Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

Rozwiązania i pomysły, które zmienią rynek ochrony zdrowia. Trendy, nowości i zapowiedzi

w technologiach medycznych.

SEKTOR FARMACEUTYCZNYEksperci: rekordowy rok dla rynku aptecznego.

RAFINERIA WIEDZYSwobodny dostęp do informacji to większa władza pacjenta w decyzjach zdrowotnych.

PROF. WITOLD ZATOŃSKINowotwory wywołane paleniem papierosów zabijają rocznie 25 tys. Polaków.

MEDYCYNA JUTRA

O g ó l n O p O l s k i s y s t e m O c h r O n y Z d r O w i a

dObre strOny rynku OchrOny ZdrOwia

www.osoz.pl

OS

OZ nr 11

lis

tO

pad

11 /

20

15

listopad 2015

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

LIDERZYOCHRONY ZDROWIA

2016

WEJDŹ NA STRONĘWWW.OSOZ.PL/LIDER2016

POBIERZ I WYPEŁNIJ PROSTYFORMULARZ ZGŁOSZENIA

ZAPREZENTUJ SWOJE OSIĄGNIĘCIAWEŹ UDZIAŁ W GALI LIDERÓW

10. EDYCJA OGÓLNOPOLSKIEGO

KONKURSU DLA PODMIOTÓW RYNKU ZDROWIA

FORMULARZ ZGŁOSZENIA, INFORMACJE:

WWW.OSOZ.PL/LIDER2016

Plebiscyt Liderów Ochrony Zdrowia od 10 lat nagradza wartościoweinicjatywy,postawyiosiągnięcianakrajowymrynkuochronyzdrowia.

LaureatówwybieraniezależnaKapitułazłożonazprzedstawicieliświatanauki,politykiimedycyny.Oduczestnikówniesąpobieraneżadneopłatytytułemudziałuwplebiscycie.

Zgłoszeniemożewysłaćkażdypodmiotlubosobazwiązanezrynkiemochronyzdrowia(szpital,przychodnia,lekarz,pielęgniarka,menedżer,fundacja,organizacjanon-pro it).

Wedycji2016wybranychzostanie12laureatówwczterechkategoriach:PromocjaZdrowiaiPro ilaktykaDziałalnośćnaRzeczPacjentaSkuteczneZarządzanieInnowacyjnePomysły

OgłoszeniewynikównastąpipodczasuroczystejGaliLiderówOchronyZdrowia,któraodbędziesię22kwietnia2016rokuwHoteluMarriottwWarszawie.Termin przyjmowania wniosków: 15 luty 2016 r.

EDYCJAJUBILEUSZOWA

10

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

W 2014 roku na drogach Unii Europejskiej życie straciło 25 700 osób. W skali całego świata było to 1,2 mln ludzi. Polska ze wskaźnikiem śmiertelności na poziomie 80 zgonów na 1 mln mieszkańców należy do niechlubnej czołówki UE. Dla porównania, w Wielkiej Brytanii oraz Holandii odnotowano rok temu 28 ofiar/1 mln mieszkańców. Czarne liczby z roku na rok ma-leją dzięki nowocześniejszym samochodom i poprawiającej się infrastrukturze drogowej. Jed-nak dopiero za sprawą autonomicznych samochodów, podróż stanie się bezpiecznym i relak-sującym sposobem przemieszczania się.

Jak wskazują wyniki badań przeprowadzonych w USA, 94% wypadków drogowych jest na-stępstwem błędu ludzkiego. Pojazdy bez kierowców to inteligentne maszyny dokładnie mie-rzące parametry ruchu, zdobywające na bieżąco doświadczenie, przestrzegające przepisów, komunikujące się między sobą dla lepszej płynności ruchu. Według raportu BI Intelligen-ce, w 2020 roku na światowych drogach będzie jeździło 10 milionów autonomicznych po-jazdów, a w kolejnych latach szybko zastąpią tradycyjne samochody. Transport, jaki znamy dziś, przestanie istnieć.

Słowo „smart” (inteligentny) opisuje kolejne przedmioty. Oprócz samochodów (smart cars), zmiany zajdą w każdej dziedzinie życia. W inteligentnych miastach (smart cities) natura bę-dzie się przenikała z infrastrukturą miejską, sposób projektowania budynków oraz przestrze-ni skupi się na oszczędności energii. W inteligentnych domach (smart homes) technologie za-gwarantują bezpieczeństwo i optymalne warunki środowiskowe (światło, temperatura, wil-gotność i czystość powietrza), pomogą w codziennych czynnościach, zorganizują wolny czas. Czujniki i elektronikę znajdziemy w ścianach, podłodze, pod prysznicem i w łóżku. Nie moż-na zapomnieć o inteligentnej ochronie zdrowia (smart healthcare) – mobilnej, monitorującej parametry życia w sposób ciągły, opartej na rozwoju wiedzy czerpanej z tzw. big data. Prag-matyzm i nauka zapewnią większą stabilność oraz bezpieczeństwo. Informacja stanie się naj-cenniejszym zasobem.

Świadkowie przemianNOTA BENE

W domu, samochodzie, na spacerze, w pracy – technologie będą nam towarzyszyć na każdym kroku, a świat zmieni się nie do poznania.

Utopia czy przyszłość?Za kilka lat samochody bez kierowcy wyjadą na ulice

i rozpocznie się kolejna rewolucja w transporcie. W ochronie zdrowia coraz więcej usług

realizowanych będzie wirtualnie. Przed nami epoka oświecenia

technologicznego.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

�

6 ZdjęcienumeruMiara zdrowia

8 RynekzdrowiawpigułceStart i otwarte pytania

12 AlertepidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (styczeń 2016)

13 AplikacjemedyczneNajnowsze aplikacje zdrowotne na smartfona

14 NowościiwynalazkiDruk narządów 3D, sztuczna skóra, EKG w telefonie, diagnostyka w pierścieniu itd.

16 LaboratoriumtechnologiiWizyta na łączach, czyli o nowej szansie dla telemedycyny w Polsce

18 MEDYCYNA2016Trendy, nowości, wynalazki i innowacje technologiczne w sektorze ochrony zdrowia prezentowane podczas międzynarodowych targów MEDICA. Przegląd najciekawszych produktów i pomysłów

24 NaukazbliskaZdrowiepuszczonezdymemProf. Witold Zatoński (Centrum Onkologii w Warszawie)

27 InformacjajakropanaftowaDr Tobias D. Gantner (Healthcare Futurists)

30 InfografikaCyfryzacja: Polska w Europie

31 LegislacjaSprawozdawczość podmiotów leczniczych

33 NawigatorRekordowy rok dla rynku farmaceutycznego

36 YourGuidetoHealthinEuropeENGLISHPAGESDigital technology: how it can help towards healthy living

Dr Margaret Chan (WHO Director General): we have to face new challenges

40 FelietonPrywatna czy publiczna?

42 Lekarzcyfrowowykluczony 44 Innowacyjnezamówieniapubliczne

Kable i serwery, czyli e-zdrowie w Polsce

NAUKA

INNOWACJE

RAPORT

ROZMOWY

PRAKTYKA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSKI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

LISTOPAD 2015

11

27

44

18

16

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

Rada Naukowa oSoZ(kolejność alfabetyczna, stan na listopad 2015 r., liczba członków rady: 100 osób)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka-Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr hab. n. med. Rafał Białynicki-Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk-Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak-Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż-Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz-Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka-Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik-Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 67. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 68. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 69. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 70. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 71. dr n. med. Andrzej Rakowski, 72. dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk, 73. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski-Śliż, 74. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 75. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 76. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 77. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 78. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 79. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 80. lek. Maciej Sokołowski, 81. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 82. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 84. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 85. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 86. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 87. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 88. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 89. dr n. med. Jakub Trnka, 90. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 91. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden-Gałuszko, 92. prof. dr hab. Andrzej Wall, 93. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 94. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 95. dr hab. n. med. Andrzej Wojnar (prof. nadzw. WSF), 96. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 97. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 98. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 99. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 100. prof. dr hab. Marek Ziętek

46 MonitorzjawiskepidemiologicznychPaździernik 2015 – mapy zdrowotne kraju

50 StrukturadystrybucjilekówRynek farmaceutyczny w październiku

58 AnalizaOSOZLeki psycholeptyczne i psychoanaleptyki

64 KS-APTEKAZintegrowany System Obsługi Apteki

65 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

68 NaukaMasło czy margaryna?

Polacy jedzą prawie dwukrotnie więcej mięsa niż zaleca WHO

Zanieczyszczenie powietrza w Europie zabija, Polska – w czołówce

73 Kalendarzwydarzeń.Raportyon-line 74 Kultura

Nowości książkowe

81 mlnWedług prognoz OSOZ, tyle opakowań leków psycholeptycz-nych i psychoanaleptyków zostanie sprzedanych w całym 2015 roku (dokładnie 81 090 160, o ponad 2,1 mln opakowań wię-cej niż w 2014 roku). Wartościowo sprzedaż osiągnie kwo-tę 1,787 mld zł.

Szczegółowa analiza sprzedaży na str. 58.

3 810 W październiku, podobnie jak we wrześniu, rośnie liczba pa-cjentów w aptece. Tym razem wzrost wyniósł 9,2%, czyli 320 osób.

185 500 Wraz z liczbą klientów proporcjonalnie rośnie ob-rót statystycznej apteki – o 9,8% (16,5 tys. zł) w sto-sunku do września 2015.

„Dzięki digitalizacji, każda decyzja oparta będzie na wiedzy,

a nie na intuicji.”

Dr Tobias D. Gantner (Healthcare Futurists)

Rozmowa na str. 27.

STATYSTYKI PROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

w w w . f a c e b o o k . p l / I T I Z d R o w I e

33

� Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

Miara zdrowiaSpadek temperatury ciała pacjenta poniżej 36°C podczas lub bezpośrednio po operacji może spowolnić proces leczenia, wydłużyć czas pobytu w szpita-lu, zwiększyć koszty terapii. Dotychczasowe metody pomiaru nie były zbyt wygodne dla chorego, do tego nie pozwalały prowadzić stałego monitoringu. Dziś nowoczesne sensory wystarczy umieścić bezpośrednio na skórze, a o za-chowanie prawidłowej ciepłoty ciała dbają specjalne lampy z regulacją emisji promieniowania. Współczesne technologie skrupulatnie monitorują parame-try zdrowia oraz funkcje życiowe, nie tylko podczas pobytu pacjenta w szpi-talu, ale również w domu. Dzięki miniaturowym i wydajnym bateriom, senso-ry coraz częściej przekazują wyniki bezprzewodowo.

Na zdjęciu: TCore firmy Dräger (Messe Düsseldorf/ctillmann)


�

N a u k a


�

N a u k a

Mamy już nowe kierownictwo resortu zdrowia. Biorąc pod uwagę mocno socjalne zapowiedzi premier Beaty Szydło oraz wcześniejsze wypowiedzi nowego Ministra Zdrowia Konstantego Radziwiłła i jego zastępców, skład osobowy na ulicy Miodowej jest zaskakująco liberalny. W kierownictwie znaleźli się: Jarosław Pinkas w randze sekretarza stanu oraz jako podsekretarze: Katarzyna Głowala, Krzysztof Łanda, Piotr Gryza oraz Piotr Warczyński.

wia. Ale wciąż nie jest jasne, co mamy rozumieć pod tym terminem. Cieszy de-klaracja przebudowy systemu opieki nad matką i dziećmi oraz osobami starszy-mi. Choć żeby mieć zdrowszych i pro-duktywnych seniorów powinniśmy się zając też pracującymi. Wśród wątków związanych bezpośrednio lub pośred-nio z ochroną zdrowia wymienić można darmowe leki dla osób w wieku 75 plus, 500 zł miesięcznie dodatku na dziecko (czy to szansa dla oddziałów położni-czych?), godne płace dla lekarzy, pielęg-niarek i innych pracowników medycz-nych oraz podwyższenie stawki godzi-nowej do 12 zł za godzinę.

PersonaliaW wyniku tarć i walki o władze w PO to Bartosz Arłukowicz, były minister zdro-

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE

Foto

: des

igne

d by

free

pik.

com

Start

i otw

arte p

ytania

AleksAndrA kurOwskA

Mimo to wśród świadczeniodawców, na-wet tych, którzy mają zyskać na poten-cjalnych zmianach, panuje wielka nie-pewność. W expose Beata Szydło poło-żyła nacisk na służbę zdrowia, odcinając się od ochrony zdrowia, krytykowano dążenie do zysku przez placówki, leka-

rzy i pracowników medycznych, zapo-wiadano rozgraniczenie tego, co pry-watne od tego, co publiczne (prywatne placówki za prywatne pieniądze pacjen-tów) oraz powrót państwowego pogoto-wia ratunkowego. Rząd PiS podtrzymał też zapowiedź przejścia do budżetowe-go systemu finansowania ochrony zdro-

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

N a u k a

wia, został przewodniczącym sejmowej komisji zdrowia. Tradycyjnie szefowanie tej komisji przypada opozycji. Wcześniej nieoficjalnie mówiło się, że kandydatami na to stanowisko mieli być prof. Marian Zembala, Ewa Kopacz lub prof. Alicja Chybicka, ale nie zostali zgłoszeni na-wet na wiceszefów komisji. Arłukowicz uzyskał 25 głosów, 4 posłów wstrzy-mało się i żaden nie był przeciw. Wice-przewodniczącymi zostali Tomasz Latos (PiS), przewodniczący komisji w sejmie poprzedniej kadencji, Andrzej Sośnierz (PiS), co wykluczyło go z pretendowa-nia do roli wiceministra, Joanna Kopciń-ska (PiS), Marek Ruciński (Nowoczesna Ryszarda Petru) i Beata Małecka-Libera (PO). W Senacie szefem komisji został Waldemar Jerzy Kraska z PiS, a jego za-stępcami Dorota Czudowska (PiS) i Le-szek Czarnobaj (PO).

Zofia Ulz złożyła rezygnację ze sta-nowiska Głównego Inspektora Farma-ceutycznego, a zastąpił ją Zbigniew Niewójt. Ulz przeszła na emeryturę, ale równocześnie rozpoczęła współ-pracę z Zespołem Prawa Farmaceu-tycznego i Ochrony Zdrowia kance-larii Dentons, obejmując stanowisko„managing consultant”. Będzie dora-dzać w zakresie prawa farmaceutyczne-go klientom kancelarii.

Wiele działo się w onkologii. Minister Zembala odwołał prof. Krzysztofa Wa-rzochę ze stanowiska dyrektora stołecz-nego Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie. Powodem była m.in. odmowa współpracy z resor-tem oraz skargi lekarzy. Z kolei prof. Bo-gusław Maciejewski zrezygnował sam, po 24 latach pracy na stanowisku dyrek-tora Instytutu Onkologii w Gliwicach. W tle tej rezygnacji postępuje proces od-łączenia się gliwickiej placówki od war-szawskiej COI i powołanie samodzielne-go Śląskiego Instytutu Onkologii. Z kolei prof. Tadeusz Pieńkowski, prezes Pol-skiego Towarzystwa do Badań nad Ra-kiem Piersi, przeszedł z ECZ Otwock do Centrum Onkologii w Radomiu.

Dyrektorem szpitala we Włoszczo-wie został Maciej Juszczyk, wcześniej m.in. zarządzał szpitalem w Skarżysku-Kamiennej. Wacław Bala został zaś od-wołany ze stanowiska dyrektora szpita-la w Trzciance.

SystemZ najważniejszych rzeczy systemowych wspomnieć warto, że mapy potrzeb zdro-wotnych, które wpływać mają m.in. na dostęp do unijnych funduszy oraz moż-

liwość kontraktowania nowych inwesty-cji, nadal nie są opublikowane. Ustępu-jący minister zapowiedział, że poznamy je 20 grudnia.

W AOTMiT toczą się prace nad wy-ceną kolejnych świadczeń. Pozytywną ocenę w większości zakresów dostała m.in. radioterapia protonowa.

Wieści z rynkuZ powodu niepewności w ostatnich mie-siącach wyhamowały inwestycje w nowe oddziały i szpitale. Sektor, na który na-leży zwrócić uwagę, to geriatria i szerzej rozumiana polityka opieki nad seniora-mi. Powstają kolejne placówki w ramach rządowego programu „Senior – WI-GOR”, nawet w sławnym Domu Kul-tury w Jarocinie. Tarnowscy radni miej-scy rozważają utworzenie dla starszych osób nowych poradni i szpitala. Cen-trum Opieki Senioralnej ma powstać przy Mościckim Centrum Medycznym, należącym do miejskich spółek. Plano-wana jest w nim geriatria, reumatologia oraz oddziały na 90 łóżek, które mają kompleksowo leczyć tylko osoby star-sze. W Koszalinie niedługo zostanie uru-chomiony prywatny Dom Seniora Złote Serca. Szpital im. Jonschera w Łodzi stał się największym centrum geriatrycznym w woj. łódzkim. Wyremontował i rozbu-dował dwa oddziały dla seniorów.

Rynek rozgrzała informacja, że właś-ciciel Biedronki może wejść do Polski z siecią klinik. Jeronimo Martins zasta-nawia się nad otwarciem u nas placó-wek Walk’in Clinics. Od kilku lat dzia-łają one przy portugalskich supermarke-tach Pingo Doce, a wizyta u lekarza jest nawet o połowę tańsza niż w prywatnym gabinecie.

Centrum Dializa wydzierżawi Regio-nalne Centrum Medyczne w Białogar-dzie. Jak uważa powiat, uratuje to pla-cówkę przed upadłością. Z kolei jeden ze szpitali Grupy Nowy Szpital ma problem z samorządowcami i szefostwem szpi-tala w Międzyrzeczu. Tamtejszy szpi-tal postanowił wypowiedzieć umowę na podwykonawstwo usług w ramach Pań-stwowego Ratownictwa Medycznego, wykonywanych obecnie przez Szpital w Skwierzynie. Po stronie GNS stanęła rada miejska Skwierzyny.

Otwarto Gdyńskie Centrum Kardio-logiczne dysponujące 66 łóżkami dla pa-cjentów. Powstało ono dzięki połączeniu oddziałów kardiologicznych z dwóch gdyńskich szpitali.

Na rynku ubezpieczeniowym waż-ną informacją jest wydanie zgody przez

Komisję Nadzoru Finansowego na to, by PZU utworzył TUW Polski Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych. Spółka de-dykowana pod podmioty medyczne, jak twierdzi PZU, ma zapewnić polskim szpitalom efektywną ochronę ubezpie-czeniową i aktywne zarządzanie ryzy-kiem. Czy ceny polis spadną dzięki temu na tyle, że szpitale będą gotowe podjąć ryzyko – przekonamy się.

Raporty i badaniaNFZ oszacował, ile kosztować go mogą zmiany demograficzne. Gdybyśmy mie-li strukturę demograficzną taką, jaka cze-ka nas w roku 2030, na sfinansowanie świadczeń medycznych i refundacji le-ków Narodowemu Funduszowi Zdrowia potrzebne byłoby dodatkowo 6,4 mld zł (o 12 proc. więcej). NFZ oszacował koszty z założeniem, że technologicz-nie, płacowo i cenowo w innych obsza-rach związanych z kosztami zatrzymamy się na poziomie bazy z 2014 r. Ta baza to 53 mld zł. W 2020 r. kwota kosztów wzrośnie o 5 proc. Największy nominal-ny wzrost będzie dotyczył leczenia szpi-talnego – ponad 3 mld zł do roku 2030. Refundacja za leki wzrośnie w tym sa-mym okresie o ponad 1,2 mld zł (przy założeniu braku zmian na liście leków refundowanych), czyli o ponad 16 proc. W perspektywie roku 2020 wzrost wy-datków na refundację oszacowano na 6,5 proc.

Poznaliśmy wyniki pierwszego tak du-żego audytu społecznego szpitali. Zreali-zowała go Fundacja Urszuli Jaworskiej. W jego ramach przeprowadzono ankie-ty z pacjentami pięciu szpitali, następnie eksperci weryfikowali ich wypowiedzi odwiedzając szpital. W kolejnych kro-kach, wraz z dyrekcją opracowano indy-widualny program naprawczy. Pacjenci generalnie chwalili lekarzy i pielęgniar-ki, za to skarżyli się na brudne i zdewa-stowane toalety, brak miejsc parkingo-wych, małe porcje i złą jakość posiłków. Równocześnie i niezależnie, przygląda-jący się audytowi NFZ uruchomił włas-ne ankiety elektroniczne dla pacjentów,

»�Będą�opóźnienia�w�wypisywaniu�recept�przez�pielęg-niarki�i�położne.«


10

N a u k a

które jednak – ze względu na swoją for-mę – przez część lekarzy zostały odebra-ne jako zachęcanie do donosów.

Warunki w polskich szpitalach czy kolejki nie zachęcają do leczenia się za granicą. Choć jednym z głównych po-wodów są pewnie polskie przepisy. Ko-misja Europejska podsumowała działa-nie dyrektywy 2011/24/UE w sprawie stosowania praw pacjentów w transgra-nicznej opiece zdrowotnej. Stwierdziła, że mobilność pacjentów jest niska, a Po-lacy najchętniej wyjeżdżają, by poddać się operacji zaćmy.

Kolejne ciekawe raporty dotyczą przyszłości technologii medycznych oraz rynku leków.

Według analizy „Główne technologie dotyczące sprzętu medycznego i obrazo-wania w 2015 r.” przygotowanej przez Frost&Sullivan – globalną firmę dorad-czą, rozwój w sektorze opieki zdrowot-

nej będzie koncentrował się na techno-logiach: roboty chirurgiczne, cyfrowa patologia, neuroprotetyka, lasery chirur-giczne, inteligentne pigułki, obrazowa-nie optyczne, technologie informatycz-ne z zakresu opieki zdrowotnej, zintegro-wane monitorowanie oznak życiowych, sztuczne organy i czterowymiarowe obrazowanie ultradźwiękowe (4D).

IMS Health prognozuje, że w ciągu kolejnych 5 lat wartość globalnego ryn-ku leków wzrośnie o 30 proc., sięgając 1,4 bln dolarów. Wykorzystanie leków wzrośnie o 24 proc. w ujęciu ilościo-wym. Ponad połowa światowej populacji będzie konsumować więcej niż 1 daw-kę leku na osobę dziennie, w porówna-niu z jedną trzecią w 2005 roku.

LegislacjaPoprzedni rząd w końcu nie przyjął i nie zaprezentował przez Parlamentem pod-sumowania ustawy refundacyjnej. Miał to zrobić dwa lata po jej wejściu w życie, czyli na początku 2014 r. Zdążył przyjąć Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016 – 2024, z podobnym finansowaniem, co dotych-czas (250 mln zł rocznie z budżetu pań-stwa). Nie przyjęto, ale skierowano do

konsultacji Narodowy Program Zdro-wia, który jest przełożeniem na działa-nia ustawy o zdrowiu publicznym. Czy nowy rząd dokona w nim zmian? Zoba-czymy.

Do priorytetowych dziedzin medycz-nych postanowiono dopisać kardiologię dziecięcą.

Będą opóźnienia w wypisywaniu re-cept przez pielęgniarki i położne, choć odpowiednie przepisy już przyjęto, ale MZ dopiero w listopadzie zaakceptowa-ło program odpowiednich kursów. Szko-lenia finansowane ze środków unijnych mają ruszyć na początku 2016 r. Zgod-nie w nowymi przepisami, pielęgniarki i położne od 1 stycznia 2016 r. będą mo-gły wystawiać recepty, jednak pod wa-runkiem ukończenia specjalistycznego kursu.

Kontakt do autorki: [email protected] Kurowska, dziennikarka od po-

nad 11 lat zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redak-cją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale eko-nomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Ga-zecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stoso-wanych Nauk Społecznych UW.

»�NFZ�uruchomił�własne�ankiety�elektroniczne�dla�pacjentów.«

ILE PŁACI FUNDUSZ ZA NASZE LECZENIE?Koszty NFZ w przeliczeniu na osobę w populacji danego rocznika (w zł).

NA KTÓRYCH PACJENTÓW NAJSZYBCIEJ ROSNĄ NAKŁADY?Wzrost wydatków na osobę w populacji danego rocznika w latach 2010–2014 (w proc.).

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych NFZ.

