5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 1/8

 

Systemy ochrony praw człowieka:Powszechny, europejski, krajowyWspółczesne koncept je PCz zgodnie mówią o trzech rodzajach takich praw:

I. Wolności i prawa osobiste prawa I generacji Wolności i prawa polityczne (publiczne) prawa Igeneracji

II. Wolności i prawa społeczne, ekonomiczne, kulturalne wolności i prawa II generacji ,III genśrodowisko wolnosc

IV generacji wolności i prawa mniejszości narodowych, ale tutaj przy III i IV generacji rodzi się wielekontrowersji.CECHY PRAW CZŁOWIEKA:Godność: godność osobowa – cecha, która przysługuje każdemu człowiekowigodność osobista (własna) – oznacza cechę indywidualnie określonej osoby godność osobowościowa -opartej np. na wierności i innych normach i wysokich standardach moralnych, Powszechność aspektpodmiotowy – przysługuje aspekt terytorialny - aspekt czasowy – Niezbywalne Integralne Systemprawny w odniesieniu do SM oparty jest na KNZ, ale ona nie zawiera katalogu praw człowieka, a tylko cele,zadania i strukturę organizacji. W latach 1982 – 1992 Eugeniusz Wyzner był zastępcą SekretarzaGeneralnego ONZ,Deklaracja Praw Człowieka + Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych + MiędzynarodowyPakt Praw Gospodarczych, Społecznych i kulturalnych + protokoły dodatkowe = Międzynarodowa Karta

Praw Człowieka John Locke – Dwa traktaty o rządzie Locke pozytywnie oceniał człowieka, Karol Monteskiusz – O duchu

 praw. Monteskiusz wyszedł od koncepcji prawa naturalnego, wyróżnił trzy formy państwa: despotia, wktórej zasadą rządzenia jest strach,monarchia, w której rządy odwołują się do honoru,republika, któramoże mieć ustrój demokratyczny  Jan Jakub Rousseau – Umowa społeczna. ZdaniemRousseau literatura, nauka, sztuka nie prowadzą człowieka ku dobru Człowiek był niegdyś istotą na wskrośdobrą, bo irracjonalną4 lipca 1776 – Deklaracja Niepodległości USA akt prawny autorstwa m.in.  Thomasa Jeffersona,uzasadniający prawo  Trzynastu Kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej do wolnościOgłoszona 4 lipca 1776 w Filadelfii podczas II 17 września 1787 - Konstytucja USA, w której unormowano systempaństwa oparty na trójpodziale władzy.22 sierpnia 1789 Zgromadzenie Narodowe uchwaliło Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Prawaczłowieka są naturalne, niezbywalne i święte.Konwencja ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet – 18 grudnia 1979 r.Polska 2kwietnia 1789 r.Konwencja + protokół dodatkowy z 1999 r. = Międzynarodowa Karta Praw KobietKonwencja ta zakazuje jakiegokolwiek różnicowania, wykluczania lub ograniczania ze względu na płeć,które umniejszają lub unieważniają prawa człowieka i podstawowe wolności kobiet.. Konwencja ta jest jednym z dokumentów ONZ-owskich, do których państwa zgłosiły najwięcej zastrzeżeń - zwłaszcza do art.9, 15 i 16 dotyczących równych praw w zakresie obywatelstwa, równości wobec prawa i pełnej zdolnościprawnej oraz równości w małżeństwie i rodzinie. Komitet ONZ ds. Eliminacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW)systematycznie nadzoruje postęp we wdrażaniu postanowień Konwencji i dokonuje przeglądu raportówprzedkładanych przez państwa - strony Konwencji. Przyjęto protokół dodatkowy do Konwencji, który dajemożliwość wniesienia skargi indywidualnej lub grupowej. Po zaznajomieniu się z powyższąkonwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną, z zastrzeżeniem, że Polska Rzeczpospolita Ludowanie uważa się za związaną postanowieniami paragrafu 1 artykułu 29 tej konwencjiArt. 29 Każdy spór pomiędzy dwoma lub więcej Państwami Stronami, dotyczący interpretacji lubstosowania niniejszej konwencji,Odnośnie konwencji ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet można mówić o dyskryminacja

pozytywnej  jest to utrzymywanie czasowych lub stałych rozwiązań i środków prawnych mających nacelu wyrównanie szans osób i grup dyskryminowanych ze względu na płeć, pochodzenieetniczne, religię, orientację seksualną, niepełnosprawność] i inne cechy.Możliwość kontroli:sprawozdania (na podstawie konwencji), skarga międzypaństwowa (na podstawieprotokołu dodatkowego), skarga indywidualna na władze państwa do Komitetu (na podstawie protokołudodatkowego)macierzyństwo – w Polsce jest to wartość chroniona konstytucyjnie inny sposób racjonalnego myśleniaKarta Atlantycka – 14 sierpnia 1941 - ośmiopunktowa deklaracja podpisana przez Winstona Churchilla i Franklina Delano Roosevelta na pokładzie okrętu HMS Prince of Wales kotwiczącego uwybrzeży Nowej Fundlandii na Oceanie Atlantyckim (stąd nazwa). Określała cele polityki Wielkiej Brytanii i

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 2/8

 

