Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia OSOZ

BEZ KOŃCA

DR MAŁGORZATA GAŁĄZKA-SOBOTKAMENEDŻER IDEALNY

SPOSÓB NAZADOWOLONEGO PACJENTA

NICOLE DENJOYOPIEKA ZINTEGROWANA

Polska ochrona zdrowia znajduje się w stanie głębokiej zapaści – raport Euro

Health Consumer Index 2014 wskazuje najważniejsze zaniedbania.

KRYZYS

O G Ó L N O P O L S K I S Y S T E M O C H R O N Y Z D R O W I A

DOBRE STRONY RYNKU OCHRONY ZDROWIA

www.osoz.pl

OS

OZ nr 2

LUT

Y2

/ 20

15

Luty 2015

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

11 - 13 MAY 2015RIGA, LATVIAwww.eHealthWeek.org

@eHealthWeekEU #eHW15

Organised by

GET A FULL OVERVIEW OF THE EUROPEAN HEALTH IT MARKET

ENERGIZING THE MHEALTH AGENDA IN EUROPE

11-12 MAY 2015 RIGA, LATVIAwww.mhealthsummit.eu

@himsseurope #mhealthEU

SAVE THE DATE

Presented byIn conjunction with

eHealth_Week_&_mHealth_Summit_Combined_Ad_205x285_V1,0.indd 1 2/10/2015 11:25:34 AM

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

Narodowy System Zdrowia w Wielkiej Brytanii, oparty na budżetowym modelu finan-sowania, musi zatrudniać 1,5 mln urzędników do obsługi ogromnej machiny biurokra-tycznej. Z kolei Holandia, która stworzyła system oparty na niezależnych, konkurują-cych ze sobą ubezpieczycielach, walczących o składkę pacjenta, po raz kolejny otwiera najnowszy ranking Europejskiego Zdrowotnego Indeksu Zdrowia (Euro Health Consu-mer Index) za 2014 rok.

W Polsce Narodowy Fundusz Zdrowia działa już ponad 10 lat. Pracuje dla niego po-nad 5000 urzędników, a wydatki na administrację w 2014 roku osiągnęły kwotę 703 mln zł. Co zmieniło się od czasu likwidacji kas chorych? Jeszcze w 2004 roku 3-miesięcz-ny okres oczekiwania na wizytę u specjalisty (kardiologa, okulisty) szokował, dziś nor-mą jest jedenaście miesięcy.

Holandia postawiła grubą kreskę pomiędzy pieniędzmi w systemie ochrony zdrowia a po-lityką i zdecydowanie na tym korzysta. Dziś może pochwalić się jednym z najbardziej wydajnych modeli: świadczeniodawcy konkurują jakością o składki zdrowotne, ubez-pieczyciele wabią klientów rozbudowanymi pakietami usług, a sami chorzy mają ła-twy i szybki dostęp do nowoczesnej medycyny. O takim sukcesie Polska może na razie tylko pomarzyć. 31 miejsce we wspomnianym rankingu tylko potwierdza stan zapaści. Przy okazji wyraźnie pokazuje niemoc do zmian, będącą skutkiem zazębiania się poli-tyki z ochroną zdrowia. Zdrowie powinno znajdować się w kompetencji państwa, ale na poziomie strategicznym, a nie operacyjnym. Centralne administrowanie dużym strumie-niem pieniędzy ze składek pozbawione jest elastyczności, efektywności, płynnej organi-zacji, zarządzania dopasowanego do warunków otoczenia. Można pogodzić ze sobą Bis-marckowski system ubezpieczenia ze sprawiedliwością społeczną. W modelu uczciwe-go i otwartego finansowania trzeba jednak mieć odwagę szczerze przyznać, że nie da się zagwarantować wszystkim pełnego koszyka usług. Nie stać na to żadnego państwa na świecie. Można oczywiście zasłonić oczy i udawać, że jest inaczej, ale to nie rozwiąże narastających problemów. Euro Health Consumer Index pokazuje również, że skuteczna ochrona zdrowia nie sprowadza się tylko do kwestii pieniędzy. Buduje się ją w oparciu o społeczne zaangażowanie, odpowiedzialność, jakość i innowacje.

Azyl dla zdrowiaNOTA BENE

Politycy od lat starają się ratować system ochrony zdrowia. Paradoksalnie zrobiliby większą przysługę, zostawiając go w spokoju.

Projektując zmianyWiększe nakłady na ochronę zdrowia przekła-dają się na lepszą jakość i dostępność świad-czeń. Ale tylko w warunkach dobrej organizacji sektora i efektywnego zarządzania dostępnymi środkami. Do kompletu potrzebna jest inno-wacyjność, sprawne zarządzanie i otwartość całego systemu.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

4

14

6 Zdjęcie numeruBig data i człowiek

8 Rynek zdrowia w pigułceSzpitali i przychodni nadal przybywa?

11 Laboratorium psychologiiZmienni jak kameleon

12 Alert epidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (kwiecień 2015)

13 Aplikacje medycznePolskie i zagraniczne aplikacje na smartfona

14 KRYZYS BEZ KOŃCAWyniki najnowszego badania Euro Health Consumer Index 2014

Analiza mocnych stron liderów

Największe słabości polskiej ochrony zdrowia

Rekomendacje i wnioski

22 Menedżer idealny: reformator i autorytetDr Małgorzata Gałązka-Sobotka (Uczelnia Łazarskiego)

27 Technologie uporządkują opiekęNicole Denjoy (European Coordination Committee Of The Radiological, Electromedical And Healthcare IT Industry)

30 InfografikaRzuć palenie

31 LegislacjaPakiet wątpliwości

33 Co nowego?M.in. o impulsach elektrycznych w walce z bólem i inteligentnym dawkowaniu leków

35 Your Guide to Health in EuropeENGLISH PAGES

mHealth in Europe: Preparing the ground – consultation results published

37 FelietonSposoby na zadowolonego pacjenta

NAukA

INNOWACJE

RAPORT

ROZMOWY

PRAkTYkA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSkI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

LuTY 2015

8

37

2

33

5Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

Rada naukowa oSoz(kolejność alfabetyczna, stan na luty 2015 r., liczba członków rady: 100 osób)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

40 Monitor zjawisk epidemiologicznychStyczeń 2015 – mapy zdrowotne kraju

44 Struktura dystrybucji lekówRynek farmaceutyczny w styczniu

52 Analiza OSOZNieżyt nosa czyli katar

57 KS-APTEKA Zintegrowany System Obsługi Apteki

59 Wirtualne targi farmaceutyczne, czyli sposób aptek na oszczędności

61 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

63 Nauka w PolscePowstaje stetoskop na miarę XXI wieku

65 Kalendarz wydarzeń 66 Kultura

Nowe książki i płyty

31 mlnDokładnie 31 201 911 sztuk opakowań produktów stosowa-nych w chorobach nosa (katar) zostało sprzedanych w 2014 roku. To dwa razy więcej niż w 2002 roku. W tym czasie wartość rynku wzrosła prawie czterokrotnie.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 52.

3 220 W styczniu spada liczba pa-cjentów w statystycznej ap-tece. W stosunku do grud-nia korekta wyniosła 12,7% (470 osób mniej).

26,15% Nowy rok debiutuje lekkim wzrostem średniej marży ap-tecznej (o 0,24 p.p.). O 6,5% rośnie wartość sprzedaży na pacjenta.

„Aby skoordynować opiekę nad pacjentem, musimy dzielić się

danymi.”

Nicole Denjoyo opiece zintegrowanej w czasach nowych technologii.

Wywiad na str. 27.

STATYSTYkIPROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

22

w w w . F a c e b o o k . p l / I t I z d R o w I e

� Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

Big data i człowiekDo 2016 roku, 4,9 miliona pacjentów na całym świecie będzie korzystało z mobil-nych urządzeń monitorujących stan zdrowia. Oblicza się, że w 2013 roku wygenero-wanych zostało globalnie 150 miliardów gigabajtów danych medycznych. Aż 80% stanowią informacje archiwizowane w nieustrukturyzowany sposób, co uniemożli-wia ich dalszą analizę i wykorzystanie na potrzeby analiz naukowych. Ochronę zdro-wia czeka rewolucja, która opierać się będzie na technologii, matematyce, większym zaangażowaniu społeczeństwa, samoświadomości każdego pacjenta i profilaktyce.

(zdjęcie: GE Healthcare)

n a u k a


7


8

n a u k a

wydawca:kAMsOFt s.A.40–235 katowice, ul 1 Maja 133tel. +48 32 209-07-05fax +48 32 209-07-15e-mail: [email protected]

redaktor naczelny:Zygmunt kamiński

Zespół redakcyjny:Aneta krzynówek,gabriela Mendofi k,Artur Olesch,Paulina skwarek,bożena wojnarowicz-głuszek,Łukasz stopa,dorota Zacharzewska.

współpracownicy:iwona Magdalena Aleksandrowicz,Nicole denjoy,Małgorzata gałązka-sobotka,Marek kubicki,Aleksandra kurowska,tomasz wojakowski.

skład i łamanie: Piotr chamera

druk: iNFOMAX, katowice

Nakład: 16 300 egzemplarzy

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. Niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale Youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

PRENUMERATA CZASOPISMAco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profi laktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Szpitali i przychodni nadal przybywa?

AleksANdrA kurOwskA

Przybyło lekarzy, przychodni i szpitaliNa koniec 2013 r. w Polsce działało 968 szpi-tali ogólnych dysponujących 188,4 tys. łóżek, z których w ciągu roku skorzystało blisko 7,9 mln pacjentów. Liczba szpitali wzrosła o 6 proc. (55 szpitali), a liczba łóżek spad-ła o 0,2 proc. (ok. 500 łóżek). Przeciętne wy-korzystanie łóżka w skali kraju wynosiło 245 dni w roku (o 1 dzień mniej niż w 2012 r.).

Przychodni funkcjonowało 19,5 tys., o 117 więcej niż w roku poprzednim. Ale tych, któ-re realizują kontrakt z NFZ wciąż ubywa – wynika z danych GUS. W 2013 r., zmalała zarówno liczba praktyk stomatologicznych jak i lekarskich realizujących kontrakt, od-powiednio o 3 proc. i 7 proc. w porównaniu z 2012 r.

W 2013 r. wzrosła liczba osób uprawnio-nych do wykonywania zawodów medycz-nych, najwięcej w grupie lekarzy oraz diag-nostów laboratoryjnych (o 2,5 tys. osób). Spadek wystąpił tylko w grupach pielęgnia-rek (o ponad 5,3 tys.) i położnych (o 300). Prawo wykonywania zawodu posiadało 139,6 tys. lekarzy, 39,5 tys. lekarzy dentystów, 280 tys. pielęgniarek, 34,8 tys. położnych, 30,5 tys. farmaceutów i 14,3 tys. diagnostów.

Wieści z rynkuZgodnie z zapowiedziami, Neuca buduje włas-ną sieć placówek. W lutym nabyła 100 proc. udziałów przedsiębiorstwa prowadzącego „Centrum Rehabilitacji UniPoliMed” w Zgie-rzu.

Planowane są też kolejne fuzje placówek publicznych. Z połączenia Uniwersyteckiego Centrum Okulistyki i Onkologii „Ceglana” oraz Centralnego Szpitala Klinicznego w Ka-towicach-Ligocie ma powstać jeden podmiot. Obie placówki podlegają uczelni medycznej i są już kierowane przez jednego dyrektora.

Sieci medyczne i diagnostyczne rozwija-ją się organicznie. Diagnostyka, prowadząca ogólnopolską sieć placówek diagnostyki labo-ratoryjnej, otworzyła w ostatnich tygodniach 10 kolejnych: 9 punktów pobrań oraz labora-torium w Poznaniu. Synevo otworzyła nowy punkt pobrań w Zielonej Górze, a Alab Labo-ratoria kolejny punkt w Warszawie. Centrum Medyczne Goldenmed z Warszawy otworzyło nową placówkę medyczną w Serocku.

Z wynikami finansowymi placówek me-dycznych bywa gorzej. Od 1 kwietnia do koń-ca grudnia 2014 r. Swissmed osiągnął skon-solidowane przychody ze sprzedaży w wy-sokości 29,67 mln zł. Strata netto wyniosła blisko 3,1 mln zł. To słabsze wyniki niż rok wcześniej, gdy w analogicznych trzech kwar-tałach grupa miała 33,07 mln zł przychodów i 4,55 mln zł zysku.

Zyski spadły też Polskiemu Holdingo-wi Medycznemu PCZ. Przychody wyniosły 82,38 mln zł, wobec 73,58 mln zł rok wcześ-niej. Ale zysk wyniósł 18,88 mln zł, połowę tego, który osiągnięto rok wcześniej. Spół-ka tłumaczy słabsze wyniki m.in. kosztem restrukturyzacji przejmowanych placówek.W placówkach publicznych wyniki finanso-we również się pogarszają. Członkowie Kon-

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE

GUS przedstawił raport „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2013 r.”, bezcenne kompendium wiedzy o systemie opieki zdrowotnej, także w ujęciu regionalnym.

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

n a u k a

wentu Powiatów Województwa War-mińsko-Mazurskiego alarmują – zamro-żenie kontraktów w latach 2013–2014 spowodowało, że większość szpitali po-wiatowych w regionie zakończyła rok z ujemnym wynikiem finansowym. Ko-lejny taki rok spowoduje dalsze ich za-dłużenie i utratę płynności finansowej. Zdaniem starostów, dalsze ogranicze-nie wydatków przełoży się na obniże-nie standardów opieki nad pacjentami. Na wyczerpywanie się rezerw wskazy-wał też m.in. raport firmy Magellan. Sta-rostowie domagają się wzrostu kontrak-tów na 2015 r. o wskaźnik inflacji w roku ubiegłym i planowany na rok bieżący. Oczekują również rozliczenia nadlimi-tów wykonanych w 2014 r. na poziomie co najmniej 40 proc.

Finanse w zdrowiuPlacówki wykonujące nisko wycenia-ne procedury liczą na to, że ich kontrak-ty wzrosną m.in. dzięki wyprowadzeniu wyceny świadczeń z NFZ. Agencja Oce-ny Technologii Medycznych i Taryfika-cji ruszyła już z pracami i w tym roku zajmie się wyceną w psychiatrii, opiece paliatywnej i hospicyjnej oraz kardiochi-rurgii dziecięcej. Jednak warto pamiętać, że Agencja wyceniać będzie świadczenia nie w złotych, a w punktach. A wycena punktu należy do Funduszu. Na dodatek można się spodziewać, że tak jak w głoś-nej sprawie listu MZ do AOTMiT doty-czącego rekomendacji dla leków, będą naciski na to, by dokonując wycen Agen-cja brała pod uwagę możliwości publicz-nego płatnika.

Farmacja – najgorętszy tematZadziwiający przebieg mają prace nad kolejną nowelizacją ustawy Prawo Far-maceutyczne. Liczba i waga poprawek zgłaszanych w trakcie prac w podkomi-sji powodowały, że trudno nadążyć za kształtem projektu. Są poważne obawy, że mimo wysypu obowiązków sprawo-zdawczych i represyjnych kar, ustawa wcale nie zahamuje nielegalnego wywo-zu leków. Wręcz przeciwnie – może za-blokować działanie urzędów. A problem jest poważny. Aptekarze zgłosili do NRA w 2014 r. niedobory leków ok. 1,5 tys. razy. Braki dotyczyły ok. 200 produktów w różnych dawkach i postaciach.

W kontekście leków dwie informa-cje, które zwróciły moją uwagę, doty-czą wydatków reklamowych oraz wyna-grodzeń.

Producenci farmaceutyków i leków zwiększyli w 2014 r. wydatki na rekla-

PRZYCHODNIE W POLSCE(dane za lata 2005–2013, w tys.)

PRAKTYKI LEKARSKIE REALIZUJĄCE ŚWIADCZENIA W RAMACH ŚRODKÓW PUBLICZNYCH

(dane za lata 2005–2013, w tys.)

LEkARZE uPRAWNIENI DO WYkONYWANIA ZAWODu – STRukTuRA WIEku

poniżej 35 lat

liczb

a os

ób w

tysi

ącac

h

35–44 45–54 55–64 65 lat i więcej0

5

10

15

20

25

30

35

2005 2010 2012 2013


10

n a u k a

my o 9,4 proc. (o 74,7 mln zł) – wynika z danych domu mediowego Starlink.

Firma Hays Poland opublikowała ra-port płacowy wykonany na podstawie kilku tysięcy projektów rekrutacyjnych zleconych jej przez klientów z różnych branż, w tym farmaceutycznej. Na przy-kład dla Medical Affairs Director zarobki mieszczą się w przedziale 24–28 tys. zł, dla R&D Director – 25–30 tys. zł. Przed-stawiciele farmaceutyczni zarabiają 4–7 tys. zł (średnio 5 tys.), a przedstawiciele medyczni 5–8 tys. (średnio 6 tys.).

LegislacjaRada Ministrów przyjęła m.in. założe-nia do projektu nowelizacji ustawy o pra-wach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjen-ta. Ma ona podnieść efektywność działań Rzecznika Praw Pacjenta, skuteczność ochrony informacji medycznych i bez-pieczeństwo danych. Przepisy doprecy-zują m.in. kwestie postępowania z doku-mentacją medyczną w razie zakończenia działalności leczniczej. Postanowiono też obniżyć opłaty za wydanie dokumen-tacji medycznej.

Zmiany systemoweW marcu poznać mamy projekt ustawy o zdrowiu publicznym. Taką informa-cję na spotkaniu z lekarzami rodzinny-mi przekazał wiceminister zdrowia Piotr Warczyński. W projekcie znajdą się m.in. zapisy dotyczące profilaktyki, ale też np. powołania instytucji koronera.

Z inną ważną rządową ustawą są jed-nak kłopoty. Wdrażanie pakietu onko-logicznego, tak jak ostrzegali eksperci i lekarze, przebiega z wieloma kompli-kacjami. Część placówek planuje wy-powiedzieć udział w realizacji pakietu onkologicznego. Władze samorządu le-karskiego zdecydowały o przekazaniu do Trybunał Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności zapisów pakietu z ustawą zasadniczą. NIL ma już wstęp-ną analizę prawną Kancelarii Domań-ski, Zakrzewski, Palinka w tej sprawie. Skarga trafi do TK najprawdopodobniej w kwietniu.

Z kolei Rada NFZ chce uporządkować kwestie kontraktowania świadczeń tak by placówki nie były zaskakiwane warun-kami umów. Rada kończy prace nad re-komendacjami, a wśród propozycji jest m.in. wydłużenie czasu na przeprowadze-nie i rozstrzygnięcie konkursów ofert do minimum 6 miesięcy. Dodatkowo – wpi-sanie w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych terminów dla ogłoszenia ak-

tów prawnych przez MZ, NFZ i szefów oddziałów wojewódzkich funduszu.

PersonaliaW lutym najwięcej zmian dotyczyło konsultantów – zarówno krajowych jak i wojewódzkich. Wielu w ostatnich mie-siącach zrezygnowało, nie chcąc skła-dać oświadczeń na temat konfliktu inte-resów. Część została w lutym odwołana przez ministra zdrowia (dwóch konsul-tantów nie złożyło oświadczeń, a 11 zro-biło to po terminie).

W drugiej połowie lutego powołano nowych konsultantów. Spośród 93 dzie-dzin wakaty zostały tylko w angiologii, medycynie morskiej i tropikalnej, trans-fuzjologii klinicznej, protetyce stomato-logicznej, analityce farmaceutycznej, in-żynierii medycznej i neurologopedii.

Nowymi konsultantami zostali: aler-gologia – prof. dr hab. Karina Jahn-Ró-żyk; chirurgia dziecięca – prof. dr hab. Janusz Bohosiewicz; intensywna terapia – prof. dr hab. Janina Stępińska; medy-cyna rodzinna – lek. Agnieszka Jankow-ska-Zduńczyk; medycyna sądowa – dr hab. n. med. Grzegorz Teresiński; neu-rologia dziecięca – dr hab. n. med. Ewa Emich-Widera; neuropatologia – prof. dr hab. Wiesława Grajkowska; psychiatria dzieci i młodzieży – prof. nadzw. dr hab. Filip Rybakowski; farmacja apteczna – dr n. farm. Elwira Telejko; psychologia kliniczna – dr n. hum. Bernadetta Izydor-czyk; zdrowie środowiskowe – prof. dr hab. Wojciech Hanke. Na początku lute-go prof. Teresa Jackowska została powo-łana na stanowisko konsultanta krajowe-go w dziedzinie pediatrii.

Ze zmian w placówkach: Andrzej Ma-zur został prezesem Prudnickiego Cen-trum Medycznego, a Łukasz Wais, za-stępca dyrektora w Szpitalu Wojewódz-kim nr 2 w Rzeszowie, wygrał konkurs na stanowisko prezesa Centrum Medycz-

nego w Łańcucie. Stanowisko szefa Cen-trum Stomatologii i Medycyny Specja-listycznej w Poznaniu objął Radosław Krawczykowski (zastąpił Agnieszkę Pachciarz, która została wiceprezyden-tem Poznania).

Najciekawszymi wydarzeniami per-sonalnymi w marcu będą prawdopo-dobnie zmiany w radach centrali NFZ oraz oddziałów. Z nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej fi-nansowanych ze środków publicznych (tzw. pakietu kolejkowego) wynika, że do 22 marca minister zdrowia powinien powołać nową Radę. Dotychczas człon-ków Rady NFZ powoływał premier, a członków rad oddziałów wojewódz-kich NFZ – sejmiki wojewódzkie. Zada-nie to przejął minister zdrowia.

Nowymi wiceministrami zdrowia zo-stali Anna Łukasik oraz Cezary Cieślu-kowski.

PolitykaPowoli rozkręca się kampania przed ma-jowymi wyborami prezydenckimi. De-bata „Dobra zmiana w służbie zdrowia” rozpoczęła cykl spotkań z udziałem An-drzeja Dudy, kandydata PiS na prezy-denta oraz ekspertów. Przeszła jednak bez większego echa, pewnie m.in. dla-tego, że zaproszeni przedstawiciele MZ i Kancelarii Prezydenta nie pojawili się na niej. Zdaniem Dudy, sprawa funkcjo-nowania publicznej służby zdrowia po-winna być pierwszoplanowa dla władz, także dla prezydenta. Dowodził, że oby-watele są dzieleni na bogatszych i bied-niejszych – którzy mają ograniczony do-stęp do leczenia. Za niedopuszczalne uznał „urynkowienie” systemu ochro-ny zdrowia.

Oklaski za pomysłPolskie Towarzystwo Kardiologiczne, w ramach działań edukacyjnych doty-czących migotania przedsionków serca, podjęło współpracę z raperem MC Sil-kiem, w ramach której powstał utwór po-święcony tej chorobie. W ciągu pierw-szych trzech dni od umieszczenia wideo-klipu na kanale YouTube, obejrzano go ponad 160 tys. razy.

Aleksandra Kurowska, dziennikarka od po-nad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redak-cją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale eko-nomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Ga-zecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stoso-wanych Nauk Społecznych UW.

»�Wiceminister�zdrowia�Piotr�Warczyński��zapowiedział,�że�w�marcu�poznamy�założenia�ustawy�o�zdrowiu�publicznym.«


n a u k a

Zmienni jak kameleonL ABORATORIuM PSYCHOLOGII

Przebywając z innymi ludźmi dopasowujemy do nich mimikę, wyraz twarzy, ton głosu, gesty i zachowanie. Naśladowanie jest sposobem na nawiązywanie kontaktów międzyludzkich czy ich efektem ubocznym?

Podobno imitacja ruchów to najlepszy wyraz pochlebstwa dla drugiej osoby. Jest w tym wiele prawdy. Synchronizacja na po-ziomie mowy ciała zwiększa prawdopodobieństwo, że osoba z którą przebywamy, komunikujemy się, bardziej nas polubi. Potwierdzają to liczne eksperymenty skupione na „efekcie ka-meleona”, zwanym także „zjawiskiem mimikry” (powszechnym przede wszystkim w świecie zwierząt). Fenomen jako pierwsi postanowili potwierdzić Chartrand i John Bargh. Zwrócili oni uwagę, że osoby przebywające ze sobą, czasami zachowują się bardzo podobnie, a dobrzy przyjaciele nieświadomie wykonują podobne gesty, mają zbliżoną mimikę twarzy, natężenie głosu. Proces dopasowania odbywa się bardzo powoli, stopniowo, na-bierając na sile proporcjonalnie do coraz bliższej relacji z roz-mówcą, płynnie reagując na komunikaty zwrotne.

W 1999 roku badacze przeprowadzili eksperyment, w któ-rym uczestniczyło 78 osób. Polecono im, aby podczas indywi-dualnych rozmów wykonywali określone ruchy: uśmiechali się, ruszali nogami, dotykami rękami twarzy i włosów. Okazało się, że uczestnicy bardzo często kopiowali wzajemnie sposób ge-stykulacji. Przykładowo, w przypadku ruchów nóg podobień-stwo zauważono aż u 50% badanych, dla sposobu dotykania twarzy – u 20%.

