Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.),...

30
[email protected] 1 Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Personalia 30 września 2011 r. zakończyli pracę zawodową w Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego, przechodząc na emeryturę: prof. dr hab. Jan Łoboda – wieloletni dyrektor Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego (dawniej Instytutu Geograficznego) i kierownik Zakładu Analiz Regional- nych i Lokalnych, dr hab. prof. UWr. Wiesława Żyszkowska – kierownik Zakładu Kartografii oraz dr Jerzy Pereyma – adiunkt w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery. Składamy im serdeczne podziękowania za lata twórczej pracy i życzymy pomyślności w dalszych działaniach. Z dniem 1 października 2011 r. stanowisko kierownika Zakładu Analiz Regionalnych i Lokalnych objęła dr hab. prof. UWr. Barbara Miszewska, natomiast Zakładu Kartografii – dr hab. Tomasz Niedzielski. Z dniem 1 października 2011 r. pracę na stanowisku adiunkta w Zakładzie Analiz Regionalnych i Lokalnych rozpoczął dr Michał Wójcik, wcześniej zatrudniony na stanowisku asystenta. Na zebraniu Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Geogra- ficznego w dniu został powołany nowy skład redakcji „Czasopi- sma Geograficznego” – naukowego organu PTG. Zmiana była podyktowana złożoną rezygnacją z pełnienia funkcji Redaktora Naczelnego przez prof. Jana Łobodę, który pełnił ją w latach 1998–2010. Redakcja od wielu lat działa przy Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego. Funkcję Redaktora Naczelnego objął prof. Piotr Migoń (dotąd Sekretarz Redakcji), a Sekretarza dr Waldemar Spallek. W składzie redakcji są ponadto dr Agniesz- ka Latocha, dr Marek Kasprzak i mgr Monika Krawczyńska. Na stronie internetowej Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego pod adresem http://www.geogr.uni.wroc.pl/11_czasopismo.html można zapoznać się z kolejnymi zeszytami „Czasopisma Geogra- ficznego”. Nr 8–10 (10) sierpień wrzesień październik 2011

Transcript of Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.),...

Page 1: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

[email protected] 1

Sprawy Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego

Personalia

30 września 2011 r. zakończyli pracę zawodową w Instytucie Geografii i Rozwoju Regionalnego,

przechodząc na emeryturę: prof. dr hab. Jan Łoboda – wieloletni dyrektor Instytutu Geografii

i Rozwoju Regionalnego (dawniej Instytutu Geograficznego) i kierownik Zakładu Analiz Regional-

nych i Lokalnych, dr hab. prof. UWr. Wiesława Żyszkowska – kierownik Zakładu Kartografii oraz

dr Jerzy Pereyma – adiunkt w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery. Składamy im serdeczne

podziękowania za lata twórczej pracy i życzymy pomyślności w dalszych działaniach.

Z dniem 1 października 2011 r. stanowisko kierownika Zakładu Analiz Regionalnych i Lokalnych

objęła dr hab. prof. UWr. Barbara Miszewska, natomiast Zakładu Kartografii – dr hab. Tomasz

Niedzielski.

Z dniem 1 października 2011 r. pracę na stanowisku adiunkta w Zakładzie Analiz Regionalnych

i Lokalnych rozpoczął dr Michał Wójcik, wcześniej zatrudniony na stanowisku asystenta.

Na zebraniu Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Geogra-

ficznego w dniu został powołany nowy skład redakcji „Czasopi-

sma Geograficznego” – naukowego organu PTG. Zmiana była

podyktowana złożoną rezygnacją z pełnienia funkcji Redaktora

Naczelnego przez prof. Jana Łobodę, który pełnił ją w latach

1998–2010. Redakcja od wielu lat działa przy Instytucie Geografii

i Rozwoju Regionalnego. Funkcję Redaktora Naczelnego objął

prof. Piotr Migoń (dotąd Sekretarz Redakcji), a Sekretarza

dr Waldemar Spallek. W składzie redakcji są ponadto dr Agniesz-

ka Latocha, dr Marek Kasprzak i mgr Monika Krawczyńska. Na

stronie internetowej Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego

pod adresem http://www.geogr.uni.wroc.pl/11_czasopismo.html

można zapoznać się z kolejnymi zeszytami „Czasopisma Geogra-

ficznego”.

Nr 8–10 (10) sierpień

wrzesień

październik

2011

Page 2: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 2

Dydaktyka

W trakcie postępowania kwalifikacyjnego na I rok studiów licencjackich zostało przyjętych 107

osób na kierunek Geografia oraz 22 osoby na kierunek Geografia z historią, łącznie 129 osób. Nie

uruchomiono kierunku Geografia z biologią. Pracom Komisji Rekrutacyjnej przewodniczyła dr hab.

Alicja Krzemińska, sekretarzem Komisji była mgr Joanna Remisz.

Na studia magisterskie stacjonarne przyjęto 92 osoby. Ta liczba studentów pozwoliła na urucho-

mienie większości specjalności magisterskich w naszym Instytucie, w tym anglojęzycznej specjal-

ności Tourism. Nie uruchomiono specjalności nauczycielskiej.

W toku postępowania kwalifikacyjnego na studia doktoranckie, przeprowadzonego w dniu

13.09.2010, studia na I roku podjęły następujące osoby:

Anna Grochowska w Zakładzie Zagospodarowania Przestrzennego,

Piotr Muskała w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery,

Marzena Józefczyk w Zakładzie Geomorfologii,

Olaf Płachta w Zakładzie Analiz Regionalnych i Lokalnych,

Barbara Schutty w Zakładzie Geografii Fizycznej,

Arleta Stefaniak w Zakładzie Analiz Regionalnych i Lokalnych,

Kinga Wałaszek w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery,

Damian Werczyński w Zakładzie Geografii Regionalnej i Turystyki.

Dnia 15 października 2011 r. rozpoczną się zajęcia na Podyplomowych Studiach Geografii dla Nau-

czycieli. Trzysemestralne studia dla nauczycieli, którzy nie będąc geografami podjęli się w swoich

szkołach nauczania tego przedmiotu, prowadzone są w naszym Instytucie nieprzerwanie od 19 lat.

W bieżącym roku akademickim na studia podyplomowe zgłosiły się 32 osoby – zajęcia odbywają

się systemem comiesięcznych zjazdów, obejmując wykłady i ćwiczenia kameralne oraz różnorodne

warsztaty terenowe (łącznie 375 godzin). Zajęcia na studiach podyplomowych kończą się wykona-

niem pracy dyplomowej oraz egzaminem dyplomowym. Absolwenci uzyskują świadectwo upraw-

niające do nauczania geografii w szkole.

