Okręg Morawsko-Śląski

Okręg Morawsko-Śląskiprzewodnik turystyczny

Okręg Morawsko-Śląski

ul. 28. října 117, 702 18 Ostravatel.: +420 595 622 222faks: +420 595 622 126

Komunikacja

KolejowaII i III kolejowy korytarz tranzytowy – bezpośrednie połączenia z wieloma europejskimi miastami: Praga, Bratysława, Koszyce, Wiedeń, Budapeszt, Warszawa, Mińsk, Moskwa, i in.www.idos.cz

LotniczaLotnisko Leoše Janáčka Ostrava – nowoczesne lotnisko międzynarodowe, obsługuje połączenia z kilkoma metropoliami europejskimi, a w sezonie także z ośrodkami śródziemnomorskimi.www.airport-ostrava.cz

SamochodowaAutostrada D1 – odcinek Ostrawa – Brno nosi nazwę Via Moravica. Stanowi część Transeuropejskiego Korytarza Transportowego Północ (Szwecja) – Południe (Włochy). Ostrawa ma połączenie autostradowe z Pragą, Brnem i Bratysławą, przed dokończeniem połączenie do Gliwic i dalej z autostradą A4 (Drezno – Wrocław – Katowice – Kraków).

Komunikacja w regionieZintegrowany system transportu Okręgu Morawsko-Śląskiego – sieć połączeń kolejowych i autobusowych. Najważniejszym węzłem komunikacyjnym jest Ostrawa. Z dworca Ostrava-Svinov połączenia do Jesioników, Śląska Opawskiego i Nadodrza. Z dworca Ostrava-hlavní nádraží połączenia k kierunku Beskidu, Śląska Cieszyńskiego i Nadodrza. W dużych miastach (Ostrawa, Hawierzów, Opawa, Karwina, Frydek-Mistek, Trzyniec, Orłowa, Nowy Jiczyn i Czeski Cieszyn) działa transport publiczny.www.kodis.cz

Numery telefonów alarmowych

Straż pożarna 150Pogotowie 155Policja Republiki Czeskiej 158Straż Miejska 156Europejski numer alarmowy 112

www.msregion.cz

POŁOŻENIE I MAPA OKRĘGU MORAWSKO--ŚLĄSKIEGO

EUROPA

REPUBLIKA CZESKA

OKRĘG MORAWSKO-ŚLĄSKI

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską.NIE PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY

Ok

ręg

Mo

raw

sko

-Ślą

ski

PRZYRODA 9

ZAMKI I PAŁACE 15

ARCHITEKTURA 21

CIEKAWOSTKI I ZABYTKI TECHNIKI 29

TRADYCJA I WSPÓŁCZESNOŚĆ 35

AKTYWNY WYPOCZYNEK 41

UZDROWISKA I RELAKS 49

WĘDRÓWKI PO REGIONIE 53

WYJĄTKOWE PRZEŻYCIA 69

SMAK REGIONU 75

HISTORIA I LUDZIE 5

Witamy w regionie!

Mają Państwo przed sobą przewodnik turystyczny po Okrę-gu Morawsko-Śląskim, którego celem jest ułatwić orientację, a przede wszystkim uatrakcyjnić pobyt na północnych Mora-wach i na Śląsku. Przewodnik przybliży również pokrótce histo-rię północno-wschodnich obrzeży Republiki Czeskiej. Poznają Państwo najważniejsze postaci związane z regionem, znane nie tylko w kraju, ale i na świecie. Zaprosimy do zwiedzenia naj-piękniejszych zamków i pałaców, zdradzimy ich tajemnice, prowadząc turystę aż pod ich bramy. Nie zabraknie spacerów, przy których będziemy podziwiać cuda architektury miejskich obszarów zabytkowych i najciekawszych wiosek. Pomożemy Państwu odkryć urok zabytków epoki przemysłowej i odnaleźć drogę do licznych muzeów i galerii. Spacery po groblach stawów i głębokich lasach górskich pozwolą odpocząć od cywilizacji. Zdradzimy najlepsze miejsca do kąpieli i uprawiania sportów, np. jazdy na nartach wodnych. Zaprowadzimy na górę, która słynie ze świetnych warunków do uprawiania paralotniarstwa. Zmęczonych po górskiej wycieczce, zaprosimy Państwa do wy-poczynku w uzdrowiskach. Zaprosimy na balet lub do opery. Zatańczymy na festiwalach muzycznych. Zajrzymy od kuchni do... lokalnej kuchni, nawarzymy wyśmienitego piwa – i sami je wypijemy. Przedstawiamy zbiór praktycznych informacji, dzięki którym Państwa pobyt w regionie będzie najprzyjemniejszym z możliwych. Należy pamiętać, że niniejsza publikacja jest na-prawdę zwięzła, nie może zatem zawrzeć wszystkiego, co region ma do zaoferowania. Przy dłuższym pobycie wakacyjnym war-to zajrzeć do miejscowych centrów informacji turystycznej lub planując urlop skorzystać ze stron www.msregion.cz. Życzymy wielu pozytywnych wrażeń i udanej podróży. Witamy w Okręgu Morawsko-Śląskim!

www.jeseniky.netwww.europraded.cz

www.beskydy.comwww.beskydy-valassko.cz

www.infocentrum.opava.czwww.opava-city.cz

www.ostrava.czwww.ostravainfo.cz

www.moravskekravarsko.czwww.regionpoodri.eu

www.tesinskeslezsko.cz

www.msregion.cz

JESIONIKI (JESENÍKY)

ŚLĄSK OPAWSKI (OPAVSKÉ SLEZSKO)

REGION OSTRAWSKI (OSTRAVSKO)

ŚLĄSK CIESZYŃSKI(TĚŠÍNSKÉ SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)

NADODRZE – MORAWSKA ZIEMIA KRAWARSKA

(POODŘÍ – MORAVSKÉ KRAVAŘSKO)

4 5

HISTORIA I LUDZIE

Mówiąc o północnych Morawach i Śląsku

nie sposób nie wspomnieć o historii. Uważ-

ny turysta już spoglądając na mapę zauwa-

ży, że region ten różni się od pozostałych.

Przez stulecia ścierały się tu różne wpływy,

a położenie na obrzeżach organizmów

państwowych i liczne bogactwa były zawsze

dobrym powodem do wypraw wojennych.

Dzisiaj już wręcz oczywiste połączenie Mo-

raw i części Śląska odzwierciedla łańcuch

wydarzeń historycznych, które zmieniały

mapę Europy Środkowej. Pogranicze obu

dzielnic wydało wiele wspaniałych posta-

ci, których wiedza czy też umiejętności

sportowe rozsławiły je na całym świecie.

Choćby Zygmunt Freud i Jarek Nohavica,

František Palacký i Ivan Lendl, Leoš Janáček

i Jiří Raška... Komentarz wydaje się zbędny.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA




ŚLĄSK CIESZYŃSKI(TĚŠÍNSKÉ

SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



76

HISTORIA I LUDZIE

z półek zanim zaschnie farba drukar-ska, a tutejsi sportowcy osiągają świa-towe sukcesy w licznych dyscyplinach. Wymieńmy chociażby Emila Zátopka z Kopřivnicy, jego żonę Danę, urodzoną w Karwinie, skoczek Jiří Raška, pocho-dzi z Frenštátu, Ivan Lendl z Ostrawy, zwyciężczyni Wimbledonu Petra Kvi-tová, z malowniczego Fulneku.

Johann Gregor Mendel

Przyrodnik, twórca genetyki, urodzo-ny 20 lipca 1822 r. w Hynčicach (dziś część miejscowości Vražné). Po studiach w Lipníku, Opawie i Ołomuńcu wstąpił do klasztoru augustianów w Brnie, od 1868 r. aż do śmierci w 1884 r. był jego opatem. Znaczenie jego dzieła zostało w pełni docenione dopiero po śmierci. Brytyjski genetyk William Bateson zlecił angielski przekład dzieła, opublikowane-go w Brnie w 1865 po niemiecku. Dzięki temu prawa dziedziczności, sformu-łowane po raz pierwszy właśnie przez Mendla, dotarły do naukowców na ca-łym świecie. Zapraszamy do odwiedze-nia rodzinnej posiadłości Mendla, gdzie przygotowano poświęconą mu wystawę (www.mendel-rodnydum.vrazne.cz).

Leoš Janáček

Genialny kompozytor Leoš Janáček urodzony w Hukvaldach 3 lipca 1854 r. Jeden z głównych przedstawicieli cze-skiego i światowego modernizmu, znany przede wszystkim z dzieł opero-wych, takich jak Sprawa Makropulos, Przygody liska Chytruska, Sinfoniettę i innych. Z Janáčkiem spotkasz się na każdym kroku – festiwale Janáčkův Máj i Janáčkovy Hukvaldy, piwo Ja-náček, lotnisko Leoše Janáčka, konser-watorium Janáčka, czy melodia z Tań-ców laskich, która wita podróżnych na dworcu kolejowym w Ostrawie. Zapra-szamy na festiwal Janáčkovy Hukvaldy, w trakcie którego można zwiedzić miejsce pamięci kompozytora (www.janacek-nadace.cz).

František Palacký

František Palacký, światowej sławy hi-storyk, mocno zaangażowany w życie publiczne, urodzony 14 czerwca 1798 r. w Hodslavicach. Pobierał nauki w pa-łacu Kunín, później w liceum ewan-

gelickim w Trenczynie i Preszburgu. Zajmował się filozofią, estetyką i języko-znawstwem. Jego największym dziełem są bezsprzecznie pięciotomowe Dzieje narodu czeskiego w Czechach i na Mora-wach, dzięki którym nazywany Ojcem Narodu (www.muzeum.novy-jicin.cz).

Zygmunt Freud

Sławny uczony przyszedł na świat 6 maja 1856 r. w Příboře. W dzieciń-stwie rodzina przeniosła się do Wied-nia, gdzie spędził niemal całe życie. Lekarz, neurolog, twórca psychoana-lizy i jeden z najczęściej cytowanych naukowców. Choć współcześnie wiele z jego teorii poddawanych jest kryty-ce, to jego dzieło wciąż stanowi kanon studiów psychologicznych. W Příboře, w domu rodzinnym Freuda, można zwiedzić poświęconą mu wystawę, lub po prostu poleżeć na słynnej kozetce (www.freudmuseum.cz).

Petr Bezruč

Poeta, głosiciel literackiej świadomości Śląska. Petr Bezruč opublikował tylko jeden zbiór poezji, który wszakże bar-dzo silnie wpłynął na całą twórczość w kraju. Stał się symbolem oporu i dumy narodowej, a dziś ma swoją ulicę w każdym mieście w Czechach, a w na-szym regionie upamiętnia go szereg innych nazw i imprez: piknik w parku Bezručovy sady, punkt widokowy Bez-ručova vyhlídka, Szlak Bezruča na Łysą górę, wieczór w teatrze Petra Bezruča, festiwal Bezručova Opava i … złomia-rze w dawnej kopalni Petr Bezruč...

Osadnictwo na terenie dzisiejszego okręgu zaczęło się w czasach prehisto-rycznych. Do najstarszych znalezisk należy szczęka neandertalskiego dziec-ka z jaskini Šipka, zamieszkałej już przed 32 tys. lat. Cenną spuścizną po dawnych mieszkańcach jest też figur-ka Wenus ze wzgórza Landek sprzed 23 tys. lat. Landek to miejsce, gdzie udokumentowano najstarsze w dzie-jach stosowanie węgla kamiennego. W Kocobędzu (Chotěbuz-Podobora) odkryto i odrestaurowano najstarsze słowiańskie grodzisko. W związku z niemiecką kolonizacją od XII wieku w regionie osiedlali się nowi mieszkań-cy. Przez tereny północnych Moraw prowadził szlak bursztynowy, łączący północ z południem Europy.

Najbardziej znane średniowieczne miasta to przede wszystkim stolice Śląskich księstw, a więc Opawa i Cie-szyn, a spośród miast morawskich – Nowy Jiczyn.

Zasadnicze znaczenie dla rozwoju regionu miała epoka przemysłowa, rozpoczęta w drugiej połowie XVIII wieku. Na zachodzie rozwijał się prze-mysł tekstylny i szklarski (Karniów, Vrbno pod Pradědem), a na wscho-dzie wydobywczy (Orłowa, Karwina, Ostrawa) oraz związany z nim meta-lurgiczny, chemiczny i maszynowy.

Większość obszaru obecnego Okrę-gu Morawsko-Śląskiego to tereny dawnych księstw w ramach monarchii Austrowęgierskiej – Cieszyńskiego,

Karniowskiego, Nyskiego, Opawskie-go i kilku mniejszych jednostek tery-torialnych. Mniejszą jego część stano-wi historyczna Marchia Morawska. Przynależność do krain historycznych zapisana jest w godle okręgu, którego ćwierć zaj-muje czarny orzeł śląski, drugą orzeł morawski na niebieskim tle, trzecim po-lem jest godło Ostrawy, na ostatnim symbole Księstwa Opawskie-go i Księstwa Cieszyńskiego.

Ludzie

Z północnych Moraw i Śląska wywo-dzi się wiele wybitnych osobistości. Światowej sławy twórca psychoanalizy Zygmunt Freud urodził się w mieście Příbor. Niedalekie Hukvaldy wydały na świat kompozytora Leoša Janáčka. Naj-słynniejszy czeski historyk František Palacký pochodzi z Hodslavic koło No-wego Jiczyna. Śląska wieś może po-szczycić się faktem, że Założyciel gene-tyki Johann Gregor Mendel przyszedł na świat w śląskich Hynčicach. Dumą Opawy i Karniowa są fenomenalni architekci, Joseph M. Olbricha i Le-opold Bauera. A współcześni? Czechy i Polska śpiewają piosenki Jarka No-havicy, książki Jana Balabána znikają

Jaskinia Šipka

Zygmunt Freud

8 9

PRZYRODA

Naturalną zachodnią granicą Okręgu

Morawsko-Śląskiego są góry Wysoki

Jesionik (najwyższy szczyt Pradziad, 1491 m),

wchodzące w skład Masywu Czeskiego. Na

południowym wschodzie rozpościera się

Beskid Cieszyński i Beskid Morawsko-Śląski,

będące częścią Zewnętrznych Karpat Zachod-

nich. Pomiędzy Masywem Czeskim i Karpa-

tami leży Brama Morawska, przechodząca

stopniowo w Kotlinę Ostrawską. We Wzgó-

rzach Odrzańskich ma źródło największa

rzeka regionu, Odra. Jej meandry chronione

są w ramach parku krajobrazowego Po-

odří (Nadodrze). Szczyty Jesioniku i Beskid,

malownicze pogórza, lasy łęgowe, stawy

i urodzajne niziny – oto prawdziwe oblicze

Okręgu Morawsko-Śląskiego, przez wiele lat

pozostające w cieniu przemysłu.



REGION OSTRAWSKI


SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



FULNEK

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA

A B

C

1110

PRZYRODA

Jesioniki

www.jeseniky.net

www.europraded.cz

Park krajobrazowy Jesioniki znajduje się w zachodniej części regionu. Głę-bokie doliny i rwące potoki, tajemni-cze wrzosowiska i malownicze góry to idealne warunki do wypoczynku o każdej porze roku. Jesioniki to praw-dziwa oaza dla miłośników przyrody. W odróżnieniu od innych czeskich gór jest tu wciąż wiele miejsc, które nie noszą śladów działalności ludz-kiej. Najwyższym szczytem Jesionikóu

jest Pradziad (1491 m), zwieńczony wieżą telewizyjną z tarasem widoko-wym. Wierzchołek wieży to najwyżej położony punkt Republiki Czeskiej. Warto również zobaczyć Wodospady Rešovskie koło Rýmařova, czy też ska-ły Petrovy kameny nad schroniskiem Ovčárna.

