Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone*...

39
Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji fauny Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego, analiza zagrożeń, propozycje zadań ochronnych, Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Sanki PLH120059 Aleksandra Graboś

Transcript of Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone*...

Page 1: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji fauny Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego,

analiza zagrożeń,  propozycje zadań ochronnych, Plan Zadań Ochronnych dla obszaru Natura 2000 Dolina Sanki

PLH120059

Aleksandra Graboś

Page 2: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Strategiczne cele ochrony walorów przyrodniczych:

● Zapewnienie i zachowanie stabilności, różnorodności oraz mozaikowego układu siedlisk przyrodniczych, warunkujących zachowanie i/lub osiągnięcie stabilnych populacji zwierząt (za wyjątkiem obcych, inwazyjnych gatunków) występujących na terenie Parku;

● Zachowanie ciągłości korytarzy ekologicznych;

Page 3: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Grupa Liczba gatunków Gatunki chronione

Gatunki zagrożone*

Dyrektywa siedliskowa – załącznik II1), Dyrektywa

ptasia – załącznik I2)

Bezkręgowce 225 13 16 4Ryby i minogi 12 3 3 2

Płazy 11 11 2 2Gady 5 5 - -Ptaki 119 110 5 16Ssaki 32 17 3 4

Wyniki inwentaryzacji i waloryzacji fauny Tenczyńskiego PK

*W Polska czerwona księga zwierząt. Kręgowce. Głowaciński (red.), 2001, Warszawa;2) Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Głowaciński, 2002. Kraków

- bezkręgowce: modraszek nausitous, modraszek telejus, czerwończyk nieparek, poczwarówka zwężona, rak szlachetny,

- ryby i minogi: minóg ukraiński, głowacz białopłetwy, śliz pospolity

- płazy: traszka grzebieniasta, kumak nizinny

- gady: żmija zygzakowata, padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna

- ptaki: żuraw, bocian biały, błotniak stawowy, derkacz, dzięcioł średni, zimorodek, trzmielojad, puszczyk uralski, gąsiorek;

- ssaki: bóbr, wydra, nocek duży, nocek orzęsiony

Page 4: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Fot. Archiwum Krameko

Siedlisko modraszka nausithous (Maculinea nasithous)

Page 5: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Fot. Archiwum Krameko

Siedlisko modraszka nieparka (Maculinea dispar)

Page 6: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Żaby zielone

Fot. Archiwum Krameko

Page 7: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Żmija zygzakowata (Vipera berus)

Fot. Archiwum Krameko

Ropucha szara (Bufo bufo)

Fot. Aleksandra Graboś

Page 8: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Głowacz białopłetwy (Cottus gobio)

Fot. Archiwum Krameko

Page 9: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Bóbr europejski (Castor fiber) w Czarnym Stawie (TPK)

Fot. Aleksandra Graboś

Page 10: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Fot. Archiwum Krameko

Zgryzy bobra europejskiego (Castor fiber)

Page 11: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

1. Sukcesja wtórna;2. Eliminacja martwego drewna;3. Wypalanie traw i zarośli;4. Wzrost natężenia ruchu samochodowego;5. Zagrożenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych (Presja budowlana);6. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt;7. Kłusownictwo;8. Ruch pojazdów crossowych;9. Dzikie wysypiska odpadów;10. Ekspansja gatunków obcych

Zagrożenia fauny TPK:

Page 12: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

1. Sukcesja wtórna

● zmniejszenie areału i ubożenie składu florystycznego zbiorowisk nieleśnych: muraw kserotermicznych, łąk świeżych i wilgotnych; obszar nieleśny na terenie całego Parku (w tym okolice Zabierzowa-Nadwodzia, Bolęcina)

● zmniejszenie powierzchni obszarów bytowania i miejsc żerowiskowych gatunków zwierząt związanych z terenami otwartymi;

sposoby eliminacji lub ograniczenia: przywrócenie lub utrzymanie ekstensywnego użytkowania muraw kserotermicznych, łąk i pastwisk, usuwanie krzewów i nalotu drzew; promocja programu rolnośrodowiskowego, edukacja społeczeństwa.