średnia kobiety mężczyźni

11Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

N a u k a

P R E N U M E R A T A 2 0 1 6

Z A M ó W I E N I A : R E D A K C J A @ O S O Z . P L

designed by freepik.com


12

I N N o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (STYCZEń 2016)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 75% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (STycZEń)

TREND W STOSUNKU DO GRUDNIA 2015

Dolnośląskie 2 119 Kujawsko-pomorskie 1 477 Łódzkie 1 824 Lubelskie 1 767 Lubuskie 1 832 Małopolskie 1 555 Mazowieckie 2 339 Opolskie 1 427 Podkarpackie 2 546 Podlaskie 1 702 Pomorskie 1 799 Śląskie 1 774 Świętokrzyskie 1 470 Warmińsko-mazurskie 1 076 Wielkopolskie 1 644 Zachodniopomorskie 1 821

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRyPy I PRZEZIĘBIENIA (STycZEń)

TREND W STOSUNKU DO GRUDNIA 2015

Dolnośląskie 4 726 Kujawsko-pomorskie 3 706 Łódzkie 3 591 Lubelskie 4 253 Lubuskie 3 714 Małopolskie 4 154 Mazowieckie 5 252 Opolskie 3 421 Podkarpackie 3 890 Podlaskie 4 425 Pomorskie 4 081 Śląskie 3 818 Świętokrzyskie 2 787 Warmińsko-mazurskie 3 099 Wielkopolskie 3 879 Zachodniopomorskie 3 941

ALERGIA

POZIOM NASILENIA ALERGII

GRYPA I PRZEZIĘBIENIEPOZIOM NASILENIA GRyPy I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 78% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I N N o w a c j e

Pierwsza pomocAplikacja zawiera wskazówki, które po-mogą udzielić pierwszej pomocy w naj-częściej występujących przypadkach za-grożenia życia. Przejrzysty podział na kategorie urazów pozwala szybko do-trzeć do działań, które należy wykonać udzielając pomocy w określonej sytua-cji. Jedną z funkcji aplikacji jest możli-wość łatwego połączenia się z odpowied-nimi służbami ratowniczymi – wystarczy nacisnąć jeden przycisk.

iOS | Android | PLBezpłatna

Know your Heart RhytmZbyt wolny, szybki albo nieregularny rytm serca może być sygnałem zaburzeń elektrycznych w pracy narządu. Aplika-cja brytyjskiej organizacji Arrhythmia Alliance pomaga rozpoznać pierwsze objawy arytmii. Puls mierzony jest z po-mocą aparatu fotograficznego w smart-fonie, a pacjent może dokonać porówna-nia z wzorcowymi wynikami oraz prze-słać dane e-mailem.

iOS | ENGBezpłatna

Eat FitAplikacja dietetyczna dostępna w wersji polskojęzycznej. Ponad 700 gotowych po-siłków dla utrzymania lub zredukowania wagi i zachowania zdrowia. Od diety 1200, 1500 albo 2000 kalorii po posiłki bezglu-tenowe czy kuchnię śródziemnomorską – każdy znajdzie coś dla siebie. Aplikacja pozwala planować posiłki na kilka dni do przodu oraz tworzyć listę zakupów. Na-rzędzie powstało przy bliskiej współpracy z doświadczonymi dietetykami.

iOS | Android | PL | ENGBezpłatna w wersji podstawowej

MedigramProste narzędzie do szybkiej komunika-cji pomiędzy pracownikami medycznymi, zarówno w szpitalu jak i poza nim. Medi-gram pozwala lekarzom, pielęgniarkom, ratownikom medycznym wymieniać się wiadomościami oraz zdjęciami z wyko-rzystaniem telefonów komórkowych lub tabletów z system Android i iOS. Ważną cechą jest szyfrowanie danych zgodnie ze standardem SSL.

iOS | Android | ENGCena w zależności od opcji

Big White WallAnonimowe i dyskretne wsparcie dla osób z lekkimi problemami mentalnymi, jak lęki, wypalenie, zwątpienie, zmartwienia, poczucie rezygnacji. Specjalne testy oraz naukowe artykuły pomogą zrozumieć przyczyny negatywnych emocji. Big Whi-te Wall jest też społecznością łączącą oso-by o podobnych problemach, gdzie dodat-kowo można uzyskać fachowe wsparcie. Użytkownik ma do dyspozycji szereg kur-sów on-line pomagających w walce z m.in. depresją i lękami.

iOS | Android | ENGBezpłatna

Migraine eDiaryDziennik dla osób cierpiących na migre-nę. We wnętrzu aplikacji – notatki doty-czące ataków bólu i jego intensywności (skala kolorystyczna), czynników towa-rzyszących, zażywanych leków i ich sku-teczności. Na podstawie gromadzonych danych aplikacja tworzy podsumowania, pozwalając lepiej zrozumieć istotę dole-gliwości i jej przyczyny.

iOS | Android | ENGBezpłatna

APLIKACJE

2.

3.

�.

�.

1.

�.


1�

I N N o w a c j e

NOWOŚCI I WYNALAZKI

SZTUCZNA I WRAŻLIWA

SKÓRANaukowcom z Bao Research Group udało się stworzyć sztuczną skórę, która przekazuje wrażenia nacisku do komórek mózgowych. To ogromny krok na drodze do produkcji protez kończyn czujących w podobny sposób, jak te naturalne. Ludzka skóra jest skom-plikowanym systemem połączeń nerwowych, które rejestrują wrażenia dotykowe (nacisk) i warunki otoczenia (temperatura, ruchy powietrza). Do budowy substytucyjnego materiału inżynierowie z Uniwersytetu Stanford użyli węglowych nanorurek tworzących precyzyjny czujnik punktowy. Tak powstał DiTack. Źródłem sygnałów przesyłanych do mózgu jest napięcie elektryczne genero-wane proporcjonalnie do siły nacisku. Na razie DiTack wykrywa tylko punktowy opór, nie rozpoznaje innych bodźców, np. pocie-rania. Wkrótce rozpoczną się teksty na zwierzętach.

OPASKA

MICROSOFTDo kolekcji urządzeń monitorujących parametry ciała i aktyw-ność fizyczną dołącza Microsoft Band 2. Opaska mierzy stan-dardowe parametry, jak rytm serca, spalone kalorie i jakość snu. Zawiera 11 czujników, w tym GPS, sensor promieniowa-nia UV, barometr. Przyda się uprawiającym różne dyscypliny sportu, w tym miłośnikom joggingu, jazdy na rowerze, golfu. Urządzenie Microsoftu to jednak więcej niż tracker – użytkow-nik posiada dostęp do e-maili, kalendarza, funkcji społecznoś-ciowych; może sporządzać notatki i ustawiać przypomnienia z pomocą głosu. Cena: 249 USD.

WYDRUKOWANE

KOŚCI54-letniemu pacjentowi z Hiszpanii odtworzono zniszczo-ne przez nowotwór żebra oraz mostek. Podczas operacji uży-to niezwykle wytrzymałych elementów tytanowych wydru-kowanych w technologii 3D, precyzyjnie zaprojektowanych i dopasowanych do fizjologii pacjenta. Model – na podstawie zdjęć z tomografu komputerowego – stworzyła australijska fir-ma Anatomics. Następnie warstwa po warstwie wydrukowa-no docelowe elementy: mostek i 8 żeber. Bez pomocy drukar-ki 3D wyprodukowanie całości byłoby praktycznie niewyko-nalne. Pacjent po 12 dniach opuścił szpital.

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

I N N o w a c j e

Zdjęcia: Kokoon, Oura Ring, MocaCare, Microsoft, Anatomics, Bao Research Group, Stanford University

OBUDOWA, CZYLI

EKGZamień swój telefon komórkowy w elektrokardiogram. Wystarczy specjalna obudowa pełniąca rolę elektrod oraz dedykowana apli-kacja. Po przyłożeniu palców do dwóch płaskich płytek, telefon wykonuje badanie EKG. To nie wszystko – użytkownik otrzymuje informację, czy EKG mieści się w normie (w przypadku anomalii zalecana jest konsultacja medyczna). AliveCor wykrywa też mi-gotanie przedsionków będące główną przyczyną udarów. Nakładkę można kupić na razie w USA w cenie od 75 USD.

PIERŚCIEŃ

WIEDZYWyposażony w czujniki pierścień Oura Ring nieustannie mierzy parametry snu i ciała. Urządzenie monitoruje aktyw-ność w ciągu dnia i nocy, interpretuje sygnały wysyłane przez organizm, anali-zuje zgromadzone dane, a w efekcie pod-powiada, co zrobić, aby poprawić jakość życia. Oszczędny design i automatycz-ny transfer danych powodują, że kontro-la odbywa się w dyskretny, niezauważal-ny sposób.

SPOKOJNY

SENKakoon to pierwsze słuchawki, których zadaniem jest m.in. polepszanie jakości snu. Wyposażone w system czujników mierzą parametry nocnego wypoczynku oraz aktywność mózgu. Zawarty w apli-kacji zestaw dźwięków dobierany jest w zależności od stanu pobudzenia. Specjal-na, wyciszająca izolacja pozwala uciąć sobie drzemkę także w głośnych miej-scach. Słuchawki dopasowują moment pobudki do fazy snu.

DANE Z

SERCAKolejny miniaturowy (7 mm grubości) gadżet, tym razem dokonujący pomiaru tętna, przepływu oraz gazometrii krwi. Wszystkie testy MocaCare wykonuje w 25 sekund – wystarczy umieścić palec na sensorze. Dane przesyłane są do apli-kacji w telefonie, gdzie można przeka-zywać je dalej (np. do lekarza) oraz ana-lizować w stosunku do dopuszczalnych norm.


1�

I N N o w a c j e

Wizyta na łączachL ABORATORIUM TECHNOLOGII

Prawne dopuszczenie usług telemedycznych w Polsce oraz ich refundacja jest reformą, na którą czekają środowiska medycz-ne i pacjenci. Usunięcie barier legislacyjnych pociągnie za sobą nowe inwestycje i wzmocni system ochrony zdrowia.

Pomimo bardzo szybkiej informatyzacji polskiego sektora usług medycznych, telemedycyna pozostawała przez długie lata na marginesie. Dużo się o niej mówiło, jednocześnie niewiele pro-jektów doczekało się realizacji. Niejasne przepisy prawne sku-tecznie odstraszały potencjalnych inwestorów i wiązały ręce in-nowacyjnym placówkom, które od dłuższego czasu rozważały uruchomienie teleusług. Byli i tacy, którzy szli pod prąd reali-zując odważne plany. Najlepszym przykładem jest Instytut Fi-zjologii i Patologii Słuchu. W kierowanym przez prof. dr hab. Henryka Skarżyńskiego instytucie wdrożono program przesie-wowych badań telemedycznych słuchu, którym objęto 430 tys. dzieci z całej Polski. Dotarcie do tak dużej grupy byłoby w tra-dycyjnym modelu usług praktycznie niemożliwe lub przekra-czałoby dostępne możliwości finansowe. Prof. Skarżyński pod-kreśla, że telemedycyna już dziś przynosi realną pomoc pacjen-tom i nie można dalej być na nią obojętnym.

Telemedycyna w Polsce stoi przed wielką szansą za sprawą nowelizacji ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (Dz.U.1997, nr 28 poz. 152). Pakiet zmian zaproponowała Mini-sterstwu Zdrowia Telemedyczna Grupa Robocza złożona z or-ganizacji pozarządowych i instytucji promujących nowoczesne technologie w ochronie zdrowia. Z kolei 27 sierpnia na stronie Agencji Ochrony Technologii Medycznych i Taryfikacji poja-wiła się informacja o wycenie na poziomie 6 punktów dla kar-diologicznego i geriatrycznego konsylium lekarskiego przy uży-

ciu sprzętu telemedycznego. Oznacza to, że już wkrótce NFZ może wprowadzić usługi telemedyczne do koszyka świadczeń gwarantowanych, obejmując je refundacją na równi z usługa-mi tradycyjnymi.

– Podobnie jak pojawienie się lokomotywy parowej niemal 200 lat temu nie zmieniło idei podróży, ale zrewolucjonizowało jej dostępność i jakość, tak współczesne technologie telemedycz-ne nie zmieniają misji i odpowiedzialności medycyny, dają jed-nak niedostępne wcześniej możliwości jej realizacji – nowe szan-se trafnie skomentował Andrzej Osuch z Grupy LUX MED.

Na całym świecie rosną nakłady na ochronę zdrowia, napę-dzane zmianami demograficznymi (starzenie się społeczeństw, spadek przyrostu naturalnego), postępem w świadczeniach medycznych (coraz bardziej zaawansowane leki i procedury) i oczekiwaniami społeczeństw. Rosnące wymagania pacjentów ścierają się z ograniczeniami budżetowymi. Dodatkowo, ogra-niczona dostępność do lekarzy i opieki staje się coraz więk-szą barierą w sprawnej dystrybucji usług lekarskich i profilak-tycznych. Pod względem liczby lekarzy na 1000 mieszkańców Polska zajmuje ostatnie miejsce w grupie krajów Unii Europej-skiej. Na uwagę zasługuje też mocne zróżnicowanie w geogra-ficznej alokacji lekarzy w poszczególnych województwach: od 1,52 do 2,56 lekarza na 1000 mieszkańców. Dostęp do specja-listycznej opieki ułatwiony jest w dużych miastach wojewódz-kich i ośrodkach akademickich, z kolei w miastach powiato-

Zdję

cia:

des

igne

d by

free

pik.

com


I N N o w a c j e

wych i mniejszych miejscowościach sytuacja wygląda znacz-nie gorzej.

– Model świadczeń ochrony zdrowia z wykorzystaniem tech-nologii, w tym technologii mobilnych, stał się koniecznością w radzeniu sobie z postępującą luką pomiędzy potrzebami a do-stępnością usług medycznych i opieki nad osobami chorymi, niepełnosprawnymi lub niedołężnymi. Lekarzom i pacjentom z pomocą przychodzi telemedycyna, posługująca się wieloma skutecznie funkcjonującymi modelami świadczeń, monitorin-gu chorych i prewencji zdarzeń, opierająca się przede wszyst-kim na technologiach informatycznych i cyfrowych – mówi

zoru po wyjściu ze szpitala, zwiększy się dostępność do specja-listów również poza dużymi ośrodkami zdrowia (niwelowanie barier demograficznych), chorzy nie będą musieli podróżować do lekarza tylko po to, aby otrzymać nową receptę oraz w przy-padku błahych dolegliwości (ulga dla osób starszych, o ogra-niczonej mobilności), opieka medyczna zostanie spersonalizo-wana, skrócą się kolejki. Osoby wykonujące zawody medycz-ne będą wspierane systemami zbierania i przetwarzania danych, zyskają pełniejszy obraz stanu zdrowia pacjenta, przez co pod-wyższona zostanie jakość usług, zwiększy się dostęp do wie-dzy i informacji oraz poziom komunikacji z pacjentem, lekarze

»�Już�wkrótce�NFZ�może�wprowadzić�usługi�telemedyczne�do�koszyka�świadczeń�gwarantowanych.«

Krzysztof Jakubowski z firmy konsultingowej Deloitte. Z kolei eksperci Telemedycznej Grupy Roboczej podkreślają, że pol-ski system ochrony zdrowia już dziś zmaga się z problemem ograniczonych zasobów, nieadekwatną dostępnością do świad-czeń i niskim poziomem opieki. W przyszłości będzie musiał zmierzyć się z poważnymi wyzwaniami wynikającymi z pre-sji demograficznej, która potencjalnie może doprowadzić do zwiększenia zapotrzebowania na usługi medyczne i zmniejsze-nia przychodów ze składki na powszechne obowiązkowe ubez-pieczenie zdrowotne przy jednoczesnym deficycie zasobów wy-kwalifikowanej kadry medycznej.

Lista korzyści w wymiarze społecznym, medycznym, go-spodarczym i ekonomicznym jest długa. Pacjenci zostaną obję-ci nowymi programami profilaktyki czy tele-rehabilitacyjnymi, uzyskają dostęp do porad lekarskich w krótszym czasie, bez wy-chodzenia z domu, monitoring na odległość pozwoli czuwać 24 godziny na dobę nad chorymi z dolegliwościami przewlekłymi albo przykładowo tymi, którzy wymagają skrupulatnego nad-

i pielęgniarki będą mogli zaoszczędzić sporo czasu oraz pra-cować w warunkach odpowiadających realiom technologicz-nym. Z kolei podmioty medyczne zaoferują nowe świadcze-nia, poprawią wyniki finansowe, zyskają dodatkowe kontrakty na usługi telemedyczne. Dzięki nowym inwestycjom wzrośnie PKB i innowacyjność sektora ochrony zdrowia, zasoby perso-nelu medycznego będą lepiej wykorzystane, obniżą się koszty diagnostyki i leczenia przy podwyższonej efektywności profi-laktyki, spadną koszty logistyczne. I co ważne – zniwelowana zostanie krzywdząca dysproporcja w dostępie do świadczeń.

W 2014 roku wartość światowego rynku telemedycyny sza-cowano na 17,8 mld USD. Według prognoz, w 2019 roku bę-dzie to już 28,9 mld USD, co oznacza średnioroczny wzrost na poziomie 18,6%. Z kolei eksperci Deloitte oceniają, że krajo-wy rynek telemedycyny już teraz wart jest kilkanaście milionów dolarów, rozwijając się w tempie 50 proc. rocznie. Nowe przepi-sy mogą spowodować, że będzie to jednak znacznie więcej.

Autorzy raportu Telemedycznej Grupy Roboczej są zgod-ni: wprowadzenie rozwiązań telemedycznych w Polsce na sze-roką skalę jest jedynie kwestią czasu. Tego czasu – ze względu na istniejące oraz przyszłe potrzeby systemu ochrony zdrowia – zostało niewiele.

Źródło: raport „Otoczenie regulacyjne telemedycyny w Polsce – stan obecny i nowe otwarcie” oraz dane Deloitte.

Zdję

cia:

des

igne

d by

free

pik.

com

Zdję

cia:

des

igne

d by

dry

icon

s.co

m


1�

R a p o R T

Medycyna 2016

Trendy i nowości, wynalazki producentów z całego świata, zaskakujące innowa-cje i technologiczne ciekawostki – raz w roku globalna medycyna spotyka się w jednym miejscu podczas międzynarodowych Targów MEDICA w Dusseldorfie. Co tym razem wzbudziło największe zainteresowanie?

gitalizację sektora, realizowaną strate-gicznie na szczeblach państwowych. Jak się okazuje, nie tylko my mamy z tym problem, ale i większość państw Euro-py. W Hiszpanii, Włoszech albo Wielkiej Brytanii regionalne inicjatywy stały się akceleratorem innowacyjności, przycią-gając inwestorów oraz realizując z suk-cesem projekty finansowane ze środ-ków Unii Europejskiej. Dynamikę roz-woju nowych produktów na pograniczu IT i ochrony zdrowia mocno podkręcają młode, kreatywne firmy, czyli tzw. start-upy. Z ich pomysłowości i nieszablono-wego spojrzenia rodzą się zupełnie nowe rozwiązania, których nie odważyliby się wdrażać wielcy gracze. Przykładem jest Instent, laureat Nagrody Innowacyjności wręczonej w ramach MEDICA IT FO-RUM. Firma pracuje nad inteligentny-mi stentami wyposażonymi w czujniki pozwalające monitorować stan wszcze-pów i ewentualne komplikacje. Docelo-wo miniaturowe sensory mogą pojawić się we wszystkich implantach, ostrzega-jąc o stanach zapalnych lub innych nie-bezpiecznych zmianach. Swoje pomysły start-upy przekuwają w rzeczywistość sięgając chętnie do crowdfundingu, czy-

Foto: MEDICA 2015

MEDICA jest szkłem kontaktowym globalnej ochrony zdrowia, przyciąga-jąc w ciągu 4-dniowej wystawy 130 000 zwiedzających ze 120 państw i 5000 wy-stawców z 70 krajów. Spacer po 19 ha-lach targowych uświadamia skalę po-stępu w naukach medycznych. Zwłasz-cza w hali prezentującej rozwiązania IT i technologie komunikacyjne można było zauważyć, że e-zdrowie przeżywa praw-dziwy rozkwit. Obok systemów informa-tycznych, spore zainteresowanie wzbu-dziły technologie ubieralne, robotyka w medycynie, wirtualna rzeczywistość, sensory parametrów życia pod różnymi postaciami oraz budzące dużą nadzie-ję gry rehabilitacyjne. Domowe aptecz-ki wzbogacają się o urządzenia diagno-styczne wykonujące badania dostępne do niedawna tylko w dużych laboratoriach. Ewolucja sprzętu medycznego prowadzi

do miniaturyzacji, większej ergonomii pracy, mobilności, interoperacyjności i wymiany gromadzonych danych z in-nymi urządzeniami lub systemami.

Wyraźnie zauważalne jest odejście od zachwytu samą technologią, która nie jest celem samym w sobie, ale jedynie na-rzędziem wspierającym cele medyczne. Do diagnostyki wkracza odważnie bez-przewodowość. Elektroniczne termome-try zastępowane są przez urządzenia po-miarowe na podczerwień. Przyzwycza-jamy się do digitalizacji i tego, że dane medyczne przesyłane są w formie cyfro-wej. Sprawa bezpieczeństwa danych jest już na tyle fundamentalna, że nie prowo-kuje lawiny kłopotliwych pytań, jak to było jeszcze kilka lat temu. Na polu IT swoje siły mobilizują regiony. Nowo-czesne klastry i lokalne sieci e-zdrowia mają być odpowiedzią na powolną di-


R a p o R T

li społecznej zbiórki pieniędzy. Zebranie kilkudziesięciu tysięcy euro od indywi-dualnych osób w celu stworzenia apli-kacji m-zdrowia najlepiej pokazuje, że pacjenci z entuzjazmem czekają na uła-twiające im codzienne życie gadżety.

W najlepsze rozwija się trend mie-rzenia parametrów zdrowia i formy fi-zycznej. Specjalne zegarki, opaski oraz ubrania zbierają na bieżąco informacje o tętnie, ciśnieniu, spalonych kaloriach, saturacji, przebytym dystansie. Z zastoso-wań sportowych przechodzą do codzien-nego życia, czuwając nad odpowiednią dawką ruchu i prawidłową dietą. Wearab-les dobrze sprawdzają się w kardiologii, przybierając formę prostych trackerów w postaci aplikacji na telefon komórkowy albo bardziej zaawansowanych urządzeń telemedycznych transmitujących dane do lekarza. Ale nie tylko. Firma iHealth zaprezentowała najmniejszy na świecie glukometr w postaci niewielkich rozmia-rów przystawki do telefonu komórkowe-go. Z kolei Being firmy Zensorium mie-rzy emocje, poziom stresu i jakość snu. Właśnie wellness jest dziedziną, w której nowe aplikacje i urządzenia monitorujące powstają najintensywniej. Na horyzoncie widać wzrastające zainteresowanie stałą kontrolą ciąży. Pojawiają się już pierw-sze rozwiązania. Nuovo wprowadza na rynek PreSense – specjalny pas wyposa-żony w bezpieczne sensory. W obszarze profilaktyki z roku na rok rośnie liczba firm oferujących tanie i szybkie badania genetyczne. Ich cena w ostatnich latach spadła o kilkaset procent, przekraczając magiczną granicę szerokiej dostępności (1000 USD). Postępuje specjalizacja te-stów, pacjenci mogą szybko sprawdzić predyspozycje do określonych chorób nie wychodząc z domu (korespondencyj-nie, na podstawie wymazu ze śluzówki). Naukowców niewiele dzieli od edytowa-nia i wprowadzania zmian do kodu ge-netycznego.

Większa liczba gromadzonych da-nych oznacza więcej czasu na ich reje-strowanie i wprowadzanie do systemów IT. Obok urządzeń transkrypcji głosu na tekst, z pomocą przychodzą ergono-miczne, elektroniczne kartoteki pacjen-tów. Nowością jest Klinify, gdzie lekarz pracujący na tablecie może sporządzać notatki w podobny sposób, jak na papie-rze. Gotowe szablony, grafiki narządów i wzorce dokumentacji uciążliwe wpro-wadzanie tekstu zamieniają w przyjem-ność. Ułatwieniem dla pracowników medycznych będzie rozwój narzędzi m-zdrowia, które dane z pomiarów zapisu-

ją automatycznie na koncie pacjenta. Do praktyki lekarskiej wchodzi też wirtual-na rzeczywistość. Zanim pacjent położy się na stole operacyjnym, zespół specja-listów przeprowadzi zabieg na wygene-rowanym komputerowo modelu chore-go, a o realne odtworzenie obrazu, z np. kamer laparoskopowych, zadbają oku-lary 3D. Każdą czynność będzie można skrupulatnie zaplanować, opracowując scenariusze możliwych zdarzeń. Realną operację wspomogą roboty chirurgiczne i diagnostyczne.

Robotyka ma wiele do zaoferowa-nia w rehabilitacji. Maszyny wspiera-ją powrót do zdrowia osób, które utraci-ły sprawność kończyn w wyniku parali-żu spowodowanego urazami mózgu lub udarami oraz w następstwie urazów me-chanicznych. Hand of Hope to urządze-nie w formie naszpikowanej elektroniką rękawicy przeznaczone do terapii pouda-rowej. Mechanizm inicjuje ruchy pal-ców i ręki na podstawie sygnałów elek-trycznych mięśni i nerwów obwodowych (EMG) wysyłanych do specjalnych sen-sorów. Proces ćwiczeń wspomagają gry rehabilitacyjne. Eksperci wiążą z nimi bardzo duże nadzieje nie tylko w przy-padku urazów fizycznych, ale także w le-

czeniu depresji, zaburzeń lękowych i in-nych chorób o podłożu psychicznym. Te-rapeutyczne zabawy angażują, motywują pacjenta i pozwalają zapomnieć o samej chorobie.

Starzenie się społeczeństwa wygene-rowało tzw. srebrną ekonomię. Ambient Assisted Living, czyli życie wspoma-gane przez otoczenie, to nic innego, jak cała gama rozwiązań pozwalających se-niorom prowadzić aktywne, bezpieczne i zdrowe życie w naturalnym środowi-sku domowym. To jeden z tych obsza-rów, gdzie telemedycyna rozwijać się bę-dzie najszybciej. Osoby 65+ należą do grupy najmocniej obciążonej choroba-mi przewlekłymi, nieraz kilkoma jed-nocześnie. Telemonitoring – co potwier-dziły badania pilotażowe – sprawdza się w przypadku chorych na cukrzycę, nad-ciśnienie, COPD, po zawałach i z wada-mi serca. Poprawa jakości życia, większa aktywność i poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego – to tylko niektóre zalety usług telemedycznych realizowanych w kilkunastu krajach w ramach progra-mu United4Health. Objęci nim seniorzy podkreślali przede wszystkim wygodę. Zamiast uciążliwych wizyt kontrolnych w placówce, wystarczy usiąść przed komputerem we własnym domu.

Tegoroczne targi MEDICA udowod-niły, że kolejne lata należeć będą do technologii informacyjno-komunikacyj-nych. E-rozwiązania w ochronie zdro-wia są opóźnione w stosunku do innych branż nawet o kilka lat. Dostrzegają to inwestorzy i rynek, oferując nie tylko nowe produkty, ale dodatkowo pracu-jąc nad budową infrastruktur informa-cyjnych, rozwojem standardów groma-dzenia, przesyłania i bezpieczeństwa da-nych, rozbudowując zaplecze naukowe, z większą odpowiedzialnością współ-pracując między sobą dla płynnej wy-miany danych medycznych. Podczas se-sji eksperckich w ramach MEDICA IT FORUM często powtarzano, że poten-cjał e-zdrowia powinny mocniej wspie-rać rozwiązania prawne, zrywając z tra-dycyjnym postrzeganiem usług medycz-nych. Cały świat czeka także na szeroką refundację e-usług. Pierwsze pozytyw-ne efekty widać już w Szwajcarii, gdzie ubezpieczyciele płacą świadczeniodaw-com za e-konsultacje. Dużo do zrobienia jest na polu inteoperacyjności systemów i urządzeń medycznych, będącej warun-kiem wymiany danych pomiędzy ośrod-kami zdrowia i naukowego wykorzysta-nia potencjału tzw. big data.