Beskidy

www.beskydy.com

www.beskydy-valassko.cz

Największy w regionie obszar chronio-ny, uważne oko wyłowi tu ślady rysia, wilka i niedźwiedzia. Przełęcz Jabłon-kowska oddziela Beskid Morawsko--Śląski od Śląskiego. Z najwyższego szczytu – legendarnej Łysej Góry (1323 m) – rozpościera się wspaniały widok. Na północy widać sporą część południowej Polski, a spoglądając w przeciwnym kierunku można przy dobrej pogodzie zobaczyć wierchy

Tatr. Choć góry są silnie zalesione, już od ponad stu lat turystyka w Be-skidach kwitnie zarówno latem, jak i zimą. Wyśmienicie przygotowane ośrodki, tradycyjna kultura ludowa na wyciągnięcie ręki i gościnność śląskich górali przyciągają w te strony dziesiątki tysięcy turystów rocznie.

Nadodrze – Morawska Ziemia Krawarska

www.moravskekravarsko.cz

www.regionpoodri.eu

Najmłodszy rezerwat w regionie leży na granicy Moraw i Śląska. Mean-drująca rzeka Odra jest osią regionu, którego krajobraz tworzą liczne stawy i lasy łęgowe. Poodří (Nadodrze) jest wielkim ogrodem Śląska. Malownicze obszary między Jeseníkiem nad Odrą a południowymi obrzeżami Ostra-wy są popularnym celem wycieczek nie tylko okolicznych mieszkańców. Oprócz lasów łęgowych i starorzeczy Odry, charakterystyczną cechą parku są podmokłe łąki. Regularnie zalewa-ne łąki tworzą cały szereg biotopów, obfitujących w rzadkie gatunki ro-

ślin i zwierząt. Nadodrze jest również jednym z ostatnich miejsc w Europie, gdzie na wolności można spotkać zi-morodka zwyczajnego. Cicha i ro-mantyczna kraina tuż za granicami metropolii to idealne miejsce na letnią turystykę pieszą i rowerową.

Wodospady Rešovskie

49°52‘49.13“ N, 17°12‘28.35“ E mapka s. 8

Na granicy Okręgów Morawsko-Śląskiego i Ołomunieckiego,

w pobliżu malowniczej wioski Rešov. Rzeczka Huntava tworzy

rozległy kanion z licznymi wodospadami i bystrzami. Wystę-

pują tu rzadkie gatunki roślin i zwierząt. Miłośnicy wspinacz-

ki mogą spróbować wspiąć się na 35-metrową skałę, zwaną

Čertova stěna.

Puszcza pierwotna Mionsz

49°32‘28.21“ N, 18°39‘25.33“ E

mapka s. 8

Rezerwat przyrody Puszcza Mionsz (Prales

Mionší) znajduje się na północ od Łomnej

Górnej (Horní Lomná). Puszcza jodłowo-

-bukowa o powierzchni 170 ha rośnie do

wysokości 950 m. n.p.m. Jej skrajem biegnie

7-kilometrowej długości szlak turystyczny.

Warto go przejść w całości, by zobaczyć

drzewa o wysokości dochodzącej do 60 m.

TIP

TIP

Pradziad – nadajnik

Pustevny

Zachód słońca nad Nadodrzem Łysa Góra

Na grzbietach Jesioników

Zimorodek

A

B

1312

PRZYRODA

Region Ostrawski

www.ostrava.cz

www.ostravainfo.cz

Tereny dzisiejszej Ostrawy w ostat-nich dwu stuleciach były prawdziwym poligonem działań przemysłowych, ale wciąż skrywają wiele malow-niczych zakątków, będących oazą spokoju i relaksu głównie dla miesz-kańców miasta. Pomniki przyrody, Śląsk Opawski

www.opava-city.cz

www.infocentrum.opava.cz

Urodzajna nizina Opawy, cicha dolina Morawicy i łagodne wzniesienia Ni-skiego Jesioniku. Oto Śląsk Opawski. Oferta turystyczna rejonu ze stolicą w Opawie jest przebogata. Kajakarze będą zachwyceni meandrami Morawi-cy na odcinku od zapory w Kružber-ku, przez ruiny zamku Vikštejna, aż do miasteczka Hradec nad Moravicí. Cykliści znajdą tu gęstą sieć szlaków rowerowych (polecamy okolice Hul-

czyna), a zapalonych botaników za-chwyci arboretum Nový Dvůr. Róż-norodny krajobrazowo Śląsk Opawski jest usiany domkami letniskowymi, których właściciele przyjeżdżają tu od-począć nawet z dość daleka.

ZOO Ostrawa

mapka s. 8

Ostrawski ogród zoologiczny jest dru-

gim pod względem wielkości w kraju,

co roku przyciąga ok. pół miliona odwie-

dzających. Wśród licznych sukcesów ZOO

jest np. pierwsze urodzone w Czechach

słoniątko. Polecamy również ścieżki bo-

taniczne, tworzące wspaniały świat lasu,

wody i cienia. Natomiast park Stromovka

daje możliwość odpoczynku od gwaru

i zgiełku w samym sercu miasta.

Śląsk Cieszyński

www.tesinskeslezsko.cz

W południowej części Śląska Cie-szyńskiego leży Beskid Cieszyński, którego grzbietem przebiega granica z Polską. Wielu turystów, nie tylko z obu sąsiednich krajów, wspina się na Czantorię. W miejscowości Her-czawa spotykają się granice trzech państw, Czech, Polski i Słowacji. Na

amatorów ciszy i spokoju czekają malownicze górskie łąki i pastwiska. Krajobraz dramatycznie zmienia się na północ od Cieszyna. Pomiędzy Karwiną, Orłową i Hawierzowem

rozwijają się ciekawe inicjatywy kul-turalne, które z pewnością zasługują na uwagę. Śląsk Cieszyński pokochają wszyscy cykliści i amatorzy sportów zimowych.

takie jak Polanecká niva, Rezavka, Turkov, Štěpán, legendarna hałda Terezie-Ema, albo pamiętne wzgórze Landek to tylko wybrane przykłady przyrodniczych perełek, schowanych w uprzemysłowionym mieście. Przez

Ostrawę przepływają cztery rzeki – Odra, Ostrawica, Opawa i Łucyna. Lasy łęgowe, łąki, stawy, pagórki, hał-dy i liczne parki – to wszystko składa się na obraz miasta, w którym po pro-stu dobrze się żyje.

TIP

Hałda Terezie–Ema

Rezavka

Hulczyn – Kościół ewangelicki

Beskid Cieszyński

Czantoria

Vikštejn

C

14 15

ZAMKI I PAŁACE

Bezpowrotnie minęły czasy, kiedy posia-

dająca ogromne włości szlachta wznosiła

wytworne siedziby, by stamtąd zarządzać

swoim majątkiem. Ich ślady w posta-

ci licznych twierdz, zamków, pałaców

i dworów zachowały się doskonale na

Śląsku i na północnych Morawach. Za-

praszamy do zwiedzania i podziwiania

mistrzowskiej architektury oraz elegancji

i przepychu wnętrz. Czekają na Państwa

wytworne rezydencje, pałace miejskie,

ruiny zamków w Jesioniku oraz małe

dworki drobnej szlachty niemal w każdej

wsi. Wybraliśmy kilka najbardziej urzeka-

jących zabytków, ale należy pamiętać, że

to tylko skromny wycinek regionalnego

bogactwa.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA

23

4

5

6





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

1716

1 P

2

P

3

P

ZAMKI I PAŁACE

Zamek Sovinec

Hrad Sovinec,

autopošta 793 51 pošta Břidličná

49°50‘15.1“ N, 17°14‘46.94“ E

mapka s. 14

we wsi, ok. 100 m od zamku

przystanek autobusowy 100 m;

stacja kolejowa 15 km w Rýmařowie

bezbarierowy – parter i dziedziniec IV–VI i IX–X wt–niedz i święta

9.00–16.00; VII–VIII wt–niedz

i święta 9.00–17.00.

+420 554 295 113, +420 554 219 863

[email protected]

www.mubr.cz

Monumentalny późnogotycki zamek, założony na początku XIV wieku, znaj-duje się na północy regionu, w wiosce o tej samej nazwie. Na zwiedzających czekają oryginalne propozycje tras – pięć dziedzińców i stary zamek z wie-żą widokową, z której rozpościera się bajkowa panorama Niskiego Jesionku. Zamek, niemal odcięty od świata, jest areną licznych imprez kulturalnych. Przewodnicy w historycznych kostiu-mach przybliżą Państwu życie daw-nych panów zamku, rycerzy niemiec-kich, i opowiedzą o jego burzliwych dziejach. Zabytek, który na pewien czas niesłusznie popadł w zapomnie-nie, jest jedną z najwspanialszych i naj-większych tego typu budowli.

Pałac Raduň

NPÚ, státní zámek Raduň,

Zámecká 67, 747 61 Raduň

49°53‘28.44“ N, 17°56‘40.41“ E

mapka s. 14

ok. 100 m od pałacu

autobus MPK Opawa nr 218,

przystanki Raduň, Jednota i Raduň,

szkoła ok. 120 m

pałac nie jest dostępny dla osób

niepełnosprawnych, które mogą

zwiedzić park w stylu angielskim

oraz ogród pałacowy z oranżerią

pałac IV sob, niedz i święta

10.00–15.00; Wielkanoc 10.00–

17.00; V–VI wt–niedz 9.00–16.00,

sob, niedz i święta 10.00–17.00;

VII–VIII wt–niedz 10.00–17.00; IX

wt–niedz 10.00–16.00, sob, niedz

i święta 10.00–17.00; X sob, niedz

i święta 10.00–16.00; XII (Wielkanoc

w pałacu) sob, niedz 10.00–16.00;

oranżeria i ogrody ozdobne V–IX wt–pt

10.30–16.00, sob– niedz i święta

10.30–17.00

+420 553 796 119/203

[email protected]

www.zamek-radun.cz

Niewielki pałacyk wiejski, dawna letnia rezydencja Blücherów z Wahl-stattu, swym niemal bajkowym wy-glądem przyciąga liczne rzesze zwie-dzających. Romantyczny budynek z wieżą odbija się w wodach jednego ze stawów, znajdujących się w rozle-głym pałacowym parku. Malownicza wioska Raduň leży w bezpośredniej okolicy Opawy, a sam pałac jest prawdziwą perełką w stylu history-zmu. Wytwornie urządzone wnętrza pozwolą nam od podszewki poznać sielankowe życie szlachty. Zespół pa-łacowy obejmuje także klasycystycz-na oranżerię i ogród z bogactwem krajowych i egzotycznych roślin ozdobnych.

Hradec nad Moravicí

mapka s. 14

W mieście Hradec nad Moravicí znajduje się najsłynniej-

szy pałac w regionie. Okazała siedziba Lichnowskich

z Voštic i Werdenbergu wznosi się na stromym urwisku

nad rzeką Morawicą. Dominantą jest tzw. Biały pałac

z zachowanym wystrojem, następnie Czerwony pałac,

który pełni funkcje społeczno-kulturalne oraz Biała wie-

ża – wieża ciśnień, znajdująca się przy wejściu do największego w regionie parku zam-

kowego (136 ha). Biały pałac można zwiedzić jedną z dwu tras, poznając codzienność

miejsca, które stanowiło niegdyś centrum życia społecznego, kulturalnego i politycz-

nego Śląska. W roku 2008 Hradec uznano, bez wątpienia zasłużenie, za najbardziej

bajkowy pałac w Republice Czeskiej.

Pałac Frysztat

Masarykovo nám. 1,

733 24 Karviná–Fryštát

49°51‘30“ N, 18° 32‘15“ E

mapka s. 14

pod OD PRIOR Karwina ok.

250 m od pałacu lub bezpłatnie

pod pałacem ok. 100 m

stacja kolejowa ok. 1300 m od

centrum; przystanek autobusowy

ok. 300 m od centrum

bezbarierowy

I i II trasa IV–X wt–niedz

10.00–17.00; III trasa przez cały rok

wt–niedz 10.00–17.00

+420 596 318 382, +420 596 387 358

[email protected]

www.zamek-frystat.cz,

www.karvina.cz

Jedyna perła stylu empire na Cze-skim Śląsku. Piękny pałac szlachecki położony w historycznej dzielni-cy Karwiny, Frysztacie. Jego dzieje sięgają czasów panowania Piastów na Śląsku Cieszyńskim, ale sławę i obecny wygląd zawdzięcza ostatnim właścicielom z hrabiowskiego rodu Larisch-Mönich. Zwiedzając zwróć-my uwagę na wystrój sal, przybliża-jący styl życia zamożnej rodziny – posiadaczy wielu kopalń na Śląsku Cieszyńskim. Trasa zwiedzania nr 3 obejmuje również wystawę ekspona-tów z Galerii Narodowej w Pradze; w lecie zachęcamy do przejażdżki powozem. Idealnym miejscem odpo-czynku po zwiedzaniu jest rozległy park w stylu angielskim.

TIP

Jadalnia

Wieża zamkowa z XIV w.

Schody z holu

Pałac Raduň

Wnętrze siódmej bramy

Dziedziniec pałacu Frysztat

A

1918

4

P

5

P

6

P

ZAMKI I PAŁACE

Zamek Śląsko-Ostrawski

Hradní 1, 710 00 Slezská Ostrava

49°49‘50.19“ N, 18°17‘59.081“ E

mapka s. 14

na miejscu, ok. 50 m

autobus nr 82, 28 (przystanek

Hradní náměstí, ok. 100 m); tramwaj

nr 9, 13 (przystanek Důl Zárubek,

ok. 350 m od zamku)

bezbarierowy

III–V wt–niedz 10.00–19.00; VI–

VIII pon–niedz 9.00–20.00; IX,

X wt–niedz 10.00–18.00; XI wt–

niedz 10.00–16.00; XII pon–niedz

10.00–18.00.

+420 596 111 457, +420 721 262 690

[email protected]

www.slezskoostravskyhrad.cz

W samym centrum Ostrawy, tuż przy ujściu Łucyny do Ostrawicy, wznosi się zamek, który szczęśliwie ocalał przed katastrofą. Dziesiątki lat nikt się nim nie interesował, a zamek zapadał się na skutek prac górniczych. Obec-nie znajduje się 17 m poniżej pierwot-nego poziomu. W roku 2004 zabytek poddano gruntownej rekonstrukcji i stopniowo dobudowano. Dziś za-mek w Ostrawie Śląskiej jest jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta. Setki imprez kulturalnych w przeciągu roku gromadzą tysiące widzów. Bez obaw o nudę można tu spędzić całe popołudnie. Koncerty, przedstawienia teatralne, czy też jar-marki zainteresują amatorów kultury i znawców dobrego jadła.

Zamek Hukvaldy

Hrad Hukvaldy, 739 46 Hukvaldy

49°37‘11.6“ N, 18°13‘45.911“ E

mapka s. 14

we wsi, ok. 2 km od zamku

przystanek autobusowy Hukvaldy

hotel, ok. 2 km od zamku

z kartą inwalidzką można

podjechać pod sam zamek

(należy wcześniej zadzwonić)

IV, X sob–niedz 9.00–16.00;

V–VIII wt–niedz 9.00–18.00;

IX wt–niedz 9.00–17.00.

