www.visittartu.com

ODKRYJCIE DLA SIEBIE MIASTO I

PROWINCJĘ TARTU

PL

O EstoniiOficjalna nazwa: Republika EstońskaStolica: TallinLiczba ludności: 1,32 mlnStrefa czasowa: GMT + 2Numer kierunkowy Estonii: + (372)Numer alarmowy: 112Waluta: euro

O mieście TartuPierwsza wzmianka: w 1030 r. w starych kronikach rosyjskichDawne nazwy miasta: Tarbatu, Dorpat, JuriewPowierzchnia: 38,8 km2

Liczba mieszkańców: 98 449Skład etniczny: Estończycy 81,0%, Rosjane 14,6%, Polacy 0,09%Hasło miasta: Miasto dobrych myśli

O prowincji TartuPowierzchnia: 2 993 km2

Liczba mieszkańców: 152 188Najdłuższa rzeka: Suur-Emajõgi (100 km) przepływająca przez Tartu na odcinku o długości 10 kmNajwiększe jeziora: Pejpus (3 555 km2), Võrtsjärv (270 km2)Największa wyspa: Piirissaar leżąca na jeziorze Pejpus (7,5 km2)

Witaj w Tartu, miły gościu!To, że Tartu i Polskę łączą wspaniałe i długotrwałe więzi staje się jasne tuż po spojrzeniu na flagę miasta Tartu: pośrodku biało-czerwonej polskiej flagi widnieje herb Tartu – dokładnie tak, jak został zaaprobowany przez Stefana Batorego w 1584 roku, ponieważ Tartu, wraz z Liwonią, wchodziło w skład Rzeczypospolitej przez prawie pół wieku.

Dziedzictwo Polski można odnaleźć w jeszcze większej ilości elementów - nawet jeśli nie jest to widoczne na pierwszy rzut oka. W latach 1802–1918 na Uniwersytecie w Tartu studiowało kilka tysięcy Polaków - zwłaszcza po powstaniu w 1830 roku, gdy zamknięto uniwersytety w Warszawie i Wilnie. Studiowało tu wielu polskich naukowców, pisarzy i polityków; wśród nich znajdował się Władysław Raczkiewicz, prezydent RP na emigracji. Również najstarsza, przy czym nadal działająca polska korporacja akademicka - Konwent Polonia - powstała w 1828 r. właśnie w Tartu. Poprzednikiem całego Uniwersytetu w Tartu było Gimnazjum Jezuitów, założone w Tartu w 1583 r. za zgodą króla Batorego. Obecnie, król Batory upamiętniony jest przy pomocy płaskorzeźby znajdującej się na ścianie głównego budynku Uniwersytetu.

Nowoczesne Tartu znajduje się wystarczająco daleko na północy, aby dla Polaków mieć charakterystyczną, nordycką duszę, ale jest też położone wystarczająco daleko na południu, aby można tu było zauważyć znajome cechy charakterystyczne dla Europy Centralnej. Panująca

tutaj powszechna kultura przebywania w przytulnych kawiarniach i architektura klasycystyczna śródmieścia wiążą nas z państwami leżącymi w sercu Europy; a dla Estończyków to właśnie Polska jest najbliższą europejską potęgą.

Historia i uniwersytet oraz architektura i kawiarnie nie są oczywiście jedynymi powodami, dla których warto odwiedzić Tartu. Tartu to miasto kultury, w którym znajduje się wiele teatrów, liczne muzea i sale koncertowe. Latem odbędą się tu Dni Hanzy i targi hanzeatyckie, a przez cały rok organizowane są tu również liczne dni poświęcone muzyce. To tu odbywa się także jeden z największych festiwali literatury w krajach nadbałtyckich – Prima Vista. To właśnie stąd można rozpocząć podróż mającą na celu poznanie pięknej przyrody prowincji Tartu – od wzgórz w południowej Estonii do wybrzeża jeziora Pejpus. Spragnionych naukowych wrażeń przyciągnie Centrum Nauki AHHAA z kinem 4D i Centrum Epoki Lodowcowej. Doskonałymi miejscami do odwiedzenia podczas wakacji spędzanych w gronie całej rodziny są park wodny Aura, mini-zoo w Elistvere i plac zabaw Vudila.

Miasto i prowincja Tartu oferują coś pociągającego i zaskakującego dla każdego zwiedzającego. I oczywiście… zawsze jest jakiś powód, aby tu powrócić!

