowych.

Druk: W. Główczewski, Druk: W. Główczewski, Warszawa 1920.Warszawa 1920.

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.

Radziecki plakat propagandowy z 1920 Radziecki plakat propagandowy z 1920 roku zagrzewający Armię Czerwoną do roku zagrzewający Armię Czerwoną do walki walki z polskimi i rodzimymi „panami”z polskimi i rodzimymi „panami”

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 31.Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 31.

Wiktor Deni: Wiktor Deni: Jaśniewielmożna Jaśniewielmożna Polska – ostatni Polska – ostatni pies Ententypies Ententy

Litizdat (Oddział Litizdat (Oddział Literacko-Wydawniczy Literacko-Wydawniczy Zarządu Politycznego Zarządu Politycznego RW SR) Moskwa 1920RW SR) Moskwa 1920

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.

Ostatnia Ostatnia Godzina - Godzina - GozizdatGozizdat

Wydawnictwo Wydawnictwo PaństwowePaństwoweMoskwa 1920Moskwa 1920

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.

Wiktor Deni: Wiktor Deni: Chłopie! Polski Chłopie! Polski obszarnik chce obszarnik chce zrobić z ciebie zrobić z ciebie niewolnikaniewolnika

(litografia kolorowa) (litografia kolorowa) Moskwa: Litizdat, Moskwa: Litizdat, 19201920

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.

Armia PolskaArmia Polska

Siły:

113 000

Straty:

4 500 poległych

22 000 rannych

10 000 zaginionych

Mundur kaprala piechoty Mundur kaprala piechoty polskiej z okresu wojny polskiej z okresu wojny

polsko-bolszewickiej polsko-bolszewickiej Źródło ilustracji: Źródło ilustracji:

Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235. Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235. Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.

Pozycje polskie przy szosie radzymińskiej Pozycje polskie przy szosie radzymińskiej

15 sierpnia 1920 roku15 sierpnia 1920 rokuŹródło ilustracji: Źródło ilustracji:

Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 33.Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 33.

Polscy ułani w okopachPolscy ułani w okopach

Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 232. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 232.

Ochotnicy włączeni do oddziałów wojska Ochotnicy włączeni do oddziałów wojska polskiego polskiego w 1920 rokuw 1920 roku

Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235.

Wymarsz ochotników z Warszawy w sierpniu Wymarsz ochotników z Warszawy w sierpniu 1920 roku1920 roku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 405.Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 405.

Ks. Kapelan Ignacy Skorupka (1893-Ks. Kapelan Ignacy Skorupka (1893-1920). 1920). Zginął na czele ochotniczej młodzieży Zginął na czele ochotniczej młodzieży

atakującej wroga atakującej wroga w bitwie pod Warszawą o świcie 14 sierpniaw bitwie pod Warszawą o świcie 14 sierpnia

Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 235.

Opatrywanie rannych w bitwie pod Opatrywanie rannych w bitwie pod Radzyminem Radzyminem w 1920 rokuw 1920 roku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 405.Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 405.

Armia CzerwonaArmia CzerwonaSiły:

114 000

Straty:

12 – 25 tys. poległych, rannych lub zaginionych

65 tys. jeńców

30 – 35 tys. internowanych w Prusach Wschodnich

Żołnierze Żołnierze bolszewiccy bolszewiccy (czerkiesi) (czerkiesi)

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 233. Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 233. Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.

Armia Czerwona paraduje w Moskwie w 1918 Armia Czerwona paraduje w Moskwie w 1918 rokuroku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Bogusław Wołoszański: Tamten okrutny wiek. Warszawa: Colori, 2003. ISBN 83+-89344-03-3, s. 78. Bogusław Wołoszański: Tamten okrutny wiek. Warszawa: Colori, 2003. ISBN 83+-89344-03-3, s. 78.

Oddział Armii Czerwonej na ulicach Działdowa Oddział Armii Czerwonej na ulicach Działdowa w 1920 rokuw 1920 roku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 403.Historia Polski. Tom IV. 1918-1939. Red. Tadeusz Jędruszczak. Warszawa: PWN, 1984, s. 403.

Patrol Armii Czerwonej pod Warszawą Patrol Armii Czerwonej pod Warszawą latem 1920 rokulatem 1920 roku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 32.Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 32.

MapyMapy

Wojna Wojna polsko – polsko –

bolszewicbolszewicka 1920ka 1920

Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 233. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 233.

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.Ryszard Parka: Niepodległa ocalona. „Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2006 nr 189, s. 14- 15.

Dowódcy POLSKA:Dowódcy POLSKA:

Józef Piłsudski

Tadeusz Rozwadowski

Władysław Sikorski

Edward Rydz-Śmigły

Józef Haller

Józef PiłsudskiJózef Piłsudski – główny architekt i – główny architekt i wykonawca zwycięstwawykonawca zwycięstwaWładysław SikorskiWładysław Sikorski - dowodził 5. Armią - dowodził 5. ArmiąMaxime WeygandMaxime Weygand – francuski generał i – francuski generał i polityk doprowadził do powstania 5. Armii, polityk doprowadził do powstania 5. Armii, jemu zawdzięczamy dostawy sprzętu i amunicjijemu zawdzięczamy dostawy sprzętu i amunicji

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.

Generał A. Lisowski (pierwszy z lewej) w Generał A. Lisowski (pierwszy z lewej) w rozmowie rozmowie z atamanem S. Petlurą w 1920 roku. z atamanem S. Petlurą w 1920 roku.