420 558 699 323, +420 736 158 748

[email protected]

www.janackovyhukvaldy.czu

Jeden z największych zamków mo-rawskich wznosi się na wzgórzu nad wsią o tej samej nazwie. Hukvaldy były ośrodkiem zarządców rozległego mająt-ku, należącego do biskupstwa (od XVIII wieku arcybiskupstwa) ołomunieckie-go. Zamek stał się popularnym celem romantycznych wycieczek okolicznych mieszkańców już na przełomie XIX i XX wieku, a wkrótce coraz liczniej zaczęli go odwiedzać Ostrawianie. Słynny festiwal muzyczny Janáčkovy Hukvaldy, odbywa się tu co roku na cześć słynnego kompo-zytora. Droga do zamku prowadzi przez zwierzyniec, po którym hasają daniele. W wiosce można zwiedzić rodzinny dom kompozytora Leoša Janáčka.

Pałac Kunín

Správa zámku Kunín, 742 53 Kunín

49°38‘33.34“ N, 17°59‘24.41“ E

mapka s. 14

przy pałacu, następny ok. 100 m dalej

przystanek autobusowy U Kovárny

ok. 100 m; stacja kolejowa 6 km

w Suchdole nad Odrą

bezbarierowy

IV i X sob, niedz i święta 9.00–16.00;

V–IX wt–niedz 9.00–17.00.

+420 556 749 420

[email protected]

http://zamek.kunin.cz

Barokowa perła regionu Moravské Kravařsko. Pałac Kunín zaliczany jest do najwspanialszych siedzib szlachec-kich na Morawach. Został zbudowany przez hrabiów z Harrachu według pro-jektu słynnego austriackiego architek-ta Johanna Lukasa von Hildebrandta. Fasada przypomina pałac Mirabell

w Salzburgu. Do licznych właścicieli pałacu należy m.in Marie Walburga, hrabina z Truchsess-Waldburg-Zeilu, z d. Harrach, która założyła tu jeden z najnowocześniejszych w swoim czasie ośrodków edukacji w Europie Środkowej. Nauki pobierał w nim m.in. Franciszek Palacký, pochodzący z pobliskich Hodslavic. Niedawna do-kładna rekonstrukcja przywróciła pa-łacowi pierwotne wyposażenie i zbio-ry dzieł sztuki. Teraz można tu poczuć atmosferę letniej rezydencji zamożnej rodziny.

Inne zamki i pałace

Przewodnik jest zbyt zwięzły, by mo-gły w nim zostać wymienione wszyst-kie zamki i pałace w regionie. Warto wspomnieć zamek Starý Jičín (www.hradstaryjicin.cz), pałac Bruntál, będący zabytkiem kultury narodowej (www.bruntal-zamek.cz), barokowy pałac Kravaře (www.kravare.cz), czy też wiejskie rezydencje wokół Osobło-gi, np. Linhartovy (www.zameklin-hartovy.cz), Slezské Rudoltice (www.slezskerudoltice.cz) czy Dívčí Hrad

(www.divcihrad.cz). Aktywnych tu-rystów z pewnością zainteresują ta-jemnicze ruiny zamków w okolicach Vrbna pod Pradědem, m.in. Fürsten-walde, Freudenštejn, Rabenštejn, czy Pustý zámek. Nad Frydkiem-Mist-kiem wznosi się pałac mieszczący Muzeum Beskidów, pałac w Fulneku kusi niesamowitymi widokami, pałac w Bartošovicích przypomina tort we-selny, a w Starej Vsi nad Ondřejnicí znajdziemy iście bajkową twierdzę. Więcej miejsc wartych odwiedzenia na www.msregion.cz.

Uroczystość na zamku

Odrestaurowane wnętrza

Fortyfi kacje piątej bramy

Brama wjazdowa z wieżą

Zadaszona kładka pomiędzy pałacem a kościołem

Most zamkowy

20 21

ARCHITEKTURA

Średniowieczne zabytki, kościoły i świą-

tynie, architektura ludowa, historyzująca

i nowoczesna tworzą na północnych Mo-

rawach i na Śląsku bogatą mozaikę stylów.

Region obfituje w wiejskie i miejskie strefy

zabytkowe i unikatowe projekty archi-

tektoniczne. Wystarczy mieć oczy szeroko

otwarte – niespodzianki czekają niemal

na każdym kroku. Na Śląsku Opawskim

charakterystyczne są kościoły neogotyckie

z czerwonej cegły, Hawierzów i Poremba

przyciągają wielbicieli socrealizmu, Ostrawa

szczyci się neorenesansową katedrą, Kar-

niów secesyjnymi willami, Opawa domem

handlowym Breda wg projektu Leopolda

Bauera a do Orłowej zaprasza dekonstruk-

tywistyczny budynek gimnazjum. Zaprasza-

my na wycieczkę wśród cudów architektury.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

OSTRAVA

OPAVA

ČESKÝ

TĚŠÍN

7

8

9

10

11 13

12





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

B

2322

8

P

7

P

9

P

ARCHITEKTURA

Wytwórnia kos Karlovice

793 23 Karlovice 146

50°6‘18.357“ N, 17°26‘48.089“ E

mapka s. 20

w wiosce, ok. 20 m od fabryki,

przed cukiernią

przystanek autobusowy Karlovice,

Slezan; stacja kolejowa Karlovice

niedostępna dla niepełnosprawnych

IV–X wt–niedz i święta 9.00–

12.00 i 12.30–17.00; XI–III po

wcześniejszej rezerwacji

+420 554 744 077, +420 604 388 203

[email protected]

www.mubr.cz

Obiekt powstał w roku 1600, należał do książęcej Górnej Huty Hamernianej. Po likwidacji huty w połowie XVIII wieku obiekt kupiony i rozbudowany przez Jana Michala Hartela, który produko-

wał w nim nie tylko kosy, ale też inne narzędzia rolnicze. Budynek jest jed-nym z nielicznych zachowanych przy-kładów dawnej śląskiej architektury drewnianej. Z pierwotnego kompleksu budynków zachowała się również obo-ra oraz spichlerz z dobudowaną póź-niej dużą stodołą. Od roku 1974 teren należy do muzeum w Bruntalu. Warte zwiedzenia są również liczne wystawy, powiązane głównie z leśnictwem. Fa-bryka kos w Karlovicach pozwoli z bli-ska przypatrzyć się życiu śląskich górali.

Kotulowa chałupa

Hálkova 4, 736 01 Havířov

49°46‘7.703“ N, 18°26‘53.177“ E

mapka s. 20

Kaufland, k. stadionu ok. 200 m

dworzec kolejowy Havířov, skąd moż-

na dojechać autobusem na dworzec

autobusowy; dworzec autobusowy

Havířov-Podlesí ok. 200 m

bez dostępu bezbarierowego

V–X wt–pt 8.00–12.00

i 12.30–16.30, sob 9.00–13.00,

niedz 13.00–17.00.

+420 602 709 731

[email protected]

www.muzeumct.cz

Świetnie zachowana drewniana chału-pa z 1781 r. to przykład budownictwa ludowego Śląska Cieszyńskiego. Znaj-duje się przy ulicy Hálkovej, w bezpo-średnim sąsiedztwie nowoczesnej zabu-dowy miejskiej Hawierzowa. W chacie podziwiać można oryginalne meble

Štramberk

Městské informační centrum,

Zauličí 456, 742 66 Štramberk

49°35‘18.837“ N, 18°7‘15.934“ E

mapka s. 20

parking publiczny (ulice Zauličí

i Horečky) ok. 800 m oraz parking

przy ulicy K Očnímu, odległość 1 km

stacja kolejowa Štramberk ok.

1,5 km; przystanek autobusowy

Štramberk, urząd miejski ok. 50 m


V–IX wt–niedz 8.30–12.00

i 12.30–17.00.; X–IV wt–sob

8.30–12.00 i 12.30–16.00.,

niedz 10.00–12.00 i 12.30–15.00.

+420 558 840 617

[email protected]

www.stramberk.cz

Dominantą miasteczka jest wieża Trúba będąca pozostałością po zamku Strallenberg. Kręte uliczki Štramberku z typowymi wołoskimi domami zrębo-wymi, malowniczy ryneczek z kościo-łem św. Jana Nepomucena, a przede wszystkim lokalne piekarenki oferujące tradycyjne „uszy sztrambesrkie”, co roku

przyciągają do miasteczka tysiące tury-stów. Do punktów obowiązkowych na-leży zwiedzanie Sadu Narodowego z le-gendarną jaskinią Šipką, gdzie końcem XIX wieku znaleziono szczękę nean-dertalskiego dziecka. Panorama miasta oglądana z Sadu Narodowego lub z wie-ży widokowej na Białej Górze pomoże zrozumieć, dlaczego Štramberk nazy-wany jest morawskim Betlejem.

z przełomu XIX i XX wieku oraz narzę-dzia i urządzenia gospodarskie do pro-dukcji masła itp. Pokryta słomianym dachem chata była zamieszkana do 1975 r. Dzisiaj administrowana przez Muzeum Śląska Cieszyńskiego stano-wi namacalny dowód tego, że nawet w najmłodszym z czeskich miast moż-na zobaczyć, jak się żyło na śląskiej wsi w nieodległej przeszłości.

Wieża Trúba

Ekspozycja domu wiejskiego

Štramberk i jego dominanty

Biała izba

Budynek wytwórni kos

Kotulowa chałupa

2524

10

P

11

P

12

P

ARCHITEKTURA

nym architektom, takim jak np.: Erich Mendelsohn, Wunibald Deininger, Josef Gočár, Felix Neumann czy Ernst Korner. Zaprojektowali oni gmachy administracyjne, banki i reprezentacyj-ne kamienice mieszkalne. Morawska Ostrawa to kronika historyzujących stylów, secesji oraz funkcjonalizmu. Dominantą Przywozu (Přívoz) jest no-

wogotycki kościół Niepokalanego Po-częcia NMP, jednak dzielnica wzbudza podziw głównie dzięki secesji. Znakiem rozpoznawczym Witkowic są budynki z czerwonej cegły, tworzące niepowta-rzalny charakter obszaru przemysłowe-go dzielnicy. Z kolei Ostrawa-Poremba (Poruba) charakteryzuje się pompa-tyczną architekturą socrealizmu.

Příbor

Městský úřad Příbor, nám. Sigmunda

Freuda 19, 742 58 Příbor

49°38‘24.72“ N, 18° 8‘35.94“ E

mapka s. 20

przed wjazdem na plac S. Freuda;

na placu S. Freuda (Park Kultury

znajduje się w centrum miasta)

dworzec kolejowy i autobusowy

w centrum miasta

częściowy dostęp bezbarierowy

(np. Muzeum Sigmunda Freuda,

plac S. Freuda, biblioteka)

Dom rodzinny Sigmunda Freuda:

IV–IX wt–niedz 9.00–17.00; X–III

wt–niedz 9.00–16.00.

+420 556 455 422

[email protected]

www.pribor-mesto.cz

Miasto rodzinne światowej sławy twór-cy psychoanalizy Zygmunta Freuda leży nad rzeką Lubiną niedaleko Ko-

přivnicy. Z trzech stron otoczone jest uroczymi wzgórzemi przedgórza be-skidzkiego, skąd rozpościera się widok na Štramberską wieżę Trúbę, Hukvaldy i Radhošť. W zabytkowym centrum miasta utworzono Park Kultury, w któ-rym podziwiać można barokowe i re-nesansowe domy, kolegium pijarów oraz dom rodzinny Freuda. Do najważ-niejszych zabytków miasta należy też gotycki kościół parafialny Narodzenia NMP. Godny polecenia jest szlak edu-kacyjny, wytyczony wzdłuż wszystkich ważnych miejsc w Příborze.

Strefy zabytkowe miasta Ostrawy

Jurečkova 1935/12,

702 00 Moravská Ostrava

a Přívoz

49°83‘44.25‘‘ N, 18°28‘78.75“ E

mapka s. 20

za centrum informacji od ulicy Ju-

rečka obok Domu umění, 100 m

tramwaj nr 1, 2, 4, 8, 12, 18

przystanek Elektra, do 30 m

bezbarierowy

cały rok pn–pt 7.00–19.00,

sb 9.00–14.00.

+420 596 123 913

[email protected]

www.ostravainfo.cz

Na obszarze Ostrawy leżą cztery miej-skie strefy zabytkowe. Największą z nich jest Morawska Ostrawa stano-wiąca centrum metropolii. Można tu podziwiać zabudowę miejską z końca XIX wieku oraz z I połowy XX wieku, zawdzięczającą swą postać renomowa-

Nový Jičín

Turistické informační centrum,

Masarykovo náměstí 45/29,

741 01 Nový Jičín

49°35‘39.20“ N, 18°0‘39.01“ E

mapka s. 20

w pobliżu Zamku Žerotínskiego,

odległość ok. 200 m

dworzec autobusowy 364 m,

dworzec kolejowy 561 m

bezbarierowy

V–IX pn–pt 8.00–17.00., sob–niedz

9.00–16.00; X–IV pn–pt 8.00–17.00,

sob–niedz 9.00–15.00

+420 556 711 888, +420 556 768 288

[email protected]

www.icnj.cz

Centrum Nowego Jiczyna należy do najlepiej zachowanych zespołów za-budowy miejskiej w Czechach. Jego punktem centralnym jest rozległy kwadratowy rynek otoczony miesz-czańskimi kamienicami z podcieniami. Do najwystawniejszych należy Stara Poczta z zachowanymi arkadami. War-to zwiedzić ekspozycję kapelusznictwa w tutejszym pałacu. W mieście wyzna-czono szlak turystyczny prowadzący malowniczymi zakątkami starodaw-nych uliczek. Trudno nie zakochać się w miłej atmosferze Nowego Jiczyna.

Muzeum Zygmunta Freuda

Plac Masaryka

Poremba – Łuk Typowe podcienia na rynku

Witkowice – ratusz

Plac Zygmunta Freuda z renesansowymi domami

2726

13 A

B

ARCHITEKTURA

W całym regionie można podziwiać szereg zabytków sakralnych. Kaplice i kościoły zdobią centra wszystkich wsi i miast. Niektóre z nich są wyjątkowe i warte szczególnej uwagi. W Opawie na uwagę zasługuje konkatedra Wnie-bowzięcia NMP. Ogromna trójnawo-wa gotycka świątynia powstała w tym miejscu w XIV wieku, dziś pełni rolę drugiej ostrawsko-opawskiej katedry diecezjalnej. Nad Frýdkiem-Místkiem dominuje barokowa bazylika Nawie-dzenia NMP, po dziś dzień będąca celem licznych pielgrzymek. Frydecka bazylika minor bywa określana mianem śląskiego Lourdes. Do pereł północno--morawskiej architektury barokowej zaliczana jest też kaplica w Lipkach na

przedmieściach Rýmařova. Trudno też pominąć monumentalny kościół Narodzenia NMP w Orłowej. Kościół o dwu wieżach uchodzi za najczystszą stylowo neogotycką budowlę w kraju. Do najstarszych budynków w Karno-wie należy trzynastowieczny kościół św. Ducha. Znajduje się tu sławny cykl średniowiecznych fresków, zaś dzięki wyjątkowym organom kościół służy dzisiaj także jako sala koncertowa.

Willa Eduarda Lisky

49°50‘34.86“ N, 18°17‘56.81“ E

mapka s. 20

Na Bazalach w Śląskiej Ostrawie znaj-duje się funkcjonalistyczna willa za-projektowaną przez braci Čestmíra i Lubomíra Šlapetów. Usytuowana na stoku willa wyróżnia się zaokrąglonym oszklonym piętrem, dzięki któremu jej mieszkańcy mogli cieszyć się pa-noramicznym widokiem miasta. Do-skonale zachował się szereg oryginal-nych elementów, na przykład system ogrzewania, detale wnętrz, wyłączniki

światła czy też gniazdka elektryczne. Budynek uchodzi za najbardziej znany projekt braci Šlapetów na Śląsku i za-służenie uznany został za zabytek kul-tury narodowej.