Konferencje, zebrania

Pierwsze zebranie naukowe Instytutu w nowym roku akademickim odbędzie się w dniu 14 paź-

dziernika (godzina 10:00). Program jest przygotowany przez Zakład Analiz Regionalnych i Lokal-

nych i zawiera dwa referaty: (1) Proces sukcesji funkcjonalnej na terenach przemysłowych w wy-

branych małych miastach województwa dolnośląskiego (D. Sikorski) oraz (2) Demograficzne uwa-

runkowania edukacji i efektywność kształcenia na Dolnym Śląsku (S. Górecka, P. Brezdeń). Kolejne

zebranie odbędzie się w dniu 28 października, a program zostanie przygotowany przez Zakład

Geografii Fizycznej.

W dniu 21 października odbędzie się jubileuszowa sesja poświęcona 40-leciu Stacji Polarnej im.

Stanisława Baranowskiego. Rozpoczęcie o godzinie 10:00 w Oratorium Marianum.

Page 3: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 3

Zakład Analiz Regionalnych i Lokalnych

W dniach 20–21 czerwca 2011 r. odbyła się we Wrocławiu konferencja podsumowująca projekt

systemowy pt. Analizy, badania i prognozy na rzecz Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskie-

go realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Uczestniczyli w niej

pracownicy naszego Zakładu, dr Stanisława Górecka, dr Paweł Brezdeń i dr Przemysław Tomczak,

wygłaszając dwa referaty zawierające główne tezy i rekomendacje wykonanych ekspertyz, zwią-

zanych z aktualizacją Strategii Województwa. Pierwszy referat poświęcony był analizie rozwoju

społecznego województwa w świetle programowania rozwoju regionalnego, drugi zaś dotyczył

analizy systemu edukacji województwa w świetle zmian demograficznych i społecznych.

W dniach 24–25 czerwca 2011 r. dr Paweł Brezdeń i dr Przemysław Tomczak uczestniczyli w Mię-

dzynarodowej Konferencji organizowanej przez Uniwersytet Ekonomiczny Jana Ewangelisty Purki-

niego w czeskim Usti nad Łabą. Konferencja ma charakter cykliczny i jest poświęcona szerokiej

problematyce rozwoju społeczno-gospodarczego i polityce regionalnej. Integruje ona środowiska

ekonomistów i geografów czeskich i dolnośląskich. Podczas tegorocznych obrad dr Paweł Brezdeń

wygłosił referat przygotowany z dr Waldemarem Spallkiem dotyczący spowolnienia gospodarcze-

go w Polsce na przykładzie dolnośląskiego rynku pracy, zaś dr Przemysław Tomczak przedstawił

problematykę gospodarstw rolnych w Polsce według grup obszarowych użytków rolnych w latach

2000–2010.

Zakład Geografii Fizycznej

W dniach 19–21 września 2011 r. odbyła się VI. Ogólnopolska Konferencja Doktorantów Geografii

– Przestrzeń w badaniach geograficznych. Była to kolejna już edycja odbywającej się corocznie

konferencji. Organizatorem był tym razem Wydział Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego

w Łodzi. Poprzednie edycje odbyły się odpowiednio w Lublinie (2006 r.), Krakowie (2007 r.), War-

szawie (2008 r.), Poznaniu (2009 r.) i Toruniu (2010 r.). Na uwagę zasługuje bardzo duża różno-

rodność prezentowanych zagadnień, jak również interesująca część terenowa obejmująca m.in.

zwiedzanie okolic Uniejowa i zlokalizowanej na terenie miejscowości instalacji wykorzystującej

energię geotermalną do celów grzewczych. Z naszego Instytutu udział wzięły 3 osoby (doktoranci):

Mgr Maryna Adamska (Zakład Geografii Fizycznej), wystąpienie pt. Właściwości fizyko-chemiczne

wód gruntowych wybranych wrocławskich cmentarzy.

Mgr Bronisław Kochel (Zakład Geografii Fizycznej), wystąpienie pt. Klimat akustyczny powiatu

dzierżoniowskiego i warunki jego kształtowania.

Mgr Dominik Sikorski (Zakład Analiz Regionalnych i Lokalnych), wstąpienie pt. Proces sukcesji

funkcjonalnej na terenach przemysłowych na przykładzie Dolnego Śląska.

Efektem udziału w konferencji będą artykuły opublikowane wkrótce w materiałach pokonferen-

cyjnych.

Page 4: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 4

Zakład Geomorfologii

IX Zjazd Geomorfologów Polskich, Poznań 20-21 września 2011

Tegoroczny IX Zjazd Geomorfologów Polskich miał wyjątkowy charakter, ze względu na przypada-

jącą 2011 r. dwudziestą rocznicę powstania Stowarzyszenia. Był on także okazją uczczenia 50-lecia

pracy naukowej prof. Andrzeja Kostrzewskiego, który pełnił również funkcję Prezesa SGP. Zjazd

miał zatem wymiar okolicznościowy, tak pod względem świętowanych rocznic jak i szerokiej tema-

tyki geomorfologicznej prezentowanej w trakcie sesji plenarnych i tematycznych, a to ze względu

na temat konferencji: Georóżnorodność rzeźby Polski. Gwoli ścisłości należy przypomnieć, że zjazd

założycielski SGP odbył się jesienią 1991 r. w Poznaniu z inicjatywy prof. Stefana Kozarskiego.

W Zjeździe tym uczestniczyli z naszego Instytutu m.in. A. Jahn, H. Chmal i A. Traczyk. Pierwszy, po

założycielskim, naukowy Zjazd Stowarzyszenia zorganizowany został przez Zakład Geomorfologii

IG UWr. w 1993 r. w Lądku Zdroju. Zakład Geomorfologii był także głównym organizatorem VI

Zjazdu w Cieplicach Śląskich w 2002 r. (tom do pobrania po kliknięciu w obraz okładki). Ze względu

na specyfikę miejsc tych zjazdów nasz ośrodek prezentował głównie zagadnienia związane z dłu-

gookresową i czwartorzędową morfogenezą rzeźby Sudetów.