»�Coraz�doskonalsza�diagnostyka�obrazowa�i�systemy�IT�pozwa-lają�przeprowadzać�symulacje�zabiegów�operacyjnych.«

»�Kreatywność�i�odwaga�start-upów�dyktuje�nowe�rozwiązania,�które�przeobrażają�tradycyjny�model�ochrony�zdrowia.«


20

R a p o R T

Podręczny elektrokardiogram. Wystarczy kilka elektrod i specjalna aplikacja, aby uzyskać pełnowymiarowy obraz pracy serca. Podręczne urządzenie dla pacjentów i lekarzy (zdjęcie: CardioSecur).

Mobilne glukometry wystarczy podłączyć bezpośrednio do wyjścia słuchawkowego w telefonie komórkowym. Gwarantują dokładność, dys-krecję i szybkość pomiaru. Dedykowana aplikacja pełni rolę dziennika wyników (zdjęcie: iHealth Align).

Robot NAO (szwajcarski projekt Avatar Kids) pomaga dzieciom prze-bywającym długi czas w szpitalu w zachowaniu kontaktu z rówieśni-kami w szkole. Dzięki awatarowi, dziecko bierze wirtualnie aktywny udział w zajęciach.

Robotyka wspiera chirurgów w pracy przy stole operacyjnym, dostar-czając wyraźnych, stabilnych obrazów, np. w zabiegach laparoskopo-wych, badaniach ginekologicznych i urologicznych.

Gry edukacyjno-terapeutyczne. Rola leczenia poprzez zabawę bę-dzie odgrywała rosnącą rolę w takich dziedzinach, jak rehabilitacja ru-chowa lub zaburzenia psychiczne (zdjęcie: Meister Cody Talasia).

Wirtualna rzeczywistość wkracza na salę operacyjną. Dzięki niej chirurdzy mogą ćwiczyć przeprowadzanie zabiegów oraz uczestniczyć w symulacjach operacji. Duży potencjał w szkoleniu studentów na mo-delach 3D pacjenta (zdjęcie: Oculus).

MEDICA 2015. TRENDY I CIEKAWOSTKI


R a p o R T

Branża wellness coraz częściej sięga do nowych technologii. Przykła-dem są systemy nadzorowania i pomiaru parametrów snu optymalizu-jące nocny odpoczynek (zdjęcie: Sleep Expert firmy Beurer).

Miniaturyzacja czujników. Start-up Instent pracuje nad nanosen-sorami, które staną się częścią stentów, a w przyszłości – wszystkich implantów. Dostarczą informacji o ewentualnych stanach zapalnych i innych powikłaniach.

Ergonomia rejestracji danych medycznych. Producenci oprogra-mowania starają się ułatwiać lekarzom zapis danych w elektronicznej kartotece pacjenta, sięgając do przyjaznych form notatek i graficznych oznaczeń (zdjęcie: Klinify).

Mobilne laboratoria. Lekarz lub pielęgniarka mogą wykonać pod-stawowe testy diagnostyczne w domu chorego. Wyniki dostępne są po chwili na ekranie urządzenia (zdjęcie: Concile Omega1000).

Aplikacje medyczneIlość dostępnych aplikacji medycznych rośnie w błyskawicznym tempie. Najczęściej mierzą aktywność fizyczną i podstawowe parametry ciała, jak tętno, temperaturę, ilość spalonych kalorii, przebyty dystans, saturację lub jakość snu. Pomagają chorym przewlekle wykonywać niezbędne badania i prowadzić dziennik po-miarów. Pełnią rolę diagnostyczną, jak przy-kładowo Mimi Hearing (na zdjęciu), jeden z najpopularniejszych szybkich testów słuchu. Wystarczą słuchawki i dedykowana aplikacja na smartfona lub tablet, by dowiedzieć się, jaki jest stan i wiek uszu.


22

R a p o R T

Technologia w rehabilitacji. Hand of Hope to specjalna rękawica rehabilitacyjna naszpikowana mechatroniką. Jej zadaniem jest ćwiczenie ru-chów ręki u osób z paraliżem powstałym po udarze mózgu. Specjalne elektrody wychwytują sygnały elektryczne w mięśniach i nerwach odwodo-wych, przetwarzając je na mechanicznie wspomagane ruchy palców (zdjęcie: Rehab-Robotics).

Trackery. Coraz tańsze, wielofunkcyjne i mierzące coraz więcej para-metrów ruchu i zdrowia. Dzięki nim zyskujemy większą świadomość w zakresie stylu życia (zdjęcie: biovotion).

Telemedycyna pomaga w skrupulatnym nadzorowaniu stanu zdrowia na odległość. Rośnie oferta i maleją ceny. Wykonane w domu EKG można przesłać do analizy lekarzowi specjaliście (zdjęcie: zestaw Cloud DX).

Operacje 3D. Sale operacyjne przesiąkają nowoczesnymi technolo-giami. Niedostępne dla oka obrazy z wnętrza ludzkiego ciała można dokładnie odwzorować dzięki okularom 3D i coraz lepszym technikom obrazowania.

Infotainment to szpitalne systemy informacyjno-rozrywkowe: perso-nalizowana telewizja, informacje medyczne i profilaktyczne, kontakt z lekarzami, dane o szpitalu, edukacja (zdjęcie: system Barco).

Postępy�medycynyPodczas�tegorocznych�Targów�MEDICA,�

ofertę�dla�diagnostyki,�wyposażenia�szpitali�i�rehabilitacji,�sprzęt�medyczny,�rozwiązania�dla�pacjentów�zaprezento-

wało�5000�firm�z�70�krajów.

Rewolucja chirurgiczna. Czwarta generacja robotów operacyjnych da Vinci Xi zoptymalizowanych do operacji czterowymiarowych, z kry-stalicznie czystym obrazem 3DHD.


2�

R o Z m o w y

O problemie chorób nowotworowych i strategiach walki z rakiem rozmawiamy z prof. dr hab. n. med. Witoldem Zatońskim, kierownikiem Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Centrum Onkologii w Warszawie.

Zdrowie puszczone z dymem

Jednym z największych wyzwań w Pol-sce – o czym wspomniał Pan Profesor podczas Forum “Innowacyjna Ochro-na Zdrowia” – jest przedwczesna umieralność mężczyzn. Z czego ona wynika?

Jeszcze w połowie XX wieku jedno na trzy żywo urodzone dzieci w Polsce nie dożywało piątego roku życia. Mó-wiąc fachowo, umieralność niemow-ląt i małych dzieci do 5 roku życia wy-nosiła ponad 30%. Miernikiem postę-pu w ochronie zdrowia na świecie jest fakt, że w drugiej dekadzie XXI wie-ku w krajach zachodniej Europy prawie wszystkie kobiety dożywają 65 lat. Nie-stety kontrastuje to bardzo dramatycz-nie ze stanem zdrowia dorosłych Pola-ków. Umieralność niemowląt i dzieci jest już w Polsce na europejskim pozio-mie, podczas gdy przedwczesna umie-ralność mężczyzn młodych i w średnim wieku należy do najwyższych na kon-tynencie. Nadal co czwarty mężczyzna umiera pomiędzy 20 a 65 rokiem życia. Główną przyczyną jest wódka i wysoka częstość palenia – na poziomie 8 mln


R o Z m o w y

palaczy w 2015 roku – oraz niezwykle wysoki poziom zgonów nagłych z po-wodów pozamedycznych, jak urazy, wypadki, zatrucia itd.

Podczas gdy umieralność niemow-ląt i dzieci jest już w Polsce na europej-skim poziomie, kluczem do zmniejsze-nia przedwczesnej umieralności doro-słych jest polityka zdrowia publicznego prowadzona według współczesnej dok-tryny „Health in All Policies” (red. cele zdrowotne realizowane przez wszyst-kie resorty rządu). Z najniższymi cena-mi papierosów i wódki, bez nowoczes-nej, wielowymiarowej strategii kontroli zgonów nagłych z powodu urazów, nie da się ograniczyć tego zjawiska. Jedy-nie przy pomocy medycyny klinicznej i oddziałów ratownictwa nie wyelimi-nuje się umieralności, inwalidztwa, złej kondycji zdrowotnej dorosłych.

Wśród niezbędnych kroków do zbu-dowania lepszego zdrowia rodziny i po-pulacji wymieniłbym antypromocyjną politykę cen wobec papierosów i wyro-bów alkoholowych, wieloletnie progra-my zdrowego odżywania, budowanie programów aktywności fizycznej dla dzieci i dorosłych; realistyczne, wie-loczynnikowe i nowoczesne programy kontrolowania otyłości. Bez skutecznej polityki zdrowia publicznego nie będzie dobrobytu, nie będzie szczęścia, nie bę-dzie spokojnych rodzin.

Jak oceniłby Pan Profesor postęp w profilaktyce nowotworów, jaki uda-ło się osiągnąć w Polsce na przestrze-ni ostatnich kilkudziesięciu lat?

Od 50 lat jestem lekarzem i muszę po-wiedzieć, że zmiany, które się dokona-ły, są imponujące. Zarówno w rozumie-niu istoty chorób nowotworowych, jak i zapobiegania zachorowaniom na no-wotwory, ich diagnostyki oraz leczenia. I mimo, że stale jest nam daleko, aby w pełni rozumieć mechanizm ich po-wstawania. Kiedy byłem studentem me-

dycyny, powszechnie uważano, że rak wynika z wieku, jest efektem starości, jak siwe włosy czy wynikające z wieku zmiany skórne. Dziś wiemy, że problem jest o wiele bardziej skomplikowany. Nie wydaje się, aby nowotwory były imma-nentną cechą wieku. Proces nowotwo-rowy wynika ze zmian w DNA komórki i zwykle jest spowodowany działaniem czynników rakotwórczych.

Dobrym przykładem jest jeden z naj-częściej występujących obecnie u ludzi w naszej części świata rak płuca. O za-chorowaniu decydują przede wszystkim czynniki zewnętrzne, zwłaszcza palenie papierosów. W dymie tytoniowym za-wartych jest ponad 40 substancji rako-twórczych, które prowadzą do nowotwo-rowych zmian w DNA komórki osoby pa-lącej. 80–90% nowotworów złośliwych płuca występujących u mężczyzn jest spowodowane dymem papierosowym. Właśnie popularność palenia papierosów doprowadziła do rozwoju epidemii raka płuc. Rozpoznanie tego elementu ryzyka było początkiem skutecznej profilaktyki. W niektórych krajach mówimy dziś o re-dukcji zachorowań na przestrzeni ostat-nich dziesięcioleci o ponad 2/3. W ostat-nim dwudziestoleciu również w Polsce zachorowalność na raka płuca u młodych i w średnim wieku mężczyzn zmniejszy-ła się o 50%.

Dzięki postępowi w naukach medycz-nych coraz więcej wiemy o istocie no-wotworów złośliwych. Są one niezwy-kle heterogennymi schorzeniami. Ge-neralnie, poza kilkoma lokalizacjami nowotworowymi, takimi jak nowotwo-ry płuca, jelita grubego, żołądka, piersi, prostaty czy trzustki, są to zwykle set-ki innych, rzadkich lub bardzo rzadkich (częstość 1–2 na 100 000) rodzajów, lo-kalizacji, form schorzenia. Ta niezwykła różnorodność nowotworów złośliwych utrudnia zapobieganie, diagnostykę oraz leczenie, wymaga specjalnej strategii.

Klasycznym przykładem ogromnego sukcesu w walce z nowotworami jest hi-storia raka szyjki macicy. Nowotwór ten jeszcze przed 50 laty był na świecie naj-częstszym nowotworem złośliwym u ko-biet. Finowie, dzięki bardzo dobrze za-projektowanemu programowi walki z rakiem szyjki macicy, prowadzonemu w tym kraju od początku lat 70., zmniej-szyli liczbę zgonów z tego powodu do kilkudziesięciu rocznie.

Przykład Finlandii stanowi wzór wie-loczynnikowego programu obejmujące-go profilaktykę, wakcynację, wczesną diagnostykę i leczenie. Jest to możliwe

tylko w przypadku takich nowotworów, kiedy mamy kompletną wiedzę o przy-czynie, zapobieganiu, diagnostyce i le-czeniu. Jednocześnie Finlandia pokaza-ła, że odpowiednie podejście społeczeń-stwa, sprawne zorganizowanie zdrowia publicznego, solidna motywacja, celne priorytety, mądre wykorzystanie możli-wości współczesnej medycyny oraz edu-kacja są czynnikami strategicznymi. Je-żeli będziemy rozwijać program szcze-pień prewencyjnych – dostępnych także w Polsce – być może za kilkadziesiąt lat uda nam się całkowicie wyeliminować nowotwór szyjki macicy, podobnie jak to się stało z czarną ospą. Mimo, że mamy wystarczającą wiedzę i wszystkie narzę-dzia, w Polsce nadal ponad 1500 kobiet rocznie umiera na ten typ nowotworu. Głównym problemem jest sposób orga-nizacji profilaktyki – badań przesiewo-wych oraz szczepień.

Na podstawie dotychczasowych do-świadczeń można też powiedzieć, że kontrola nowotworów nie jest możliwa w sposób rozproszony i chaotyczny. Po-trzebujemy centralnego programu i in-stytucji koordynującej wszystkie dzia-łania, bo problem jest bardzo skompli-kowany i wielowarstwowy. Nadal nie został powołany Narodowy Instytut Raka. Widzimy również, że sama medy-cyna i leczenie to nie wszystko. Prewen-cja pierwotna oraz wtórna powinny być postawione w centrum, my sami musi-my zmienić tryb życia eliminując głów-ne źródła choroby. Powołam się znowu na palenie papierosów. W takich krajach jak Nowa Zelandia mówimy o redukcji zjawiska do 10% społeczeństwa. I to od-bija się wyraźnie na zdrowiu.

Wojny z rakiem jeszcze nie wygra-liśmy. W Polsce brakuje nadal spój-nej strategii i mocnej koalicji na rynku ochrony zdrowia, centralnej instytucji koordynującej. Dominuje lobby klinicz-ne. Na poziomie politycznym trzeba za-angażować wszystkie resorty, nie tylko zdrowia. Na poziomie społeczeństwa – kłaść nacisk na eliminowanie czynników ryzyka zgodnie z zasadami Europejskie-go Kodeksu Walki z Rakiem. To wspól-ne zadanie dla medycyny, społeczeństwa i… rządzących.

Załóżmy teoretycznie, że w Polsce już nikt nie pali papierosów. Jak to wpły-nie na zdrowie społeczeństwa?

Żeby domyślać się efektów, nie trzeba być prorokiem, wystarczy przypomnieć

»��ak płuca przed��ak�płuca�przed�przemysłową�produkcją�papierosów�był�schorzeniem�niezwykle�rzadkim.«


2�

R o Z m o w y

sobie historię epidemii raka płuca na świecie. W okresie przed przemysłową produkcją papierosów, czyli przed koń-cem XIX wieku, rak płuca był schorze-niem niezwykle rzadkim. Potwierdzają to dane medyczne gromadzone w prze-szłości, także na Uniwersytecie Jagiel-lońskim. Na przestrzeni ostatnich 100 lat jego występowanie bardzo szybko rosło w populacji osób palących papie-rosy, w tym samym czasie utrzymując się na niezmiennym poziomie w grupie osób niepalących. Trzeba przy okazji podkre-ślić, że gdybyśmy wszyscy przestali pa-lić papierosy, rak płuc by nie zniknął, ale stałby się chorobą marginalną. Tytoń nie jest jedynym czynnikiem ryzyka.

Kolejnym problemem zdrowotnym jest alkohol, społecznie traktowany bar-dziej pobłażliwie niż palenie papiero-sów. Co powinniśmy wiedzieć na te-mat skutków picia alkoholu?

W naszej cywilizacji palenie papiero-sów, czyli wprowadzanie do ludzkie-go organizmu substancji rakotwórczych w postaci dymu papierosowego, jest naj-ważniejszą, możliwą do uniknięcia przy-

czyną zachorowań na nowotwory. Oczy-wiście w naszym otoczeniu znajduje się wiele innych czynników rakotwórczych, związków chemicznych, promieniowa-nia jonizującego itd. Jednym z nich jest alkohol. Nowotwory złośliwe związane z piciem alkoholu odpowiadają za kilka do kilkunastu procent wszystkich scho-rzeń nowotworowych. Trudno nam stale zrozumieć, przyjąć do wiadomości, że al-kohol jest rakotwórczy. W ostatnim dzie-sięcioleciu bardzo dobrze opisano na-stępstwa alkoholu, jako czynnika spraw-czego nowotworów złośliwych. Źródłem procesów nowotworowych w przypadku alkoholu jest toksyczny produkt powsta-jący w procesie rozkładu etanolu na alde-hyd octowy. Aldehyd octowy uszkadza DNA i w ten sposób może inicjować pro-ces nowotworzenia. Nie tylko w narzą-dach mających bezpośrednią styczność z alkoholem. Picie alkoholu jest przyczy-nowo związane z zachorowaniem na no-wotwory jamy ustnej, krtani, przełyku, żołądka, wątroby, nowotworów złośli-wych piersi u kobiet itd. Ponadto alko-hol może być katalizatorem dla innych czynników ryzyka, przykładowo poma-gając składnikom rakotwórczym zawar-

»�Trudno nam�Trudno�nam��przyjąć�do��wiadomości,��że�alkohol�jest�rakotwórczy.«

tym w dymie tytoniowym lepiej prze-nikać przez tkankę jamy ustnej. U osób pijących alkohol i palących papierosy dochodzi do multiplikacji, pomnożenia skali ryzyka, np. raka krtani. Rak krta-ni występuje o jeden rząd wielkości, tj. dziesięć razy częściej u palących i piją-cych niż u tylko palących lub tylko pi-jących osób. Muszę jeszcze raz jasno to powiedzieć: alkohol jest czynnikiem ra-kotwórczym. Nie wszystkim taka praw-da się podoba, bo alkohol jest społecznie akceptowany, zwłaszcza w Europie. Im mniej spożywamy produktów alkoholo-wych, tym lepiej dla naszego zdrowia.

Czy obecne badania naukowe dają nadzieję na szybkie opracowanie sku-tecznych leków?

Ciągle jeszcze nie doszło to przełomu w badaniach nad nowymi lekami i tera-piami. Istniejące przykłady np. skutecz-ne leczenie raka jądra i kilku innych no-wotworów to ciągle raczej wyjątki niż reguła. Chociaż w ostatnim dziesięcio-leciu jest coraz więcej drobnych sukce-sów w leczeniu. Przepowiadanie przy-szłości w nauce jest bardzo trudne. Raz po raz pojawiają się sensacyjne doniesie-nia, które jednak po pewnym czasie we-ryfikuje rzeczywistość. Wystarczy spoj-rzeć na nasze podwórko i wielki prze-łom zapowiadany pod koniec XX wieku przez profesora Tołpę i jego preparat tor-fowy.


R o Z m o w y

nych wcześniej danych, niewidocznych dotąd dla oka lekarza. Będziemy sto-sować samouczące się algorytmy, imi-tujące również to, co wciąż nazywa-my „doświadczeniem”. Faktem staną się systemy wspierające podejmowa-nie decyzji klinicznych, mające dostęp

do obszernych baz danych, prezentują-ce perspektywy leczenia na podstawie historii choroby pacjenta, co obecnie jest nazywane ścieżką leczenia pacjen-ta lub etapami leczenia pacjenta. Każ-da decyzja oparta będzie na informacji, a nie na intuicji.

Informacja jak ropa naftowaDr med. Tobias Daniel Gantner jest futurologiem ochrony zdrowia, prezentującym swoje filozoficzne, odważne i nieraz kontrowersyjne opinie podczas międzynarodowych kongresów i debat. Na spotkaniu podczas Europejskiego Forum Zdrowia w Gastein rozmawiamy m.in. o ochronie zdrowia opartej na danych.

W Pana opiniach często pojawia się sformułowanie „opieki medycznej opartej na danych”. Na czym polega ta koncepcja?

Chodzi ogólnie o zdolności do rozpo-znawania schematów w zgromadzo-


2�

R o Z m o w y

Z drugiej strony, będąc lekarzem, za-uważyłem, że szkoląc się nie zdoby-wam sympatii wśród kolegów po fachu. Lekarze myślą, że mogą stać się zbęd-ni i czują, że ich pozycja w społeczeń-stwie oraz w stosunku do pacjentów jest zagrożona. Koncepcja polegająca na byciu wspomaganym, nie mówiąc już o byciu zastępowanym przez maszynę, jest bolesnym policzkiem. Czasy, gdy lekarz był „półbogiem w białym kitlu” już niedługo miną. Lekarze będą musie-li się zmierzyć ze świadomym klientem i zamiast omawiania wstępnej diagnozy, staną przed zadaniem przekonania cho-rego, że przyniesione wyniki i informa-cje znalezione przez niego w Internecie nie powinny być raczej brane pod uwa-gę i dlaczego. Prawdę mówiąc, tzw. „big data” w znacznym stopniu przyczyniły się do takiego podejścia. Wszystko za-częło się od Internetu, który w natural-ny sposób zastępuje drukowanie książek, wynalezione przez Gutenberga w XV wieku. Ostatecznie to dzięki prasie dru-karskiej i przetłumaczeniu Biblii przez Marcina Lutra możliwa była reforma-cja. Ludzie zaczęli podejmować decyzje odnośnie tego, w co chcieliby wierzyć. Moim zdaniem znów żyjemy w czasach reformacji. Obecnie zdobywamy wie-dzę medyczną od Doktora Google i po-dobnych narzędzi. Nie zawsze przyno-si nam to bezpośrednie medyczne ko-rzyści, lecz w branży wciąż pracuje się nad tym, aby jakość wyszukiwania była bardziej wiarygodna. A chodzi tutaj, na-wiasem mówiąc, o branżę niemedyczną. Tak jak reformacja w XVI wieku wnio-sła trochę demokratyzacji do religii, tak obecnie obserwujemy nawet znacznie silniejszą demokratyzację w dziedzinie techniki: Apple zdemokratyzował kom-putery, a ostatecznie także muzykę, Go-ogle demokratyzuje informacje, eBay robi to samo z handlem. Wciąż nie wia-domo, z czyim nazwiskiem będzie zwią-zana demokratyzacja w opiece medycz-nej. Jestem niemal pewien, że nie będą to gracze rynkowi, z którymi mamy do czy-nienia dzisiaj. Tak jak wszystkie procesy ewolucyjne, również i ten ma negatyw-ne strony. Szeroki dostęp do informa-cji może prowadzić do nadużyć, cho-ciażby poprzez uzyskanie wglą-du do historii leczenia, co może przykładowo spo-wodować podniesienie składki ubezpieczenio-wej. Jednak niezależnie od tego, czy nam – jako pracownikom służby

zdrowia – podoba się to czy nie, opie-ka medyczna będzie kształtowana w ten sposób, a informacja stanie się central-nym elementem procesów.

Jak w dobie “big data” zmienią się role pacjentów, systemu opieki me-dycznej i lekarzy?

Pacjenci będą lepiej poinformowani, bę-dziemy wymagać większej klarowno-ści i jasności podczas leczenia, z kolei lekarz będzie musiał zaangażować się w długie rozmowy na temat informa-cji znalezionych w Internecie. Przyszli konsumenci oraz podmioty świadczące usługi opieki medycznej będą korzystali ze wsparcia wyspecjalizowanych agen-cji zewnętrznych w procesie podejmo-wania decyzji, co najprawdopodobniej również zrefundują płatnicy. E-konsul-tacje staną się substytutem oraz uzupeł-nieniem wizyt tradycyjnych. W wyniku malejących cen, upowszechnią się bada-nia genetyczne. Czeka nas wysyp firm oferujących prywatne sekwencjonowa-nie genomu. Łatwy dostęp do informa-cji DNA spowoduje, że konfiguracje ge-netyczne i wiedza na ten temat zdetermi-nują nasze życie i zachowania. Stanie się to bardziej wpływowym trendem niż ja-kikolwiek arbitralny rodzaj diety. Kon-sumenci będą angażować się w opiekę medyczną na znacznie wcześniejszym etapie niż ma to miejsce teraz, stosując szerzej zasady profilaktyki. Będą chęt-niej używali technologii do pomiaru pa-rametrów zdrowia, tak, aby plany trenin-gów oraz ćwiczeń optymalnie dopaso-wać do własnych potrzeb i celów. Można już wymienić firmy, które zalecały stoso-wanie specjalnych opasek na rękę w celu aktywizowania pracowników w oparciu o rywalizację. Nieco przesadzony z per-spektywy czasu, ale całkiem realistycz-ny, jest aspekt dysponowania danymi: przyszli pacjenci będą mogli anonimowo udostępniać swoje informacje medycz-ne niezależnym zarządcom. Dane będą

pochodzić z zapisów oso-bistych oraz z tzw.

technologii

ubieralnych (red.: wearables). Dzięki temu, chorzy zyskają stałą kontrolę sta-tusu stanu zdrowia i monitoring jego pa-rametrów w czasie rzeczywistym. Mówi-my o modelu nieco zbliżonym do tego, który znamy z zakupów internetowych: „osoby, które kupiły tę książkę, kupiły również tamtą”. W znaczeniu medycz-nym: „u ludzi, którzy mieli to schorzenie, wystąpiło również zwiększone prawdo-podobieństwo pojawienia się tamtej cho-roby. Zatem proszę zwrócić uwagę na na-stępujące objawy…”

Niedawno powiedział Pan, że dane są niczym ropa naftowa. Skąd taki punkt widzenia?

Ropa jest surowcem naturalnym, wydo-bywanym przez otwory i wieże wiertni-cze w postaci nieprzetworzonej, prosto z ziemi. Użytkowana lub transportowa-na w niewłaściwy sposób może wyrzą-dzić wiele szkód, jak np. katastrofy eko-logiczne. Jeśli chcesz zarobić na ropie, musisz ją poddać rafinacji. W tym proce-sie powstają różne produkty, od lekkiego oleju do oleju napędowego i nafty. Sub-stancje te są uwalniane procesie, w trak-cie którego powstaje ogień.