Żeby jednak sprawdzić, czy interakcja ruchowa ma jakikol-wiek wpływ na bliskość relacji pomiędzy rozmówcami lub pro-ces zyskiwania sympatii, przeprowadzono kolejne doświadcze-nie. Podobnie jak poprzednio, uczestnicy dobrani w parach mieli dyskutować na temat wybranej fotografii. Z tą różnicą, że wy-dzielono dwie grupy: w jednej badacze mieli zachowywać się

zupełnie neutralnie, przyjmując zrelaksowaną postawę siedzącą; w drugiej – powielać ruchy rozmówców, wykonując podobne ge-sty, kopiując sposób dotykania twarzy, gestykulacji itd. Następ-nie wszystkim osobom polecono ocenić stopień sympatii w sto-sunku do drugiej osoby i to, jak bardzo ją polubiły. Wynik był na-stępujący: bardziej lubiane i oceniane jako „sympatyczniejsze” były te osoby, które dostrajały mowę ciała do rozmówcy.

Kolejnym pytaniem, na które chcieli odpowiedzieć badacze, była kwestia predyspozycji psychologicznych w odniesieniu do efektu kameleona. Czy wszyscy w równym stopniu jesteśmy po-datni na zjawisko mimikry? Kluczowym elementem jest zdol-ność do przyjęcia punktu widzenia rozmówcy, w znaczeniu po-znawczego komponentu współdzielenia perspektywy drugiej osoby (nie chodzi o emocjonalny czynnik w postaci empatii, ale element poznawczy). Im większa, tym dostrojenie na pozio-mie ruchów ciała było silniejsze.

Z efektem kameleona mamy do czynienia na co dzień, nie zdając sobie z tego sprawy. Podczas swobodnych rozmów po-jawia się naturalne dopasowanie mowy ciała, dzięki któremu zwiększeniu ulega także stopień sympatii, wzajemnego zrozu-mienia, zacieśnia się komunikacja i interakcja. Drugi wniosek to taki, że osoby, które podczas rozmowy są bardziej zaangażowa-ne, podzielają większą uwagę i punkt widzenia rozmówcy, in-tensywniej wykorzystują mowę ciała. Według inicjatora ekspe-rymentu – zdobywają w ten sposób większą sympatię. Tą spo-łeczną umiejętność można stosować umyślnie, ale zbyt nachalne kopiowanie ruchów może być bardzo szybko zdemaskowane, co przynosi efekt odwrotny do zamierzonego.

Foto: www.freeimages.com


12

I n n o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (KWIECIEń 2015)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 62% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (KWIEcIEń)

TREND W STOSUNKU DO mARcA

Dolnośląskie 2 079 Kujawsko-pomorskie 1 476 Łódzkie 1 506 Lubelskie 1 720 Lubuskie 1 880 Małopolskie 1 572 Mazowieckie 2 361 Opolskie 1 542 Podkarpackie 1 347 Podlaskie 1 585 Pomorskie 1 736 Śląskie 1 862 Świętokrzyskie 1 437 Warmińsko-mazurskie 745 Wielkopolskie 1 718 Zachodniopomorskie 1 770

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (KWIEcIEń)

TREND W STOSUNKU DO mARcA

Dolnośląskie 3 824 Kujawsko-pomorskie 3 271 Łódzkie 3 293 Lubelskie 3 474 Lubuskie 3 676 Małopolskie 3 352 Mazowieckie 4 377 Opolskie 3 046 Podkarpackie 3 061 Podlaskie 3 848 Pomorskie 3 412 Śląskie 3 341 Świętokrzyskie 2 566 Warmińsko-mazurskie 2 760 Wielkopolskie 3 303 Zachodniopomorskie 3 150

ALERGIA

POZIOm NASILENIA ALERGII

GRYPA I PRZEZIĘBIENIEPOZIOm NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 86% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I n n o w a c j e

BeFitAplikacja BeFit to nietypowy, mobilny trener zdrowego stylu życia. Dzięki wa-rzywno-owocowym postaciom, przeka-zuje praktyczną wiedzę o kluczowych elementach codziennego funkcjonowa-nia, takich jak sen, aktywność fizyczna, żywienie oraz nawodnienie. Pomaga roz-wijać w sobie dobre nawyki, a dzięki temu zdrowiej żyć i być zawsze w dobrej for-mie. Aplikacja powstała przy współpracy z dietetykiem, a została zaprojektowana w ramach programu „Stworzone dla Zdro-wia” przez USP Zdrowie.

iOS oraz AndroidBezpłatna

GlookoNarzędzie wspomagające osoby chore na cukrzycę w codziennym życiu. Regular-nie rejestrowane wyniki pozwalają kon-trolować zmiany parametrów osobie cho-rej i lekarzowi, a także osiągać założone cele terapii. Oprócz tego aplikacja posia-da opcję rejestracji spożywanych posił-ków, aktywności fizycznej i zażywanych leków, korelując tryb życia z uzyskanymi pomiarami. To pozwala lepiej zrozumieć chorobę i jej cykle.


Zdrowa +Mobilny kalendarz i zarazem solid-na porcja informacji o zdrowiu intym-nym kobiety. Aplikacja Zdrowa+ zosta-ła przygotowana z myślą o kobietach w każdym wieku, które poszukują funkcjo-nalnych i wygodnych rozwiązań poma-gających zapanować nad terminami wi-zyt u lekarza ginekologa, a także chcą gromadzić informacje dotyczące zdro-wia intymnego w jednym miejscu. Apli-kacja powstała we współpracy z eksper-tami Polskiego Towarzystwa Ginekolo-gii Onkologicznej, które objęło patronat merytoryczny nad projektem.


Zdrowy KalendarzAplikacja, która dostarczy nie tylko wie-dzy na temat niezbędnych badań, ale po-zwoli je także łatwo zaplanować. Użyt-kownik nie musi się martwić, że zapomni o wyznaczonych terminach wizyt, lub że nieodpowiednio przygotuje się do bada-nia. Narzędzie posiada funkcję personali-zacji profilu, dzięki czemu powiadamia o badaniach lekarskich rekomendowanych przez Ministerstwo Zdrowia (ze względu na wiek, płeć oraz tryb życia).


Skin VisionKażda zmiana skórna powinna być syste-matycznie obserwowana i konsultowana z dermatologiem. Monitoring znamion i pieprzyków oraz regularną dbałość o zdrowie skóry ułatwia aplikacja Skin Vi-sion. Dzięki niej użytkownik lepiej zrozu-mie indeks UV w odniesieniu do rodzaju własnej skóry, pozna zalecenia profilak-tyczne, może prowadzić dziennik zmian znamion. Usługa lokalizacji pozwala sprawdzić natężenie promieniowania UV w okolicy. Na podstawie zdjęcia zmian skórnych, aplikacja postawi wstępną diag-nozę, w uzasadnionych przypadkach mo-tywując do konsultacji lekarskiej.

iOSBezpłatna

BloodNoteBardzo intuicyjny notatnik wyników po-miaru ciśnienia krwi. Systematyczne za-pisywanie rezultatów badań pozwoli le-piej kontrolować stan zdrowia. Specjal-ny kalendarz przypomina użytkownikowi o konieczności dokonania pomiaru. Peł-ną historię pomiarów doceni również le-karz prowadzący. Warto pamiętać, że nad-ciśnienie to nie tylko problem osób star-szych.

iOS1,99 €

APLIkACJE

2.

3. �.

5.

1.

4.


14

R a p o R t

W najnowszym Europejskim Konsumenckim Indeksie Zdrowia za rok 2014 Polska zajęła 31 miejsce. Jako jeden z nielicznych krajów objętych badaniem uzyskała wynik słabszy niż w 2013 roku. Gorzej system ochrony zdrowia oceniany jest tylko w Bośni i Hercegowinie, Rumunii, Czarnogórze, Serbii i i na Ukrainie. Analizujemy największe błędy przegranych i silne strony liderów.

Kryzys bez końca

Artur Olesch czasopismo OsOZ

Ponad stustronicowy raport prezentu-je stan ochrony zdrowia w 37 krajach Europy. Dokument powstał w oparciu o opinie pacjentów oraz niezależne ba-dania. Zacznijmy od dobrych informacji: europejska ochrona zdrowia rozwija się dynamicznie, zapewniając coraz lepsze warunki leczenia oraz opieki dla ponad 500 milionów ludzi. W ostatnich latach pacjenci i reprezentujące ich organizacje mają coraz większy wpływ na politykę zdrowotną. Lepiej zorganizowani, sku-teczniej walczą o swoje prawa. Popra-wia się dostęp do świadczeń, w tym pro-cedur innowacyjnych, rezultaty leczenia oraz jakość usług. Maleje liczba błędów medycznych. Powoli znikają negatywne skutki kryzysu finansowego, który do-prowadził do wydłużenia czasu oczeki-wania pacjentów w kolejkach do spe-cjalistów i niekorzystnie wpłynął na re-fundację leków. Powodem do radości są m.in. poprawiające się wskaźniki prze-żyć w przypadku nowotworów i chorób serca oraz malejąca umieralność w gru-pie noworodków.

Analiza systemów zdrowia w wielo-kulturowej Europie nasuwa wiele cie-kawych wniosków. Sama wysokość na-kładów na ochronę zdrowia nie wpływa wprost proporcjonalnie na jej efektyw-ność i jakość. Determinantów jest znacz-nie więcej, w tym m.in. kultura otwarto-ści i odpowiedzialności, stopień korup-cji, klimat i zaangażowanie społeczne, rozdział polityki od procesu podejmowa-nia decyzji. Taki punkt widzenia, podpar-ty wynikami badania, osłabia argumenty tych, którzy za fatalną sytuację sektora obwiniają wskaźniki ekonomiczne.

Zwycięzcą rankingu została Holandia, zdobywając 898 punktów na 1000 możli-wych. Zaraz za nią uplasowała się Szwaj-caria (855 punktów). Miejsce trzecie zaj-muje Norwegia (851 punktów). Wśród fenomenów warto zwrócić uwagę na Macedonię, która z 27 miejsca wskoczy-ła na miejsce 16. Tak wielki sukces jest następstwem eliminacji kolejek, co udało się osiągnąć dzięki wprowadzeniu nowo-czesnego systemu e-rejestracji.

co wyróżnia najlepszych?Od pierwszej edycji zestawienia w 2005 roku, Holandia nie opuszcza grona li-derów rankingu. System ochrony zdro-wia w tym kraju cechuje mocna pozycja


R a p o R t

WYNIkI EuRO HEALTH CONSuMER INDEX 2014(maks. = 1000 pkt.)

ROZKŁAD OCEN NA MAPIE EUROPY(kolor zielony – ocena powyżej średniej, żółty – średnia, czerwony – poniżej średniej)

Bośn

iaiH

erce

gow

ina

Rum

unia

Cza

rnog

óra

Serb

ia

Litw

a

Pols

ka

Alb

ania

Bułg

aria

Gre

cja

Mal

ta

Łotw

a

Węg

ry

Cyp

r

Cho

rwac

ja

Irla

ndia

Wło

chy

Słow

acja

Słow

enia

His

zpan

ia

Esto

nia

Mac

edon

ia

Szko

cja

Cze

chy

Ang

lia

Port

ugal

ia

Szw

ecja

Fran

cja

Aus

tria

Nie

mcy

Luks

embu

rg

Isla

ndia

Belg

ia

Dan

ia

Finl

andi

a

Nor

weg

ia

Szw

ajca

ria

Hol

andi

a

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000


1�

R a p o R t

licznych prywatnych płatników – nieza-leżnych od systemu firm ubezpieczenio-wych, mocno ze sobą konkurujących o pacjenta. Organizacje pacjentów mają bardzo duży wpływ na politykę zdrowot-ną. Nie bez znaczenia jest dostępność świadczeń – w tym niewielkim obsza-rowo kraju występuje 160 centrów pod-stawowej opieki zdrowotnej, wyposażo-nych w działające 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu gabinety lekarskie. Podejmowanie operacyjnych decyzji zo-stało oczyszczone z biurokracji i wpły-wów politycznych, co znacznie udrożni-ło sprawność systemu. Nie da się ukryć, że wydatki per capita na ochronę zdro-wia są 3 razy większe niż w Polsce. To jednak mało istotny element – Holan-dia może sobie pozwolić na takie finan-sowanie.

Zdecydowaną większość państw zaj-mujących pierwsze miejsca w rankingu wyróżnia też innowacyjność: pacjenci posiadają dostęp do elektronicznej do-kumentacji medycznej, mogą swobod-nie umawiać się przez Internet do leka-rza. Praktycznie nie istnieją kolejki: do lekarza POZ pacjent zgłasza się w dniu rejestracji, do specjalisty trzeba czekać najwyżej kilka tygodni.

Wróćmy jednak do metody finanso-wania, która w dużym stopniu determi-nuje wydajność systemu i jego ostatecz-ną ocenę. Lekcja holenderska sugeru-je, że system Bismarckowski, oparty na ubezpieczeniu społecznym z ubezpie-czycielami zewnętrznymi, niezależnymi od świadczeniodawców, bardzo dobrze

zdaje egzamin. To właśnie firmy ubez-pieczeniowe (kasy chorych), konkurują-ce ze sobą o składkę zdrowotną, lepiej zarządzają zgromadzonymi środkami. Łańcuch jakości domyka się po stronie świadczeniodawców, którzy muszą ry-walizować o pacjenta jakością i wartoś-ciami dodanymi do usług. W tym rozwią-zaniu pieniądz podąża za pacjentem, co niestety nie ma miejsca w systemie bu-dżetowym. Centralizacja płatnika ozna-cza państwowe rozdzielanie środków na ochronę zdrowia, prowadzi do upolitycz-nienia ochrony zdrowia. Na przykładzie modelu holenderskiego widać, że roz-dzielenie ochrony zdrowia, biurokracji oraz polityki opłaca się.

System budżetowy nie jest jednak taki zły i dobrze się sprawdza w małych kra-jach, gdzie niewielka liczba ubezpieczo-nych nie tworzy sprzyjających warun-ków do konkurencyjnego modelu ope-rowania składką. Pokazuje to przykład Danii, Norwegii oraz Islandii. W Polsce dyskusja na temat organizacji systemu stała się sprawą polityczną – partiom li-beralnym bliżej do modelu Bismarckow-skiego, partie konserwatywne preferują model budżetowy, który ma być gwa-rantem socjalnej sprawiedliwości dostę-pu do świadczeń.

Wieloletnie obserwacje eksper-tów Euro Health Consumer Index pro-wadzą do ciekawego wniosku: w kra-jach, gdzie istnieje swoboda konsumen-cka w zakresie wyboru ubezpieczyciela zdrowotnego, gdzie rozwiązania prawne zapewniają gwarancję równości świad-czeniodawcom publicznym, prywatnym i non-profit, pozytywne efekty moż-na zauważyć nie tylko w długości kole-jek oczekujących na świadczenia. Z ko-lei systemy budżetowego finansowania ochrony zdrowia, obecne m.in. w Wiel-kiej Brytanii, Hiszpanii czy Włoszech, tkwią niezmiennie w połowie rankin-gu. Narodowy System Zdrowia Wielkiej Brytanii (NHS) – aby wypełniać swoje zadania płatnika – musi zatrudniać pra-wie 1 500 000 urzędników. Zarządzanie tak dużą firmą oraz zagwarantowanie innowacyjności i płynności organizacji procesów to nie lada wyzwanie.

Dobre i złe strony systemu w PolscePolska z 511 punktami zajmuje jedną z ostatnich pozycji rankingu. Całkiem wysokie noty zyskaliśmy za rozwiązania prawne w dziedzinie ochrony zdrowia,

uwzględniające dobro pacjenta, bezpłat-ne leczenie stomatologiczne, możliwość uzyskania drugiej opinii lekarskiej, obo-wiązkowe szczepienia niemowląt, pro-mocję aktywności fizycznej, poprawia-jące się wyniki leczenia kardiologiczne-go. I na tym w zasadzie kończy się lista dobrych wiadomości.

Spis niedociągnięć jest znany wszyst-kim od lat: długi czas oczekiwania na wi-zyty lekarskie, utrudniony dostęp do no-wych technologii leczenia, opóźnienia w innowacjach (e-recepta, e-rejetracja, e-dokumentacja medyczna), wysoka przed-wczesna śmiertelność. Bardzo źle przed-stawia się kwestia opieki na seniorami, i to zarówno pod względem dostępności łóżek szpitalnych na oddziałach opie-ki długoterminowej jak i wykwalifiko-wanego personelu pielęgniarskiego. Na problem od lat zwracają uwagę specjali-ści zdrowia publicznego. Również w na-szym przypadku trudno o łatwe zrzuce-nie winy na stan finansów. Znajdujące się na podobnym poziomie rozwoju go-spodarczego Czechy uplasowały się na 15 miejscu, a Estonia – na 18. Zauważ-my, że Estonia wydaje na ochronę zdro-wia mniej niż Polska. Z kolei najwyższe wydatki liczone na mieszkańca (Luk-semburg) nie przekładają się na miejsce w rankingu – państwo to zajmuje dopie-ro ósmą pozycję.

W stosunku do ostatnich badań, kilka punktów straciliśmy za malejącą dostęp-ność do lekarza i wydłużające się kolej-ki. Za sukces należy uznać walkę z ko-rupcją oraz bardzo dobry system obo-wiązkowych szczepień. Wciąż brakuje prawidłowo zorganizowanego systemu informacji w ochronie zdrowia, central-nego miejsca (strony www, serwisu tele-fonicznego), gdzie pacjent mógłby zna-leźć pełne informacje o lekarzach, dyżu-rach, uzyskałby pierwszą pomoc i poradę w zakresie np. opieki transgranicznej. Pokutuje brak systemu rzetelnej oce-ny jakościowej świadczeń medycznych. Chorzy nie wiedzą, gdzie mogą skorzy-stać z usług lekarza, ile będę oczekiwa-li na wizytę w danym ośrodku. Wybór świadczeniodawcy staje się loterią. Cho-rzy czują się zagubieni w skomplikowa-nej strukturze systemu. Brak informa-cji potęguje wrażenie nieuporządkowa-nia i chaosu.

Tylko w przypadku kilku wskaźni-ków, niskie oceny są udziałem więk-szości badanych krajów. Dobrym przy-

»�Dziwi�brak��skupienia�polskiej�polityki�na�opiece�zdrowotnej��i�ewidentna�bez-radność�w�kwestii�poprawy�fatalnych�warunków.«


R a p o R t

OCENY DLA POLSkI W EuRO HEALTH CONSuMER INDEX ocena pozytywna ocena neutralna ocena negatywna niedopuszczone prawem

PRAWA PACJENTA I INFORMACJAPrawo ochrony zdrowia

bazujące na prawach pacjentaZaangażowanie organizacji pa-

cjentów w podejmowanie decyzjiPrawo do drugiej

opinii lekarskiej

Rejestr lekarzy uprawnionych do wykonywania zawodu

Medyczna informacja on-line lub telefoniczna (24/7)

Dostęp do bezpłatnej opieki transgranicznej

Lista świadczeniodawców z rankingiem jakości

Dostęp pacjentów do rejestracji on-line

E-recepty

DOSTĘPNOŚC DO ŚWIADCZEń/CZAS OCZEKIWANIA NA LECZENIE

Dostęp do lekarza rodzinnego w dniu umówienia wizyty

Bezpośredni dostęp do lekarza specjalisty

Dostęp do najczęstszych zabiegów operacyjnych

w czasie krótszym niż 90 dni

Dostęp do terapii nowotworowej w czasie krótszym niż 90 dni

Dostęp do tomografi i w czasie krótszym niż 7 dni

Czas oczekiwania na pogotowie ratunkowe

SKUTECZNOŚĆ SYSTEMU (LECZENIA CHORÓB)Zmniejszenie współczynnika

zgonów w wyniku chorób serca i układu krążenia

Zmniejszenie współczynnika zgonów w wyniku udarów mózgu

Śmiertelnośćnoworodków

Czas przeżycia chorych na nowotwory

Przedwczesna śmiertelność Infekcje MRSA

Współczynnik aborcji Depresje

ROZWÓJ USŁUG OCHRONY ZDROWIARówność systemów

ochrony zdrowiaOperacje katarakty na 100 000

pacjentów w wieku 65+Liczba transplantacji nerek

na 1 mln mieszkańców

Czy istnieje dostęp do bezpłatnej opieki stomatologicznej?

Nieformalne opłaty za wizytę dla lekarza

Opieka długoterminowa dla osób starszych

% dializ wykonywanych poza ośrodkiem medycznym

Cięcia cesarskie

PROFILAkTYkA I PROMOCJA ZDROWIASzczepienie niemowląt

przeciwko 8 podstawowym chorobom zakaźnym

Prewencja w zakresie spożycia alkoholu

Prewencja w zakresie palenia tytoniu

Ciśnienie krwi Aktywność fi zyczna Szczepienia przeciwko HPV

LEkIWysokość dopłaty

do leków na receptęStosowalność innowacyjnych

leków na rakaDostęp do nowych leków

Leki na artretyzm Stosowanie metforminyKonsumpcja antybiotyków

na mieszkańca


18

R a p o R t

WYDATKI NA OCHRONĘ ZDROWIA(na mieszkańca, w USD za rok 2014, źródło: WHO)

DOSTĘP DO ŚWIADCZEń MEDYCZNYCH(mierzony długością kolejek; kolor zielony – brak kolejek, kolor czerwony – długi czas oczekiwania, kolor żółty – średni czas oczekiwania)

Bośn

iaiH

erce

gow

ina

Rum

unia

Cza

rnog

óra

Serb

ia

Litw

a

Pols

ka

Alb

ania

Bułg

aria

Gre

cja

Mal

ta

Łotw

a

Węg

ry

Cyp

r

Cho

rwac

ja

Irla

ndia

Wło

chy

Słow

acja

Słow

enia

His

zpan

ia

Esto

nia

Mac

edon

ia

Szko

cja

Cze

chy

Ang

lia

Port

ugal

ia

Szw

ecja

Fran

cja

Aus

tria

Nie

mcy

Luks

embu

rg

Isla

ndia

Belg

ia

Dan

ia

Finl

andi

a

Nor

weg

ia

Szw

ajca

ria

Hol

andi

a

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

R a p o R t

kładem jest e-recepta, dostępna jedynie w Danii, Islandii, Szwecji, Norwegii, Chorwacji, Estonii, Finlandii, Holandii i Szkocji. Podobnie w przypadku pełne-go systemu rezerwacji wizyt on-line.

Spoglądając na rozkład wyników na mapie Europy, wyraźnie rzuca się w oczy podział pomiędzy blokiem wschodnim, o wynikach poniżej średniej, i zacho-dem/północą Europy, z wynikami znacz-nie powyżej średniej punktacji.

Wyniki z poprawkąEuropejski Konsumencki Indeks Zdro-wia odzwierciedla w dużym stopniu per-spektywę pacjenta w ochronie zdrowia. To, w jaki sposób postrzega on działa-nie systemu, dostęp do świadczeń, kwe-stie jakości i profilaktyki. W 2007 roku Polska otrzymała najniższą notę w histo-rii badań (poniżej 450 punktów, gorszy wynik zanotowała wówczas tylko Łotwa i Bułgaria), by w kolejnych latach piąć się stopniowo w górę rankingu. W 2012 roku punktacja skoczyła do 575 punktów i od tej pory znowu spada.

– Pomimo nieznacznego obniże-nia wydatków – w wyniku kryzysu – na opiekę zdrowotną w wielu krajach, ogól-ny poziom opieki zdrowotnej cały czas się polepsza – mówi dr Arne Björnberg, przewodniczący Health Consumer Po-

werhouse i kierownik badań, dodając, że w pierwszym rankingu, sporządzonym w roku 2006, tylko jeden kraj zdobył po-nad 800 punktów na tysiąc. W 2014 roku aż dziewięć systemów opieki zdrowotnej osiągnęło tak korzystny wynik.

– Od wielu lat dziwi nas brak skupie-nia polskiej polityki na opiece zdrowot-nej i ewidentna bezradność w kwestii poprawy fatalnych warunków – mówi dr Björnberg. – Trudno tłumaczyć słabe wyniki Polski kryzysem ekonomicznym, gdyż polska gospodarka jest w dobrej kondycji. Nie brakuje też przykładów do naśladowania wśród sąsiadów, żeby wymienić tylko Estonię, Łotwę i Czechy. Polska musi wziąć się w garść i zająć ta-kimi kwestiami, jak niebezpiecznie dłu-gi okres oczekiwania na leczenie raka, zakażenia wewnątrzszpitalne, przywró-cenie sprawiedliwości w służbie zdro-

OPIEkA NAD SENIOREM(opieka pielęgniarska w domu i łóżka szpitalne w opiece długoterminowej, osoby 65+)

wia, likwidacja anachronicznego zakazu aborcji i odbudowanie profilaktyki w le-czeniu uzależnienia od tytoniu i alkoho-lu. Wygląda na to, że z krajów UE, jesz-cze tylko Rumunia i Bułgaria pilnie po-trzebują gruntownego remontu systemu opieki zdrowotnej.