Uczestnicy IX Zjazdu Geomorfologów Polskich mieli natomiast okazję zaznajomić się za sprawą

referatów i posterów przygotowanych przez pracowników i doktorantów Zakładu Geomorfologii,

z problematyką aktualnie prowadzonych badań geomorfologicznych na obszarze Sudetów, a doty-

czących w dużej mierze współczesnych procesów kształtujących rzeźbę górską:

Morfologia i właściwości profili glebowych jako narzędzie interpretacji genezy i wieku

osuwisk w Górach Kruczych (A. Kacprzak, P. Migoń i Ł. Musielok),

Page 5: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 5

Geomorfometryczne uwarunkowania rozwoju ruchów masowych w środkowej części Gór

Kamiennych (M. Kasprzak, A. Traczyk),

Ewolucja antropogenicznych form rzeźby na terenach wyludnionych w Sudetach

(A. Latocha),

Strukturalne uwarunkowania rzeźby Sudetów (P. Migoń),

Współczesny rozwój progów piaskowcowych w Górach Stołowych (K. Parzóch),

Stopień przekształcenia powierzchni stokowych w Sudetach w wyniku procesu saltacji wy-

krotowej (Ł. Pawlik),

Ewolucja sieci dolinnej Pogórza Izerskiego w świetle analizy geomorfometrycznej

(A. Traczyk),

Wpływ zabudowy hydrotechnicznej na współczesne kształtowanie rzeźby koryt rzek ziemi

kłodzkiej (M. Witek)

Oddziaływanie obiektów hydrotechnicznych na morfologię koryt rzek ziemi kłodzkiej

w świetle analizy GIS (M. Witek, M. Białobrzeska)

AT

W Zakładzie Geomorfologii pojawił się nowy sprzęt badawczy – urządzenie do badań elektroopo-

rowych gruntu ARES wraz z niezbędnym wyposażeniem i oprogramowaniem. Aparatura działa na

zasadzie badania przewodnictwa prądu w ośrodku skalnym. Składa się z zespolonego transmitera,

elektrod umieszczanych w podłożu oraz systemu „inteligentnych” kabli. Zestaw zapewnia możli-

wość wysoce zautomatyzowanych pomiarów 2D, 3D i otworowych w różnych ułożeniach elektrod

(Wenner Alpha/Beta/Gamma, Werner-Schlumberger, Dipole–Dipole, Pole–Dipole i innych). Jest

przydatny w bezinwazyjnych badaniach hydrogeologicznych, geologicznych, poszukiwawczych,

inżynierskich i oczywiście geomorfologicznych. Głębokość i dokładność pomiarów zależą od wy-

branej metody pomiarowej i długości sekcji profilowej. Z reguły urządzenie ARES stosuje się do

badań utworów czwartorzędowych.

Przykładowy wynik pomiarów elektrooporowych ARES według broszury informacyjnej GF Instruments

Page 6: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 6

Dnia 9 września dr Marek Kasprzak odbył w Brnie (Republika Czeska) szkolenie z zakresu obsługi

aparatury do badań elektrooporowych gruntu ARES oraz obróbki danych cyfrowych (RES2DINV /

RES3DINV). Całodniowe szkolenie przeprowadzone zostało przez pracowników firmy GF Instru-

ments. Udział w szkoleniu potwierdzony został certyfikatem.

Dr Agnieszka Latocha brała udział w konferencjach:

18–23 sierpnia 2011 r. w Pekinie – The 8th World Congress of the International Association for

Landscape Ecology (referat: Recent trends of landscape changes in central European mountains,

Sudety Mts case study);

15–17 września 2011 r. w Warszawie – International Conference Four Dimensions of Landscape

(referat: Contemporary landscape of depopulated areas as a mosaic of relict and active landscape

features, Stolowe Mts case study);

29–30 września 2011 r. w Starej Morawie – Konferencja Naukowa z okazji 30. rocznicy utworzenia

Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego (referat: Wpływ zmian sieci osadniczej i użytkowania terenu

na środowisko przyrodnicze Śnieżnickiego Parku Krajobrazowego wybrane przykłady).

W dniach 6—10 października 2011 prof. Piotr Migoń uczestniczył w konferencji International

Symposium on Geosite Management. Managing Geosites in Protected Areas, która odbyła się

w Chámbery – Bauges – Chamonix we Francji, przedstawiając wspólnie z Roksaną Knapik z Karko-

noskiego Parku Narodowego referat “ Geosite designation and geotourism development in the

Karkonosze National Park (SW Poland)”. Konferencji towarzyszyły sesje terenowe w wapiennym

masywie Bauges (od września 2011 r. posiadającego status Geoparku Europejskiego) i w okolicach

Chamonix, podczas których była dyskutowana problematyka udostępniania dziedzictwa Ziemi dla

ruchu turystycznego. W konferencji uczestniczyło 75 osób z 16 państw.

Wapienny masyw Bauges (widok z okien ośrodka konferencyjnego) (fot. P. Migoń)

Page 7: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 7

Krajobraz alpejski okolic Mont Blanc widziany podczas sesji terenowej na Aguille de Midi (fot. P. Migoń)

Zakład Kartografii

Dr Małgorzata Wieczorek uczestniczyła w 25 Międzynarodowej Konferencji Kartograficznej

w Paryżu (w dniach 3–8 lipca 2011 r.), na której wygłosiła referat pt. An Influence of Spatial Range

of Input Data set on Terrain Relief form Classification Homogeneity for Glacial Area. Tekst referatu

został opublikowany w książce Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas

(Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369.

W dniach 15–17 września 2011 r. w Poznaniu odbyła się XXV Ogólnopolska Konferencja History-

ków Kartografii Przestrzeń na dawnych mapach, zorganizowana przez Zakład Kartografii i Geoma-

tyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zespół Historii Kartografii Instytutu Historii

Nauki Polskiej Akademii Nauk we współpracy z Oddziałem Kartograficznym Polskiego Towarzy-

stwa Geograficznego i Oddziałem Wielkopolskim Stowarzyszenia Geodetów Polskich. Zakład Kar-

tografii reprezentowany był przez: dr hab. prof. Wiesławę Żyszkowską, która wygłosiła referat

Mapa Departamentu Poznańskiego E. Raczyńskiego z lat 1807-1812, mgr Ewa Szynkiewicz – Rela-

cje przestrzenne na wybranych dawnych mapach Ziemi Kłodzkiej i mgr Anna Osowska - Przestrzeń

społeczno-gospodarcza ziem polskich w świetle kartografii okresu zaborów.

Dnia 19 września 2011 r. odbyło się Walne Zgromadzenie Delegatów PTG w Sosnowcu. Uczestni-

kami zjazdu byli: mgr Ewa Szymkiewicz i dr Jak Krupski jako delegaci Oddziału Wrocławskiego

PTG oraz prof. Wiesława Żyszkowska (przewodnicząca Oddziału Kartograficznego PTG) i dr inż.

Dorota Borowicz-Mićka (delegat Oddziału Kartograficznego PTG).