Kościoły drewniane

Region może się poszczycić najwięk-szym bogactwem drewnianych kościo-łów i kościółków w kraju. Na terenie Beskidów i na Śląsku Cieszyńskim zachowało się wiele wyjątkowych sanktuariów, dokumentujących kunszt rzemieślniczy naszych przodków.

Najstarszymi i najbardziej zna-nymi są drewniane kościoły w Hod-slavicach, Gutach, Kunčicach pod Ondřejníkiem, Bílej, na Gruniu i na Prašivej. Jeden z takich kościołów znajdował się w Ostrawie-Hrabovej, a po pożarze w roku 2002 został za-stąpiony repliką. Pełny spis kościół-ków drewnianych znaleźć można na www.msregion.cz.

Zadziwiające kościoły Śląska

Kościół św. Piotra z Alkantary

49°50‘4.25“ N, 18°29‘22.16“ E

mapka s. 20

Barokowy kościół w Karwinie-Dolach ocalał, choć za-

padł się o 36 m w wyniku szkód górniczych, co graniczy

z cudem. Krzywy kościół, nazywany czeską Pizą, stoi osa-

motniony na obszarach zrekultywowanych jako jedno

z ostatnich wspomnień starej Karwiny. W sezonie letnim

odbywają się tu wycieczki z przewodnikiem.

Leopold Bauer w Opawie

49°56‘25.01“ N, 17°53‘56.44“ E

mapka s. 20

Najsławniejszy Karnowianin, światowej sławy archi-

tekt Leopold Bauer, nadał niepowtarzalny kształt

także niektórym budynkom w Opawie – kościołowi

św. Jadwigi oraz domu handlowemu Breda & Wein-

stein. Nowoczesna świątynia z lat 1933–1937 posia-

da fasadę w kształcie piramidy z wielkim krzyżem wieńczącym wieżę. Dom handlowy słynie

zaś ze swojej niepowtarzalnej gotycyzującej fasady. Zbudowany w latach 1927–1928 uchodzi

za pierwszy nowoczesny dom handlowy w Czechosłowacji.

TIP

TIPGuty – kościół Bożego Ciała

Opawa

Ostrawa – kościół św. Katarzyny

Frýdek-Místek

Północna fasada

Widok przeszklonego piętra

28 29

CIEKAWOSTKI

I ZABYTKI TECHNIKI

Bogata historia przemysłu w regionie pozo-

stawiła po sobie szereg zabytków techniki.

Budynki fabryczne, wieże wydobywcze,

huty, fabryki, przędzalnie i maszynownie,

obiekty transportowe, młyny i kanały wod-

ne świadczą o zaawansowaniu ówczesnej

wiedzy i techniki. W wapiennych piecach

w Wędryni palono wapno, kanał Weisshuh-

na doprowadzał wodę do młyna w Žimro-

vicach, mury nabrzeżne chronią Morawską

Ostrawę przed powodzią a kopalniane

bocznice łączą działające i opuszczone szyby

od Ostrawy po Karwinę. Dwa wieki rozwo-

ju przemysłu odcisnęły wyraźne piętno na

pejzażu, a umiejętności przodków mogą być

powodem do dumy. Tylu skarbów techniki

próżno szukać gdzie indziej.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA14

15

16

17

17

18

19





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

3130

14

P

15

P

16

P

17

P

CIEKAWOSTKI I ZABYTKI TECHNIKI

Dolny Obszar Witkowic i Landek Park

NKP Důl Hlubina, ul. Ruská,

706 02 Ostrava-Vítkovice

49°49`4.044“ N, 18°16`36.551“ E

mapka s. 28

na miejscu za darmo

tramwaj nr 1, 2, 6, 10, 13

(przystanek Vítkovice vysoké pece)

bezbarierowy

cały rok (szczegóły telefonicznie)

+420 725 633 336

[email protected]

www.dolnioblastvitkovice.cz

Landek Park, Pod Landekem 64/28,

725 29 Ostrava-Petřkovice

49°51‘59.461“ N, 18°15‘41.181“ E

mapka s. 28

na miejscu za darmo

autobus nr 34, 52, 56, 66, 67, 70

(przystanek Hornické muzeum),

ok. 500 m od obszaru

bezbarierowy

cały rok (szczegóły telefonicznie)

+420 596 131 803–4

[email protected]

www.landekpark.cz

Najważniejszym zabytkiem technicz-nym metropolii okręgowej jest rozle-gły obszar wielkich pieców, koksowni i kopalni Hlubina w ostrawskich Wit-kowicach. Monumentalne piece, które przez dwa wieki wyrzucały ze swoich wnętrz miliony ton żelaza oraz kopal-

nia węgla kamiennego Hlubina są po-pularnym celem wycieczek. Ogromny zbiornik gazu zmienił się w wielofunk-cyjną salę, a hala fabryczna centrali energetycznej w muzeum zwane Ma-łym Światem Techniki. Największe w kraju muzeum górnicze z wyjątkową ekspozycją ratownictwa górniczego oraz z możliwością zwiedzania ostraw-skich podziemi znajduje się w Landek Parku w Ostrawie-Pietrzkowicach. Właśnie tam można się przekonać, że nauka, postęp i technologie są najważ-niejszym motorem twórczego rozwoju.

Kopalnia Michal

Čs. armády 413/95,

715 00 Ostrava-Michálkovice

49°50‘32.157“ N, 18°20‘41.706“ E

mapka s. 28

na miejscu

trolejbus nr 101 i 104 oraz autobus

nr 49 do pętli kierunek

Michálkovice, wejście do Kopalni

Michal widać z pętli

nie jest bezbarierowa

IV, X sob–niedz; V–IX wt–niedz i święta

9.00–16.00, wejście z przewodnikiem

+420 596 231 160

[email protected]

www.dul-michal.cz

Doskonale zachowany teren kopal-ni węgla kamiennego usytuowany w malowniczej ostrawskiej dzielnicy Michálkovice. Kopalnię Michal zasłu-żenie zalicza się do klejnotów archi-tektury przemysłowej. Dzięki pieczy Narodowego Instytutu Zabytków ko-palnia zachowuje możliwie najbardziej autentyczny charakter. Trasa zwiedza-nia pozwala doznać sytuacji, w jakiej był górnik udający się pod ziemię fe-drować. Szatnie łańcuszkowe, miejsca pracy geologa, mierniczych, gabinet lekarski, lampownia, cechownia i inne pomieszczenia znajdują się w pierwot-nym miejscu i są wyposażone tak, jak w chwili, kiedy w 1992 r. górnicy ostat-ni raz schodzili z szychty.

Wąskotorówka Osobłoga

Infocentrum Bohušov,

793 98 Bohušov 15

50°14´39.916´´ N, 17°42´59.296´´ E

mapka s. 28

obok stacji kolejowej Třemešná

ve Slezsku

wejście bezpośrednio na stacji

Třemešná ve Slezsku

w lecie – wagon dla osób na wózkach

inwalidzkich z podnośnikiem

ČD – cały rok; Slezské zemské

dráhy – od czerwca do sierpnia,

zawsze w weekend

+420 554 642 121, +420 972 759 180

[email protected]

www.osoblazsko.com

Rejon Osobłogi uchodzi za miejsce za-pomniane przez Boga i urzędy. Mimo to cieszy się coraz większą popularno-ścią wśród turystów. Jednym z powo-dów jest kolejka wąskotorowa łącząca Trzemeszną z Osobłogą. Wijące się tory przecinają urzekającą krainę łąk, lasów, stawów i urodzajnych pól. Ko-lejka wąskotorowa łączy kilka wiosek skrywających gospodarstwa wiejskie oraz niewielkie posiadłości szlacheckie. Osobłoga zaskakuje dobrze zachowa-nym cmentarzem żydowskim. Dzięki Kolejom Czeskim, wykorzystującym odnowione oryginalne wagony kolejka kursuje regularnie. W sezonie zaś Slez-ské zemské dráhy organizują przejażdż-ki pociągiem parowym, w którym jest wagon rowerowy i wagon piwny.

Landek Park – kopalnia Anselm

Elektryczne maszyny wydobywcze

Przejażdżka pociągiem parowym

Dolny Obszar Witkowic (Dolní oblast Vítkovice) Odkryty wagon wycieczkowy

Wieża wydobywcza

3332

19

P

18

P

A


Czechosłowacka linia umocnień Hlučín-Darkovičky

Areál čs. opevnění Hlučín-Darkovičky,

747 17 Darkovice

49°55‘31.478“ N, 18°13‘15.257“ E

mapka s. 28

na miejscu

przystanek U Orla, 250 m od obszaru

częściowo bezbarierowy

VII–VIII wt–pt 9.00–17.00, sob,

niedz i święta 11.00–17.00; IV–VI,

IX, X czw, pt 9.00–15.30, sob, niedz

i święta 11.00–17.00; XI–III wyłącznie

po wcześniejszej rezerwacji

+420 595 051 110, +420 734 578 014

[email protected]

www.szmo.cz

Obszar umocnień w Hulczynie-Darko-vičkach wybudowano przed II wojną światową jako część systemu umocnień mających służyć obronie granic Cze-chosłowacji. Znajduje się tu pięć obiek-

tów wchodzących w skład umocnień. W schronach piechoty można zobaczyć oryginalne wyposażenie pozwalające na bezproblemowe funkcjonowanie systemu umocnień. Paradoksem histo-rii pozostaje fakt, iż umocnienia nigdy nie zostały wykorzystane do ochrony granic, ale trzeba je było forsować pod-czas wyzwalania kraju w roku 1945. Obszar umocnień jest częścią Muzeum Śląskiego w Opawie, cieszy się dużą po-pularnością wśród miłośników historii i techniki z kraju i z zagranicy.

Miejsce pamięci II wojny światowej w Hrabyni

Památník II. světové války,

747 63 Hrabyně 192

49º52‘56.951“ N, 18º3‘17.379“ E

mapka s. 28

na miejscu

przystanek autobusowy Hrabyně,

urząd gminy ok. 300 m

bezbarierowy

IV–XI, codziennie 9.00–17.00

+420 553 775 091

[email protected], [email protected]

www.szmo.cz

Monumentalne miejsce pamięci ze stałą ekspozycją nt. II wojny światowej stoi na wzgórzu w pobliżu wsi Hraby-ně w miejscu, gdzie trwały najzaciek-

Wieże widokowe

W całym regionie znaleźć można wiele wież i punktów widokowych, zarówno wiekowych, jak i zbudowanych nie-dawno. Kamienne, ceglane, metalowe i drewniane kuszą wspaniałymi pejzaża-

mi morawsko-śląskiego pogranicza. Od Herczawy na wschodzie po Bílý Potok na zachodzie, od Hynčic na południu po Bartultovice na północy. Najbar-dziej znanymi są Trúba w Štramber-ku, Cvilín w Karniowie, Kanihůra koło Bílova, Bílá Hora koło Kopřivnicy czy wieża widokowa Hanse Kudlicha koło Úvalna. Kompletną listę znajdziesz na www.msregion.cz.

lejsze boje podczas wyzwalania ziemi ostrawskiej i opawskiej. Interaktywna ekspozycja szczegółowo opisuje cały przebieg Operacji Ostrawsko-Opaw-skiej oraz działania Armii Czechosło-wackiej na froncie wschodnim i za-chodnim podczas II wojny światowej. Szczególnie duże wrażenie robią eks-pozycja nt. holokaustu oraz symulacja bombardowania Ostrawy. Szczególnie polecamy zwiedzanie obiektu z prze-wodnikiem, dzięki czemu można wejść na taras widokowy znajdujący się na dachu muzeum. Rozpościera się stamtąd fenomenalna panorama Ostrawy i okolic. Częścią Muzeum jest też symboliczny cmentarz z nazwiska-mi ponad 13 tysięcy ofiar wojny.

Elektrownia Dětmarovice

49°54‘7.97“ N, 18°28‘10.75“ E

mapka s. 28

Wszystkich ciekawych tajników wiedzy i techniki

zachęcamy do umówienia się na wycieczkę po elek-

trowni węglowej w Dziećmar owicach, najwięks-

zej na Morawach i Śląsku (tel.: +420 591 102 111).

TIP

Wieża Hansa Kudlicha

Wieża Cvilín

Ekspozycja historyczna

Bílov – Kanihůra

Twierdza piechoty U Orla

Wyposażenie bunkra

Architektura miejsca pamięci

34 35

TRADYCJA

I WSPÓŁCZESNOŚĆ

Pamięć ludzka jest ograniczona, jednak

zbiory i archiwa uzupełniają ten niedostatek.

Stworzenie plastycznego obrazu przeszło-

ści byłoby niezwykle trudne bez muzeów,

pomników historii i galerii. Tradycje muzeal-

nictwa na ziemiach czeskich mają swoje ko-

rzenie właśnie na Śląsku, ponieważ pierwsze

muzeum zostało założone w Opawie. Dziś

w regionie mamy do wyboru dziesiątki mu-

zeów i galerii. Możemy w nich podziwiać nie

tylko świadectwa naszej historii, ale także

dzieła sztuki od czasów najdawniejszych po

współczesność. Każde większe miasto oraz

wiele gmin posiada własne muzeum lub cho-

ciaż salę wystawową. Warto zatem wyruszyć

szlakiem obiecu jącym możliwość przeżycia

wielu niezapomnianych przygód.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

OPAVA

OSTRAVA ČESKÝ

TĚŠÍN

20

25

21

22 24

23





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

3736

20

P

21

P

22

P

TRADYCJA I WSPÓŁCZESNOŚĆ

nictwa słowiańskiego, znaleziskami archeologicznymi czy życiem codzien-nym najdawniejszych mieszkańców Śląska. Dziesiątki lat badań i poszuki-wań archeologów pozwoliły na stwo-rzenie wyjątkowego miejsca będącego kopią grodziska Słowian. Można się

tu obejrzeć różne typy archaicznych domostw, sprawdzić, jak spało się na kożuchach, jak mielono mąkę, można też postrzelać z łuku. Na obszarze par-ku nieprzerwanie prowadzone są prace archeologiczne; zwiedzanie wyłącznie z przewodnikiem.

Muzeum Ziemi Śląskiej w Opawie

Komenského 1, 746 01 Opava

49° 56‘ 14.53“ N, 17° 54‘ 29.70“ E

mapka s. 34

nie ma; polecamy budynek

parkingowy przy placu

Osvoboditelů, odległość ok. 300 m

500 m piechotą z dworca

kolejowego Opava-východ

bezbarierowy

cały rok, pon–niedz 9.00–19.00

+420 553 622 999 (sekretariat muzeum)

[email protected]

www.szmo.cz

Muzeum Ziemi Śląskiej w Opawie, za-łożone w 1814 r. jest najstarszym mu-zeum w Republice Czeskiej. Zabytko-wy budynek po remoncie kapitalnym sam w sobie stanowi doskonałe zaple-cze wystawowe, a dodatkowo mieści

zupełnie nową ekspozycję nt. środowi-ska naturalnego i historii Śląska, wybit-nych osobistości oraz mieszkańców. To prawdziwa gratka dla wszystkich zain-teresowanych historią tego pogranicz-nego regionu. Wystawa pozwala zro-zumieć, że Czeski Śląsk to nie Morawy Północne. Oddziałami muzeum są też m. in. Arboretum, Muzeum Petra Bez-ruča oraz część umocnień granicznych.

