Slajd 1

O czym ni surrealici Sny w sztuce surrealistycznejSny surrealistw

Do nas wic nale starania o to, aby coraz janiej postrzega, co si snuje bez wiedzy czowieka, w gbi jego ducha Tak pisa w wydanym w 1929 roku drugim manifecie surrealistycznym Andr Breton. Podwiadomo, skrywane nieuwiadomione prawdy, lki i pragnienia byy obiektem nieustajcej uwagi surrealistw pisarzy, malarzy, filmowcw.

Salvador Dali, Sen , 1937 rok Dlaczego nimy?

Sny s tworami fizjologicznymi. Ich wizualny charakter jest wyrazisty. Czowiek, ktry ich dowiadczy opisuje je zazwyczaj jako bardzo realistyczne, dotyczce ycia i problemw codziennych. U kadego mog si te pojawia wtki fantastyczne i erotyczne . W XX wieku ustalono zaleno midzy fizjologicznym elementem snu (nazywanym faz REM), a przeywaniem w tym czasie marzenia sennego. Pokazano, e charakter snw jest znacznie czciej nieprzyjemny i zwizany z sytuacj yciow osoby nicej.Salvador Dali, Trwao pamici, 1937 rok Sen i podwiadomo

Podstawowym zadaniem psychoanalizy jak twierdzi Zygmunt Freud jest likwidowanie zudze panujcych w yciu, uwiadamianie tych treci psychicznych, ktre za spraw traum czy wychowania zostay wyparte do niewiadomoci, stajc si przyczyn niegodzenia si czowieka samego z sob i wielu nerwic. Sposobem na poznanie podwiadomoci miaa by analiza snu.Surrealici zainspirowani pogldami Freuda i psychoanaliz traktowali sen jako rzeczywisto prawdziwsz, pozwalajc pozna skrywane ja czowieka, niemal kady surrealistyczny obraz przedstawia marzenia senne bardziej lub mniej realistyczne, fantazyjne, nieziemskie, naiwne, erotyczne czy bajkowe. czy je jedno, nieskrpowana wyobrania ich twrcw.

Ren Magritte, Terapeuta, 1937 rok Pies andaluzyjski

Krtki film autorstwa Luisa Buuela i Salwadora Dalego z 1928 roku, to jeden z najsynniejszych filmw surrealistycznych. Zachowany w konwencji poetyki snu obraz nie posiada tradycyjnej narracji. Skada si z szeregu scen zaczerpnitych ze snw Dalego i Buuela, nieuporzdkowanych, niekontrolowanych, obracajcych si wok tematyki seksualnoci, podania, wychowania, ktre tumi popdy. Nowoczesne rodki filmowe , ktre wprowadza do filmu awangarda ( intelektualny monta, zabawa czasem i szokujce obrazy) pozwoliy twrcom stworzy niezwyky obraz snu, penego niejednoznacznych symboli i odwoa do podwiadomoci.Pies andaluzyjski

Najsynniejsz i najbardziej szokujca do dzisiaj scen z filmu jest przecinanie brzytw gaki ocznej, symbol gwacenia przez reysera sztywnych wizualnych przyzwyczaje widza, zachty do oderwania si od nich, wejcia w obszar koszmarw i wizji sennych w realnym wiecie zepchnitych do podwiadomoci.Pies andaluzyjski

Inn czsto analizowan scen jest sen Salvadora Dalego - mrwki na doni. S one symbolem podania seksualnego i lku przed nim, ale rwnie chaosu i zagubienia.Pies andaluzyjski

Ciekawym obrazem ze snw jest rwnie gnijcy osio pojawiajcy si na fortepianie. To jeden z ulubionych motyww w twrczoci Salvadora Dalego. Ciao osa moe symbolizowa gupot, niewiedz, zamaskowan obud.

Pies andaluzyjski Gnijcy osio pojawia si rwnie w malarskiej twrczoci Dalego jako symbol zgnilizny i upadku.Ciaa na granicy rozkadu s wedug krytykw twrczoci artysty projekcjami jego wasnych paranoicznych obsesji i lkw.

Salvador Dali, Gnijcy osio, 1928 rok 9Sny na ptnach surrealistwSalvador Dali, Kuszenie w. Antoniego, 1946 rok

W caej twrczoci Salvadora Dalego sny s projekcjami podwiadomych lkw i pragnie. Udziwnione przez artyst sceny, odwoania do religijnych kontekstw, od pocztku uwaane byy za ekstrawaganckie i egzaltowane. Mimo tego, s one do dzisiaj synonimem surrealistycznej wyobrani, nieskrpowanej i penej fantazji.10Sny na ptnach surrealistw

Na obrazach Giorgio de Chirico sny s refleksyjne, melancholijne, pene nostalgii za minionym czasem. W wyobrani artysty swobodnie splataj si ze sob puste przestrzenie, relikty starej rdziemnomorskiej kultury , symbole cywilizacji takie jak koo, arkady, antyczne rzeby.Giorgio de Chirico, Nostalgia za nieskoczonoci, 1913 rokSny na ptnach surrealistw

W snach Paula Delvaux obecne s przede wszystkim kobiety. Fascynacja piknem ciaa nie jest obca surrealistom poszukujcym wyzwolenia dla zmysw i uczu. Posgowe i pikne postacie s jak wycignite z pcien starych mistrzw. Obecne zawsze i wszdzie odzwierciedlaj najgbsze pragnienie mioci.

Paul Delvaux, Upiona muza, 1944 rok Sny na ptnach surrealistw Na obrazach Maxa Ernsta w marzeniach sennych na nowo tworzona jest rzeczywisto. Artysta korzysta z zaskakujcych pocze i ukadw, nieskrpowany logik czy wizje techniki i wspczesnoci z tradycyjnymi tematami.

Max Ernst, So Celebes, 1921 rok Sny na ptnach surrealistwSny Ren Magritta s pene dowcipu i ironii. Nie ma tu rzeczy ze wiata fantazji, wrcz przeciwnie s zwyke miejsca i przedmioty, mimo to jego obrazy s intrygujce i wiee w swej prostocie. Na obrazie Dola czowiecza artysta mwi wprost i zgodnie z przekonaniem surrealistw: po co malowa wiat realny, naladowa natur? Lepiej wyjrze przez okno.

Ren Magritte, Dola czowiecza, 1935 Sny na ptnach surrealistwNa obrazach Jeana Mir panuje inny wiat. Jego sny to swobodna abstrakcyjna fantazja wychodzca daleko poza codzienn rzeczywisto, w obszar dziecicej wyobrani, majca w sobie co z magii.

Jean Mir, Karnawa Arlekina , 1924 rok Sny na ptnach surrealistwSny na obrazach Yves Tanguy to dyktowane przez podwiadomo, pejzae wiata wewntrznego. Troch nieziemskie, fantastyczne, kosmiczne, jakby z innej planety. Nieskrpowane niczym wdrwki po nieskoczonych obszarach wyobrani.

Yves Tanguy Mamo, tato jest ranny!, 1927 rok