Ranking Euro Health Consumer Index opra-cowywany jest na podstawie ogólnodostęp-nych danych statystycznych, ankiet wypełnia-nych przez pacjentów oraz niezależnych ba-dań, prowadzonych przez Health Consumer Powerhouse Ltd, firmę prywatną z siedzibą w Szwecji, która ocenia standard opieki zdro-wotnej w Europie i Kanadzie, wzmacniając po-zycję pacjentów i świadczeniobiorców. EHCI stanowi wzorzec do naśladowania dla Komisji Europejskiej, która ma zamiar wprowadzić sy-stematyczne oceny służby zdrowia w krajach członkowskich.

Bośn

iaiH

erce

gow

ina

Rum

unia

Cza

rnog

óra

Serb

ia

Litw

a

Pols

ka

Alb

ania

Bułg

aria

Gre

cja

Mal

ta

Łotw

a

Węg

ry

Cyp

r

Cho

rwac

ja

Irla

ndia

Wło

chy

Słow

acja

Słow

enia

His

zpan

ia

Esto

nia

Mac

edon

ia

Szko

cja

Cze

chy

Ang

lia

Port

ugal

ia

Szw

ecja

Fran

cja

Aus

tria

Nie

mcy

Luks

embu

rg

Isla

ndia

Belg

ia

Dan

ia

Finl

andi

a

Nor

weg

ia

Szw

ajca

ria

Hol

andi

a

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

8000

7000

»�Stan�ochrony�zdrowia�w�Polsce�nie�odzwierciedla��stosunkowo�dobrej�sytuacji�ekonomicznej��i�pozycji�pozostałych�krajów�regionu.�Czechy�zajęły�15�miejsce�w�zestawieniu.«


20

R o z m o w y20. KONFERENCJAOGÓLNOPOLSKIEGO SYSTEMU OCHRONY ZDROWIA

21 KWIETNIA 2015WARSZAWA, HOTEL MARRIOTTALEJE JEROZOLIMSKIE 65/79

Godz. 9.15 | SALA PLENARNA

DEBATA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA

Godz. 12.00 | SALE SZKOLENIOWE

SESJE TEMATYCZNE-

-

Godz. 18.00 | SALA BAŁTYK

GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA

BEZPŁATNY UDZIAŁDLA WSZYSTKICH ZAREJESTROWANYCH GOŚCI

SPOTKANIA - KONSULTACJESTOISKA PARTNERÓW, KONKURS Z NAGRODAMI

600 przedstawicieli rynku

Wykłady cenionych ekspertów

Certyfikat uczestnictwa

REJESTRACJA ON-LINE

FORMULARZ ZGŁOSZENIAAKTUALNY HARMONOGRAM, LISTA PRELEGENTÓW

WWW.OSOZ.PL/FORUM2015

NA FORUM ZAPRASZA:

CZASOPISMO OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIAKAMSOFT S.A.

FORUMINNOWACYJNA

OCHRONA ZDROWIA


o p I n I e

KAMSOFT S.A.

20. FORUM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA

STRATEGICZNE SPOTKANIEEKSPERTÓW OCHRONY ZDROWIA

PEŁNY HARMONOGRAM ORAZ FORMULARZ ZGŁOSZENIA

WWW.OSOZ.PL/FORUM2015

SzanowniPaństwo,

Zapraszamynajubileuszową,20.edycjękonferencjiczasopismaOgólnopolskiSystemOchronyZdrowia-FORUM „INNOWA-CYJNA OCHRONA ZDROWIA”(21kwietnia2015r.,HotelMarriott,Warszawa).Wstępnawydarzeniejestbezpłatny.

Spotkaniewgronieok.600przedstawicielirynkuochronyzdrowiabędzieokazjądoaktualizacjiwiedzywtakichobsza-rach,jakzarządzanieplacówkamimedycznymi,programypro ilaktykiipromocjizdrowia,technologieinformacyjne,elektro-nicznadokumentacjamedyczna,rynekfarmaceutyczny,zdrowiepubliczne.

KonferencjęrozpocznieDEBATA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA,zudziałemkilkunastuekspertówzPolskiizagranicy.Gościedebatyodpowiedząnapytaniaopriorytetypolitykizdrowotnej,wyzwaniasystemówochronyzdrowia,problemy,zktórymibędąmusielisięzmierzyćprzedstawicielesektora.DwugodzinnądyskusjęmoderowaćbędzieIwonaSchymalla.

Wdrugiejczęściprogramuprzygotowano6sesjitematycznych.Wykładyocharakterzeszkoleniowympoprowadziponad40ekspertów.Na zakończeniedniaodbędzie sięuroczystagala,podczasktórejpoznamywynikiprestiżowegokonkursuLIDERÓW OCHRONY ZDROWIA. Ceremonię zwieńczy bankiet z okazji 20. edycji Konferencji Ogólnopolskiego SystemuOchronyZdrowia.

Nawydarzeniezapraszamymenedżerówplacówekmedycznych,przedstawicielisamorządówlokalnychorazorganizacjiryn-kuochronyzdrowia, lekarzy ipielęgniarki, studentówuczelnimedycznych,pracownikówdziałów IT i administracyjnychwprzychodniachorazszpitalach,wszystkiezainteresowaneosoby.

Dozobaczenia21kwietniawWarszawie!

KomitetOrganizacyjnyFORUM„INNOWACYJNAOCHRONAZDROWIA”

DEBATA LIDERÓWPOLITYKA ZDROWOTNA - FINANSOWANIE PUBLICZNEJ OCHRONY ZDROWIA - REFORMY

(MODERATOR DYSKUSJI: IWONA SCHYMALLA)

E-DOKUMENTACJAMEDYCZNA 2015

STRATEGIE ZARZĄDZANIASZPITALEM

PROGRAMY PROMOCJIZDROWIA I PROFILAKTYKI

TRENDY RYNKUFARMACEUTYCZNEGO

INNOWACJEI E-ZDROWIE

GLOBALNE WYZWANIAOCHRONY ZDROWIA

GALA LIDERÓW OCHRONY ZDROWIA 2015OGŁOSZENIE WYNIKÓW KONKURSU

ORGANIZATOR

OGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

SPONSORGŁÓWNY

SPECJALNE PODZIĘKOWANIA


22

R o z m o w y

Menedżer idealny: reformator i autorytetW polskich placówkach ochrony zdrowia wciąż króluje biurokratyczna kultura organizacyjna, w której zamiast nastawienia na permanentną jakość, innowacje i przywództwo, dominuje suche administrowanie. Z drugiej strony zarządzanie w ochronie zdrowia wymaga trudnego balansowania pomiędzy celami ekonomicznymi a bezpieczeństwem i zdrowiem pacjenta. O wyzwaniach menedżerskich rozmawiamy z dr Małgorzatą Gałązką-Sobotką, ekspertem w obszarze rozwoju organizacji, przywództwa i kapitału ludzkiego.


R o z m o w y

Pani Doktor, czy kompetencje mene-dżerów firm komercyjnych różnią się od umiejętności menedżerów ochro-ny zdrowia?

Efektywne zarządzanie nie jest uzależ-nione od branży, teoretycznie nie istnie-ją zasadnicze ograniczenia w możliwo-ści skutecznego kształtowania rozwoju organizacji w płaszczyźnie kompeten-cji menedżerskich. Nauka o zarządzaniu wskazuje na uniwersalne zasady i mode-le zarządzania, które – poprzez właściwą adaptację do specyfiki organizacji i jej otoczenia – umożliwiają realizację celów strategicznych i operacyjnych.

Bez względu na branżę, w której pra-cuje menedżer, oczekuje się od niego op-tymalnej dla danego poziomu zarządza-nia wiązki wiedzy i umiejętności spe-cjalistycznych, czyli specyficznych dla danej branży i obszaru funkcjonowania, umiejętności społecznych i zdolności do konceptualnego, strategicznego myśle-nia.

Jeśli jednak chcielibyśmy pójść w tej analizie o krok dalej i określić różnice pomiędzy aktualnym poziomem kom-petencji polskich menedżerów działają-cych w firmach komercyjnych i placów-kach ochrony zdrowia, wówczas należy dostrzec wyraźną rozbieżność w zdolno-ści do wdrażania innowacji organizacyj-nych. Dla obu grup oczywista jest goto-wość do sięgania po nowinki technolo-giczne, presja na modernizację i rozwój infrastrukturalny, ale dyrektorzy placó-wek są już znacznie mniej otwarci na nowe sposoby organizacji pracy i za-rządzanie procesami. Wdrażane zmia-ny mają charakter reaktywny, są odpo-wiedzią na zmianę przepisów prawa, np. rozporządzeń ministra zdrowia lub pre-zesa NFZ. Zdolnością do wprowadzania zmian proaktywnych, mających na celu ucieczkę do przodu, legitymują się tyl-ko nieliczni, którzy znajdują w sobie od-wagę walki z utartymi schematami my-ślenia i działania, przełamując przy-zwyczajenie, rozdzielając przykładowo funkcję ordynatora od funkcji menedżera oddziału, eksperymentując – za co czę-sto są niestety karani, a nie nagradzani czy szanowani – jak to ma miejsce w fir-mach komercyjnych, w szczególności tych z kapitałem zagranicznym.

Powodów tego zjawiska jest wiele. Najistotniejszym z nich jest wciąż sil-na w systemie ochrony zdrowia kultura

biurokratyczna, która kultywuje hierar-chiczne zarządzanie, formalne relacje, przywiązanie do tradycyjnej struktury organizacyjnej i myślenia krótkookreso-wego. Przepisy prawa, które silnie regu-lują rynek ochrony zdrowia, są źródłem obiektywnych ograniczeń, ale również nadużywaną wymówką. Łatwo bowiem wyjaśnić, że brak zmiany w organizacji pracy, podejściu do pacjenta, zarządza-niu personelem jest konsekwencją roz-porządzeń ministra zdrowia lub zarzą-dzeń prezesa NFZ. Dla innych barierą jest postawa organów właścicielskich, które ze względu na rachunek politycz-nego wpływu, hamują radykalne reformy i boją się nowych modeli organizacji pra-cy szpitala. Innymi słowy, polski sektor ochrony zdrowia jest w okresie ciągłej transformacji. Zdecydowana większość dyrektorów wciąż administruje swoi-mi placówkami, ale jednocześnie coraz większa część z nich sięga po komplek-sowe zarządzanie. Niestety, tylko abso-lutne wyjątki rozumieją, że przyszłość buduje się na przywództwie rozumianym jako wyznaczanie dalekiego i ambitne-go celu oraz mobilizacji podwładnych do podążania w tym kierunku. Do sprawne-go funkcjonowania organizacji potrze-bujemy zarówno zarządzania, jak i przy-wództwa. Przywództwo jest niezbędne do tworzenia zmian, a zarządzanie jest niezbędne do systematycznego uzyski-wania wyników. Zatem powiązanie tych procesów jest dla jednostki źródłem sy-stematycznych zmian i pozwala na utrzy-manie właściwego poziomu zgodności organizacji z jej otoczeniem.

Czy istnieją predyspozycje menedżer-skie, z którymi warto się urodzić? A je-żeli ich nie posiadamy – czy można się ich nauczyć?

Fundamentem skutecznego przywódz-twa jest inteligencja emocjonalna, któ-ra ma swoje podłoże w cechach wro-dzonych, ale może też być rozwijana w całym cyklu życia. Źródłem sukce-su są nasze naturalne zdolności, wśród których za najistotniejsze, z punktu wi-dzenia skutecznego zarzadzania, uznaje się kreatywność, zdolność analitycznego myślenia, zmysł obserwacji na różnych poziomach abstrakcji, szybkość proce-sów poznawczych, zdolność do syntezy i precyzyjnego przedstawiania swoich myśli oraz łatwość nawiązywania kon-taktów międzyludzkich. Cechy te uzna-je się za silną stronę i na nich buduje po-tencjał do dalszego rozwoju jednostki.

Ale już tak ważne dla przywództwa ot-wartość i elastyczność są obok empatii, motywacji i perswazji składowymi in-teligencji emocjonalnej, których – jak twierdzi Daniel Goleman, twórca tej te-orii – można się nauczyć. Zatem podsta-wą rozwoju kompetencji menedżerskich i przywódczych jest krytyczne myślenie i autoanaliza, które wyzwalają zaintere-sowanie własnym rozwojem osobistym. To inwestycje w inteligencję emocjonal-ną w największym stopniu rekompensu-ją deficyty wrodzonych talentów i po-zwalają skutecznie zarządzać, sięgając po różnorodne narzędzia i metody, sto-sując adekwatne do sytuacji organizacji, jej kultury i zewnętrznych uwarunkowań style i postawy. Twarda wiedza specja-listyczna, wymagana na każdym pozio-mie zarządzania, może być wzmacniana właściwie zbudowanym zespołem. Dy-rektor ekonomista w parze z doskona-łym dyrektorem medycznym mogą zro-bić wiele, podobnie silny team tworzy dyrektor – lekarz z kompetentnym dy-rektorem finansowym i specjalistą HR. Nic bowiem tak bardzo nie szkodzi orga-nizacji jak kompleksy i niska samooce-na jej liderów, brak samokontroli, kom-petencji społecznych, świadomości spo-łecznej oraz umiejętności zarządzania relacjami.

Na wiedzę w jakich obszarach powin-no kłaść się szczególny nacisk w kształ-ceniu kadr menedżerskich w polskich warunkach rynku zdrowia?

Lata pracy z menedżerami ochrony zdro-wia pokazują, że szczególnie ważna jest wiedza z zakresu organizacyjno-praw-nych aspektów funkcjonowania podmio-tu leczniczego i jego gospodarki finanso-wej. Na poziomie deklaracji liderów ten zakres zagadnień przoduje. Tymczasem badania wskazują na potrzebę rozwo-ju szerszych kompetencji zarządczych i przywódczych. Charakterystyczną ce-chą sektora ochrony zdrowia jest fakt, iż zdecydowana większość placówek jest kierowana przez lekarzy. Wykształce-nie medyczne nie dyskryminuje tej gru-py menedżerów, ale zmusza do rozwoju wiedzy i umiejętności zarządczych. We-dług statystyk, prawie 100% dyrektorów polskich szpitali to osoby, które ukoń-czyły studia menedżerskie. Wielu z nich wciąż inwestuje w swoją edukację, po-szukując nowych rozwiązań dla swojej placówki. Nadal bowiem rzadko stoso-wane są tak powszechne w biznesie poza-medycznym zarządzanie projektami, za-


24

R o z m o w y

»�Inwestycje�w�inteligencję�emocjonalną�w�największym�stopniu�rekompensują�defi�cyty�wrodzonych�talentów�i�pozwalają�skutecznie�zarządzać.«

rządzanie procesami, lean management, benchmarking, zarządzanie przez cele, coaching, zarządzanie międzyfunkcjo-nalne, integrujące pracowników różnych oddziałów i jednostek organizacyjnych itp. Na progu informatyzacji polskiego sektora ochrony zdrowia, ogromnych problemów z kondycją finansową pod-miotów i wobec potrzeby fundamental-nego przemyślenia i przedefiniowania procesów w placówce medycznej, któ-re mają prowadzić do drastycznej popra-wy osiąganych wyników, należy i trze-ba rozważać reengineering, koncepcję zarządzania znaną tylko nielicznym na tym rynku. W warunkach monopsonu, czy dominacji jednego klienta, jakim jest NFZ, polskie placówki medyczne mają szanse zwiększyć swoją efektywność głównie poprzez optymalizację proce-sów wewnętrznych. Przykładem takich

działań może być zastąpienie komórek funkcjonalnych w szpitalu przez zespo-ły odpowiedzialne za konkretne procesy medyczne lub administracyjne, zmiana roli pracowników z wykonawców w kre-atorów rozwiązań poprzez zwiększenie ich autonomii i wynagradzanie za wyni-ki, a nie samą aktywność. Niebagatelną rolę w tym procesie zajmuje demokra-tyzacja procesów zarządzania i odejście od struktur hierarchicznych, które beto-nują podziały pomiędzy lekarzami i per-sonelem pielęgniarskim, kadrą medycz-ną i administracyjną.

Każdy menedżer chciałby być autory-tetem dla swoich pracowników. Jak nim zostać?

Autorytet to słowo, które coraz rzadziej używane jest w naszym języku. Choć

większość z nas deklaruje potrzebę bu-dowania własnego autorytetu, to wie-le osób ponosi w tej sferze porażkę. Za-pominamy bowiem, że jego fundamen-tem jest powszechne zaufanie, którego źródłem jest akceptacja osobistego sy-stemu wartości menedżera oraz wizji podmiotu leczniczego, nakreślanej swo-im pracownikom, pacjentom i innym in-teresariuszom. Recepta jest prosta: auto-rytet budujemy na odwadze do wprowa-dzania zmian, umiejętności zwiększania produktywności i odpowiedzialności za własne decyzje. Pracownicy cenią wie-dzę swoich szefów, umiejętność właś-ciwego odczytywania zjawisk, jakie za-chodzą w organizacji i jej otoczeniu oraz kreowanie na tej podstawie nowych za-sad oraz kierunków działania. Imponu-je im nieustanny apetyt na wiedzę, który przejawia się nie tylko inwestowaniem


R o z m o w y

we własne kompetencje, ale również ot-wartością na doświadczenia i poglądy swoich współpracowników oraz ich roz-wój zawodowy.

Szczególną cechą autorytetów w ochronie zdrowia jest jednak bez-względne oddanie pacjentom, wrażliwość na ich cierpienie i temu podporządkowa-nie celów organizacji i swoich osobistych. Wartością bezcenną w tym sektorze jest bowiem zdrowie i życie człowieka, które czynią go wyjątkowym, stawiając wyso-ko poprzeczkę odpowiedzialności w wa-runkach ograniczoności zasobów nie-zbędnych do prawidłowego zaspokajania nieograniczonych potrzeb zdrowotnych. Należy zachować równowagę pomiędzy postrzeganiem zysku przez pryzmat eko-nomii a zdrowiem, bezpieczeństwem i sa-tysfakcją pacjentów.

Mogłaby Pani wskazać swój osobisty autorytet w ochronie zdrowia? Dlacze-go właśnie ta osoba?

Od lat obserwuję i podziwiam pracę wie-lu skutecznych menedżerów ochrony zdrowia. Na moich wykładach i wystą-pieniach z zakresu przywództwa przy-wołuję zarówno reprezentantów sektora publicznego, przykładowo prof. Henry-ka Skarżyńskiego – Dyrektora Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Świa-towego Centrum Słuchu w Kajetanach, dr. Wojciecha Puzynę – Prezesa Centrum Medycznego „Żelazna” w Warszawie, jak również prezesów spółek prywatnych, jak chociażby Annę Rulkiewicz z LUX MED czy Piotra Gerbera z EMC Instytut Medyczny. Podziwiam w nich zdolność do realizowania ważnych projektów na szczeblu strategicznym, naukowym, fi-nansowym i politycznym. Są przykła-dem przywódców transformacyjnych, nakreślających wizję organizacji zdolnej do innowacyjności, komunikatywności i elastyczności na wszystkich szczeblach struktury, co prowadzi do pozytywnych zmian i motywuje do nowych działań. Inspirują siebie i swoich współpracowni-ków do zrobienia więcej niż pierwotnie uznano za możliwe, przez podwyższanie świadomości znaczenia i wartości wyko-nywanych zadań.

Przejdźmy do kwestii zarządzania publicznym i prywatnym podmiotem medycznym. Czy tutaj można wska-zać różnice?

Polski rynek ochrony zdrowia od lat oparty jest na symbiozie sektora prywat-nego i publicznego. W zależności od spe-cyfiki lokalnego rynku oraz rodzaju lecz-nictwa, udział podmiotów prywatnych na tle publicznych jest różny. I podobnie jak na rynkach komercyjnych, niektó-re organizacje silnie ze sobą konkurują, a inne trwale i skutecznie współpracują, dzieląc się zadaniami i zasobami. Więk-szość z tych podmiotów łączy fakt finan-sowania swojej działalności ze środków publicznych, których pozyskanie i roz-liczenie determinuje posiadanie specja-listycznej wiedzy prawnej i kompeten-cji zarządzania procesem leczniczym zgodnie z powszechnie obowiązujący-mi regulacjami. Pomimo istnienia wy-raźnych różnic w prawach i obowiąz-kach podmiotów prywatnych i spółek prawa handlowego względem SPZOZ, każdy z menedżerów powinien znać wa-runki prowadzenia działalności w róż-

nych wariantach własnościowych, aby możliwe było przewidywanie zacho-wań konkurencji oraz planowanie włas-nych działań strategicznych, w tym rów-nież przekształcenia formy organizacyj-no-prawnej.

Nic jednak nie powinno zwalniać któ-rejś z wymienionych grup menedżerów z konieczności posiadania i rozwijania wiedzy oraz umiejętności związanych ze skutecznym planowaniem, sprawnym organizowaniem pracy, efektywnym de-legowaniem i przewodzeniem ludźmi. Warunkiem optymalizacji decyzji me-nedżerskich jest zdolność do identyfika-cji możliwych opcji strategicznych, ich obiektywna, wyważona ocena, oparta na właściwych kryteriach, a w finale – wybór właściwego wariantu. Lider każ-dej placówki musi inspirować, organizo-wać i wdrażać skuteczną realizację wizji oraz utrzymywać tę wizję nawet wów-czas, gdy wymaga to poświęceń. W kon-sekwencji lider musi posiadać umie-jętność identyfikowania działań, któ-re muszą być podjęte dzisiaj, i tych do odłożenia na przyszłość. Różnica może tkwić w warunkach realizacji.

Menedżerowie podmiotów prywat-nych to najczęściej ich właściciele, za-tem proces wdrożenia strategii jest znacznie prostszy. Liderzy podmiotów publicznych muszą swoją wizją zarazić nie tylko pracowników, ale również or-gany właścicielskie narażone na wpły-wy polityczne. Na przykład optymalne strategie rozwoju szpitala w powiecie nie zawsze mieszczą się w akceptowalnych przez lokalne władze scenariuszach. Tym samym zdolności budowania rela-cji oraz odwaga w przełamywaniu sche-matów myślenia i działania okazuje się szczególnie cenna wśród menedżerów podmiotów publicznych.

Jak ocenia Pani Doktor obecny po-ziom zarządzania szpitalami, klinika-mi, przychodniami w Polsce? Co nale-żałoby poprawić, co zmieniło się na plus w ostatnim czasie?

Ostatnie 25 lat wolnej Polski to również okres ogromnych zmian w polskich szpi-talach, klinikach i przychodniach. Bar-dzo szeroka modernizacja i unowocześ-nienie infrastruktury zostało pobudzone przede wszystkim prywatnymi inwesty-cjami oraz napływem środków europej-skich w ostatniej perspektywie finanso-wej. Zarówno właściciele publiczni, jak


2�

R o z m o w y

również prywatni, dostrzegli potrzebę radykalnej zmiany warunków realizacji świadczeń, czego przejawem jest rozbu-dowa szpitali i ich wyposażenie w naj-nowszy sprzęt i aparaturę medyczną. Pol-ska medycyna nie odbiega od tej euro-pejskiej, a jak wskazują ostatnie sukcesy polskich lekarzy – zalicza się do świato-wej czołówki. Zasadniczym problemem jest jednak organizacja opieki i dostęp-ność do niej, która plasuje nas w ogo-nie Europy. Polska, jako jeden z nielicz-nych krajów objętych Europejskim Kon-sumenckim Indeksem Zdrowia (EHCI), miała w 2014 roku wynik gorszy niż rok wcześniej, choć ponownie zajęła 31. miejsce w badaniu, w którym ocenia-no 37 europejskich systemów ochrony zdrowia. Pomimo sukcesów w organiza-cji opieki onkologicznej, wciąż razi dłu-gi okres oczekiwania na leczenie raka, brak skutecznego systemu przeciwdzia-łania zakażeniom wewnątrzszpitalnym, brak transparentności w dostępie do świadczeń, brak wrażliwości na prawa pacjenta i niski poziom zainteresowania profilaktyką. Niwelowanie tych słabości wymaga zaangażowania wszystkich inte-resariuszy systemu. Szczególną rolę peł-nią w tym procesie regulatorzy (minister zdrowia, ustawodawca), którzy poprzez skuteczną kompozycję koszyka świad-czeń gwarantowanych, precyzyjnie de-finiującego standard i zakres świadczeń oraz projektowanie efektywnego syste-mu finansowania ochrony zdrowia (po-ziom składki, dodatkowe źródła finan-sowania itp.), określają klarowne ramy publicznego i prywatnego sektora ochro-ny zdrowia. Nie mniej nie zwalnia to sa-mych podmiotów medycznych od tro-ski o zysk mierzony zdrowiem i satys-fakcją pacjenta. Badania wskazują, że największą słabością polskiego syste-mu jest czas oczekiwania na świadcze-

nia oraz brak empatii i zaangażowania lekarzy. Wciąż zapominamy, że skutecz-nym narzędziem zarządzania relacjami wewnętrznymi i zewnętrznymi jest ko-munikacja i informacja zwrotna. Tym-czasem większość polskich pacjentów narzeka na jej brak i przedmiotowe trak-towanie. Biznes od dawna stosuje rozbu-dowane narzędzia komunikacji z klienta-mi i swoim otoczeniem, rozumiejąc po-tencjał społecznego wsparcia.