Park archeologiczny Chotěbuz-Podobora

Archeopark Chotěbuz-Podobora,

735 61 Chotěbuz

49°47‘10.04“ N, 18°35‘22.89“ E

mapka s. 34

100 m od parku archeologicznego

stacja kolejowa i przystanek

autobusowy Chotěbuz ok. 1 km


V, VI, IX, X wt–pt po wcześniejszym

zgłoszeniu; V, VI, IX, X sob–niedz 9.00–

17.00; VII, VIII wt–niedz 9.00–17.00

+420 558 761 227, +420 721 193 517

[email protected]

www.muzeumct.cz

W Kocobędzu, leżącym między Kar-winą a Czeskim Cieszynem znajduje się dawne słowiańskie grodzisko. Moż-na się tam zapoznać ze specyfiką osad-

Muzeum Novojičínska

ul. 28. října 12, 741 11 Nový Jičín

49°35‘34.98“ N, 18°0‘30.96“ E

mapka s. 34

ok. 100 m od zamku

dworzec autobusowy ok. 400 m; dwo-

rzec kolejowy ok. 500 m od zamku

nieprzystosowane do potrzeb osób

na wózkach inwalidzkich

IV–IX wt–pt 8.00–12.00 i 13.00–

17.00, sob–niedz 9.00–16.00; X–III

wt–pt 8.00–12.00 i 13.00–16.00,

niedz 9.00–15.00; X sb 9.00–15.00

+420 556 701 156

[email protected]

www.muzeum.novy-jicin.cz

Nowy Jiczyn znany jest między inny-mi jako miasto kapeluszy. W Žero-tínskim zamku obejrzeć można stałą ekspozycję zatytułowaną „Pozostaw na głowie“ opowiadającą o historii kapelusznictwa. Jakie kapelusze były modne w epoce biedermeieru? W ja-kim kapeluszu było do twarzy prezy-dentowi Masarykovi? Co nosił na gło-wie František Palacki, a który kapelusz uwielbiał Max Švabinsky? Dlaczego czapka z daszkiem jest sportowym nakryciem głowy? Jeśli nosisz coś na głowie – nie zdejmuj. W oryginalnym i wyjątkowym w skali kraju muzeum każdy się przekona, że w kapeluszu mu do twarzy. Tym bardziej, że można tu przymierzać kapelusze i fotografować się na tle interaktywnej ściany, która dostosowuje tło do kapelusza.

Historyczny budynek wystawowy

Pałac w Žerotínie

Most i brama wejściowa

Drewniany dom Petra Bezruča

Wnętrze domostwa

Stała wystawa kapeluszy

3938

23

P

24

P

25

P

A


go, a dziś Tatra należy do światowej czołówki w swojej klasie. Do muzeum v Kopřivnicy łatwo trafić, stoi przed

nim legendarny pociąg Slovenská stre-la, należący do symboli tego stosunko-wo młodego miasta.

Galeria Sztuk Plastycznych w Ostrawie

Dům umění, Jurečkova 9,

702 00 Ostrava 1

49°50‘2.38“ N, 18°17‘12.29“ E

mapka s. 34

za budynkiem Domu umění

komunikacja miejska – tramwaj nr 1, 2,

4, 8, 12, przystanek Elektra ok. 100 m;

autobus nr 99, przystanek Dům umění

ok. 100 m; dworzec autobusowy: 1 km

nie jest bezbarierowy, schody przy wej-

ściu do budynku i na pierwsze piętro

wt–niedz 10.00–18.00

+420 596 112 566 (pn–pt),

+420 596 115 425 (wt–niedz)

[email protected]

www.gvuo.cz

Ostrawska galeria jest jedną z pięciu najważniejszych instytucji groma-

dzących dzieła sztuki w Republice Czeskiej. Regularnie organizowane wystawy przyciągają dziesiątki tysięcy miłośników sztuki z całej Europy. Oni też współtworzą program, co wyróżnia galerię wśród innych tego typu insty-tucji w kraju. W zbiorach galerii znaj-duje się ponad 20 tysięcy bezcennych artefaktów, w kilku salach obejrzeć można dzieła na światowym poziomie. Wizyta w ostrawskim Domu Sztuki będzie niezapomnianym przeżyciem.

Muzeum Techniki Tatra Kopřivnice

Technické muzeum Tatra,

Záhumenní 367/1,

742 21 Kopřivnice

49°35‘58.161“ N, 18°8‘38.134“ E

mapka s. 34

ok. 50 m wejścia

przystanek autobusowy

Čs. armády ok. 100 m, dworzec

autobusowy ok. 300 m; dworzec

kolejowy ok. 400 m

bezbarierowy

cały rok, V–IX wt–niedz 9.00–17.00;

X–IV wt–niedy 9.00–16.00

+420 556 808 421

[email protected]

www.tatramuseum.cz

Pierwszy samochód spalinowy na ziemiach czeskich wyjechał z fabryki w Kopřivnicy. Był rok 1897, a samo-chód Präsident na zawsze zmienił

nasz sposób podróżowania. Fabryka samochodów Tatra przez wiele lat za-opatrywała światowe rynki w samo-chody najlepszej jakości – pierwszy na świecie samochód aerodynamiczny czy ciężarówki, które wygrywały Rajd Paryż – Dakar. Wtedy to rozpoczęła się historia przemysłu samochodowe-

Muzeum w pałacu Bruntál

Zámecké nám. 7, 792 01 Bruntál

49°59‘25.39“ N, 17°27‘52.789“ E

mapka s. 34

bezpośrednio na terenie pałacu

przystanek autobusowy przy pływalni

250 m; dworzec autobusowy 500 m

dostęp bezbarierowy: parter,

kaplica zamkowa, dziedziniec,

dwie sale wystawowe i park

pałacowy

cały rok, V–IX pn–niedz

9.00–17.00; X–IV wt–niedz

i święta 9.00–16.00

+420 554 717 947, +420 554 717 949,

+420 602 574 316

[email protected],

[email protected],

[email protected]

www.mubr.cz

Pałac Bruntál jest siedzibą muzeum regionalnego. Oprócz wystaw o te-matyce etnograficznej i przyrodniczej można też zwiedzić pałacowe wnętrza z oryginalnymi meblami i niezwykle cenne rokokowe malowidła ścienne. Muzeum zarządza też niepowtarzal-ną biblioteką pałacową liczącą 34 000 woluminów. Prawdopodobna data za-łożenia Bruntálu to rok 1213 i bywa uważany za najstarszy organizm miej-ski w Czechach. Niemiecka nazwa Freudenthal oznacza „radosną dolinę“, wierzymy, że radość będzie towarzy-szyła Państwa wizycie w tym mieście.

Cmentarz żydowski v Osobłodze

mapka s. 34

Najważniejszym zabytkiem żydowskim w re-

gionie jest stary kirkut w Osobłodze. Niegdyś

rozległy, XIV-wieczny cmentarz, dziś ukryty za

płotem ogródków działkowych, wciąż pozosta-

wia niezatarte wspomnienia. Duchowy wymiar

tego miejsca przyciąga tysiące turystów.

TIP

Rzeźba Úsvit (Świt)

Kolekcja starych samochodów

Dom Sztuki

Budynek Muzeum Techniki Tatra

Pałac Bruntal

40 41

AKTYWNY

WYPOCZYNEK

W Okręgu Morawsko-Śląskim nie brakuje

okazji ku aktywnemu wypoczynkowi.

Zimowe i letnie ośrodki w Jesionikach

i Beskidach oferują całą gamę atrak-

cji, do których należą doskonałe trasy

narciarskie, trasy do biegów narciarskich,

trasy dla rolkarzy, wielbicieli sanek i tu-

rystki górskiej. Znane są walory śląskich

i północnomorawskich ośrodków gór-

skich. Jednak nasz region to nie tylko

góry, ponieważ także poza nimi znaleźć

można liczne ośrodki sportowe. Także

miłośnicy golfa, turystyki rowerowej,

kąpieli czy skoków spadochronowych nie

będą narzekali na nudę.

BRUNTÁL

FULNEK

OPAVA

OSTRAVA

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

26

27

28

34

29

30

32

3133





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)


(POODŘÍ – MORAVSKÉ KRAVAŘSKO)A

4342

www.zoo–ostrava.cz

26

AKTYWNY WYPOCZYNEK

Jesioniki

www.jeseniky.net

W Jesionikach na turystów czeka po-nad czterdzieści większych i mniejszych ośrodków narciarskich, z których naj-popularniejszymi są kurort Karlov pod Pradědem i Dolní Moravice. Najwyż-szy punkt regionu, z którego można zje-chać na nartach to Pradziad (Praděd). Naturalnie zaśnieżone trasy narciarskie są czynne jeszcze późną wiosną. Tak-że trasy przeznaczone dla narciarzy biegowych są świetnie przygotowane. Dodatkowymi atrakcjami są oświetlo-ne stoki. Latem Jesioniki zapraszają na rewelacyjne trasy rowerowe oraz konne.

Miłośników rolek z pewnością zachwyci tor w Małej Morávce, a wielbicieli tury-styki górskiej kilometry oznakowanych szlaków turystycznych. Gdyby komuś brakowało adrenaliny – zapraszamy do parków linowych lub na przejażdżkę na motorach do Bruntálu.

Beskidy

www.beskydy.com

www.beskydy-valassko.cz

Pustevny, Bílá, Javorový, Bukovec, Łysa Góra i Czeladna to tylko kilka be-skidzkich kurortów, w których na pew-no nikt nie będzie się nudził. Można tu znaleźć letni tor saneczkowy, park lino-wy zbudowany w koronach beskidzkich drzew, można też zjechać na hulajno-dze ze szczytu mitycznego Radhošta. Zarówno latem, jak i zimą w Beskidach atrakcji nie brakuje. Wiele kilometrów tras dla narciarzy biegowych, świetnej jakości trasy zjazdowe oraz szkółki nar-ciarskie nikogo nie zawiodą.

Śląska Harta

49°53‘30.83“ N, 17°34‘46.57“ E

mapka s. 40

Najnowsza zapora i zbiornik wodny w Republice Czeskiej powstały na rzece Morawicy w 1997 r. Rzut oka na mapę pomoże zrozumieć, dlaczego Harta na-zywana jest śląskim smokiem. Panują tu idealne warunki do uprawiania kajakar-stwa, wędkowania i kąpieli, w pobliżu jest wiele tras rowerowych. Nová Pláň oferuje zakwaterowanie, zadbane plaże, wypożyczalnię kajaków i wiele innych atrakcji. Podobnie Leskovec nad Mora-

vicą, będącym ośrodkiem sportowym. Dla znużonych wodą wyzwaniem będzie wspinaczka na Velký Roudný, najwyż-szy jesionicki wulkan wznoszący się bez-pośrednio nad taflą wody.

Beskidzka siódemka

mapka s. 40 Tylko dla naprawdę wytrawnych turystów!

Ekstremalne, 87-kilometrowe przej – ście

trasą siedmiu beskidzkich szczytów. Rad-

hošť 1 129 m + Čertův mlyn 1 205 m +

smrk 1 276 m + Lysa hora 1 323 m + Travny

1 203 m + Ropice 1 082 m + Velky Javoro-

vy 1 031 m = 8 249 m. dasz radę wejść na

beskidzkie K2 w ciągu 24 godzin? Co roku

we wrześniu można podjąć to wyzwanie.

TIP

Jazda na rolkach

Mosty koło Jabłonkowa – tor saneczkowy

Jachting

Radhošť (Radogoszcz)

Na biegówkach w Jesionikach

Na nartach na Pustevnách

Park wspinaczkowy

Krajobraz wokół Śląskiej Harty

A

4544

27 31

32

33 34

28

29

30

AKTYWNY WYPOCZYNEK

Šilheřovice

www.tj-mittal.cz/golf/

mapka s. 40

Najstarszy ośrodek golfowy w czeskiej części Śląska znajduje się w rozległym parku zamkowym w Šilheřovicach pod Ostrawą, tuż przy granicy z Polską.

Karviná

www.golflipiny.cz

mapka s. 40

Nowe pole golfowe usytuowane jest w Lipinach – dzielnicy Karwiny. Wy-jątkowe pole na zrekultywowanym terenie, można stąd podziwiać panora-mę przemysłowego miasta.

Kravaře

www.golfkravare.cz

mapka s. 40

Park zamkowy w Kravařach zaprasza na 18-dołkowe pole golfowe. Wdzięcz-nym tłem gry jest śląski klejnot baroku.

Hukvaldy

www.golfhukvaldy.cz

mapka s. 40

Jesienią 2011 w Hulkvaldach powstało naturalne pole golfowe, które po ukoń-czeniu będzie liczyło 9 dołków.

Golf

Miłośnicy golfa zakochają się w naszym regionie. Pola golfowe usytuowane są w parkach zamkowych, u podnóża gór i między szybami kopalń. A gdyby nie dopisała pogoda, zawsze można zagrać w jednej z indoor hal golfowych.

Čeladná

www.prosper-golf.cz

mapka s. 40

Podgórska wioska szczyci się 18-doł-kowym polem klasy mistrzowskiej usytuowanym u podnóża góry Smrk. Znajdziesz tu odpowiednie warunki do gry i odpoczynku.

Ostravice

www.ostravice-golf.cz

mapka s. 40

Nowe pole golfowe klasy mistrzowskiej wyrosło w miejscowości Ostravica po-łożonej między dwoma najwyższymi beskidzkimi szczytami. Wspaniała

przyroda, spokój i tutejsze greeny gwa-rancją aktywnego wypoczynku.

Ropice

www.beskydgolf.com

mapka s. 40

Niedaleko Trzyńca, na pofałdowanych podbeskidzkich terenach, usytuowane jest 18-dołkowe pole o doskonałych parametrach. Zimą można skorzystać także z indoorowej hali do golfa.

Zapory w Cierlicku i Žermanicach mapka s. 40

Dwa jeziora zaporowe dzielą 3 kilo-metry. Oba leżą w pobliżu Hawierzo-wa. Latem tutejsze pola kampingowe i ośrodki rekreacyjne cieszą się sporym powodzeniem wśród mieszkańców re-

gionu ostrawskiego. Są tu zadbane pla-że, doskonałe restauracje, wypożyczal-nie kajaków, a nawet nart wodnych. Nie brakuje też spokojnych zakątków, szczególnie lubianych przez wędkarzy.

Loty widokowe i paralotniarstwo

Ciekawych widoku regionu z lotu pta-ka, zapraszamy na lotnisko w Mošno-vie albo w Zábřehu koło Benešova. Loty widokowe można odbywać gru-powo lub indywidualnie. Jak wyglądają huty z widziane z góry? Jak to jest latać ponad szczytami Beskidów czy Jesioni-ków? Czy meandry Odry od źródeł aż do Bogumina naprawdę są tak piękne?

Proszę wsiadać, startujemy! Ulu-bionymi centrami paralotniarstwa są Javorový vrch koło Trzyńca, Prašivá, Ondřejník-Skalka i Javorník. Można skakać solo lub w tandemie i szybować nad beskidzkimi łąkami i pastwiskami. Natomiast lotnisko sportowe w Kar-niowie oferuje niezapomniane loty widokowe.

Żagle na jeziorze Cierlickim

Javorový vrch – paralotnie

4746

AKTYWNY WYPOCZYNEK

Sporty wodne

Okręg Morawsko-Śląski posiada do-skonałe zaplecze do uprawiania tury-styki wodnej, kluby wodniaków już od kilku lat urządzają spływy Ostrawicą i Morawicą z ominięciem zbiorników Šance i Kružberk. Tam, gdzie rzeka jest spławna cały rok powstają trasy kajako-we. Rzeka Opawa jest spławna między Kravařami a Třebovicami, Odra od Košatki do granicy z Polską, Ostrawica od Zamku w Ostrawie do miejsca, gdzie wpada do Odry. Istnieje wiele klubów, które zajmują się wynajmem kajaków oraz nauką sportów wodnych. Kluby kajakowe oraz wypożyczalnie organi-zują też spływy na zamówienie. Należy tylko uważać, by spływając Odrą nie zapędzić się aż do Świnoujścia. Obecnie

trwają prace nad przewodnikiem po rzekach Okręgu Morawsko-Śląskiego, gdzie znajdą się opisy tras na Ostrawicy, Morawicy, Opawie, Olzie i Odrze.