Page 8: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 8

Podczas XIV Dolnośląskiego Festiwalu Nauki w dniach 19–21 września 2011 r. dr Małgorzata Wie-

czorek i dr Waldemar Spallek zorganizowali wystawę, prezentującą najlepsze prace nadesłane na

Międzynarodowy Konkurs Kartograficzny im Barbary Petchenik. Konkurs pod hasłem Żyjąc w zglo-

balizowanym świecie odbywa się co dwa lata, z okazji konferencji Międzynarodowej Asocjacji Kar-

tograficznej. Poniżej przedstawiono najlepsze prace.

Sonia Kampa Świat jak kwiat, SP w Łanach.

Adrianna Kwiecień Sieć informacyjna łączy świat, SPO 3 Będzin.

Aleksandra Pieniążek Żyjąc w zglobalizowanym

świecie, SP 34 Częstochowa Estera Smoliło Żyjąc w zglobalizowanym

świecie, SP 34 Jaworzno.

Page 9: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 9

W związku z mijającą 450 rocznicą wydania pierwszej szczegółowej mapy Śląska (mapa ukazała się

14 września 1561 r.) w ramach XIV Dolnośląskiego Festiwalu Nauki mgr Anna Osowska przygoto-

wała razem z dr. Dariuszem Przybytkiem prelekcję pt. 450 lat mapy Śląska Marcina Helwiga. Pre-

lekcja połączona była z prezentacją oryginalnych wydań mapy ze zbiorów Biblioteki Uniwersytec-

kiej we Wrocławiu (wydania z lat 1685, 1745, 1776) oraz osiemnastowiecznego reprintu objaśnień

Helwiga, opublikowanych pierwotnie w 1564 r.

Na IX Zjeździe Geomorfologów Polskich, który miał miejsce w dniach 20–22 września 2011 r.

w Poznaniu, dr Małgorzata Wieczorek we współpracy z dr Bartłomiejem Szypułą z Uniwersytetu

Śląskiego przedstawili referat Analiza rzeźby Wyżyny Śląskiej metodą k-median. Referował dr

B. Szypuła.

Dr Małgorzata Wieczorek i dr inż. Dorota Borowicz-Mićka na VI Ogólnopolskim Sympozjum Geo-

informacyjnym: Mapa w geoinformacji (Polanica-Zdrój, 21–24.09.2011) zaprezentowały poster

Wizualizacja Danych statystycznych w ArcView i MapViewer. Poster można obecnie zobaczyć

w gablocie koło pok. 322 w IGRR.

Dnia 26 września 2011 r., w związku z obchodzonymi niedawno osiemdziesiątymi urodzinami prof.

dr hab. Władysława Pawlaka (byłego kierownika Zakładu Kartografii, dyrektora Instytutu Geogra-

ficznego i prodziekana ds. studenckich Wydziału Nauk Przyrodniczych), miało miejsce miłe spo-

tkanie Profesora z byłym kierownikiem Zakładu Kartografii, prof. Wiesławą Żyszkowską i kierow-

nikiem obecnym, dr. hab. Tomaszem Niedzielskim oraz pracownikami Zakładu (zdjęcie poniżej).

Page 10: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 10

Po raz jedenasty tygodnik „Polityka” przyznaje swoje stypendia – nagrody naukowe „Polityki”.

Wśród 14 nominowanych do nagrody jest dr hab. Tomasz Niedzielski. Nazwiska pięciu laureatów

zostaną ogłoszone podczas uroczystej Gali 23 października 2011 roku, która odbędzie się w redak-

cji „Polityki” w Warszawie. Więcej można przeczytać na stronach UWr TUTAJ.

Dr hab. Tomasz Niedzielski został laureatem programu Homing Plus Fundacji na rzecz Nauki Pol-

skiej. Przyznawane subsydia, składają się ze stypendium i grantu badawczego, zachęcają pracują-

cych za granicą uczonych do prowadzenia badań naukowych w Polsce. Tomasz Niedzielski będzie

realizował projekt pt. Development of new geoinformation methods for modelling and prediction

of sea level change over different timescales, który ma na celu prognozowanie zmian poziomu

oceanu w ujęciu globalnym oraz w zależności od położenia geograficznego. Laureat zatrudni też

dwóch studentów, dla których ufundowane są atrakcyjne stypendia. Więcej informacji można

pozyskać na www.ocean.uni.wroc.pl.

W rozstrzygniętym konkursie na stypendia dla młodych pracowników nauki posiadających stopień

naukowy doktora organizowanym na Uniwersytecie Wrocławskim sukces odniosło dwóch pra-

cowników Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, dr Maciej Kryza oraz dr hab. Tomasz Nie-

dzielski.

Dr hab. Tomasz Niedzielski we wtorek 27 września 2011 r. wygłosił wykład inauguracyjny podczas

uroczystej immatrykulacji studentów przyjętych na I rok studiów stacjonarnych w roku akademic-

kim 2011/2012 na Wydziale Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska. Temat wykładu był nastę-

pujący: Zjawiska El Nino i La Nina. Czy można skutecznie prognozować niektóre katastrofy środo-

wiskowe?

Formalnie dnia 1 października (a praktycznie w poniedziałek 3 października) 2011 r. dr hab. To-

masz Niedzielski został nowym kierownikiem Zakładu Kartografii, zastępując na tym stanowisku

dr hab. prof. UWr Wiesławę Żyszkowską, w związku z jej przejściem na emeryturę. Prof.

Żyszkowska pełniła tę funkcję od 2002 r. Dr hab. Tomasz Niedzielski jest m.in. absolwentem wro-

cławskiej specjalizacji kartograficznej z 2006 r.

Dr Mariusz Szymanowski wziął udział w III Ogólnopolskiej Konferencji Metodycznej pt. Problema-

tyka pomiarów i opracowań elementów meteorologicznych, zorganizowanej w dniach 26–28

września 2011 r. w Zwierzyńcu przez Zakład Klimatologii UMCS, gdzie przedstawił prezentację

Interpolacja pola temperatury w Polsce w różnych skalach czasowych, przygotowaną wspólnie z dr

Maciejem Kryzą z Zakładu Klimatologii i Ochrony Atmosfery. Problematyka prezentacji była konty-

nuacją prac autorów dotyczących metodyki interpolacyjnej, rozszerzonej ze skali lokalnej (Wro-

cław) do skali kraju. Zagadnienia te zostały ostatnio opublikowane w renomowanym czasopiśmie

klimatologicznym: Szymanowski M., Kryza M., 2011, Local regression models for spatial interpola-

tion of urban heat island – an example from Wrocław, SW Poland. Theoretical and Applied Clima-

tology, DOI 10.1007/s00704-011-0517-6. Publikacja jest dostępna on-line pod adresem:

http://www.springerlink.com/content/u7407476413w4515/fulltext.pdf.