Raul VeedeSłużba informacyjna przy Wydziale Relacji Publicznych,Specjalista ds. Mediów

Zgodnie z danymi archeologów, ludzie osiedlali się na terytorium obecnej prowincji Tartu co najmniej 5 000 lat temu. Na początku naszej ery głównym źródłem utrzymania tutejszych mieszkańców było rolnictwo, w ramach którego nawiązywali oni bliskie kontakty z sąsiednimi plemionami i ludami. Obecna prowincja Tartu znajduje się na granicy Estonii Wschodniej i Południowej, między jeziorami Pejpus a Võrtsjärv. Tartu, drugie co do wielkości miasto Estonii, jest bramą do regionu południowego Estonii. Dzięki Hanzie, Tartu stało się ważnym centrum handlowym, a utworzone w drugiej połowie XIX wieku połączenie kolejowe z Tallinem, Rygą i Peters-burgiem miało znaczący wpływ na wykorzystanie szans dalszego rozwoju miasta. Tartu było na przestrzeni wieków ważnym mias-tem hanzeatyckim, a także centrum naukowym i kulturowym. Uniwersytet w Tartu, założony w 1632 roku, sprawił, że Tartu stało się centrum edukacyjnym i miastem, które przyciąga zwiedzających swoim życiem kulturalnym, młodzieńczą energią i imponującymi budynkami architektonicznymi.

SAMOLOTEM Lotnisko Tartu www.tartu-airport.ee, które ma bezpo-średnie połączenie lotnicze z Helsinkami, znajduje się w odległości 11 km od miasta Tartu. Z lotniska można się dostać do centrum miasta taksówką i autobusem trans-ferowym Airport Shuttle www.tartaline.ee. Oprócz lotu bezpośredniego z Tartu do Helsinek, do Tartu można dostać się również z pobliskiego portu lotniczego Tallin www.tallinn-airport.ee czy portu lotniczego Riga www.riga-airport.com, skąd pasażerowie mogą dojechać do miasta zarówno krajowymi, jak i międzynarodowymi autobusami.

AUTOBUSEMWygodne i szybkie międzynarodowe autobusy Lux Express kursują między Rygą a Tartu cztery razy dzien-nie www.luxexpress.eu. Na trasie Riga-Tartu kursują rów-nież linie Ecolines www.ecolines.ee i Simple Express www.simpleexpress.eu. Dla pasażerów linii lotniczej airBaltic z portu lotniczego Ryga odjeżdża raz dziennie bezpłatny autobus do dworca autobusowego w Tartu i z powrotem www.airbaltic.com. Pasażerowie podróżujący z portu lot-niczego Tallin mogą skorzystać z ekspresowego autobusu kursującegocodziennie w godzinach 7:00–20:00; dostępne są także połączenia autobusowe innych przewoźników www.tpilet.ee. Jednym z węzłów komunikacyjnych położo-nych między Rygą a Tartu jest również miasto Valga, skąd oprócz linii Lux Express kursują także 6 razy dziennie kra-jowe linie autobusowe www.tpilet.ee, które są szczególnie wygodne dla pasażerów podróżujących koleją.

POCIĄGIEM Między Rygą a Valgą funkcjonuje codzienny ruch kolejowy. Pociąg na trasie Ryga-Valga jeździ w obu kierunkach trzy razy dziennie. Z Valgi do Tartu można też dojechać pociągiem, również trzy razy dziennie www.elron.ee. Między Tallinem a Tartu odbywa się także codzienny ruch kolejowy wygodnymi i szybkimi pocią-gami spalinowymi.Pociągi kursują między stolicą kraju a miasteczkiem studenckim w obu kierunkach osiem razy dziennie. Państwa podróż do miejsca docelowego trwa 2 godziny www.elron.ee.

SAMOCHODEM Dla podróżujących samochodem, Tartu znajduje się w odległości sprzyjającej jeździe autem. Na przykład, odległość od stolicy Polski, Warszawy, wynosi 910 km, a odległość od większych miast, takich jak Kraków, wynosi 1210 km, Łódź – 1030 km, Wrocław – 1240 km. Podróż samochodem to idealny sposób na zwiedzanie atrakcji mijanych po drodze www.visitestonia.com! Goście, którzy pragną jednak odkryć miasto i prowincję Tartu na miej-scu, mogą wypożyczyć samochód lub rower. Więcej infor-macji na temat wynajmu samochodów i rowerów można uzyskać w Centrum Zwiedzających Tartu.

Warto wiedzieć!

Jak dostać się do Tartu?

Dane statystyczne w

edług stanu na dzień 01.01.2014 r.