Czerwończyk nieparek (Lycaena dispar); Modraszek nausitous (Maculinea nausithous); Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior);

Fot. Archiwum Krameko

Page 13: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

3. Wzrost natężenia ruchu samochodowego

● Wzrost śmiertelności zwierząt w wyniku kolizji (w tym płazów) na trasach migracji sezonowych. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych.

● droga krajowa nr 79, droga wojewódzka 781, droga ekspresowa S7 w okolicy Skały Kmity, gdzie zinwentaryzowano wysoki wskaźnik kolizji ze zwierzętami na podstawie klasyfikacji wg ilości 9-13 oraz 5-8 zdarzeń (źródło GDOŚ geoserwis.gdos.gov.pl), drogi lokalne przecinające miejsca sezonowych migracji płazów (np. przy stawach w Aleksandrowicach, Rząsce)

● sposoby eliminacji lub ograniczenia: Uwzględnienie w  planach budowy dróg przepustów dla płazów i dla innych drobnych zwierząt, wprowadzanie ograniczeń prędkości lub innego oznakowania pionowego. Prowadzenie działań z zakresu czynnej ochrony płazów.

Fot. Archiwum Krameko

Page 14: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

3. Wzrost natężenia ruchu samochodowego- dobre przykłady

● Nadleśnictwo Olkusz, Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, miejscowość Klucze DW 791

Fot. Aleksandra Graboś

Page 15: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

2. Eliminacja martwego drewna● Nadmierna eliminacja martwego drewna prowadzi

do obniżenia bioróżnorodności; modyfikuje warunki siedliskowe, obieg pierwiastków,

● sposoby eliminacji lub ograniczenia: dążenie do pozostawiania martwego drewna, odpowiednio do składu gatunkowego, fazy rozwojowej i zasady zachowania trwałości drzewostanów, w ilości min. 5% zasobności drzewostanu (ze szczególnym uwzględnieniem drzew martwych stojących, w tym dziuplastych) na koniec okresu obowiązywania planu ochrony Parku. Wskazane rębnie złożone)

● Trzmiele np.: kamiennik, rudy, rudonogi (gniazda); tęgosz rdzawy; muchołówka białoszyja, muchołówka mała, ptaki owadożerne; nocek orzęsiony, nocek duży

*- miąższość d-stanu w przeliczeniu na 1 ha pow. leśnejFot. Aleksandra Graboś

Page 16: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

4. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt

● Urządzenia wodne takie jak stopnie wodne piętrzące wodę, stwarzają zagrożenie dla populacji ryb oraz innych organizmów wodnych. Przyczyniają się do degradacji i zaniku siedliska, a także utrudniają lub uniemożliwiają przemieszczanie się ryb w celu odbycia tarła.

● Rzeka Rudawa wraz z dopływami. Zagrożenia rzeczywiste: jazy bez przepławek w miejscowościach: Szczyglice oraz Mydlniki. Zagrożenia potencjalne - inne rzeki i potoki na terenie TPK.●

● minóg ukraiński, głowacz białopłetwy, lipień, śliz pospolity

Page 17: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

4. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt Ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin oraz do planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń

w celu ochrony wód powierzchniowych ustala się:

- utrzymanie cieków w stanie naturalnym i pozostawienie kształtowania koryt procesom naturalnym. Dopuszcza się prowadzenie prac hydrotechnicznych (w tym związanych z ochroną przeciwpowodziową i popowodziowym usuwaniem szkód) niezbędnych dla zabezpieczenia m.in. infrastruktury technicznej (np. drogi, mosty, kanalizacja, sieci teletechniczne) lub zabudowań zlokalizowanych na terenach przyległych do cieków.- w przypadku budowy przegród zastosowanie przepławek;

w celu ochrony wód powierzchniowych zaleca się:- w przypadku koniecznej regulacji rzek i potoków zachowanie naturalnego dna i obudowy biologicznej oraz kształtowanie brzegów cieku w sposób umożliwiający korzystanie z nich przez zwierzęta. - w stosunku do projektowanych zbiorników wodnych pełniących funkcje turystyczno-rekreacyjne zaleca się kształtowania ich brzegów w sposób umożliwiający korzystanie z nich przez zwierzęta (ze względu na możliwość wykorzystywania tych zbiorników m.in. przez płazy jako miejsc rozrodu)

Page 18: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

jaz w Szczyglicach

jaz w Mydlnikach

4. Elementy utrudniające przemieszczanie się zwierząt na rzece Rudawie

Page 19: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

5. Kłusownictwosposoby eliminacji lub ograniczenia: działania prewencyjne polegające na systematycznych kontrolach obszarów leśnych oraz polnych. Edukacja społeczeństwa.