Page 11: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 11

Zakład Klimatologii i Ochrony Atmosfery

W dniach 3–4 czerwca 2011 mgr Kinga Wałaszek i mgr Grzegorz Gałek wzięli udział w II Ogólno-

polskich Warsztatach Klimatologii Satelitarnej – KlimSat 2011, zorganizowanych przez Centrum

Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk – Zespół Obserwacji Ziemi w Instytucie Geografii

i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagielońskiego. Celem Warsztatów było przedstawienie

uczestnikom potencjalnych, praktycznych możliwości zastosowania nowoczesnych metod związa-

nych z teledetekcją satelitarną w klimatologii. Wątkiem przewodnim tegorocznej edycji spotkania

było wykorzystanie obrazów satelitarnych do badań klimatycznych pokrywy śnieżnej.

W dniach 16–18 czerwca 2011 w Pekinie odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa 8th

International Conference on Acid Deposition, Acid Rain 2011.Było to kolejne spotkanie z cyklu Acid

Rain, które są organizowane co 5–6 lat. Jest to największa i najważniejsza konferencja na świecie

w tej tematyce. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego reprezen-

towali: dr M. Sobik, dr M. Błaś, mgr M. Godek oraz G. Gałek. Swoje referaty wygłosili dr Mie-

czysław Sobik (referat zaproszony): Relations between pollutant deposition and tree rings growth

with the Western Sudetes (Poland) as an example (autorstwa: Godek M., Sobik M., Błaś M., Pol-

kowska Ż., Cichała-Kamrowska K., Owczarek P.), oraz dr Marek Błaś: Calculation of acidifying dep-

osition and assessment of critical loads in Poland with the FRAME model (autorstwa: Kryza M., Mill

W., Werner M., Dore A.J., Błaś M.). Prezentowane tematy tkwią w problematyce, która ma swój

początek i oparcie w Karkonoskiej Stacji Meteorologicznej na Szrenicy. Wymienione wcześniej

osoby były współautorami 2 prezentowanych

posterów: Urban dew chemistry in Poland (Gałek

G., Sobik M., Błaś M., Polkowska Ż., Cichała-

Kamrowska K.) oraz Assessing pollution level of

particular snowpack layers at the Sudeten Mts.

Region (Cichała-Kamrowska K., Polkowska Ż., Błaś

M., Sobik M., Namieśnik J.). Podsumowując, za-

prezentowano dwa referaty i postery oraz przygo-

towano trzy publikacje, które ukażą się w czasopi-

śmie Chinese Science Bulletin. Prezentacje są tak-

że owocem trwającej od 2005 roku współpracy

z Katedrą Chemii Analitycznej Politechniki Gdań-

skiej, która na tej konferencji była reprezentowa-

na przez mgr inż. Ewę Olkowską. Dr Mieczysław

Sobik oraz dr Marek Błaś uczestniczyli także w 3-

-dniowej wycieczce konferencyjnej, która obej-

mowała problematykę równowagi ekologicznej

oraz zagadnienia społeczne i gospodarcze w do-

rzeczu Jangcy. Najważniejszym punktem progra-

mu był rejs rzeką Jangcy przez “Trzy przełomy”,

kończąc na największej na świecie hydroelek-

trowni “Zapora Trzech Przełomów”.

Dr Mieczysław Sobik prezentujący referat na konferencji Acid Rain 2011.

Dr Marek Błaś prezentujący referat na konferencji Acid Rain 2011.

Page 12: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 12

Dr Mieczysław Sobik przed pawilonem, w którym odbywała się konferencja.

Zejście do promu wycieczkowego z nadbrzeży Jangcy. Po lewej stronie betonowy mur z widocznym

maksymalnym zasięgiem stanu wody z poprzedniego roku.

Page 13: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 13

Wodowskaz na rzece Jangcy (wyskalowany w metrach)

Page 14: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 14

Wąwóz Qutang Xia na przełomowym odcinku środkowego biegu rzeki Jangcy przez góry Wu Shan, między

dzielnicą Wanzhou w Chongqing i miastem Yichang

Pierwszy z czterech progów śluzy hydroelektrowni Zapora Trzech Przełomów na rzece Jangcy

Page 15: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 15

Zapora jest największą na świecie elektrownią wodną, w której 26 generatorów o łącznej mocy 18,2 tys.

MW, produkuje 84,7 TWh energii rocznie (obecnie pokrywa około 2% zapotrzebowania całych Chin). Wielka

Tama jest najdroższym pojedynczym projektem budowlanym na świecie. Koszt przedsięwzięcia ocenia się

na 37 mld USD

W dniach 26–28 września 2011 r. w Zwierzyńcu odbyła się konferencja naukowa organizowana

przez Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS w Lublinie, Roztoczański Park Narodowy, Polskie

Towarzystwo Geofizyczne (Oddział Lubelski), Wydział V Nauk o Ziemi i Nauk Górniczych Lubelskie-

go Towarzystwa Naukowego oraz Zintegrowany Monitoring Środowiska Przyrodniczego w Polsce.

Była to III Ogólnopolska Konferencja Metodyczna pod hasłem: Problematyka pomiarów i opraco-

wań elementów meteorologicznych. W konferencji brało udział 6 pracowników Zakładu Klimatolo-

gii i Ochrony Atmosfery Uniwersytetu Wrocławskiego (prof. Krzysztof Migała, dr Anetta Drze-

niecka-Osiadacz, dr Marek Błaś, dr Sebastian Sikora, mgr Hanna Ojrzyńska, mgr Tymoteusz Sa-

wiński). Zaprezentowano 4 referaty oraz 3 postery:

Referaty:

Pomiary składowych przychodu wody z atmosfery w Karkonoszach (Błaś M., Sobik M.).

Skuteczność wymywania pyłu zawieszonego przez opad atmosferyczny – możliwości wykorzysta-

nia automatycznych mierników pyłu zawieszonego i opadu w badaniach środowiskowych

(Drzeniecka-Osiadacz A., Skawiński T.).

Interpolacja pola temperaturypowietrza w Polsce w różnych skalach czasowych (Szymanowski M.,

Kryza M.).

Obiektywny kalendarz cyrkulacji atmosferycznej dla Sudetów – założenia i metody konstrukcji

w oparciu o system GIS GRASS (Ojrzyńska H.).

Page 16: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 16

Postery:

Modelowanie warunków meteorologicznych dla wybranych przypadków przekroczeń norm jakości

powietrza dla ozonu i pyłu zawieszonego – zastosowanie WRF (Kryza M., Werner M., Drze-

niecka-Osiadacz A., Dore A.J., Błaś M., Netzel P.,).