Co jest pierwszym sygnałem sugeru-jącym niewłaściwe kierowanie pla-cówką?

W teorii i praktyce zarządzania, o efek-tywności mówimy w sytuacji, gdy pla-cówka potrafi skutecznie wyznaczać swojej cele, uwzględniając wszelkie uwarunkowania, zarówno te wewnętrz-ne, jak również zewnętrzne oraz spraw-nie je realizuje, maksymalnie wykorzy-stując potencjał i optymalizując kosz-ty swej działalności. Całemu procesowi zarządzania towarzyszy jednocześnie efektywność medyczna oraz ekono-miczna, a także prawna, społeczna, mo-ralna i etyczna akceptacja. Symptomów kryzysu jest zatem w szpitalu wiele: po pierwsze rażące błędy lekarskie, po dru-gie – słaba organizacja pracy, łącznie na-rażające pacjenta na dodatkowe koszty i choroby. Po trzecie – brak zdolności do obsługi zobowiązań wymagalnych.

Ujemny wynik finansowy nie musi być postrzegany negatywnie, może być wyrazem innowacyjności szpitala, jego ciągłego inwestowania w nowe tech-nologie, rozszerzania zakresu działal-ności (oczekiwanego przez rynek), bu-dowania zdolności do oferowania co-raz lepszych świadczeń. Jeśli w ślad za inwestycjami idzie wzrost przychodów i gwarancja dalszego rozwoju placówki, ujemny wynik jest jak najbardziej zasad-ny i wskazuje na jego okresowość. Praw-dziwym symptomem kryzysu w sferze finansowej jest brak zdolności do regu-lowania zobowiązań wymaganych oraz brak sprawności w analizie kosztów. Alarm wywołują również rażące uchy-bienia medyczne i niekontrolowane od-stępstwa od przyjętych standardów.

Podsumowując naszą rozmowę: do-bry menedżer placówki medycznej to...

... lider, który skupia się na ludziach i bu-duje zaufanie. Indywidualnie podchodzi

do swoich pracowników i współpracow-ników, dostrzega ich potrzeby, umie-jętności i aspiracje, wspiera rozwój in-nych członków organizacji, nie poprze-stając rozwijać swoich kompetencji. To osoba, która wprowadza zmiany i sięga poza dotychczasowe horyzonty. Patrzy na problem jednostki i sektora z różnych perspektyw, zachęca ludzi do analizy problemu pod różnym kątem, wskazuje i inspiruje do poszukiwania nowych spo-sobów wykonywania zadań oraz nowych rozwiązań bieżących i przyszłych proble-mów. Rozwija w sobie i swoich ludziach myślenie krytyczne, uważnie słucha swych współpracowników. Dobry me-nedżer, wbrew wszelkim ograniczeniom tego sektora, postrzega przyszłość opty-mistycznie i widzi w niej szanse. Dlate-go potrafi zarazić entuzjazmem do stoją-cych przed organizacją zadań i wyzwań. Wskazuje wizję, która pociąga za nim ludzi, dając im poczucie bezpieczeństwa i szanse na osobisty rozwój. Bez jego mo-tywacji trudno o motywację innych. Sku-teczny przywódca okazuje poczucie siły i pewności siebie, mówi przy tym o sile wspólnych wartości i przekonań, podkre-ślając etyczne i moralne konsekwencje podejmowanych decyzji. Przezwycięża-jąc własny interes dla dobra grupy i or-ganizacji wzbudza szacunek dla podej-mowanych działań. W efekcie cieszy się niskim poziomem fluktuacji kadr, stabil-ną sytuacją finansową, poczuciem odpo-wiedzialności zbiorowej oraz poczuciem konsolidacji personelu, satysfakcją pra-cowników i pacjentów oraz realizacją za-mierzonych celów. W mojej opinii recep-ta na sukces w zarządzaniu nie jest skom-plikowana. Zachęcam do wykorzystania tego przepisu.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, ekspert w obszarze rozwoju organizacji, przywództwa i kapitału ludzkiego. Adiunkt w Katedrze Za-rządzania i Marketingu Uczelni Łazarskiego. Od lat wykłada, szkoli i doradza w obszarze zarządzania strategicznego i zarządzanie za-sobami ludzkimi. Dyrektor Centrum Kształ-cenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego; członek Rady NFZ; Doradca Prezydenta Pra-codawców RP w obszarze ochrony zdrowia; dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego; Dyrektor pro-gramu MBA w ochronie zdrowia; Wice Pre-zes Klastra Nowoczesna Medycyna. Posiada szerokie doświadczenie projektowe, kierowa-ła projektami badawczymi finansowanymi ze środków MNiSW oraz rozwojowymi finanso-wanymi z UE. Integratorka ludzi i idei.

»�Podstawą�rozwoju�kompetencji�menedżerskich�i�przywódczych�jest�krytyczne�myślenie�i�autoanaliza.«


R o z m o w y

Technologie uporządkują opiekęCOCIR (Europejski Komitet Koordynacyjny Przemysłu Radiologicznego, Elektromedycznego i Ochrony Zdrowia) to wiodąca europejska organizacja handlowa reprezentująca firmy sektora nowoczesnych technologii medycznych. Z Sekretarz Generalną Nicole Denjoy rozmawiamy o perspektywach dla rynku e-zdrowia, polityce proinnowacyjnej oraz nieuniknionych przeobrażeniach w ochronie zdrowia.


28

R o z m o w y

Medycyna coraz częściej sięga do roz-wiązań informatycznych. Technologie obrazowania rozwijają się w błyska-wicznym tempie, do gry wchodzą na-rzędzia e-zdrowia. Jak dziś wygląda sektor innowacji w medycynie i jakie trendy zdominują jego rozwój?

Europejskie systemy ochrony zdrowia czekają drastyczne zmiany. Ekosystem, w którym działają, przeobraża się, po-jawiają się nowi gracze na rynku, nowe warunki. Główną bolączką są rosnące koszty oraz brak jednolitych norm, cze-go efektem jest niska skuteczność oraz nieuzasadniona zmienność i niejedno-rodność procedur podejmowania decy-zji klinicznych w grupie świadczenio-dawców. Z holistycznego punktu widze-nia można by powiedzieć, że systemy ochrony zdrowia stały się niedopasowa-ne do otoczenia.

Sektor ICT (red.: technologii informa-cyjno – komunikacyjnych, ang. informa-tion and communications technologies) w ochronie zdrowia tworzy obecnie po-nad 1500 firm, w 80% są to małe i śred-nie przedsiębiorstwa. Koncepcja opieki zintegrowanej – opierająca się na likwi-dowaniu granic pomiędzy poszczegól-nymi podmiotami i elementami w łańcu-chu świadczeń medycznych i socjalnych – powoli zaczyna być postrzegana jako jeden z najbardziej obiecujących modeli, nie tylko w Europie, ale i na całym świe-cie. Łatwiejszy dostęp do wyższej jako-ści i bezpieczniejszej oraz efektywnej kosztowo opieki zdrowia możliwy jest tylko poprzez transformację dotychcza-sowych mechanizmów dystrybucji zdro-wia w kierunku podejścia skupionego na pacjencie, gdzie opieka zdrowotna i so-cjalna przenikają się wzajemnie. Chory odgrywa w tym układzie rolę centralną i na nim koncentruje się organizacja sy-stemu.

Nadchodzi era opieki zintegrowanej. Placówki ochrony zdrowia i lekarze będą dzielić się danymi na temat pacjenta, bli-sko ze sobą współpracować, wymieniać wiedzą dotyczącą najlepszych praktyk klinicznych. Punkt ciężkości przesunie się na ciągłość leczenia, prewencję, za-rządzanie chorobami zamiast leczenia skutków chorób, lepsze zrozumienie me-chanizmów kierujących zdrowiem po-pulacji. Technologie e-zdrowia odegrają kluczową rolę we wspomnianym proce-sie przeobrażeń modelu systemu opieki zdrowotnej. Stanie się to za sprawą ros-

nącej dostępności usług ICT, począwszy od gromadzenia i swobodnej wymiany danych, ich przetwarzania na potrzeby podejmowania decyzji, większego bez-pieczeństwa, które z kolei otworzy drzwi do bardziej szczegółowego kolekcjono-wania informacji i ich analizy. Niemniej-sze znaczenie zyskają portale informacji medycznych, specjalne aplikacje, syste-my wspomagające podejmowanie decy-zji klinicznych i zarządczych, inteligen-tne urządzenia monitorujące stan zdro-wia.

Obecnie ICT w ochronie zdrowia po-zostaje daleko w tyle za innymi sektora-mi, jak chociażby bankowością czy tu-rystyką. Jestem jednak przekonana, że reorientacja w stronę opieki zintegrowa-nej stanie się motorem napędowym dla nowych technologii. Coraz większe zna-czenie e-zdrowia można dostrzec obser-wując politykę Unii Europejskiej, w tym inicjatywy i strategie mające na celu in-tegrację danych medycznych pacjen-tów, zamieszkujących wszystkie pań-stwa członkowskie, w ramach jednego systemu. Mamy nadzieję, że to dopiero pierwsze kroki prowadzące do harmoni-zacji strategii i likwidacji niekorzystnej fragmentaryzacji rynku ICT.

W jaki sposób nacisk na integrację opieki nad pacjentem zmieni cały sek-tor?

Po pierwsze szpitale staną przed koniecz-nością zreformowania swojego podej-ścia do chorego i redefinicji własnej roli w systemie. Będą musiały ograniczyć liczbę łóżek, przekształcić się w kierun-ku wybranej, wąskiej specjalizacji, dzie-lić się informacją nie tylko z samym pa-cjentem, ale także z innymi świadcze-niodawcami zaangażowanymi w proces leczenia i opieki nad chorym. To będzie wymagało otwarcia budowanych przez długi czas szczelnych silosów informa-cyjnych. W nowych warunkach, osiąga-nie założonych celów finansowych oraz jakościowych stanie się niemożliwe bez większego zaangażowania technologii cyfrowych, gdzie zbieranie, przetwarza-nie i udostępnianie danych odbywa się elektronicznie.

Po drugie, sama ochrona zdrowia zmienia się z modelu leczenia chorób na model prewencji i profilaktyki oraz wczesnej diagnozy. Celem nadrzędnym stało się zatrzymanie wzrostu odsetka osób chorych przewlekle. Żeby to osiąg-

nąć, musimy w większym stopniu współ-dzielić i wykorzystywać informacje me-dyczne na temat pacjenta, niezależnie od tego, w którym miejscu zostały zgroma-dzone: w szpitalu, u lekarza rodzinnego, w domu, w systemie opieki społecznej. Tutaj do gry wchodzą elektroniczne kon-ta zdrowia wdrażane na poziomie regio-nalnym lub krajowym, wykorzystujące technologię chmury, gwarantujące bez-pieczeństwo przechowywanych danych. Odejście od dokumentacji papierowej uwolni dane od miejsca ich fizycznego przechowywania.

Kolejnym wyzwaniem będzie upo-rządkowanie, znormalizowanie i wyko-rzystanie danych medycznych genero-wanych przez samego pacjenta (indywi-dualne notatki), urządzenia pomiarowe (np. ciśnieniomierze) czy sprzęt diagno-styczny. Ta mieszanka danych, określa-na jako „big data”, może okazać się stra-tegiczna z punktu widzenia zdrowia jed-nostki oraz w szerszym znaczeniu – ze względu na możliwość wyławiania tren-dów populacyjnych. Obserwujemy po-nadto bardzo szybki rozwój zdrowotnych aplikacji mobilnych, projektowanych za-równo dla osób chorych i zdrowych oraz lekarzy. W ten sposób dwa rozdzielne dotąd światy – ochrony zdrowia i tech-nologii informacyjnych – zazębiają się ze sobą, tworząc nowy model, w którym każdy człowiek może być monitorowany i kierowany w stronę optymalnych rezul-tatów zdrowotnych.

Z jednej strony występują silne tren-dy technologiczne, z drugiej – twar-de ramy regulacji prawnych i polity-ki zdrowotnej. Czy europejski rynek sprzyja rozwojowi innowacji e-zdro-wia?

O ile wizja opieki zintegrowanej jest w miarę przejrzysta, uporządkowana i zrozumiała, to jeszcze nie do końca wiemy, jak ją zrealizować. Sprawy kom-plikują się biorąc pod uwagę duże roz-proszenie i zróżnicowanie graczy obec-nych na rynku, którymi kierują czasa-mi odmienne interesy. Europa składa się z różnych kultur. Ochrona zdrowia i e-zdrowie także są mocno zdywersyfi-kowane. Potrzebujemy nowego modelu biznesowego, aby nadać zmianom roz-pędu. Jednym z nich będzie rezygnacja z dotychczasowego finansowania świad-czeń medycznych w modelu „opłata za procedurę”, który prowadzi do maksy-malizacji produktywności świadczenio-


R o z m o w y

dawców bez efektywności kosztowej, a w efekcie – do nadkonsumpcji świad-czeń medycznych. Niezbędne będzie wprowadzenie nowych strategii finan-sowania, gdzie system refundacji fawo-ryzuje przede wszystkim jakość usług.

Same technologie i rozwiązania e-zdrowia są już dostępne, ale nie cho-dzi tylko o czysto techniczne przygoto-wanie. Musi za tym iść zmiana w men-talności i zarządzaniu sektorem, we wszystkich grupach uczestników rynku. Zdrowie pacjenta wymaga współpra-cy, dzielenia się informacją, zaangażo-wania, a to z kolei – wzajemnego zaufa-nia i optymizmu w stosunku do narzędzi ICT. Te trudno wytworzyć bez dokładnej wiedzy na temat zastosowania i użytko-wania e-narzędzi. E-umiejętności nie są niestety elementem programów eduka-cyjnych w grupach pracowników ochro-ny zdrowia, zwłaszcza lekarzy i pielęg-niarek. Niewiedza prowadzi do sceptycz-nych postaw i bardzo spowalnia proces adaptacji technologii na rynku. Trzeba również pamiętać, że ewolucja techno-logii wygeneruje wkrótce zapotrzebo-wanie na zupełnie nowe zawody zwią-zane z m.in. obróbką i zarządzaniem danymi.

Prawdziwym bólem głowy dla no-wych technologii w ochronie zdrowia jest interoperacyjność. Mówimy bo-wiem o ogromnym ekosystemie skła-dającym się z ludzi, organizacji, firm, wiedzy, norm. Próba zintegrowania po-szczególnych aktorów na tej scenie, sy-stemów IT o odmiennych standardach, instytucji zajmujących się różnymi dy-scyplinami medycyny, kultur, języków, regulacji prawnych i administracyjnych jest potężnym wyzwaniem. Wyzwaniem jeszcze trudniejszym, gdy uwzględnimy ograniczenia budżetowe, reżimy ochro-ny danych osobowych, specyfikę syste-mów wymiany informacji i ciągle zbyt powolną digitalizację sektora.

Jakich konkretnie zmian oczekuje ry-nek?

Technologie rozwijają się i ewoluują bardzo szybko, a to rodzi potrzebę stwo-rzenia dobrze przemyślanych i sięgają-cych daleko w przyszłość regulacji na poziomie międzynarodowym. Nowe za-sady nie oznaczają dodatkowych prze-pisów, ale dobrze skonstruowane normy administracyjne i prawne oraz równo-wagę na poziomie standardów między-narodowych. Akceleratorem rozwoju byłaby z pewnością harmonizacja stan-dardów na poziomie Unii Europejskiej. W ten sposób zagwarantowany został-by przepływ sprawdzonych technologii i wiedzy opartej na najlepszych prak-tykach, co w efekcie oszczędza wielu wysiłków i nakładów ponoszonych na zdublowane koncepcyjnie lub nie wno-szące wartości dodanych narzędzia. Dziś każdy kraj w ramach granic UE stosu-je różne systemy refundacji świadczeń zdrowotnych. Tak długo, jak nie prze-obrazimy ich na wspomniany wcześniej model premiujący jakość, nie możemy oczekiwać nastawienia na produktyw-ność i szybkiego rozwoju technologii informacyjnych na poziomie świadcze-niodawców. Za usługę medyczną – nie-zależnie od tego czy jest innowacyjna czy nie, abstrahując od elementów na nią się składających oraz poziomu ja-kości – szpitale otrzymują te same pie-niądze. To utrwala konserwatywny mo-del opieki nad chorymi i blokuje rozwój koncepcji opieki nad osobami zdrowy-mi, w znaczeniu prewencji.

Jednym z zadań COCIR jest wspiera-nie i promocja takich regulacji w ochro-nie zdrowia, które będą stabilną podpo-rą dla innowacyjności, premiując efek-tywność kosztową i prowadząc w efekcie do ułatwionego dostępu pacjentów do ochrony zdrowia oraz likwidacji nierów-ności w zdrowiu.

A jak zwiększyć wpływ e-zdrowia na tworzenie lepszej rzeczywistości ochrony zdrowia?

E-zdrowie oraz rozwiązania ICT mogą być elementami budowania lepszej opie-

ki zdrowotnej. Każdy obywatel, nawet jeżeli nie jest jeszcze pacjentem, powi-nien być w centrum systemu.

COCIR opracował 10 rekomendacji dla kreatorów polityki zdrowotnej i pod-miotów rynku zaangażowanych w ochro-nę zdrowia, których celem jest zwiększe-nie znaczenia e-zdrowia. Są to:– zdefiniowanie spójnej wizji e-zdrowia

w Europie na poziomie regionalnym, krajowym oraz ustanowienie długo-terminowych celów polityki zdrowot-nej;

– przełamanie dotychczasowej defrag-mentacji systemów e-zdrowia poprzez zrównoważone planowanie inwestycji i systemy biznesowe wspierające nowe modele zarządzania w sektorze;

– rozwój stabilnego modelu ekonomicz-nego z innowacyjnym modelem refun-dacji świadczeń medycznych dla więk-szej odpowiedzialności finansowej w całym łańcuchu świadczenia usług (od profilaktyki do rehabilitacji i opie-ki domowej), z zaangażowaniem tech-nologii e-zdrowia;

– budowa zaufania pomiędzy uczestni-kami rynku, z uwzględnieniem pra-cowników ochrony zdrowia, z naci-skiem na poszerzanie wiedzy o ko-rzyściach e-zdrowia;

– wspieranie większego zaangażowania pacjentów z akcentem na personaliza-cję usług medycznych;

– rozwój międzynarodowych standar-dów w zakresie interoperacyjności e-zdrowia;

– wypracowanie prawnej przejrzysto-ści i ram regulacyjnych dla swobod-nego przepływu usług zdrowotnych w łańcuchu ochrony zdrowia, również w aspekcie transnarodowym. Stworze-nie gwarancji bezpieczeństwa danych medycznych;

– stworzenie warunków dla konkuren-cyjnego rynku e-zdrowia w Europie, likwidowanie technicznych, admini-stracyjnych, finansowych i prawnych barier pomiędzy państwami członkow-skimi;

– wzmocnienie międzynarodowej pozy-cji europejskiego przemysłu zdrowia, jako eksportera konkurencyjnych na-rzędzi, umiejętności, wiedzy i know-how;

– stymulacja innowacji, badań i rozwo-ju w obszarze opieki społecznej, zdro-wia, ICT i nauki.

Dziękuję za rozmowę.Rozmawiał: Artur Olesch

»�E-zdrowie�odegra�strategiczną�rolę�w�procesie�transformacji�modelu�ochrony�zdrowia�w�kierunku�opieki�zintegrowanej.«

1 rok

5 lat

10 lat


30

RZUĆ PALENIEDym papierosowy zabija co roku 6 milionów ludzi na świecie (ponad 5 milionów palaczy i 600 000 biernych palaczy). Naukowcy zidentyfikowali w nim ok. 4000 substancji chemicznych, w tym 250 szkodliwych i 50 rakotwórczych. Co się dzieje w organizmie człowieka po rzuceniu palenia?

Po 20 minutachZanika silne działanie nikotyny w organizmie. Puls, rytm serca

i ciśnienie stopniowo obniżają się. Ręce i stopy stają się lepiej ukrwione

oraz osiągają prawidłową temperaturę.

Po 24 godzinachZmniejsza się ryzyko nagłego

zawału serca.

Po 48 godzinachNikotyna zostaje wydalona z ciała

człowieka. Poziom tlenu we krwi stabili-zuje się. Zapachy i smaki odczuwane są

coraz intensywniej – powodem jest rege-neracja receptorów węchu i smaku.

Po 3 dniachPoprawia się funkcjonowanie dróg

oddechowych.

Po 2–3 tygodniachWydajność płuc i dotlenienie organizmu

ulegają wyraźnej poprawie. Zanika szkodliwe przyzwyczajenie organizmu

do nikotyny. Słabną również symptomy uzależnienia, takie jak niepokój, drażliwość, wewnętrzna pustka.

Rosnący od momentu rzucenia nałogu apetyt, powraca do normy.

Po 3 miesiącachPojemność płuc zwiększa sięo 30 procent.

Po 3–9 miesiącachZmniejsza się intensywność i częstość kaszlu, wydłuża oddech. Pęcherzyki płucne stopniowo odzyskują normalną funkcjonalność i wydajność. Ich zdolność transportowania fl egmy, a tym samym – oczyszczania płuc – poprawia się, podobnie jak w przypadku oskrzeli. Odporność organizmu rośnie, spada ryzy-ko infekcji.

Po 1 rokuRyzyko chorób serca i układu krwionośnego spada o 50% w stosunku do okresu aktywnego palenia papierosów.

Po 5 latachRyzyko raka jamy ustnej, gardła, przełyku i pęcherza moczowego zostaje zredukowane o połowę. U kobiet ryzyko raka macicy powraca do poziomu dla osób niepalących.

Po 10 latachRyzyko zachorowania na raka płuc jest już takie samo jak u osób, które nie palą papierosów. Jednak w pewnym stopniu nie da się wykluczyć niebezpieczeństwa chorób odtytoniowych.

Prawdopodobieństwo wystąpienia raka krtani i trzustki nadal spada. W kolejnych latach obniża się ryzyko chorób serca i układu krwionośnego do poziomu typowego dla osób niepalących.

Oczekiwana średnia długość życiamężczyzn palących ponad 10 papierosów

dziennie jest mniejsza o 9,4 lat od średniej dla ogółu społeczeństwa.

W grupie kobiet spadek wynosi 7,3 lat.

Osoby, które rzucają palenie w wieku 30 lat, cechuje taka sama oczekiwana długość życia jak w przypadku osób,

które nigdy nie paliły. Źródło: infografi ka – Zeit Wissen (6/2014), dane wg WHO

p R a k t y k a


p R a k t y k a

Od początku roku obowiązują przepisy dotyczące pakietu onkologicznego. Szcze-gólne zasady postępowania w przypadku podejrzenia nowotworu miały stać się remedium na problemy pacjentów z szybkim dostępem do diagnostyki i leczenia. Wokół nowych rozwiązań pojawia się jednak sporo wątpliwości.

dzeniu dotyczącym priorytetów zdro-wotnych z 2009 roku, w którym za cel postawiono między innymi zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umie-ralności z powodu nowotworów złośli-wych. Wprowadzenie pakietu onkolo-gicznego jest więc uzasadnione, warto jednak przyjrzeć się, jak nowości spraw-dzają się w praktyce.

Trudne początkiOd czasu ogłoszenia sztandarowego pro-jektu Ministerstwa Zdrowia, informacje

na temat założeń reformy i płynących z niej korzyści pojawiały się regularnie we wszystkich mediach. Dla pacjentów przygotowano akcję informacyjną w po-staci reklam i strony internetowej z ry-sunkami znanego autora. Można jedy-nie zadawać sobie pytanie, czy celem re-klamy leczenia nowotworów miało być podniesienie poczucia bezpieczeństwa pacjentów, czy poprawa wizerunku Mi-nisterstwa Zdrowia i NFZ. W ramach działań wdrożeniowych zaoferowano również szkolenia dla lekarzy. Mimo to, organizacje zawodowe bardzo krytycz-nie oceniają pakiet, a w szczególności termin jego wprowadzenia.