W pewnym sensie opisany proces jest alegorią transformacji danych: gro-madzimy nieprzetworzone informacje bezpośrednio od pacjenta, korzystając z pierwotnych i wtórnych źródeł. Jeże-li nie obchodzimy się z nimi ostrożnie, mogą zostać źle zinterpretowane lub też użyte w niewłaściwy sposób i w efek-cie mogą zaszkodzić. Takie dane muszą być odpowiednio uporządkowane, a za-tem muszą przejść proces udoskonala-nia. Kiedy to nastąpi, można je nazwać „informacjami”. Przetworzone dane sta-ją się informacjami, a te z kolei – wie-dzą. Mimo wszystko przypuszczam, że analogiczne porównanie ropy i danych w znacznie bardziej trafny sposób po-kazuje potencjał, jaki się w nich kryje. Dzięki ropie przemysł funkcjonuje już od 150 lat, a dzięki da-nym stanie się to samo,

Grafika: designed by Vecteezy


R o Z m o w y

gdyż powstaną nowe technologie oraz sposoby gromadzenia wiedzy, a co za tym idzie, nowe zawody.

Jest Pan także autorem stwierdzenia, że „w opiece zdrowotnej opartej na danych potrzeba więcej lekarzy niż in-westorów”…

Opieka medyczna oparta na danych po-zostaje mimo wszystko nadal opieką me-dyczną. Z mojego doświadczenia wyni-ka, że inwestorzy zazwyczaj dość nie-chętnie inwestują w sektor ochrony zdrowia. Dzieje się tak z kilku powodów. Przykładowo, dostęp do tego rynku jest dużo trudniejszy niż do innych rynków, zwrot z inwestycji nie jest taki oczywi-sty, sektor jest niestabilny. Z kolei leka-rze zawsze będą brakującym ogniwem pomiędzy specjalistami od danych a na-ukowcami prowadzącymi badania mole-kularne. W tej chwili potrzebujemy dużo bardziej lekarzy, którzy będą potrafili po-radzić sobie z nadchodzącymi zmianami niż inwestorów, którzy nie umieszczają zrównoważonych rozwiązań i strategii dla ochrony zdrowia na szczycie swoich priorytetów. Wspomniał Pan, że terapia już ist-niejących schorzeń oraz zapobiega-nie chorobom ulegną zmianie. W jaki sposób?

Przewidywanie zawsze jest trudne. Nie jestem ani wróżką ani mędrcem. Będąc zwykłym śmiertelnikiem próbuję skła-dać wszystkie wiadomości razem i wy-prowadzać na ich podstawie różne wnio-ski, na zasadach hazardu. Moja ekstrapo-lacja na dzień dzisiejszy jest następująca – w przyszłości będziemy wnikać coraz

głębiej w medycynę prewencyjną, więcej mówić na temat medycyny zapobiegaw-czej lub nawet wyprzedzającej choroby. Będzie to możliwe dzięki wiedzy opartej na wielkich zbiorach danych. Screeningi obejmą coraz szersze grupy pacjentów, pojawią się nowe szczepionki na kolej-ne choroby.

Tzw. big data wymaga po pierwsze standaryzacji, a po drugie – woli dzie-lenia się informacjami. W tych dwóch dziedzinach w dalszym ciągu jest jesz-cze wiele wyzwań.

To prawda. Kiedy jednak spojrzymy w przeszłość komputerów, widzimy wie-le współzawodniczących ze sobą syste-mów, które nie były ze sobą kompatybil-ne. Obecnie, w dobie wspólnego środ-ka przekazu, jakim jest Internet, takie konflikty rzadko występują. Jeśli cho-dzi o gromadzenie danych, dostrzegam inne metodologiczne wyzwanie: jakie dane chcemy zgromadzić i skąd? Gdzie je przechowujemy i kto uzyskuje prawo do ich interpretacji? W opiece medycznej nie ma takiego podmiotu, jak niezależny opiekun danych, któremu firmy ubezpie-czeniowe, lekarze i przemysł naprawdę ufają i są z nim w dobrych stosunkach.

Stare czasy wiedzy zastrzeżonej praw-dopodobnie skończyły się. Najpierw bę-dziemy musieli uporać się z pytaniem, kto tak naprawdę jest właścicielem da-nych. W przypadku ochrony zdrowia, co-raz częściej wskazuje się pacjenta, a nie lekarza. To on będzie odpowiedzialny za gromadzenie pełnego zbioru informacji, od lekarzy lub tych uzyskanych z urzą-dzeń pomiarowych: wyniki badań, prze-bieg leczenia, zapisy na temat stylu ży-cia itd. Gdy dane zostaną skumulowa-ne, opieka medyczna oparta na tzw. big data dostarczy algorytmów rozpoznają-cych zależności, które następnie oszacu-ją indywidualne ryzyko rozwinięcia się pewnych chorób u pacjenta i najpraw-dopodobniej zaproponują także sposoby skorygowania przewidzianych zawczasu zagrożeń zdrowotnych.

Jaki będzie pacjent przyszłości?

Czy odejdziemy od medycyny bazującej na zaleceniach, która jest w znacznym stopniu oparta na autorytecie i zwróci-my się w kierunku medycyny partycy-pacyjnej opartej na zaangażowaniu? Czy przejdziemy do medycyny prewen-cyjnej opartej na dowodach? Czy wkro-czymy wówczas do królestwa medycy-

ny predykcyjnej? Nie jest jasne, w któ-rym kierunku zmierzamy. Jedna rzecz wydaje się być dość oczywista. Kolej-ne rządy krok po kroku będą wycofywa-ły się z bycia wszechwładnym dostawcą usług zdrowotnych. Najprawdopodob-niej składka zdrowotna będzie pokrywa-ła tylko podstawowy zakres świadczeń. Ludzie – w zależności od wykształcenia, tła socjoekonomicznego oraz postrzega-nia ciała jako maszyny lub też żywej isto-ty – będą najprawdopodobniej przedkła-dali jakość życia nad jego długość, a co za tym idzie, będą starali się zapobiegać chorobom już na wczesnym etapie. To wszystko, wraz z rozwojem informatyki, będzie prowadzić do wzrostu umiejętno-ści medycznych, które ostatecznie prze-łożą się na poprawę interakcji między lekarzem a pacjentem. Obywatel przy-szłości będzie musiał być bardziej świa-domy własnego zdrowia, a rola ochro-ny zdrowia w życiu znacznie wzrośnie. To w efekcie przyniesie demokratyzację opieki medycznej i sprawi, że system bę-dzie działać skuteczniej. Pacjenci zyska-ją władzę pozwalającą na świadome de-cydowanie o swoim zdrowiu w oparciu o dostępne dane i informacje. W ten spo-sób będziemy podejmować mądrzejsze decyzje w zakresie wyboru lekarza i me-tody terapii. Droga do wzmocnienia roli i pozycji pacjenta jest jeszcze w dalszym ciągu długa.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

»��pieka medyczna oparta��pieka�medyczna�oparta�na�tzw.�big�data�dostarczy�algorytmów�szacujących�indywidualne�ryzyko�rozwinięcia�się�chorób.«

»�Kolejne rządy krok po�Kolejne�rządy�krok�po�kroku�będą�wycofywały�się�z�bycia�wszechwład-nym�dostawcą�usług�zdrowotnych.«

INFORMATYZACJAW informatyzacji ochrony zdrowia oraz cyfryzacji jest jeszcze w Pol-sce wiele do zrobienia. Wyprzedzają nas nie tylko bogatsze państwa UE, ale również sąsiednie kraje Europy Środkowo-Wschodniej.

7,5%Odsetek pacjentów w Polsce, którzy umawiają wizyty do lekarza przez Internet. Liderami w Unii Europejskiej są Finlandia (35%) oraz Dania (33,7%).

Źródło: Komisja Europejska, Agenda Cyfrowa (lata 2012–2014)

POLSKA W EUROPIE

p R a k T y k a


30

Procent lekarzy przesyłają-cych recepty do aptek drogą elektroniczną. Wszystkie lub prawie wszystkie recepty mają po-stać elektroniczną w Esto-nii, Danii i Chorwacji.

Procent lekarzy w Polsce wymieniających się dany-mi medycznymi pacjen-ta w sposób elektroniczny. W Danii jest to aż 91% le-karzy, w Holandii – 76%, w Estonii – 72%. 4,36% 11%

Hiszpa

nia

Finlan

diaDan

iaBelg

ia

Szwec

jaLit

wa

Holand

ia

Węg

ry

UniaEu

rope

jska

Wiel

kaBryt

ania

Czech

y

Włoc

hy

Eston

ia

Portu

galia

Franc

ja

Słowen

ia

Luks

embu

rg

Rumun

ia

Chorw

acjaPo

lska

Niemcy

Malt

a

Irlan

diaŁo

twa

Austri

a

Słowac

ja

Bułgar

ia

Grecja

Cypr

0

10

20

30

40

Polsk

a

Eston

iaDan

ia

Chorw

acja

Szwec

ja

Holand

ia

Finlan

dia

Rumun

ia

Hiszpa

nia

Franc

ja

Wiel

kaBryt

ania

Grecja

Cypr

Niemcy

Luks

embu

rg

Włoc

hy

Austri

a

Czech

yŁo

twa

Irlan

diaBelg

ia

Bułgar

ia

Słowac

ja

Portu

galia

Węg

ry

Słowen

iaLit

waM

alta

0

25

50

75

100

% OSÓB UMAWIAJĄCYCH WIZYTY Z LEKARZEM PRZEZ INTERNET % LEKARZY PRZESYŁAJĄCYCH RECEPTY DO APTEK DROGĄ ELEKTRONICZNĄ

% LEKARZY KORZYSTAJĄCYCH Z ELEKTRONICZNYCH METOD WYMIANY DANYCH MEDYCZNYCH

% GOSPODARSTW DOMOWYCH POSIADAJĄCYCH DOSTĘP DO INTERNETU

Polsk

aDan

ia

Holand

ia

Eston

ia

Finlan

dia

Hiszpa

nia

Szwec

ja

Wiel

kaBryt

ania

Portu

galiaBelg

ia

Franc

ja

Irlan

dia

Włoc

hy

Austri

aCyp

r

Niemcy

Czech

yM

alta

Luks

embu

rg

Grecja

Rumun

iaŁo

twaLit

wa

Węg

ry

Chorw

acja

Bułgar

ia

Słowac

ja

Słowen

ia0

25

50

75

100

Polsk

a

Holand

ia

Luks

embu

rgDan

ia

Wiel

kaBryt

ania

Finlan

dia

Szwec

ja

Niemcy

Franc

ja

Eston

iaBelg

ia

Irlan

dia

UniaEu

rope

jska

Austri

aM

alta

Słowac

ja

Czech

y

Słowen

ia

Węg

ry

Hiszpa

niaŁo

twa

Włoc

hyCyp

r

Chorw

acjaLit

wa

Grecja

Portu

galia

Rumun

ia

Bułgar

ia0

25

50

75

100

% OSÓB KOMUNIKUJĄCYCH SIĘ Z ORGANAMI ADMINISTRACJI DROGĄ ELEKTRONICZNĄ (w okresie 12 miesięcy 2014 roku)

% OSÓB POSIADAJĄCYCH DOSTĘP DO INTERNETU W TELEFONIE KOMÓRKOWYM

Polsk

aDan

ia

Szwec

ja

Finlan

dia

Holand

ia

Franc

ja

Słowen

ia

Austri

a

Luks

embu

rg

GrecjaŁo

twa

Słowac

jaBelg

ia

Hiszpa

nia

Węg

ry

Irlan

dia

Portu

galia

Niemcy

Eston

iaCyp

r

UniaEu

rope

jskaLit

wa

Wiel

kaBryt

aniaM

alta

Czech

y

Chorw

acja

Włoc

hy

Bułgar

ia

Rumun

ia0

25

50

75

100

Polsk

a

Szwec

ja

Wiel

kaBryt

ania

Finlan

diaDan

ia

Holand

ia

Luks

embu

rg

Austri

a

Franc

ja

Hiszpa

nia

UniaEu

rope

jska

Niemcy

Belgia

Słowen

ia

Irlan

diaM

alta

Chorw

acja

Portu

galia

Włoc

hy

Grecja

Słowac

ja

Węg

ry

Eston

iaLit

waCyp

r

Łotw

a

Rumun

ia

Bułgar

ia

Czech

y

nd.0

20

40

60


p R a k T y k a

Na podmiotach leczniczych spoczywa nie tylko obowiązek zapewnienia pacjentom najwyższej jakości opieki medycznej. Muszą one także współpracować z jednost-kami monitorującym poszczególne aspekty działalności leczniczej. Obowiązki sprawozdawcze wychodzą znacznie dalej poza przekazywanie danych płatnikowi.

Prowadzenie działalnościOdpowiednio do formy prawnej, klu-czowe informacje dotyczące danego podmiotu leczniczego są udostępnia-ne w Krajowym Rejestrze Sądowym albo Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Dane do-tyczące podmiotu leczniczego są rów-nież obowiązkowo zamieszczane w Re-jestrze Podmiotów Wykonujących Dzia-łalność Leczniczą. Jest on prowadzony przez właściwy miejscowo organ reje-strowy i zawiera szczegółowe dane te-leadresowe oraz dotyczące profilu po-szczególnych komórek i jednostek orga-nizacyjnych.

Sprawozdawczość podmiotów leczniczych

istotne, niedopełnienie obowiązków związanych z przekazywaniem wyma-ganych danych lub zestawień, najczęś-ciej pociąga za sobą sankcje pienięż-ne. Należy przy tym pamiętać również o systematycznej aktualizacji informa-cji.

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om

IwOnA MAgdAlenA AleksAndrOwIcZ Prawnik w nZOZ „Przychodnia” sp. z o.o.

Informacje dotyczące poszczególnych kwestii związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej są groma-dzone w odpowiednich rejestrach. Co


32

p R a k T y k a

Dane w rejestrze muszą odpowia-dać aktualnemu stanowi faktycznemu. W przypadku zmian, podmiot wykonu-jący działalność leczniczą zobowiązany jest dokonać zgłoszenia w terminie 14 dni od dnia ich powstania. W przypad-ku niedokonania odpowiednich zmian w wyznaczonym czasie, istnieje możli-wość nałożenia kary pieniężnej w wyso-kości do dziesięciokrotnego minimalne-go wynagrodzenia za pracę. Od 1 stycz-nia 2016 roku wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosi 1850 zł, zatem maksymalna wysokość kary może wynieść nawet 18.500 zł.

Zawody medyczneW ustawie o działalności leczniczej znalazły się również regulacje dotyczą-ce przekazywania danych do instytucji monitorujących przestrzeganie przepi-sów prawa pracy. W przypadku wszyst-kich grup personelu medycznego mamy bowiem do czynienia ze znacznym ryzy-kiem zawodowym. Dlatego też w usta-wie przesądzono, że kierownik podmio-tu leczniczego raz na kwartał przekazuje Państwowej Inspekcji Pracy oraz właści-wym organom samorządu zawodów me-dycznych informacje o liczbie osób wy-konujących zawód medyczny na podsta-wie umów cywilnoprawnych albo jako praktykę zawodową, z którą podmiot leczniczy zawarł umowę cywilnopraw-ną. Obok dotychczas funkcjonujących samorządów zawodowych, już w 2016 roku może zostać powołany kolejny. Po-wstanie samorządu zawodowego fizjote-rapeutów zakłada bowiem nowa ustawa o zawodzie fizjoterapeuty.

Bezpieczeństwo epidemiologiczneW celu realizacji zadań z zakresu zdro-wia publicznego, podmioty lecznicze ściśle współpracują z jednostkami tere-nowymi Państwowej Inspekcji Sanitar-nej. W szczególności świadczeniodawcy sprawozdają informacje na temat reali-zacji szczepień ochronnych państwowe-mu powiatowemu inspektorowi sanitar-nemu. Przekazywanie danych może się odbywać za pomocą środków komuni-kacji elektronicznej albo listem poleco-nym. Termin na przekazanie sprawozdań wynosi odpowiednio 7 dni po zakończe-niu kwartału w przypadku sprawozdania z obowiązkowych szczepień ochron-nych sporządzanych według informacji zawartych w kartach uodpornienia. Na-tomiast w przypadku sprawozdań opar-tych o dane dotyczące ilości wydanych

szczepionek, czas na przekazanie infor-macji wynosi 15 dni.

Staranne prowadzenie dokumentacji medycznej oraz przesyłanie aktualnych i rzetelnych danych do jednostek Pań-stwowej Inspekcji Sanitarnej ma w przy-padku szczepień szczególne znaczenie. Wobec coraz częstszego uchylania się od obowiązkowych szczepień ochronnych, podmioty lecznicze muszą zmierzyć się z problemem odpowiedniego przekazy-wania pacjentom informacji na temat zasadności szczepień, ich terminu oraz ewentualnej odpowiedzialności za nie-dopełnienie obowiązku.

Dane w dokumentacji zbiorczej po-winny zatem być podparte odpowiedni-mi informacjami zawartymi w dokumen-tacji indywidualnej, aby było możliwe wykazanie należytej staranności w prze-kazywaniu informacji każdemu pacjen-towi. Fakt poinformowania osoby zobo-wiązanej do poddania się obowiązkowe-mu szczepieniu ochronnemu lub osoby, która sprawuje prawną pieczę nad taką osobą, albo opiekuna faktycznego o obo-wiązku poddania się szczepieniu powi-nien zostać odnotowany w karcie uod-pornienia, książeczce szczepień, a także historii zdrowia i choroby.

Pozostałe obowiązki sprawozdawcze na płaszczyźnie współpracy z Państwo-wą Inspekcją Sanitarną obejmują przy-padki:– rozpoznania lub podejrzenia wystą-

pienia niepożądanego odczynu po-szczepiennego – informację taką na-leży przekazać w ciągu 24 godzin od powzięcia podejrzenia jego wystą-pienia;

– rozpoznania lub podejrzenia choro-by szczególnie niebezpiecznej i wy-

soce zakaźnej, stanowiącej zagro-żenie dla zdrowia publicznego, lub stwierdzenia zgonu w wyniku takiej choroby – informację przekazuje się niezwłocznie.

Kolejkowe sankcjeŚwiadczeniodawcy muszą przekazy-wać Narodowemu Funduszowi Zdro-wia informacje dotyczące realizowa-nych świadczeń. Przedstawienie nie-zgodnych ze stanem faktycznym danych, na podstawie których dokonano płatno-ści nienależnych środków finansowych, może stanowić przyczynę nałożenia kary w wysokości do 2% kwoty zobowiązania określonej w umowie dla danego zakresu świadczeń. Obowiązujący dotąd przepis dotyczący tej podstawy nałożenia kary zachował się w niezmienionym brzmie-niu również w rozporządzeniu dotyczą-cym ogólnych warunków umów, które zacznie obowiązywać z dniem 1 stycz-nia 2016 roku.

Pewnym zmianom ulegną natomiast przepisy określające przesłanki dla nało-żenia kary w przypadku niezrealizowa-nia pozostałych obowiązków sprawo-zdawczych. Podmioty lecznicze mogą spodziewać się nałożenia kary za nie-przekazanie w terminie oraz zgodnie ze stanem faktycznym informacji w zakre-sie:– danych dotyczących list oczekują-

cych;– informacji o pierwszym wolnym ter-

minie udzielenia świadczenia.Wymienione uchybienia mogą skut-

kować karą do 1% kwoty zobowiązania określonej w umowie dla danego zakre-su świadczeń.

Nowa rzeczywistośćW najbliższym czasie wejdzie w ży-cie wiele nowych przepisów, w których mowa jest o danych dotyczących świad-czeń zdrowotnych i stanu zdrowia okre-ślonych grup społecznych. Będzie to m.in. ustawa o osobach starszych oraz ustawa o zdrowiu publicznym. Biorąc pod uwagę zakres informacji dotychczas sprawozdawanych do różnych instytucji i możliwości wynikające z zastosowania systemów informatycznych, niezbęd-ne jest zapewnienie właściwego prze-pływu danych pomiędzy instytucjami i ponowne wykorzystanie wiedzy już po-zyskanej od podmiotów leczniczych. W przeciwnym razie nowe przepisy spo-wodują dalszą biurokratyzację systemu ochrony zdrowia.

»��ośnie liczba obowiąz-��ośnie�liczba�obowiąz-kowych�sprawozdań�generowanych�przez�podmioty�medyczne,�co�wymaga�coraz�lepszej�organizacji�gromadzenia�danych.«


p R a k T y k a

dr JArOsłAw FrąckOwIAk Prezes Pharmaexpert

Liderem wartości sprzedaży w roku 2015 jest – według prognoz – sprzedaż odręcz-na. Wartość tego segmentu szacowa-na jest na prawie 12 miliardów złotych, a wzrost wartości sprzedaży w stosun-ku do roku 2014 wyniesie 3,4%. Ponad 11 mld złotych zapłacą pacjenci w apte-kach za leki refundowane. Ten segment urośnie o 6,2%. Najmniejszą wartościo-wo kategorią w prognozie są leki na re-cepty pełnopłatne – 6,6 mld zł w 2015 roku, z dynamiką wzrostu wynoszą-cą aż 5,1%. Wartość refundacji wynie-sie 7,9 mld zł, co oznacza wzrost o 3,6% w stosunku do roku 2014.

Rok 2016 najprawdopodobniej bę-dzie kontynuacją trendów z poprzednich 12 miesięcy. Nadal wiodącą rolę w ob-

rotach rynku odgrywać będzie sprzedaż apteczna. W przypadku leków refundo-wanych, między innymi za sprawą ne-gocjacji producentów z Ministerstwem Zdrowia, wzrost może jednak wyhamo-wać. W roku 2015 po raz kolejny wyga-sają decyzje refundacyjne. Ich odnowie-nie wiąże się z negocjacjami, a te dotych-czas prowadziły do spadku cen zbytu i co za tym idzie – obniżenia dynamiki wzro-stu. Jeżeli ceny na produkty refundowane zostaną zredukowane, wówczas wszyscy gracze na rynku będą szukać metod po-prawienia rentowności. Marże apteczne na leki refundowane wynoszą ok. 18%, na leki na recepty pełnopłatne – powyżej 27%, w przypadku sprzedaży odręcznej – prawie 32%. Wybór, nie tylko dla ap-tekarzy, będzie prosty: rozwój segmen-tu „nieregulowanego” jest jednoznacz-ny z poprawą rentowności lub z jej przy-wróceniem do stanu uprzedniego.

Wzrosty na rynku i nawet dość ko-rzystne prognozy na przyszły rok nie przekładają się – i prawdopodobnie nie przełożą się – proporcjonalnie na lep-szą sytuację aptek. Szacunkowy wzrost wartości sprzedaży statystycznej apteki w 2015 roku to tylko 1,1% (średni pro-gnozowany roczny obrót – 2,06 mln zł). Najważniejszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest wzrost liczby aptek.

Obraz statystyczny nie odzwiercied-la zróżnicowania aptek. Rynek aptecz-ny można analitycznie dzielić na wiele sposobów. Jednym z najbardziej oczy-wistych jest podział pod względem ob-rotów. Przyjrzyjmy się krzywej koncen-tracji obrotów, która obrazuje koncen-trację obrotów dla wszystkich aptek, aptek indywidualnych i mikrosieci oraz sieci posiadających więcej niż 5 ap-tek. 53% aptek w Polsce (około 7 250)

Rekordowy rok dla rynku aptecznego

Wszystko wskazuje na to, że wartość rynku aptecznego, w cenach detalicznych sprzedaży do pacjenta, osiągnie w 2015 roku 29,9 mld zł i będzie to wynik lepszy o 4,8% niż w roku ubiegłym.

Foto

: des

igne

d by

free

pik.

com


3�

p R a k T y k a

odpowiada za 80% obrotu aptecznego na całym rynku. 1/100 aptek generuje 6,4% całości obrotu, analogiczne wyni-ki występują dla aptek indywidualnych i mikrosieci (7,9%), a dla aptek siecio-wych – 5,3%.

Innym, chyba najbardziej popular-nym podziałem analitycznym, jest od-dzielne badanie aptek sieciowych (w tej analizie sieć zdefiniowano jako podmiot skupiający 5 lub więcej aptek) i pozosta-łych aptek.

Usieciowienie rynku aptecznego roś-nie. W 2009 roku na rynku funkcjono-wało ok. 150 sieci, a w 2015 liczba ta może przekroczyć nawet 350. Apteki sie-ciowe są statystycznie większe niż pozo-stałe. Świadczy o tym większa liczba pa-cjentów dokonujących w nich zakupów i większe średnie obroty niż w pozosta-łych aptekach. Czy to oznacza, że rynek zmierza do konsolidacji? Niekoniecznie. Rozdrobnienie w porównaniu do innych segmentów rynku jest bardzo duże i roś-nie, zaś spektakularne przejęcia należą do rzadkości. Sieci rozwijają się w du-żej mierze „oddolnie”, organicznie. Mi-krosieci – czyli podmiotów skupiających od 2 do 4 aptek – jest według informa-cji PharmaExpert już ponad 1500. Mimo, że liczba aptek rośnie, część z nich się zamyka – nawet do 10% w ciągu roku. Jednak samo zamknięcie oznacza często zmiany włascicielskie, a nie zmianę lo-kalizacji. Ponadto każde nowe centrum handlowe, osiedle, większa ulica jest miejscem, w którym z dużym prawdo-podobieństwem powstanie apteka.

LICZBA APTEK (STYCZEń 2014 – WRZESIEń 2015) ORAZ ŚREDNI OBRÓT STATYSTYCZNEJ APTEKI

KRZYWA KONCENTRACJI DLA CAŁOŚCI OBROTU APTECZNEGO – WSZYSTKIE APTEKI, APTEKI INDYWIDUALNE I SIECIOWE

TRENDY W SPRZEDAŻY APTECZNEJ (LATA 2009-2015)

I 14

II 14

III14

IV14

V14

VI 14

VII 14

VIII14

IX14

X 14XI

14XII

14I 1

5II 1

5III

15IV

15V

15VI 1

5VII 1

5

VIII15

IX15

13,6

13,8

14,0

14,2

14,4

14,6

100

120

140

160

180

200

war

tość

spr

zeda

ży [m

ld z

ł]lic

zba

apte

k [t

ys.]

śred

ni o

brót

[tys

. zł]

wszystkie apteki apteki indywidualne apteki sieciowe

1/100 = 5,3%1/100 = 7,9%1/100 = 6,4%

53/80 53/80 57/80


p R a k T y k a

Usieciowienie stało się bardzo me-dialnym tematem i często nie dostrzega się innych, trudniejszych do uchwycenia trendów na rynku aptecznym. Coraz wię-cej aptek wchodzi w „afiliacje”. Afilia-cjami nazywamy tu każdą możliwą for-mę organizowania się aptek. Rozwijają się programy franczyzowe, a najwięksi franczyzodawcy mają już po ponad 300 aptek. Rosnącą popularnością cieszą się programy hurtowni dla aptek, w ramach których apteki mogą otrzymać narzędzia do zarządzania, podobne do tych, który-mi dysponują aktualnie wyłącznie sie-ci apteczne. W końcu istnieją na rynku mniej lub bardziej formalne grupy zaku-powe i inne formy afiliacji powoływane głównie do zwiększenia siły przetargo-wej przy zakupie asortymentu.