3

Jako najstarsze miasto w krajach nadbałtyckich, Tartu oferuje ciekawe atrakcje na każdym kroku - szczególnie dotyczy to jednak centrum miasta, które samo w sobie jest swoistym obszarem ochrony zabytków. Znajdują się tu niektóre ze wspaniałych przykładów budowli z róż-nych epok architektury, których powstanie datuje się na czas od okresu średniowiecza po budowle powstałe zgodnie z nowoczesną, modną architekturę. Ponadto, Tartu odegrało ważną rolę w kształtowaniu estońskiej kultury i świadomości narodowej – z tutejszego uni-wersytetu pochodzi pierwsza krajowa elita, tutaj rozpo-częły swoją działalność pierwsze gazety i społeczeństwa kulturalne, pierwszy teatr, a także po raz pierwszy zor-ganizowany został Narodowy Festiwal Pieśni. Oprócz uniwersytetu, historia i kultura Tartu jest widoczna w niektórych dzielnicach o drewnianej zabudowie, zabyt-kach historycznych i, między innymi, licznymi muzeami.

Uniwersytet w Tartu www.ut.ee, założony w 1632 roku, był jednym z najważniejszych instytucji w kształ-towaniu świadomości kulturalnej i narodowej. Obecny budynek główny Uniwersytetu, zbudowany w 1809 roku, jest do tej pory klejnotem estońskiego neoklasy-cystycznego stylu budowlanego.

Ważną rolę w rozwoju i promocji estońskiej kultury odgrywa Teatr Vanemuine www.vanemuine.ee wraz z Halą Koncertową www.concert.ee. Teatr Vane-muine to jedyny w Estonii teatr oferujący rozrywkę w ramach 5 gatunków spektakli teatralnych, wystawiający zarówno spektakle muzyczne, jak i baletowe, ale rów-nież opery i operetki. W przypadku niektórych spektakli, zainteresowani mogą zamówić obcojęzyczne napisy.

Zachęcamy do empirycznego poznania historii i kultury Tartu!

W centrum Tartu położony jest jeden z budynków o szczególnym znaczeniu dla miasta– Kościół Św. Jana www.jaanikirik.ee, który jest jednym z unikal-nych przykładów średniowiecznych budowli sakral-nych w północnej Europie. Z wieży kościelnej można przyjrzeć się zabytkowemu Staremu Miastu i dziel-nicy św. Jana. Zarówno Muzeum Miasta Tartu linnamuuseum.tartu.ee, jak i Muzeum Narodu Estońskiego www.erm.ee stwarzają znakomitą okazję do zaznajomienia się z Estonią, w tym z kulturą i historią Tartu.

W kierunku południowym, w odległości 3 km od Tartu, w Ülenurme, znajduje się Estońskie Muzeum Rolnictwa www.epm.ee, w którym wszyscy zain-teresowani mogą zaznajomić się z kulturą wiejską, tradycjami rolniczymi i sprzętem rolniczym Estoń-czyków. W odległości 16 km od Tartu, w Veskioru,

znajduje się Estońskie Muzeum Lotnictwa www.lennundusmuuseum.ee, którego zbiory zapocząt-kowała prywatna kolekcja, a które obecnie prezentuje ekspozycję składającą się z ok. 400 wysokiej jakości modeli samolotów, jak również helikopterów. W zbio-rach znajdują się także samoloty naturalnej wielkości.

Wyjątkowe w aspekcie historycznym zróżnicowanie kul-turowe można także zaobserwować na obszarach przybrzeżnych jeziora Pejpus, które od XVII wieku były domem dla Rosjan–staroobrzędowców, których unikalna kultura i tradycje czynią ten region tak atrak-cyjnym miejscem odwiedzin dla wielu osób. Z historią i tradycjami staroobrzędowców można zapoznać się w muzeach w Kolkja www.hot.ee/k/kolkjamuuseum/, Varnja www.sibulatee.ee/varnja-museum/ i Mustvee www.hot.ee/mmuus oraz w Muzeum Samowa-rów i Staroobrzędowców w gminie Kasepää www.vanausulised.ee. Więcej informacji na temat atrak-cji położonych w pobliżu obszarów przybrzeżnych jeziora Pejpus można też uzyskać z Centrum Zwie-dzających Peipsimaa www.peipsimaa.ee.

Oprócz staroobrzędowców, w tutejszych obszarach połączeniu uległy estońska kultura chłopska i niemiecka kultura szlachecka. Można się o tym przekonać odwie-dzając Zamek Alatskivi www.alatskiviloss.ee, uwa-żany za jednen z klejnotów Peipsimaa, który już od XIX wieku zachwyca swoim neogotyckim stylem. Mogą Pań-stwo zdobyć nowe doświadczenia podczas zwiedzania całego zamku; zarówno w postaci wycieczek, jak i pod-czas oglądania wystaw związanych z rzemiosłem arty-stycznym oraz pakietów wakacyjnych.