USA w okresie II wojny światowej i po jej zakończeniu oraz zasady powojennych stosunkówmiędzynarodowych. Za jej najważniejsze cele uznano prawo wszystkich narodów do posiadania własnychrządów i własnego niepodległego państwa, do rozwoju gospodarczego i życia w pokoju po pokonaniutyranii faszystowskiej.W karcie Atlantyckiej prezydent Stanów Zjednoczonych i premier Wielkiej Brytanii ustanowili " pewne

wspólne zasady w polityce państwowej" Zasad tych było osiem:Deklaracja Narodów Zjednoczonych (Deklaracja waszyngtońska) - deklaracja podpisana 1 stycznia 1942 roku przez przedstawicieli 26 państw (w tym Polski) w Waszyngtonie; była następnympo Karcie Atlantyckiej dokumentem poprzedzającym utworzenie ONZ; zobowiązywała się do walki zpaństwami faszystowskimi i niezawierania z nimi odrębnego pokoju, oraz głosiła że państwa te użyjąwszystkich sił oraz potencjału gospodarczego i politycznego w walce z hitleryzmem. Deklaracja byłapierwszym oficjalnym dokumentem, w którym pojawiło się zaproponowane przez Franklina D. Roosevelta określenie Narody Zjednoczone.

Karta Narodów Zjednoczonych - wielostronna umowa międzynarodowa powołująca do życia iokreślająca ustrój Organizacji Narodów Zjednoczonych (stąd nazywa się ją czasem Konstytucją ONZ).Karta została podpisana 26 czerwca 1945 w San Francisco przez 50 z 51 krajów członkowskich(Polska podpisała ją dwa miesiące później) i weszła w życie 24 października tego samego roku, poratyfikowaniu jej przez pięć krajów założycielskich (Chiny, Francja, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Związek Radziecki) oraz większość sygnatariuszy. Kraje podpisujące Kartę zobowiązują się doprzestrzegania jej postanowień, jako prawa międzynarodowego. Karta, choć sama nie zawierakatalogu praw podstawowych, podnosi aż siedmiokrotnie kwestie związane z prawami człowieka (art. 1,13, 55, 56, 62, 68, 76) - mówi się tam o popieraniu, przestrzeganiu, poszanowaniu praw człowieka. KNZzdecydowała się na podjęcie tematu praw człowieka, aby je przywrócić i podkreślić godność i wartość jednostki.

 Jakie są cele NZ opisane w KNZ? Art. 1 utrzymanie Miedzyna. Pokoju i bezpieczeństwa, rozwijanieprzyjaznych stosunków między narodami rozwiązywanie w drodze współpracy zagadnieńmiędzynarodowych o charakterze społecznym, gospodarczym, kulturalnym i humanitarnym oraz wzakresie ochrony prawe człowieka, stanowienie ośrodka uzgadniania działalności międzynarodowej,

Zasady opisane w KNZ: Art. 2 organizacja opiera się na zasadzie suwerennej równości wszystkichswych członków – odrzuciło to kosmopolityczną wizję tej organizacji, nie można utworzyć federacji, nad-państwa;Członkowstwo w ONZ Dwie grupy państw – członkowsto pierwotne i wtórne. Pierwotne – to państwa,które podpisały KNZ na konferencji oraz państwa, które podpisały KNZ dwa miesiące później – w tymPolska.

Członkowie pierwotni Za członków pierwotnych uznanych jest 51 państw. Są to: państwa, które wzięłyudział w konferencji założycielskiej ONZ w San Francisco, podpisały i ratyfikowały Kartę ONZ.Wykluczenie

ten kto uporczywie łamie zasady KNZ.

Zawieszenie to w stosunku do którego RB zastosowała środki zapobiegawcze lub środkiprzymusu.Wykluczenia lub zawieszenia dokonuje ZO na wniosek RB. Pozbawienie prawa głosowania w ZO

art. 19 członek ONZ, który zalega z opłacaniem składek przez dwa kolejne lata nie ma prawagłosowania w ZO, Zgromadzenie Ogólne

 Jest parlamentem ONZ, w którym każdy członek-państwo ma jeden głos. Obraduje w Nowym Jorku nadorocznych sesjachUchwały podejmowane są zwykle większością głosów (inne pozostałe sprawy), w"sprawach ważnych" wymagają 2/3 głosów.Rada Bezpieczeństwa   Jest głównym organem odpowiedzialnym za pokój i bezpieczeństwomiędzynarodowe. RB składa się z 5 stałych członków oraz 10 członków niestałych, wybieranych na 2 latazgodnie z tzw. kluczem regionalnym (5 miejsc dla Afryki i Azji, 2 Ameryki Łacińskiej, 2 Europy Zachodniej i

1 Europy Środkowej). Art. 27 Rada przyjmuje uchwały większością 9 głosów spośród 15 członków. Jednakw drodze zwyczaju wykształciła się zasada, że uchwała zostaje przyjęta także w wypadku, gdy żaden zczłonków stałych nie wyrazi Większość niż połowa ustaw jest podejmowana nieprawidłowo – bezgłosowania, tylko 1/5 poprzez głosowanie imienne.Rada Gospodarczo- Społeczna Podstawowy organ zajmujący się sprawami gospodarczymi i

społecznymi, kulturalnymi, edukacyjnymi, zagadnieniami praw człowieka oraz koordynacją działańsystemu ONZ. Składa się z 54 (do 1965 r. 18, do 1973 - 27 członków) członków wybieranych na 3 lata. Coroku zmienia się 1/3 składu. Każde państwo ma 1 głos.Rada Powiernicza Organ sprawujący nadzór nad terytoriami powierniczymi ONZ. Jej członkami są Chiny,Francja, Rosja, Wielka Brytania i USA Rada Powiernicza miała stać się forum zarządzania globalnymidobrami takimi jak oceany, przestrzeń kosmiczna, itd.

