Organizacja ZAiP w Organizacja ZAiP w banku komercyjnymbanku komercyjnym

Delegacja uprawnieńDelegacja uprawnień Ze względu na występujące w banku ryzyko Ze względu na występujące w banku ryzyko

niezbędna jest hierarchizacja zarządzania, niezbędna jest hierarchizacja zarządzania, aby działalność wszystkich szczebli była aby działalność wszystkich szczebli była skoordynowanaskoordynowana

Kontrola ryzyka musi być na tyle ścisła, aby Kontrola ryzyka musi być na tyle ścisła, aby ryzyko to było świadomie podejmowane do ryzyko to było świadomie podejmowane do granic, jakie w banku zostały wyznaczone i granic, jakie w banku zostały wyznaczone i nie następowało dublowanie operacjinie następowało dublowanie operacji

Kontrola nie może jednak krępować Kontrola nie może jednak krępować swobodnej działalności banku i musi swobodnej działalności banku i musi sprzyjać elastycznemu wykorzystaniu sprzyjać elastycznemu wykorzystaniu sytuacji rynkowych sytuacji rynkowych

W departamencie skarbuW departamencie skarbu Koncentrują się wszystkie strumienie Koncentrują się wszystkie strumienie

pieniężne wynikające z wpływów i pieniężne wynikające z wpływów i wypłat złotowych i dewizowychwypłat złotowych i dewizowych

Zapewniana jest płynność Zapewniana jest płynność Pozyskuje się fundusze najtańszym Pozyskuje się fundusze najtańszym

kosztemkosztem Określana jest scentralizowana cena Określana jest scentralizowana cena

pieniądza dla całego banku na pieniądza dla całego banku na podstawie możliwości refinansowychpodstawie możliwości refinansowych

Wpływy Wpływy Depozyty od klientówDepozyty od klientów Spłata kredytówSpłata kredytów Spłata lokat ulokowanych w innych Spłata lokat ulokowanych w innych

bankachbankach Sprzedaż papierów wartościowychSprzedaż papierów wartościowych Kupno walut (w zależności od kursu)Kupno walut (w zależności od kursu) Emisja własnych papierów wartościowychEmisja własnych papierów wartościowych Inne Inne

Wypłaty Wypłaty Wycofanie lokat przez klientaWycofanie lokat przez klienta Udzielanie kredytówUdzielanie kredytów Lokata w innym bankuLokata w innym banku Sprzedaż walut (w zależności od Sprzedaż walut (w zależności od

kursu)kursu) Wykup własnych papierów Wykup własnych papierów

wartościowych wartościowych Inne Inne

Strumienie pieniężne różnią się Strumienie pieniężne różnią się między pod względem: między pod względem:

PrzedmiotowymPrzedmiotowym Podmiotowym Podmiotowym Walutowym Walutowym TerminowymTerminowym Rodzaju i poziomu stopy procentowejRodzaju i poziomu stopy procentowej

Narusza to bilans banku tworząc tzw. Narusza to bilans banku tworząc tzw.

otwarte pozycje walutowe i otwarte pozycje walutowe i niedopasowanie czasowe aktywów i niedopasowanie czasowe aktywów i pasywów, czyniąc banki podatnym pasywów, czyniąc banki podatnym na ryzyko kursowe, stopy na ryzyko kursowe, stopy procentowe i płynności.procentowe i płynności.

Komórka zarządzania aktywami i Komórka zarządzania aktywami i pasywami przez dynamiczne pasywami przez dynamiczne oddziaływanie na strumienie oddziaływanie na strumienie pieniężne powinna doprowadzić pieniężne powinna doprowadzić bilans do pożądanego stanu. bilans do pożądanego stanu.

Pozycja finansowa (walutowa)Pozycja finansowa (walutowa)

Różnica między aktywami i Różnica między aktywami i pasywami w danej walucie lub w pasywami w danej walucie lub w danym przedziale danym przedziale zapadalności/wymagalnościzapadalności/wymagalności

Rodzaje pozycji finansowychRodzaje pozycji finansowych

ZamkniętaZamknięta – aktywa = pasywa – aktywa = pasywa

OtwartaOtwarta - długa – aktywa > pasywa- długa – aktywa > pasywa - krótka – aktywa < pasywa - krótka – aktywa < pasywa

Pozycja finansowa w wymiarze Pozycja finansowa w wymiarze pieniężnym nazywana jest luką pieniężnym nazywana jest luką finansową.finansową.