Zastrzeżenia wydają się uzasadnione, gdy prześledzi się daty publikacji głów-nych aktów prawnych tworzących pa-kiet onkologiczny. Nowelizacja ustawy dotyczącej zasad udzielania świadczeń

Foto: www.mz.gov.pl

Pakiet wąptliwości

iwONA MAgdAleNA AleksANdrOwicZPrawnik w NZOZ „Przychodnia” sp. z o.o.

Wprowadzenie nowych regulacji mia-ło przyczynić się do poprawy efektyw-ności diagnostyki i leczenia onkologicz-nego. Według danych WHO, nowotwory złośliwe są drugą przyczyną zgonów po chorobach układu krążenia, przy czym przedwczesna umieralność na chorobę nowotworową dotyczy coraz młodszych osób. Potrzebę podjęcia odpowiednich działań potwierdzono już w rozporzą-


32

p R a k t y k a

ukazała się w końcu sierpnia, natomiast rozporządzenie ustalające wzór karty diagnostyki i leczenia onkologicznego, nazywanej najczęściej kartą onkologicz-ną, opublikowano 9 grudnia. Biorąc pod uwagę konieczność przeszkolenia per-sonelu medycznego, pracowników od-powiedzialnych za rejestrację i rozlicza-nie świadczeń, a także dokonanie zmian w oprogramowaniu – czasu było niewie-le. Dwa lata temu analogiczna sytuacja miała miejsce przy okazji wprowadzania systemu eWUŚ. Świadczeniodawcy mu-szą dostosować się do zmian w prawie, ale ustawodawca powinien zapewnić od-powiednie warunki do realizacji świad-czeń według nowych przepisów.

POZ rozdaje kartyO ile wprowadzany równolegle pakiet kolejkowy koncentruje się na leczeniu specjalistycznym, o tyle pakiet onkolo-giczny opiera się w dużej mierze na le-karzach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Krótki czas oczeki-wania i swoboda dostę-pu do lekarza POZ zo-stały wykorzystane, żeby maksymalnie ułatwić pacjentom do-stęp do szybkiej diag-nostyki i leczenia.

Kluczową rolę od-grywa karta onko-logiczna zastępują-ca skierowania na re-alizację poszczególnych świadczeń, a także będąca zbiorem wszelkich danych niezbędnych do po-twierdzenia lub wykluczenia choroby nowotworowej. Uprawnienia do wyda-wania kart przyznano wszystkim leka-rzom POZ, jednak w przypadku niskiej skuteczności lekarz straci możliwość wystawiania tego dokumentu. W celu przywrócenia uprawnień będzie musiał odbyć szkolenie. Z jednej strony nowe rozwiązania premiują jakość świadczeń i skuteczność w leczeniu, z drugiej – pro-wadzą do różnicowania lekarzy w POZ. Pacjent będzie mógł zrezygnować z le-czenia przez lekarza nieposiadającego uprawnień do wydawania kart onkolo-gicznych i nie wpłynie to na obowiązek wniesienia opłaty za zmianę deklaracji.

Co istotne, karta onkologiczna może zostać wydana przez lekarza POZ podej-rzewającego nowotwór, natomiast prze-pisy jasno wskazują, że w przypadku le-karza udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych lub szpital-

nych, niezbędne jest stwierdzenie nowo-tworu, a nie tylko podejrzenie.

Karta onkologicznaPoczątkowo planowano wprowadze-nie kart w kolorze zielonym. Ostatecz-nie zrezygnowano z tego zamierzenia pod wpływem sugestii, że charaktery-styczny wygląd zewnętrzny dokumen-tacji medycznej będzie umożliwiał oso-bom postronnym identyfikację proble-mów zdrowotnych pacjenta. Podobna argumentacja przesądziła o zaprzestaniu wydawania różowych recept na leki nar-kotyczne w 2013 roku. Karta w kolorze zielonym występuje natomiast w znaku graficznym służącym do oznaczenia le-karzy i podmiotów leczniczych realizu-jących szybką terapię onkologiczną.

Karta onkologiczna musi być opa-trzona unikalnym numerem w postaci kodu kreskowego. Zgodnie z ogólną za-sadą, w dokumentacji indywidualnej we-

wnętrznej dokonuje się wpisu o wydaniu dokumentacji indywidualnej zewnętrz-nej, zawierającego dokładny opis, lub załącza jej kopię. Zasadnym zatem jest dołączenie do dokumentacji medycznej pacjenta kopii wydanej karty, tym bar-dziej, że w przypadku zmiany świadcze-niodawcy dla potrzeb diagnostyki lub le-czenia onkologicznego, kartę otrzymuje pacjent. Na świadczeniodawców nałożo-no również obowiązek bezpłatnego wy-dawania pacjentom dokumentacji me-dycznej dotyczącej diagnostyki onkolo-gicznej.

co dalej?Pakiet onkologiczny to interesująca pro-pozycja, pytanie tylko czy nie korzyst-niejsze byłoby wprowadzenie kom-pleksowych rozwiązań zamiast zmian dotyczących jednej grupy problemów zdrowotnych. Dotychczas główną trud-nością w przypadku podejrzenia nowo-tworu był wydłużony czas oczekiwa-

nia na konsultacje czy badania diagnostyczne. Przy pra-widłowym prowadzeniu list oczekujących, ter-min dziewięciu, a doce-lowo siedmiu tygodni na szybką terapię onkolo-giczną mógłby być reali-zowany w oparciu o do-tychczasowe regulacje. Zamiast tworzyć kolej-ny wyjątek w postaci odrębnej listy pacjentów

rejestrowanych na podsta-wie karty, należałoby precyzyjniej roz-graniczyć, jakie kryteria medyczne kwa-lifikują do uznania pacjenta za przypa-dek pilny. Bezwzględnie należy również egzekwować przepis mówiący, że świad-czeniobiorcę zakwalifikowanego do ka-tegorii medycznej „przypadek pilny” umieszcza się na liście oczekujących przed pacjentami uznanymi za przypa-dek stabilny. Pacjenci pilni powinni być obsługiwani przed wszystkimi przypad-kami stabilnymi, a nie jedynie rejestro-wani na termin np. za trzy miesiące za-miast za osiem.

Czy pakiet onkologiczny wykreuje nową rzeczywistość w ochronie zdro-wia, czy wprowadzi tylko drobne zmia-ny, będzie można ocenić z perspektywy czasu. Z pewnością jednak podjęty zo-stał bardzo istotny temat i trudno będzie ustawodawcy wycofać się z obietnic zło-żonych osobom dotąd bezsilnym wobec opieszałości systemu.

»�Z�jednej�strony�nowe�rozwią-zania�premiują�jakość�świadczeń�i�skuteczność�w�leczeniu,�z�dru-giej�–�prowadzą�do�różnicowania�lekarzy�w�POZ.«


p R a k t y k a

CO NOWEGO?

ULGA W PRZEWLEKŁYM BÓLUChroniczny ból to problem milionów ludzi na całym świecie. Ogranicza aktywność, pogarsza samopoczucie, zaburza zdrowy sen wpływając negatywnie na jakość życia. Środki farmakologiczne, mogące wywoływać skutki uboczne, nie są idealnym remedium. Czy ulgę przyniesie technologia? Quell to urządzenie, które stymuluje zakończenia nerwowe. W ten sposób wyzwalany jest natu-ralny mechanizm blokowania bólu w centralnym systemie nerwowym. Urządzenie rekomendowane przez lekarzy może być stoso-wany w ciągu dnia i w nocy, ulga odczuwana jest już po 15 minutach. Użytkownik monitoruje przebieg terapii z pomocą smartfo-na, m.in. kontrolując jakość snu. Quell pojawi się w sprzedaży na wiosnę 2015 roku.

ELEKTRONIKA POMOŻE

W ODCHUDZANIUEpidemia otyłości to dziś jeden z najpoważniejszych proble-mów zdrowia publicznego. Maestro firmy EnteroMedics ma pomóc w leczeniu skrajnej otyłości przede wszystkim osobom, u których zwiększona waga ciała wynika z zaburzeń metabo-licznych. Niewielki implant wysyła impulsy elektryczne do znajdujących się w żołądku zakończeń nerwowych, sterując subiektywnym poczuciem głodu i sytości. Urządzenie zostało przetestowane przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) i wszczepione już ponad 600 pacjentom.

SENSOR WYKRYWAJĄCY

UDAR MÓZGUZespół inżynierów z Samsung C-Lab konstruuje ubieralne urzą-dzenie do monitorowania stanu zdrowia na podstawie fal móz-gowych. EDSAP (Early Detection Sensor & Algorithm Packa-ge), czyli pakiet czujników i algorytmu wczesnego ostrzega-nia ma na celu pomóc zapobiegać udarom mózgu przy użyciu smartfona lub tabletu. Czujniki EDSAP umieszczone w urzą-dzeniu zakładanym na głowę zbierają i bezprzewodowo prze-syłają dane o falach mózgowych do mobilnej aplikacji, która analizując je określa prawdopodobieństwo wystąpienia udaru. Cała operacja trwa 60 sekund.


34

p R a k t y k a

Źródło i zdjęcia: Quell, Samsung,EnteroMedics, Tru-D, Liif – Tricella

BEZLITOSNY ZABÓJCA BAKTERIIOporne na środki dezynfekujące bakterie są często źródłem niebezpiecznych zakażeń szpitalnych. Tru-D to system dezynfekcji promieniami UVC (światło ultrafioletowe), które są zabójcze dla mikroorganizmów. Cały system, dostępny w postaci poręcznego i mobilnego modułu, pozwala dezynfekować całe środowisko szpitalne: pokoje pacjentów, pomieszczenia intensywnej terapii, sale operacyjne i przestrzenie publiczne. Promieniowanie UVC likwiduje najniebezpieczniejsze patogeny. Po pierwszym użyciu ginie 99,9% szczepów bakterii należących do enterokoków z wykształconym mechanizmem oporności na glikopeptydy (VRE – Vanco-mycin-Resistant Enterococcus). Urządzenie w wersji Tru-D Sensor 360 ocenia najpierw czas niezbędny do przeprowadzenia dezyn-fekcji, biorąc pod uwagę geometrię pomieszczenia, umeblowanie, rodzaj powierzchni. Wszystkie dane z wykonywanych operacji przesyłane są do specjalnego systemu i mogą być analizowane np. przez służby odpowiedzialne za higienę pomieszczeń.

JUŻ NIE ZAPOMNISZ ZAŻYĆ

LEKARSTWAInteligentne pudełko na tabletki, które przypomina o koniecz-ności zażycia leku oraz wysyła alarm w przypadku pominięcia dawki. Liif firmy Tricella posiada wbudowane czujniki moni-torujące, czy tabletka została wyjęta z opakowania. Specjalna aplikacja na smartfona pozwala kontrolować farmakoterapię in-dywidualną lub bliskich osób (np. dzieci). Wymienna bateria za-pewnia nieprzerwane działanie urządzenia nawet do 1 roku.


p R a k t y k a

www.ec.europa.eu

211 separate responses from public aut-horities, healthcare providers, patients’ organisations and web entrepreneurs, in-side and outside the EU, gave feedback on eleven issues related to the uptake of mHealth in the EU. While recent stati-stics confirm that national and EU fun-ding initiatives are bearing fruit and that Europe is set to become the largest mar-ket by 2018, responses indicated that more remains to be done so that EU en-trepreneurs can effectively access this booming market.

Results– 97 respondents believe that strong pri-

vacy and security tools (such as data encryption and authentication mecha-

nisms) are needed to build users' trust. Half of the respondents called for a strengthened enforcement of data protection and the rules applicable to mHealth devices.

– Nearly half of the respondents ask for more patient safety and transparency of information, by means of certifica-tion schemes or quality labelling of li-festyle and wellbeing apps. Neverthe-less, some warn against the risks of over-regulation.

– Web entrepreneurs consider it difficult to access the market due to the lack of a clear regulatory framework, intero-perability and common quality crite-ria.

– 71 respondents think performance and safety requirements and liability rules applicable to lifestyle and wellbeing

apps should be clarified, through le-gislation, self-regulation or guidance.

– A fifth of respondents believe more evidence is needed on the cost-effec-tiveness of mHealth. 21 respondents referred to specific studies and proje-cts which have demonstrated efficien-cy gains. For example, according to-one study, trials in the Nordic coun-tries have shown that mHealth could generate a 50-60% reduction in ho-spital nights and re-hospitalization for patients with Chronic Obstructive Pul-monary Disease. The same study esti-mates that mHealth could reduce ove-rall elderly care expenditure by 25%.

Respondents also suggested that:– EU and national actions should ensu-

re interoperability of mHealth solu-tions with Electronic Health Records (EHRs) for continuity of care and for research purposes.

– Greater emphasis should be put on actions to promote open standards and the use of the common open architec-ture or open Application Programming Interfaces.

mHealth in Europe: Preparing the ground

– consultation results published

Privacy and security, patient safety, a clear legal framework and better evidence on cost-effectiveness are all required to help mobile Health care (“mHealth”) flourish in Europe, according to the responses to a European Commission public consultation.

Foto: www.picjumbo.com


3�

p R a k t y k a

Foto

: ww

w.m

obile

heal

thgl

obal

.com

– Health professionals, care-givers and users should be actively involved in co-designing mHealth solutions.

Next stepsThe Commission will, in the course of 2015, discuss with stakeholders the op-tions for policy actions (legislation, self- or co-regulation, policy guidelines, etc.). A series of actions to support mHealth deployment are already foreseen un-der Horizon 2020 and will be taken into

account in future work programmes. mHealth will be one of the key topics on the agenda of eHealth Week in Riga in May 2015.

About mHealthmHealth is an emerging part of eHeal-th, where Information & Communication Technologies are used to improve heal-th products, services and processes. It is a promising area to supplement the tra-ditional delivery of healthcare. It inclu-

des applications which:– perform measurements (e.g. of gluco-

se levels)– complement medical devices (e.g. hel-

ping in the delivery of insulin by trans-mitting control signals to the pump from a mobile platform)

– remind patients they should take their medication

– provide recommendations (e.g. me-ditating techniques) to improve users' overall health & wellbeing.


o p I n I e

MArek kubicki

Zgodnie z sondażami społecznymi, mniej niż 1/3 Polaków jest zadowolonych ze służby zdrowia. Dobre oceny najczęściej wystawiają najmłodsi i najstarsi, osoby z niższym wykształceniem, pochodzące z niewielkich miejscowości. 74 proc. re-spondentów pozytywnie ocenia lekarzy pierwszego kontaktu. Cenione są przede wszystkim ich kompetencje, zaangażo-wanie w pracę. Jednak aż 85 proc. Pola-ków wskazuje na trudny dostęp do leka-rzy specjalistów, którzy oceniani są istot-nie gorzej od lekarzy POZ.1

Czy jednak Polacy są w stanie oce-nić jakość i kompetencje poszczegól-nych lekarzy oraz placówek? Skoro opi-nię o polskiej służbie zdrowia są aż tak złe, to w jaki sposób pacjenci wybiera-ją najlepsze placówki? Czym się kierują i jak przebiega proces decyzyjny?

Po pierwsze – zachwytStandardy ISO, nowoczesne zasady za-rządzania, czy każdy podręcznik mar-ketingu zawierają wskazanie o koniecz-ności badania satysfakcji pacjenta. Lo-giczne rozumowanie nakazywałoby podejrzewać, że w placówce medycz-

nej kluczowa dla pacjenta powinna być jakość leczenia. Niestety, w większości przypadków nie jest w stanie jej ocenić. Tylko wyjątkowo dobre leczenie, bądź oczywiste błędy lekarskie wykryte przez kolegów po fachu sprawiają, że oceniana jest fachowość lekarzy. Choć to przykre, to pacjent ocenia daną placówkę i leka-rza przede wszystkim według pozamery-torycznych czynników.

Budynek i lokalizacjaDla części osób starszych wizyta u le-karza to – poza aspektem medycznym – także bardzo ważne wydarzenie o cha-rakterze społecznym i towarzyskim, a dla osób samotnych – jedna z nielicznych okazji, gdy mogą sobie swobodnie po-rozmawiać z ludźmi w kolejce, bądź z samym lekarzem. Jednak dla więk-

Sposoby na zadowolonego pacjentaFoto: clevercupcakes / Foter / CC BY

Co wpływa na wybór klienta, czyli dlaczego lubimy chodzić do konkretnego lekarza bądź centrum medycznego.


38

o p I n I e

szości klientów, zwłaszcza mieszkają-cych w dużych miastach, kluczowy jest czas. Umawianie na konkretną godzinę, możliwość parkowania samochodu, czy dogodny dojazd komunikacją miejską może przesądzić o tym, czy wybierze tę, czy inną jednostkę. I w większości wy-padków standardowych przeziębień, czy nieskomplikowanych wizyt u specjalisty, to właśnie szybkie terminy i dogodna lo-kalizacja są ważniejsze od tego, jaki kon-kretnie lekarz danego dnia przyjmuje.

WnętrzaCzynnik bardzo istotny, może z wyjąt-kiem starych, zaniedbanych placówek, które dysponują dużym kontraktem z NFZ i choć się nie podobają, to klien-ci z braku bezpłatnej alternatywy i tak będą do nich chodzić. Wszystkie placów-ki prywatne, a także większość publicz-nych narażonych na konkurencję, mu-szą zachować pewne standardy. Czyste, odmalowane i odremontowane wnętrza, dostęp do bezpłatnej wody pitnej, wy-godne krzesełka, czy fotele w poczekal-ni są już raczej oczywiste dla pacjenta. Bezprzewodowy Internet, kąciki zabaw dla dzieci, kawa bądź herbata są mniej popularne, ale przynajmniej część z tych udogodnień już nie dziwi. Kluczowy jest schludny i estetyczny wygląd. Wszystkie pozostałe elementy są ważne i podnoszą jakość świadczeń, choć klienci będą ra-czej oczekiwać, że wyższa jakość będzie

zawierać się w standardowej cenie i nie będą za nią chcieli dużo więcej płacić np. w podwyższonej stawce za wizytę u spe-cjalisty.

SprzętDzięki pieniądzom unijnym, jak i róż-nym programom dofinansowania przez samorząd lokalny, dziś jednostka pub-liczna często dysponuje lepszym, a przy-najmniej porównywalnym sprzętem me-dycznym w odniesieniu do placów-ki prywatnej. Oczywiście istnieją nadal niedoinwestowane i słabo wyposażo-ne przychodnie, czy szpitale publiczne. Jednak w wielu przypadkach to właśnie w tych jednostkach – które niekoniecz-nie musiały kalkulować, czy dana inwe-stycja im się zwróci – znajduje się droż-szy sprzęt, niż w liczącym skrupulatnie amortyzacje prywatnym centrum me-dycznym. Ogólna zasada oceny sprzętu przez klienta jest taka, że nowsze, potęż-niejsze i droższe urządzenie jest lepsze niż to starsze, które w wielu przypad-kach w zupełności wystarczy. Jeżeli re-zonans magnetyczny to 3T (3-teslowy), jeżeli tomograf – najlepiej 64 rzędowy, jeżeli USG – optymalnie 3D bądź 4D, nawet jeżeli pacjent przyszedł ze złama-nym palcem i potrzebne mu jest zwykłe zdjęcie RTG i to nawet niekoniecznie cyfrowe. Posiadanie przez jednostkę no-woczesnego sprzętu, np. rezonansu, pa-radoksalnie z perspektywy klienta pod-

nosi jakość leczenia, jak i samej kon-sultacji lekarskiej. Niezależnie od tego, czy jest używany w procesie leczenia, czy nie.

Standardy obsługiNa usługi w ramach NFZ godzimy się czekać pod gabinetem długie godziny, terminy do endokrynologa na paździer-nik 2016 brzmią abstrakcyjnie, ale już na maj 2015, czyli na 2–3 miesiące w przód wydają się jak najbardziej naturalne. Z kolei od usługi komercyjnej, za którą przychodzi pacjentowi zapłacić z włas-nej kieszeni, oczekuje się (chyba, że jest to wizyta u wybitnego specjalisty, czy profesora bądź ordynatora), że termin oczekiwania nie przekroczy 5 dni robo-czych w przypadku wizyty u specjalisty, a 24 godziny w przypadku wizyty u in-ternisty. Czas przeznaczony na pacjenta powinien wynosić 15–20 minut, a sama wizyta być umówiona na konkretną go-dzinę i datę.

Recepcja/call centerZwykle jeden z najgorzej opłacanych, najmniej szanowanych i podlegający największej rotacji dział w placówce. W jednostkach publicznych wciąż moż-na w nim spotkać pielęgniarki, z regu-ły w starszym wieku. W placówkach prywatnych przeważają studentki, oso-by młode o wyższej niż przeciętna uro-dzie, bądź w przypadku CC – miłym głosie. Uprzejma, kompetentna, schlud-nie ubrana, potrafiąca doradzić, a najle-piej jeszcze mająca dobry kontakt z le-karzami recepcja jest kluczem do suk-cesu danej placówki. To właśnie w tym miejscu klient po raz pierwszy styka się z jednostką i kształtuje sobie o niej opi-nię. Najczęściej także tutaj kończy swo-ją wizytę, wychodząc od lekarza, uma-wiając się na kolejną wizytę, odbierając wyniki, płacąc itd. Dobry i kompetentny personel może uspokoić pacjenta, zadbać o jego komfort, a często sprzedać dodat-kową usługę. Klient nie zawsze potrafi dobrze ocenić stronę medyczną, ale każ-dy potrafi ocenić recepcje.

LekarzO uprzejmości lekarzy i konieczności empatii pisano bardzo dużo. Każde fo-rum z opiniami o lekarzach, czy spe-cjalistyczny portal, pełne są informa-cji na temat dobrego kontaktu dokto-ra z pacjentem (bądź jego braku). Choć od tej reguły jest wyjątek, który w du-żej części zawdzięczamy serialowi tele-wizyjnemu Doktor House. Jeżeli lekarz

»�Pacjent�ocenia�daną�placówkę�i�lekarza��przede�wszystkim�według�pozamerytorycznych�czynników.«

Foto: clevercupcakes / Foter / CC BY


o p I n I e

cieszy się opinią wybitnego w swojej dziedzinie, to jego nieuprzejmość i dzi-waczny charakter jest przejawem geniu-szu, a nie braku kultury, czy zwyczajnie chamstwa. Jednak w przypadku więk-szości doktorów uprzejmość i podejście do pacjenta jest kluczowym czynnikiem sukcesu. Praca w szpitalu i możliwość wskazania klientowi ścieżki postępowa-nia, aby przynajmniej część badań i za-biegów była w ramach NFZ, a nie płat-nych, jest drugim z czynników. Wiedza medyczna i skuteczność leczenia są na trzecim miejscu. Przede wszystkim dla-

tego, że ten aspekt poza przypadkami mocno specjalistycznymi i trudniejszy-mi, bardzo trudno ocenić. Na czwartym miejscu są tytuły naukowe, które po-winny świadczyć o wiedzy i doświad-czeniu danego lekarza.

Pielęgniarka/położnaTakże niedoceniana część zespołu me-dycznego i pracowników placówki. Kluczowy personel w szpitalach, gdzie pacjenci lekarza widzą rzadko i głów-nie podczas obchodu, a pielęgniarki są obecne cały czas. Bardzo ważny także w POZ-ach oraz w placówkach w mniej-szych miejscowościach, gdzie pielęg-niarki środowiskowe – poza stałym kon-taktem z pacjentem – pełnią często funk-cje recepcji i organizatora pracy. Trochę mniej istotna rola w przychodniach ko-mercyjnych, gdzie przede wszystkim pobierają materiał do badań laboratoryj-nych i tylko w niewielkim stopniu speł-niają pozostałe funkcje. Bezbolesne za-strzyki, ciepły uśmiech i czas dla pa-cjenta to kluczowe cechy. Choć pacjenci rzadko się o tym dowiadują, to właśnie pielęgniarki często „pilnują” lekarzy na oddziałach szpitalnych, żeby nie podali niewłaściwego leku, zwracali uwagę na interakcje lekowe bądź pamiętali o tym, co dolega danemu pacjentowi czy pa-cjentce.

Gdy pacjent dalej jest niezadowolonyW kilku firmach komercyjnych akcep-towalny poziom skarg to zaledwie pięć osób na tysiąc wizyt. W przypadku nie-których dopuszczane jest, żeby 2–3% wszystkich wizyt mogło zakończyć się ustną, bądź pisemną skargą. Niezależ-nie od starań, chociażby dana jednost-ka zrobiła wszystko, by zadowolić swo-ich klientów, to zawsze znajdą się oso-by, którym się coś nie podoba. A nawet najlepszy lekarz spotka na swej drodze klientów, którzy będą z niego komplet-nie niezadowoleni pomimo tego, że cie-szy się on nienaganną opinią u pozosta-łych. Dlatego klientów należy słuchać, stosownie do badań satysfakcji starać się poprawiać jakość i standard usług, ma-jąc jednak na względzie to, że wszystkim i tak nie uda się dogodzić.