Dotyczy: obszary lasów, pól, łąk, rzek

6. Wypalanie traw i zarośli

sposoby eliminacji lub ograniczenia: działania prewencyjne polegające na systematycznych kontrolach zwłaszcza na przełomie zimy i wiosny, czyli w okresie gdy wzrasta liczba pożarów; sezonowa współpraca z policją i strażą pożarną. Edukacja społeczeństwa.

przepiórka, chomik europejski, jeż wschodni, kret, ryjówka aksamitna, jaszczurka zwinka, żmija zygzakowata, zaskroniec zwyczajny, grzebiuszka ziemna, bezkręgowce

Fot. Archiwum Krameko

Page 20: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

6. Ruch pojazdów crossowychPłoszenie i niepokojenie zwierząt

Dotyczy: okolicy zamku Rudno, obszary lasów, pól, łąk, rzek

sposoby eliminacji lub ograniczenia: działania prewencyjne polegające na prowadzeniu wzmożonych patroli straży leśnej, skuteczniejsze egzekwowanie kar za nieprzestrzeganie zakazów wjazdu pojazdów nieuprawnionych na tereny leśne, współpraca z policją. Edukacja społeczeństwa. Wytyczenie tras legalnych przejazdów

7. Dzikie wysypiska odpadów

Zaśmiecanie miejsc bytowania zwierząt; w tym oczek wodnych – niszczenie miejsc rozrodu płazów. Odpady mogą powodować skaleczenia i problemy pokarmowe.

Punktowo na terenie całego Parku, np. w miejscowości Burów

sposoby eliminacji lub ograniczenia: prewencja, likwidacja istniejących dzikich wysypisk, edukacja społeczeństwa

płazy, gady, ryby, bezkręgowce: rak szlachetny; ssaki

Fot. Archiwum Krameko

Page 21: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

8. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych

Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt lub grzybów” (zgodnie z art. 5, pkt 2 ustawy o ochronie przyrody)

Page 22: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

8. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych

Tereny zabudowane oraz przeznaczone pod zabudowę, w tym infrastrukturę drogową i   kolejową, w obszarach migracji zwierząt, zwanych korytarzami ekologicznymi; ograniczenie swobodnego przemieszczania się zwierząt poprzez częściowe lub całkowite zabudowanie tras migracji.

Ciągi komunikacyjne takie jak autostrada A4; linia kolejowa Kraków-Katowice, planowana Obwodnica Zabierzowa; budowa połączenia drogowego pomiędzy DK nr 28 i DK nr 79 Zator – Spytkowice – Alwernia – Węzeł Rudno – Wola Filipowska” będącego nowym ciągiem drogowym poprawiającym dostępność do autostrady A4 z dróg krajowych nr 28, 44 oraz 79.

Sposoby eliminacji: Udrożnienie istniejących przejść dla zwierząt wiodących pod autostradą A4, uwzględnienie w planach budowy dróg przepustów dla płazów i dla innych drobnych zwierząt. Wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach i studiach zagospodarowania

przestrzennego gmin

Page 23: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

8. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych (R)

cd. Wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach i studiach zagospodarowania przestrzennego gmin: w przypadku przenikania się korytarzy ekologicznych z terenami

wyznaczonymi pod zabudowę oraz zabudowę dopuszczających, w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych

planach zagospodarowania przestrzennego (obowiązujących na dzień wejścia w życie planu ochrony Parku), gdy istnieje zagrożenie drożności korytarza, ustala się co

następuje: - w obrębie korytarza ekologicznego pozostawienie terenów biologicznie czynnych

w ramach użytkowania dopuszczalnego na co najmniej 50% powierzchni użytkowania podstawowego liczonego w granicach działki, oraz odstępstwo od pełnego grodzenia

posesji. - ww. 50% obszarów biologicznie czynnych w obrębie pojedynczych działek oraz

działek sąsiednich należy lokalizować w taki sposób aby zapewnić ciągłość zwężonego korytarza.