Luka dodatnia – pozycja otwarta Luka dodatnia – pozycja otwarta długadługa

Luka ujemna – pozycja otwarta Luka ujemna – pozycja otwarta krótkakrótka

Zapadalność aktywówZapadalność aktywów

Przedział czasu między datą Przedział czasu między datą

sporządzenia sprawozdania sporządzenia sprawozdania informacji, a datą spłaty różnych informacji, a datą spłaty różnych należności bankunależności banku

Wymagalność pasywówWymagalność pasywów

Przedział czasu między datą, na Przedział czasu między datą, na którą sporządza się sprawozdanie, a którą sporządza się sprawozdanie, a datą realizacji zobowiązań wobec datą realizacji zobowiązań wobec deponentówdeponentów

Zapadalność i wymagalnośćZapadalność i wymagalność

Liczona jest w dniachLiczona jest w dniach W terminach nominalnych – W terminach nominalnych –

wynikających z umowy z klientemwynikających z umowy z klientem W terminach realnych – wynikających W terminach realnych – wynikających

z faktycznego okresu trwania z faktycznego okresu trwania należności lub zobowiązanianależności lub zobowiązania

Umiejscowienie komórki ZAiP w Umiejscowienie komórki ZAiP w strukturze banku komercyjnegostrukturze banku komercyjnego

W oddzialeW oddziale

W centraliW centrali

Argumenty za oddziałemArgumenty za oddziałem

Szybsze i lepsze rozpoznanie potrzeb Szybsze i lepsze rozpoznanie potrzeb i pozycji finansoweji pozycji finansowej

Bezpośrednia odpowiedzialność i Bezpośrednia odpowiedzialność i korzyści z wypracowanej działalnościkorzyści z wypracowanej działalności

Argumenty za centraląArgumenty za centralą Koncentracja i koordynacja działań Koncentracja i koordynacja działań

identyfikujących ryzyko w całym bankuidentyfikujących ryzyko w całym banku Optymalizacja działań ograniczających ryzyko Optymalizacja działań ograniczających ryzyko

przez centralizację otwartych pozycji banku (brak przez centralizację otwartych pozycji banku (brak dublowania operacji)dublowania operacji)

Określenie realnych dochodów i kosztów banku Określenie realnych dochodów i kosztów banku przez porównanie wyników działalności z rynkami przez porównanie wyników działalności z rynkami finansowymi kształtującymi cenyfinansowymi kształtującymi ceny

Optymalna alokacja środków banku i pozyskiwanie Optymalna alokacja środków banku i pozyskiwanie funduszy na działalność możliwie najniższym funduszy na działalność możliwie najniższym kosztemkosztem

Obniżenie kosztów zamykania pozycji finansowychObniżenie kosztów zamykania pozycji finansowych

Zadania departamentu skarbuZadania departamentu skarbu

Zapewnienie płynności finansowej Zapewnienie płynności finansowej banku banku

Zapewnienie odpowiedniej Zapewnienie odpowiedniej dochodowościdochodowości

Metody działania departamentu Metody działania departamentu skarbuskarbu

Operacje arbitrażowe Operacje arbitrażowe

Operacje spekulacyjne (zarobkowe) Operacje spekulacyjne (zarobkowe)

Operacje arbitrażoweOperacje arbitrażowe Wykorzystanie wszelkiego rodzaju Wykorzystanie wszelkiego rodzaju

niedopasowania między poszczególnymi niedopasowania między poszczególnymi rynkami, instrumentami, kursami, rynkami, instrumentami, kursami, terminami, stopami procentowymi itp. W terminami, stopami procentowymi itp. W celu dokonania zamknięcia pozycji celu dokonania zamknięcia pozycji finansowych, przynoszącego określony finansowych, przynoszącego określony wynik.wynik.

Przy arbitrażu nie jest podejmowane Przy arbitrażu nie jest podejmowane ryzykoryzyko

Operacje zarobkoweOperacje zarobkowe

Spekulacja, czyli wykorzystanie Spekulacja, czyli wykorzystanie ruchów kursów walut i stóp ruchów kursów walut i stóp procentowych w celu zarobienia na procentowych w celu zarobienia na ich różnicachich różnicach

Przeznacza się w tym celu część Przeznacza się w tym celu część dochodu na obrót rynkowydochodu na obrót rynkowy

Spekulacja wiąże się z ryzykiemSpekulacja wiąże się z ryzykiem

Zadaniem departamentu jest Zadaniem departamentu jest niedopuszczenie:niedopuszczenie:

Do deprecjacji aktywów i aprecjacji Do deprecjacji aktywów i aprecjacji pasywówpasywów

W ujęciu dynamicznym – aby W ujęciu dynamicznym – aby aprecjacja pasywów była większa od aprecjacja pasywów była większa od aprecjacji aktywówaprecjacji aktywów

Przykładowa organizacja Przykładowa organizacja departamentudepartamentu

DYREKTOR

Z-ca Dyr.. Naczelnik Z-ca Dyr..

