OD SPOŁECZEŃSTWA OD SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO DO INFORMACYJNEGO DO SPOŁECZEŃSTWA SPOŁECZEŃSTWA ZMEDIATYZOWANEGO ZMEDIATYZOWANEGO

Wykład II

dr Barbara Przywara

Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

A. Toffler i jego wizja dziejów A. Toffler i jego wizja dziejów świata w postaci trzech falświata w postaci trzech fal

komputer, telenauczanieszkołamistrzoświata

handlowapolitycznareligijnatajemnica

domowa, interakcyjnamasowaobrzędowa, ludowarozrywka

globalnaregionalnalokalnaskala działania

elektryczność jądrowawęgiel, para, benzynaludzka, zwierzęcaenergia

infostradakolej, autostradarzeka, drogatransportw domu, telepracadaleko od domuobok domupraca

informacja, danewyroby przemysłoweżywnośćprodukt podstawowy

wiedzakapitałziemiabogactwo

społeczeństwo informacyjne

(druga połowa XX w.)

społeczeństwo industrialne

(połowa XVIII w.)

społeczeństwo rolnicze

(ok. 6 tys. lat p.n.e.)

parametry oceny

przemysłowa postindustrialna

8000 p..n.e 1700 n.e. 1995 n.e.

Opracowanie: dr Magdalena Szpunar

Co było pierwsze?1950 Samotny tłum Reisman 1958 Merytokracja Young 1959 Społeczeństwo postkapitalistyczne Dahrendorf 1964 Globalna wioska McLuhan

Człowiek jednowymiarowy Marcuse Era postcywilizacyjna Boulding Społeczeństwo usług Dahrendorf Społeczeństwo technologiczne Ellul Społeczeństwo informacyjne/ Jahoka

shakai Umesamo

1968 Podwójna ekonomia Averitt Neokapitalizm Gorz Społeczeństwo postmodernistyczne Etzoni Technokracja Meynaud

1969 Wiek nieciągłości Drucker 1970 Społeczeństwo skomputeryzowane Martin and

Norman Kultura prefiguratywna Mead

1971 Wiek informacji Helvey Społeczeństwo postprzemysłowe Touraine

1975 Wiek środków komunikowania Philips Mediokracja Philips Trzecia rewolucja przemysłowa Stine

1977 Rewolucja elektroniczna Evans Ekonomia informacji Porat

1978 Demokracja antycypacyjna Bezold Naród sieciowy Hiltz i Turoff Społeczeństwo telematyczne Nora i Minc Społeczeństwo okablowane Martin

1979 Wiek komputerowy Detouzos i Moses

1980 Mikro rewolucja Large Trzecia fala Toffler

1981 Społeczeństwo informacyjne Martin i Butler 1982 Rewolucja środków komunikowania Williams

Wiek informacji Dizard 1983 Państwo komputerowe Burnham

Wiek genów Sylvester i Klotz 1984 Drugi podział przemysłowy Piore i Sabel

Człowiek Turinga Bolter 1996 Społeczeństwo sieciowe Castells

Źródło: T. Goban-Klas, „Cywilizacja medialna. Geneza, ewolucja, eksplozja”, Warszawa 2005

Społeczeństwo informacyjne cechuje nade wszystko:

wytwarzanie, przechowywanie, przekazywanie, wykorzystywanie informacji, co dostarcza źródła

utrzymania dla większości społeczeństwa.

Stało się to możliwe dzięki rozwojowi technologii komunikacyjnych i środków przekazu (dotyczy to przede wszystkim komputerów i telekomunikacji).

Wielu autorów używa również pojęcia społeczeństwo wiedzy.

Społeczeństwo Społeczeństwo informacyjneinformacyjne

1963 - Tadao Umesamo

(joho shakai )

1978 - Alain Minc i Simon

Nora (Europa)

4 znaczenia (wg L. Habera)

ideologiczne ewolucyjne technologiczne poznawcze

Społeczeństwo sieciowe (network society) M. Castells

obecność zaawansowanych technologii komunikacji sieciowej i zarządzania dystrybucją informacji. Technologie te, w większości cyfrowe tworzą podstawową infrastrukturę szerokich układów społecznych, politycznych i ekonomicznych praktyk.

reprodukowanie i instytucjonalizacja w społeczeństwie sieci, rozumianych jako podstawowe formy społecznej organizacji. [Barney 2008: 36]

Społeczeństwo sieciowe M. Castellsa

wzrost indywidualizmu

sprywatyzowanie życia

społecznego

sieci społeczne

sieci internetowe

Elementy sieci:

punkty węzłowe (nodes) – węzły, jednostki w sieci (np. przyjaciele, komputery, firmy);

powiązania (ties) – łączy jeden węzeł z drugim (np. korespondencja, połączenia kablowe, kontrakty);

przepływy (flows) – to, co przechodzi pomiędzy węzłami wzdłuż powiązań (np. plotka, dane, pieniądze).