4 5

Dzięki największemu i najnowocześniejszemu w kra-jach nadbałtyckich Centrum Nauki AHHAA www.ahhaa.ee, które oferuje możliwości rekreacji wymagające logicznego myślenia, atrakcyjne przygody i przydatne wykorzystanie wolnego czasu - a nauka bez trudu znajduje drogę do umysłów zwiedzających w każ-dym wieku. W Centrum można samodzielnie wypróbować działanie praw fizyki, na przykład poprzez własnoręczne badanie eksponatów, uczestniczenie w różnych warszta-tach oraz odwiedzanie pokazów w planetarium i spektakli teatru naukowego. W Centrum Nauki AHHAA znajduje się unikat na skalę światową - planetarium pełnosferyczne, w którym można zobaczyć w jednej chwili około 5 milionów gwiazd!

Obserwatorium w Tartu www.aai.ee, znane też pod nazwą Obserwatorium w Tõravere, położone jest w odległości 21 km na południe od Tartu, przy autostra-dzie Tartu-Valga. Znajdują się tam zakłady astrofizyki, kosmologii i fizyki atmosferycznej, gdzie mogą Państwo zapoznać się z różnymi gałęziami astronomii, a także z publikacjami naukowymi. Zwiedzający mogą tam także zobaczyć i dotknąć meteorytu żelaznego oraz zbadać makietę Układu Słonecznego.

Miasto studenckie Tartu zajmowało, pod względem historycznym, ważne miejsce na mapie świata również dzięki wpływowym działaniom badawczym. Na dzień dzisiejszy, Tartu uległo przekształceniu w naukowe cen-trum Estonii, w którym znajduje się 12 instytucji szkol-nictwa wyższego i gdzie wykształcenie zdobywa ponad 22 000 studentów zarówno z Estonii, jak i z zagranicy.

Z naukowym aspektem historii Tartu dotyczącym okresu od XVII wieku do dnia dzisiejszego można zapoznać się w wielu miejscach. Jeden ze znamiennych przykładów to muzea Uniwersytetu w Tartu, które ze względu na ich bogate kolekcje oferują wielką radość odkrywa-

nia dla wszystkich zainteresowanych. Osoby zaintereso-wane historią mają również możliwość zapoznania się z jednym z pierwszych w krajach nadbałtyckich, najwspa-nialszych przykładów gotyku ceglanego – ruinami Katedry www.muuseum.ut.ee.

Turyści zainteresowani tym, co dzieje się w przestrzeni kosmicznej, mają możliwość badania ciał niebieskich za pomocą teleskopu, spróbowania swoich sił w obserwa-cji meteorów albo podróżowania przez rozgwieżdżony nieboskłon podczas pokazu w planetarium w Obser-watorium w Tartu muuseum.ut.ee/tahetorn, które na dzień dzisiejszy liczy ponad 200 lat.

Tartu – miasto dobrych myśli

6 7

Dla osób podróżujących z dziećmi Tartu jest bezpiecz-nym i spokojnym miastem, które oferuje maluchom mnóstwo atrakcji i powodów do radości. Są tu liczne muzea i kawiarnie, sale zabaw dla dzieci i place zabaw, a aktywniejsze dzieci mogą spróbować swoich sił także podczas wielu organizowanych warsztatów oraz w par-kach przygodowych!

W mieście Tartu rodziny z dziećmi powinny skierować swoje kroki do Muzeum Zabawek www.mm.ee, które oferuje radość zwiedzania także i starszym człon-kom rodziny - a to dzięki temu, że jego stała ekspozycja prezentuje te zabawki, którymi przez wieki bawiły się dzieci w tym regionie. Można też spędzić czas w pokoju

zabaw i majsterkowania w muzeum; przeróżne zajęcia są także oferowane przez pomieszczenia ekspozycyjne. Obok Muzeum Zabawek znajduje się Dom Teatru www.teatrikodu.ee, gdzie dzieci mogą oglądać pokazy i przygotować własny teatr lalek.

Zajęcia dla dzieci i młodzieży również oferuje rów-nież Studio Liann www.liannistuudio.ee. Są to, na przykład, możliwości przygotowania różnych potraw, wykonania kart i biżuterii lub organizacji wieczorów gier planszowych i imprez urodzinowych. Ekscytujące wycieczki naukowe, szkolenia i aktywne działania w śro-dowisku naturalnym oferuje Dom Przyrody w Tartu www.teec.ee.

Naprawdę wstrzasające doświadczenia - dzięki dosko-nałym audiowizualnym i dynamicznym efektom spe-cjalnym - oferuje kino 4D AHHAA www.ahhaa.ee, znajdujące się w największym centrum handlowym w południowej Estonii - Lõunakeskus. Wybór filmów obej-muje, na przykład, pełen adrenaliny film o wyścigach, jak również znany na całym świecie film dla dzieci „Lotte“. W Lõunakeskus można również cieszyć się lodowi-skiem, dżunglą zabaw dla dzieci i parkiem przygodowym położonym na wysokości 10 m nad lodowiskiem tartuseikluspark.ee/lounakeskus.