Rok 2016 na pewno będzie oznaczał kontynuację trendu rozwoju afiliacji ap-tecznych – od sieci począwszy, a na afi-liacjach „na chwilę” skończywszy. Nie bardzo też widać możliwości uruchomie-nia procesów, które spowodowałyby zna-czącą konsolidację rynku sieciowego. Za to apteki – każdego typu – będą musiały poradzić sobie z rosnącą liczebnie kon-kurencją, która oznaczać może stagnację lub nawet regres wartości obrótów. Licz-ba pacjentów nie rośnie, a marże aptecz-ne spadają.

Z jakimi zmianami musi się liczyć ry-nek farmaceutyczny w 2016 i kolejnych latach? Oczywiście wielką niewiadomą są zmiany legislacyjne. Już dziś wiado-mo, że czeka nas e-recepta, wdrożenie dziennego raportowania w Zintegrowa-nym Systemie Monitorowania Obrotu Produktami Leczniczymi, z kolei w od-leglejszej perspektywie – wdrożenie dy-rektywy fałszywkowej.

Kontakt z autorem: [email protected]

Wszystkie dane wykorzystane w artykule – na podstawie analiz informacji z ogólnopolskie-go, reprezentatywnego panelu aptek.

ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTEKACH SIECIOWYCH I NIESIECIOWYCH

OBRÓT STATYSTYCZNEJ APTEKI W PODZIALE NA APTEKI SIECIOWE I NIESIECIOWE

ANALIZA ZMIAN MARŻY APTECZNEJ W CENIE ZAKUPU(WRZESIEń 2012 – WRZESIEń 2015)

»5�� aptek w Polsce5��aptek�w�Polsce�odpowiada�za�80��obrotu�aptecznego�na�całym�rynku.«

liczb

a pa

cjen

tów

śred

ni o

brót

[tys

. zł]

mar

ża a

ptec

zna

[%]

apteki sieciowe

apteki niesieciowe

apteki sieciowe

apteki niesieciowe

całość obrotu aptecznego recepty pełnopłatne recepty refundowane sprzedaż odręczna


3�

p R a k T y k a

Digital technology: how it can help towards healthy livingDigital technologies can help to bring about better health, along with better and safer care for patients. Europe can make more and better use of infor-mation technology so that people of every age can improve how they manage their health and quality of life.

Andrus AnsIP Vice-President of the european commission digital single Market

For some years, we have known that Eu-ropeans are living longer than they used to. While this is great for every one of us, ageing is still one of the greatest social

Foto: designed by freepik.com


p R a k T y k a

and economic challenges of the 21st cen-tury. By 2025, more than 20% of Europe-ans will be aged 65 or over, with an espe-cially rapid rise expected in the over-80s bracket. Since older people have diffe-rent healthcare needs, national health sy-stems will have to adapt so they can pro-vide adequate and affordable care.

At the same time, they have to keep up with the latest advances in medicine and stay financially sustainable. That is not such an easy balance to achieve, be-cause the costs of health and social care are already a major component of public spending in most EU countries. This bill is only going to get higher.

To me, it seems obvious that we co-uld make more and better use of infor-mation technology so that Europeans of every age can improve how they mana-ge their health and quality of life, in any place. Healthcare in Europe lags a long way behind virtually every other sector in implementing IT. But it is also cle-ar that IT applications can revolutioni-se and improve how we take care of our-selves. Also, many of the IT answers that

can be applied in healthcare have already proven to be useful across a wide range of other services. In Estonia, for exam-ple, the healthcare system has been trans-formed by technology. Just a couple of examples:- e-prescriptions that not only remove

the need for paperwork in hospitals and pharmacies but also give a better overview of prescribed medicines and help analyse use, adherence and trends. Nearly all prescriptions are now issued electronically;

- the electronic health record that inte-grates data from different healthcare providers to create a common record for each patient.

Everyone in Estonia benefits from the convenience, access and cash savings – doctors, patients, hospitals, the gover-nment. So a national eHealth system is certainly achievable and this has alrea-dy been demonstrated in other EU coun-tries and regions. But to date, the poten-tial of eHealth in the EU’s single market is not being fully realised. One reason for this is a lack of technical compatibility and common standards, especially since

more and more people, health products and services are crossing EU borders in an expanding market where different eHealth systems should be able to talk to and understand each other. The result is that we have a splintered market in heal-thcare across the European Union. That means more cost, as well as slow uptake by public authorities and people alike.

One specific part of eHealth is mobi-le heath, or mHealth, which covers me-dical and public health practices enabled by mobile communication devices. The-re is huge potential for innovation here, and the global mHealth market is gro-wing rapidly, providing a major oppor-tunity for European business. Two years ago, it was estimated at $6.3 billion. It is expected to triple by 2018. Increasing-ly, people use their mobile devices rather than a desktop computer to access online content. Even so, when it comes to he-alth apps, take-up is still limited and the data collected is not yet being regular-ly incorporated into healthcare and pre-vention.

Last year, we opened a public consul-tation on mHealth to explore how people, health systems and industry could make more out of this booming market, to identify the challenges and best ways to overcome them. Among those mentioned most often were data protection, patient safety, the legal environment, cyberse-curity and ease of market access by web entrepreneurs. The initiatives planned under our Digital Single Market strate-gy will help to solve many of these issu-es. Coordinating digital standards across sectors is one of its main objectives, for example. We are also considering other ways to move forward; we have already started paving the way for an industry-led code of conduct for mHealth apps to ensure that the data they collect is secure and that personal data is protected.

Digital technologies can help to bring about better health, along with better and safer care for patients. They can help he-alth and care systems to improve their efficiency and effectiveness. They also constitute a promising growth market for EU industry, creating jobs and economic growth by combining the ICT, medical devices, pharmaceuticals, biotechnolo-gy and healthcare sectors. Most impor-tantly, they can help millions of Europe-ans to improve their health and quality of life.

»��e could make more��e�could�make�more�and�better�use�of�information�technology�so�that�Europeans�of��every�age�can�improve��how�they�manage��their�health�and��quality�of�life.«


3�

p R a k T y k a

The world has changed dramatically since the start of this century, when the Millennium Development Goals became the focus of international efforts to re-duce human misery. At that time, human misery was thought to have a discrete set of principal causes, like poverty, hunger, poor water and sanitation, several infec-tious diseases, and lack of essential care during pregnancy, childbirth, and child-hood. The results of that focus, and all the energy, resources, and innovations it unleashed, exceeded the wildest dreams of many. It demonstrated the power of in-ternational solidarity and brought out the best in human nature.

Maternal and child mortality fell at the fastest rate in history, with some of the sharpest drops recorded in sub-Saha-ran Africa. Each day, 17,000 fewer chil-dren die than in 1990. AIDS reached a tipping point in 2014 when the number of people newly receiving antiretroviral therapy surpassed the number of new in-fections. Since the start of the century, an

estimated 37 million lives were saved by effective diagnosis and treatment of tu-berculosis. Over the same period, deaths from malaria declined by 60%. An esti-mated 6.2 million lives, mainly in young African children, were saved.

Drug donations by the pharmaceuti-cal industry allowed WHO to reach more than 800 million people each year with preventive therapy for river blindness, lymphatic filariasis, schistosomiasis, and other neglected topical diseases. These are ancient, debilitating diseases that an-chor more than a billion people in pover-ty. By reaching so many millions, we are paving the way for a mass exodus from poverty. […] If we believe in poverty re-duction, we must address these neglect-ed diseases. I also thank the private sec-tor for providing preventive medicines at no cost. This is how public-private part-nerships work at their best. […]

Since the start of this century, new-er threats to health have gained promi-nence. Like the other problems that cloud

humanity’s prospects for a sustainable future, these newer threats to health are much bigger and more complex than the problems that dominated the health agen-da 15 years ago. All around the world, health is being shaped by the same pow-erful forces, like population ageing, rap-id urbanization, and the globalized mar-keting of unhealthy products. Under the pressure of these forces, chronic non-communicable diseases have overtaken infectious diseases as the world’s biggest killers. This shift in the disease burden has profound implications. It challeng-es the very way socioeconomic progress is defined.

Beginning in the 19th century, im-provements in hygiene and living con-ditions were followed by vast improve-ments in health status and life-expectan-cy. These environmental improvements aided the control of infectious diseases, totally vanquishing many major killers from modern societies. Today, the tables are turned. Instead of diseases vanishing as living conditions improve, socioeco-nomic progress is actually creating the conditions that favour the rise of non-communicable diseases (NCDs). Eco-nomic growth, modernization, and ur-banization have opened wide the entry

We have to face new challengesDr Margaret Chan, Director-General of the World Health Organization, said at the World Health Summit: “The globalized marketing of unhealthy products respects no borders”. Read the full speech.

Foto

: Wor

ld H

ealt

h Su

mm

it 2

015


p R a k T y k a

point for the spread of unhealthy life-styles.

The world is ill-prepared to cope with NCDs. Few health systems were built to manage chronic if not life-long condi-tions. Even fewer doctors were trained to prevent them. And even fewer govern-ments can afford to treat them. In some countries, the costs of treating diabetes alone absorb from 25% to 50% of the en-tire health budget. As a recent Lancet On-cology Commission concluded, the costs of cancer therapy are becoming unafford-able, even for the wealthiest countries in the world. Many newly approved cancer drugs cost more than $120,000 per per-son per year.

The climate is changing. WHO’s re-cent estimate that air pollution kills around 7 million people each year has finally given health a place in de-bates about the consequences of cli-mate change. Worldwide, this past July was the hottest since at least 1880, when records began. This year’s thousands of deaths associated with heat waves in In-dia and Pakistan provide further headline evidence of the health effects of extreme weather events.

Antimicrobial resistance has become a major health and medical crisis. If cur-rent trends continue, this will mean the end of modern medicine as we know it. WHO warmly welcomes the G7 health ministers declaration and the commit-ment it makes to address this crisis in all its multiple dimensions.

No one working in public health should underestimate the challenges that lie ahead. These newer threats to health do not neatly fit the biomedical model that has historically guided public health responses. Their root causes lie outside the traditional domain of public health. The health sector acting alone cannot protect children from the marketing of unhealthy foods and beverages, persuade countries to reduce their greenhouse gas

emissions, or get industrialized food pro-ducers to reduce their massive use of an-tibiotics. The newer threats to health also lie beyond the traditional domain of sov-ereign nations accustomed to govern-ing what happens in their territories. In a world of radically increased interdepend-ence, all are transboundary threats.

The globalized marketing of unhealthy products respects no borders. By defini-tion, a changing climate affects the en-tire planet. As sharply illustrated by ma-laria, tuberculosis, and bacteria carrying the NDM-1 enzyme, drug-resistant path-ogens are notorious globe-trotters. They travel well in infected air passengers and through global trade in food. In addition, the growth of medical tourism has accel-erated the international spread of hospi-tal-acquired infections that are frequent-ly resistant to multiple drugs.

We face other challenges. The pover-ty map has changed. Today, 70% of the world’s poor live in middle-income coun-tries. This is a game-changing statistic. Growth in GDP has long been the yard-stick for measuring national progress. If the economy is doing well, where is the incentive to invest in equitable health care? The world does not need any more rich countries full of poor people.

Our world is profoundly interconnect-ed and this, too, has consequences. The refugee crisis in Europe shattered the no-tion that wars in faraway lands will stay remote. The Ebola outbreak shattered the notion that a disease of poor African na-tions will have no consequences else-where. In the most dramatic and trag-ic way possible, the Ebola outbreak fo-cused international attention on the need to invest in health systems, especially in fragile and vulnerable states. […]

As noted, the goal is to build resil-ient and sustainable health systems that offer quality, comprehensive care and aim to progressively achieve universal health coverage. The attention given to

health systems is a most welcome focus that was not present when the Millenni-um Development Goals were agreed 15 years ago.

The global health initiatives that brought such spectacular results did so largely through the delivery of commod-ities, like bednets, vaccines, and cock-tails of medicine. Confronted with weak health systems, the initiatives often built their own parallel systems for procure-ment, delivery, financial management, and reporting. Fortunately, many devel-opment partners now recognize that vir-tually all health targets on the new devel-opment agenda need a well-functioning and inclusive health system to achieve sustainable results.

Last month, 267 prominent econo-mists from 44 countries published a dec-laration in the Lancet. That declaration called on global leaders to prioritize a pro-poor pathway to universal health coverage (UHC) as an essential pillar of sustainable development.

The economic arguments for doing so are compelling. UHC transforms liveli-hoods as well as lives, and works as a poverty-reduction strategy. The econom-ic benefits of investing in UHC are esti-mated to be more than ten times great-er than the costs. The evidence is now overwhelming that providing quality health services free at the point of de-livery helps end poverty, boosts growth, and saves lives. UHC cushions shocks on communities when crises occur, whether these arise from a changing climate or a runaway virus. Under normal conditions, UHC builds cohesive and stable societies and underpins economic productivity. These are valued assets for every coun-try in the world.

»�Many newly approved�Many�newly�approved�cancer�drugs�cost�more�than�$120,000�per�person�per�year.«

»�Air pollution kills�Air�pollution�kills�around�7�million�people�each�year.«


�0

o p I N I e

Prywatna czy publiczna?

MArek kubIckI Falck Medycyna

Choć nie znamy jeszcze wszystkich szczegółów, to z pewnością rozdzielenie prywatnej opieki zdrowotnej od publicz-nej jak i deekonomizacja zostały wyraź-nie zaznaczone: „dotychczasowy model organizacji i finansowania służby zdro-wia nie sprawdził się. Prowadził do dale-ko idącej ekonomizacji, do zmiany funk-cji lekarza. Pacjent nie może być pozycją w bilansie, lekarz – księgowym, a szpital

rząd lokalny nie chciał albo nie radził so-bie z ich prowadzeniem. W większości przypadków zadłużone lub wymagają-ce istotnych inwestycji. Często prywaty-zacja nie spowodowała istotnego wzro-stu jakości ani jej spadku. Oszczędno-ści właściciela prywatnego dotyczyły przede wszystkim wynagrodzeń, w tym głównie wynagrodzeń rozrośniętego personelu „szarego”, czyli administra-cji, funkcji pomocniczych. Outsourcing dotyczył sprzątania, wyżywienia. Czasa-mi zmniejszała się obsada lekarska, choć w ograniczonym zakresie ze względu na warunki kontraktowania. Statystycznie koszt wynagrodzeń do ogólnego przy-chodu spadał z 80% w szpitalu publicz-nym do 50–60% w szpitalu sprywaty-zowanym. Z reguły wzrastała dobowa stawka na wyżywienie i procent przy-

– przedsiębiorstwem”, „każdy obywa-tel musi czuć się bezpiecznie, jeśli cho-dzi o pomoc medyczną. Ma wiedzieć, że opieka medyczna jest bezpłatna. Nie je-steśmy przeciwni prywatnej ochronie zdrowia. Jednak, podkreślam, tę sferę trzeba wyraźnie oddzielić od publicznej służby zdrowia”.

Czy jednak faktycznie – patrząc na doświadczenia historyczne – takie po-dejście do prowadzenia opieki medycz-nej, o ile nie zostaną uwzględnione do-datkowe elementy gwarantujące jakość świadczeń, wpłynie na poprawę opieki zdrowotnej?

SzpitalSzpitale sprywatyzowane w Polsce to przede wszystkim placówki powiatowe, których – z różnych względów – samo-

Premier Beata Szydło zapowiedziała w exposé szereg zmian w polskim systemie opieki zdrowotnej.

Foto

: des

igne

d by

free

pik.

com

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

o p I N I e

chodu wydawany na leki. Ze względu na inwestycje w sprzęt, czas oczekiwania na diagnostykę, zabieg, a tym samym po-byt w szpitalu skracał się. Szpitale pry-watne mają statystycznie 1–2 dni krót-sze pobyty pacjentów na oddziale, co także wpływa na efektywność leczenia. Zysk w większości przypadków jest rein-westowany, przeznaczany na wzrost ja-kości świadczeń. Szpital prywatny jak i publiczny dostają taką samą ilość pie-niędzy od płatnika, ale czynniki ekono-miczne motywują do inwestycji bardziej właściciela szpitala prywatnego, a nie publicznego. Zależny od radnych dyrek-tor publicznego szpitala powiatowego może – i wielokrotnie tak robi – ulegać naciskom politycznym na tworzenie ko-lejnych, nikomu niepotrzebnych etatów, a nie efektywniejsze leczenie. W przy-padku strajku lub presji ze strony lekarzy i pielęgniarek po prostu podnosi pensje i zadłuża szpital. Oczywiście nie jest tak, że każdy szpital prywatny jest lepszy od publicznego. Jest bardzo dużo doskonale zarządzanych szpitali publicznych. Jed-nak samo ograniczenie przepływu fun-duszy publicznych do jednostek publicz-nych nie sprawi automatycznie, że więk-sza ilość środków zostanie przeznaczona na leczenie.

POZDuże publiczne POZ-y, liczące po kil-kadziesiąt tysięcy osób, zostały tylko w Warszawie. Poza stolicą niesprywaty-zowane zostały jedynie niewielkie ośrod-ki gminne. Patrząc na siłę Porozumienia Zielonogórskiego i lekarzy POZ, przy dotychczasowych negocjacjach z rzą-dem, ministerstwem, czy NFZ trudno so-bie wyobrazić, aby była możliwa repry-watyzacja POZ-ów. Zwłaszcza, że liczba lekarzy rodzinnych, jak i średnia ich wie-ku (powyżej 50 lat) sprawia, że wszelkie naciski na lekarzy prowadzących pry-watne praktyki sprawiłyby, że przeszli-by oni na emeryturę, zrezygnowali z pro-wadzenia działalności bądź udali się do pracy u prywatnego pracodawcy w przy-chodni w charakterze lekarza internisty lub pediatry, opcjonalnie decydując się na prowadzenie prywatnej praktyki.

AOSMożliwość przesunięcia środków pub-licznych od prywatnego świadczenio-dawcy do świadczeniodawcy publicz-nego istnieje przede wszystkim w tym sektorze. Wprowadzenie zmian w kon-traktowaniu i dopisanie takich warun-ków rankingujących, jak 24-godzinne

zabezpieczenie medyczne, posiadanie pełnej diagnostyki itd. może skutecznie – i zgodnie z prawem – sprawić, że przy najbliższej kontraktacji właścicielem większości umów będą szpitale publicz-ne, a nie prywatne, czy publiczne mniej-sze przychodnie.

Jednak samo przesunięcie do du-żych jednostek publicznych, bez zmian w strukturze finansowania, także nie wpłynie na wzrost jakości świadczeń. Przecież dzisiaj zarówno publiczny, jak i prywatny świadczeniodawca do-staje taką samą wycenę świadczeń, za-trudnia tych samych lekarzy. Oszczęd-ności wynikają przede wszystkim z róż-nic w czynszu, personelu pomocniczym, czy innych elementów nie mających bez-pośredniego wpływu na dostępność bądź jakość świadczeń.

Wpływ na rynekJak zapowiadane zmiany wpłyną na ry-nek usług medycznych w Polsce? Z pew-nością najgorzej wyjdą na tym spółki zajmujące się zarządzaniem prywatny-mi szpitalami – EMC Instytut Medycz-ny, Grupa Know How, Szpitale Polskie. W niewielkim stopniu może to wpły-nąć na przychody z działalności szpi-talnej w Medicoverze czy Enel-Me-

dzie. Pod znakiem zapytania stawia to też plany budowy nowego szpitala przez LUX MED, jak i strategię Life Healthca-re, które po kupieniu Scanmedu, wspól-nie z Medicoverem miało inwestować szerzej w szpitale.

Hasło o upaństwowieniu Ratowni-ctwa może zaszkodzić części przycho-dów w Falcku. Ewentualne zmniejsza-nie kontraktów NFZ dla prywatnych świadczeniodawców może dotknąć Pol-med, Scanmed oraz w niewielkim stop-niu LUX MED (część Medycyny Ro-dzinnej). Być może zmiany odbiją się też na jednostkach specjalizujących się w kardiologii i okulistyce.

Wielką niewiadomą jest wpływ zmian na wiele mniejszych prywatnych przy-chodni czy centrów medycznych. Z pew-nością kontraktacja na przyszły rok zo-stanie zmieniona. Jednak czy zostaną wprowadzone kolejne aneksy, zmiany faworyzujące jednostki publiczne, czy szpitale? Być może czeka nas likwidacja NFZ-u i jeszcze dalej idące reformy kon-traktacji? Wciąż za wcześnie, aby o tym wyrokować. Niewątpliwie jednak wszy-scy prywatni właściciele spółek medycz-nych z niepokojem i uwagą będą przy-glądać się kolejnym posiedzeniom sej-mowym i decyzjom rządu.


»��amo faworyzowanie placówek publicz-�amo�faworyzowanie�placówek�publicz-nych�przy�kontraktowaniu�nie�poprawi�jakości�i�dostępności�świadczeń.««


�2

o p I N I e

AnnA gInAł rzecznik Prasowy, uniwersyteckie centrum Okulistyki i Onkologii w katowicach

Mija prawie ćwierć wieku odkąd w Polsce pojawił się Internet. Początkowo dostępny głównie dla na-ukowców i studentów, stopniowo stawał się częś-cią życia coraz większej liczby gospodarstw do-mowych, firm i instytucji. Obecnie, według da-nych Głównego Urzędu Statystycznego, dostęp do Internetu jest standardem w prawie 75% pol-skich domów.


Lekarz cyfrowo wykluczonyWraz z postępującą digitalizacją ochrony zdrowia, kompetencje cyfrowe lekarzy stają się nierozłączną częścią wykonywania zawodu. Komputer przejmuje rolę kartoteki medycznej oraz narzędzia komu-nikacji z pacjentem, jest źródłem zdobywania fachowej wiedzy i klu-czem do informacji. Obojętność w stosunku do narzędzi IT i Internetu oznacza spychanie się w izolację w postaci wykluczenia cyfrowego.


o p I N I e

Z jednej strony jest to powód do dumy i realizacja zapowiedzi amery-kańskiego socjologa i badacza mediów Douglasa Rushkoffa, który twierdził, że „albo będziemy programowali, albo zostaniemy zaprogramowani”, z dru-giej jednak strony 25% domów w na-szym kraju jest pozbawionych dostępu do sieci. Z danych Diagnozy Społecznej 2011 „Polacy w Internecie 2011” wyni-ka, że o ile odsetek osób korzystających z Internetu w przedziale wiekowym 16–24 lata wynosi aż 93%, to wśród osób w wieku 65+ jest to zaledwie 10%. Wraz z wiekiem maleje liczba osób posiadają-cych dostęp do globalnej sieci. Kto ko-rzysta z Internetu najrzadziej? Raport Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji nie pozostawia wątpliwości: jest to oso-ba w wieku 55+, z najwyżej średnim wy-kształceniem, która mieszka na wsi lub w niewielkim mieście i osiąga przecięt-ne lub niskie dochody.

Gdzie w tych statystykach znajdu-ją się lekarze? Kryteria określające naj-bardziej wykluczonych cyfrowo zda-ją się przecież kompletnie nie dotyczyć tej grupy zawodowej. Nic bardziej myl-nego. Osoba z tytułem profesora medy-cyny, uznanym dorobkiem naukowym i pozycją na arenie międzynarodowej, która w zasadzie nigdy nie korzystała z poczty elektronicznej? To żadna nad-zwyczajna sytuacja. Podobnych przy-kładów w naszych medycznych rea-liach można przytoczyć więcej. Doktor habilitowany, wysokiej klasy specjalista, na propozycję założenia własnej strony internetowej z formularzem kontakto-wym dla pacjentów odpowiada obojęt-nością. Stanowi to swoisty paradoks – wysoki stopień naukowy nie musi iść

w epoce Internetu, a tymi, którzy po raz pierwszy zetknęli się z globalną siecią zdecydowanie później.

– Kiedy najczęściej lekarz skłania się do założenia własnej strony interneto-wej? Kiedy drugi specjalista z tego sa-mego zakresu, działający w niewielkiej odległości, właśnie ją sobie stworzył! Przy czym oboje mają gabinety pełne pa-cjentów – twierdzi Ewa Borek z Funda-cji „MY Pacjenci”. Dr Michał Feldman, psychiatra i współtwórca Konsylium24, traktuje Internet jako idealne narzę-dzie komunikacji z innymi specjalista-mi, ale także jako sposób na budowanie własnego wizerunku. Zachęca, aby za-łożyć drugi, stricte „medyczny” profil, przykładowo na Facebooku, rezygnując z prywatnych zdjęć i wpisów osobistych na rzecz komentarzy na temat najnow-szych doniesień naukowych, sytuacji w ochronie zdrowia itp. Jak podsumo-wuje dr Feldman, wciąż można spotkać medyków, którzy funkcjonują niejako „obok” wirtualnej rzeczywistości: (…) machają na to wszystko ręką. Mówią, że to nieważne. Nie mają pojęcia, jak bar-dzo się mylą…

Wiek nie zawsze jest regułą. Decy-dującym czynnikiem jest samo zainte-resowanie i świadomość potencjalnych korzyści, otwartość na innowacje. Do-brym przykładem są pielęgniarki w star-szym wieku, których entuzjazm i deter-minacja potrafią być tak duże, że osta-tecznie to one, a nie młodsze koleżanki, lepiej orientują się w tym, jak poruszać się po szpitalnym systemie IT. Chcą się szkolić, bo wiedzą, że kompetencje cy-frowe mogą zadecydować o ich pozycji zawodowej w przyszłości.

w parze z umiejętnościami cyfrowymi. Przedstawiciele branży informatycznej, zajmujący się wdrażaniem systemów IT w ochronie zdrowia, zaznaczają, że o ile młodzi lekarze (w wieku około 30–35 lat) zasadniczo nie mają proble-mów z obsługą programów komputero-wych, to przedstawicielom nieco star-szego pokolenia przychodzi to czasem z trudem, a opór przed rozwiązaniami cyfrowymi jest znacznie większy. Wy-nika to najprawdopodobniej z faktu, iż nauka medycyny i początki praktyki le-karskiej przypadły na lata „bezcyfrowe” i wdrażane zmiany mogą wydawać się zbędne.

