OCENA JAKOŚCI ŚRODOWISKA WODNEGO WYBRANYCH … · (Hartm.) Holmb.). Rzeki opróbkowano wzdłuż...

WODA-RODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2004: t. 4 z. 2a (11) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 429444 www.imuz.edu.pl Instytut Melioracji i Uytkw Zielonych w Falentach, 2004

OCENA JAKOCI RODOWISKA WODNEGO WYBRANYCH RZEK POWIATU SIEMIATYCZE

Elbieta SKORBIOWICZ

Politechnika Biaostocka, Katedra Bada Technologicznych

Sowa kluczowe: biogeny, manna mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.), metale cikie, osady denne, rzeka

S t r e s z c z e n i e

Ocen stanu jakoci wd rzek powiatu Siemiatycze wykonano na podstawie analizy prbek wo-dy, osadw dennych i roliny wskanikowej (manna mielec Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Stwierdzono, e badane wody byy zanieczyszczone fosforanami, mogcymi pochodzi ze ciekw bytowych i spyww powierzchniowych, oraz w pewnym stopniu metalami cikimi, przede wszyst-kim kadmem i oowiem, ktrego rdem byy zanieczyszczenia komunikacyjne i bytowe. Osady denne i korzenie roliny wodnej okazay si dobrym wskanikiem stanu zanieczyszczenia badanych rzek. Przypuszcza si, e korzenie rolin wodnych mog by nawet lepszym wskanikiem zanie-czyszcze, poniewa nie przemieszczaj si, jak osady.

WSTP

Rzeka jest ekosystemem otwartym, ktrego funkcjonowanie zaley od charak-teru zlewni bezporedniej. Na obszarze zlewni wielu mniejszych rzek w pnocno- -wschodniej Polsce w znacznym stopniu zachowa si naturalny stan rodowiska przyrodniczego. Dominujcym dziaem gospodarki w tym rejonie jest rolnictwo, ktre moe by rdem zanieczyszcze dla rodowiska wodnego, szczeglnie maych rzek. Innym rdem zanieczyszcze mog by cieki bytowe z maych jednostek osadniczych, a take komunikacja.

Adres do korespondencji: dr E. Skorbiowicz, Politechnika Biaostocka, Katedra Bada Technolo-gicznych, ul. Wiejska 45a, 15-351 Biaystok; tel. +48 (85) 746-90-00, e-mail: eskorbilowicz@ pb.bialystok.pl

430 Woda-rodowisko-Obszary Wiejskie t. 4 z. 2a (11)

Do okrelania stanu jakoci rodowiska wodnego stosuje si nowe metody mo-nitorowania, do ktrych mona zaliczy kontrolowanie zawartoci metali cikich w osadach dennych, a take badania flory i fauny bytujcej w zbiornikach lub cie-kach. Daje to bardziej caociowe informacje na temat badanego obszaru. HELIOS- -RYBICKA [1991] podaje, e badania metali cikich w osadach rzecznych s do-brym wskanikiem zanieczyszczenia rodowiska. WARDA i in. [1993] twierdz, e roliny wodne odzwierciedlaj stan zanieczyszczenia rodowiska metalami cikimi.

Celem bada byo poznanie waciwoci fizykochemicznych wd rzek oraz zawartoci metali cikich w ich osadach dennych i korzeniach manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) na obszarze powiatu Siemiatycze.

MATERIA I METODY BADA

Badania prowadzono w piciu maych rzekach w powiecie Siemiatycze. Pod uwag brano oddziaywanie: rnej wielkoci jednostek osadniczych od niewielkich wsi (okoo 100

mieszkacw) po miasta (Siemiatycze 15 000 mieszkacw); szlakw komunikacyjnych drg i linii kolejowych; sposobu uytkowania terenu (ki, grunty orne, lasy); istnienia obiektw typu: zakady przetwrcze, szpital, oczyszczalnia ciekw,

ktre mog emitowa rne zanieczyszczenia do rodowiska. Jako reprezentatywne dla badanego obszaru wybrane zostay nastpujce rzeki:

Leszczka, Kamionka, Szysia, Moszczonka i Mahomet. Ocen jakoci rodowiska wodnego w wybranych piciu rzekach wykonano na podstawie analizy prbek wody rzecznej, osadw dennych i korzeni manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Rzeki oprbkowano wzdu ich biegu w sposb umoliwiajcy identyfikacj rde zanieczyszcze lub ocen zmiany waciwoci fizykochenicz-nych wody, zawartoci metali w osadach i korzeniach manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Na rzekach: Leszczka, Szysia, Moszczonka i Mahomet wytypowano trzy punkty pomiarowe, natomiast na Kamionce cztery.

Prbki wody pobierano od kwietnia do wrzenia (raz w miesicu) w 2002 r. Wykonano w niej nastpujce oznaczenia: pH, przewodnoci elektrolitycznej, azo-tu amonowego, azotanw III i V, fosforanw, siarczanw, chlorkw, elaza, mie-dzi, sodu, potasu, magnezu, wapnia i ChZTMn. Analizy wykonano metodami zale-canymi w polskich normach i wytycznych monitoringu rodowiska. Podstaw oce-ny jakoci wd pyncych byo Rozporzdzenie ... [1991].

Prbki osadw i manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) pobrano na przeomie lipca i sierpnia, to jest w okresie intensywnego wzrostu rolinnoci wod-nej. Rolina ta dominowaa wrd makrofitw w badanych rzekach. Prbki osadw dennych z rzek pobrano w strefie brzegowej, w miejscach, gdzie osadza si mate-ria zawieszony. W korytach rzek w klimacie umiarkowanym, gdzie wystpuj

E. Skorbiowicz: Ocena jakoci rodowiska wodnego ... 431

regularne wezbrania roztopowe lub opadowe, najwicej metali cikich notuje si w osadach przy brzegach koryta, a znacznie mniej w strefie nurtu [BUBB, RUDD, LESTER, 1991]. Prbk osadu reprezentatywn dla kadego przekroju (ok. 0,5 kg) uzyskano przez wymieszanie kilku prbek pierwotnych pobranych z rnych miejsc przybrzenych koryta rzek z warstwy gruboci 0,05 m. Z tego samego ob-szaru pobrano korzenie manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Bada-nia wykonano w nastpujcy sposb: z osadw dennych wydzielono, na sitach polietylenowych, frakcj ziarnow


ZARBY MALEWICE

DZIADKOWICE

Leszczka

Leszczka

Lena

Pra czkaKORZENIWKA

1

2 3

Rys. 1. Lokalizacja punktw poboru prbek wody, osadw dennych i roliny wskanikowej

w rzece Leszczka Fig. 1. Sampling sites of water, sediments and aquatic plant in the Leszczka river

Bug

ZALESIE

KOPOTY - BUJNY

KRASEWICE CZEREPY

CZERTAJEW Kamionka

Mah om

et

Kamionk

a

KUYGI GRZYBY- ORZEPY

SIEMIATYCZE

TURNADUA

TURNAMAA

WLKA

1

2

30


w rzece Kamionka Fig. 2. Sampling sites of water, sediments and aquatic plant in the Kamionka river

Szysia bierze pocztek (153,5 m n.p.m.) w okolicy miejscowoci Skiwy Mae, jej dugo wynosi 14 km, a powierzchnia zlewni okoo 50 km2. Na caej dugo-ci Szysia pynie przez ki, pastwiska i grunty orne (rys. 3). Rzeka mocno mean-druje, co jest skutkiem pofadowania powierzchni terenu; musi by rwnie nie-wielki spadek poduny.


SKIWY MAE CECELE

KLUKOWOKRUPICE

OGRODNIKI

SKIWY DUE

ROGAWKA

KLEKOTOWO

Bug

Szysia

Szysia

1

2

3


w rzece Szysia Fig. 3. Sampling sites of water, sediments and aquatic plant in the Szysia river

Gleby wystpujce na terenie tej zlewni to w wikszoci gleby powe i brunat-ne wyugowane oraz bielicowe. Jedynie na odcinku kocowym, zaliczajcym si do doliny Bugu, przewaaj mady rzeczne.