Geocaching

Okręg Morawsko-Śląski jest ziemią obiecaną wyznawców geocachingu. Skrytki rozsiane są po całym regio-nie. Wystarczy wpisać współrzędne do swojego GPS i witaj przygodo! Na por-talu www.msgc.cz znajduje się wykaz skrytek, podzielony tematycznie i pod kątem poszczególnych regionów tury-stycznych. Jednak wykaz ten nie jest ostateczny. Poszukując skarbów ukry-tych w ostępach, czy też w miejscach publicznych dodatkowym walorem będzie aktywny wypoczynek i zdoby-wanie wiedzy. Zarejestruj się na www.geocaching.com i poddaj się czarowi gry, która bawi cały świat.

Turystyka rowerowa

Nasz region jest dosłownie poprzepla-tany szlakami rowerowymi. Główne trasy należą do sieci międzynarodowej. Do najważniejszych należy odcinek Greenways wiodący z Krakowa, przez Morawy do Wiednia. Dla amatorów jazdy bez narażania się na zbyt wiel-kie różnice wzniesień idealne będą tereny Bramy Morawskiej, szczególnie Nadodrze. Na Śląsku Cieszyńskim po-nownie przygotowano trasę rowerową wzdłuż Olzy. Także Ostrawa ma gęstą sieć szlaków rowerowych. W regionie działa wiele serwisów rowerowych,

a przy większości tras znajdują się mapy i miejsca odpoczynkowe. Posilić moż-

na się w niemal każdej wiosce. Należy tylko pamiętać, że jazda pod wpływem alkoholu nie jest tolerowana.

48 49

UZDROWISKA I RELAKS

Okręg Morawsko-Śląski jest prawdziwą

oazą dla poszukujących wypoczynku

i spokoju. Istnieje tu wieloletnia tradycja

uzdrowisk. W Jesionikach zdrowia doda

czyste powietrze, w regionie karwińskim

wyjątkowa woda podziemna, pozostałość

prehistorycznego morza, w Beskidach

świeży ser z tutejszych bacówek i zio-

ła z wołoskich łąk. Uzdrowiska, kluby

wellness, sauny, salony masażu, solaria,

polaria i do tego uśmiech miłego per-

sonelu. Zażyj okładów borowinowych,

kąpieli piwnych, pozwól się rozpieszczać.

Czeski Śląsk i północne Morawy wyjdą Ci

na zdrowie.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA

35

36

37





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

5150

35

P

36

P

37

P

UZDROWISKA I RELAKS

Karlova Studánka

Státní léčebné lázně,

793 24 Karlova Studánka 6

50°4‘24.587“ N, 17°18‘22.246“ E

mapka s. 48

górny i dolny parking na terenie

miejscowości ok 300 m

przystanek autobusowy górny

(Karlova Studánka, restaurace

Hubertus) i dolny (Karlova

Studánka, parkoviště (parking), oba

ok. 300 m od centrum uzdrowiska;

stacja kolejowa Vrbno pod

Pradědem ok 6 km od uzdrowiska

dostęp dla niepełnosprawnych –

tylko do uzdrowiska letniego

biuro przyjęć: przez cały rok

pon–pt 7.00–15.00

+ 420 554 798 111

[email protected]

www.k.studanka.cz

Uzdrowisko pod szczytem jesionickie-go Pradziada (Praděd) założone zosta-ło w 1780 r. przez syna cesarzowej Ma-rii Teresy, Maksymiliana II Franciszka. Tutejsza lecznicza woda mineralna, na-turalnie nasycona dwutlenkiem węgla, pozyskiwana jest z głębokości 127 m. Wodę mineralną stosuje się do kąpieli węglanowych, okładów borowino-wych, do inhalacji i do picia. Do uzdro-wiska przybywają przede wszystkim pacjenci z chorobami dróg oddecho-wych, ponieważ szczyci się ono praw-dopodobnie najczystszym powietrzem w Europie Środkowej.

Uzdrowisko Darków

Čsl. armády 2954/2,

733 12 Karviná-Hranice

49°52‘00.81“ N, 18°33‘40.43“ E

mapka s. 48

na miejscu

autobus nr. 511, 512, 517, 519, 520

z dworca głównego Karviná do

przystanku Hranice, rehabilitační

sanatorium, ok 100 m

dostęp dla niepełnosprawnych

biura przyjęć: przez cały rok

pon–pt 7.00–14.30

+420 596 373 111

[email protected]

www.darkov.cz

Jodobromowa solanka detrytuso-wa jest wodą mineralną pochodzącą z trzeciorzędu. Dzięki niej pod koniec XIX wieku powstało uzdrowisko leczą-

ce choroby narządów ruchu. Wysoki poziom usług oraz wyśmienite wyniki terapii Uzdrowiska Darków w Karwi-nie gwarantują ciągłe zainteresowanie krajowych i zagranicznych kuracjuszy. Starsza część uzdrowiska znajduje się w historycznej dzielnicy Darków i łą-czy się z rozległym parkiem angielskim przy pałacu Frysztat. Nowoczesne sa-natoria lecznicze znajdują się w Hrani-cach – dzielnicy Karwiny.

Kąpiele piwne

mapka s. 48

Pałac Zábřeh w dzielnicy Ostrawy o tej

samej nazwie oferuje unikalne kąpiele

piwne. Zanurz się w ogromnej drewnianej

kadzi w średniowiecznej piwnicy i poddaj

się działaniom olejowej kąpieli z ekstrak-

tami piwnymi. Procedurę wieńczy rozluźni-

ający masaż i kufel dobrze wychłodzonego

piwa. Tego samego rodzaju przeżycia pr-

zygotowano również w Štramberku, gdzie

łaźnie Piwne znajdują się w piwnicach przy

murach zamkowych oraz w Bagińcu.

Kluby Wellness

W każdym większym mieście znaj-dziesz kluby wellness, często w obiek-tach miejskich uzdrowisk lub aqu-aparków. Znanym uzdrowiskiem jest beskidzka wioska Čeladná. Unikalne łaźnie ziołowe oraz historyczną saunę fińską znajdziemy w Ligotce Kameral-nej (Komorní Lhotka). Jaskinie solne, masaże, kąpiele i procedury służące rozluźnieniu zmęczonego ciała czekają w wielu zakątkach regionu.

Sanatoria Klimkovice

724 84 Klimkovice-Hýlov

49°48‘28.42“ N, 18°5‘53.70“ E

mapka s. 48

50 m od domu uzdrowiskowego

autobus nr 64 z przystanku Ostrava-

Svinov (przystanek „Sanatoria“,

50 m od domu sanatoryjnego A)

dostęp dla niepełnosprawnych

przez cały rok pon–nie 6.00–22.00

+420 556 422 111

[email protected]

www.sanatoria-klimkovice.cz

Nowoczesne uzdrowisko zbudowa-no na uboczu Hýlova, części śląskich Klimkovic. Wodę leczniczą dopro-wadzono tu wodociągiem o długości 11 km z Ostrawy-Polanki. Leczenie dolegliwości narządów ruchu, chorób

kobiecych i nerwowych, względnie czyste powietrze, nowoczesność i wy-śmienite usługi, to wizytówka sanato-riów, troszczących się o gości z kraju i z zagranicy. Szeroka paleta procedur leczniczych i wellness, położenie wśród zieleni i bliskość Ostrawy powodują, że Sanatoria Klimkovice są idealnym miejscem relaksu i wypoczynku w erze wszechobecnego pośpiechu.

TIP

Park Zdrojowy

Wystrój rzeźbiarski terenu

Świetlica

Pijalnia Park zdrojowy

A

52 53

WĘDRÓWKI

PO REGIONIE

Sześć obszarów turystycznych Okręgu

Morawsko-Śląskiego oferuje wiele

możliwości wycieczek. Wystarczy zajrzeć

do mapy i wybrać kierunek. Samochodem,

rowerem, piechotą? Jak kto woli. Przejdź

się spokojną, pofałdowaną krainą

pałaców i stawów wokół Odry. Zdobądź

szczyt Łysej Góry, magicznej i tajemniczej

królowej Beskidów. Niezapomniane

widoki gwarantuje szlak doliną Opawy

na majestatyczny Pradziad. Wypoczynek

na granicy czesko-polskiej – smak bigosu

i góralskiego folkloru. Przedstawiamy

sześć propozycji wycieczek, ale informacje

zawarte w tym przewodniku oferują

o wiele więcej, wystarczy wybrać.

Zapraszamy do wspólnej wędrówki po

regionie.

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

5554

WĘDRÓWKI PO REGIONIE

Ovčárny, gdzie wracamy na asfaltową drogę z czerwonym szlakiem prowa-dzącym na szczyt Pradziada. Urozma-iceniem są przystanki na szlaku „Ze skrzatem po okolicach Pradziada“, gdzie Państwa przewodnikiem będą dawne legendy Jesioników, lokalne cie-kawostki przyrodnicze, zdjęcia, rysun-ki i zadania dla dzieci.

Pradziad ma wysokość 1491 m npm. W 1914 r. na szczycie zbudowano ka-mienną wieżę o wys. 32,5 m, a w 1983 r. powstała tu wieża telewizyjna o wys. 162 m, w niej restauracja, hotel i taras widokowy, z którego rozpościera się wspaniała panorama całych Jesioni-ków. Przy jasnej pogodzie można doj-rzeć Tatry, Małą i Wielką Fatrę.

Doliną Białej Opawy na Pradziada

Aby poznać surową, a zarazem ma-lowniczą przyrodę Jesioników warto wybrać się na jeden z najpiękniejszych szlaków turystycznych. Prowadzi ro-mantyczną doliną Białej Opawy z Kar-lovej Studánky na Pradziad – najwyż-szy szczyt Moraw.

Wycieczkę rozpoczynamy w miej-scowości Karlova Studánka, która szczyci się ponad 200-letnią tradycją leczenia uzdrowiskowego. Położone w Jesionikach spa słynie z niepowta-rzalnego górskiego klimatu. Oprócz kli-matu, lecznicze działanie dla pacjentów z chorobami układu oddechowego mają także źródła wód mineralnych oraz na-

turalny dwutlenek węgla, wydobywany z głębokości 127 m. W uzdrowisku leczy się także schorzenia układu mięśniowo--szkieletowego. Wypoczywać można spacerując wśród zabytkowych domów zdrojowych lub podziwiając ekspozy-cję kamieni na otwartym powietrzu, obejmującą 340 eksponatów dokumen-tujących rozwój geologiczny Jesioników.

Od wodospadu przy górnym par-kingu w Karlově Studánce wyruszamy żółtym i niebieskim szlakiem do do-liny Białej Opawy – najpiękniejszego górskiego potoku Jesioników. Wokół stary świerkowy las, bogactwo mchów, porostów, poszycia i drzew. Trasa jest stosunkowo wymagająca, prowadzi przez kilka kładek, mostów i schodów. Nagrodą będą wspaniałe widoki wo-dospadów, kaskad i bystrzyn, formacji skalnych i romantycznych zakątków

puszczy. Największy wodospad Białej Opawy ma niemal 8 m wysokości.

Po pokonaniu dużej różnicy wznie-sień, żółtym szlakiem dojdziemy do

Biała Opawa

Doskonały widok na panoramę Jesioników

Pradziad – nadajnik

Uzdrowisko Karlova Studánka

5756


Malenovic lub kontynuować wycieczkę czerwonym szlakiem do Ostravicy – jednej z popularnych miejscowości turystycznych. Wzdłuż szlaku z Ma-lenovic na Łysą Górę i z powrotem do Ostravicy przygotowano ścieżkę dydak-tyczną Łysa Góra. Na 15 przystankach i dwóch dodatkowych panelach infor-macyjnych na szczycie znajdą Państwo wiele informacji o zbójniku Ondraszu, władcy Łysej Góry, miejscowej florze i faunie, lasach beskidzkich, zagroże-niach i ofiarach gór, wodospadach i ja-skiniach. Trasa mierzy w sumie 16,5 km, warto ująć ją w planach wycieczki na szczyt. Beskidzkie centrum informa-cyjne organizuje także tematyczne wy-cieczki na Łysą Górę z przewodnikiem pod nazwą Łysogórskie naj... czyli czego jeszcze nie wiesz (www.beskydy.com).

Śladami Petra Bezruča na Łysą Górę

Łysa Góra (Lysá hora) jest symbolem Beskidu Morawsko-śląskiego i trady-cyjnym celem turystycznym. Na jej szczyt wspinał się poeta Petr Bezruč. Pójdźmy więc w jego ślady, góra zapra-sza o każdej porze roku.

Na Łysą Górę prowadzi żółty szlak ze wsi Malenovice od przystanku Parkoviště (parking), dokąd można dojechać autobusem z Frýdlantu nad Ostravicí. Po 1 km spaceru mijamy jedną z najpiękniejszych atrakcji przy-rodniczych w Beskidach – Wodospa-dy Satinské. Dalej do rozdroża Satina (U Korýtka), gdzie skręcamy w prawo na kamienisty szlak. Po przejściu 2.5 km można nabrać sił w najstarszej

gospodzie w Beskidzie. Stąd podejście pod górę wciąż szlakiem żółtym do rozdroża Lukšinec.

Jeszcze przed rozdrożem w lesie ukrywa się unikalny zespół jaskiń On-drášovy díry, które nie zostały jednak udostępnione do zwiedzania. Na Lu-kšincu wchodzimy na czerwony szlak prowadzący na szczyt – 3 km. Mniej więcej 0,5 km poniżej szczytu znajduje się drewniany krzyż, wzniesiony dla upamiętnienia wszystkich ofiar Łysej Góry. Stąd po pięciu minutach osiąga-my szczyt Łysej Góry, by z bliska zo-baczyć punkt orientacyjny – nadajnik telewizyjny. Znajduje się tu również budynek stacji pogodowej, ratownictwa górskiego oraz kilka bufetów. Z punk-tów widokowych rozpościerają się wspaniałe widoki. Przy dobrej pogodzie widać stąd nie tylko Jesioniki oraz Małą i Wielką Fatrę, ale także Tatry.

Po odpoczynku wracamy czerwo-nym szlakiem do skrzyżowania na Lu-kšincu. Tu możemy wybrać powrót do

Wspinaczka na Łysą Górę

Wodospady Satinske

Krzyż upamiętniający ofi ary Łysej Góry

Łysa Góra – nadajnik

5958


zabierze nas do Nowego Ratusza z wie-żą widokową. Stąd Ostrawa na wycią-gnięcie ręki – na południu przemysłowy olbrzym, największa huta w Czechach, na południowym zachodzie kominy i dachy koksowni i hut Witkowic. Na horyzoncie kominy, zbiorniki gazu, powyżej Mariańskich Gór czasami po-

jawi się płomień. Przemysłowa Ostra-wa fascynuje i przeraża jednocześnie. W centrum polecamy zwiedzenie Domu Sztuki (Dům umění) i Muzeum Ostrawskiego (Ostravské muzeum) Szczegółowe informacje i plany otrzy-mają Państwo od pracowników biura informacji pod wieżą ratuszową.