Laserowy miernik opadu – porównanie wyników z pomiarami standardowymi (Drzeniecka-

Osiadacz A., Netzel P., Skawiński T.).

Modyfikowana cyrkulacyjnie sezonowa zmienność wpływu morfologii na przestrzenny rozkład

temperatury powietrza w Sudetach (Ojrzyńska H.).

Mgr Monika Białobrzeska uczestniczyła w międzynarodowej konferencji naukowej GiESCO 2011

(29.08- 2.09.2011, Asti Włochy)- czyli The 17th International Symposium GiESCO 2011 (Group of

International Experts of Vitivinicultural Systems for CoOperation) z dwoma referatami:

1) razem z Mariuszem i Mackiem: Delineation of potential viticulture areas in South-Western Po-

land,

2) Z Jose C. Herrera Nunez i Michaele Pisante z Univeristy of Teramo: Application of topography

position index (tpi) for viticulture zones classification: a case-study in the teramo province,

Italy.

W dniu 23.05.2011 dr Marek Błaś opublikował tekst Wybuch wulkanu spowoduje globalne ochło-

dzenie na portalu internetowym Wirtualna Polska – felieton, temat dnia.

2.06.2011 komentarz na temat nawalnych opadów na Górnym Śląsku w dniu poprzednim wygłosił

dr Mieczysław Sobik; emisja nastąpiła w programie Panorama w TVP 2.

W dniu 23.08.2011 dr Marek Błaś opublikował tekst To zjawisko może spowodować globalne

ochłodzenie na portalu internetowym 'Wirtualna Polska' – felieton, temat dnia.

W dniu 25.08.2011 komentarz na temat nowego gatunku chmur asperatus wygłosił dr Mieczy-

sław Sobik; emisja w programie Fakty po południu TVN24.

W dniu 29.08.2011 w wywiadzie-rozmowie na żywo na temat cyklonów tropikalnych i przejścia

huraganu Irene nad Nowym Jorkiem wziął udział dr Mieczysław Sobik; emisja w programie Pora-

nek TVN24.

W dniu 06.09.2011 dr Marek Błaś udzielił krótkiej wypowiedzi na temat przewidywalności opa-

dów nawalnych i gradobicia w Polsce dla TVP 2, emisja nastąpiła w głównym wydaniu programu

informacyjnego Panorama.

Mgr Hanna Ojrzyńska 29 września podczas konferencji z okazji 30-lecia Śnieżnickiego Parku Krajo-

brazowego wygłosiła referat pt. Przemiany krajobrazu wsi Doliny Górnej Białej Lądeckiej w świetle

założeń ochrony krajobrazu kulturowego.

Projekt LIFE+

W lipcu br. w Zakładzie Klimatologii został przygotowany i złożony wniosek w ramach instrumentu

finansowego UE „LIFE+”. W ramach LIFE+ finansowane są duże projekty (powyżej 500 000 Euro)

dotyczące szeroko rozumianej ochrony środowiska. Projekt powstał przy współudziale Inspektora-

tu Środowiska we Wrocławiu – jako współbeneficjenta. Główny obszar działań przewidziany do

realizacji to stworzenie spójnego, łatwego w obsłudze systemu informowania i ostrzegania społe-

Page 17: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 17

czeństwa o zagrożeniach związanych z jakością powietrza, w tym o stężeniach zanieczyszczeń

i warunkach biometeorologicznych na Dolnym Śląsku (tytuł: System prognoz stężeń zanieczyszczeń

powietrza i warunków biometeorologicznych). Projekt uzyskał akceptację NFOŚiGW (tym samym

deklarację współfinansowania) i we wrześniu został skierowany do KE.

Dolnośląski Festiwal Nauki

Jak co roku Dolnośląski Festiwal Nauki w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery cieszył się

olbrzymim zainteresowaniem – jak zwykle zabrakło miejsc dla wszystkich chętnych. W zajęciach

przygotowanych na Klimatologii wzięło udział ponad 1000 uczestników – głównie uczniów szkół

podstawowych i gimnazjalnych, ale także odwiedziły nas przedszkolaki i całe rodziny. Zajęcia pro-

wadzone były przez 13 osób, począwszy od Kierownika Zakładu aż po doktorantów i studentów

specjalizacji, ale w przygotowania zaangażowany był cały Zakład. Mimo, że jest to ten rodzaj dzia-

łalności, który nie przynosi wymiernych efektów, to mamy nadzieję, że część z tych dzieciaków

wróci do nas za kilka lat.

Poniżej zamieszczono kilka zdjęć z Festiwalu:

Page 18: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 18

Page 19: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 19

Page 20: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 20

Zakład Zagospodarowania Przestrzennego

W dniach 28 czerwca – 2 lipca 2011 dr Krzysztof Janc wziął udział w Third Global Conference on

Economic Geography 2011. Space, Economy and Environment organizowanej przez Institute of

Space & Economy, Seoul National University oraz the Economic Geographical Society of Korea.

Konferencja odbyła się w Seulu. Dr Krzysztof Janc wygłosił na niej dwa referaty:

Geography of hyperlinks – local government websites in the region of Lower Silesia, Poland;

Infrastructure, accessibility and resources – changes in the school system and in the level of educa-

tion in the Mazovia region (Poland) in the 1970-2002 period (wspólnie z K.Ł. Czapiewski

IGiPZ PAN Warszawa).

W konferencji wzięło udział ponad 400 uczestników. Reprezentowane były uczelnie wyższe oraz

instytucje badawcze z całego świata oraz przedstawiciele władz rządowych i samorządowych Korei

Południowej. Konferencja była najważniejszym polem dla dyskusji w światowej geografii ekono-

micznej – w dyskusjach panelowych udział brali najwybitniejsi naukowcy w tej dziedzinie. Tematy-

ka wystąpień koncentrowała się głównie na zagadnieniach związanych ze zmianami i przyszłymi

trendami w geografii ekonomicznej (m.in. wpływ kryzysu na gospodarkę i społeczeństwo, innowa-

cyjność układów przestrzennych, rozwój lokalny w zglobalizowanej gospodarce, reorganizacja

struktur przestrzennych w gospodarce cyfrowej).

Page 21: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 21

XXIV Wyprawa Polarna na Spitsbergen

W okresie letnim trwała XXIV Wyprawa Polarna na Spitsbergen Uniwersytetu Wrocławskiego,

w której uczestniczyli pracownicy i doktoranci Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska.