Moszczonka znajduje si we wschodniej czci powiatu Siemiatycze (rys. 4). Ma dugo okoo 12 km i powierzchni zlewni wynoszc okoo 30 km2. Rozpo-

Bug

1

2

3

SYCZE

GRABARKA

OKSIUTYCZEPAWOWICZE

HOMOTY

KUDELICZE

SZERSZENIE

MAKOWICZE

MOSZCZONA PASKA Tro ci ank a

Mosz czonka

Moszczonka


w rzece Moszczonka Fig. 4. Sampling sites of water, sediments and aquatic plant in Moszczonka river


czyna bieg w okolicy Kolonii Zalesie, przy torach kolejowych. Prawie na caej dugoci Moszczonka meandruje przez podmoke ki i lasy, a na krtkim odcinku przez pola orne.

Gleby na terenie tej zlewni to w wikszoci gleby powe, brunatne wyugowane oraz bielicowe. Na odcinku midzy Kudeliczami a ujciem rzeki wystpuj jaowe piaski lune i mady rzeczne.

Rzeka Mahomet znajduje si na pnocny wschd od Siemiatycz (rys. 5). Ma okoo 8 km. Powierzchnia zlewni wynosi okoo 25 km2. Rzeka zbiera za porednic-twem roww melioracyjnych wody z okolicznych k i pl. W zlewni tej rzeki wystpuj gwnie gleby bielicowe.

ROMANWKA

BACIKI DALSZE

szpital

BACIKI REDNIE

SOWICZYN

KamionkaZAMOCIE

BACIKI BLISZE

1

2

3

Mahom

et

Maho m

et


w rzece Mahomet

Fig. 5. Sampling sites of water, sediments and aquatic plant in the Mahomet river

WYNIKI BADA I DYSKUSJA

Wyniki bada wiadcz o nieduej zmiennoci stenia badanych wskanikw w wodach wybranych rzek zaleao ono wyranie od miejsca pobrania prbek (wpyw czynnikw antropogenicznych i naturalnych) tabele 15.

Ze wzgldu na rednie stenie NO2, NO3, NH4 w wodzie badane rzeki mo-na zaklasyfikowa do I klasy czystoci (zgodnie z Rozporzdzeniem ... [1991]). Tylko w Kamionce nastpio przekroczenie granicznego stenia NO3. Z danych zestawionych w tabelach 15 wynika, e o oglnej zej jakoci wd badanych rzek decyduje gwnie dua zawarto fosforanw, przekraczajca wartoci dopuszczalne.







Due stenie fosforanw w Kamionce i w niektrych przypadkach potasu, szczeglnie w miejscu dopywu oczyszczonych ciekw z oczyszczalni w Siemia-tyczach i podczyszczalni w zakadzie POLSER (punkt badawczy 2), wiadczy o maej skutecznoci tych oczyszczalni. Skokowe zwikszenia stenia fosforanw w Leszczce i Szysi w niektrych terminach byo spowodowane prawdopodobnie przedostawaniem si ciekw z pobliskich wsi do roww, a nastpnie do rzek. Innym rdem fosforanw w wodach badanych rzek moe by take rolnictwo. Odczyn gleb wystpujcych na terenie badanych zlewni w wikszoci jest kwany lub lekko kwany, co sprzyja uwolnieniu fosforanw z trwaych pocze. Stenie pozostaych wskanikw (siarczanw, chlorkw, elaza oglnego, miedzi, sodu, potasu, magnezu i wapnia) oraz warto ChZTMn w badanych wodach byy nisze i daway podstawy do zaliczenia ich do klasy I.