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 3/8

 

MTS Organ sądowniczy rozstrzygający spory między państwami, dostępny dla państw spoza ONZ. Składasię z 15 niezależnych sędziów wybranych przez Radę Bezpieczeństwa i Zgromadzenie Ogólne na 9 lat. Jego siedziba mieści się w HadzeSekretariat Kieruje bieżącą działalnością licznych organów ONZ. Na jego czele stoi Sekretarz Generalny,wybierany na 5 lat przez Zgromadzenie Ogólne, któremu podlegają zastępcy sekretarza oraz wielkimiędzynarodowy personel.Międzynarodowa Konwencja w Sprawie Likwidacji Wszelkich Form Dyskryminacji Rasowejotwarta do podpisu w Nowym Jorku 7 marca 1966 r. Konwencja o prawach dziecka –międzynarodowa konwencja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. Jest todokument obowiązujący w niemal wszystkich państwach świata - liczba ratyfikacji (maj 2010) wynosi193 (z wyjątkiem m.in. USA). W konwencji o prawach dziecka zostały spisane wszystkie prawa dziecka.

− KNZ + Statut MTS + Porozumienie Dz. U. 1947 r. nr 23 p.90

− MPPO i P Dz. U. 1977 r. nr 38 p. 167

− I Protokół fakultatywny do MPPO i P Dz. U. 1994 r. nr 23 p. 80

− Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Rezolucja ZO 217A (III) 10 grudnia 1948 r.

− MPPG,S i K  Dz. U. 1997 r. nr 38 p. 169

− MK ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej Dz. U. 1969 r. nr 25 p. 187

− Deklaracja o uzaniu kompetencji Komitetu ds. likwidacji dyskryminacji rasowej utworzonego na

podstawie Konwencji ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej

Dz. U. 1999 r. nr 61 p.660

− Konwencja ws. zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego

traktowania lub karania Dz. U. 1989 r. nr 63 p. 978

− Konwencja o prawach dziecka Dz. U. 1991 r. nr 120 p. 526

− Ratyfikacja protokołu fakultatywnego do konwencji o prawach dziecka ws. angażowania dzieci w

konflikty zbrojne Dz. U. 2004 r. nr 194 p. 1982

− Ratyfikacja protokołu fakultatywnego do konwencji o prawach dziecka ws. handlu dzieci, dziecięcej

prostytucji i dziecięcej pornografii Dz. U. 2004 r. nr 238 p. 2389

− Konwencja ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet Dz. U. 1992 nr 1 p. 71

−Protokół dodatkowy do konwencji ws. likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet Dz. U. 2004nr 248 p.2484

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA uchwalona została przez Zgromadzenie OgólneONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947. 10 grudnia 1948 rokuZgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęło i proklamowało PowszechnąDeklarację Praw Człowieka. Preambuła – wyraża się wiarę w podstawowe prawa człowieka, godność osobyludzkiej, popierania postępu społecznego, równe prawa kobiety.Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - (często używany skrót MPPOiP) Powstałw wyniku konferencji ONZ w Nowym Jorku w 1966 roku obok Międzynarodowego Paktu PrawGospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Zakładał podstawowe prawa i wolności człowieka orazzobowiązania Państwa wobec obywateli. Posiadał wiążący charakter prawny w przeciwieństwie

do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku. Dokument został otwarty do ratyfikacji przezpaństwa, które zobowiązywały się przestrzegać jego postanowień na własnym terytorium. Składa się zpięciu części. Czwarta część Paktu powoływała do życia Komitet Praw Człowieka, który stoi na strażyprzestrzegania postanowień Paktu. Szczegóły działalności Komitetu określał wydany tego samegoroku Pierwszy Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Wpiątej zawarto formalno-prawne postanowienia końcowe. W 1989 roku, w Nowym Jorku sporządzonyzostał Drugi Protokół Fakultatywny do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych,postulujący zniesienie kary śmierci.Preambuła – uznanie przyrodzonej godności oraz równych o niezbywalnych praw wszystkich członków

wspólnoty ludzkiej, która ma Stanowic podstawę wolności, równości i pokoju na świecie Część I  zasada

samostanowienia, Część II  zasada niedyskryminacji

Część III zapewnia podstawowe prawa obywatelskie i polityczne. Część IV  rt. 28-47) wyznacza m.in.zasady wybierania członków i działalności Komitetu, Część V kto może podpisać pakt, w jaki sposób sięratyfikuje, przepisy końcowe

Protokół I skarga indywidualna do Komitetu Praw CzłowiekaMiędzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych - jest jednym zdwóch Paktów Praw Człowieka, o których utworzeniu zdecydowano już w roku 1947. Ze względu na