1 Badanie CBOS z 5–11 czerwca 2014 r. na liczącej 1044 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych Polaków.

Marek Kubicki, MBA dla Kadry Medycz-nej na Akademii Leona Koźmińskiego, Dyrek-tor ds. Rozwoju odpowiadający za otwiera-nie nowych placówek oraz akwizycje w Falck Medycyna. Pracował bądź współpracował m.in. z EMC Instytut Medyczny, Medicover, Enel-Med.

Foto: ARCHIMED

»�Rola�pielęgniarki�może�okazać�się��kluczowa�dla�satysfakcji�pacjenta�z�pobytu�w�szpitalu�lub�wizyty��w�przychodni.«


40

S t a t y S t y k I I p R o g n o z ymonI toR z jaw ISk ep IdemIolo gIc z n yc h

Koszty całkowiteW styczniu 2015 roku koszty leczenia (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) osiągnęły poziom 66 570 zł. Oznacza to spadek w stosunku do grudnia o 4 642 zł. Według prognoz, całkowite koszty le-czenia w roku 2015 zamkną się w kwo-cie 778,4 tys. zł (o 38,1 tys. zł więcej niż w ubiegłym roku).

Tylko trzy województwa – małopol-skie, podlaskie i pomorskie – zanotowały wyższy poziom kosztów w styczniu 2015 niż przed miesiącem (zmiana dodatnia na poziomie 1,2% – 1,7%). Najwyższe ogól-ne koszty leczenia cechują województwa mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 75 tys. zł), najniższe – opolskie i lubel-skie (poniżej 55 tys. zł). Najsilniej spad-ły koszty w regionach: opolskim, lubel-skim i lubuskim. Były to zmiany powy-żej 12 punktów procentowych.

Przewiduje się, że najniższe koszty całkowite w całym roku 2015 uzyskają województwa: kujawsko-pomorskie (660 tys. zł) i opolskie (661 tys. zł). Natomiast najwyższe koszty leczenia w przeliczeniu na 1000 mieszkańców zanotowane zosta-ną w dolnośląskim i mazowieckim (po-wyżej 893 tys. zł). Wynik powyżej 800 tys. zł uzyskają też województwa: podla-skie, łódzkie i lubuskie.

AlergiaKoszty leczenia alergii w styczniu 2015 roku spadły w porównaniu ze styczniem 2014 roku aż o 587 zł i osiągnęły poziom 1 046 zł (w przeliczeniu na 1000 miesz-kańców). Opierając się na wynikach pro-gnoz, dla całego 2015 roku kwota kosz-tów wyniesie 20 498 zł (o 2 tys. zł więcej niż w 2014 roku, ale o 631 zł mniej niż w 2013 roku).

W styczniu województwami z naj-wyższymi kosztami leczenia alergii były mazowieckie i dolnośląskie (powyżej 1,2 tys. zł). Najniższymi kosztami w tej kate-gorii odznaczały się woj. opolskie i war-mińsko-mazurskie (poniżej 720 zł). Wo-jewództwa świętokrzyskie, małopol-skie, kujawsko-pomorskie i podlaskie – w przeciwieństwie do innych regio-nów – odnotowały wzrosty kosztów le-czenia alergii w styczniu, w porówna-niu z grudniem, jednak żaden przyrost nie przekroczył 2,5%. Najsilniej spadły koszty w woj. opolskim (aż o 26%, czy-li 218 zł).

Według prognoz, najwyższe kosz-ty leczenia alergii w 2015 roku osiągną województwa: mazowieckie (26,9 tys. zł), dolnośląskie (24,4 tys. zł). Najmniej kosztotwórczymi województwami będą: warmińsko-mazurskie, świętokrzyskie, podkarpackie (wszystkie z rocznymi wy-nikami poniżej 17 tys. zł).

Grypa i przeziębienieKoszty grypy i przeziębienia w stycz-niu 2015 roku uplasowały się na pozio-mie 4 085 zł (tylko o 291 zł mniej niż w grudniu 2014, ale o 1 720 zł więcej niż w styczniu ubiegłego roku). Dla całego roku 2015 prognozuje się koszty w wy-sokości 35 986 zł (o 983 zł więcej niż w 2014 roku).

Najwyższe koszty grypy w przelicze-niu na 1000 mieszkańców odnotowano w województwach: mazowieckim (5,2 tys. zł) i małopolskim (4,9 tys. zł). Naj-niższymi kosztami w styczniu odznaczały się województwa: warmińsko-mazurskie (2,7 tys. zł) i świętokrzyskie (3 tys. zł). Województwa: małopolskie (o 10,9%), podlaskie (o 0,3%) i kujawsko-pomorskie (o 0,1%) jako jedyne w styczniu zwięk-szyły swój wynik kosztowy w porówna-niu z grudniem. Najmocniejsze spadki notowano w woj. zachodniopomorskim (o 19%) i lubelskim (o 18,5%). Były to też województwa z największymi obniż-kami kwotowymi (powyżej 760 zł).

Tylko województwa mazowieckie i dolnośląskie przekroczą dla całego 2014 roku kwotę 40 tys. zł kosztów leczenia grypy i przeziębienia, osiągając najwyż-sze wyniki w kraju. Na przeciwległej ska-li znajdą się świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie (koszty poniżej 28 tys. zł).

Monitor zjawisk epidemiologicznychKOSZTY OGÓLNE LECZENIA KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA W STYCZNIU W STOSUNKU DO GRUDNIA

DANE ZA 2015 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2014 ROKU

GRUDZIEń 2014 STYCZEń 2015

71 212 zł 66 570 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–4 642 złGRUDZIEń 2014 STYCZEń 2015

4 375 zł 4 085 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–290 złGRUDZIEń 2014 STYCZEń 2015

1106 zł 1046 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–60 zł

ROK 2014 ROK 2015

18 380 zł 20 498 zł

TREND PROGNOZY

+2 118 złROK 2014 ROK 2015

35 003 zł 35 986 zł

TREND PROGNOZY

+983 złROK 2014 ROK 2015

740 305 zł 778 423 zł

TREND PROGNOZY

+38 118 zł

dOrOtA ZAchArZewskA, Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców



»�Ogólne�koszty�leczenia�w�styczniu�2015�roku�uplasowały�się�na�poziomie�66,6�tys.�zł.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza prognoza

prognoza prognoza prognoza



STYCZEŃ LUTY MARZEC

KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC

LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ


42



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza prognoza




»�Styczniowe�koszty�leczenia�grypy�i�przeziębienia�należą�do�najwyższych�w�roku.«








kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza prognoza




»�Trendy�sugerują,�że�to�ostatni�miesiąc�o�tak�niskich�kosztach�leczenia�alergii.«






44

S t a t y S t y k I I p R o g n o z yS t Ruk t uR a dy S t Ry buc j I l eków

STATYSTYKA MIESIĄCA (STYCZEń 2015) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO GRUDNIA 2014

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU ŚREDNI OBRÓT W APTECE ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

1�,�4 zł 178,5 tys. zł 20,18 zł

ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE POZIOM REFUNDACJI WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

3220 osób 25,55 % 55,43 zł

dZieŃ/gOdZiNA O NAJwiĘksZYM ObrOcie TYDZIEń Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

PIĄTEK | 11.00–12.00 15–21 STYCZNIA BRAK


Struktura dystrybucji leków

W styczniu 2015 roku obrót staty-stycznej apteki osiągnął wartość 178,5 tys. zł. Wskazuje to na spadek o 13,5 tys. zł w porównaniu z grudniem 2014 roku. Z kolei w porównaniu z wynikiem ze stycznia 2014 roku, notujemy wzrost o 4,5 tys. zł. Cały rynek farmaceutycz-ny osiągnął wartość 2 mld 558 mln zł, co oznacza wzrost o 7,4% w porównaniu z tym samym okresem sprzed roku.

Według prognoz, w 2015 roku staty-styczna apteka osiągnie obrót na pozio-mie 2 074 tys. zł., czyli o 1,5% większy niż w 2014 roku oraz o 1,7% wyższy niż w roku 2013. Wynik dla całego rynku w bieżącym roku wyniesie 29,8 mld zł (o 7,5% więcej w porównaniu z rokiem 2013 i o 4,7% w zestawieniu z rokiem 2014). Wartość refundacji osiągnie war-tość 7,9 mld zł (o 11,6% więcej od po-ziomu z 2013 roku oraz o 4,6% więcej od wyniku z 2014 roku).

Porównując styczeń 2015 roku z grud-niem 2014 roku obserwujemy spadki dla sprzedaży odręcznej, recept pełnopłat-nych oraz recept refundowanych. Z po-ziomu statystycznej apteki obniżki te wynoszą kolejno: 4,4%, 8,6%, 10%. Dla całego rynku farmaceutycznego spadki są niewiele mniejsze – kolejno o: 4,1%, 8,3%, 9,7%.

Dzień 16 stycznia 2015 był dniem o najwyższym obrocie w statystycznej aptece ze średnim wynikiem na pozio-mie 12 603 zł. W aż 15 dniach miesią-ca obrót przekroczył poziom 7 tys. zł. Wszystkie pozostałe dni charakteryzo-wały się mniejszymi obrotami. Najmniej-sze obroty (poniżej 1 tys. zł) odnotowa-no w dniach: 1,6 i 4 stycznia. Dniem ty-godnia o najwyższym obrocie okazał się piątek (średnio 7 873 zł), tuż za nim upla-sował się poniedziałek (7 848 zł). Podob-nie jak w ubiegłym miesiącu, najwięk-

szy ruch w aptece notowano w godzinie od 11.00 do 12.00, ale niewiele mniejszy ruch był również godzinę przed i godzinę po wskazanym przedziale czasowym.

W styczniu 2015 roku, w porównaniu z grudniem 2014 roku, dla żadnej z grup ATC nie odnotowano wzrostów sprzeda-ży. Najmniejsze bezwzględne spadki (po-niżej 70 zł.) zanotowały grupy: leki prze-ciwpasożytnicze, owadobójcze i repelenty oraz dermatologia. Najmocniejsze obniż-ki cechowały grupy (powyżej 2 tys. zł): układ oddechowy, przewód pokarmowy i metabolizm. Sprzedaż apteczna w po-zostałych grupach ATC spadła średnio o kwotę 766 zł (porównując styczeń 2015 roku z ubiegłym miesiącem).

Gdy porównamy zmianę udziału po-szczególnych klas ATC w całkowitym obrocie aptecznym, okazuje się, żad-na z grup nie zmieniła swojego udzia-łu o więcej niż 0,4 punktu procentowe-



go (p.p.). Największy spadek zanoto-wały grupy: układ oddechowy (o 0,36 p.p.) oraz leki onkologiczne i immu-nomodulacyjne (o 0,22 p.p.). Najwięk-szy wzrost udziału w całkowitym obro-cie statystycznej apteki zaobserwowano w przypadku dermatologii (o 0,20 p.p.) oraz układu mięśniowo-szkieletowego (o 0,18 p.p.). Natomiast grupa „leki prze-ciwpasożytnicze, owadobójcze i repelen-ty” prawie nie zmieniła swojego udziału. Pamiętajmy, że jest to grupa odznaczają-ca się najmniejszym udziałem w sprze-daży aptecznej na poziomie 0,25% ryn-ku (w styczniu 2015 roku).

W styczniu 2015 roku – porównując z grudniem 2014 – średnia marża aptecz-na wzrosła o 0,25 p.p. i wyniosła 26,15%. Ten wynik jest jednak o 1,11 p.p. mniej-szy od wyniku ze stycznia ubiegłego roku. Dla leków z list refundacyjnych średnia marża wyniosła 17,47% (o 1,54 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku); dla leków sprzedawanych na recepty pełno-płatne – 27,42% (o 2,78 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku); na sprzedaży od-ręcznej marża wyniosła 31,77% (o 2,72 p.p. mniej niż w styczniu 2014 roku).

Pojedyncze opakowanie produktu kosztowało pacjenta w statystycznej ap-tece średnio 16,64 zł, czyli o 28 groszy mniej niż w ubiegłym miesiącu. Do po-danej kwoty refundator dopłacił 4,25 zł, co oznacza spadek o 22 grosze w porów-naniu z grudniem 2014 roku. Pozostała kwota w wysokości 12,39 zł stanowiła zapłatę pacjenta (o 20 groszy więcej niż w styczniu ubiegłego roku).

Średnia cena leków z list refundacyj-nych wyniosła 27,03 zł (o 85 groszy wię-cej niż przed dwunastoma miesiącami). Z podanej kwoty zapłata refundatora wy-niosła 18,93 zł. Resztę (8,10 zł) pacjent pokrył z własnych środków. Porównując styczeń 2014 roku ze styczniem 2015 roku okazuje się, że zarówno średnia cena dla leków z recept pełnopłatnych jak i średnia cena dla leków sprzedawa-nych bez recepty wzrosły kolejno o 50 i 10 groszy (z 21,43 zł na 21,93 zł oraz z 11,51 zł na 11,61 zł).

Statystyczną aptekę w styczniu 2015 roku odwiedziło 3 220 pacjentów. Wy-nik ten jest relatywnie niski, a pomija-jąc sierpień 2014 roku (3 170 pacjen-tów) – najniższy w przeciągu ostatnich 2 lat. To mniej o 470 osób w stosunku do grudnia 2014 roku oraz o 540 osób mniej w odniesieniu do stycznia ubiegłe-go roku. Największa liczba osób zdecy-dowała się na zakupy w aptece w tygo-dniu pomiędzy 15 a 21 stycznia (833).

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach stycznia – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

styczeń 2015 styczeń 2014


Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży

12,01% centralny układ nerwowy

3,28% dermatologia

0,99%endokrynologia -- hormony,bez horm. płciowych

3,99% krew i układ krwiotwórczy

2,33% leki onkologicznei immunomodulacyjne

0,25%leki przeciwpasożytnicze,owadobójcze i repelenty

4,94% leki przeciwzakaźne

2,32% narządy zmysłów

18,3% przewód pokarm. i metabolizmukład mięśniowo-szkieletowy 5,67%

układ moczowo-płciowyi hormony płciowe

4,51%

układoddechowy

11,79%

układsercowo-naczyniowy

14,17%

varia 10,87% 4,58% nieokreślona


4�


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

20141

2015

22%

23%

24%

25%

26%

27%

28%

29%

30%

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7

2014 2015

8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

refundacjazapłata pacjenta

4,13 4,23 4,19 4,41 4,55 4,58 4,56 4,42 4,37 4,42 4,42 4,47 4,25

12,19 12,16 12,12 12,05 11,94 11,90 11,97 11,99 12,06 12,14 12,25 12,44 12,39

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2014 2015

refundacjazapłata pacjenta

18,61 18,83 19,08 19,13 19,37 19,39 19,30 19,10 19,36 19,30 18,96 19,55 18,93

7,57 7,80 7,62 7,56 7,24 7,28 7,63 7,73 7,67 8,02 8,10 8,04 8,10

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

I II III IV

2006I II III IV

2007I II III IV

2008I II III IV

2009I II III IV

2010I II III IV

2011I II III IV

2012I II III IV

2013I II III IV

20141

2015

3000

3200

3400

3600

3800

4000

4200

4400

4600



Ale tydzień przed i po wspomnianym okresie wyniki również oscylowały po-wyżej 800 osób. Rok wcześniej najwięcej osób odwiedziło statystyczną aptekę (941 osób) pomiędzy 8 a 14 stycznia. Podob-nie jak w styczniu 2014 roku, najmniej osób zdecydowało się na zakupy w ap-tece w pierwszych siedmiu dniach stycz-nia (w 2015 roku były to 553 osoby, a rok wcześniej – 691).

W statystycznej aptece w styczniu 2015 roku klient dokonał zakupów za kwotę 55,43 zł, czyli o 3,4 zł więcej niż w ubie-głym miesiącu (należy jednak pamiętać, że liczba pacjentów spadła mocniej niż obrót apteczny, zestawiając dane stycz-niowe z grudniem 2014 roku). W podanej kwocie zapłata pacjenta wyniosła 41,27 zł, resztę – w wysokości 14,16 zł – dopłacił refundator. W styczniu ubiegłego roku pacjent z własnej kieszeni dołożył 6,7 zł mniej, refundator – 2,5 zł mniej, ale i war-tość sprzedaży na statystycznego pacjenta była mniejsza i wynosiła 46,23 zł.

Sezon przeziębieniowy w stycz-niu 2015 roku trwał w najlepsze. Spa-dek obrotów o 7% w statystycznej aptece w styczniu, w porównaniu z rekordowym (od 2012 roku nie było wyższego wyni-ku) grudniem, nie zwiastuje tendencji do spadku obrotów, ponieważ wynik stycz-nia jest podobny do innych „grypowych” okresów. Dziwi natomiast spadek liczby pacjentów w aptece, prawdopodobnie spo-wodowany początkiem ferii zimowych. Spadek liczby klientów przy zachowaniu relatywnie wysokiego wyniku obrotu dla apteki, musiał skutkować wysoką, wręcz rekordową wartością jednostkową sprze-daży w aptece.

Jak zapowiada się luty? Pogoda w pierwszej połowie miesiąca nie wska-zywała na koniec sezonu przeziębienio-wego. Prawdopodobne, że utrzymają się wysokie wyniki obrotów aptecznych, na-tomiast trudno stwierdzić jednoznacznie, czy liczba pacjentów odbije się od sto-sunkowo niskiego poziomu. Zależy to od wielu zmiennych, przede wszystkim jed-nak od nasilenia epidemii grypy oraz sy-tuacji pogodowej.

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim w styczniu

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach stycznia (porównanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

styczeń 2015 styczeń 2014 styczeń 2015 styczeń 2014

Lek - RX 104 960 102 940 58,80% 59,16%

Lek - OTC 40 950 39 634 22,94% 22,78%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 17 070 16 439 9,56% 9,45%

Pozostałe 15 520 14 987 8,69% 8,61%




48


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

wartości w cenach detalicznych brutto

Obrót 2015: 2 074,0 tys. zł

Zmiana: wzrost 0–1%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za styczeń 2015

styczeń 2015

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

grudnia 2014

stycznia 2015

stycznia 2014

grudnia 2014

stycznia 2015

stycznia 2014

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 178,5 -7,0% 0,0% 2,6% -13,5 0,0 4,5

cały rynek apteczny 2 557 548 -6,7% 0,0% 7,4% -183 828,0 0,0 176 184,0

recepty refundowane (w tys. zł)


cały rynek apteczny 913 385 -9,7% 0,0% 10,1% -97 739,3 0,0 84 091,2

recepty pełnopłatne (w tys. zł)



sprzedaż odręczna (w tys. zł)


cały rynek apteczny 1 074 285 -4,1% 0,0% 6,2% -45 524,5 0,0 62 737,6

wartość refundacji (w tys. zł)



udział refundacji

w całkowitym obrocie 25,5% -3,4% 0,0% 1,0% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 70,0% -1,2% 0,0% -1,5% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 16,64 zł -1,6% 0,0% 2,0% -0,28 0,00 0,32

dla leków z list refundacyjnych 27,03 zł -2,0% 0,0% 3,2% -0,56 0,00 0,85

dla leków z recept pełnopłatnych 21,93 zł 1,1% 0,0% 2,3% 0,23 0,00 0,50

dla produktów bez recepty (OTC) 11,61 zł -0,1% 0,0% 0,9% -0,01 0,00 0,10

Liczba pacjentów w aptece 3 220 -12,7% 0,0% -14,4% -470,0 0,0 -540,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 710 -12,3% 0,0% -7,8% -100,0 0,0 -60,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 770 -12,5% 0,0% -12,5% -110,0 0,0 -110,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 2 650 -12,0% 0,0% -12,8% -360,0 0,0 -390,0

Średnia marża apteczna

ogółem 26,15% 0,9% 0,0% -4,1% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 17,45% -0,8% 0,0% -8,1% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 27,42% -1,6% 0,0% -9,2% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 31,77% -1,3% 0,0% -7,9% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 55,43 zł 6,5% 0,0% 19,8% 3,4 0,0 9,2

Wartość zapłaty przez pacjenta 41,27 zł 7,8% 0,0% 19,4% 3,0 0,0 6,7

Wartość dopłaty refundatora 14,16 zł 2,9% 0,0% 21,0% 0,4 0,0 2,5

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 89,79 zł 2,7% 0,0% 14,1% 2,4 0,0 11,1

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 26,90 zł 5,6% 0,0% 18,2% 1,4 0,0 4,1

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 62,89 zł 1,5% 0,0% 12,4% 0,9 0,0 7,0

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 49,42 zł 4,5% 0,0% 14,8% 2,1 0,0 6,4

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 28,29 zł 8,6% 0,0% 16,4% 2,2 0,0 4,0



realizacja refundacji (rok 2014)

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2014)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

Obrót 2015: 29,8 mld zł

refundacja: 7,9 mld zł

Zmiana obrotu: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014)

Zmiana refundacji: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2014)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do stycznia 2015 Dane narastające od początku roku

2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013

2 074,0 1,5% 1,7% 31,5 35,5 178,5 2,6% -1,9% 4,5 -3,5

29 830 768,2 4,7% 7,5% 1 331 980,7 2 072 473,7 2 557 548,0 7,4% 3,8% 176 184,0 93 814,0

747,0 -0,4% 0,3% -2,9 2,6 63,7 5,2% 3,6% 3,2 2,2

10 744 543,8 2,7% 6,0% 278 872,3 606 928,0 913 385,3 10,1% 9,7% 84 091,2 80 786,8

447,5 -0,3% -1,0% -1,3 -4,7 38,1 0,5% -6,1% 0,2 -2,5

6 437 028,9 2,8% 4,5% 175 608,9 278 643,2 545 280,7 5,2% -0,6% 26 815,5 -3 197,8

863,6 4,3% 4,4% 35,6 36,3 75,0 1,4% -4,5% 1,1 -3,5

12 421 739,9 7,5% 10,3% 870 047,1 1 157 001,7 1 074 284,8 6,2% 1,1% 62 737,6 11 262,2

552,0 1,5% 5,7% 7,9 29,7 45,6 3,6% 7,5% 1,6 3,2

7 939 456,0 4,6% 11,6% 347 280,8 826 364,2 653 417,0 8,5% 13,7% 50 985,5 78 977,4

26,6% -0,1% 3,9% 0,0 0,0 25,55% 1,0% 9,6% 0,3% 2,2%

72,7% 1,8% 5,3% 0,0 0,0 70,04% -1,5% 3,5% -1,0% 2,4%

16,38 zł -0,7% -0,7% -0,1 -0,1 16,6 2,0% 3,2% 31,9% 51,4%

26,78 zł -0,3% -1,4% -0,1 -0,4 27,0 3,2% 0,6% 84,6% 15,2%

21,89 zł 0,3% -0,2% 0,1 -0,1 21,9 2,3% 2,4% 49,8% 52,3%

11,26 zł 0,2% 0,7% 0,0 0,1 11,6 0,9% 2,9% 10,0% 32,2%

40 488 -3,1% -7,3% -1 282,1 -3 202,1 3 220 -14,4% -19,9% -540 -800

8 874 -1,5% -2,9% -135,8 -265,8 710 -7,8% -12,3% -60 -100

9 617 -3,4% -6,8% -343,0 -703,0 770 -12,5% -18,9% -110 -180

32 730 -3,0% -7,1% -1 020,2 -2 510,2 2 650 -12,8% -19,5% -390 -640

26,76% -0,1% -3,0% 0,0 0,0 26,15% -4,1% -6,0% -1,1% -1,7%

18,36% -1,4% 0,5% 0,0 0,0 17,45% -8,1% -5,3% -1,5% -1,0%

28,45% -2,8% -10,6% 0,0 0,0 27,42% -9,2% -12,2% -2,8% -3,8%

34,16% 1,8% -5,3% 0,0 0,0 31,77% -7,9% -11,8% -2,7% -4,3%

51,23 zł 4,8% 9,8% 2,3 4,6 55,43 zł 19,8% 22,4% 9,16 zł 10,16 zł

37,59 zł 4,8% 8,3% 1,7 2,9 41,27 zł 19,4% 18,9% 6,70 zł 6,55 zł

13,63 zł 4,7% 14,0% 0,6 1,7 14,16 zł 21,0% 34,2% 2,46 zł 3,61 zł

84,18 zł 1,1% 3,4% 0,9 2,7 89,79 zł 14,1% 18,2% 11,09 zł 13,85 zł

23,00 zł -3,5% -8,8% -0,8 -2,2 26,90 zł 18,2% 9,6% 4,14 zł 2,35 zł

61,18 zł 3,0% 8,8% 1,8 4,9 62,89 zł 12,4% 22,4% 6,95 zł 11,50 zł

46,54 zł 3,3% 6,2% 1,5 2,7 49,42 zł 14,8% 15,9% 6,38 zł 6,78 zł

26,39 zł 7,6% 12,4% 1,9 2,9 28,29 zł 16,4% 18,5% 3,98 zł 4,43 zł


50


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % wartość % wartość % wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 815,18 9,21 37074,64 20,77 7802,99 5,87 29271,65 64,19 21,05 78,95 1107,45 33,48 45,48