Park Wodny Aura www.aurakeskus.ee jest świetnym sposobem na zabawę i relaks poprzez rozkoszowanie się wodnymi rozrywkami w parku wodnym, na basenie, jak również w centrum odnowy biologicznej! Dla dzieci głównymi atrakcjami są: zjeżdżalnie o długości 55 m i 38 m, kurtyny wodne, fontanna, spadające bicze wodne, jacuzzi i możliwość pływania wbrew nurtowi sztucznej rzeki, a także basen dla małych dzieci oraz wodny tre-ning wodny, opracowany właśnie z myślą o najmłod-szych.

Największy plac zabaw w południowej Estonii – Centrum Trampolinowe www.batuudikeskus.ee – to radość nie tylko dla młodszych, ale i dla starszych członków rodziny. Oprócz atrakcji trampolinowych, cen-trum posiada szereg innych możliwości rekreacji, takich jak, na przykład, suchy basen z piłkami, gry kompute-rowe, sala sportowa do gier zespołowych, bilard i wiele innych fajnych rzeczy.

W odległości 21 km od Tartu, przy jeziorze Saadjärv, znajduje się Centrum Epoki Lodowcowej www.jaaaeg.ee, które jest swoistym centrum turystycz-nym i centrum edukacji środowiska, gdzie popularno-naukowa konceptualizacja epoki lodowcowej połą-czona jest z rozrywką. W okresie letnim z Centrum Epoki Lodowcowej można udać się w towarzystwie przewod-nika na przyrodnicze wycieczki naukowe nad malowni-cze jezioro Saadjärv.

Zapraszamy na wypoczynek z rodziną!

8 9

W Tartu można doświadczyć czegoś niesamowitego – czas płynie tu inaczej niż gdziekolwiek indziej. Tu nie trzeba się spieszyć, bo wszystkie atrakcje są w odległo-ści, którą można pokonać pieszo podczas spaceru. Tartu jest także tak przytulne dzięki zieleni – parki, wzgórze katedralne Toomemägi, brzegi rzeki Emajõgi, które zapraszają do odpoczynku i zrobienia sobie przerwy! Dla tych osób, które chcą odpocząć od miasta, nieopo-dal istnieje po prostu raj – zaledwie po krótkiej przejaż-dżce samochodem z Tartu docieramy do położonych niedaleko malowniczych jezior, na brzegach których można zorganizować piknik i obozować. Dla wędrow-ców przeznaczone są liczne szlaki turystyczne i przyrod-nicze szlaki edukacyjne.

Osoby zainteresowane przyrodą mogą w Tartu odwie-dzić Muzeum Przyrodnicze Uniwersytetu w Tartu natmuseum.ut.ee i Ogród Botaniczny

Uniwersytetu w Tartu, założony w 1803 roku www.ut.ee/botaed. Jest to jednen z najstarszych ogrodów botanicznych w krajach nadbałtyckich, w którym znajduje się największa i najbogatsza gatun-kowo palmiarnia. Odbywające się przez nieomal cały rok rekreacyjne rejsy na jeziorze Võrtsjärv oferowane są przez żaglowiec jednomasztowy Paula www.vortsjarv.ee, na rzece Emajõgi i na jeziorze Pejpus żeglują barka Jõmmu i okręt wikingów Turm www.lodi.ee oraz statki Setoline – Alfa i Hilara www.setoline.ee. Setoline oferuje również możliwość wybrania się do jedynej zamieszkałej wyspy na jeziorze Pejpus – Piirissaar.

Dla wędrowców atrakcyjnymi miejscami do odwiedze-nia z pewnością będą największe rezerwaty przyrody w prowincji Tartu: Emajõe Suursoo i Alam-Pedja, będące miejscami o znaczeniu ogólnoeuropejskim. Na mokradłach, gdzie natura obywa się bez ingerencji człowieka, zachowana została przestrzeń życiowa dla jastrzębi, bocianów czarnych, dubeltów i wielu innych niespotykanych gatunków ptaków. Informacje na temat wycieczek przyrodniczych z przewodnikiem można uzy-skać na stronie www pod adresem: www.naturetours.ee.

Najgęstsza sieć szlaków turystycznych w prowincji Tartu pozostaje jednak w okolicy miasta Elva, położonego w odległości 29 km od Tartu. Wędrowiec może tu obser-wować działania bobrów i ślady stad dzików. Elva to spokojne, niewielkie miasteczko z parkiem leśnym, w którym znajdą Państwo szlak pod nazwą Väike Väerada (Mały Szlak Mocy) otoczony drewnianymi rzeźbami wykonanymi w oparciu o legendy narodowe, oraz Centrum Turystyczne zlokalizowane w budynku dworcowym. Rzeka Elva świetnie nadaje się do spły-wów łodzią lub kajakiem. Więcej informacji na temat regionu wypoczynkowego Elva znajdą Państwo na stronie www pod adresem: www.visitelva.ee.