O zanieczyszczeniu rodowiska wodnego rzek powiatu Siemiatycze wiadczy zawarto niektrych metali cikich w osadach dennych i korzeniach manny mie-lec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) tabela 6. Najczciej wody zawieraj niewiele metali z tej grupy, kumuluj si one w osadach oraz w rolinach przy-brzenych i wodnych [DOBICKI i in., 1997].

Kadm w osadach jest do mobilny [HELIOS-RYBICKA, 1991]. Decyduje to o stosunkowo atwym pobieraniu go przez roliny. Jego rednia zawarto w anali-zowanej frakcji osadu badanych rzek miecia si w zakresie 0,30,6 mgkg1 s.m. Warto ta geochemicznego kadmu dla osadw w Polsce przyjto



WSKA, 1998]. Wszystkie prbki badanych osadw zawieray wicej oowiu ni to geochemiczne. Najwiksz zawarto oowiu stwierdzono w prbkach osadu w rzece Kamionka, ktra jest odbiornikiem ciekw z Siemiatycz, a najmniejsz w osadach rzeki Moszczonka, ktra w wikszej czci przepywa przez obszary lene. rednia zawarto tego metalu w korzeniach manny mielec (Glyceria maxi-ma (Hartm.) Holmb.) miecia si w zakresie 48,691,1 mgkg1 s.m. Zawarto oowiu w rolinie wskanikowej bya wiksza ni w prbkach z rzeki Supral, jej dopyww (15,344,5 mgkg1 s.m.) [SKORBIOWICZ, 2003] i zbiornikw wodnych Lubelszczyzny (0,429,1 mgkg1 s.m.) [WARDA i in., 1993]. Najczciej wystpu-jca zawarto oowiu w rolinach mieci si w przedziale od 2 do 10 mgkg1 s.m., a nadmierna lub toksyczna to 30300 mgkg1 s.m. [KABATA-PENDIAS, PENDIAS, 1999]. Zawarto oowiu w osadach badanych rzek i korzeniach manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) bya zwikszona. Pierwiastek ten moe prze-dostawa si do wd powierzchniowych z zawiesinami pochodzcymi ze spyww powierzchniowych spowodowanych erozj. KOSTECKI i in. [1998] twierdz, e w skad zawiesin wchodz m.in. metale cikie zaadsorbowane na ich powierzchni. Innym rdem tych metali w osadach dennych rzek moe by komunikacja lokal-na oraz cieki bytowe z okolicznych wsi. O wpywie komunikacji na zawarto kadmu i oowiu w rodowisku wodnym donosi wielu autorw [CHOISKI, GRZE-BISZ, SKOWRON, 1999; KABATA-PENDIAS, PENDIAS, 1999].

Stenie miedzi w osadach pobranych z rzek Kamionka i Szysia przekraczao wartoci ta geochemicznego [BOJAKOWSKA, SOKOOWSKA, 1998]. Zawarto miedzi w osadach badanych rzek bya porwnywalna z jej zawartoci w osadach Narwi (19912002) rednio 16 mgkg1 s.m. [BOJAKOWSKA, 2003], mniejsza natomiast w stosunku do zawartoci w osadach rzek Nerel (9,9 mgkg1 s.m.) [SKORBIOWICZ, WIATER, 2003] i Bystrzyca (41,6 mgkg1 s.m.) [MISZTAL, SMAL, LGZA, 1996]. Zawarto tego skadnika mona okreli jako nieznacznie zwik-szon. Na zawarto miedzi w osadach miay niewtpliwie wpyw jednostki osad-nicze, a take jej naturalna zawarto w osadach.

Oznaczona zawarto cynku w badanych osadach (tab. 6) daje podstawy do stwierdzenia, e wybrane rzeki nie byy nim zanieczyszczone, poniewa za to geochemiczne uwaa si 48 mgkg1 s.m. [BOJAKOWSKA, SOKOOWSKA, 1998], a prezentowane wyniki mieszcz si w przedziale 15,1132,74 mgkg1 s.m.