Ostrawa i okolice – Szlak dziedzictwa przemysłowego

Ostrawa to od dawna ważny ośrodek przemysłowy, dzięki czemu można tu podziwiać zabytki techniki, jakich nie znajdą Państwo w innych miastach Czech. Zwiedzanie dziedzictwa prze-mysłowego warto rozpocząć od zabytku kultury narodowej Dolny Obszar Wit-kowic (Dolní oblast Vítkovice). Naj-szybciej dostaniemy się tu tramwajem – przystanek „Vítkovice vysoké pece“. Podczas zwiedzania można wspiąć się na 64 metrowy wielki piec huty i rozej-rzeć się po okolicy. Z Witkowic tramwaj zawiezie nas przez centrum do dzielnicy Przywóz, na przystanku „Sad Boženy Němcové” przesiadka na autobus, w kie-runku muzeum górnictwa. Landek Park

w Ostrawie – Pietrzkowicach (Petřko-vice) to największe muzeum górnictwa w Czechach. Zwiedzanie obejmuje zjazd pod ziemię, gdzie pracowali górnicy. Interaktywne i audiowizualne elemen-ty gwarantują autentyczność podziem-nych przeżyć. Muzeum prezentuje rów-nież największą wystawę poświęconą ratownictwu górniczemu na świecie. Kiedy znajdziesz się głęboko w sercu mitycznego wzgórza Landek i poczu-jesz powiew podziemnego powietrza, gdy spowije Cię absolutna ciemność, a Twoje dzieci będą się coraz mocniej przytulać, pamiętaj, że czuwa nad Wami Święta Barbara, patronka górników. Bać może się tylko Skarbek – duch kopalni oraz skrzaty, powoli przyzwyczajające się do turystów. Większość z nich zaszy-ła się głęboko, czasami jednak pojawiają się – lokalni przewodnicy opowiedzą

o tych spotkaniach. Jeśli mają Państwo czas, to z muzeum górnictwa warto po-wrócić do centrum miasta, by obejrzeć je z góry. Na przystanku „Sad Boženy Němcové” wsiadamy w trolejbus, który

Dolny obszar Witkowic

Narodowy pomnik przyrody Landek

Muzeum Górnictwa – zwiedzanie sztolni

Nowy ratusz

6160


W Herczawie warto zwiedzić kośció-łek św. Cyryla i Metodego, a szczegól-nie miejsce trójstyku. Spotykają się tu granice Czech, Słowacji i Polski. Hrčava, Čierne i Jaworzynka to trzy małe przysiółki, których mieszkańcy zaglądają sobie nawzajem do okien i pokrzykują do siebie z otaczających wzgórz. I chociaż każdy z nich mieszka w innym kraju, są dobrymi sąsiadami, co widać zwłaszcza w lokalnych karcz-mach i podczas odpustów. Najbardziej znany – herczawski – odbywa się w dniu św. Cyryla i Metodego. Z Her-czawy możemy wrócić do samochodu lub pociągu autobusem. Zapraszamy do odwiedzenia Goroli śląskich – wra-żenia zapewnione!

Śląsk Cieszyński

Zaczynamy przy stacji kolejowej Na-wsie koło Jabłonkowa, dokąd można dojechać pociągiem lub samochodem. Stąd piechotą w kierunku Jabłonkowa po ulicy Kolejowej, po około 1,5 km dochodzimy do dworca autobusowe-go – jest po prawej stronie, tuż przy brzegu Olzy. Następnie idziemy nie-bieskim szlakiem w kierunku Píse-čná i Bahenec. Łatwa trasa prowadzi przez wioskę Pioseczna i górskie lasy. Głębokim lasem łagodnie podchodzi-my do górskiej wioski Baginiec, gdzie można się posilić. Stąd czerwony szlak prowadzi na Ostrą Górę (751 m), skąd stopniowo schodzimy do doliny Bystrego (484 m). Przyjemny spacer idealny dla rodzin z dziećmi, po dro-dze można zbierać grzyby i podziwiać okolicę. Po 2,5 km ponownie dociera-my nad Olzę, która ma w tym miejscu charakter górskiego strumienia, prze-chodzimy przez mostek i rozglądamy się dookoła. Trafiliśmy do najbardziej na wschód wysuniętej miejscowości Czech. Witamy w Bukowcu! Górska wioska jest powszechnie znana ze

swojej gościnności. Szczególnie warto tu przybyć na Plackowy Festiwal lub tradycyjne świniobicie. Folklor, dobre jedzenie i picie oraz piękno przyrody są czarujące. Jeśli będzie Ci się wyda-wać, że nie rozumiesz tutejszej gwary, wystarczy wypić kieliszeczek czegoś mocniejszego. Naukowo udowodnio-

no, że każdy, kto spróbuje „kapke go-rzołki albo mioduli” zaczyna wszystko rozumieć po gorolsku. Czerwony szlak z Bukowca prowadzi na Komorowski Gruń, tu na skrzyżowaniu skręcamy na żółty szlak i dochodzimy na roz-droże „rozcestí Na Dílku”. Ten odcinek ma jedynie około pół kilometra, ale obfituje we wspaniałe widoki rozległej okolicy. Na Dílku mamy do wyboru: zielony szlak prowadzący na wschod-nią rubież Republiki Czeskiej, lub żółty szlak do Herczawy (Hrčava), wiodący wzdłuż granicy czesko-polskiej. Warto zwrócić tu uwagę na kontrast pomię-dzy polami w Polsce – po lewej stronie drogi – które są nadal uprawiane, a le-żącymi odłogiem polami po prawej.

Jabłonków

Herczawa – kościół św. Cyryla i Metodego

Herczawa – Trójgranicze

Starsi Gorole

6362


Śląsk Opawski

Wycieczkę po Śląsku Opawskim roz-poczynamy od zwiedzania wspaniałe-go zamku w Hradcu nad Moravicą. Z zamku zjeżdżamy do miasteczka, na skrzyżowaniu z drogą główną jedzie-my prosto w kierunku Bohučovic, za ich końcu skręcamy w lewo, po czym ok. 5 km do miejscowości Raduň, gdzie znajduje się kolejny duży pałac z parkiem. Z Raduni obieramy kie-runek Komárov (dzielnica Opawy), dojeżdżamy do drogi nr 11, skręcamy w prawo na Ostrawę. Na obrzeżach wsi Hrabyně po prawej stronie monumen-talne Miejsce pamięci II wojny świa-towej, jego zwiedzanie zajmuje około godziny. W Hrabyni skręcamy w lewo na pierwszym skrzyżowaniu, kieru-nek Háj ve Slezsku, gdzie warto od-wiedzić miejsce pamięci ruchu oporu na Ostrej hůrce. Stąd rozpościera się piękny widok okolic. We wsi skręcamy w lewo na Opawę, po czym w prawo kierunek Dolní Benešov, po drodze mijamy staw Nezmar. Dolny Beneszów to malownicze miasteczko z wieloma dobrymi karczmami i zamkiem. Ja-

dąc główną drogą (nr 56), skręcamy w lewo w kierunku Opawy, po 700 m na prawo od drogi imponująca neogo-tycka kaplica o nieotynkowanych mu-

rach. Przy kaplicy skręcamy w prawo i kontynuujemy aż do wsi Bolatice, gdzie znajduje się mały Skansen tra-dycji i rzemiosł ludowych. Powstał on z inicjatywy tutejszych mieszkań-ców. Daje dobry wgląd do dziejów i budownictwa ludowego tej części Śląska. Następnie ulicą Opawską je-dziemy w kierunku miasta Kravaře. Jest to piękna miejscowość o typowej śląskiej zabudowie z pięknym baroko-wym zamkiem. Z Kravař możemy się udać do samego serca regionu – zabyt-kowej Opawy, stolicy Czeskiego Ślą-ska. Znajdą tu Państwo muzea, teatry, kluby muzyczne, kino, a także mnó-stwo możliwości uprawiania sportu. Opisana wycieczka jest przeznaczona dla zmotoryzowanych, ale oczywiście można przystosować trasę dla pie-szych i rowerzystów. Wystarczy zabrać z sobą dobrą mapę.

Kravaře – pałac

Hradec nad Moravicą – pałac

Hrabyně – miejsce pamięci II wojny światowej

6564


Na rowerze pośród pałaców i stawów rybnych

Podróż rozpoczynamy w miejscowości Kunín przy barokowym pałacu (patrz: rozdz. Zamki i pałace – Kunín). Je-dziemy w kierunku na Fulnek, po 500 m, przed stacją benzynową, skręca-my w prawo na Bartošovice. Po 3 km wśród pól dotrzemy do Hukovic, po kolejnych 3 km do Bartošovic. Moż-na tu zwiedzić zamek z arkadowym dziedzińcem, w zamku ekspozycja krajoznawcza regionu Morawskie Kra-vařsko. W samym pałacu możliwość zakwaterowania oraz zaczerpnięcia dodatkowych informacji i inspiracji w centrum informacyjnym. Warto to odstawić na chwilę rower. Pięciokilo-metrowy Pałacowy szlak edukacyjny z 12 przystankami, prowadzi wśród

mokradeł, stawów i lasów do rozdro-ża przy zachowanym młynie wodnym z XV wieku.

Trasa nie jest trudna, świetnie nada-je się dla rodzin z dziećmi i seniorów. Jednym z przystanków jest także atrak-cyjna dla dzieci stacja ratownictwa dla dzikich zwierząt. Kontynuując jazdę na rowerze, po ok. 3 km dojeż-dżamy do sąsiedniej wsi Nová Horka (część Studenki). Po minięciu pałacu, nieudostępnionego do zwiedzania, przy starym młynie w lesie, rozpoczy-na się kolejny szlak naukowy zwany Kotvice, prowadzący przez rezerwat przyrody o tej samej nazwie. Szlak po-prowadzi Państwa przez piękną krainę wokół Odry i stawy zalewowe Kotvice i Nowy. Zapoznamy się tu także z in-nymi stawami zespołu Naodrza bu-dowanymi od XIV wieku. Przy kładce

przez Odrę wjeżdżamy na szlak rowe-rowy i decydujemy, co dalej. Na prawo dostaniemy się do wioski Albrechtičky, a następnie przez Petřvaldík do ma-lowniczej wioski Košatka, gdzie moż-na przejechać po grobli oddzielającej

stawy Bezruč i Křivý do miejscowości Jistebník. Droga w lewo prowadzi do miasteczka Studénka, gdzie w miej-scowym pałacu można zwiedzić wyjąt-kowe muzeum wagonów. Niezależnie od kierunku wycieczki, Nadodrze bę-dzie oznaczać miłość od pierwszego wejrzenia. Kraina wokół stawów jest najpiękniejsza na wiosnę lub jesienią. Tak więc mapę do plecaka i w drogę!

Kunin – pałac

Studénka – pałac

Bartošovice – szlak edukacyjny

Stawy nad Odrą

6766


wygasłego wulkanu Velký Roudný (6),

gdzie znajduje się kaplica i drewniana wie-

ża widokowa. Widok z Roudnego zapiera

dech w piersiach – całe Jesioniki z Pradzia-

dem (7) jak na dłoni, a u podnóża meandry

i zatoki Śląskiej Harty. Jazda konna, węd-

karstwo, tenis, squash a w szczególności że-

glarstwo, to tylko podstawowy zakres ak-

tywności które oferuje Harta. Nie ma to jak

wprost na plaży upiec własnoręcznie zło-

wioną rybę. Jeśli interesują Państwa zamki

i pałace, to warto wybrać się przez wioskę

Břidlična (8) na Sovinec (9) (patrz: Zamki

i pałace) lub do monumentalnego pałacu

w pobliskim Bruntálu (10). W okolicach

Harty znajdziemy ruiny zamku i pozostało-

ści opuszczonej wioski Karlovec (11) – z któ-

rej pozostał zachowany barokowy kościół

na brzegu jeziora. Łatwo się tu dostać

z Novej Pláně. Ciekawą scenerię naturalną

stanowi Lávovy proud koło Meziny. Jest to

naturalna formacja kamienna o kształcie

organów i pow. ponad hektar. Znajduje

się niespełna kilometr od miejsca ujścia

Czernego Potoka do jeziora. Śląska Harta

została napełniona po katastrofalnych po-

wodziach w 1997 r., od tego czasu stała się

popularnym miejscem wypoczynku.

Weekend na Harcie

mapka s. 52

Śląska Harta (1) na rzece Morawicy jest

najnowszym jeziorem zaporowym w Cze-

chach. Jej liczne zatoki to dawne doliny

Niskich Jesioników. Jezioro przypomina

swym kształtem smoka, do kąpieli zachęca

krystalicznie czysta woda, a w żagle dmie

silny wiatr. Wpadnij na weekend – Śląska

Harta i Niski Jesionik pomogą zapomnieć

o miejskim stresie. Zakwaterowanie –

pensjonaty, domki letniskowe i kwatery

prywatne – znajdziesz w miejscowościach

Nová Pláň (2) i Roudno (3) na południo-

wym brzegu lub w Leskovcu nad Moravicą

(4) po drugiej stronie. W okolicy są dzie-

siątki kilometrów oznakowanych szlaków

rowerowych, warto się wybrać na pobli-

ski Kružberk (5) lub wspiąć się na szczyt

TIP

Zapora wodna Śląska Harta

Velký Roudný – wieża widokowa

Pod żaglami

A

68 69

WYJĄTKOWE

PRZEŻYCIA

Ostrawa, Opawa, Cz. Cieszyn, Nowy

Jiczyn oraz Karniów należą do najważ-

niejszych ośrodków życia kulturalnego

w regionie. Świetne imprezy kulturalne

i sportowe można jednak znaleźć nie tyl-

ko w dużych miastach. Teatry, koncerty,

kluby filmowe, konkursy tańca, imprezy

i zawody sportowe sprawiają radość

tysiącom ludzi w całym regionie. Świetna

opera i urzekający balet, festiwale mu-

zyczne i imprezy taneczne odbywają się

przez cały rok, obok ligowych rozgrywek

piłki ręcznej, ekstraligi hokeja i wielu in-

nych. Niemal codziennie coś się tu dzieje.

Wybraliśmy tylko najbardziej znane wy-

darzenia, życzymy dobrej zabawy!

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍNOSTRAVA

38 39

40

41

42





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

B

B

B

7170

38

39

WYJĄTKOWE PRZEŻYCIA

dzień niedostępne. Do późna w nocy budynki muzealne odwiedzają goście, dla których co roku przygotowany jesz bogaty program. Zabierz do muzeum

dzieci, a może o północy niektóre eks-ponaty zaczną się poruszać, być może pojawi się biała dama lub usłyszysz niesamowite opowieści.

Zlatá tretra Ostrava (maj)

www.zlatatretra.cz

mapka s. 68

Prestiżowe wydarzenie atletyczne jest częścią Pucharu Świata i najważniej-szymi mistrzostwami atletycznymi w Czechach. Sportowe sławy zjeżdżają na stadion lekkoatletyczny w Witko-wicach, by na oczach publiczności bić

kolejne światowe rekordy. W czasie trwania mistrzostw Ostrawa dostaje się na ekrany wszystkich światowych mediów. Przyjdź pokibicować spor-towcom i przeżyć światowej klasy wy-darzenie sportowe.

Festiwal Noc Muzeów (maj)

www.cz-museums.cz

Dziś już tradycyjna Noc Muzeów od-bywa się nie tylko w Ostrawie, gdzie w imprezie uczestniczy niemal trzy-dzieści muzeów, galerii, obiektów zabytkowych i ośrodków kultury, ale także w Opawie, Cieszynie i w innych miejscach. Ostrawska Noc Muzeów w stolicy okręgu i Śląska Noc Muzeów w innych miastach w okręgu oznacza zwiedzanie miejsc, które są na co-

Colours of Ostrava (lipiec)

www.colours.cz

mapka s. 68

Największy miejski festiwal muzy-ki wielu stylów w Czechach co roku przyciąga do Ostrawy dziesiątki tysię-cy gości – miłośników dobrej muzyki i teatru. Od lat festiwal odbywał się

po obu stronach Ostrawicy. Centrum wystawowe Černá louka oraz Zamek Śląsko-Ostrawski stanowiły idealne kulisy dla wydarzenia, uznawanego za szczyt czeskiego sezonu festiwalo-wego. W 2012 roku festiwal odbędzie się w wyjątkowym Dolnym Obszarze Witkowic.