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 4/8

 

głębokie rozbieżności co do zawartości Paktu, dopiero w 1954 roku Komisja Praw CzłowiekaONZ przekazała dokumenty Zgromadzeniu Ogólnemu Narodów Zjednoczonych, te zaś zakończyło pracę wroku 1966 i przyjęło jednomyślnie 16 grudnia w Nowym Jorku razem z Międzynarodowym Paktem PrawObywatelskich i Politycznych. Oba Pakty weszły w życie 3 stycznia 1976. Polska ratyfikowała Pakt 3marca 1977, w stosunku do Polski wszedł on w życie 18 marca tegoż roku .Preambuła – zawiera motywy, jakimi kierowały się Państwa-Strony przy zawieraniu Paktu.Część I (art. 1) – określa prawo narodów do samostanowienia, Część II (art. 2-5) – określa zobowiązaniaPaństw-Stron do podjęcia odpowiednich kroków, przy wykorzystaniu maksymalnych dostępnych imśrodków, w celu stopniowej, pełnej realizacji praw wskazanych w Pakcie. Część III (art. 6-15) – ustalakatalog praw, wymieniając prawo do pracy, jej sprawiedliwych warunkówCzęść IV (art. 16-25) – zapewnia przestrzeganie praw uznanych w Pakcie Część V (art. 26-31) – zawierasposób ratyfikacji i wejścia w życie Paktu. Całość: Deklaracja, MPOiP + MPPG,SiK + protokoły fakultatywny

= Konstytucja Praw Człowieka ONZ system powszechny/uniwersalny. Wiążący charakter mają te pakty ite protokoły, które państwa ratyfikowały i wiążą te państwa, które ratyfikacji dokonały. Deklaracja macharakter niewiążący, ale zwyczajowy, historyczny, praktyczny, itd. Konstytucja Narodów Zjednoczonych,tj. KNZ nie zawiera katalogu praw człowieka!Dwa protokoły fakultatywne do Konwencji o prawach dziecka – katalog praw, środki kontrolne.Współpraca Komitetu Ochrony Praw Człowieka z organizacjami pozarządowymi w Polsce – podobno trudnasprawa, bo było trzeba zmieniać prawo.Kolejne sprawozdanie – musi odnieść się do tych zaleceń przy następnym sprawozdaniu.RADA PRAW CZŁOWIEKA ONZ Zadania i funkcje Rady Rada Praw Człowieka ma status organupomocniczego Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Jej siedziba znajduje się w Genewie. Dotychczas istniejącaKomisja Praw Człowieka zakończyła działalność na 16 czerwca 2006 r., zaś 19 czerwca 2006 r. pierwsząsesję rozpoczęła Rada Praw Człowieka. Główne zadanie Rady to „wspieranie powszechnego poszanowaniai ochrony praw człowieka oraz podstawowych wolności w równy i uczciwy sposób dla wszystkich ludzi,”Rada ma zajmować się przypadkami naruszania praw człowieka, „również tymi najpoważniejszymi iregularnie powtarzającymi się” i przedstawiać stosowne zalecenia. Rada będzie również prowadzićdziałania dla efektywnej koordynacji prac na rzecz praw człowieka, podejmowanych przez cały systemONZ Skład Rady Praw Człowieka został zmniejszony w porównaniu z Komisją Praw Człowieka, liczącą 53państwa i ustalony na 47 członków, którzy są wybierani na trzyletnią kadencję w drodze bezpośredniego,tajnego głosowania przez bezwzględną większość członków Zgromadzenia Ogólnego ONZ (96 głosów). Coroku ma wymieniać się 1/3 składu, zaś państwo nie może starać się o reelekcję po dwóch kolejnychkadencjach w Radzie. Praw Człowieka – niezależnych ekspertów, specjalnych sprawozdawców,międzyrządowe grupy robocze.Ocena działalności Rady zostanie dokonana w ciągu roku od jej pierwszejsesji w raporcie przedstawionym Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ. Będzie miała na celu wskazanie sposobówusprawnienia i wzmocnienia specjalnych procedur i mechanizmów Komisji. 9 maja 2006 r. odbyły się naforum Zgromadzenia Ogólnego ONZ pierwsze wybory do Rady Praw Człowieka, podczas których wybrano47 państw.Rada Europy Ostatecznie w maju 1949 roku w pałacu St. James w Londynie, statut nowej organizacjizostał podpisany przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich. Wchodząc w życie trzymiesiące później statut ten utworzył Radę Europy, jako organizację międzynarodową o charakterzesubregionalnym, otwartym tylko państw europejskich.

Rada Europy to forum dyskusyjne nastawione na działalność społeczną, a nie ciało decyzyjne Głównymiorganami Rady Europy są:Komitet Ministrów – organ decyzyjny, składający się z ministrów spraw zagranicznych państwczłonkowskich lub ich przedstawicieli dyplomatycznych, Zgromadzenie Parlamentarne – organobradujący RE, składający się z parlamentarzystów delegowanych przez parlamenty narodowe. Obradujenad sprawami należącymi do jego kompetencji przedstawionych w statucie. Sekretarz Generalny RadyEuropy – wybierany przez Zgromadzenie Parlamentarne na sesji zwyczajnej (aktualnie jest nim Thorbjørn Jagland), pełni funkcje organizacyjne RE. Organy doradcze: Kongres Władz Lokalnych i RegionalnychEuropy – organ doradczy w zakresie samorządności lokalnej i regionalnej, udziela pomocy w zakresietworzenia samorządów lokalnych i regionalnych. W każdym państwie funkcjonują biura informacyjne RE.Komisarz Praw Człowieka Rady Europy – niesądowa instytucja, która ma wspierać promocję praw

człowieka w edukacji, wspomagać ombudsmanów, ustalać braki w prawodawstwie, dostarczać informacjiw zakresie praw człowieka. RE organizuje wiele konferencji podczas których promuje prawa człowieka,organizuje seminaria w sprawach młodzieży, kultury.4 listopada 1959 – Konwencja Rzymska RE o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności– czasami na konferencjach, seminariach mówi się: Konwencja Europejska, Europejska Konwencja Praw