W przypadku utraty przez korytarz ekologiczny drożności należy przyjąć ww. ustalenia w odniesieniu do terenów oznaczonych jako „Propozycja zmian przebiegu korytarzy

ekologicznych”.

Page 24: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

8. Zmniejszenie funkcjonalności korytarzy ekologicznych

Fot. Aleksandra Graboś

Page 25: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

9. Obce gatunki zwierząt w TPK (R)

Gatunki obce to gatunki występujące poza swoim naturalnym zasięgiem występowania, w postaci osobników lub zdolnych do przeżycia: gamet, zarodników, nasion, jaj lub części osobników, dzięki którym mogą się rozmnażać (Ustawa o ochronie przyrody).

Gatunki obce powodują ustępowanie gatunków rodzimych, zmiany w składzie faunistycznym oraz zaburzenia równowagi ekosystemów.

Gatunki obce zinwentaryzowane na obszarze TPK

Biedronka euroazjatycka (Harmonia axyridis)Mysz domowa (Mus musculus)Szczur wędrowny (Rattus norvegicus)

Daniel (Dama dama)Bażant (Phasianus colchicus)

Sposoby eliminacji lub ograniczenia: Monitorowanie i kontrola liczebności populacji gatunków obcych

Page 26: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Działania ochronne

Obszar nr 1 (O1) – obszar krajobrazu zbliżonego do naturalnego;Obszar nr 2 (O2) – obszar krajobrazu naturalno-kulturowego;

Obszar nr 3 (O3) – obszar krajobrazu kulturowego.

Page 27: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

L.p. Priorytet

Obszar

realizacji

zadań

Lokalizacja Realizacja sposobu ochronyPodmiot

odpowiedzialny za wykonanie

1

Zachowanie obszarów nieleśnych jako miejsc lęgowych i żerowiskowych ptaków, miejsc schronień

i rozrodu ssaków, owadów (czerwończyk fioletek Lycaena helle, poczwarówka zwężona Vertigo

angustior, modraszek telejus Maculinea teleius, modraszek nasitous Maculinea nausithous oraz miejsc bytowania pozostałych grup zwierząt –

przeciwdziałanie postępującej sukcesji wtórnej, osuszaniu siedlisk,

O2

Okolice Zabierzowa -Nadwodzia,

Bolęcina. Ponadto w

rozproszeniu na terenie

całego Parku.

Przywrócenie lub utrzymanie ekstensywnej gospodarki polegającej na wykaszaniu lub wypasie

zwierząt gospodarskich na obszarach łąkowych. Zachowanie miedz, okrajków i śródpolnych

zadrzewień. Utrzymanie na opisywanych siedliskach roślin żywicielskich. Racjonalne gospodarowanie przestrzenią na etapie planowania i wyznaczania nowych terenów budowlanych, nierozpraszanie

zabudowy.

ZPKWM*, ARiMR, ODR, właściciele gruntów, zarządcy gruntów, RDOŚ w

kontekście uzgadniania dokumentów

planistycznych gmin.

2

Zachowanie cieków i zbiorników wodnych w stanie naturalnym jako miejsc bytowania, rozrodu

i żerowania rodzimych gatunków zwierząt m.in. głowacza białopłetwego Cottus gobio, minoga ukraińskiego Eudontomyzon mariae, lipienia

Thymallus thymallus.

O1, O2,O3

Cieki i zbiorniki

wodne na terenie Parku.

Utrzymanie cieków i zbiorników wodnych w stanie naturalnym. Pozostawienie kształtowania koryt

procesom naturalnym z wyjątkami opisanymi w § 14 pkt 4.a).

Samorządy lokalne.

3 Zachowanie drożności korytarzy ekologicznych oraz ochrona płazów na trasach migracji sezonowych.

O2, O3

Obszar całego Parku.

Wprowadzenie odpowiednich zapisów w planach i studiach zagospodarowania przestrzennego gmin;

rezygnacja z wyznaczania nowych terenów pod zabudowę w obrębie korytarzy ekologicznych,

ograniczenie ciągłej zabudowy wzdłuż dróg i cieków wodnych. Pozostawianie pasów zadrzewień wzdłuż

dróg, cieków wodnych oraz użytków rolnych.