Na drugim biegunie są lekarze, któ-rzy świetnie czują się w Internecie i sprawnie wykorzystują jego potencjał. Dobrym przykładem jest dr Łukasz Koł-towski. Znaczną część internetowej ak-tywności lekarz poświęca na prezento-wanie narzędzi komunikacji ułatwiają-cych kontakt z pacjentem, technologii podnoszących efektywność pracy. To, jak sprawnie porusza się w Interne-cie, pokazuje, jak wielka jest „cyfrowa przepaść” pomiędzy pokoleniami leka-rzy, którzy dorastali i kształcili się już

»��ródłem wykluczenia��ródłem�wykluczenia��cyfrowego�może�być�wiek�albo�brak�świadomości�korzyści�tkwiących��w�rozwiązaniach�IT.«

r e k l a m a

DLA PACJENTÓW ORAZ LEKARZY. PRAKTYCZNE I SPRAWDZONE

SZCZEGÓŁY JUŻ WKRÓTCENA ŁAMACH CZASOPISMA OSOZ

BEZPŁATNY RAPORT

APLIKACJE ZDROWOTNE


��

o p I N I e

Jak naprawdę wygląda rozwój e-zdro-wia w naszym kraju? Czas na rachunek sumienia i szczerą ocenę sytuacji.

nAtAlIA MAtusZAk, MAteusZ lIchOń, MArcIn kAutsch

W poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o stan rozwoju IT w ochronie zdrowia, dokonaliśmy analizy zamówień pub-licznych dotyczących e-zdrowia w la-

tach 2009–2015. Przeszukaliśmy zaso-by Suplementu do Dziennika Urzędowe-go Unii Europejskiej (Tenders Electronic Daily, TED), Biuletynu Informacji Pub-licznej (BIP), Bazy Zamówień Przetar-gowych (bzp.pl) oraz portalu przetar-gi.egospodarka.pl, używając haseł „e-zdrowie”, „e-rejestracja” i „e-usługi”. Łącznie znalezionych zostało 227 prze-targów, które dotyczyły usług i dostaw, w minimalnym zaś stopniu – robót bu-dowlanych. Aż w 20% przypadków do-starczano wyłącznie podstawowe opro-

gramowanie czy sprzęt IT, jak kompu-tery lub serwery. Wniosek: jesteśmy na etapie cyfryzacji systemu, a nie dostar-czania usług e-zdrowia. Liczne unie-ważnienia pociągające za sobą powtó-rzenia (14% przetargów), zmiany ter-minów i poprawki w opisach zamówień każą sądzić, że szpitale nie są w stanie poradzić sobie z formułowaniem włas-nych potrzeb w zakresie technologii te-leinformatycznych.

Istotna jest także analiza firm, któ-re te przetargi wygrywały. Blisko 30%


Kable i serwery, czyli e-zdrowie w Polsce

��Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 11/2015

o p I N I e

przetargów, które można uznać za zaku-py e-zdrowia, wygrywały trzy najwięk-sze na rynku firmy. Pozostałe 102 prze-targi realizowane były przez 92 firmy, w 20 przypadkach występujące jako kon-sorcja. Wiele z nich dostarczyło podsta-wową infrastrukturę i licencje na goto-we oprogramowanie. Przewaga małych, lokalnych firm, a przede wszystkim za-mówień na podstawową infrastruktu-rę (którą trudno zaliczyć do rozwiązań z zakresu e-zdrowia) potwierdza tezę, że rozwój e-zdrowia w Polsce jest znacznie opóźniony, a samo słowo „e-zdrowie” – wielokrotnie nadużywane. Według Ko-misji Europejskiej, ochrona zdrowia na-dal w skąpym zakresie korzysta z tech-nologii informacyjno-komunikacyjnych. Opóźnienie w stosunku do innych branż wynosi nawet 10 lat.

Analiza dokumentów pokazała, że nie mamy nawet własnej definicji e-zdrowia. Pozostaje przypomnieć zaproponowa-ną przez Komisję Europejską. „E-zdro-wie” to:– narzędzia i usługi wykorzystujące

technologie informacyjne i komunika-cyjne (TIK), które mogą ulepszyć pro-filaktykę, diagnostykę, leczenie, moni-torowanie i zarządzanie;

– pomaga całemu społeczeństwu po-przez ulepszenie dostępu do usług opieki zdrowotnej i poprawę ich jako-ści oraz zwiększenie efektywności ca-łego sektora zdrowia;

– obejmuje wymianę informacji oraz da-nych między pacjentami i podmiotami

świadczącymi usługi zdrowotne, szpi-talami, pracownikami służby zdrowia oraz podmiotami odpowiedzialnymi za sieci informacyjne; elektroniczne rejestry medyczne; usługi w zakresie telemedycyny; przenośne urządzenia do monitorowania pacjentów, opro-gramowanie do opracowywania har-monogramów, roboty wykorzystywa-ne w chirurgii i badania podstawowe w zakresie wirtualnego modelu fizjo-logii człowieka.”

E-zdrowie w naszym kraju utożsa-miane jest najczęściej z cyfryzacją oraz możliwością załatwiania spraw admini-stracyjnych przez Internet. Takie zawę-żenie interpretacyjne powinno wzbu-dzać niepokój. Projekty Centrum Syste-mów Informacyjnych Ochrony Zdrowia mają spore opóźnienia, a wielkie zapo-wiedzi o wsparciu rozwoju technologii informacyjno-telekomunikacyjnych po-zostają w sferze deklaracji. Choć należy przyznać, że ostatnio pojawiły się iskier-ki nadziei, choćby w postaci prawnego uregulowania usług telemedycznych.

Inną barierą jest stosowany przez NFZ sposób zakupu usług zdrowotnych oparty o procedury, a nie efekty zdrowot-

ne. W tej chwili jedynymi teleusługami jest zdalny opis zdjęć radiologicznych, choć i tutaj słowo „e-zdrowie” to prze-rost formy nad treścią.

Pozostaje mieć nadzieję, że rozwój technologii, rosnące potrzeby i oczeki-wania pacjentów, kurczące się zasoby oraz presja ze strony rynku prywatnego (gdzie tego typu usługi nie napotykają na biurokratyczne bariery) wymuszą rozwój e-zdrowia w sektorze publicznym. Nie-stety, dotychczasowe e-projekty najczęś-ciej ograniczały się do uzupełniania pod-stawowej infrastruktury informatycznej, jak serwery, okablowanie, komputery i niezbędnego oprogramowania. Postęp w informatyzacji ochrony zdrowia oczy-wiście cieszy, ale czy nie jest to trochę radość przez łzy?

Na łamach czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia systematycznie prezentu-jemy postępy realizacji projektu EPP-eHealth oraz kluczowe wnioski. EPP-eHealth jest finan-sowany przez Komisję Europejską w ramach projektu Horyzont 2020.

r e k l a m a

Grupa ekspertów Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia opracowała nowatorską bazę interakcji leków z żywnością. Dowiedz się, jakich pokarmów i napojów należy unikać, zażywając leki. Poznaj praktyczne wskazówki dla bezpiecznej farmakoterapii.

KONTROLUJ INTERAKCJE ON-LINE.Skorzystaj z wyszukiwarki leków na portalu OSOZ lub załóż Indywidualne Kontro Zdrowotne z automatycznym mechanizmem nadzorowania interakcji.

WWW.OSOZ.PLOGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA

Z ŻYWNOŚCIĄLEKÓWINTERAKCJE

»�Projekty�e-zdrowia�w�sektorze�publicznym�to�nadal��rzadkość,�a�te�już�realizowane�są�takie�tylko�z�nazwy.«


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR Z jaw ISk ep IdemIolo gIc Z N yc h

Monitor zjawisk epidemiologicznych. Koszty leczenia.

WRZESIEń PAŹDZIERNIK

63 806 zł 70 223 zł

+6 417 zł

* wszystkie dane w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

OGÓŁEM GRYPA I PRZEZIĘBIENIE ALERGIA

ZMIANA MIESIĘCZNA W PAźDZIERNIKU W ODNIESIENIU DO WRZEŚNIA

TREND ROCZNY PORÓWNANIE ROKU 2015 (PROGNOZA) I 2014

PAźDZIERNIK WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH

Opolskie 58 050 złŚwiętokrzyskie 62 138 złKujawsko-Pomorskie 62 588 zł

Świętokrzyskie 3 409 złOpolskie 3 513 złKujawsko-Pomorskie 3 874 zł

Opolskie 732 złKujawsko-Pomorskie 826 złŚwiętokrzyskie 902 zł

Podlaskie 77 706 złDolnośląskie 78 488 złMazowieckie 83 493 zł

Dolnośląskie 5 039 złPodkarpackie 5 132 złMazowieckie 5 710 zł

Pomorskie 1 247 złMazowieckie 1 355 złPodkarpackie 2 106 zł

PROGNOZA 2015 WOJEWÓDZTWA O NAJNIŻSZYCH I NAJWYŻSZYCH KOSZTACH

Opolskie 628 648 złKujawko-Pomorskie 673 500 złŚwiętokrzyskie 690 683 zł

Świętokrzyskie 29 739 złWarmińsko-Mazurskie 32 998 złOpolskie 33 113 zł

Opolskie 12 326 złWarmińsko-Mazurskie 12 506 złKujawsko-Pomorskie 13 378 zł

Podlaskie 851 623 złDolnośląskie 894 003 złMazowieckie 938 485 zł

Małopolskie 43 815 złDolnośląskie 46 464 złMazowieckie 51 478 zł

Dolnośląskie 20 663 złMazowieckie 23 301 złPodkarpackie 25 575 zł

PAźDZIERNIK WOJEWÓDZTWA Z NAJMOCNIEJSZYMI SPADKAMI I WZROSTAMI KOSZTÓW

Brak spadków kosztów Brak spadków kosztówLubelskie –32 złŚwiętokrzyskie –13 złWielkopolskie –9 zł

Zachodniopomorskie 7 872 złWarmińsko-Mazurskie 9 318 złPodlaskie 10 264 zł

Śląskie 1 134 złMałopolskie 1 199 złMazowieckie 1 270 zł

Podlaskie 63 złPodkarpackie 65 złWarmiński-Mazurskie 109 zł

ZESTAWIENIE KOSZTY W PAźDZIERNIKU W OSTATNICH LATACH

201020102010 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015 2011 2012 2013 2014 2015

10,1%


3 587 zł 4 571 zł

+984 zł 27,4%


1 286 zł 1 296 zł

+10 zł 0,8%

2014 2015

740 305 zł 780 197 zł

+39 892 zł 5,4%

2014 2015

35 003 zł 40 380 zł

+5 377 zł 15,4%

2014 2015

18 380 zł 18 076 zł

-304 zł -1,7%



»�Październik�rozpoczyna�okres�gwałtownych��wzrostów�ogólnych��kosztów�leczenia.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

STYCZEń LUTY MARZEC

K WIECIEń MAJ CZERWIEC

LIPIEC SIERPIEń WRZESIEń

PAźDZIERNIK LISTOPAD prognoza GRUDZIEń prognoza


��



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

»�Koszty�leczenia�grypy��i�przeziębienia�osiągnęły��jeden�z�najwyższych��w�roku�poziomów.«








kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców

»�Koszty�alergii�są�jeszcze�niskie,�ale�w�listopadzie��i�grudniu�prawdopodobnie�wzrosną.«






�0

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z yS T Ruk T uR a dy S T Ry buc j I l eków

Struktura dystrybucji leków

AnetA sZcZyPek Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Obrót w statystycznej aptece w paź-dzierniku 2015 roku wyniósł 185,5 tys. zł. W porównaniu ze średnim obrotem wypracowanym we wrześniu była to wartość większa o 16,5 tys. zł (wzrost o 9,8%). Wartość refundacji osiągnę-ła 47,9 tys. zł i stanowiła 25,8% obrotu statystycznej apteki. Cały rynek farma-ceutyczny zamknął się wartością 2,7 mld zł. Jest to kwota o 246,6 mln zł większa (wzrost o 10,1%) w stosunku do wrześ-nia 2015 roku oraz o 146,1 mln zł (wzrost o 5,7%) większa w stosunku do paździer-nika ubiegłego roku.

Prognozujemy, że średni obrót aptecz-ny w 2015 roku będzie o 1,3% (27,5 tys. zł) większy niż w ubiegłym roku i wy-niesie 2,07 mln zł. Z kwoty tej 26,4%, tj.

546,9 tys. zł (2,9 tys. zł więcej niż w roku 2014), będzie stanowiła wartość refunda-cji. Rynek farmaceutyczny w 2015 roku osiągnie wartość 29,9 mld zł, co oznacza wzrost o 1,44 mln zł (5,1%) w stosunku do roku 2014 oraz wzrost o 2,18 mln zł (7,9%) w stosunku do roku 2013.

W październiku we wszystkich gru-pach sprzedażowych zanotowaliśmy znaczny wzrost wartości sprzedaży w stosunku do września 2015 roku. War-tość sprzedaży odręcznej w statystycz-nej aptece wyniosła 75,0 tys. zł (wzrost o 10%, tj. 6,8 tys. zł), sprzedaży leków na recepty refundowane – 68,8 tys. zł (wzrost o 9,5%, tj. 6,0 tys. zł), a sprzeda-ży leków na recepty pełnopłatne – 40,1 tys. zł (wzrost o 9%, tj 3,3 tys. zł). Po-równując te liczby z wartościami wy-pracowanymi w październiku ubiegłego roku, zaobserwowaliśmy wzrost warto-

ści sprzedaży odpowiednio o 2,7% (2,0 tys. zł) dla sprzedaży produktów OTC, 2,8% (1,8 tys. zł) dla leków wydawanych na recepty refundowane oraz o 3,8% (1,5 tys. zł) dla leków wydawanych na recep-ty pełnopłatne.

Przeanalizujmy poszczególne dni ty-godnia pod względem średniego ob-rotu aptecznego. W październiku dniem o największym średnim obro-cie aptecznym był piątek (7 585 zł). Kolejnym dniem roboczym – wtorek z wartością 7 326 zł, następnie środa (7 305 zł), czwartek (7 281 zł) i ponie-działek (7 034 zł). Rozrzut pomiędzy średnim obrotem osiągniętym w najlep-szy i najsłabszy dzień tygodnia wyniósł 551 zł. Dniem miesiąca, w którym wy-pracowano największy średni obrót ap-teczny, był 9 października (7 852 zł), na-tomiast dniem (spośród dni roboczych),

PAźDZIERNIK | WARTOŚCI STATYSTYCZNE I TRENDY W STOSUNKU DO WRZEŚNIA

„W grudniu spodziewamy się zwiększonej liczby zachorowań na grypę i przeziębienie. Sytuacja taka będzie się utrzymywała w kolejnych zimowych miesiącach. W okresie przedświątecznym wzrośnie również sprzedaż preparatów OTC wspomagających kondycję organizmu. Pociągnie to za sobą wzmożony ruch w aptekach oraz zwiększenie obrotu w statystycznej aptece. Po grudniowych wzro-stach, w styczniu zmaleje większość wskaźników, w tym obrót oraz liczba klientów.”

CENA OPAKOWANIA LEKU

17,07 zł+0,05%

MARŻA APTECZNA

25,69%-0,42%

OBRÓT W APTECE

185,5 tys. zł+16,5 tys. zł

LICZBA PACJENTÓW

3810+320

SPRZEDAŻ NA PACJENTA

48,69 zł+0,26 zł

POZIOM REFUNDACJI

25,8%-0,48%

SPRZEDAŻ WEDŁUG STATUSU LEKU

PROGNOZA NA

STYCZEń

RX 59,15%

OTC 22,60%SUPLEMENTY 8,96%

INNE 9,29%

VI VII VIII IX X VI VII VIII IX X VI VII VIII IX X VI VII VIII IX X



który charakteryzował się najmniejszym średnim obrotem, był 19 października (6 830 zł).

W październiku 2015 roku we wszyst-kich grupach terapeutycznych zanoto-waliśmy wzrost średniej wartości sprze-daży. Cztery grupy zanotowały wzrost powyżej 10% w stosunku do września 2015 roku. Były to leki przeciwzakaźne (wzrost o 27,19%), leki na układ odde-chowy (wzrost o 24,01%), leki przeciw-pasożytnicze, owadobójcze i repelenty (wzrost o 11,94%) oraz leki na centralny układ nerwowy (wzrost o 10,62%).

Jak wyglądał udział poszczególnych grup terapeutycznych w obrocie staty-stycznej apteki? Wartość sprzedaży le-ków na układ pokarmowy i metabo-lizm stanowiła 17,66% (spadek o 0,19 p.p. w stosunku do września 2015) obro-tu statystycznej apteki, leków na układ sercowo naczyniowy – 13,66% (spadek o 0,70 p.p.), leków na układ oddechowy – 12,33% (wzrost o 1,42 p.p.), a leków na centralny układ nerwowy – 12,06% (wzrost o 0,09 p.p.).

Średnia marża apteczna w paździer-niku 2015 roku wyniosła 25,69% i była o 0,42 p.p. mniejsza niż we wrześniu 2014 roku oraz o 2,56 p.p. mniejsza niż w październiku 2014 roku. Marże w pod-stawowych kategoriach sprzedażowych kształtowały się następująco: dla leków z list refundacyjnych – 17,77% (spadek o 0,05 p.p. w stosunku do września 2015 oraz spadek o 2,02 p.p. w stosunku do października 2014), dla leków sprzeda-wanych na recepty pełnopłatne – 26,47% (spadek o 1,09 p.p. w stosunku do wrześ-nia 2015 oraz spadek o 3,41 p.p. w sto-sunku do października 2014), dla pro-duktów OTC – 30,96% (wzrost o 0,71 p.p. w stosunku do września 2015 oraz spadek o 4,01 p.p. w stosunku do paź-dziernika 2014).

W październiku średnia cena za opa-kowanie leku była jedynie o 5 groszy wyższa niż we wrześniu 2015 roku i wy-nosiła 17,07 zł. Z kwoty tej 12,66 zł za-płacił pacjent (o 11 groszy więcej niż we wrześniu 2015 roku), a 4,40 zł dopła-cił refundator (o 7 groszy mniej). Śred-nia cena sprzedaży dla leków refundo-wanych była równa 27,73 zł, dla leków na recepty pełnopłatne – 22,54 zł, a dla produktów sprzedawanych bez recepty – 11,64 zł. Porównując te dane z analo-gicznym okresem ubiegłego roku, obser-wujemy wzrost średnich cen we wszyst-kich podstawowych kategoriach sprze-dażowych. Najwięcej, bo o 58 groszy, podrożały leki wydawane na recepty peł-

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach października (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach października – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

październik 2015 październik 2014


Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży

12,06% centralny układ nerwowy

3,04% dermatologia

1,03%endokrynologia -- hormony,bez horm. płciowych

4,54% krew i układ krwiotwórczy

2,6%leki onkologicznei immunomodulacyjne

0,25%leki przeciwpasożytnicze,owadobójcze i repelenty

4,9% leki przeciwzakaźne

2,42% narządy zmysłów

17,66% przewód pokarm. i metabolizmukład mięśniowo-szkieletowy 5,79%

układ moczowo-płciowyi hormony płciowe

4,56%

układoddechowy

12,33%

układ sercowo--naczyniowy

13,66%

varia 10,79% 4,37% nieokreślona


�2


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2015

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł), na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2014–2015

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2015

zapłata pacjenta refundacja

zapłata pacjenta refundacja



nopłatne, następnie produkty OTC (o 43 grosze) oraz leki refundowane (o 41 gro-szy). Warto zauważyć, że wzrost średnich cen w podstawowych grupach sprzedażo-wych nastąpił przy jednoczesnym zmniej-szeniu średnich marż aptecznych.

W październiku statystyczną aptekę odwiedziło 3 810 pacjentów, czyli o 320 osób więcej niż we wrześniu 2015 roku. Natężenie ruchu w aptekach w poszcze-gólnych dniach (roboczych) miesiąca było na wyrównanym poziomie. Staty-styczna apteka miała najwięcej klientów 9 października (154 osoby), a najmniej 21 października (137 osób). Różnica po-między tymi wartościami wynosi zale-dwie 17 osób. Liczba pacjentów w ko-lejnych pełnych tygodniach października oscylowała pomiędzy 886 a 834 osobami. Tygodniem, w którym statystyczną apte-kę odwiedziło najwięcej osób był drugi tydzień miesiąca (886 osób), następnie tydzień pierwszy (856 osób), trzeci (846 osób) i czwarty (834 osoby). Największe natężenie ruchu panowało między godzi-ną 10.00 a 12.00.

Podczas jednej wizyty w aptece staty-styczny pacjent zakupił produkty o łącz-nej wartości 48,69 zł. Była to kwota o 26 groszy wyższa (0,5%) niż we wrześniu bieżącego roku oraz o 76 groszy niższa niż w październiku 2014 roku. Wartość sprzedaży na pacjenta w podstawowych grupach sprzedażowych kształtowała się na poziomie 88,19 zł dla sprzedaży le-ków wydawanych na recepty refundo-wane (z kwoty tej 28 zł zapłacił pacjent, a 60,18 zł dopłacił refundator), 47,13 zł dla leków wydawanych na recepty pełno-płatne oraz 23,89 zł dla produktów OTC. Największą zmianę (spadek o 1,7%, tj. 1,51 zł) wartości sprzedaży na pacjenta w stosunku do ubiegłego miesiąca zaob-serwowaliśmy dla leków refundowanych. Mniejsze korekty nastąpiły w pozosta-łych grupach sprzedażowych, tj. wartość sprzedaży na pacjenta dla sprzedaży od-ręcznej wzrosła o 4 grosze (0,2%), a dla sprzedaży na recepty pełnopłatne spadła o 60 groszy (1,3%).

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim w październiku

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach października (porówna-nie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach października (porów-nanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

październik 2015 październik 2014 październik 2015 październik 2014

Lek - RX 109 729 108 150 59,15% 60,08%

Lek - OTC 41 927 39 209 22,60% 21,78%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 16 620 15 919 8,96% 8,84%

Pozostałe 17 224 16 722 9,29% 9,29%




��


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

wartości w cenach detalicznych brutto

Obrót 2015: 2 070 tys. zł

Zmiana: wzrost 0–1%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za październik 2015

październik 2015

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

września 2015

stycznia 2015

października 2014

września 2015

stycznia 2015

października 2014

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 185,5 9,8% 3,9% 3,1% 16,5 7,0 5,5

cały rynek apteczny 2 697 912 10,1% 5,5% 5,7% 246 567,0 140 364,0 146 052,0

recepty refundowane (w tys. zł)



recepty pełnopłatne (w tys. zł)


cały rynek apteczny 582 604 9,3% 6,8% 6,5% 49 530,3 37 322,9 35 527,3

sprzedaż odręczna (w tys. zł)



wartość refundacji (w tys. zł)

statystyczna apteka 47,9 7,7% 4,9% -0,5% 3,4 2,2 -0,2

cały rynek apteczny 695 989 8,0% 6,5% 2,1% 51 734,5 42 571,5 14 451,3

udział refundacji

w całkowitym obrocie 25,8% -1,8% 1,0% -3,4% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 68,2% -2,1% -2,6% -3,4% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 17,07 zł 0,3% 2,6% 3,0% 0,0 0,43 0,5

dla leków z list refundacyjnych 27,73 zł 0,5% 2,6% 1,5% 0,1 0,70 0,4

dla leków z recept pełnopłatnych 22,54 zł -0,2% 2,8% 2,7% 0,0 0,62 0,6

dla produktów bez recepty (OTC) 11,64 zł 0,6% 0,3% 3,8% 0,1 0,04 0,4

Liczba pacjentów w aptece 3 810 9,2% 18,3% 4,7% 320,0 590,0 170,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 780 11,4% 9,9% -1,3% 80,0 70,0 -10,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 850 10,4% 10,4% -1,2% 80,0 80,0 -10,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 3 140 9,8% 18,5% 6,4% 280,0 490,0 190,0

Średnia marża apteczna

ogółem 25,69% -1,6% -1,8% -9,1% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 17,77% -0,3% 1,8% -10,2% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 26,47% -3,9% -3,5% -11,4% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 30,96% 2,3% -2,5% -11,5% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 48,69 zł 0,5% -12,2% -1,5% 0,3 -6,7 -0,8

Wartość zapłaty przez pacjenta 36,13 zł 1,2% -12,5% -0,3% 0,4 -5,1 -0,1

Wartość dopłaty refundatora 12,56 zł -1,3% -11,3% -4,9% -0,2 -1,6 -0,6

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 88,19 zł -1,7% -1,8% 4,1% -1,5 -1,6 3,5

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 28,00 zł 3,0% 4,1% 12,5% 0,8 1,1 3,1

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 60,18 zł -3,7% -4,3% 0,6% -2,3 -2,7 0,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 47,13 zł -1,3% -4,6% 5,0% -0,6 -2,3 2,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 23,89 zł 0,2% -15,6% -3,5% 0,0 -4,4 -0,9



realizacja refundacji (rok 2014)

I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2014)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

Obrót 2015: 30,0 mld zł

refundacja: 8,0 mld zł

Zmiana obrotu: wzrost 4 do 5% (w stosunku do roku 2014)

Zmiana refundacji: wzrost 4 do 5% (w stosunku do roku 2014)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do października 2015 Dane narastające od początku roku

2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2015

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2014 2013 2014 2013 2014 2013 2014 2013

2 070,0 1,3% 1,5% 27,5 31,5 1 707,0 1,3% 1,4% 22,5 23,0

29 939 302,8 5,1% 7,9% 1 440 515,3 2 181 008,3 24 644 866,0 5,3% 7,6% 1 249 302,5 1 736 039,5

755,4 0,7% 1,5% 5,4 10,9 642,3 4,1% 4,4% 25,0 27,2

10 924 711,2 4,4% 7,8% 459 039,7 787 095,3 9 272 901,0 8,1% 10,8% 698 287,6 904 939,2

458,9 2,2% 1,5% 10,1 6,6 378,3 1,9% 0,5% 6,9 1,8

6 636 494,5 6,0% 7,8% 375 074,4 478 108,8 5 461 013,3 5,9% 6,6% 304 188,1 339 791,3