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 5/8

 

Człowieka Weszła w życie 3 września 1963 r., na niej swoją działalność opiera ETPCz z siedzibą wStrasburgu. Dzięki temu organowi można powiedzieć, że RE jest najskuteczniejszą organizacjąurzeczywistniającą i dbającą o prawa człowieka. Uzupełnienia jest przez 14 protokołówI, IV, VI, VII, XII i XIII – protokoły merytoryczne, materialne, substancjalne. Pozostałe protokoły to protokołyproceduralne, dotyczące postępowania przed organami RE. Stronami tej konwencji są wszystkie państwaczłonkowskie RE. Polska ratyfikowała tę konwencję dopiero w 1993 r. W tym samym roku uznała jurysdykcję ETPCz. Konwencja przewiduje możliwość ograniczenia niektórych z tych praw wuzasadnionych prawem przypadkach. Ale niektóre prawa, np. zakaz tortur nie mogą być ograniczane. Opowodzeniu konwencji zadecydował katalog praw i rozbudowany mechanizm kontrolny oparty opostępowanie sądowe. O tym mechanizmie przesądza już nazwa („Konwencja o ochronie…”). Tenmechanizm kontrolny ulegał w ciągu wielu lat modyfikacjom. Ale wraz z wejściem w życie Protokołu XIzostał gruntownie przebudowany. Pierwotnie Konwencja tworzyła dwa organy powołane do przestrzegania jej postanowień i zachowań państw – Europejska Komisja Praw Człowieka i ETPCz, pewne kompetencjeposiadał też KM. Siedzibą wymienionych organów był Strasburg. Marek Antoni Nowicki był członkiemEKPCz. W efekcie wejścia w życie protokołu XI w miejsce EKPCz i ETPCz został utworzony jeden organ:ETPCz z siedzibą w Strasburgu. ETPCz: Jest organem stałym, w przeciwieństwie do pierwotnego ETPCz,który działał w trybie sesyjnym. Teraz skargi wnoszone są bezpośrednio do Trybunału. Trybunał orzeka wskładzie Komitetu – 3 sędziów, Izb – 7 sędziów lub Wielkiej Izby – 11 sędziów. Cały Trybunał składa się zsędziów w liczbie równej liczbie państw- stron Konwencji. Wymogi sprawowania urzędu sędziego sąwysokie, sędziowie zsiadają we własnym imieniu, wybiera ich Parlament na 6 lat z możliwością reelekcji.Postępowanie przed Trybunałem toczy się na podstawie: Skargi państwowej Skargi indywidualnej , Wpraktyce rośnie liczba skarg indywidualna.Typy ofiar: Bezpośrednio dotknięta naruszeniem Konwencji przez państwo, Ofiara pośrednia, tzn. osobybliskie lub rodzina ofiary bezpośredniej, Ofiara potencjalna, Trybunał rozpatruje sprawy dopiero po wykorzystaniu wszystkich środków na drodze krajowej. I sprawamusi być wniesiona w ciągu 6 miesięcy od daty podjęcia ostatecznej decyzji, tj. od doręczenia tejostatecznej decyzji. Trybunał musi zbadać, czy ta skarga spełniła wymogi formalne Kiedy skarga jestniedopuszczalna? Kiedy jest anonimowa; 1Co do istoty identyczna ze sprawą rozpatrzoną już przeztrybunał lub ze sprawą poddaną innej międzynarodowej metodzie dochodzenia lub 2 Jeżeli nie dajepogodzić się z postanowieniami Konwencji; 3  Jest w sposób oczywisty bezzasadna lub stanowi nadużyciedo skargi; 4Gdy nie pochodzi od osoby fizycznej, organizacji międzyrządowej lub…5.Nie dotyczy zdarzeń,

które miały miejsce w czasie, gdy państwo nie było związane postanowieniami Konwencji;6.Gdy skarżącyprzed wniesieniem skargi nie wyczerpał wszystkich możliwości na drodze krajowej;7.Gdy skarga została wniesiona po upływie 6 miesięcy od chwili otrzymania ostatecznej decyzji przezpaństwo Co się stanie kiedy Trybunał skargę za niedopuszczalną? Koniec sprawy. Dotyczy to większościskarg, w tym 70-80% skarg z Polski.O dopuszczalności orzeka Trybunał w skaldzie Komisji. Po uznaniu za dopuszczalną, przy badaniu podwzględem merytorycznym Trybunał orzeka w składzie Izby z udziałem stron – przedstawiciela państwa iposzkodowanego. Zawsze istnieje możliwość polubownego załatwienia strony Skargi państwowe – tylko Trybunał w składzie Izby może osądzić dopuszczalność takiej skargi.Gdy rozstrzygnięcie może doprowadzić do sprzeczności lub dotyczy ważnych kwestii konwencyjnych, Izbamoże zrzec się kompetencji i przekazać sprawę Wielkie Izbie, ale tylko przy braku sprzeciwu jednej ze