Różnorodne możliwości spędzania czasu wolnego ofe-ruje też region w okolicy jeziora Saadjärv. Korzystając z usług oferowanych przez Klub Jachtowy Saadjärv www.saadjarvejahtklubi.ee, można wypróbować swoje umiejętności żeglarskie, ale nie tylko - można także przetestować swoje umiejętności nurkowania. Aby mieć

szansę podziwiać piękno jeziora, istnieje możliwość sko-rzystania z sauny pływającej i altany grillowej.

W Muzeum Jeziora kalala.emu.ee położonym na brzegu jeziora Võrtsjärv w gminie Rannu, w odległości 48 km od Tartu, można obserwować żywe ryby, rośliny wodne i zwierzęta denne. W części ekspozycji poświę-conej eksponatom nieożywionym prezentowane są narzędzia połowowe, pierwotne ryby i skamieliny ryb, jak również sprzęt do badania wód.

W Centrum Zwiedzających Võrtsjärv www.vortsjarv.ee, zbudowanym na terenie rekreacyj-nym Rannu-Jõesuu można uzyskać informacje o rekre-acyjnych i turystycznych atrakcjach regionu. Osoby chętne mogą również zamawiać pakiety wakacyjne – zawierające, na przykład, pływanie żaglowcem jedno-masztowym na jeziorze Võrtsjärv.

Wiele porad i sugestii na temat spędzania czasu na łonie natury znajdą Państwo na stronie pod adresem: www.loodusegakoos.ee i www.puhkaeestis.ee.

Przyjeżdżajcie i cieszcie się przyrodą w mieście i na wsi!

10 11

Tartu oferuje możliwość zrobienia zakupów zarówno w przytulnych i zróżnicowanych niewielkich sklepikach, jak i w dużych centrach handlowych, gdzie można zna-leźć miejscowe rękodzieło i produkty rolnictwa ekolo-gicznego, ale też i kreacje światowej sławy producentów odzieży. Kilka centrów handlowych oferuje oprócz zaku-pów również usługi gastronomiczne, kosmetyczne i rekreacyjne. Przykładowo, mogą Państwo zobaczyć nie-samowity widok na Tartu, ekscytować się doświadcze-niami filmowymi, korzystać z różnych zabiegów kosme-tycznych lub spędzić czas z dziećmi w salach zabaw!

Największymi centrami handlowymi w Tartu są: Lõunakeskus www.lounakeskus.ee, Kaubamaja www.tartukaubamaja.ee, Tasku www.tasku.ee Eeden www.eeden.ee i Zeppelin www.zeppelin.ee. Jeśli są Państwo zainteresowani produktami rolnictwa eko-logicznego, można je znaleźć w różnych częściach miasta Tartu. Oprócz dużych supermarketów, pro-dukty rolnictwa ekologicznego oferowane są też przez mniejsze sklepy, spośród których najbardziej znanymi są: Looduspere www.looduspere.ee, Ökokeskus www.okokeskus.ee, Tervisepesa www.tervisepesa.ee, Aroomipood www.aroomipood.ee i Via Naturale www.vianaturale.ee.

W Estonii nadal zachowana jest tradycja targów. W Tartu też znajduje się kilka stałych targów. Bezpośred-nio w centrum Tartu można kupić produkty lokalnych rolników, zarówno na rynku na zewnątrz, jak i wewnątrz www.tartuturg.ee, a także na rynku produktów rolnych znajdującym się w najwięk-szym w południowej Estonii centrum handlowym Lõunakeskus www.taluturg.ee.

W Tartu na pewno warto odwiedzić również piwiarnie i winiarnie oraz sklepy z antykami, gdzie można znaleźć wiele ciekawych rzeczy.

Raj zakupów Tartu

Tartu jest znane jako dawne miasto hanzeatyckie. Pod koniec XIII w. Tartu przystąpiło do Hanzy, a tym samym wzrosła jego rola w handlu światowym - było ono położone dokładnie między miastami hanzeatyckimi Europy Zachodniej a rosyjskimi szlakami handlowymi Nowogrodu i Pskowa. W tym okresie w Tartu działali między innymi liczni rzemieślnicy. Tradycja rzemieślni-cza została zachowana do dziś i w Tartu można znaleźć mnóstwo sklepów i warsztatów, gdzie można nie tylko kupić, ale i samemu wykonać różne pamiątki. Dlaczego nie zmierzyć się z tym zadaniem i nie zrobić włąsnorecz-nie pięknej biżuterii, jedwabnego szalika czy mydła - jako prezent dla przyjaciela?