839,0 1,3% 1,4% 11,0 11,7 672,1 -1,5% -1,2% -10,4 -8,1

12 135 014,5 5,0% 7,7% 583 321,7 870 276,3 9 703 919,5 2,4% 4,9% 225 326,2 450 740,3

546,9 0,5% 4,7% 2,9 24,6 450,4 0,2% 3,9% 1,1 16,9

7 910 399,1 4,2% 11,2% 318 224,0 797 307,4 6 502 113,7 4,2% 10,3% 260 825,9 605 481,8

26,4% -0,8% 3,1% 0,0 0,0 26,38% -1,1% 2,5% 0,0 0,0

71,1% -0,3% 3,0% 0,0 0,0 68,85% -3,7% -0,7% 0,0 0,0

16,89 zł 2,4% 2,4% 0,4 0,4 17,01 zł 3,5% 3,3% 0,6 0,5

27,56 zł 2,6% 1,5% 0,7 0,4 27,47 zł 2,6% 1,4% 0,7 0,4

22,31 zł 2,2% 1,7% 0,5 0,4 22,31 zł 2,2% 1,6% 0,5 0,3

11,51 zł 2,4% 3,0% 0,3 0,3 11,49 zł 2,7% 3,2% 0,3 0,4

41 711 -0,1% -4,5% -58,7 -1 978,7 34 470 -0,8% -4,8% -290,0 -1 740,0

8 867 -1,6% -3,0% -143,4 -273,4 7 290 -2,4% -4,0% -180,0 -300,0

9 663 -3,0% -6,4% -297,4 -657,4 7 960 -4,0% -7,3% -330,0 -630,0

33 967 0,6% -3,6% 217,5 -1 272,5 28 040 0,0% -3,9% -10,0 -1 140,0

26,16% -2,4% -5,2% 0,0 0,0 25,90% -4,0% -6,0% 0,0 0,0

17,96% -3,6% -1,7% 0,0 0,0 17,85% -5,3% -2,1% 0,0 0,0

27,85% -4,8% -12,5% 0,0 0,0 27,63% -6,6% -13,2% 0,0 0,0

31,76% -5,3% -12,0% 0,0 0,0 31,24% -7,8% -13,5% 0,0 0,0

49,63 zł 1,5% 6,4% 0,7 3,0 49,52 zł 2,2% 6,5% 1,1 3,0

36,51 zł 1,8% 5,2% 0,6 1,8 36,46 zł 2,6% 5,6% 0,9 1,9

13,11 zł 0,7% 9,7% 0,1 1,2 13,07 zł 1,1% 9,2% 0,1 1,1

85,19 zł 2,4% 4,6% 2,0 3,7 88,10 zł 6,6% 8,7% 5,5 7,1

24,59 zł 3,1% -2,5% 0,7 -0,6 27,44 zł 16,6% 10,4% 3,9 2,6

60,61 zł 2,0% 7,8% 1,2 4,4 60,66 zł 2,6% 8,0% 1,6 4,5

47,49 zł 5,4% 8,4% 2,4 3,7 47,52 zł 6,1% 8,4% 2,7 3,7

24,70 zł 0,7% 5,2% 0,2 1,2 23,97 zł -1,5% 2,8% -0,4 0,7


��


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % wartość % wartość % wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 854,73 9,54 40246,46 21,70 9234,15 6,71 31012,30 64,81 22,94 77,06 1167,15 34,48 47,09

2. u-30 628,00 7,01 18238,24 9,83 8059,20 5,86 10179,05 21,27 44,19 55,81 828,52 22,01 29,04

3. u-50 324,67 3,62 7323,61 3,95 4318,37 3,14 3005,25 6,28 58,96 41,04 367,76 19,91 22,56

4. u-beZPłAtny 30,11 0,34 1295,47 0,70 107,47 0,08 1188,00 2,48 8,30 91,70 65,42 19,80 43,03

5. InwAlIdA wOJenny 22,69 0,25 836,14 0,45 29,72 0,02 806,41 1,69 3,55 96,45 30,91 27,05 36,85

6. InwAlIdA wOJskOwy 0,36 0,00 8,38 0,00 1,96 0,00 6,42 0,01 23,36 76,64 0,47 17,92 23,48

7. Zhk 12,41 0,14 282,87 0,15 54,08 0,04 228,79 0,48 19,12 80,88 15,95 17,74 22,79

8. AZ 0,00 0,00 0,03 0,00 0,00 0,00 0,03 0,00 3,55 96,45 0,00 11,04 9,20

9. nArkOtykI 2,75 0,03 554,65 0,30 81,17 0,06 473,48 0,99 14,63 85,37 4,27 129,81 201,99

10. ŚrOdkI POMOcnIcZe 13,41 0,15 1648,16 0,89 693,61 0,50 954,56 1,99 42,08 57,92 168,83 9,76 122,89

11. PelnOPłAtne 1505,24 16,80 40058,00 21,59 40058,00 29,10 0,00 0,00 100,00 0,00 1776,88 22,54 26,61

12. OdrĘcZnA 5563,64 62,11 75008,00 40,44 75008,00 54,49 0,00 0,00 100,00 0,00 6442,27 11,64 13,48

13. rAZeM 8958,01 100,00 185500,00 100,00 137645,72 100,00 47854,28 100,00 74,20 25,80 10868,43 17,07 20,71

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 804,84 9,81 37547,77 22,00 8412,15 6,69 29135,63 64,69 22,40 77,60 1100,29 34,13 46,65

2. u-30 594,91 7,25 17056,18 9,99 7403,95 5,89 9652,24 21,43 43,41 56,59 782,37 21,80 28,67

3. u-50 302,41 3,69 6860,34 4,02 4012,26 3,19 2848,08 6,32 58,48 41,52 344,23 19,93 22,69

4. u-beZPłAtny 28,49 0,35 1211,31 0,71 62,30 0,05 1149,01 2,55 5,14 94,86 61,93 19,56 42,52

5. InwAlIdA wOJenny 22,33 0,27 806,01 0,47 10,68 0,01 795,32 1,77 1,33 98,67 30,59 26,35 36,10

6. InwAlIdA wOJskOwy 0,33 0,00 7,73 0,00 1,68 0,00 6,05 0,01 21,78 78,22 0,43 17,95 23,31

7. Zhk 11,61 0,14 262,60 0,15 47,72 0,04 214,87 0,48 18,17 81,83 14,84 17,70 22,62

8. AZ 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 1,16 98,84 0,00 13,34 14,46

9. nArkOtykI 2,41 0,03 474,02 0,28 54,07 0,04 419,95 0,93 11,41 88,59 3,77 125,78 196,73

10. ŚrOdkI POMOcnIcZe 12,31 0,15 1434,09 0,84 619,39 0,49 814,70 1,81 43,19 56,81 147,02 9,75 116,50

11. PelnOPłAtne 1438,04 17,53 37825,00 22,16 37825,00 30,10 0,00 0,00 100,00 0,00 1695,38 22,31 26,30

12. OdrĘcZnA 4987,86 60,79 67214,90 39,38 67214,90 53,49 0,00 0,00 100,00 0,00 5851,83 11,49 13,48

13. rAZeM 8205,54 100,00 170700,00 100,00 125664,11 100,00 45035,89 100,00 73,62 26,38 10032,68 17,01 20,80

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1876 20,94 68786 37,08 21843 15,87 46943 98,10 31,75 68,25 2480 27,73 36,67

2. recepty pełnopłatne 1505 16,80 40058 21,59 40058 29,10 0 0,00 100,00 0,00 1777 22,54 26,61

3. sprzedaż odręczna 5564 62,11 75008 40,44 75008 54,49 0 0,00 100,00 0,00 6442 11,64 13,48

4. Inne pozycje (wnioski) 13 0,15 1648 0,89 694 0,50 955 1,99 42,08 57,92 169 9,76 122,89

5. rAZeM 8958 100,00 185500 100,00 137646 100,00 47854 100,00 74,20 25,80 10868 17,07 20,71

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1767,32 21,54 64226,01 37,63 20004,81 15,92 44221,20 98,19 31,15 68,85 2338,45 27,47 36,34

2. recepty pełnopłatne 1438,04 17,53 37825,00 22,16 37825,00 30,10 0,00 0,00 100,00 0,00 1695,38 22,31 26,30

3. sprzedaż odręczna 4987,86 60,79 67214,90 39,38 67214,90 53,49 0,00 0,00 100,00 0,00 5851,83 11,49 13,48

4. Inne pozycje (wnioski) 12,31 0,15 1434,09 0,84 619,39 0,49 814,70 1,81 43,19 56,81 147,02 9,75 116,50

5. rAZeM 8205,54 100,00 170700,00 100,00 125664,11 100,00 45035,89 100,00 73,62 26,38 10032,68 17,01 20,80

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 20682,80 20,57 755351,39 36,49 217986,91 14,31 537364,48 98,25 28,86 71,14 27407,51 27,56 36,52

2. recepty pełnopłatne 17455,49 17,36 458879,91 22,17 458879,91 30,13 0,00 0,00 100,00 0,00 20569,68 22,31 26,29

3. sprzedaż odręczna 62256,74 61,92 838957,10 40,53 838957,10 55,08 0,00 0,00 100,00 0,00 72862,41 11,51 13,48

4. Inne pozycje (wnioski) 146,28 0,15 16811,60 0,81 7251,98 0,48 9559,62 1,75 43,14 56,86 1726,05 9,74 114,93

5. rAZeM 100541,31 100,00 2070000,00 100,00 1523075,90 100,00 546924,10 100,00 73,58 26,42 122565,65 16,89 20,59

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynek apteczny



1. recepty ref. całość 299119098 20,57 10924711224 36,49 3152838688 14,31 7772134218 98,25 28,86 71,14 396376569 27,56 36,52

2. recepty pełnopłatne 252447885 17,36 6636494472 22,17 6636978035 30,13 0 0,00 100,01 0,00 297486477 22,31 26,29

3. sprzedaż odręczna 900506646 61,93 12135014522 40,53 12134198345 55,08 0 0,00 99,99 0,00 1053911342 11,51 13,48

4. Inne pozycje (wnioski) 2115425 0,15 243082552 0,81 104888514 0,48 138264907 1,75 43,15 56,88 24957352 9,74 114,91

5. rAZeM 1454189053 100,00 29939302770 100,00 22028903582 100,00 7910399124 100,00 73,58 26,42 1772731741 16,89 20,59

RGD

:832

09/P

L 27

.10.

2015

GROPRINOSIN 250 mg/5 ml, GROPRINOSIN 500 mg (Inosinum pranobexum) GROPRINOSIN 250 mg/5 ml: 1 ml syropu zawiera 50,0 mg inozyny pranobeks (Inosinum pranobexum): kompleksu

GROPRINOSIN 500 mg:GROPRINOSIN 250 mg/5 ml: . GROPRINOSIN 500 mg:

GROPRINOSIN 500 mg:GROPRINOSIN 250 mg/5 ml:

GROPRINOSIN 500 mg:

>

>

.

:,


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ya N a l I Z a oSoZ

Leki psycholeptyczne i psychoanaleptykiZaburzenia psychiczne to utrata umiejętności efektywnego reagowania przez organizm człowieka na bodźce generowane przez środowisko zewnętrzne i wewnętrzne. Wyróżnia się dwie polarne wobec siebie metody leczenia zaburzeń psychicznych – techniki psychoterapeutyczne oraz leczenie farmakologiczne. W naszej analizie przyglądamy się rynkowi leków psycholeptycznych oraz psycho-analeptyków, które są stosowane w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych. Jak zmieniała się ich sprzedaż w ostatnich latach?

kAtArZynA PłOskOnkA Zakład Analiz statystycznych, kAMsOFt s.A.

Opis rynkuNa początku badanego okresu, czyli w 2002 roku, wartość sprzedaży leków psycholeptycznych i psychoanalepty-ków wynosiła 1,27 mld zł. Przez kolejne lata rynek odnotowywał głównie wzro-sty: najwyższy w 2003 roku (o 17,80%) i najmniejszy w 2014 roku (o 1,53%). Jednak w 2004 i 2012 roku wystąpiły dwa znaczące spadki, kolejno o 14,55% oraz 17,70%. Te wahania dzielą wykres wartości sprzedaży na trzy części. Pierw-sza część to lata 2002–2003, druga to lata 2004–2011. Charakteryzują się one stop-niowym wzrostem, a następnie znaczą-cym spadkiem. Trzecia część rozpoczęła się w 2012 roku. Wówczas po raz kolejny wykres zaczął piąć się do góry. W 2014




Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 232 14,01 17,31 14,33 14,58 14,52 14,02 13,94 14,28 14,43 14,61 14,59 14,95 14,83

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2014 a nie będące w ofercie w 2002 roku

21 45,65 56,13 46,34 43,96 40,39 36,60 35,65 32,65 28,70 24,75 24,14 22,50

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2014 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

34 30,65 45,67 40,85 39,88 37,13 36,38 35,17 34,33 30,61 25,61 22,37


35 173,01 64,62 49,02 33,32 31,99 30,94 27,69 25,49 25,00 20,93


49 21,12 20,09 21,66 23,15 22,96 21,76 20,09 19,61 18,48


45 29,71 45,68 52,49 53,11 46,92 38,51 35,87 29,71


61 111,51 87,99 78,74 74,72 66,18 64,62 52,70


70 52,71 48,54 42,49 27,69 26,51 21,00


102 22,07 23,01 22,65 24,19 22,78


109 36,11 26,30 28,35 25,94


88 35,37 34,29 32,17


104 33,05 22,07

Produkty będące w ofercie w 2014 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2013

175 82,34

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2014 232 14,01 17,31 14,33 14,58 14,52 14,02 13,94 14,28 14,43 14,61 14,59 14,95 14,83

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 a nie będące w ofercie w 2014 roku

12 55,86 71,80 65,59 33,03 31,52 28,98 27,79 27,68 32,86 37,62 32,55 24,42


8 12,01 12,54 12,38 13,14 13,78 14,32 15,05 15,80 16,72 17,21 9,32


8 15,57 17,54 18,94 18,84 18,19 16,77 16,78 17,51 18,39 18,29


18 13,07 14,26 12,62 12,55 12,76 11,19 8,81 11,53 15,19


19 8,57 7,03 6,97 6,83 6,94 6,61 6,44 16,15


23 5,69 6,91 7,10 7,27 14,10 24,06 31,21


11 7,49 7,59 7,33 7,17 5,56 6,78


14 18,37 8,04 8,26 7,35 11,04


24 15,86 15,16 14,10 13,78


11 61,32 52,56 66,59


12 6,52 5,02

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

36 16,06


�0


roku wartość sprzedaży leków na zabu-rzenia psychiczne wynosiła 1,73 mld zł i była o 36,28% wyższa niż na początku badanego okresu.

Wykres ilości sprzedaży psycholepty-ków i psychoanaleptyków kształtuje się zdecydowanie inaczej niż wykres war-tości sprzedaży. Tu widoczny jest stop-niowy spadek. W 2002 roku w aptekach sprzedało się 91,67 mln opakowań oma-wianego asortymentu. Następne lata to spadki od 0,17% w 2005 roku do 11,24% w 2012 roku, przeplatane niewielki-

mi wzrostami od 0,29% w 2013 roku do 4,93% w 2011 roku. W efekcie, w 2014 roku ilościowa sprzedaż psycholeptyków i psychoanaleptyków wynosiła 78,99 mln zł i była o 13,83% niższa niż na początku badanego okresu.

Najwyższa średniomiesięczna war-tość sprzedaży leków na zaburzenia psy-chiczne przypada na październik. Wy-nosi ona wówczas średnio 2,03 mld zł, a ilość sprzedaży to 145,04 mln opako-wań. Sprzedaż na podobnym poziomie występuje także w listopadzie i grudniu.

Rys. 1. Wartość sprzedaży leków psycholeptycznych i psychoanaleptyków w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Najmniej produktów z tej grupy pacjenci kupują w lutym (128,55 mln opakowań o wartości 1,80 mld zł).

W 2002 roku za pojedyncze opa-kowanie leku psycholeptycznego lub psychoanaleptyka trzeba było zapła-cić w aptece średnio 13,86 zł (najniż-sza kwota w badanym okresie). W 2003 roku cena wzrosła o 20,65%, a następ-nie w 2004 roku spadła o 10,80%. W ko-lejnych latach, aż do roku 2011, wzra-stała i wówczas osiągnęła najwyższy poziom (23,74 zł). W 2012 roku zno-

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży leków psycholeptycznych i psychoanaleptyków w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

RokWartość

sprzedaży (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za

pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden

produkt (zł)

Liczba sprzedanych

opakowań na jeden produkt

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana wartości

w stosunku do roku

poprzedniego

Procentowa zmiana liczby

w stosunku do roku

poprzedniego

2002 1 271 866 323 91 668 080 13,87 2 498 755 180 094 509

2003 1 498 319 601 89 507 853 16,74 2 870 344 171 471 522 17,80% -2,36%

2004 1 280 335 503 85 745 369 14,93 2 262 077 151 494 566 -14,55% -4,20%

2005 1 490 879 357 85 597 028 17,42 2 304 296 132 298 647 16,44% -0,17%

2006 1 621 721 231 86 653 700 18,71 2 236 857 119 522 725 8,78% 1,23%

2007 1 562 105 750 82 190 811 19,01 2 031 347 106 880 769 -3,68% -5,15%

2008 1 647 982 312 83 564 528 19,72 1 957 224 99 245 842 5,50% 1,67%

2009 1 809 874 379 82 536 970 21,93 2 102 061 95 862 861 9,82% -1,23%

2010 1 885 951 330 81 026 064 23,28 1 966 581 84 490 959 4,20% -1,83%

2011 2 018 631 016 85 019 519 23,74 1 860 489 78 359 1 085 7,04% 4,93%

2012 1 661 255 103 75 460 850 22,01 1 546 792 70 261 1 074 -17,70% -11,24%

2013 1 707 281 359 75 682 778 22,56 1 554 901 68 928 1 098 2,77% 0,29%

2014 1 733 354 560 78 989 441 21,94 1 442 059 65 715 1 202 1,53% 4,37%

2015 1 770 579 555 81 090 160 21,83 — — — 2,15% 2,66%

2016 1 787 610 696 79 035 464 22,62 — — — 0,96% -2,53%

»�Na�przełomie�lat�200��i�2004�oraz�2011�i�2012�wystąpił�znaczący�wzrost,�a�następnie�spadek�wartości�sprzedaży�leków�na�zaburzenia�psychiczne.«



Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań leków psycholeptycznych i psychoanaleptyków w aptekach w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie leku psycholeptycznego lub psychoanaleptyka w latach 2002–2014 oraz prognoza na lata 2015–2016

Rys. 4. Liczba produktów sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

»�Na�przestrzeni�ostatnich�kilkunastu�lat�widoczny�jest�łagodny,�lecz�systematyczny�spadek�sprzedaży��leków�psycholeptycznych�i�psychoanaleptyków.«

»��d�2002�roku�średnia�cena�za�pojedyncze�opakowanie�leku�na�zaburzenia�psychiczne��stale�wzrasta,�za�wyjatkiem�dwóch�spadków��pod�koniec�200��i�2011�roku.«

»�Asortyment�produktów�na�zaburzenia�psychiczne�od�2002�roku�wzrósł�ponad�dwukrotnie.«


�2


wu spadła o 7,28%. Okres wzrostów i spadków średniej ceny pokrywa się okresem wzrostów i spadków warto-ści sprzedaży. W 2014 roku za opako-wanie leku na zaburzenia psychiczne trzeba było uiścić kwotę rzędu 21,94 zł (spadek o 2,72% w porównaniu do roku poprzedniego).

Oferta leków psycholeptycznych oraz psychoanaletyków wzrasta systematycz-nie z roku na rok. W 2002 roku w apte-kach było dostępnych 509 różnych po-zycji asortymentowych. W 2014 roku asortyment wzrósł do 1 202 produktów. Oznacza to wzrost o 693 sztuki, czy-li o 136,15%. Najwięcej nowych le-ków na zaburzenia psychiczne pojawi-ło się w 2011 roku, wówczas asortyment wzrósł aż o 126 nowych farmaceutyków. Oferta pomniejszyła się jedynie w roku 2012. Na rynku aptecznym znalazło się wówczas o 11 pozycji asortymentowych (1,01%) psycholeptyków i psychoana-leptyków mniej niż w roku poprzednim.

W 2013 roku wartość sprzedaży le-ków psycholeptycznych i psychoana-leptyków wynosiła 1,71 mld zł i była wyższa o 2,47% od roku poprzedniego. W 2014 ta wartość wynosiła 1,73 mld zł i była o 2,72% niższa niż rok wcześniej. A jak będzie kształtował się ten rynek w roku 2015 i 2016? Czekają nas wzro-sty, czy spadki?

Trendy w przyszłościPrognozuje się, że w bieżącym i przy-szłym roku wartość sprzedaży leków związanych z zaburzeniami psychiczny-mi nieznacznie wzrośnie – w 2015 roku osiągnie 1,77 mld zł, a w 2016 roku – 1,79 mld zł (wzrost kolejno o 2,15% oraz 0,96%).

Nieco inaczej będą wyglądały zmia-ny ilości sprzedaży. W 2015 roku nastąpi wzrost o 2,66% i pacjenci zakupią w ap-tekach 81,09 mln opakowań, a w 2016 roku spodziewamy się spadku o 2,53% (ilość sprzedaży wyniesie 79,04 mln opa-kowań). 21,83 zł wyniesie średnia cena za pojedyncze opakowanie psycholepty-ka lub psychoanaleptyka w roku 2015, czyli o 0,11 zł mniej niż w roku poprzed-nim. W kolejnym roku nastąpi wzrost ceny o 0,78 zł do poziomu 22,62 zł.

PodsumowanieStatystyki pokazują, że liczba osób ob-ciążonych chorobami psychicznymi roś-nie, co wynika ze zmian w trybie życia, chronicznego stresu, rosnących wyma-gań zawodowych. Światowa Organi-zacja Zdrowia szacuje, że już 350 mln osób na całym świecie cierpi na depresję, 21 milionów na schizofrenię, a na choro-bę afektywną dwubiegunową – 60 mln ludzi. Aż 35–50% chorych psychicznie zamieszkałych w krajach wysokorozwi-niętych i 76–85% w krajach niskorozwi-

niętych nie otrzymuje żadnych leków, najczęściej z powodu braku odpowied-niej diagnozy. Innym problemem jest ni-ska jakość opieki nad osobami leczony-mi oraz mocno zakorzeniona w społe-czeństwie stygmatyzacja i obawy. Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z cho-roby albo boją się, że bliscy oraz znajo-mi odwrócą się od nich.

Lekarze psychiatrzy podkreślają, że najlepsze efekty leczenia daje połącze-nie farmakoterapii z psychoterapią. W le-czeniu farmakologicznym stosuje się leki psycholeptyczne i psychoanaleptyki na-leżące do klasy ATC N05 oraz N06. Spa-dek ilości sprzedaży świadczy jedynie o tym, że mamy do czynienia z coraz no-wocześniejszymi lekami, które nie wy-magają dużych dawek i częstego przyj-mowania.

Metodologia prognozDo obliczeń prognozy ilości sprzedaży, warto-ści sprzedaży oraz średniej ceny za pojedyn-cze opakowanie zastosowano sezonową meto-dę prognozowania z uwzględnieniem wahań multiplikatywnych. Metoda ta wyznacza, na podstawie ostatnich lat, trend sprzedażowy uwzględniając jednocześnie sezonowe waha-nia sprzedaży w ciągu roku.Dodatkowo założono, że w najbliższym cza-sie nie nastąpią żadne istotne zmiany, które mogą w szczególny sposób wpłynąć na wiel-kość sprzedaży.

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży


N a c Z a S I e


��

S y S T e m y I T

kAtArZynA PIątek Zakład systemów Farmacji, kAMsOFt s.A.

W module APW11 SPRZEDAŻ, okno do wpisywania sum sprzedaży z raportu dobowego rozszerzono o pole „Zapłaty razem” w celu uzupełnienia sumy zapłaty. Dane widoczne są w przypadku, kiedy włączymy opcję w module APW41 ADMI-NISTRATOR APW11.2.22. Wyświetlanie okna do wprowadza-nia danych z raportu dobowego.

Rys. 1. Raport fiskalny dobowy

W module APW11 SPRZEDAŻ, w oknie wyboru towaru podstawowej sprzedaży, dodano ikonę oznaczającą towary dłu-go zalegające. W module APW41 ADMINISTRATOR należy ustawić Apw11.2.101 Ilość dni od zakupu, po której towar jest traktowany, jako zalegający długo.

Rys. 2. Towary długo zalegające

KS-APTEKAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows (październik 2015)

W module APW11 SPRZEDAŻ, w oknie wyboru towa-ru podstawowej sprzedaży, pojawia się znacznik P przy towa-rze znajdującym się w promocji. W module APW41 ADMINI-STRATORdodano obsługę opcji Apw11.2.102 Wyświetlanie informacji o promocji na liście leków. Jej wyłączenie spowodu-je szybsze działanie listy towarów i jednocześnie wyłączy wy-świetlanie znacznika P przy towarze znajdującym się w pro-mocji.

Rys. 3. Informacja o promocji na liście leków

W module APW12 ZAMÓWIENIA,w oknie Lista braków, wprowadzono możliwość zaokrąglenia brakującej ilości dla le-ków gotowych. Po użyciu przycisku przycisku [F5]–Zaokrą-glajpojawia się komunikat z pytaniem Czy zaokrąglić ułamkowe części opakowań w kolumnie „Ilość brakująca” dla wszystkich leków robionych (rys. 5). Akceptacja komunikatu spowoduje za-okrąglenie ilości ułamkowej w polu Ilość brakująca.

Rys. 4. Lista braków przed zaokrągleniem ilości brakujacej

Rys. 5. Komunikat o zaokrągleniu

Dokończenie artykułu na stonie 66.


S y S T e m y I T

KS-SOMEDAnetA krZynówek Zakład systemów Ambulatoryjnych, kAMsOFt s.A.

Kontrole daty skierowania w zleceniuW systemie dostępne są dwie opcje kontroli daty skierowania w zleceniu: warunki sprawdzania daty skierowania oraz waż-ność skierowań dla komórek organizacyjnych.