Zawarto miedzi w mannie mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) wyno-sia od 2,1 do 10,2 mg Cukg1 s.m., a cynku 16,1 88,2 mg Znkg1 s.m. (tab. 6). Wyniki analiz materiau rolinnego wskazuj na brak zanieczyszczenia rodowiska wodnego tymi pierwiastkami [KABATA-PENDIAS, PENDIAS, 1999].

Zawarto wgla organicznego w osadach wynosia od 0,28 do 2,46%, naj-wiksza bya w Kamionce (tab. 6). Odczyn osadw we wszystkich badanych rze-kach by zbliony (tab. 6).

Zawarto badanych metali w korzeniach manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) zaley od ich zawartoci w badanej frakcji osadw dennych.


Zagroeniem dla jakoci wd powierzchniowych w obrbie powiatu Siemiatycze jest przede wszystkim le funkcjonujca oczyszczalnia ciekw w Siemiatyczch i podczyszczalnia zakadu POLSER, spywy powierzchniowe z pl, dzikie wy-sypiska oraz brak kanalizacji w wielu wsiach. W gospodarstwach rolnych w po-wiecie Siemiatycze niezbdne jest lepsze zabezpieczenie przed przenikaniem do wd zanieczyszcze z produkcji zwierzcej oraz wywoenie ciekw z szamb do oczyszczalni.

WNIOSKI

1. Wikszo parametrw okrelajcych jako wd badanych rzek odpowiada-a I klasie czystoci, jednak ze wzgldu na zwikszone stenie fosforanw wody rzek: Leszczka, Kamionka i Szysia naley zaliczy do pozaklasowych, a rzek Moszczonka i Mahomet do klasy II. rdem tych zanieczyszcze jest gwnie niekontrolowane wprowadzanie ciekw bytowych z pobliskich gospodarstw do gruntu i spywy powierzchniowe.

2. Badane rzeki s w pewnym stopniu zanieczyszczone metalami cikimi, przede wszystkim oowiem i kadmem.

Badanie wykonano w ramach PB nr W/II/22/03.

LITERATURA

BOJAKOWSKA I., 2003. Charakterystyka geochemiczna osadw Narwi i jej dopyww. W: Zagospoda-rowanie zlewni Bugu i Narwi w ramach zrwnowaonego rozwoju. Mater. Konf. WarszawaPopowo, 2324 maja. Warszawa: IMGW s. 137146.

BOJAKOWSKA I., SOKOOWSKA G., 1998. Geochemiczne klasy czystoci osadw wodnych. Prz. Geol. vol. 46 nr 1 s. 4954.

BUBB J. M., RUUD T., LESTER J. N., 1991. Distribution of heavy metals in the river Yare and its associ-ated Broads, lead and zinc. Sci. Total Environ. 102 s. 169188.

CHOISKI A., GRZEBISZ W., SKOWRON R., 1999. Chemizm osadw dennych jeziora Hacza. W: Natu-ralne i antropogeniczne przemiany jezior. Konferencja Limnologiczna. Rodzy koo Sawy, 2022 IX. Warszawa: SGGW s. 2733.

DOBICKI W., SZULKOWSKA-WOJACZEK E., MAREK J., POLECHOSKI R., 1997. Porwnanie koncentracji metali cikich w makrofitach wodnych pochodzcych ze staww o rnym nagromadzeniu osa-dw dennych. W: 17. Zjazd Hydrobiologw Polskich, 811 IX Pozna. Pozna: SORUS s. 6465.

HELIOS-RYBICKA E., 1991. Akumulacja i mobilizacja metali cikich w osadach rodowiska wodne-go: osady datowane jako wskanik chronologiczny. W: Geologiczne aspekty ochrony rodowi-ska. Mater. Konf. Krakw, 2123 X. Krakw: AGH s. 1823.

JDRCZAK A., CZYRSKI T., 1990. Zawarto metali w wodzie i osadach dennych Odry na odcinku Nowa Sl Kostrzy. Gosp. Wod. nr 12 s. 280284.