stron. Droga polubowna – wtedy Trybunał podejmuje decyzję o skreślenie takiej sprawy z listy.Sekretarz ONZ Sekretariat Kompetencje Sekretariatu, zadania, a także zasady organizacji uregulowanezostały w rozdziale XV Karty NZ. Na czele Sekretariatu stoi Sekretarz Generalny. -Sekretariat pełni funkcjęusługową w stosunku do innych organów ONZ, zajmuje się zabezpieczeniem ich pracy , Praca: PracownicySekretariatu są urzędnikami międzynarodowymi w służbie Narodów Zjednoczonych. Nie mogą otrzymywaći wykonywać jakichkolwiek instrukcji swoich rządów. Przy doborze pracowników Sekretariatu SG opróczkryteriów merytorycznych kieruje się również kryterium zapewnienia szerokiej podstawy geograficznej(tzw. kwota).kryteria: kwalifikacje i możliwie najszersza reprezentacja geograficzna; nie powinni przyjmować instrukcjiod rządów ani innej władzy poza ONZ; kobiety zajmują już około 50 % stanowiskEuropejska Karta Społeczna a Zrewidowana Europejska Karta Społeczna Przystąpienie do …. Jest

obwarowane: Zakaz związywaniem się mniejszą ilością praw niż EKS, Nakaz związywania się minimumpraw EKS Systematyka EKS:Preambuła + 5 części, 19 punktów stypizowanych w cz. I i 38 art. Preambuła –uzasadniona aksjologicznie, ale i podnoszenie poziomu życia, popieranie dobrobytu społecznego (wiejska imiejska)Cz. I – składa się z 19 punktów, poszczególne pakty zawierają bardzo skonkretyzowane celepolityki państw Cz. II – 20 artykułów = zobowiązanie państw stron, art. 1 prawo do pracy Cz. III – art. 20,obowiązek dążenia do realizacji celów określonych części w części I i II, Kontrola realizacji celów EKS

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 6/8

 

Sprawozdanie z działań w celu realizacji EKS składane przez państwa i , Raport do Komitetu Rządowego,EKPS – ocenia stopień wywiązywania się przez państwa z EKS i ZEKS, / Negatywna – państwo powinno sięzastosować jeśli nie to do KM, który wydaje zalecenie/ Pozytywne: Skargi rozpatrywane są w całymskładzie z doradczym udziałem Przewodniczącego MOP, Skargi zbiorowe – wprowadzone III ProtokołemDodatkowym do EKS z 9 listopada 1995 (1 lipca 1998), cele tego mechanizmu: podniesienie skutecznościwprowadzania w życie praw społecznych EKS wzmocnienie udziału partnerów społecznych i organizacjipozarządowych, Podmioty uprawnione do skargi zbiorowej: W przypadku państw, kto rew związały sięprotokołem, Międzynarodowe organizacja pracodawców i związków zawodowych, Międzynarodoweorganizacje pozarządowe o charakterze konsultacyjnym przy W przypadku państw, które wyraziłydodatkowo zgodę z ZEKS: Reprezentatywne krajowe organizacje pracodawców i związków zawodowychdziałających w obrębie państwa, wobec którego składają skargę. Niezbędne elementy skargi zbiorowej:Nazwa i dane adresowe, Państwo przeciwko któremu jest skierowana postanowienie EKS, które jestłamane, Przedmiot skargi + uzasadnienie i dokumentacja, Język skargi (w przypadku międzynarodowejorganizacji – język angielski lub francuski, a w przypadku krajowych – język urzędowy drugiego państwa),Procedura skargi: Wniesienie na pismie za pośrednictwem Sekretarza RE do EKPS, który badadopuszczalność Jeśli nie – odrzuca, Jeśli tak – procedura pisemna,EKPS ma możliwość zorganizowaniapublicznego przesłuchania, rozpoznaje merytorycznie i sporządza raport , Niedopuszczalność skargi: Brakkompetencji ofiary naruszenia do żłożenia skargi Zakaz stosowania skargi w przypadku indywidualnychspraw Cz. IV. EKS – możliwość uchylenia zobowiązania w przypadku wojny lub innego zagrożenia porządkupublicznegoZEKS – uchwalona w 1996 r., weszła w życie 1.07.1999. Podstawowy dokument RE, określa prawa,wolności i mechanizm ich poszanowania przez prawa człowieka. Złożona z 31 art. Podzielonych na 98paragrafów. Art. 1, 5, 6, 7, 12, 13, 16, 19, 20 są zaliczane do przepisów bezwzględnie obowiązujących,tzw. Twardy rdzeń. Państwa członkowskie są zobowiązane ratyfikować co najmniej 16 artykułów lub 63paragrafy, w tym przynajmniej 6 z 9 artykułów bezwzględnie obowiązujących. Żadna ze stron ZEKS lubProtokołu dodatkowego do EKS z 05.05. …. Nie może przyjąć lub zrewidować postanowień , które jużprzyjęła w ramach EKS. Sformułowania ogólne ma charakter programowy. Zawiera zobowiązanie dostopniowego wdrażania praw lub zapewnienie im odpowiedniego otoczenia. To jedyna konwencja wsystemie RE, która zawiera systematyczny obowiązek sprawdzania jej aktualności. Mechanizmkontrolny:Sprawozdanie krajowe – taki sam jak w EKS ZEKS ustanawia wyższe standardy ochrony prawspołecznych niż w EKS. Polska ratyfikowała te zmienione przez ZEKS przepisy w EKS. Uwagi Komitetu EKS