Zespół dealerski

SEKCJE

Rynku walutowego

Rynku pieniężnego

Zespółanalityczno-kontrolny Back office

SEKCJE

Rynku walutowego

Rynku pieniężnego

Zespół dealerski Zespół dealerski (front office)(front office)

Określanie i monitorowanie Określanie i monitorowanie bieżących pozycji finansowych na bieżących pozycji finansowych na podstawie otrzymanych informacjipodstawie otrzymanych informacji

Określanie wyjściowych kursów Określanie wyjściowych kursów walut, stóp procentowych i cen walut, stóp procentowych i cen papierów wartościowychpapierów wartościowych

Operacje na rynkach finansowych Operacje na rynkach finansowych (zamykanie pozycji)(zamykanie pozycji)

Zespół analityczno - kontrolnyZespół analityczno - kontrolny Kontrola operacji przeprowadzanych przez Kontrola operacji przeprowadzanych przez

dealerów pod względem merytorycznym i dealerów pod względem merytorycznym i stopnia wykorzystania limitówstopnia wykorzystania limitów

Tworzenie bazy danych o Tworzenie bazy danych o przeprowadzanych operacjach i rynku przeprowadzanych operacjach i rynku finansowym dla dealerówfinansowym dla dealerów

Dokonywanie prognoz pozycji Dokonywanie prognoz pozycji finansowych banku w oparciu o te finansowych banku w oparciu o te informacjeinformacje

Zespół rozliczeniowyZespół rozliczeniowy Rozliczanie operacji dealerskichRozliczanie operacji dealerskich Kontrola zespołu dealerskiegoKontrola zespołu dealerskiego- Rejestracja operacjiRejestracja operacji- Wysyłanie poleceń płatniczych do bankówWysyłanie poleceń płatniczych do banków- Wysyłanie potwierdzeń wykonanych Wysyłanie potwierdzeń wykonanych

operacjioperacji- księgowanieksięgowanie Wyjaśnianie i rozliczanie spraw Wyjaśnianie i rozliczanie spraw

spornychspornych

Konieczność nadzoru nad departamentem Konieczność nadzoru nad departamentem skarbu –skarbu –

przyczynyprzyczyny

Rosnące ryzyko operacji na rynkach Rosnące ryzyko operacji na rynkach finansowychfinansowych

Sieć powiązań departamentu jest Sieć powiązań departamentu jest rozbudowanarozbudowana

Jego działań nie da się w pełni Jego działań nie da się w pełni sformalizować – konieczna szybka sformalizować – konieczna szybka reakcja na sytuację rynkowąreakcja na sytuację rynkową

Nadzór nad departamentem sprawuje Nadzór nad departamentem sprawuje ALCOALCO – – Komitet Aktywów i PasywówKomitet Aktywów i Pasywów

Kontrola poszczególnych rodzajów Kontrola poszczególnych rodzajów ryzykaryzyka

Wyznaczanie granic ryzyka Wyznaczanie granic ryzyka rynkowego, jakie bank może podjąć – rynkowego, jakie bank może podjąć – limitów działanialimitów działania

Zadania ALCOZadania ALCO

Określenie rodzaju ryzyka i jego Określenie rodzaju ryzyka i jego hierarchizacja z punktu widzenia hierarchizacja z punktu widzenia priorytetów bankupriorytetów banku

Zarządzanie ryzykiem płynnościZarządzanie ryzykiem płynności Zarządzanie ryzykiem kursowymZarządzanie ryzykiem kursowym Zarządzanie ryzykiem stopy Zarządzanie ryzykiem stopy

procentowejprocentowej

Zarządzanie ryzykiem – określanie Zarządzanie ryzykiem – określanie pozycji walutowej i płynnościpozycji walutowej i płynności

Strukturalnej Strukturalnej

OperacyjnejOperacyjnej

TransakcyjnejTransakcyjnej

Pozycja strukturalnaPozycja strukturalna

Określenie maksymalnych limitów Określenie maksymalnych limitów niedopasowania w poszczególnych niedopasowania w poszczególnych lukach, dotyczących lukach, dotyczących długoterminowych inwestycji długoterminowych inwestycji kapitałowychkapitałowych

Pozycja operacyjnaPozycja operacyjna

Dotyczy pozycji średnioterminowych, Dotyczy pozycji średnioterminowych, które mogą pozostać do pewnego które mogą pozostać do pewnego poziomu otwarte bez szkody dla poziomu otwarte bez szkody dla działalności bankudziałalności banku

Pozycja transakcyjnaPozycja transakcyjna

Dotyczy transakcji dokonywanych w Dotyczy transakcji dokonywanych w ciągu dniaciągu dnia

Musi być na koniec dnia zamkniętaMusi być na koniec dnia zamknięta