Do fiordu Hornsund popłynęli: dr hab. Krzysztof Migała, dr hab. Henryk Marszałek (ING), doktorzy

Jan Klementowski, Sebastian Sikora, Piotr Owczarek, Bartosz Korabiewski, Marek Kasprzak oraz

mgr Michał Rysiukiewicz (ING). Kierownikiem wyprawy był dr Sebastian Sikora. Pierwsi naukowcy

dotarli na Ziemię Wedela – Jarlsberga 25 czerwca. Powrót ostatniej czwórki miał miejsce 26 sierp-

nia. Pobyt na miejscu zorganizowany był w Polskiej Stacji Polarnej Instytutu Geofizyki Polskiej

Akademii Nauk oraz w Stacji Polarnej im. Stanisława Baranowskiego Uniwersytetu Wrocławskiego,

zwanej potocznie Baranówką lub Werenhusem. Tradycyjnie wyjazd poprzedzony był żmudną pro-

cedurą uzyskania odpowiednich pozwoleń, organizacją transportu lotniczego i morskiego oraz

zakupem, pakowaniem i spedycją żywności. Uczestnicy wyprawy zobowiązani byli także do uzy-

skania pozwolenia na posiadanie broni, zdając odpowiednie egzaminy w Wojewódzkiej Komen-

dzie Policji.

Udział merytoryczny w wyprawie pracowników naszego Instytutu składał się z kilku wątków:

Dr hab. Krzysztof Migała wraz z dr Sebastianem Sikorą zadbali o utrzymanie sieci pomiarów to-

poklimatycznych powstałej w projekcie IPY-4 (TOPOCLIM). Wraz z naukowcami z innych jednostek

badawczych (Instytut Geofizyki PAN, Uniwersytet Śląski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toru-

niu, Zakład Biologii Antarktyki PAN, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu) realizowali projekt

Struktura przestrzenna pola temperatury powietrza jako podstawa do rozpoznania mechanizmów

funkcjonowania ekosystemów na obszarze Zachodniego Spitsbergenu. Celem projektu była ocena

wpływu procesów klimatotwórczych (obieg ciepła, wilgoci, cyrkulacja atmosferyczna) oraz współ-

działania rzeźby i podłoża na zróżnicowanie lokalnego pola temperatury powietrza, wielkości któ-

ra w prosty i czytelny sposób odpowiada za dynamikę procesów biologicznych, geomorfologicz-

nych i glacjologicznych. Kompleksowe pomiary terenowe wraz z istniejącym dorobkiem, danymi

archiwalnymi, przy wykorzystaniu technik analitycznych GIS, stanowiły podstawę do oceny zróżni-

cowania przestrzennego. W analizie uwzględniono funkcje rzeźby, pokrycia terenu, wskaźników

biologicznych oraz dane z obrazów satelitarnych i lotniczych. Ogólnie projekt zakładał przeprowa-

dzenie badań topoklimatologicznych na obszarze Zachodniego Spitsbergenu, głównie w rejonie

Polskiej Stacji Polarnej, jednego z sześciu flagowych miejsc do badań bioróżnorodności i dziedzic-

twa przyrodniczego na kontynencie Europejskim. Obszar opracowania objął północno-zachodnie

wybrzeże fiordu Hornsund. Ponad 20-letnie obserwacje i serie pomiarowe z Hornsundu (meteoro-

logia, glacjologia, badania środowiskowe) stanowiły referencyjną bazę danych i po przeprowadze-

niu szczegółowych, uzupełniających badań upoważniły do próby syntezy przestrzennych cech śro-

dowiska. Dla celów porównawczych przeprowadzono również badania topoklimatyczne na Kaffio-

ra w NW części Spitsbergenu. Do najważniejszych wyników projektu należą:

określenie wpływu właściwości warstwy granicznej atmosfery na pionowe gradienty pro-

cesów glacjologicznych,

opracowanie algorytmów rozkładu przestrzennego wybranych elementów topoklimatycz-

nych takich jak termika powietrza, elementy bilansu masy lodowca, opady/osady atmos-

feryczne i ich chemizm oraz właściwości i dynamika warstwy aktywnej zmarzliny

opracowanie modelu rozkładu promieniowania słonecznego dla obszaru badań,

Page 22: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 22

pracowanie przestrzennego modelu sezonowego odpływu wód ablacyjnych lodowca z

uwzględnieniem rozkładu podstawowych wielkości meteorologicznych decydujących o

procesie t.j. temperatury powietrza oraz albedo i promieniowania pochłoniętego,

opracowanie cyfrowej mapy geomorfologicznej z uwzględnieniem wskaźników stanu

energetycznego podłoża i wydzieleń morfologii powierzchni, badania fitosocjologiczne obszaru niezlodowaconego Fuglebergsletta – stan obecny i roz-

mieszczenie zbiorowisk roślinnych, zmiany w latach 1958 – 2008, kartowanie fitosocjolo-

giczne,

charakterystyka cech bio- i topoklimatycznych obszaru badań,

utworzenie interaktywnej bazy danych udostępnionej partnerom współpracujących pro-

jektów IPY4 (baza ta dostępna jest poprzez serwis internetowy www.glacio-topoclim.org ).

Dr Piotr Owczarek realizował projekt badawczy: Zmiany klimatyczne i ocena aktywności procesów

peryglacjalnych południowo-zachodniego Spitsbergenu w świetle badań dendrochronologicznych.

W trakcie prowadzonych przez niego prac terenowych pobrano próby wierzby polarnej i wierzby

żyłkowanej z okolic Polskiej Stacji Polarnej. Analizy laboratoryjne zebranego materiału pozwolą na

wykreślenie krzywej szerokości przyrostów rocznych. Na jej podstawie będzie możliwa rekon-

strukcja zmian warunków klimatycznych tego regionu Arktyki w ciągu ostatnich 100 lat. Na pod-

stawie wieku krzewinek będzie możliwa również analiza aktywności ruchów masowych, min.

spływów gruzowych. W pobliżu Polskiej Stacji Polarnej oraz w Dolinie arie zamontowano czujniki

temperatury i wilgotności gruntu, które pozwolą jednoznacznie określić okres, w którym formuje

się przyrost roczny analizowanych krzewinek.

Dr Jan Klementowski realizował następujące tematy:

warstwa aktywna zmarzliny w zróżnicowanych lądowych ekosystemach i różnych piętrach

wysokościowych (mszarniki i torfowiska, terasy morskie, moreny, sandry i kemy),

rozwój krasu termicznego jako wskaźnik współczesnych zmian klimatu,

lód gruntowy i jego formy,

lodowce gruzowe – nowe spojrzenie na ich genezę,

postępy fosylizacji form peryglacjalnych oraz zmiany dynamiki współczesnych procesów

peryglacjalnych,

ochrona przyrody Spitsbergenu w świetle najnowszych, norweskich regulacji prawnych.