Rys. 1. Opcje modułu Zlecenia

Pierwsza z kontroli – Warunki sprawdzania daty skierowa-nia – zależna jest od ustawienia w polu Skierowanie ważne przez(opcje modułu Zlecenia, zakładka OW NFZiWidoczność ele-mentów). W polu tym należy podać ilość dni, w ciągu których skierowanie ma być ważne. Ustawienie wartości 0 spowoduje, że nie będzie sprawdzana ważność skierowań.

Kontrola zawiera pozycje:−brak,−monituj, jeśli nie wypełniono – jeżeli w rezerwacji/wykona-

niu rozliczanym umową z NFZ ustawiono kierunek zlecenia, a nie wprowadzono daty skierowania lub data skierowania nie zawiera się w ustawionym w opcjach modułu Zleceniaokre-sie ważności skierowania, przy zatwierdzaniu zlecenia zosta-nie wyświetlone ostrzeżenie (rys. 2).

−blokuj, jeśli nie wypełniono – jeżeli w rezerwacji/wykonaniu, rozliczanym umową NFZ ustawiono kierunek zlecenia, a nie wprowadzono daty skierowania lub data skierowania nie za-wiera się w ustawionym w opcjach modułu Zlecenia okresie ważności skierowania, system nie pozwoli zatwierdzić zlece-nia (rys. 3).

Zmiany w systemie KS-SOMED (październik 2015)

Rys. 2.

Rys. 3.

Druga z kontroli – Ważność skierowań dla komórek organi-zacyjnych – umożliwia określenie czasu ważności skierowania w poradniach o wskazanych kodach resortowych (VIII część kodu). Skierowania są sprawdzane dla poradni o kodach resor-towych, określających komórki wymagające skierowania. Jeże-li zostanie ustawiona ważność skierowania dla komórki, w któ-rej nie jest wymagane skierowanie, np. poradnia lekarza POZ, nie będzie to miało żadnego znaczenia dla systemu. Takie war-tości wyróżnione są w tabeli kolorem.

Aby określić ważność skierowania w danej komórce organi-zacyjnej, należy użyć przycisku Dodaj, a następnie ustawić ko-mórkę organizacyjną i podać, przez ile dni ma być ważne skie-rowanie (rys. 4).


��

S y S T e m y I T

Rys. 4.

Omówiona kontrola, podczas rejestracji rezerwacji/wykona-nia dokona sprawdzenia każdorazowo po wyjściu z pola z datą skierowania, a także podczas zatwierdzania zlecenia, jeśli jest ono rozliczane umową NFZ.

Rys. 5.

Rys. 6. Lista braków po zaokrągleniu ilosci brakującej

W module APW41 ADMIISTRATOR, w oknie ustawiania Opcji modułów systemu KS-AOW, dodano informację o dacie ostatniej zmiany opcji i osobie modyfikującej.

Rys. 7. Informacja o dacie ostatniej zmiany opcji i osobie modyfikują-cej

Jak otrzymać prezent?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlacze-go chcielibyście Państwo otrzymać wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 8 stycznia 2016 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w kore-spondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Administrator Da-nych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Kato-wice – Wschód w Katowicach Wydział VIII Gospo-darczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobo-wych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści prze-kazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

3 szt. 3 szt.Kontrola podmiotów leczniczychBogusław Sygit | Damian Wąsik

Mały atlas anatomicznyRyszard Aleksandrowicz | Bogdan Ciszek

Dokończenie artykułu „Zmiany w systemie KS-APTEKA Windows (paź-dziernik 2015)” ze strony 64.


S y S T e m y I T


��

N a c Z a S I e

Masło czy margaryna?

PAP – nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Specjalistka twierdzi, że spór o to, czym należy smarować pieczywo – masłem czy margaryną – ma długą tradycję, znacznie wybiegającą w przeszłość. Zaczął się już w latach przedwojennych, gdy zwiększo-no produkcję margaryny. Jej nazwa po-chodzi od greckiego słowa „margaritari”, co znaczy perła, bo początkowo wyglą-dała jak masa perłowa.

Prof. Elżbieta Bartnikowska uważa, że błąd we wszelkich dyskusjach pole-ga na tym, iż nie ma jednoznacznej od-powiedzi na pytanie, czy należy używać masła, czy margaryny. „To zależy od tego, dla kto zestawiany jest jadłospis” – podkreśla. Jako przykład podaje osoby z nadwagą czy otyłością, które powinny pozostawać na diecie redukującej masę ciała. „Zwykle zaleca się im zaprzesta-nie smarowania pieczywa, bo jest to naj-prostszy sposób, aby zmniejszyć całodo-bową podaż energii” – dodaje.

Według specjalistki, masła mogą uży-wać osoby zdrowe, bo dieta jest wtedy bardziej urozmaicona. „Jest to jeden ze sposobów zapobiegania niedoborom

spożycia niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych” – twierdzi.

Masło zawiera duże ilości średniołań-cuchowych kwasów tłuszczowych lepiej wykorzystywanych przez organizm ani-żeli estry kwasów tłuszczowych o długim łańcuchu. Są w nim również witaminy A i E oraz kwas linolowy. „Dlatego masło jest bardziej polecane w żywieniu dzie-ci, jak i osób starszych oraz w podeszłym wieku” – podkreśla prof. Bartnikowska.

Smarowanie pieczywa masłem zale-cane jest również u osób z upośledzonym wchłanianiem tłuszczów, np. z uszkodze-niem kosmków jelitowych, z tzw. zespo-łem jelita krótkiego, z cholestazą, czy-li zastojem żółci, oraz u chorych na no-wotwory ze zmianami zapalnymi jelit po naświetlaniach.

„Ograniczenie spożycie masła reko-mendowane jest w profilaktyce chorób układu krążenia o podłożu miażdżyco-wym oraz u osób ze zwiększonym po-ziom cholesterolu w osoczu” – dodaje prof. Bartnikowska.

Prof. Wiktor Szostak z Instytutu Żyw-ności i Żywienia w Warszawie ostrze-ga, że obecność cholesterolu w blasz-kach miażdżycowych stwierdzono już

w 1847 r. Po II wojnie światowej w ba-daniach Framingham wykazano, że pod-wyższony cholesterol we krwi zwiększa ryzyko choroby niedokrwiennej serca.

„Sprawdzono to również na przykła-dzie plemion afrykańskich Bantu. Mu-rzyni, którzy byli wegetarianami, mieli niski poziom cholesterolu, jednak kiedy zaczęli jeść masło, jego poziom we krwi wzrastał. Po odstawieniu masła, poziom cholesterolu znowu spadał” – twierdzi prof. Szostak.

Specjalista przyznaje, że dobór kwa-sów tłuszczowych jest tylko jednym z wielu składników diety wpływających na ryzyko choroby sercowo-naczynio-wej. „Dieta w swym całokształcie odgry-wa rolę w rozwoju miażdżycy” – dodaje.

Według prof. Szostaka, mniej szkod-liwe niż się wydawało jest prawdopo-dobnie tłuste mleko, a nawet śmietana. Wynika to z tego, że w produktach tych znajdują się otaczające tłuszcz mleczny fosfolipidowobiałkowe membrany. „Z opublikowanych niedawno badań wyni-ka, że tłuszcz w ich otoczeniu nie pod-nosi poziomu złego cholesterolu LDL” – wyjaśnia specjalista.

Tych fosfolipidowych otoczek tłusz-czu mlecznego nie ma w maśle, ponie-waż w trakcie produkcji są one rozry-wane i w większości oddzielane z ma-ślanką. „To bardzo prawdopodobne, ale hipoteza ta wymaga jeszcze potwierdze-nia w dalszych badaniach” – podkreśla prof. Szostak.

Osoby zdrowe mogą używać masła, jednak ludzie z podwyższonym poziomem cholesterolu i zagrożeni zawałem serca powinni go unikać – przekonuje prof. Elżbieta Bartnikowska z zakładu dietetyki SGGW w Warszawie.

Foto: www.freeimages.com


N a c Z a S I e

Polacy jedzą prawie dwukrotnie więcej mięsa niż zaleca WHO


sów fermentacyjnych w przewodzie po-karmowym jest niekorzystny. Ponadto zwiększa się spożycie tłuszczu i nasyco-nych kwasów tłuszczowych, co zwiększa ryzyko otyłości czy wystąpienia arterio-sklerozy. Mięso, szczególnie czerwone, sprzyja także rozwojowi nowotworów przewodu pokarmowego” – wymienił naukowiec.

Dodał, że wędliny zawierają sze-reg substancji dodatkowych, takich jak konserwujące azotany i sól. Większość wędlin długo dojrzewających jest bar-dzo słona. Wędliny zawierają substan-cje barwiące i zapachowe, czyli dodat-ki zwiększające atrakcyjność produk-tu i skłaniające konsumenta do zakupu i spożycia. Często obecne są w nich poli-fosforany zwiększające wodochłonność. Duże spożycie polifosforanów może za-kłócać gospodarkę wapniową, co jest szczególnie ważne u osób zagrożonych osteoporozą. Ponadto dym wędzarni-czy, używany w produkcji wędlin, za-wiera wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), uznawane za sub-stancje zwiększające ryzyko wystąpienia nowotworów.

Jak wyjaśnił prof. Zduńczyk to zasob-ność portfela jest wyznacznikiem tego, jaki typ wędlin kupują Polacy. „Zazwy-czaj konsumenci oburzają się, że ofe-rowane wędliny są wodniste i nietrwa-łe, a to właśnie popyt na tanie wędli-ny jest największy. Producentów mięsa w Polsce jest dużo, mięsa relatywnie tak-że sporo i poszukuje się możliwości jak najszerszego zbycia, z dotarciem do kon-

sumentów mniej zasobnych” – ocenił na-ukowiec.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem zaliczając mięso do czynników rakotwórczych, nie zaleciła całkowite-go wyeliminowania go z diety, a jedy-nie ograniczenie jego spożycia. „Agen-cja zaleca spożycia około pół kilograma przetworzonego mięsa tygodniowo, co przekłada się na ok. 750 g mięsa świe-żego. Myślę, że są dwa czynniki takiego zalecenia: mięso ma bardzo wysokie wa-lory odżywcze, a po drugie chodzi o re-alność takiego zalecenia. Lepiej propo-nować rozwiązania racjonalne, z których skorzystają odbiorcy, niż radykalne, któ-re od razu puszczą mimo uszu” – podkre-ślił naukowiec.

W ocenie prof. Zduńczyka, w przy-padku Polski takie zalecenie może wy-dać się radykalne. Spożycie mięsa na świecie wynosi 800 – 820 gramów tygo-dniowo, a Polak średnio zjada tygodnio-wo – 1,3 kg mięsa.

„750 gramów to naprawdę duża ilość – to oznacza, że codziennie zjadamy 75 gramowy kotlet schabowy. Wydaje mi się, że Polakom trudno się będzie zasto-sować do takiego sposobu odżywiania – wynika to z walorów odżywczych i sma-kowych mięsa oraz utrwalonych nawy-ków żywieniowych. Zmiana modelu odżywiania, polegająca na ograniczeniu spożycia mięsa, moim zdaniem, możli-wa będzie w perspektywie kilkunastu lat, wśród obecnie młodych ludzi, którzy do-strzegają znaczenie diety w zdrowym sty-lu życia” – podkreślił prof. Zduńczyk.

Polacy jedzą prawie dwukrotnie więcej mięsa niż zalecają eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), komentu-jący ostatni raport Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem, działającej w strukturach WHO.

PAP – nauka w Polsce

www.naukawpolsce.pap.pl

Naukowcy zachęcają, by ograniczyć spo-życie mięsa i wędlin w codziennej die-cie, bo zwiększają one ryzyko wystąpie-nia wielu chorób.

Niedawno Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem działająca w struk-turach WHO, na liście czynników rako-twórczych umieściła wędliny obok pa-pierosów, azbestu i spalin. „Odbieram to jako spektakularny sygnał potwierdzają-cy wiedzę znaną specjalistom od prawie 50 lat. Wiadomo, że wysokie spożycie mięsa zwiększa ryzyko wielu schorzeń” – mówi prof. Zenon Zduńczyk z Instytu-tu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności Polskiej Akademii Nauk w Olsztynie.

Jak wyjaśnił, przy dużym spożyciu mięsa struktura diety jest wadliwa. „Gdy spożywamy za mało warzyw, owoców i produktów zbożowych przebieg proce-


�0

N a c Z a S I e

Zanieczyszczenie powietrza w Europie zabija, Polska – w czołówce

PAP – nauka w Polsce

www.naukawpolsce.pap.pl

Największym problemem jest zanie-czyszczenie pyłami zawieszonymi (PM 10 i PM 2,5), ozonem troposferycznym (O3) i dwutlenkiem azotu (NO2) – pod-kreślają autorzy raportu „Air quality in Europe – 2015 report”. Raport dotyczy narażenia mieszkańców Europy na za-nieczyszczenia powietrza i ich konse-kwencji dla zdrowia. Dane z lat 2012 i 2013 pochodzą z oficjalnych stacji mo-nitoringowych w 40 krajach Europy.

Zanieczyszczenie powietrza jest naj-większym pojedynczym zagrożeniem dla zdrowia ludzi w Europie, związa-nym ze środowiskiem. Powoduje skró-cenie czasu życia mieszkańców i przy-czynia się do poważnych chorób, m.in. serca, układu oddechowego i nowotwo-rów – alarmują autorzy raportu.

Drobny pył zawieszony (tzw. PM 2,5), czyli wszystkie aerozole atmosfe-ryczne o wielkości 2,5 mikrometra lub mniejsze, odpowiadał w skali Europy w 2012 r. za 432 tys. przedwczesnych zgonów. Ryzyko związane z narażeniem

na ten rodzaj zanieczyszczenia nie zma-lało w stosunku do wcześniejszych lat.

Pyły zawieszone mogą powodować lub pogłębiać choroby układu krążenia i płuc, zawały serca, zaburzenia rytmu serca i nowotwory. W 2013 r. aż 87 proc. mieszkańców unijnych miast było na-rażonych na stężenia PM 2,5 przekra-czające wartości ustanowione przez WHO, jako maksymalnie dopuszczal-ne dla zdrowia. Norma jakości powie-trza przyjęta w Unii jest mniej rygory-styczna. W odniesieniu do niej na stęże-nia PM 2,5 powyżej wartości docelowej narażonych było jedynie 9 proc. miesz-kańców miast.

Narażenie na kontakt z dwutlenkiem azotu i ozonem przełożyło się odpo-wiednio na ok. 75 tys. i 17 tys. przed-wczesnych zgonów. Dwutlenek azotu


Z powodu zanieczyszczeń powietrza w ciągu roku w Europie umiera przedwcześ-nie ponad pół miliona ludzi. W Polsce jest to 47,3 tys. osób – wynika z raportu Europejskiej Agencji Środowiska (EEA).


N a c Z a S I e

wpływa na układ oddechowy, a jedno-cześnie przyczynia się do powstawania pyłów zawieszonych i przekroczeń stę-żenia ozonu. W 2013 r. 9 proc. miesz-kańców miast w krajach UE było nara-żonych na stężenia NO2 przekraczają-ce normy WHO i identyczne normy UE. Większość (93 proc.) przekroczeń doty-czy okolic dróg.

Narażenie na ozon jest wysokie zwłaszcza w miastach. W 2013 r. na jego stężenia powyżej wartości zalecanych przez WHO było narażonych 98 proc. mieszkańców miast UE. W raporcie oszacowano też sytuację poszczegól-nych krajów. Jeśli chodzi o zanieczysz-czenie pyłami PM 2,5, to dla naszego kraju liczba związanych z nimi przed-wczesnych zgonów w 2012 r. wynosi-ła 44,6 tys. Pod tym względem wyprze-dziły nas tylko Niemcy, Włochy i Fran-cja. Z kolei z powodu zanieczyszczeń ozonem przedwcześnie umarło 1,1 tys. Polaków (więcej zgonów było jedynie w Niemczech, Włoszech, Francji i Hi-szpanii).

Największym problemem Polski są pyły zawieszone i benzopiren. Głów-nym ich źródłem są instalacje przemy-słowe i ogrzewanie domów” – powie-dział ekspert EEA w dziedzinie danych nt. jakości powietrza, Alberto González Ortiz. Pod względem średniej stężeń (ze wszystkich stacji pomiarowych) PM 2,5 oraz benzopirenu nasz kraj znajduje się w niechlubnej ścisłej czołówce Europy – zaznaczył. Dodał również, że w ostat-nich latach widać w Polsce niewielki, ale stały spadek całkowitych krajowych emisji PM 2,5.

Według raportu, zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu w Polsce jest przy-czyną 1,6 tys. przedwczesnych zgonów. Pod względem tego zagrożenia, wśród 40 krajów Europy Polska znajduje się na

7. miejscu: za Wielką Brytanią, Niemca-mi, Francją, Hiszpanią, Holandią i Bel-gią.

„Mimo redukcji emisji i poprawy sy-tuacji w ostatnich dziesięcioleciach, za-nieczyszczenie powietrza wciąż nega-tywnie wpływa na stan zdrowia Europej-czyków, zmniejszając jakość i długość ich życia” – komentuje raport dyrek-tor EEA Hans Bruyninckx. – „Ma ono również poważne skutki ekonomiczne, zwiększając koszty leczenia i zmniej-szając produktywność gospodarki po-przez utratę wielu dni roboczych z po-wodu chorób”.

Według EEA w ostatnich dekadach w Europie zmalały emisje dwutlenku

siarki. Doprowadziły do tego unijne wy-mogi korzystania z technologii niskoe-misyjnych i ograniczenia zawartości siarki w paliwach. Na ogół niewielkie były też stężenia tlenku węgla, benzenu i metali ciężkich (arsenu, kadmu, niklu i ołowiu) w powietrzu w 2013 r.

Autorzy raportu zaznaczają, że zanie-czyszczenia powietrza mają zły wpływ nie tylko na zdrowie ludzi, ale i na roz-wój roślin oraz stan ekosystemów. Do powszechnych w Europie problemów należy np. eutrofizacja spowodowa-na przez amoniak i tlenki azotu, jak też uszkodzenia roślin wywoływane przez ozon.

r e k l a m a

»�Zanieczyszczenie�Zanieczyszczenie�powietrza�skraca�długość�życia�i�przyczy-nia�się�do�poważnych�chorób,�m.in.�serca,�układu�oddechowego�i�nowotworów.«


�2

N a c Z a S I e


N a c Z a S I e

13 stycznia | warszawaPRIORyTETy W OcHRONIE ZDROWIA 2016www.termedia.pl

Gorące dyskusje na temat polskiej opieki zdrowotnej, debaty z udziałem ekspertów. Konferencja Priorytety w Ochronie Zdrowia 2016 dotyczyć będzie najważniejszych prob-lemów ochrony zdrowia w 2016 roku.

10–13 luty | wisłaSyMPOZJUM SEKcJI REHABILITAcJIKARDIOLOGIcZNEJ I FIZJOLOGIIWySIŁKU PTKwww.ustronsympozjum.ptkardio.pl

Podczas XX Sympozjum Naukowo-Szko-leniowego spotkają się lekarze różnych spe-cjalności, fizjoterapeuci, pielęgniarki, diete-tycy, psycholodzy, studenci, zainteresowani nowymi doniesieniami naukowymi i dosko-naleniem umiejętności w zakresie rehabili-tacji kardiologicznej. Wśród prelegentów – wybitni wykładowcy będący autorytetami w zakresie zapobiegania, diagnostyki, lecze-nia i rehabilitacji.

18–20 luty | katowiceKONGRES WyZWAń ZDROWOTNycHwww.rynekzdrowia.pl

W jednym miejscu spotkają się nie tylko spe-cjaliści reprezentujący kilkanaście dyscyplin medycznych – zarówno z Polski, jak i z za-granicy, ale także przedstawiciele środowisk związanych z szeroko rozumianym sektorem ochrony zdrowia, nauką, gospodarką, bizne-sem, finansami, rynkiem ubezpieczeniowym, organizacjami pozarządowymi, polityką, ad-ministracją publiczną i samorządową oraz mediami.

11–13 marca | PoznańTOP MEDIcAL TRENDSwww.termedia.pl

W ciągu trzech dni eksperci przedstawią nowe trendy i znaczące osiągnięcia w róż-nych dziedzinach medycyny, a także zwrócą uwagę na nowe rekomendacje postępowania w najczęstszych chorobach.

ZAREZERWUJ TERMIN DO POBRANIAKONFERENCJE | SZKOLENIA

1 grudnia – 15 lutego10. EDycJA KONKURSU LIDERÓW OcHRONy ZDROWIAwww.osoz.pl/lider2016

Do 15 lutego 2016 roku można przesyłać wnioski w jubileuszowej 10. edycji konkur-su Liderów Ochrony Zdrowia.Celem Konkursu jest poszukiwanie i nagra-dzanie najcenniejszych inicjatyw oraz po-staw w ochronie zdrowia. 12 laureatów w 4 kategoriach wybierze niezależna Kapituła złożona z autorytetów rynku ochrony zdro-wia. Ogłoszenie wyników nastąpi podczas uroczystej Gali Liderów Ochrony Zdrowia, która odbędzie się 22 kwietnia 2016 roku w Hotelu Marriott w Warszawie.Plebiscyt ma otwartą, ogólnopolską formu-łę, a uczestnictwo jest całkowicie bezpłat-ne. Wystarczy wypełnić i wysłać prosty formularz zgłoszenia. Szczegółowe infor-macje dostępne są na stronie internetowej Konkursu.

21–22 kwietnia | warszawaFORUM INNOWAcyJNA OcHRONA ZDROWIA 2016

Coroczny kongres czasopisma Ogólnopol-ski System Ochrony Zdrowia pod lupę bie-rze zagadnienia innowacyjności w placów-kach ochrony zdrowia w kontekście za-rządzania, przetargów, budowania pozycji konkurencyjnej, inwestycji w infrastruktu-rę informatyczną.2 dni, kilkudziesięciu ekspertów z Polski i zagranicy, praktyczna wiedza dla mene-dżerów placówek ochrony zdrowia, lekarzy, pielęgniarek, 700 uczestników. Więcej in-formacji już wkrótce na łamach czasopisma Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia.

RAPORTOTOcZENIE REGULAcyJNE TELEMEDycyNy W POLScE53 strony | bezpłatny | Plwww.dzp.pl

Przekrojowy dokument Telemedycznej Grupy Roboczej – o perspektywach usług telemedycznych w Polsce, z analizą stanu obecnego, potencjalnych korzyści oraz wy-maganych zmian prawnych.

RAPORTKEy FIGURES ON EUROPE 2015200 stron | bezpłatny | engwww.ec.europa.eu/eurostat

Statystyki EUROSTATU przedstawiają w liczbach stan rozwoju poszczególnych państw UE w takich dziedzinach, jak wa-runki życia, zdrowie, struktura społeczna, technologie i innowacje, rynek pracy, han-del itd. Warto również zajrzeć do raportu pokazującego Unię Europejską na tle świa-ta – „The EU in the Word”.


��

N a c Z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Kara umowna w kontraktach z NFZ”

tamara Zimna

Książka omawia problematykę odpowie-dzialności kontraktowej świadczeniodaw-ców realizujących umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Na uwagę zasługu-je usystematyzowanie katalogu źródeł prawa w zakresie odpowiedzialności kontraktowej świadczeniodawców oraz ich wzajemnych relacji. Kontrola realizacji kontraktu z NFZ została zobrazowana bogatym orzeczni-ctwem sądowym.

„Wzorce protokołów operacyjnych w chirurgii ogólnej i naczyniowej”

redakcja naukowa: Piotr Andziak

Oryginalne narzędzie pomagające w prawid-łowym sporządzaniu dokumentacji poope-racynej. 226 rozdziałów – opisów zabiegów stanowiących listę typowych operacji chirur-gii ogólnej i naczyniowej. Całość przygoto-wana przez wybitnych specjalistów.

„33 czytanki o komunikacjiczyli jak być dobrym lekarzem

i nie zwariować”tomasz sobierajski

Premiera: 2015. Wydawnictwo MedycynaPraktyczna. Cena: 40,00 zł

Napisane z werwą, swadą, humorem i dystansem do otaczających nas prob-lemów historie z codziennego życia le-karzy i pacjentów, pozwalające szerzej spojrzeć na kontekst komunikacji lekarz-pacjent. Autor, wczuwając się w stany i bolączki lekarzy, pokazuje, jak reago-wać w sytuacjach trudnych, konflikto-wych, niejednoznacznych. Zmieniając perspektywę widzenia, dzięki znakomi-tej narracji sprawia, że to, co smutne, za-czynamy postrzegać jako wesołe, a to, co beznadziejne, staje się nagle możliwe do rozwiązania. Autor nie ukrywa swo-jej sympatii do lekarzy i szacunku do ich ciężkiej pracy, niejednokrotnie sta-jąc w ich obronie.Książka kierowana jest nie tylko dla le-karzy różnych specjalności, lecz także dla środowiska pielęgniarskiego, far-maceutów i studentów kierunków me-dycznych oraz dla tych wszystkich, któ-rzy chcą spojrzeć na pracę lekarza z in-nej niż pozycja pacjenta perspektywy i zrozumieć to, że lekarz też jest czło-wiekiem.

»�Zmień�podejście�do�codziennych�obowiązków�oraz�pracy�z�pacjentem.«

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

wydawca: kAMsOFt s.A. 40–235 katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07-15 e-mail: [email protected]

redaktor naczelny: Zygmunt kamiński

Zespół redakcyjny: Aneta krzynówek, Aleksandra kurowska, Artur Olesch, katarzyna Piątek, katarzyna Płoskonka, bożena wojnarowicz-głuszek.

współpracownicy: Iwona Magdalena Aleksandrowicz, Andrus Ansip, Margaret chan, Jarosław Frąckowiak, tobias d. gantner, Anna ginał, Marcin kautsch, Marek kubicki, Mateusz lichoń, natalia Matuszak, witold Zatoński.

Zdjęcia we wstępie i spisie treści: freepik.com

skład i łamanie: Piotr chamera

druk: InFOMAX, katowice

nakład: 16 400 egzemplarzy

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy kAMsOFt s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasoPismaco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

OS

OZ

lis

to

pad

11 /

20

15

Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia

Documents

Transcript of Ogólnopolski System Ochrony Zdrowia