Samorządy lokalne, RDOŚ

w kontekście uzgadniania dokumentów

planistycznych gmin

Działania ochronne

Page 28: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

L.p. Priorytet

Obszar

realizacji

zadań

Lokalizacja Realizacja sposobu ochronyPodmiot

odpowiedzialny za wykonanie

cd. 3

Zachowanie drożności korytarzy

ekologicznych oraz ochrona

płazów na trasach migracji

sezonowych.

O2, O3Cieki i zbiorniki

wodne na terenie całego Parku.

Utrzymanie cieków i zbiorników wodnych w stanie naturalnym. Pozostawienie kształtowania koryt procesom naturalnym z wyjątkami

opisanymi w § 14 pkt 4.a) . Minimalizacja negatywnych skutków tworzenia na ciekach wodnych barier poprzecznych w postaci

progów, stopni wodnych itp.; o ile to możliwe przywrócenie ciągłości cieków wodnych, na przykład poprzez budowę przepławek dla ryb.

Regionalny Zarząd

Gospodarki Wodnej zwany dalej RZGW,

ZMiUW, samorządy

lokalne.

O2, O3

Miejsca przecięcia dróg

z trasami migracji płazów

(np. okolice stawów w Rząsce,

Aleksandrowic)

W miejscach sezonowych migracji płazów (w przypadku modernizacji dróg lub budowy nowych), na odcinkach dróg, gdzie

zaobserwowano masowe wędrówki oraz wysoką śmiertelność płazów spowodowaną ruchem kołowym wskazane jest projektowanie

i wykonanie bezkolizyjnych systemów przejść dla płazów i innych drobnych zwierząt oraz wprowadzanie ograniczeń prędkości lub

innego oznakowania pionowego. Jeśli droga nie posiada przejścia – realizacja czynnej ochrony poprzez stosowanie tymczasowych

ogrodzeń ochronnych, wraz z przenoszeniem odłowionych osobników.

ZPKWM*, zarządcy dróg, szkoły.

4

Utrzymanie dostępności miejsc

lęgowych i żerowiskowych ptaków, miejsc

schronień i miejsc rozrodu ssaków

oraz miejsc bytowania

pozostałych grup zwierząt.

O1

Tereny leśne zarządzane przez PGL

LP oraz własności prywatnej.

Dążenie do pozostawiania martwego drewna, odpowiednio do składu gatunkowego, fazy rozwojowej i zasady zachowania trwałości drzewostanów, w ilości min. 5% zasobności drzewostanu (ze

szczególnym uwzględnieniem drzew martwych stojących, w tym dziuplastych) na koniec okresu obowiązywania planu ochrony Parku.

Wskazane rębnie złożone.

Nadleśnictwo Krzeszowice, Nadleśnictwo

Chrzanów, prywatni właściciele gruntów leśnych, RDOŚ w

kontekście opiniowania planów

i uproszczonych planów urządzenia

lasu.

Działania ochronne

Page 29: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

L.p. Priorytet

Obszar

realizacji

zadań

Lokalizacja Realizacja sposobu ochrony Podmiot odpowiedzialny za wykonanie

5

Ochrona gatunków rodzimej

fauny przed nielegalną, szkodliwą

działalnością człowieka.

O1, O2 Cały obszar Parku.

Przeciwdziałanie kłusownictwu – systematyczne kontrole miejsc, gdzie stwierdzono przypadki kłusownictwa oraz miejsc w których potencjalnie

kłusownictwo może mieć miejsce.

N-ctwo Krzeszowice, N-ctwo Chrzanów (straż leśna), policja

O2 Tereny nieleśne Parku.

Przeciwdziałanie wypalaniu traw i zarośli – działania polegające na systematycznych kontrolach zwłaszcza na przełomie zimy i wiosny, czyli

w okresie gdy wzrasta liczba pożarów; sezonowa współpraca z policją i strażą pożarną.

Samorządy lokalne, straż pożarna, policja.

O1 Tereny leśne Parku.Działania prewencyjne polegające na prowadzeniu wzmożonych patroli straży leśnej, egzekwowanie kar za nieprzestrzeganie zakazów wjazdu pojazdów nieuprawnionych

na tereny leśne, współpraca z policją. Wytyczenie legalnych tras przejazdu dla pojazdów crossowych.

Nadleśnictwo, Krzeszowice, Nadleśnictwo Chrzanów, policja.