Ulica Stodolní

mapka s. 68

Ulica, która nigdy nie zasypia. Stodolni w centrum Ost-

rawy co weekend przyciąga tysiące osób poszukujących

rozrywki. 60 klubów, kawiarni, pubów, barów, restauracji

oraz kilka hoteli powodują, że jest to atrakcyjne miejs-

ce spotkań z przyjaciółmi. Imprezy na Stodolni stały się

legendą, tylko od Ciebie zależy, jak się zabawisz. Kolejna dobra wiadomość – na przy-

stanku Ostrawa - Stodolni zatrzymują się pociągi z Pragi, Pardubic, Ołomuńca i Żyliny.

TIP

Ekspozycja sprzętu strażackiego

Landek Park z ekspozycją górnictwa

A

7372

40

41

42


Hukvaldy Janaczka / Janáčkovy Hukvaldy (lipiec)

www.janackovyhukvaldy.cz

mapka s. 68

Międzynarodowy Festiwal Muzyczny odbywa się co roku na cześć Leoša Janáčka. Światowej sławy kompozytor urodził się w Hukvaldach. Festiwal muzyki klasycznej w średniowiecznym zamku należy do najznamienitszych

wydarzeń muzycznych w Czechach, czego dowodem są światowej sławy ar-tyści, regularnie przybywający do Hu-kvald. Wierzymy, że także dla Państwa festiwal stanie się niezapomnianym przeżyciem muzycznym.

Opawa Bezruča / Bezručova Opava (wrzesień)

www.opava-city.cz/bezrucovaopava

mapka s. 68

Jeden z najstarszych festiwali wielu sztuk w Czechach corocznie przyspa-rza niezapomnianych wrażeń w for-

mie spektakli, przedstawień teatral-nych, wystaw, koncertów, parad itp. Opawa żyje sztuką uliczną, świętem miasta i czystą radością z festiwalu, trwającego nieprzerwanie przez mie-siąc. W bogatym programie z pewno-ścią każdy znajdzie coś dla siebie. Mu-zea, galerie, kluby, sale koncertowe i teatr w Opawie stają się we wrześniu areną festiwalu, na który przybywają goście z kraju i z zagranicy. Opawa potrafi zauroczyć, śmiało konkuruje Ostrawie.

Dni NATO (wrzesień)

www.dny-nato.cz

mapka s. 68

Największy pokaz wojsk NATO w Eu-ropie Środkowej odbywa się corocznie na lotnisku w Ostrawie. Transmito-wane na żywo pokazy technik walki i akrobatyki powietrznej, podziwiane przez ćwierć miliona widzów z kraju i zagranicy. Jeśli należysz do miłośni-

ków lotnictwa i sprzętu wojskowego, nie wahaj ani chwili. Weekend na lot-nisku w Mošnowie to także wspaniała atrakcja dla dzieci. W czasie dni NATO zalecamy korzystanie z transportu pu-blicznego ze względu na tradycyjne już korki.

Kochasz teatr?

mapka s. 68

Profesjonalne i cenione sceny znajdą Państwo w Opawie,

Ostrawie i Czeskim Cieszynie. Opera, operetka, musical,

dramat czy też teatr lalek – oferta jest bardzo bogata i ni-

kogo nie zawiedzie. Warto zarezerwować bilety już dziś.

Do najważniejszych teatrów w regionie należą:

Národní divadlo moravskoslezské v Ostravě (Narodowy

Teatr Morawsko-Śląski w Ostrawie) – dwie sceny: Divadlo

Jiřího Myrona i Divadlo Antonína Dvořáka – zespoły: ope-

ra, dramat, operetka–muzikal, balet (www.ndm.cz)

Slezské divadlo v Opavě (Teatr Śląski w Opawie) –

zespoły: dramat, balet, opera (www.divadlo-opava.cz)

Těšínské divadlo v Českém Těšíně (Teatr Cieszyński) –

Scena Czeska, Scena Polska, Teatr Lalek (www.tdivadlo.cz)

Komorní scéna Aréna v Ostravě (Scena Kameralna Arena

w Ostrawie) – dramat (www.divadloarena.cz)

Divadlo Petra Bezruče v Ostravě (Teatr Petra Bezruča w Ostrawie) – dramat (www.bezruci.cz)

Divadlo Loutek v Ostravě (Teatr Lalek – www.dlo–ostrava.cz)

W niemal każdym mieście działają również amatorskie zespoły teatralne. Do najpopu-

larniejszych należą: Liga divadelní improvizace i Bílé divadlo z Ostrawy. W Opawie działa

Divadlo vysokozdvižného soumara (Teatr Muła Podnośnikowo-widłowego), w Karwinie

z kolei teatr KVAS, na uwagę zasługują także zespoły z innych miejscowości.

TIP

Teatr Śląski

Wnętrza teatru

Bombowiec B–52

B

74 7574 75

SMAK REGIONU

Region Morawsko-Śląski oferuje bogatą

i różnorodną gastronomię. Można tu zjeść

dania niespotykane w innych rejonach

Czech. Tutejsza kuchnia tradycyjnie ma

wiele wspólnych cech z innymi regionami

Czech i Austrii, lecz wpływają na nią rów-

nież polskie i słowackie zwyczaje kulinar-

ne. Na Wołoszczyźnie warto spróbować

kwaśnicy i frgály (słodkie placki), w Cie-

szyńskiem bigosu lub placków, w Nadodrzu

np. gęsi z gruszkami lub karpia. Region

na pewno nie sprawi zawodu smakoszom.

Dobre jadło można popić miejscowym pi-

wem lub kieliszkiem czegoś mocniejszego.

A tym, którzy nie przepadają za alkoho-

lem, przypomnijmy, że właśnie tu powstał

i produkowany jest do dziś najsłynniejszy

czeski napój orzeźwiający. Smacznego!

BRUNTÁL

FULNEK

FRÝDEK-

-MÍSTEK

ČESKÝ

TĚŠÍN

OPAVA

OSTRAVA





SLEZSKO)

BESKIDY (BESKYDY)



A

7776

SMAK REGIONU

vicach, niosącej, tak samo jak karp odrzański, oznaczenie pochodzenia Moravské Kravařsko®. Tradycyjne przepisy z północnych Moraw i Cze-skiego Śląska znajdziesz się na www.msregion.cz., gdzie dowiesz się nie-mal wszystkiego o miejscowej sztuce kulinarnej.

Śląski bigos

Do przygotowania klejnotu naszej kuchni potrzebna będzie polędwica wieprzowa, boczek, kapusta kiszona i słodka, prawdziwki, śliwki, cebula i 1 dl białego wina.

Najpierw smażymy pokrojony w kostkę boczek, dorzucamy cebu-lę i polędwicę pokrojoną w większą kostkę. Nie zapomnijmy o dodaniu pieprzu, soli i podlaniu wodą. Mięso dusimy na pół-miękko, dodajemy ki-szoną kapustę i listki laurowe. Bigos to

nie zupa, a więc w garnku nie powinno wszystko pływać. Na koniec dodaje-my słodką kapustę, prawdziwki i kil-ka suszonych śliwek. Po dokładnym wymieszaniu dusimy. Przy dodaniu ostatnich składników bigos najlepiej podlać białym winem. Bigos podajemy w miseczce lub w kociołku z chlebem. Danie znane jest u nas od stuleci, każ-da śląska mama i babcia stosuje tro-chę inny przepis, trochę inne dodatki. Mogą Państwo spróbować wiele rodza-jów bigosu, zawsze jednak rozgrzeje i nasyci.

Karp Odrzański

Dorodny karpik z nadodrzańskich stawów, olej, masło, por, świeże grzy-by lub pieczarki, mielony biały pieprz, sól i mąka. To wystarczy do przygo-towanie wspaniałego dania według

przepisu Jiříego Pospíšila, mistrza kuchni i autora przepisów z książki Rybí speciality v Poodří (Rybie spe-cjały z Nadodrza).

Opłukane i osuszone porcje kar-pia (4 porcje, 800 g) lekko nacinamy, solimy, pieprzymy, otaczamy w mące i z lekka osmażamy na oleju z do-datkiem masła. Następnie dodajemy pokrojony por i grzyby, po czym powoli dusimy. Doprawiamy do sma-ku. Podajemy z pieczonymi ziemni-akami lub kulkami ziemniaczanymi. Jako dodatek można podać również świeży chleb z piekarni w Bartošo-

Klobásníky

Najlepsze ciasto to takie, w którym jest kawał mięsa! Prosty przepis stworzony przez gospodynie, by zaspokoić gusta górników. Podstawą jest tradycyjne

ciasto drożdżowe, a więc należy wy-mieszać mąkę, drożdże, sól, olej i mle-ko. Ciasto drożdżowe należy później rozwałkować jak na klasyczną struclę, ale zamiast jabłek w cieście zawijamy

kiełbaski i wędliny. Rzeźnik z cie-szyńskiego Sachsenbergu z pewnością doradzi, które są najsmaczniejsze. Do kiełbasy i wędzonki można dodać również szpinak lub kapustę kiszoną. Nie należy zapomnieć o dodaniu soli, kminku i czosnku. Tak przygotowaną struclę pieczemy pocierając żółtkiem. Gotowy „klobásník” pozostawiamy do ostygnięcia, i na zimno kroimy na porcje. Górnicza „strucla” najlepiej smakuje z piwem.

Pooderské koštování

mapka s. 74

Corocznie w ogrodzie bartošovickiego pałacu współ-

zawodniczą próbki destylatów, które zwyciężyły się

w konkursach gminnych, zachwycają tu swym sma-

kiem degustatorów i odbywa się wybór najlepszego

wyrobu domowego. W jakich kategoriach są ocenia-

ne? Oczywiście śliwowica, gruszkówka i jabłkówka.

Ty także przyjedź i skosztuj. Koštování w Bartošovi-

cach odbywa się co roku w maju, program nadaje się

dla rodzin z dziećmi. Można zwiedzać stację ratun-

kową dla zwierząt, pałac i popływać łódką po stawie.

TIP

A

7978

SMAK REGIONU

Gdzie się piwo warzy...

Piwo warzy się tu od wieków, tak jak wszędzie w Europie Środkowej. Duże browary można zwiedzić w Ostrawie i w Nošovicach, obok nich możesz odwiedzić szereg prywatnych bro-warów, warzących złocisty napój tyl-ko dla najbliższego otoczenia czy też własnej restauracji. Piwo tatarakowe, pokrzywowe, cytrynowe, świąteczne, takie i siakie, zawsze pyszne i lokalne, zachwycające wszystkich miłośników

czeskiego napoju narodowego. Małe browary rodzinne i mikrobrowary znajdziesz w Ostrawie, Štramberku, Boguminie, Leskovcu, Trzyńcu, Fryd-ku, Górnej Łomnej, Rohovie, Ko-zlovicach, Rýmařovie, Vojkovicach, Hukvaldach, Krmelinie i nie tylko. Jakiś problem z GPS-em? Nie szkodzi. Wystarczy zapytać przechodniów lub zasięgnąć języka w biurach informacyj-nych, miejscowi dadzą najlepsze reko-mendacje. żaden Baedecker nie może konkurować z miłośnikiem piwa.

Jak smakuje region Morawsko-Śląski?

O typowych dla regionu smakach dowiesz się więcej na stronie www.msregion.cz, gdzie znajduje działa się drogowskaz gastronomiczny zawiera-jący informacje o tradycyjnych lokal-nych przepisach. Projekt ma charakter konkursu kulinarnego, inspirującego i pomagającego rozwijać gamę pro-duktów regionalnych oraz dań kuchni lokalnej w restauracjach i hotelach, a także festiwalach i imprezach gastro-nomicznych. Swe przepisy przedsta-wiają profesjonalni szefowie kuchni z najlepszych restauracji, a także go-spodynie domowe, czy też wędkarze, którzy opracowali najlepszy przepis na kotleciki rybne. W ramach konkursu wybiera się najlepszy przepis regio-nalny, najlepszy produkt, najlepszą re-staurację i najlepsze piwo regionu. Za-

praszamy do fedrowania w przepisach lokalnej kuchni i przekonania się, jak naprawdę šmakuje Moravskoslezsko.

Uszy Sztramberskie

Jak mówi historia, w 1241 roku Tatarzy rozbili obóz pod górą Kotouč i oble-gali miasto. Jednak już na długo przed tym grabili okolicę. Nieszczęśliwi mieszkańcy Sztrambergu żarliwie się modlili o ratunek. Pewnej nocy niebo zagrzmiało. Rozpoczęła się straszliwa burza i spadł ulewny deszcz, który na-pełnił strumienie, woda wylała się też z podziemia zalewając tatarski obóz. Najeźdźcy utonęli, a w miejscu obo-zowiska znaleziono worki z solonymi ludzkimi uszami, które Tatarzy ucinali wziętym do niewoli lub zabitym chrze-ścijanom. Od wtedy, by upamiętnić owo wydarzenie, pieczone są pierniko-we uszy sztramberskie.

Tradycyjne pierniki w kształcie stożka są przysmakiem, który rozsła-

wił miasto. Wyjątkowa receptura jest przekazywana z pokolenia na poko-lenie. Stosowane surowce są zawsze takie same, ale każdy cukiernik piecze uszy po swojemu i zazdrośnie strzeże

swego przepisu. Próby pieczenia uszu w domu nie mają sensu, po prostu smakują one najlepiej w małych pie-karniach w przepięknym Sztrambergu. Niemniej jednak ujawnimy, że skład-nikami ciasta są mąka, jaja, badian, miód, goździki, cynamon, cukier, ewentualnie koniak, skórka cytrynowa i anyż. „Štramberské uši” to wyjątko-wy przysmak, który można wytwarzać jedynie tutaj. Jest to pierwszy produkt z Czech, który uzyskał europejskie oznaczenie ochronne pochodzenia geograficznego. Będąc w Sztrambergu należy skosztować uszu z bitą śmieta-ną i gorącymi malinami lub musem gruszkowym. Gwarantujemy, że będą Ci się uszy trzęsły.

OKRĘG MORAWSKO-ŚLĄSKI

PRZEWODNIK TURYSTYCZNY

Wydanie pierwsze, 2012

tekst: Vladimír Šmehlík

redakcja i korekta: Hana Pelešková

fotografie: © freytag & berndt, © Petr Šimčík,

Moravskoslezský kraj, Horydoly (www.horydoly.cz),

Profimedia, Pavel Karmelita, CzechTourism,

isifa, Zámek Zábřeh – Pivní koupele Pikard,

Mecidlo (CC BY 3.0), Alberto Racatumba (CC BY 2.0),

Archiwum fotografii Muzeum Ziemi

Śląskiej (CC BY-SA 3.0), archiv Regionu Poodří

przekład: Gabriela Gańczarczyk, Jerzy Dziewięcki

grafika, układ: freytag & berndt Praha

druk: Graspo CZ, a. s.

© freytag & berndt Praha, 2012

ISBN: 978-80-87503-12-6

HISTORIA I LUDZIE

PRZYRODA

ZAMKI I PAŁACE

ARCHITEKTURA



AKTYWNY WYPOCZYNEK

UZDROWISKA I RELAKS



SMAK REGIONU

www.msregion.cz

Okręg Morawsko-Śląski

Documents

Transcript of Okręg Morawsko-Śląski