dla Polski: ogólna zgodność naszego postępowania z EKS, iezgodność w przestrzeganiu art. 8, art. 17 –odnośnie przepisów dot. Dzieci UE gwarantuje prawa mające swe korzenie w tradycji konstytucyjnejpaństw i karty praw podstawowych.3 systemy ochrony prawnej (są ze sobą powiązane):Sądy i trybunały państwowe, Sądy UE, Sądy itrybunały międzynarodoweUE korzysta z EKPCzł i orzecznictwa ETPCzł w kwestii PCzł oraz z tradycji konstytucyjnej p-czł.Ochronę sądową sprawuje ETS (siedziba w Luksemburgu). westia praw człowieka w UE wymiarponadnarodowy ma od 1969r. gdyż do tego czasu ETS odmawiał zajmowania się PCzł, uznając iż leży to wgestii państwowych sądów. Od 1969 prymat wiedzie prawo UE nad prawem krajowym w kwestiachspornych. ETS sprawuje kontrole na podstawie traktatów. Droga do ochrony PCzł rozpoczyna się w sądachkrajowych, ale gdy zachodzi taka potrzeba zwrócić się mogą one do ETS z prośbą o orzeczenie wstępne.

ETS rozciąga swoją jurysdykcję na krajowe akty prawne. ETS nie kontroluje aktów prawnych jeśli te niewykraczają poza prawo UE.ETS często odwołuje się do orzecznictwa ETPCzł. Najwyższym aktem prawa jest Karta Praw Podstawowych.KARTA PRAW PODSTAWOWYCH

 

 Jest to zbiór fundamentalnych PCzł podpisany 7.12.2007. Moc wiążącazostała mu nadana poprzez TL, który wszedł w życie 1.12.2009.   Można w niej znaleźć przypisy TUE,orzecznictwo ETS, ETPCzł, dyrektywy etc.KPP wyraża normy moralne i etyczne. Zebrano razem prawa polityczne, ekonomiczne, socjalne, osobiste.Rola KPP – rozpoczęła proces tworzenia Europejskiej konstytucji. Postanowienia odnoszące się do organówUE dają obywatelom kontrolę nad nimi. KONSTRUKCJA KPP składa się z 54 art. pogrupowanych w 7rozdziałach. Rozpoczyna się preambułą.Rozdziały: GODNOŚĆ, WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, SOLIDARNOŚĆ, PRAWA OBYWATELSKIE, WYMIAR

SPRAWIEDLIWOŚCI POSTANOWIENIA OGÓLNE RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH UE –ombudsman Powołany na mocy traktatu z Maastricht z 1992, rozpoczął swoją działalność we wrześniu1995, jednak Biuro Ombudsmana zainaugurowało ją 8 kwietnia 1997. Siedziba Rzecznika mieści się wStrasburgu. Osoba pełniąca tą funkcje może ją pełnić ponownie. Kadencja ombudsmana pokrywa się zkadencję PE. W swojej działalności rzecznik przedstawia coroczne sprawozdania przed PE. Skarga musi:

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 7/8

 

Wskazywać osobę wnoszącą, Przedmiot skargi, Osoba może żądać aby skarga była poufna, Musi byćsporządzona w ciągu 2-óch lat od daty zdarzenia, Wniesienie nie wpływa na bieg terminu odwołania wprocedurze administracyjnej lub sądowej

Władza sądownicza w Polsce trójpodział władzy, władza niezawisła, niezależna odpozostałych Zasady: Zasada jednolitości władzy sądowniczej, Oparcie działalności władzy sądowniczejwyłącznie na prawie, a nie np. na kryteriach politycznych, Odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu systemupodziału władz – jest niezależnym czynnikiem utrzymywania równowagi, ale stoją też na straży prawczłowieka i obywatela Ust. z dn. 27 lipca 2001 r. – prawo o ustroju sądów powszechnych Ust. z dn. 25 lipca2002 r., - prawo o ustroju sądów administracyjnych Ust. z dn. 21 sierpnia 1997 r. prawo ustroju sądówwojskowych Ust. z dn. 23 listopada 2002 r. – o sądzie najwyższym Ust. z dn. 21 lipca 2001 r. o krajowejradzie sądownictwaPowyższe ustawy regulują ustój, właściwość i postępowanie sądowe.Art. 175 określa rodzaje sądów:- Sąd Najwyższy- sądy powszechne- sądy szczególne:administracyjne i wojskowe  Ten katalog ma charakter zamknięty. Nie można tworzyć żadnych innychsądów szczególnych (wyjątkowych) i trybu doraźnego, chyba że na wypadek wojny. Sądy powszechne tosądy o właściwości generalnej – sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach z wyjątkiemspraw zastrzeżonych dla innych sądów w PL są następujące sądy powszechne: sądy rejonowe, sądyokręgowe i sądy apelacyjne. Określenie okręgów sądowych należy do Ministra Sprawiedliwości pozasięgnięciu opinii ….Sąd rejonowy dzieli się na wydziały: cywilny, karny, rodzinny i nieletnich pracy ksiągwieczystych, gospodarczy Sądy okręgowe – sądy wyższego stopnia. Nie pozostają one w korelacji zpodziałem na nowe województwa. Jego właściwości ma charakter mieszany Sądy apelacyjne – tworzonedla obszaru obejmującego kilka okręgów sądowych, pełnią formę sądów II instancji bo rozpatrują apelacjeod decyzji sądów okręgowych. Sąd Najwyższy – chociaż sam nie jest sądem powszechnym, to samsprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych w zakresie orzekania, a zwierzchni nadzór nastrona administracyjną sądów powszechnych sprawuje Minister Sprawiedliwości. Sądy szczególne – sądy owłaściwości obejmujących określoną grupę spraw Sądy wojskowe: wojskowe sądy garnizonowe i wojskowesądy okręgowe. sądy okręgowe – to sądy apelacyjne dla sądów garnizonowych oraz sądy I instancji dlapoważniejszych przestępstw. II instancją dla sądów okręgowych wojskowych jest izba wojskowa SąduNajwyższego. Sąd administracyjny to jeden z organów państwowych sprawujących wymiarsprawiedliwości w Polsce. Sądy administracyjne wykonują ten obowiązek poprzez kontrolę działalnościadministracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i sporów o właściwość między

organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymiorganami a organami administracji rozpoznaje skargi kasacyjne i zażalenia od orzeczeń (wyroków ipostanowień) sądów wojewódzkich, Oznacza to, że NSA działa jako sąd II instancji rozpatrując skargikasacyjne i zażalenia od orzeczeń WSA, Sądami administracyjnymi są: Naczelny Sąd Administracyjny orazWojewódzkie Sądy Administracyjne (jest ich 14). Sędziowie sądów administracyjnych powoływani są tak jak inni sędziowie, przez prezydenta na czas nieokreślony na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, alekandydatów przedstawiają zgromadzenia ogólne zainteresowanych sądów administracyjnych lubzgromadzenia ogólne Naczelny Sąd Administracyjny – organ państwowy sprawujący kontrolę nadfunkcjonowaniem działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie ozgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowychorganów administracji rządowej.

Organami Naczelnego Sądu Administracyjnego są: Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego;Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego; Kolegium Naczelnego SąduAdministracyjnego.Naczelny Sąd Administracyjny powołany został ustawą z dnia 31 stycznia 1980 r. o Naczelnym SądzieAdministracyjnym oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnegoPrezes Naczelnego Sądu Administracyjnego jest jednym z organów Naczelnego SąduAdministracyjnego, obok Kolegium Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Zgromadzenia OgólnegoNaczelnego Sądu Administracyjnego. Prezes NSA jest powoływany przez Prezydenta RzeczpospolitejPolskiej na sześcioletnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez ZgromadzenieOgólne NSA. Kompetencje Prezesa NSA szczegółowo reguluje ustawa Prawo o ustroju sądówadministracyjnych. Prezes NSA w szczególności stoi na czele tego Sądu, reprezentuje go na zewnątrz,

kieruje jego pracami. Sąd Najwyższy - Sąd Najwyższy powołany jest do: Sprawowania nadzoru naddziałalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania, rozpoznawanie kasacji orazinnych środków odwoławczych, podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawneRozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu orazwyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a także ważności referendum ogólnokrajowego i referendum

5/9/2018 Ochrona Praw Czlowieka w pigułce - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/ochrona-praw-czlowieka-w-pigulce 8/8

 

konstytucyjnego. Rozstrzygania nadzorczego w stosunku do samorządów zawodowych: adwokatów,radców prawnych oraz notariuszy. Opiniowania ustaw i innych aktów normatywnych. Rozpatrywanie skargkasacyjnych na orzeczenia Trybunału do Spraw Sportu przy PKOl. Sąd Najwyższy może także wykonywaćinne czynności przekazane przez ustawy. Sąd Najwyższy działa na podstawie Konstytucji RzeczypospolitejPolskiej i ustawy z 23 listopada 2002 o Sądzie Struktura, Izby: Cywilna (30 sędziów) Karna (28sędziów)Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych (19 sędziów) Wojskowa (9 sędziów) Na dzień1 września 2010 r. w Sądzie Najwyższym orzekało 86 sędziów. Liczbę stanowisk sędziowskich w SądzieNajwyższym oraz liczbę Prezesów ustala Prezydent RPna wniosek Zgromadzenia Ogólnego Sędziów SN. Od2005 r. liczba stanowisk sędziowskich w Sądzie Najwyższym określona została na 90.Pracami każdej z izb kierują Prezesi Sądu Najwyższego, a izby dzielą się dalej na wydziały.Na czele każdej izby stoi prezes przez Prezydenta na wniosek Prezesa SNKrajowa Rada Sądownictwa - konstytucyjny organ kolegialny mieszany istniejący od 8 kwietnia 1989, apowołany 29 grudnia 1989. Jest organem niezwykłym, bo w jego skład wchodzą przedstawiciele wszelkichwładzKrajowa Rada Sądownictwa składa się z 25 członków (art. 187 ust. 1 Konstytucji): PierwszegoPrezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz MinistraSprawiedliwości(wchodzą w skład KRS z urzędu, na czas sprawowania funkcji), jednej osoby powołanejprzez Prezydenta Rzeczypospolitej, piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego,sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych, czterech członków wybranychprzez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków wybranych przez Senat spośród senatorów. Kadencjawybieranych członków KRS wynosi 4 lata (art. 187 ust. 3 Konstytucji). Pierwszy skład Rady ukonstytuowałsię na posiedzeniu, które odbyło się 23 lutego 1990.Obraduje na spotkaniach raz (dwa razy?) w miesiącuKompetencje: sprawy personalne sądownictwa,wyraża opinie co do propozycji zmian ustroju sądów