O1, O2, O3

Oczka wodne, zagłębienia gruntu,

cieki wodne.Zorganizowanie akcji sprzątania dzikich wysypisk. ZPKWM*, samorządy lokalne.

O2, O3

Miejscowości zlokalizowane na

terenie Parku.

Edukacja – podnoszenie świadomości społecznej o szkodliwości wypalania traw i zarośli, zaśmiecania, kłusownictwa, poruszania się pojazdami poza drogami do tego przeznaczonymi – organizacja lub włączanie się w akcje społeczne.

ZPKWM*, Nadleśnictwo Krzeszowice,Nadleśnictwo

Chrzanów, samorządy lokalne.

6

Ochrona rzadkich i

chronionych gatunków zwierząt

02, 03

Dokładana lokalizacja znajduje się w

zasobach ZPKWM (inwentaryzacja-cały

Park)

Monitoring stanowisk rzadkich i chronionych gatunków, Przeprowadzanie inwentaryzacji zwierząt w celu zdobycia szczegółowych oraz stale aktualnych

danych dot. kształtowania oraz dynamiki zmian wśród populacji cennych gatunków. Zachęcenie studentów, naukowców do realizowania badań

faunistycznych na terenie Parków

ZPKWM*, Samorządy lokalne

Działania ochronne

Page 30: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Obszar Natura 2000 na terenie TPKDolina Sanki PLH120059

Page 31: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Obszary Natura 2000 PLH120059 Dolina Sanki

Przedmioty ochrony wg Standardowego Formularza Danych

Kod NazwaOcena

populacji/ Stopień

reprezentacji

Ocena stanu zachowania

Ocena izolacji/ Powierzchnia

względnaOcena ogólna

1014Poczwarówka

zwężona (Vertigo angustior)

c c c c

6410Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe

(Molinion)d - -

Nie stwierdzono

występowania siedliska w trakcie

inwentaryzacji w lipcu 2014 r.

C- ocena znacząca

Page 32: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior) Fot. A.Lipińska

Page 33: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Siedlisko występowania poczwarówki zwężonej

(Vertigo angustior) Fot. A. Lipińska

Page 34: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt
Page 35: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Zagrożenia obszaru Natura 2000 Dolina Sanki PLH120059

Przedmiot ochrony Zagrożenie Opis zagrożenia

Poczwarówka zwężona (Vertigo

augustior)

Istniejące Potencjalne

K02.01 Zmiana składu gatunkowego (sukcesja) -

Zarastanie przez ostrożeń warzywny, zmiana składu gatunkowego flory wpływa na zmiany wilgotności podłoża

oraz skład fizykochemiczny

J02.01 Zasypywanie terenu, melioracja i osuszanie

-ogólnie-

Główny czynnik odpowiedzialny za zanik występowania tego gatunku. Poczwarówka zwężona preferuje siedliska

ze wskaźnikiem wilgotności w 2 lub 3 w skali Killeen i Moorkens (2003). Przy innych wartościach tego wskaźnika liczebność populacji spada aż do ustąpienia gatunku. We

wschodniej i północnej części występują płaty ze wskaźnikiem 1. Za taki stan częściowo odpowiada

ukształtowanie terenu i nachylenie podłoża, w centralnej części stanowiska znajduje się rów melioracyjny

-H01

Zanieczyszczenie wód

powierzchniowych

Pobliskie domy i zabudowania gospodarcze mogą stanowić źródło zanieczyszczeń

-H05

Zanieczyszczenie gleby i odpady stałe

Pobliskie domy i zabudowania gospodarcze mogą stanowić źródło zanieczyszczeń

Page 36: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Działania ochronne dla obszaru Natura 2000 Dolina Sanki PLH120059

Celem działań ochronnych dla poczwarówki zwężonej (Vertigo angustior) jest wzrost lub utrzymanie wilgotności ściółki oraz utrzymanie składu gatunkowego właściwego dla tego typu siedliska

Przedmiot ochrony Działania ochronne Zakres prac

Poczwarówka zwężona

(Vertigo angustior)

Działania związane z ochrona czynną

1. Usunięcie roślinności

Usuwaniu powinna podlegać roślinność nietypowa dla siedliska, również drzewa i

krzewy. Działanie należy prowadzić wczesną jesienią (mies. IX,X)