Węzły

Węzły

Powiązania (kontakty między ludźmi, rozmowa – bezpośrednio

lub pośrednio)

Powiązania (kontakty między ludźmi, rozmowa – bezpośrednio

lub pośrednio)

Właściwości społeczeństwa sieci (wg Castellsa)

Sfery życia społecznego Właściwości związane z

usieciowieniem

Ekonomia Oparta na transferze informacji Globalna, zorganizowana wg modelu sieci

Czas i przestrzeń Ponadczasowość (timeless time) Przestrzeń przepływów (space of flows)

Kultura Kultura rzeczywistej wirtualności

Władza Kontrola dostępu do znaczących sieci Media są uprzywilejowaną przestrzenią polityki

Podziały społeczne Dostęp do znaczących sieci jest warunkiem społecznego, ekonomicznego i politycznego uczestnictwa w społeczeństwie – włączeni; Wykluczeni – brak dostępu do ważnych sieci.

Konflikt społeczny Napięcie między brakiem umiejscowienia procesów związanych władzą, dobrami materialnymi i informacjami a przywiązaniem do bardziej tradycyjnego zorganizowania tych sfer – w określonej przestrzeni.

Globalny charakter ryzyka Przyczyna – przemysłowa

nadprodukcja Społeczeństwo ryzyka:

społeczeństwo nauki, mediów i informacji

Społeczeństwo ryzyka Ulricha Becka

Strefa technologicznego odurzenia Johna Naisbitta

preferowanie rozwiązań doraźnych, od religii po jedzenie

uwielbianie technologii oraz strach przed nią

niwelowanie różnic pomiędzy tym, co prawdziwe, a tym, co udawane

przyjmowanie przemocy za rzecz normalną

kochanie technologii tak, jak się kocha zabawkę

przeżywanie własnego życia, będąc zdystansowanym i roztargnionym

J. Naisbitt, Megatrendy, Zysk i S-ka, Poznań 1997

J. Naisbitt, N. Naisbit, D. Philips, High Tech/high touch, Zysk i S-ka, Poznań 2003

Technoentuzjaści, czyli determinizm technologiczny

Nicolas Negroponte - era postinformacyjna ma usunąć ograniczenia geograficzne: cyfrowe życie będzie coraz mniej zależne od przebywania w określonym miejscu w określonym czasie (Cyfrowe życie)

Esther Dyson – Wersja 2.0. Przepis na życie w epoce cyfrowej

SceptycySceptycy

Clifford Stoll (Krzemowe remedium): życie jest o wiele ciekawsze, ważniejsze i bogatsze niż wszystko, co możecie zobaczyć na monitorze.

Neil Postman: doczekaliśmy się bowiem czasów, w których wielu wydaje się, że technika może myśleć za nas, a także może za nas odczuwać i przeżywać (Technopol. Tryumf techniki nad kulturą)

Społeczeństwo Społeczeństwo zmediatyzowane zmediatyzowane (T. Goban-Klas)(T. Goban-Klas)

relacje międzyludzkie w przeważającym stopniu mają charakter zapośredniczony (medialny), uważane za naturalne;

media wytwarzają specyficzną przestrzeń społeczną – rzeczywistość wirtualną i specyficzną kulturę medialną;

sieć wyznaczana przez infrastrukturę telekomunikacyjną stanowi podstawę skutecznych działań jednostkowych i organizacyjnych, obejmujących wszystkie sfery życia;

techniki medialno-informacyjne wspomagają większość działań ludzkich;

większość pracowników zatrudniona jest na stanowiskach związanych bezpośrednio lub pośrednio z informacją, zaś przemysł medialny stanowi istotny element gospodarki;

sektor usług informacyjnych, telekomunikacyjnych i medialnych ma znaczący udział w tworzeniu PKB;

informacja jest podstawową kategorią ekonomiczną, zaś rozwój społeczny w dużej mierze opiera się na wykorzystywaniu teleinformatyki

Wyjątkowość Internetu, a nade wszystko WWW polega na tym, że użytkownik (…) przejmuje kontrolę nad aktem komunikacji, tworzy sobie własne kanały tematyczne(…), staje się nadawcą i odbiorcą jednocześnie [Krzysztofek 2006: 33].

Polecana literatura

Barney D., 2008: Społeczeństwo sieci, Warszawa. Castells M., 2003: Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem

i społeczeństwem, Poznań. Dyson E., 1999: Wersja 2.0. Przepis na życie w epoce cyfrowej, Warszawa. Goban-Klas T., 2005: Cywilizacja medialna. Geneza, ewolucja, eksplozja,

Warszawa. Haber L. H. (red.), 2004: Społeczeństwo Informacyjne – wizja czy

rzeczywistość, T.1 i 2, Kraków. Levinson P., 2006: Miękkie ostrze, czyli naturalna historia i przyszłość

rewolucji informacyjnej, Warszawa. Negroponte N., 1997: Cyfrowe życie. Jak się odnaleźć w świecie

komputerów, Warszawa. Postman N., 1995: Technopol. Triumf techniki nad kulturą, Warszawa. Szpunar M., 2004: Społeczności wirtualne jako nowy typ społeczności –

eksplikacja socjologiczna, „Studia Socjologiczne” 2, 95-135.