2. u-30 588,87 6,66 16574,12 9,29 6978,73 5,25 9595,40 21,04 42,11 57,89 773,23 21,43 28,15

3. u-50 320,11 3,62 7454,06 4,18 4256,86 3,20 3197,20 7,01 57,11 42,89 365,71 20,38 23,29

4. u-beZPŁAtNY 28,05 0,32 1146,88 0,64 23,20 0,02 1123,68 2,46 2,02 97,98 61,29 18,71 40,88

5. iNwAlidA wOJeNNY 23,06 0,26 811,84 0,45 0,00 0,00 811,84 1,78 0,00 100,00 31,75 25,57 35,21

6. iNwAlidA wOJskOwY 0,37 0,00 9,58 0,01 1,65 0,00 7,93 0,02 17,24 82,76 0,49 19,40 26,22

7. Zhk 11,61 0,13 262,08 0,15 41,60 0,03 220,49 0,48 15,87 84,13 14,79 17,73 22,57

8. AZ 0,01 0,00 0,06 0,00 0,00 0,00 0,06 0,00 0,00 100,00 0,00 15,73 10,49

9. NArkOtYki 2,31 0,03 415,01 0,23 29,46 0,02 385,55 0,85 7,10 92,90 3,50 118,52 179,93

10. ŚrOdki POMOcNicZe 14,10 0,16 1716,72 0,96 726,31 0,55 990,41 2,17 42,31 57,69 180,68 9,50 121,73

11. PelNOPŁAtNe 1484,16 16,77 38057,00 21,32 38057,00 28,64 0,00 0,00 100,00 0,00 1735,72 21,93 25,64

12. OdrĘcZNA 5559,62 62,84 74978,00 42,00 74978,00 56,42 0,00 0,00 100,00 0,00 6460,13 11,61 13,49

13. rAZeM 8847,44 100,00 178500,00 100,00 132895,80 100,00 45604,20 100,00 74,45 25,55 10734,75 16,63 20,18

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 815,18 9,21 37074,64 20,77 7802,99 5,87 29271,65 64,19 21,05 78,95 1107,45 33,48 45,48

2. u-30 588,87 6,66 16574,12 9,29 6978,73 5,25 9595,40 21,04 42,11 57,89 773,23 21,43 28,15

3. u-50 320,11 3,62 7454,06 4,18 4256,86 3,20 3197,20 7,01 57,11 42,89 365,71 20,38 23,29

4. u-beZPŁAtNY 28,05 0,32 1146,88 0,64 23,20 0,02 1123,68 2,46 2,02 97,98 61,29 18,71 40,88

5. iNwAlidA wOJeNNY 23,06 0,26 811,84 0,45 0,00 0,00 811,84 1,78 0,00 100,00 31,75 25,57 35,21

6. iNwAlidA wOJskOwY 0,37 0,00 9,58 0,01 1,65 0,00 7,93 0,02 17,24 82,76 0,49 19,40 26,22

7. Zhk 11,61 0,13 262,08 0,15 41,60 0,03 220,49 0,48 15,87 84,13 14,79 17,73 22,57

8. AZ 0,01 0,00 0,06 0,00 0,00 0,00 0,06 0,00 0,00 100,00 0,00 15,73 10,49

9. NArkOtYki 2,31 0,03 415,01 0,23 29,46 0,02 385,55 0,85 7,10 92,90 3,50 118,52 179,93

10. ŚrOdki POMOcNicZe 14,10 0,16 1716,72 0,96 726,31 0,55 990,41 2,17 42,31 57,69 180,68 9,50 121,73

11. PelNOPŁAtNe 1484,16 16,77 38057,00 21,32 38057,00 28,64 0,00 0,00 100,00 0,00 1735,72 21,93 25,64

12. OdrĘcZNA 5559,62 62,84 74978,00 42,00 74978,00 56,42 0,00 0,00 100,00 0,00 6460,13 11,61 13,49

13. rAZeM 8847,44 100,00 178500,00 100,00 132895,80 100,00 45604,20 100,00 74,45 25,55 10734,75 16,63 20,18

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1790 20,23 63748 35,71 19099 14,37 44649 97,91 29,96 70,04 2358 27,03 35,62

2. recepty pełnopłatne 1484 16,77 38057 21,32 38057 28,64 0 0,00 100,00 0,00 1736 21,93 25,64

3. sprzedaż odręczna 5560 62,84 74978 42,00 74978 56,42 0 0,00 100,00 0,00 6460 11,61 13,49

4. inne pozycje (wnioski) 14 0,16 1717 0,96 726 0,55 990 2,17 42,31 57,69 181 9,50 121,73

5. rAZeM 8847 100,00 178500 100,00 132896 100,00 45604 100,00 74,45 25,55 10735 16,63 20,18

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1789,56 20,23 63748,28 35,71 19134,49 14,40 44613,79 97,83 30,02 69,98 2358,22 27,03 35,62

2. recepty pełnopłatne 1484,16 16,77 38057,00 21,32 38057,00 28,64 0,00 0,00 100,00 0,00 1735,72 21,93 25,64

3. sprzedaż odręczna 5559,62 62,84 74978,00 42,00 74978,00 56,42 0,00 0,00 100,00 0,00 6460,13 11,61 13,49

4. inne pozycje (wnioski) 14,10 0,16 1716,72 0,96 726,31 0,55 990,41 2,17 42,31 57,69 180,68 9,50 121,73

5. rAZeM 8847,44 100,00 178500,00 100,00 132895,80 100,00 45604,20 100,00 74,45 25,55 10734,75 16,63 20,18

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 21009,71 20,29 747041,16 36,02 204099,03 13,41 542942,13 98,36 27,32 72,68 27897,80 26,78 35,56

2. recepty pełnopłatne 17364,78 16,77 447536,56 21,58 447536,56 29,40 0,00 0,00 100,00 0,00 20444,02 21,89 25,77

3. sprzedaż odręczna 65033,21 62,80 863606,63 41,64 863606,63 56,74 0,00 0,00 100,00 0,00 76696,80 11,26 13,28

4. inne pozycje (wnioski) 140,60 0,14 15815,65 0,76 6762,89 0,44 9052,76 1,64 42,76 57,24 1612,13 9,81 112,49

5. rAZeM 103548,30 100,00 2074000,00 100,00 1522005,11 100,00 551994,89 100,00 73,39 26,61 126650,75 16,38 20,03

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny



1. recepty ref. całość 302169793 20,29 10744543842 36,02 2935598297 13,41 7809248247 98,36 27,32 72,68 401238764 26,78 35,56

2. recepty pełnopłatne 249761921 16,77 6437028940 21,58 6437010325 29,40 0 0,00 100,00 0,00 294051391 21,89 25,77

3. sprzedaż odręczna 935409238 62,81 12421739878 41,64 12421431658 56,74 0 0,00 100,00 0,00 1103173213 11,26 13,28

4. inne pozycje (wnioski) 2022064 0,14 227455564 0,76 97272037 0,44 130207708 1,64 42,77 57,25 23185131 9,81 112,49

5. rAZeM 1489363016 100,00 29830768223 100,00 21891312317 100,00 7939455955 100,00 73,39 26,61 1821648499 16,38 20,03


S t a t y S t y k I I p R o g n o z ya n a l I z a oSoz


52


Nieżyt nosa czyli katar

Pogarsza samopoczucie, nie pozwala swobodnie oddychać oraz spokojnie spać. Można go leczyć domowymi sposobami; niektórzy czekają aż sam przejdzie, sporo osób woli sięgnąć po środki farmakologiczne, które zapewniają szybką ulgę. W przeciągu ostatnich 12 lat wartościowa sprzedaż środków na katar zwiększyła się prawie czterokrotnie, a liczba zakupionych opakowań – dwukrotnie.


Opis rynkuPoza katarem alergicznym, występu-

jącym tylko u części społeczeństwa, ka-tar często istnieje samoistnie jako efekt infekcji bakteryjnej lub wirusowej, to-warzyszy innym chorobom, najczęściej przeziębieniu. Dlatego można się spo-

Foto

: Lis

a B

rew

ster

/ F

oter

/ C

C B

Y-SA



Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 58 11,06 11,42 11,61 12,35 12,37 13,21 13,69 14,54 14,43 14,29 15,69 16,19 16,37

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

2 9,13 9,26 9,99 11,97 12,63 12,74 13,37 14,75 17,95 18,35 18,02 20,33

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

6 26,02 24,93 24,05 23,54 22,53 22,41 22,58 24,99 25,01 21,84 24,61


6 15,44 16,18 16,74 17,64 18,46 19,11 18,05 20,06 19,72 18,89


16 8,30 8,75 9,15 11,19 12,66 13,79 14,74 11,29 10,77


10 19,11 17,17 18,57 17,26 21,90 23,48 23,73 23,45


12 28,88 29,00 28,91 29,92 29,43 27,91 27,16


10 19,31 19,24 20,03 20,75 20,70 19,84


19 14,04 15,62 16,69 16,88 16,22


21 26,44 25,45 23,86 20,51


32 25,27 28,20 30,55


45 19,78 25,84

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

53 20,01

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 58 11,06 11,42 11,61 12,35 12,37 13,21 13,69 14,54 14,43 14,29 15,69 16,19 16,37

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

1 3,39 3,47 3,39 3,32 3,26 3,28 3,38 3,58 4,88 5,32 5,40 5,51


0 — — — — — — — — — — —


3 6,54 6,38 7,55 7,19 7,23 7,76 8,50 8,67 8,62 8,75


1 3,32 9,50 10,07 10,89 6,19 7,18 7,29 6,59 7,48


5 6,08 5,06 5,21 5,05 5,85 12,00 14,71 10,80


4 16,25 15,68 20,96 23,36 24,95 21,06 19,46


2 44,65 44,13 38,18 35,17 39,18 41,89


0 — — — — —


15 9,65 9,25 9,49 9,18


5 19,77 11,69 18,30


5 18,52 25,56

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

5 10,59


54


dziewać, że w okresie jesienno-zimo-wym (przeziębieniowym) oraz wiosen-nym (alergicznym) średniomiesięczna wartość rynku środków na katar osiąga swoje maksimum. Najwyższa średnio-miesięczna wartość sprzedaży produk-tów dedykowanych katarowi przypa-da na grudzień (35 mln zł) oraz marzec (32,6 mln zł); najniższa – na sierpień (15,5 mln zł) i lipiec (17,2 mln zł).

Wartość sprzedaży produktów stoso-wanych w chorobach nosa od 2002 roku stale rośnie, z wyjątkiem roku 2011.

W 2002 roku wartość rynku wynosiła 150 mln zł, a w 2014 – już 556 mln zł. Oznacza to przyrost prawie czterokrotny. W tym samym czasie liczba sprzedanych opakowań wzrosła niespełna dwukrotnie (z 16 mln na 31 mln). Mniej opakowań o większej wartości sygnalizuje wzrost cen. Poza rokiem 2006, dla całego ba-danego okresu widać wyraźnie coroczny wzrost ceny pojedynczego opakowania, często o kilka procent. W 2014 roku śred-nia cena produktu dedykowanego choro-bom nosa wyniosła 17,81 zł, czyli o 3,8%

Rys. 1. Wartość sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

więcej niż w 2013 roku, ale prawie dwu-krotnie więcej niż w 2002 roku.

Asortyment produktów dedykowa-nych chorobom nosa i dostępnych w ap-tekach stale wzrasta od 2002 roku (z wy-jątkiem 2009 roku). Od 2010 roku ofer-ta w porównaniu z rokiem poprzednim rozrasta się o ok. 10% i więcej rocznie. W roku 2002 do dyspozycji klientów było 116 różnych marek, w 2010 – 191, a w 2014 – aż 310. Największy procento-wy przyrost (18,5%) odnotowano w roku 2013, kiedy liczba pozycji asortymento-

Wartości sprzedaży charakteryzują się sezonowością z tendencją do corocznych wzrostów. Wyjątkiem jest

2011 rok, kiedy to zagregowana wartość zmalała w porównaniu z rokiem 2010.

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

RokWartość

sprzedaży (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za

pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden

produkt (zł)

Liczba sprzedanych

opakowań na jeden produkt

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana wartości

w stosunku do roku

poprzedniego

Procentowa zmiana liczby

w stosunku do roku

poprzedniego

2002 148 681 982 15 880 917 9,36 1 281 741 136 904 116 — —

2003 150 424 226 15 428 902 9,75 1 285 677 131 871 117 1,17% -2,85%

2004 159 365 925 15 733 358 10,13 1 285 209 126 882 124 5,94% 1,97%

2005 180 128 916 16 760 843 10,75 1 314 810 122 342 137 13,03% 6,53%

2006 205 235 618 19 267 698 10,65 1 290 790 121 180 159 13,94% 14,96%

2007 244 113 151 21 299 926 11,46 1 479 474 129 090 165 18,94% 10,55%

2008 305 129 808 24 799 226 12,30 1 763 756 143 348 173 25,00% 16,43%

2009 400 900 994 29 021 880 13,81 2 415 066 174 831 166 31,39% 17,03%

2010 462 250 869 31 735 122 14,57 2 420 162 166 152 191 15,30% 9,35%

2011 452 709 492 29 793 446 15,19 2 095 877 137 933 216 -2,06% -6,12%

2012 463 168 671 27 977 251 16,56 1 954 298 118 047 237 2,31% -6,10%

2013 517 390 188 30 161 547 17,15 1 841 246 107 336 281 11,71% 7,81%

2014 555 744 416 31 201 911 17,81 1 792 724 100 651 310 7,41% 3,45%

2015 576 028 125 32 288 207 17,84 — — — 3,65% 3,48%

2016 600 488 389 33 744 771 17,80 — — — 4,25% 4,51%



Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań produktów stosowanych w chorobach nosa w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 4. Liczba produktów stosowanych w chorobach nosa sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

Od roku 2012 coroczny wzrost liczby różnych preparatów stosowanych

w chorobach nosa przybrał na sile.

W 2014 roku średnia cena za pojedyncze opakowanie produktu

utrzymała trend rosnący.

Sprzedaż ilościową preparatów stosowanych w chorobach nosa cechuje znaczna sezono-wość z minimu przypadającym na miesiące

ciepłe i z maksimum w miesiącach chłodnych.


5�


wych wzrosła z 237 (w 2012 roku) do 281.

Leki dedykowane chorobom nosa sprzedawane w aptekach charaktery-zują się umiarkowaną rotacją. Czas ży-cia produktów na rynku jest stosunkowo długi w porównaniu z innymi grupami leków. Jednak nieustannie wprowadza-ne są nowe marki, spora grupa leków jest obecna w ofercie nieprzerwanie od 2002 roku (aż 58). W roku 2014 pojawi-ły się też 53 nowe marki, które nie były w sprzedaży w poprzednich latach ana-lizy. W okresie 2013–2014 apteki ofero-wały 45 pozycji, nie będących w ofercie w latach 2002–2012. Jednocześnie tylko 5 marek znikło po 2002 roku, a w 2014 roku usunięto zaledwie jeden produkt będący w ofercie w poprzednich latach analizy.

Spora liczba nowych produktów wprowadzanych corocznie przy niewiel-kiej liczbie wycofywanych oraz wzrost cen i wartości sprzedaży wykazują ten-dencję do intensywnego, ale stabilnego powiększania się rynku leków na katar. Taki trend to efekt dwóch czynników: systematycznie rośnie liczba osób cier-piących na katar alergiczny; z kolei zin-tensyfikowane działania promocyjne po-wodują, że Polacy coraz chętniej sięgają po krople i inne leki w czasie kataru.

Jakie wartości przyjmie rynek leków na katar w kolejnych dwóch latach przy zachowaniu obecnych trendów? Dość wyraźny trend długoletni oraz powta-

rzalne wahania sezonowe pozwalają z dużym prawdopodobieństwem ocenić rozwój sektora w przyszłości.

Założenie do prognozPrzed sporządzeniem modelu matema-tycznego, należy wyeliminować warto-ści, które mogłyby zaburzyć otrzymane rezultaty i tak też zrobiono w tym modelu prognozy. Oczywiście nie można z góry przewidzieć, czy jakieś wydarzenie (np. atmosferyczne, legislacyjne, medyczne) będzie miało znaczący wpływ na wyni-ki sprzedaży w aptekach. Prognozę skon-struowano w oparciu o model liniowy ze współczynnikiem sezonowości. Należy pamiętać, że wyniki obliczeń są prawdo-podobne tylko przy założeniu kontynua-cji obecnych trendów.

Perspektywy jutraWedług prognoz, wartość sprzedawa-nych w aptekach leków stosowanych w chorobach nosa osiągnie wartości 576 mln zł w 2015 roku oraz 600 mln zł w roku 2016. Oznacza to wzrosty ko-lejno o 3,6% (2014 – 2015) oraz i 4,2% (2015 – 2016). W tym samym czasie liczba sprzedawanych opakowań le-ków wzrośnie o 3,5% (2014 – 2015) oraz o 4,5% (2015 – 2016), co przekłada się na 32,3 mln sztuk w 2015 roku oraz 33,7 mln sztuk w roku 2016.

Cena pojedynczego opakowania pro-duktu dedykowanego chorobom nosa w 2015 roku osiągnie średnią wartość na

poziomie 18,84 zł, czyli o 3 grosze wię-cej niż w roku poprzednim. Minimalnie większy wzrost liczby sprzedawanych opakowań w porównaniu z 2015 rokiem oznaczać musi zahamowanie rosnące-go trendu dla średniej ceny opakowania. W przyszłym roku osiągnie ona wartość 17,80 zł (4 grosze mniej niż w 2015 roku i 1 grosz mniej niż w 2014 roku). Jednak biorąc pod uwagę wyniki, jakie osiąga-ła cena we wszystkich miesiącach, licząc od stycznia 2002 roku, trudno spodzie-wać się, że spadek ceny w 2016 roku bę-dzie czymś więcej niż tylko incydental-nym zjawiskiem.

PodsumowanieWartość rynku leków na katar już od kil-kunastu lat systematycznie rośnie. Nie inaczej będzie w kolejnych 24 miesią-cach objętych prognozowaniem. Łatwo dostępne bez recepty środki są chętnie kupowane przez osoby, które chcą szyb-ko pozbyć się nieprzyjemnych objawów przeziębienia, wypierając tradycyjne me-tody domowe. Jednocześnie sięga po nie coraz większe grono sceptyków, którzy do tej pory woleli po prostu przeczekać okres kataru. W przypadku kataru aler-gicznego długookresowe trendy mówią wyraźne o szybko rosnącej liczbie aler-gików. Dołączają oni do konsumentów omawianych środków, zwłaszcza że czę-sto są one jedynym sposobem na normal-ne funkcjonowanie w okresach nasilone-go pylenia roślin.

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży produktów stosowanych w chorobach nosa


S y S t e m y I t

AgNiesZkA MikOdA Zakład systemów Farmacji, kAMsOFt s.A.

iRapUlepszono mechanizm pobierania informacji o stanie wybrane-go towaru w drugiej aptece.

Oprócz opcji w module APW41 Administrator ► Opcje modułów ► iRap-Raporty on-line ► Ustawienia globalne ► Rodzaj odpowiedzi na zapytanie o stan towaru, dodano funkcję, która umożliwia wykonanie zapytania o stan towaru dla każ-dego odbiorcy indywidualnie. Aby uzyskać zwrotną informa-cję o aktualnej ilości dla konkretnego odbiorcy, należy w mo-dule APW22 Kartoteki wybrać okno Pacjenci/Odbiorcy, na-stępnie przycisk [F3] Karta. Na karcie zaznaczamy zakładkę [Ctrl+5] Komunikacja, gdzie wybieramy jedną z pięciu dostęp-nych opcji.

Rys. 1. APW22 Kontrola - karta pacjenta/odbiorcy

Zmiany w module SPRZEDAŻZmieniono sposób wyświetlania słownika środków pomocni-czych podczas realizacji wniosku. W przypadku braku umowy na środki pomocnicze, w oknie z wyborem kodu środka poja-wiają się pozycje ze słownika. Ustawienie można zmienić po-przez klawisz [F9] Filtr. W przypadku posiadania umowy na środki pomocnicze, wyświetlanie pozostaje bez zmian tj. poja-wiają się tylko pozycje z aktualnej umowy.

kS-APTEkAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows (styczeń 2015)

Rys. 2. APW11 Sprzedaż - okno kodów środków pomocniczych

W module APW11 Sprzedaż dodano również możliwość sporządzenia dokumentu rozchodu dla wybranej grupy asorty-mentowej. Funkcja jest dostępna pod klawiszem [F11] Auto-mat, gdzie należy wybrać opcję Ściągnij według warunku…, następnie w oknie parametrów automatu trzeba zaznaczyć od-powiednią pozycję.

Rys. 3. APW11 Sprzedaż- okno automatu ściągającego towar

W module APW14 Magazyn, w zestawieniu dla leków prze-terminowanych, dodano kolumnę z datą ostatniej sprzedaży.

Na karcie towaru dodano obsługę znacznika Suplement die-ty. Pole znajduje się w zakładce [Ctrl+3] Typy.


58

S y S t e m y I t

Rys. 4. APW14 Magazyn - karta towaru

Zmiany w module ZESTAWIENIAZestawienie zbiorcze recept Pasek Zbiorczy zostało rozsze-

rzone o informacje dodatkowe, takie jak: sprzedaż zamienni-ka, pro auctore. Na wydruku z rys. 5 litera „P” oznacza sprze-

r e k l a m a

Grupa ekspertów Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia opracowała nowatorską bazę interakcji leków z żywnością. Dowiedz się, jakich pokarmów i napojów należy unikać, zażywając leki. Poznaj praktyczne wskazówki dla bezpiecznej farmakoterapii.

KONTROLUJ INTERAKCJE ON-LINE.Skorzystaj z wyszukiwarki leków na portalu OSOZ lub załóż Indywidualne Kontro Zdrowotne z automatycznym mechanizmem nadzorowania interakcji.

WWW.OSOZ.PLOGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Z ŻYWNOŚCIĄLEkÓWINTERAkCJE

daż recepty pro auctore, natomiast litera „Z” informuje o sprze-daży zamiennika.

Rys. 5. APW21 Zestawienia - Pasek ogólny


S y S t e m y I t

Prowadzenie apteki w warunkach rynkowych wymaga zmysłu biznesowego i wiedzy. Budując przewagę konkurencyjną w lokalnym otoczeniu można oprzeć się na kilku metodach. Jedną z ważniejszych jest strategia cenowa. Dzięki targom farmaceutycznym on-line aptekarze mają dostęp do promocji producenckich i mogą zamawiać bardziej korzystnie, otrzymując dodatkowe rabaty.

kim analiza ich faktycznej atrakcyjności, bardzo często zajmują nawet kilka go-dzin. Mówimy o setkach leków dostęp-nych w asortymencie każdej apteki i spo-rej liczbie potencjalnych dostawców oraz producentów. Platformy targowe są od-separowane od wiedzy, która pozwala wyciągnąć odpowiednie wnioski i pod-jąć decyzję zakupową. Brak informacji o wielkości rzeczywistej sprzedaży dane-go produktu, o aktualnym stanie magazy-nowym, o jego cenie w poszczególnych hurtowniach, z uwzględnieniem indywi-dualnych warunków handlowych apte-ki to jedna z przeszkód. W efekcie, aby zamówić w pełni świadomie, konieczna jest weryfikacja każdej promocji i każde-go towaru.

Na czym polega świadome zamawia-nie z ofert targowych? Przede wszystkim konieczna jest weryfikacja, o ile cena jest faktycznie niższa niż w ofercie stan-dardowej. W tym celu należy przejrzeć oferty wszystkich dostawców, uwzględ-niając indywidualne upusty, rabaty re-tro, jak również przeanalizować dostęp-ne promocje. Szczególnie te ostatnie są

Wirtualne targi farmaceutyczne, czyli sposób aptek na oszczędności

tOMAsZ wOJAkOwski kAMsOFt s.A.

Konkurencja pomiędzy aptekami stale rośnie, co wymusza na osobach zarządza-jących zwracanie uwagi m.in. na ceny za-kupu leków. To od niej zależy, czy dana apteka będzie mogła zaoferować lek bez recepty po atrakcyjnej dla klienta cenie, a także wysokość wypracowanej marży. Każda osoba zarządzająca apteką zdaje sobie sprawę, że nawet kilkuprocentowe różnice mogą mieć ogromny wpływ na płynność finansową.