Temu, kto szuka produktów miejscowych rzemieślni-ków, warto polecić wizytę w podwórzu gildii św. Antoniego www.antonius.ee, gdzie w różnych warsz-tatach wykonywane jest rzemiosło według starych i nowych tradycji. Nowocześniejsze rzemiosło i projekty oferowane są przez Centrum Kreatywności w Tartu www.lmk.ee. W obu miejscach można kupić ory-ginalne wyroby designerskie, wzbogacić się o różno-rodne doświadczenia kulturalne i kulinarne oraz uczest-niczyć w codziennej pracy niezwykłych warsztatów. Szereg różnych zajęć podczas warsztatów organizowany jest też przez Studio Liann www.liannistuudio.ee,

Klub Rękodzieła w Tartu www.rahvakultuur.ee oraz Otwarte Atelier Uhti www.uhti.ee.

W Tartu znajduje się również mnóstwo sklepów z pamiątkami – większość z nich położona jest na terenie zabytkowego Starego Miasta i oferuje rękodzieło oraz ceramikę krajową i różne pamiątki.

Miejscowe rękodzieło i produkty rolnicze można też nabyć na różnych targach. Na przykład, w lipcu odby-wają się w Tartu targi w ramach Dni Hanzy, we wrze-śniu na Starym Mieście odbywają się targi Maarjalaat, w grudniu – Targi Bożonarodzeniowe w centrach handlowych i na Placu Ratuszowym. W prowincji Tartu stały się popularne Targi Cebulowe odbywające się w lipcu w Kallaste i Targi Rybne i Rękodzielnicze przy jeziorze Võrtsjärv.

Dla gości zainteresowanych rękodziełem – zrób to sam!

12 13

Zarówno w sezonie letnim, jak i zimowym prowin-cja Tartu oferuje dla urlopowiczów szereg możliwości aktywnego wypoczynku. Niezależnie od tego, czy są Państwo po prostu zachwyceni aktywnym spędzaniem czasu lub uprawiają sporty wyczynowe, każdy znajdzie tu dla siebie mnóstwo atrakcji!

Przyjdźcie i spróbujcie swoich sił w tenisie, golfie, strze-laniu z łuku lub jeździe konnej!

Na miłośników sportu czekają w prowincji Tartu wspa-niałe trasy rowerowe i wrotkowe. Przez prowincję Tartu przechodzi kilka tras EuroVelo i setki kilometrów trasy rowerowej Tour de LatEst zbudowanej w południo-wej Estonii i północnej Łotwie tourdelatest.vidzeme.com. Jedna z tutejszych dłuższych tras rowerowych zawija wokół jeziora Võrtsjärv, rozciągając się na całkowitej długości 140 km. Ponadto, fani jazdy na rowerze mają doskonałą okazję do cieszenia się pięknem otaczającej przyrody w strefie chronionego krajobrazu Elva-Vitipalu (szlak rowerowy długości 23,5 km), w Vellavere (8 km i 13 km), Ilmatsalu (8 km) i Vapramäe (6,5 km).

Oczywiście nie brakuje także możliwości podjęcia pew-nych wyzwań dla bardziej ambitnych osób. W Parku Przygód www.tartuseikluspark.ee, położonym w odległości 23-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu, znajdują się trasy przygodowe o różnym stopniu trudności, długie zjazdy linowe, atrakcje dla dzieci oraz ściany wspinaczkowe dla całej rodziny.

Przygody w dendroparku, skateparku, parku spor-towym i dla dzieci, na polu do disc golfa, na torze dla BMX-ów albo na lodowisku działającym zimą oferuje Park Wypoczynkowy Tähtvere www.arena.ee zlokalizowany w odległości 30-minutowego spaceru od centrum miasta Tartu. W zimie można tu również wypożyczyć niezbędny sprzęt sportowy – narty i łyżwy. Zimą wśród narciarzy i saneczkarzy popularnymi miej-scami są też stok Parku Kassitoome w Tartu oraz, na przykład, wyjątkowe ukształtowanie terenu w Parku Narodowym w Vapramäe www.vvvs.ee w prowincji Tartu.

Ponadto w Tartu można grać w paintball www.paintland.ee, spróbować swoich sił w Centrum Gier Laserowych www.megazone.ee albo latać balonem www.balticballoons.com. Miłośnicy wodnych atrakcji mogą podnieść sobie poziom adre-naliny podczas pływania łodzią lub kajakiem www.ah.ee, www.kanuuretk.ee, www.joematkad.ee.