KABATA-PENDIAS A., PENDIAS H., 1999. Biogeochemia pierwiastkw ladowych. Warszawa: PWN ss. 364.


KOSTECKI M., KOZOWSKI J., KOWALEWSKI E., DOMURAD A., 1998. Badania limnologiczne zbiornika zaporowego Dzierno Mae. Cz. 1. Charakterystyka hydrochemiczna rzeki Dramy. Arch. Ochr. rod. 1 s. 2744.

MISZTAL M., SMAL H., LGZA S., 1996. Zawarto wybranych makro-i mikropierwiastkw w osadach dennych rzeki Bystrzycy. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. z. 437 s. 291298.

Rozporzdzenie Ministra Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa z dnia 5 XI 1991 roku w sprawie klasyfikacji wd oraz warunkw, jakim powinny odpowiada cieki wprowa-dzone do wd lub ziemi. Dz. U. nr 116 poz. 503.

SKORBIOWICZ E., 2003. Ocena stanu zanieczyszcze maych ciekw w Puszczy Knyszyskiej. Acta Agrophys. 1(2) s. 311320.

SKORBIOWICZ E., WIATER T., 2003. Ocena jakoci rodowiska wodnego rzeki Nerel w odcinku jej biegu przez obszar torfowisk i bagien. Acta Agrophys. 1(1) s. 183190.

WARDA Z., KOZAK L., BUBICZ M., MIKOS-BIELAK M., 1993. Metale cikie w rolinach niektrych zbiornikw wodnych Lubelszczyzny W: Substancje toksyczne w rodowisku. Mater. II Konf. Nauk. Olsztyn 1517 V. Olsztyn: ART s. 4551.

Elbieta SKORBIOWICZ

EVALUATION OF ENVIRONMENTAL QUALITY IN SELECTED RIVERS OF SIEMIATYCZE DISTRICT

Key words: biogen, bottom sediments, Glyceria maxima (Hartm.) Holmb., heavy metals, nutrients, water

S u m m a r y

Environmental quality of some rivers of Siemiatycze district was based upon analyses of water, bottom sediments and the index plant (manna grass Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Analysed waters were polluted with phosphates from domestic sewage and surface runoff and to a certain ex-tent with heavy metals mainly lead and cadmium originating from traffic and domestic pollution. Bottom sediments and roots of the plant appeared to be a good indicator of river pollution, the latter even better since they were not transported downstream as was the case with bottom sediments.

Recenzenci: prof. dr hab. Andrzej Sapek prof. dr hab. Zdzisaw Zabocki

Praca wpyna do Redakcji 19.12.2003 r.

Tabela 1. Waciwoci fizykochemiczne wd rzeki Leszczka (liczba prbek n = 18)

Table 1. Physical and chemical properties of waters in the Leszczka river (number of samples n = 18)

Stenie, mgdm3 Concentration, mgdm3

Wyszcze- glnienie

Specification

Odczyn Reaction

pH NO2 NO3 PO43 SO42 Cl Fe Cu Na K Mg Ca N-NH4 CHZTMn

Przewod-no elek-trolityczna Conductiv-

ity mScm1

Minimum 6,8 0,010 0,7 0,37 25,1 5,8 0,15 0,003 5,3 7,4 5,1 39,7 0,21 6,3 0,21 Maksimum 7,8 0,025 2,5 2,47 47,3 127,5 0,35 0,120 10,2 13,8 16,5 92,8 1,80 12,6 0,79 rednia Average 0,017 1,5 1,04 33,2 30,2 0,25 0,006 7,7 10,6 11,9 67,9 0,62 9,1 0,37 Odchylenie standardowe Standard deviation

0,004 0,6 0,72 6,4 30,3 0,06 0,002 1,4 1,7 2,6 13,4 0,43 1,7 0,15

Klasa czystoci wody Water quality class

I I non I I I I I II I I I I I

Objanienia: non wody pozaklasowe. Explanations: non non-standard waters.