2. Poprawa stosunków wodnych Usunięcie rowu odwadniającego

Działania w zakresie monitoringu stanu ochrony

1. Wzrost lub utrzymanie wilgotności ściółki. Utrzymanie składu

gatunkowego właściwego dla tego typu siedliska

Zgodnie z metodyką, co 4 lata

Page 37: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Siedlisko poczwarówki zwężonej (Vertigo angustior) Natura 2000 Dolina Sanki PLH120059

Page 38: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezbędne do utrzymania bądź odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 (Art. 28 ust 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody)

Działka 280/1 należy zrezygnować z możliwości zalesień; modyfikacja „utrzymanie istniejących zasobów ekologicznych w szczególności zadrzewień i zakrzewień” na „utrzymanie istniejących zasobów ekologicznych” ; zrezygnować z zapisu „ dopuszcza się lokalizację sieci i urządzeń infrastruktury technicznej. Szczegółowe zasady jej lokalizacji ustalone muszą zostać w planach miejscowych”

Grunty – RE obszar terenów rolnych o szczególnym znaczeniu ekologicznym (Obszar obejmuje tereny rolne oraz niewielkie enklawy zadrzewień, na których nie dopuszcza się realizacji zabudowy. Tereny te stanowią najistotniejsze powiązania ekologiczne).

- utrzymanie istniejących zasobów ekologicznych w szczególności zadrzewień i zakrzewień;

- utrzymanie rolniczego użytkowania gruntów;

- zakaz realizacji nowej zabudowy. Wprowadzenie w planach miejscowych ograniczeń dotyczących grodzenia nieruchomości;

- dopuszcza się wprowadzanie zalesień;

- dopuszcza się lokalizację sieci i urządzeń infrastruktury technicznej. Szczegółowe zasady jej lokalizacji ustalone muszą zostać w planach miejscowych

Gmina Liszki, obr. ewidencyjny Czułów

Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Liszki

Uchwała Rady Gminy Liszki nr VI/36/2011 z dnia 23.03.2011 r.

Page 39: Ochrona fauny: podsumowanie inwentaryzacji i waloryzacji ... · chronione Gatunki zagrożone* Dyrektywa ... Korytarz ekologiczny – obszar umożliwiający migrację roślin, zwierząt

Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezbędne do utrzymania bądź odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 (Art. 28 ust 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody)

Grunty – ZL obszary zieleni o funkcjach ekologicznych i ochronnych (Obszary obejmują tereny zieleni istotne przyrodniczo, cieki wodne wraz z ich obudową, odsłonięcia i formy skalne wraz z towarzyszącą im roślinnością itp.) Obszar obejmuje tereny leśne (w tym polany śródleśne).

- utrzymanie istniejących zasobów przyrodniczych, zachowanie pokrywy leśnej;

- wykluczenie realizacji nowej zabudowy, za wyjątkiem obiektów i urządzeń służących obsłudze gospodarki leśnej;

- zagospodarowanie zgodne z zasadami określonymi w planach urządzania lasów, z uwzględnieniem funkcji ochronnych;

- dopuszcza się lokalizację urządzeń melioracji wodnych, na warunkach określonych w przepisach szczególnych;

- obowiązuje utrzymanie cieków wodnych wraz z ich obudową biologiczną.

Gmina Liszki, obr. ewidencyjny Czułów

Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Liszki

Uchwała Rady Gminy Liszki nr VI/36/2011 z dnia 23.03.2011 r.

Działka 280/1 zmiana zapisu „ utrzymanie istniejących zasobów przyrodniczych, zachowanie pokrywy leśnej” na „utrzymanie istniejących zasobów przyrodniczych”; zmiana zapisu „wykluczenie realizacji nowej zabudowy, za wyjątkiem obiektów i urządzeń służących obsłudze gospodarki leśnej” na „wykluczenie realizacji nowej zabudowy”; zmiana zapisu „dopuszcza się lokalizację urządzeń melioracji wodnych, na warunkach określonych w przepisach szczególnych” na „ dopuszcza się lokalizację urządzeń melioracji wodnych, na warunkach określonych w przepisach szczególnych, za wyjątkiem urządzeń melioracji wodnych zmieniających stosunki wodne”.