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Rafał Matyja: Wykorzystać zwycięstwo. „Gość Niedzielny” 2000 nr 1, s. 4. Rafał Matyja: Wykorzystać zwycięstwo. „Gość Niedzielny” 2000 nr 1, s. 4.

Generał Józef Generał Józef HallerHaller

(pocztówka z 1920 (pocztówka z 1920 roku)roku)

Źródło ilustracji: 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny.Źródło ilustracji: 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny.

Marszałek Marszałek Józef Piłsudski Józef Piłsudski

Źródło ilustracji: 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny.Źródło ilustracji: 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny.

Marszałek Józef Piłsudski, Naczelny Wódz Wojska Marszałek Józef Piłsudski, Naczelny Wódz Wojska Polskiego Polskiego w rozmowie z gen. Edwardem Rydzem-Śmigłym w w rozmowie z gen. Edwardem Rydzem-Śmigłym w 1920 roku przed rozpoczęciem kontrofensywy znad 1920 roku przed rozpoczęciem kontrofensywy znad WieprzaWieprza

Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 232. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 232.

Dzięki tej Dzięki tej radiostacji na radiostacji na warszawskiej warszawskiej Cytadeli Polacy Cytadeli Polacy znali plany znali plany sowietów sowietów

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Grzegorz Nowik: Szyfrołamacze. „Polityka” 2005 nr 32, s. 68.Grzegorz Nowik: Szyfrołamacze. „Polityka” 2005 nr 32, s. 68.

Dowódcy ROSJA:Dowódcy ROSJA:

Michaił Tuchaczewski

Bracia Gaj- Chan

Michaił TuchaczewskiMichaił Tuchaczewski – jeden z – jeden z najzdolniejszych radzieckich dowódcównajzdolniejszych radzieckich dowódcówSimion Budlonny Simion Budlonny – twórca słynącej z – twórca słynącej z okrucieństwa Armii Konnejokrucieństwa Armii KonnejJózef StalinJózef Stalin – zlekceważył siłę Polaków – zlekceważył siłę Polaków

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.

Michaił Tuchaczewski, dowódca Frontu Michaił Tuchaczewski, dowódca Frontu Zachodniego i Józef Stalin (po lewej) na Zachodniego i Józef Stalin (po lewej) na zdjęciu z 1918 rokuzdjęciu z 1918 roku

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Bogusław Wołoszański: Tamten okrutny wiek. Warszawa: Colori, 2003. ISBN 83+-89344-03-3, s. 78. Bogusław Wołoszański: Tamten okrutny wiek. Warszawa: Colori, 2003. ISBN 83+-89344-03-3, s. 78.

Rosjanie byli tak pewni zwycięstwa, że nie Rosjanie byli tak pewni zwycięstwa, że nie czekając na upadek Warszawy i państwa czekając na upadek Warszawy i państwa polskiego, sformowali już „rząd” polskiej polskiego, sformowali już „rząd” polskiej republiki radzieckiejrepubliki radzieckiej

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.Bitwa Warszawska 1920. „Polska Dziennik Zachodni” z 14-15 sierpnia 2008, s. 7.

Wojna w sztuceWojna w sztuce

Konstanty Konstanty Mańkowski: Mańkowski: Rok 1920Rok 1920

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 30.Janusz Szczepański: Kontrowersje wokół Bitwy Warszawskiej 1920 roku. „Mówią Wieki” 2002 nr 8 s. 30.

Jerzy Kossak: Jerzy Kossak: Cud nad Cud nad Wisłą Wisłą Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 230. Źródło ilustracji: Polaków dzieje malowane. Warszawa: Demart, 2007. ISBN 978-83-7427-364-0, s. 230.

Władysław Władysław Skoczylas: Skoczylas: Józef Józef PiłsudskiPiłsudski. . (drzeworyt)(drzeworyt)

Wydany przez Wydany przez Inspektorat Generalny Inspektorat Generalny Armii Ochotniczej; Armii Ochotniczej; drukowany w Toruniu drukowany w Toruniu w 1920 roku.w 1920 roku.

Źródło ilustracji: Źródło ilustracji: Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.Papa do wojska, czyli wojna całą gębą. „Magazyn Gazety” z 12 sierpnia 1999, s. 18- 19.

Literatura: Literatura: http://www.bibliofilur.republika.pl/album/cud.hthttp://www.bibliofilur.republika.pl/album/cud.htm m

Dostępne publikacje: Dostępne publikacje: - Andrzej Leszek Szcześniak: Wojna polsko-bolszewicka 1918-1920. - Andrzej Leszek Szcześniak: Wojna polsko-bolszewicka 1918-1920.

Warszawa: Oświata, 1991. Warszawa: Oświata, 1991. - 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny. - 70-lecie Bitwy Warszawskiej. „Notatnik Historyczny”. 1990, nr specjalny.

Dostępne publikacje: Dostępne publikacje: - Adam Gałuszkiewicz: Cud na Wiłą. Kraków: Księgarnia Krakowska, 1930.- Adam Gałuszkiewicz: Cud na Wiłą. Kraków: Księgarnia Krakowska, 1930.- Cud nad Wisłą: Film dokumentalny. Reż. Krzysztof Nowak-Tyszowiecki. - Cud nad Wisłą: Film dokumentalny. Reż. Krzysztof Nowak-Tyszowiecki.

Eureka Media, Wytwórnia Filmów „Czołówka”, 2005.Eureka Media, Wytwórnia Filmów „Czołówka”, 2005.