Szukają państwo przygód?

14 15

STYCZEŃ

Festiwal Muzyki Zimowej w Tartu https://www.facebook.com/TartuTalvemuusikaFestival

LUTY

Maraton Narciarski w Tartu www.tartumaraton.ee

MARZEC

Festiwal Filmów Świata www.worldfilm.ee

KWIECIEŃ

Międzynarodowy Festiwal Grafikiwww.nongrata.ee

Wiosenne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee

MAJ

Festiwal Pieśni Autorskiej „Mailaul“ www.mailaul.ee

Festiwal Twórczości Archaicznej „Regiöö“ www.tartu.ee/regioo

Ogólnoestońska Noc Muzeówwww.oo.muuseum.ee

Festiwal Zagranicznej Muzyki Alternatywnej „Indiefest“ www.indiefest.eu

Festiwal Żywności i Piwa „Emajõe Fest“ www.emajoefest.ee

Koncert Orkiestry SymfonicznejKrajów Nordyckich www.nordicsymphony.com

Festiwal Literatury „Prima Vista“ www.kirjandusfestival.tartu.ee

CZERWIEC

Festiwal Muzyki Nowoczesnej „Festiwal kompozytorów estońskich“ www.composer.ee

Międzynarodowy Festiwal Instrumentów Dętych Blaszanych „Niech huczy instrument“ www.potartu.ee

Dni Miasta Tartu www.kultuuriaken.tartu.ee/?event=1389080368

Wyścig Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee

LIPIEC

„Punk N Roll“ www.punknroll.ee

Dni Hanzy w Tartu www.hansapaevad.ee

Festiwal Muzyki Klasycznej „Klaaspärlimäng“ www.klaasparlimang.com

Festiwal Chórów Muzyki Popularnej www.popkooripidu.ee

Triathlon Tartu Mill www.tartutriatlon.ee

SIERPIEŃ

Festiwal Filmów o Miłości „TARTUFF“ www.tartuff.ee

Festiwal Muzyki Popularnej „Tartuski Tydzień Muzyczny“ tartumuusika.ee

Festiwal Miejski „UIT“ www.uit.ee

Główne wydarzenia w TartuW Tartu przez cały rok odbywa się wiele różnych wydarzeń, dla których warto jest wyruszyć w podróż. Radości wystarczy zarówno dla miłośników kultury, jak i sportu!

16 17

Informacje na temat wszystkiego, co dzieje się w Tartu, można znaleźć na stronie internetowej bazy danych wydarzeń kulturalnych Tartu Kultuuriaken www.kultuuriaken.tartu.ee oraz Teatru www.vanemuine.ee i Hali Koncertowej www.concert.ee Vanemuine.

Festiwal Rzeki Emajõgi www.tartu.ee/emajoefestival

Maraton na Rolkach SEB w Tartuwww.tartumaraton.ee

WRZESIEŃ

Festiwal Teatralny „Draama“ www.draama.ee

Festiwal Sztuki Nowoczesnej „ART IST KUKU NU UT“ www.artistkukunuut.org

Festiwal „Noc Naukowców“ www.ahhaa.ee

Maraton Rowerowy SEB w Tartu www.tartumaraton.ee

PAŹDZIERNI

Festiwal Pieśni Autorskiej „LEHESAJU MUUSIKA“ http://mellnovfest.com

Festiwal Muzyki Starożytnej „ORIENT et OCCIDENT“ www.festivitas.ee

Festiwal Muzyki Jazzowej i Rytmicznej „IDeeJazz“ ideejazz.tartujazzclub.ee

Maraton Miejski w Tartu www.tartumaraton.ee

Jesienne Dni Studenckie w Tartu www.studentdays.ee

LISTOPAD

Festiwal Filmowy „PÖFF“ www.poff.ee

GRUDZIEŃ

Bożonarodzeniowe Miasteczko Tartuwww.joululinn.tartu.ee

Tartuski Zimowy Festiwal Tańca www.tartu.ee/rahvakultuur

Koncert Sylwestrowy Hennessy i Bal Sylwestrowy w Teatrze Vanemuine www.vanemuine.ee

18 19

Ratusz, 50089 TartuTel: +372 744 2111Godziny otwarcia: pon.–pią. 9–18, sob.–niedz. 10–17 (od 15 maja do 15 września)pon. 9–18, wt.–pią. 9–17, sob.–niedz. 10–14 (od 16 września do 14 maja)info@visittartu.com www.visittartu.com

Tekst i wydawca: Fundacja Turystyczna prowincji Tartu • Tłumaczenie: Avatar Ltd. Zdjęcia: Tartu County Photostock, Partners Photostock • Projektowanie: GBF DesignDruk: Paar Ltd.20

15