Jak wybrać najatrakcyjniejszą ofertę?Nowym rozwiązaniem są coraz częściej organizowane targi on-line. Scenariusz jest bardzo prosty. Za pomocą platformy targowej na stronie WWW, producenci wystawiają swoje oferty, natomiast apte-ki mają możliwość ich przeglądania oraz dokonywania zakupów. Wadą tego me-chanizmu jest paradoksalnie liczba do-stępnych ofert. Samodzielne przejrzenie wszystkich promocji, a przede wszyst-


�0

S y S t e m y I t

tutaj ważne, ponieważ bardzo często ich warunki nie łączą się z innymi oferta-mi, w tym właśnie z ofertami targowymi. Po wybraniu najniższej ceny oferowanej przez dostawców, można wyznaczyć róż-nicę kwotową w stosunku do oferty tar-gowej i dopiero wtedy znana jest osiąg-nięta korzyść. Czy jednak tańszy zakup towaru zawsze będzie wiązał się z ko-rzyściami? Ile czasu produkt będzie leżał na półce w aptece zanim zostanie sprze-dany? I w końcu najważniejsze pytanie: czy w ogóle zostanie sprzedany? Nieste-ty, nie da się udzielić w 100% pewnych odpowiedzi. Istnieją natomiast metody, które pozwalają oszacować sprzedaż. Jedną z nich jest analiza danych z prze-szłości. Innymi słowy, aby podjąć decy-zję o zakupie z oferty targowej należało-by sprawdzić, jak towar sprzedawał się do tej pory. Jeśli według danych histo-rycznych, stan magazynowy, który zosta-nie uzyskany po zakupie, z dużym praw-dopodobieństwem zostanie sprzedany w ciągu najbliższego czasu, powiedzmy około tygodnia, to zakup jest bezpieczny, stanowiąc w praktyce uzupełnienie bieżą-cego zapotrzebowania.

W przypadku naprawdę atrakcyjnych cen w ofertach targowych warto zastano-wić się nad zakupem większej ilości. Ta-kiej, która pokryje sprzedaż na kilka ty-godni, a może i dłużej. W tym wypadku pojawia się koszt magazynowania towaru w aptece, ale może warto go ponieść przy odpowiednio niższej cenie.

Jak natomiast podjąć decyzję dla le-ków, które do tej pory nie były sprzeda-wane w aptece? W takim przypadku sza-cowane prawdopodobieństwo sprzeda-ży obarczone jest bardzo dużym błędem. Nie wiadomo, czy zakup będzie się wią-zał z korzyściami, czy stratą. Z powo-du większego ryzyka, często do zakupu nie dochodzi i w rezultacie apteka tra-ci szansę na zwiększenie swojego obro-tu. A może warto zweryfikować szansę sprzedaży w dostępnych na rynku opra-cowaniach statystycznych?

Mając na uwadze opisane kwestie, po rozmowach zarówno z producenta-mi, hurtowniami jak również z apteka-mi, w roku 2015 do systemu aptecznego KS-AOW wprowadzona została platfor-ma targów on-line. Rozwiązanie to jest naturalnym rozszerzeniem uruchomio-nej niedawno możliwości zamawiania pakietów producenckich, właśnie wprost z systemu aptecznego. Nowy mechanizm jest pozbawiony przedstawionych ogra-niczeń, ponieważ w systemie aptecz-nym dostępne są wszystkie niezbędne

informacje umożliwiające automatycz-ną analizę atrakcyjności ofert promocyj-nych z uwzględnieniem sytuacji konkret-nej apteki. Co więcej, analizy wspierane są również danymi z Aptecznego Banku Danych. To bardzo ważne, ponieważ ta-kie podejście umożliwia nie tylko dostar-czenie do apteki wiedzy o promocjach, ale pozwala ponadto na wskazanie tych promocji, których zakup opłaca się z co najmniej dwóch powodów: towary są w cenach niższych niż przy zakupie stan-dardowym oraz prawdopodobieństwo sprzedaży jest wysokie.

Jak to działa?Producenci uczestniczący w targach on-line przygotowują oferty targowe i publikują je za pośrednictwem Porta-lu KS-EWD do aptek. System KS-AOW automatycznie pobiera informacje o pro-mocjach targowych, dzięki czemu w każ-dym momencie możliwe jest przegląda-nie wszystkich ofert oraz składanie za-mówień. Następnie system analizuje atrakcyjność każdej oferty pod względem ceny oraz prawdopodobieństwa sprzeda-ży. Pierwszym i podstawowym warun-kiem jest możliwość zakupu towaru po-niżej jego ceny standardowej. Z tego po-wodu system porównuje ceny oferty targowej z ofertami poszczególnych do-stawców. Jeśli cena jest niższa, wówczas – na podstawie dotychczasowej historii sprzedaży – weryfikowane jest prawdo-podobieństwo sprzedaży. W ten sposób oferty przypisywane są do kilku katego-rii, ułatwiając ich przeglądanie:1. Zakupy bieżące – towary, które w cią-

gu najbliższego tygodnia i tak powin-ny być zakupione.

2. Zwiększenie zapasu – towary, które warto zatowarować na dłuższy okres niż tydzień, ponieważ ich cena jest bar-dzo atrakcyjna.

3. Hity Cenowe – towary, których cena jest wyjątkowo atrakcyjna.

4. Apteczny Bank Danych – towary, które na podstawie informacji z ABD sprzedają się w innych aptekach w re-gionie, a cena jest atrakcyjna.

Wszystkie powyższe kategorie po-siadają parametry określające ich spo-sób działania, m.in. oczekiwana ko-rzyść procentowa, ilość dni zapasu, itp. Parametry mogą być dowolnie modyfi-kowane, co pozwala na dostosowanie sugestii do własnych potrzeb. Oparcie rozwiązania o wskazówki wyświetla-ne w module zamówień powoduje, że niezależnie od ilości ofert targowych, informacje o promocjach wyświetla-nych w aptece nie są traktowane jako niechciana poczta. Co więcej – jest to informacja bardzo oczekiwana, będą-ca jednocześnie podpowiedzią i pomo-cą w codziennej pracy.

Ostateczna cena zakupu towarów z promocji targowych uzależniona jest od wybranej hurtowni. Producenci okre-ślają procentowo udzielany rabat, nato-miast wartość rabatu jest wyliczana we-dług ceny w hurtowni, która będzie re-alizować zamówienie. Cały mechanizm wygląda dokładnie tak samo w syste-mie aptecznym KS-AOW. W momencie uruchomienia okna zamawiania, pro-gram automatycznie weryfikuje koszty zakupu w hurtowniach, z którymi apteka współpracuje i wybiera tę, w której za-kup jest najbardziej korzystny. W każdej chwili istnieje możliwość zmiany hur-towni do realizacji zamówienia. Jest to przydatne przykładowo w sytuacji, gdy różnica korzyści jest niewielka, a ap-teka ma podpisaną umowę o obrotach z konkretną hurtownią. I tutaj jest kolej-na korzyść: dostępny w systemie aptecz-nym moduł Optymalizatora Zamówień uwzględnia oferty targowe. Oznacza to, że apteki, które na co dzień korzystają z mechanizmu optymalizacji, w okresie targów on-line – bez jakiejkolwiek do-datkowej pracy – otrzymają gotowe pro-pozycje zamawiania z ofert targowych, w bardziej korzystnych cenach. Opty-malizator zamówień bierze pod uwa-gę wiele dodatkowych warunków han-dlowych, m.in.: minimalne obroty u do-stawców, koszty logistyczne, minimalne wartości zamówień, import równoległy i wiele, wiele innych.

Dołącz do targów on-line!Organizacja pierwszych targów on-line planowana jest na kwiecień 2015 roku. Targi będą trwały około tygodnia czasu, w ramach którego w systemie aptecznym będą dostępne promocje producenckie. Informacja o dokładnej dacie zostanie opublikowana za pomocą komunikatu aptecznego. W sprawie szczegółów zachęcamy do kontaktu e-mail pod adresem [email protected] lub telefonicznie: +48 32 209 07 05 wewn. 35.

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

S y S t e m y I t

kS-SOMEDANetA krZYNÓwekZakład systemów Ambulatoryjnych, kAMsOFt s.A.

Automatyczne dołączanie procedur do zleceniaMechanizm automatycznego dodawania podzleceń do reje-

strowanego zlecenia podczas tworzenia wizyty pacjenta działa już od dawna. Podzlecenia tworzą się, jeżeli na wizycie wpro-wadzone zostały wyniki badań z usługami opisanymi kodami ICD9 i jednocześnie podczas zapisu zlecenia jest wprowadzo-na taryfa JGP.

Istnieje ponadto funkcjonalność, która umożliwa zatwier-dzanie podzlecenia, pomimo tego, że na zleceniu głównym nie wprowadzono taryfy JGP. Do tego celu służy przycisk Zapisz podzlecenia J. Funkcjonalność dedykowana jest przede wszyst-kim lekarzom POZ, którzy nie korzystają z grupera, w związku z tym nie korzystają też z taryfy JGP.

Powyższy mechanizm został udostępniony także w przypad-ku używania procedur zamiast podzleceń. Przed korzystaniem z funkcji, należy włączyć odpowiednie opcje.

Rys. 1. Opcje modułu Zlecenia

Zmiany w systemie KS-SOMED (styczeń 2015) Jeżeli na wizycie znajdują się wyniki badań z usługami opi-sanymi kodami ICD9 (rys. 2), wówczas usługi te automatycznie trafią do rejestrowanego zlecenia na zakładkę Procedury.

Rys. 2. Wizyta

Rys. 3. Karta wykonania usługi

r e k l a m a


�2

S y S t e m y I t

Po zatwierdzeniu zlecenia, dodane procedury zostaną z nim związane.

Rys. 4. Wizyta

Jeżeli opcja Automatycznie dodawaj potencjalne procedu-ry JGP dla umów POZ nie zostanie włączona, wówczas – aby

do rejestrowanego zlecenia na wizycie podpiąć usługi z koda-mi ICD9 z wyników badań – należy na zleceniu użyć przycisku Zapisz podzlecenia J.

Rys. 5. Karta wykonania usługi

Jak otrzymać prezent?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać

wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 3 kwietnia 2015 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Ad-ministrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Kato-wicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści prze-

kazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIkÓW

„dietoterapia”dariusz włodarek, ewa lange,

lucyna kozłowska, dominika głąbska

czasopismo OsOZPakiet 12 numerów archiwalnych

(rok 2014)

�3Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 2/2015

n a c z a S I e

Może nadchodzi już pora, by tradycyjny stetoskop – podstawowy atrybut lekarza – przeszedł do lamusa? Polacy pracują nad nowoczesnym cyfrowym stetoskopem, który przetwarzać będzie dźwięki z ciała tak, by lekarz wyraźniej słyszał niepokojące sygnały.

Powstaje stetoskop na miarę XXI wieku

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Stetoskop zna z widzenia chyba każdy pacjent – te wieszane na szyi słuchaw-ki lekarskie dawno już stały się symbo-lem zawodu lekarza. Dzięki temu proste-mu dość urządzeniu lekarz może szybko i wygodnie osłuchać pacjenta i wstępnie zdiagnozować np. wady strukturalne ser-ca, a także choroby płuc, jamy brzusznej czy nawet tarczycy i tętnic.

Tradycyjny stetoskop to niezbyt skomplikowane urządzenie – dzięki membranie i ukrytemu za nią lejkowi,

dźwięki z ciała pacjenta są przekazywa-ne do ucha lekarza. „Przepływowi krwi czy powietrza w naszym organizmie to-warzyszy hałas, który przenosi się przez tkanki i odebrać można go na skórze. W dźwiękach tych zawarte mogą być in-formacje o pewnych stanach patologicz-nych w ciele” – wyjaśnia dr Łukasz No-wak z Instytutu Podstawowych Proble-mów Techniki PAN w Warszawie, który prowadzi badania nad nową generacją stetoskopów.

Dr Łukasz Nowak jest przekonany, że klasyczne stetoskopy nie umożliwia-ją odbierania dźwięków z organizmu

w sposób optymalny. Uważa, że sygna-ły akustyczne można cyfrowo przetwo-rzyć tak, by lekarz dokładniej rozpoznał, co dzieje się w organizmie. Stetoskop uwypuklałby więc najważniejsze cechy dźwięku tak, by lepiej odbierało je ludz-kie ucho i sprawiał, że wszelkie odstęp-stwa od normy byłyby łatwiejsze do za-uważenia podczas szybkiego badania, nawet w głośnym otoczeniu.

To, co z dźwiękiem chce zrobić No-wak, można porównać do fotoedycji. Specjaliści pracujący ze zdjęciami mogą wydobyć z obrazów nowe informacje, stosując pewne filtry – np. zwiększając kontrast zdjęcia czy nasycenie jego barw. Dzięki tym zabiegom na zdjęciu uwi-docznić się mogą pewne niedostrzegalne wcześniej szczegóły. Podobnie może być i w przypadku dźwięku – przepuszcze-nie dźwięków przez filtry i cyfrowe ich przetworzenie może sprawić, że niektó-re jego cechy staną się wyraźniejsze dla ludzkiego ucha. Na razie trzeba będzie jednak znaleźć algorytmy, które pomo-głyby w pracy lekarzom. Nad tym właś-nie pracuje zespół dr. Nowaka.

„Idziemy pod prąd trendom” – przy-znaje akustyk. Wyjaśnia, że choć nad nowymi generacjami stetoskopów pra-cuje na świecie wiele zespołów bada-czy, to najczęściej pomysły opierają się

Foto: opensourceway / Foter / CC BY-SA


�4

n a c z a S I e

14–16 kwietniaCONHIT – CONNECTING HEALTHCARE

BERLIN | NIEMCY

22–24 kwietniaMED@TEL

LukSEMBuRG

21 kwietniaFORuM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA

WARSZAWA | POLSkA

Wiodące w Europie spotkanie przedstawicieli sektora informatyzacji ochrony zdrowia. Najnowsze rozwiązania technologiczne,

innowacyjne narzędzia IT. 359 wystawców w 2013 roku.

Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Telemedycyny i e-Zdrowia (ISfTeH).

W programie m.in. 150 prezentacji prowadzonych przez ekspertów z całego świata.

Tematyka: telemedycyna i e-zdrowie.

Jubileuszowa konferencja czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

W programie m.in. debata liderów z udziałem ekspertów, 6 sesji tematycznych, Gala Liderów

Ochrony Zdrowia.

www.conhit.de www.medetel.eu www.osoz.pl/forum2015

11–13 majaeHEALTH WEEK 2015

RYGA | ŁOTWA

29–30 majaOGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ

SOPOT | POLSkA

18–20 czerwcaZJAZD POLSkIEGO TOWARZYSTWA

MEDYCYNY RODZINNEJ

GDAńSK | POLSKA

Organizowane pod egidą Łotewskiej Prezydencji w Unii Europejskiej wydarzenie

omawiające trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia i m-zdrowia w Europie. 2000 delegatów i 75 wystawców.

W Polsce koszty leczenia szpitalnego osób starszych pochłaniają blisko 25% wydatków NFZ.

Kongres jest spotkaniem ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowego krajowych ośrodków, wymiany

doświadczeń oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy rodzinnych.

www.worldofhealthit.org www.termedia.pl www.ptmr.info.pl

na tym, by jak najdokładniej zbierać syg-nały akustyczne z ciała i wrzucać je do komputera, który – zamiast lekarza – in-terpretowałby te wyniki i stawiał diag-nozę. Tymczasem zdaniem dr. Nowaka nie jest to rozwiązanie, na które czeka-ją lekarze ani pacjenci. Zdaniem akusty-ka ważne jest to, by stetoskop był ciągle prostym, przenośnym urządzeniem, któ-re pomagałoby lekarzowi w szybkim po-stawieniu wstępnej diagnozy.

Polski zespół skupił się więc na in-nym aspekcie usprawnienia stetoskopu – na tym, by dostosować sygnał z urzą-dzenia do fizycznych możliwości ludz-kiego ucha i do tego, jak dźwięki odbie-rane są w mózgu. W dalszym więc ciągu diagnoza i interpretacja wyników zale-żałaby od lekarza. A przecież taka diag-noza wynika nie tylko z sygnałów aku-stycznych z ciała, ale również z obserwa-cji pacjenta i rozmowy z nim.

„Naszym problemem jest to, że mu-simy w swoich badaniach połączyć wie-dzę kliniczną z wiedzą z zakresu akusty-

ki, psychoakustyki czy dotyczącą propa-gacji dźwięku w ludzkim organizmie” – mówi dr Nowak. Przyznaje, że trud-ne jest w tym znalezienie wspólnego ję-zyka. „Np. lekarz mówi nam, że w syg-nale akustycznym ze stetoskopu istotne jest to, czy słyszy jakieś świsty. My za to musimy ustalić, o jakie świsty mu chodzi i zbadać, czym się te dźwięki charaktery-zują” – mówi dr Nowak.

Dr Nowak przypomina, że dziś za pomocą badania stetoskopem lekarze wstępnie wykrywają np. szmery serco-we noworodków. Tylko u 40. proc. dzie-ci, które skierowano na dalsze badania, potwierdza się potem istotne zaburzenia. „Sam wiem, co przeżywają rodzice, kie-dy czekają ze swoim dzieckiem na bada-nia u kardiologa. U mojej córki też – na podstawie badań stetoskopem – mylnie podejrzewano wady serca” – przyzna-je akustyk. Dodaje, że z powodów nie-doskonałości urządzenia zdarza się też pewnie sytuacja odwrotna: nie zauwa-ża się wad u dzieci, które powinny trafić na dalsze leczenie. Zdaniem dr. Nowaka

n a c z a S I e

»�Przepuszczenie�dźwięków�przez�filtry�i�cyfrowe�ich�przetworzenie�może�sprawić,�że�niektóre�jego�cechy�staną�się�wyraźniejsze�dla�ludzkiego�ucha.«

skuteczność tych wstępnych badań moż-na by było poprawić dzięki nowoczes-nym urządzeniom, które opracowuje.

„Może dzięki naszym badaniom za ja-kiś czas okaże się, że lekarz z klasycz-nym stetoskopem będzie wyglądał tak, jak dziś inżynier wygląda z suwakiem lo-garytmicznym?” – dodaje naukowiec.

r e k l a m a

KSIĘGOWOŚĆ apte�

Warszawa, tel. 608 112 [email protected]

Biuro rachunkowe . Recepta na jakość.

to profesjonalna księgowość specjalizująca się w obsłudze aptek na terenie całego kraju. Posiadająca wieloletnie doświadczenie w prowadzeniu podmiotów farmaceutycznych.Z nami będziesz czuł się bezpiecznie i pewnie wiedząc, że Twoja Firma jest w dobrych rękach.

Lek na spokojny senC

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

reklama 1 DRUK.pdf 2 15-02-23 19:47

r e k l a m a

14–16 kwietniaCONHIT – CONNECTING HEALTHCARE

BERLIN | NIEMCY

22–24 kwietniaMED@TEL

LukSEMBuRG

21 kwietniaFORuM INNOWACYJNA OCHRONA ZDROWIA

WARSZAWA | POLSkA

Wiodące w Europie spotkanie przedstawicieli sektora informatyzacji ochrony zdrowia. Najnowsze rozwiązania technologiczne,

innowacyjne narzędzia IT. 359 wystawców w 2013 roku.

Konferencja Międzynarodowego Stowarzyszenia Telemedycyny i e-Zdrowia (ISfTeH).

W programie m.in. 150 prezentacji prowadzonych przez ekspertów z całego świata.

Tematyka: telemedycyna i e-zdrowie.

Jubileuszowa konferencja czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

W programie m.in. debata liderów z udziałem ekspertów, 6 sesji tematycznych, Gala Liderów

Ochrony Zdrowia.

www.conhit.de www.medetel.eu www.osoz.pl/forum2015

11–13 majaeHEALTH WEEK 2015

RYGA | ŁOTWA

29–30 majaOGÓLNOPOLSKI KONGRES STARZENIA SIĘ

SOPOT | POLSkA

18–20 czerwcaZJAZD POLSkIEGO TOWARZYSTWA

MEDYCYNY RODZINNEJ

GDAńSK | POLSKA

Organizowane pod egidą Łotewskiej Prezydencji w Unii Europejskiej wydarzenie

omawiające trendy, narzędzia i strategie e-zdrowia i m-zdrowia w Europie. 2000 delegatów i 75 wystawców.

W Polsce koszty leczenia szpitalnego osób starszych pochłaniają blisko 25% wydatków NFZ.

Kongres jest spotkaniem ekspertów doświadczonych w rozwiązywaniu problemów zdrowia seniorów.

Zjazd jest okazją do prezentacji dorobku naukowego krajowych ośrodków, wymiany

doświadczeń oraz poznania osiągnięć środowiska lekarzy rodzinnych.

www.worldofhealthit.org www.termedia.pl www.ptmr.info.pl

6 Sesji tematycznychE-zdrowie, profilaktyka i promocja zdrowia, zarządzanie szpitalem, rynek farmaceutyczny, globalne wyzwania zdrowia publicznego, e-dokumentacja medyczna

BEZPŁATNY WSTĘPOSTATNIE WOLNE MIEJSCA NA SESJACH SZkOLENIOWYCH

Dyskusja w międzynarodowym gronie ekspertów

Debata Liderów

uroczysta GalaKonkurs Liderów Ochrony Zdrowia 2015

WWW.OSOZ.PL/fORUM2015AkTuALNY HARMONOGRAM, LISTA PRELEGENTÓW

fORMULARZ ZGŁOSZENIA

FORuMINNOWACYJNA

OCHRONA ZDROWIA

20. KONfERENCJA OGÓLNOPOLSkIEGO SYSTEMu OCHRONY ZDROWIA

21 kWIETNIA 2015WARSZAWA, HOTEL MARRIOTTALEJE JEROZOLIMSKIE 65/79


��

n a c z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Onkologia”Arkadiusz Jeziorski

Pierwsza na polskim rynku wydawniczym książka dotycząca kształcenia w zakresie opieki onkologicznej adresowana do pielęg-niarek – zarówno rozpoczynających pracę, jak i pracujących już na oddziałach onkolo-gicznych. Na pewno skorzystają z niej tak-że studenci wydziałów pielęgniarstwa uczel-ni medycznych oraz – ze względu na wagę omawianego problemu – młodzi lekarze.

„USG dla położnych”ewa dmoch-gajzlerska

Syntetyczna publikacja o badaniu ultrasono-graficznym przygotowana specjalnie dla po-łożnych. We wnętrzu m.in. zasady wykony-wania badania w I, II i III trymestrze ciąży, określanie wieku ciążowego, parametry oce-ny rozwoju ciąży, szacowanie masy płodu, ocena profilu biofizycznego płodu, interpre-tacja badań USG itd.

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Ósmy plan”Natalia kukulska

Tym razem, zamiast klubowych remik-sów duet Kukulska – Dąbrówka zdecydo-wał się na nietypowe wersje utworów, na-wiązując współpracę z jednym z najciekaw-szych jazzowych kwartetów smyczkowych na świecie.

„Ten Love Songs”susanne sundfør

Norweska wokalistka, pianistka i kompozy-torka opowiada 10 historii o miłości. Cza-sami sentymentalnie i nastrojowo, czasami wręcz przeciwnie.

„Peter and Jacob”Peter and Jacob

Gitarzysta Piotr Szumlas i wokalista Jacob Zaborski, to zwycięzcy piątej edycji progra-mu „Must be the Music”. Podbili publiczność pięknymi melodiami, pasją i szczerymi teks-tami. Ich muzyka z debiutanckiej płyty to de-likatne, nastrojowe ballady.

„Kocha, lubi, szanuje...”Alice Munro

Premiera: luty 2015. Wydawnictwo Literackie.Cena: ok. 39,90 zł.

Miłość jest przeznaczeniem, ale nie wy-tycza drogi na całe życie. Bywa, że po-jawia się tam, gdzie jej nie oczekiwano, zmienia lub porzuca obiekt uczuć, niesie ze sobą namiętność bądź nudę przyzwy-czajenia, nieraz utrzymuje się na niej „le-ciutki nalot nienawiści”.Autorka wypełnia przestrzeń między „ko-cha” a „szanuje” wielością odcieni uczuć i relacji. W jednym z opowiadań pisze, że „przypomina to bardziej chwytanie czegoś w powietrzu niż budowanie hi-storii”. Opowiada o przeszłości, tworzy prawdopodobne scenariusze, ale nie na-mawia do poszukiwania prawdy o przy-szłości za wszelką cenę: „Nie pytaj, bo wiedzieć nie trzeba… co gotuje nam los, tobie i mnie”.Munro pokazuje, jak głębokie i niepowta-rzalne może być życie zwykłych ludzi za-wieszonych między prowincją a miastem, wiarą a bezbożnością, historią własnego życia a zapisanym gdzieś losem.

»�Munro�podgląda�swoich�boha-terów�zatrzymanych�w�kadrach�pomiędzy�poobiednim�zmywa-niem�naczyń�a�decyzjami,�które�na�zawsze�zmienią�ich�los.«

Piotr�Stasiak,�„Polityka”

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

OS

OZ

lut

y2

/ 20

15

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia OSOZ

Documents

Transcript of Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia OSOZ