Dr Marek Kasprzak wykonywał pomiary wytrzymałości skał przy pomocy młotka Schmidta na Jens

Erikfjellet, aby w połączeniu z analizą numerycznego modelu wysokości i różnic petrograficznych

określić uwarunkowania rozwoju stoku trójdzielnego w warunkach peryglacjalnych. Młotek

Schmidta posłużył także do oceny stopnia zwietrzenia skał w otoczeniu nisz niwalnych. Ma to po-

móc w weryfikacji tez o uwarunkowaniach rozwoju tych form. W ramach prowadzonych przez

niego prac wykonano także kartowanie wybrzeża Elveflya, porównując wyniki do wcześniejszych

obrazowań kartograficznych i satelitarnych. Wyznaczono również rysujące się w morfologii, nieak-

tywne wały burzowe i poziomy teras morskich. Wykonano szczegółowe rozpoznanie geomorfolo-

giczne doliny Steinvikdalen i powierzchni u jej wylotu. W tym celu przekształcono także uzyskane

zdjęcia ukośne do ortogonalnych (dzięki oznaczeniu pozycji rozstawianych punktów referencyj-

nych). Prace te posłużą do opracowania modelu rozwoju doliny. Przeprowadzono profile wysoko-

ściowe przez moreną czołową lodowca Werenskiolda i rozpoznano formy na jej przedpolu, inter-

Page 23: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 23

pretowane błędnie na wcześniejszych mapach geomorfologicznych. Zmierzono i oznaczono bloki

wyłonione niedawno spod lodu lodowcowego w celu monitorowania tempa ich wietrzenia w

przyszłości. Wszystkie prace prowadzono z użyciem zestawu Total GIS (precyzyjne pomiary GPS).

Poniżej zamieszczono fotografie przedstawiające widoki z podróży oraz najbliższe sąsiedztwo na-

szej uniwersyteckiej Stacji Polarnej i fiordu Hornsund.

Zachodnie wybrzeża Spitsbergenu na trasie Longyearbyen – Magdalenefjorden 79°34’ (fot. M. Kasprzak)

Wejścia do fiordu Hornsund bronił pak lodowy. Dzielny statek Horyzont II barierę jednak pokonał

(fot. M. Kasprzak)

Fiord Hornsund widziany z przełęczy Kosiby (Kosibapasset). W głębi widoczny Hornsundtind (1431 m n.p.m.)

– najwyższy szczyt południowego Spitsbergenu, w środkowej części lodowiec Hansa (fot. M. Kasprzak)

Page 24: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 24

Zatoka Hyttevika nad Morzem Arktycznym (fot. M. Kasprzak)

Lodowiec Nannbreen w otoczeniu szczytów Solheimfjellet (795 m n.p.m.), Rundingen (921 m n.p.m.),

Tonefjellet (933 m n.p.m.) i Jens Erikfjellet (575 m n.p.m.), widok z Elveflya (fot. M. Kasprzak)

Wychodnia skalna pod wschodnią częścią lodowca Torella (austre Torellbreen) (fot. M. Kasprzak)

Austre Torellbreen w całej okazałości. W tle masyw Raudfjellet (1014 m n.p.m.) (fot. M. Kasprzak)

Page 25: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 25

Formy wytopiskowe na przedpolu lodowca Torella (fot. M. Kasprzak)

Stacja Polarna Uniwersytetu Wrocławskiego im. Stanisława Baranowskiego (fot. M. Kasprzak)

Rzeka lodowcowa Werenskioldelva na zapleczu moreny czołowej Werenskioldbreen (fot. M. Kasprzak)

Przejście przez przełęcz Jahnskaret (dawniej Steinvikskaret) i widok na dolinę Brattegga (fot. M. Kasprzak)

Page 26: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 26

Widok z Jens Erikfjellet w kierunku Solheimfjellet (795 m n.p.m.) i dalej Raudfjellet (1014 m n.p.m.)

(fot. M. Kasprzak)

Powierzchnia lodowca Werenskiold (fot. M. Kasprzak)

Przedpole lodowca Werenskioldbreen, po prawej stronie widoczna moren czołowa i stożek Kvisli

(fot. M. Kasprzak)

Page 27: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 27

Najbliższa okolica Stacji Polarnej Uniwersytetu Wrocławskiego widziana spod wierzchołka Ceglatoppen

(461 m n.p.m. – nazwa nieformalna, fot. M. Kasprzak)

Mszarniki nad zatoką Nottinghambukta (od strony przylądka Kvartsittsletta, fot. M. Kasprzak)

Szczyt Fugleberget (569 m n.p.m.) w pobliżu Polskiej Stacji Polarnej IGF PAN (fot. M. Kasprzak)

Page 28: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 28

Klif lodowy Hansbreen i fragment zatoki Isbjörnhamna (część Siedleckivika) w fiordzie Hornsund

(fot. M. Kasprzak)

Bryły lodowe na brzegu morskim przed lodowcem Hansa (fot. M. Kasprzak)

Czoło lodowca Hansa na tle Fannytoppen (391 m n.p.m.) i grzbietu Flatryggen (fot. M. Kasprzak)

Page 29: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 29

Wieńce gruzowe – Ogródek Środonia (fot. M. Kasprzak)

Strefa przed czołem lodowca Werenskiold (fot. M. Kasprzak)

Lizanie termometru niebieskim językiem, za chwilę

próba gryzienia szyby (fot. J. Szafraniec)

Prace konserwacyjne przyrządu pomiarowego po

wizycie gościa w futrze (fot. J. Hałat)

Page 30: Nr 8 10 (10) · 2017-04-07 · Advances in Cartography and GIScience. Volume 2. Anne Ruas (Ed.), Selection from ICC 2011, Paris, Springer, p.357–369. W dniach 15–17 września

Biuletyn Informacyjny Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego 8–10 (10) 2011

[email protected] 30

Widok z Baranówki. Za oknem typowa aura – zachmurzenie i ok. 5°C (fot. J. Szafraniec)

Warto przypomnieć, że w tym roku Stacja Polarna Uniwersytetu Wrocławskiego

im. Stanisława Baranowskiego obchodzi 40 rocznicę swojego powstania. Z tej okazji 21

października odbędzie się specjalne, uroczyste spotkanie polarników korzystających ze

Stacji i wszystkich sympatyków Baranówki. Szczegóły spotkania znajdują się na stronie

http://polar.geom.uni.wroc.pl/ .

Serdecznie zapraszamy.

Opracowanie: Marek Kasprzak [email protected] Wrocław, 10 października 2011 r.

Materiały dotyczące spraw Instytutu i spraw poszczególnych Zakładów prosimy nadsyłać do końca każdego

miesiąca na adres e-mail M. Kasprzaka.