Tabela 2. Waciwoci fizykochemiczne wd rzeki Kamionka (liczba prbek n = 24)

Table 2. Physical and chemical properties of waters in the Kamionka river (number of samples n = 24)


Wyszcze- glnienie

Specification

Odczyn Reaction



ity mScm1


0,009 0,4 1,03 11,5 7,6 0,04 0,002 5,4 1,5 3,2 6,6 0,51 1,5 0,06


II I non I I I I I II I I I I I


Tabela 3. Waciwoci fizykochemiczne wd rzeki Szysia (liczba prbek n = 18)

Table 3. Physical and chemical properties of waters in the Szysia river (number of samples n = 18)


Wyszcze- glnienie

Specification

Odczyn Reaction



ity mScm-1


0,006 0,4 0,90 7,9 3,8 0,05 0,003 1,8 1,9 3,7 8,0 0,13 1,6 0,06


I I non I I I I I I I I I I I


Tabela 4. Waciwoci fizykochemiczne wd rzeki Moszczonka (liczba prbek n = 18)

Table 4. Physical and chemical properties of waters in the Moszczonka river (number of samples n = 18)


Wyszcze- glnienie

Specification

Odczyn Reaction



ity mScm1


0,003 0,6 0,21 5,7 0,5 0,36 0,002 1,3 0,8 1,9 4,3 0,006 1,4 0,02


I I II I I I I I I I I I I I

Tabela 5. Waciwoci fizykochemiczne wd rzeki Mahomet (liczba prbek n = 18)

Table 5. Physical and chemical properties of waters in the Mahomet river (number of samples n = 18)


Wyszcze- glnienie

Specification

Odczyn Reaction



ity mScm1


0,04 0,6 0,15 7,1 2,2 0,14 0,002 1,1 1,1 1,4 5,1 0,03 1,5 0,02


I I II I I I I I I I I I I I

Tabela 6. Wyniki bada osadw dennych i korzeni manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.) pobranych z niektrych rzek powiatu Siemiatycze

Table 6. Results of analyses of sediments and roots of the Glyceria maxima (Hartm.) Holmb. from some rivers of Siemiatycze district

Zawarto, mgdm1 s.m. Content, mgdm1 s.m. Cd Pb Cu Zn Rzeka

River

Liczba prbek

Number of samples a b a b a b a b

Odczyn osadw pH H2O

pH H2O of sedi-ments

Zawarto Corg w osadach dennych Organic carbon in

sediments Leszczka Kamionka Szysia Moszczonka Mahomet

3 4 3 3 3

0,6 0,6 0,3 0,5 0,6

1,6 1,8 1,2 1,7 1,1

37,1 39,5 37,3 23,3 28,6

75,5 91,1 48,6 78,5 70,1

4,1 6,3 7,5 3,5 4,7

5,7 7,1 10,5 3,5 6,4

25,1 32,7 18,2 15,9 19,4

74,1 84,8 52,3 47,4 49,4

7,17,5 6,77,3 6,97,4 7,27,4 7,27,8

0,90 2,46 0,48 0,28 0,73

Objanienia: a w osadach dennych, b w korzeniach manny mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.). Explanations: a in bottom sediments, b in roots of the Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.

Sowa kluczowe: biogeny, manna mielec (Glyceria maxima (Hartm.) Holmb.), metale cikie, osady denne, rzeka WSTP MATERIA I METODY BADA CHARAKTERYSTYKA ZLEWNI BADANYCH RZEK WYNIKI BADA I DYSKUSJA WNIOSKI LITERATURA Key words: biogen, bottom sediments, Glyceria maxima (Hartm.) Holmb., heavy metals, nutrients, water

OCENA JAKOŚCI ŚRODOWISKA WODNEGO WYBRANYCH … · (Hartm.) Holmb.). Rzeki opróbkowano wzdłuż...

Documents

Transcript of OCENA JAKOŚCI ŚRODOWISKA WODNEGO WYBRANYCH … · (Hartm.) Holmb.). Rzeki opróbkowano wzdłuż...