Nr 1 (79), t.21 Zima‘2015...1 (79) t. 21 Zima’2015 Aromaterapia 6 łodydze wysokości 10-60 cm,...

1 (79) t. 21 Zima’2015 Aromaterapia

1 www.literatura.aromaterapia.pl

Nr 1 (79), t.21 Zima‘2015

Aromaterapia

Kwartalnik Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego

Olejek nardowy Rola zapachów w wybudzaniu ze śpiączki Cząber ogrodowy Zapachowe „kolory” zimy Konferencja IFEAT 2014 - Rzym

ISSN 2082-9205



Szanowni Państwo! W zimowym numerze kwartalnika „Aromaterapia” znajdziecie Państwo artykuł,

pierwszy z tej serii, dotyczący wybudzania ze śpiączki przy pomocy zapachów. Ta nowatorska metoda w terapii śpiączki znajduje coraz większe zainteresowanie środowiska naukowego oraz medycznego, głównie neurologów i psychoneurologów. Jako wspomagająca inne terapie może być bardzo pomocna w tych trudnych procesach leczenia.

Tradycyjnie opisujemy w tym numerze ciekawe olejki eteryczne i rośliny lecznicze. W cyklu „Najcenniejsze olejki eteryczne” po raz pierwszy omawiamy olejek nardowy (Nardostachys jatamansi DC.), trochę zapomniany, ale na pewno godny uwagi, przede wszystkim ze względu na swoje działanie uspokajające i nasenne.

W cyklu „Historie ziołowe” autorka opisuje popularną roślinę przyprawową naszych ogrodów - cząber pospolity (Satureja hortensis) oraz mniej znany, ale również cenny - cząber górski (Satureja montana). Ziele cząbru pobudza wydzielanie soków trawiennych, działa rozkurczowo, wiatropędnie, moczopędnie, dezynfekująco.

Zachęcam też czytelników do zapoznania się z tematyką ostatniej konferencji IFEAT 2014, która odbyła się w Rzymie. Całe teksty referatów będą dostępne na podanych stronach internetowych. Zmieszczone streszczenia przybliżają tematykę konferencji, która dotyczyła głównie produkcji olejków eterycznych w basenie Morza Śródziemnego, jakości olejków organicznych oraz zagadnień związanych z biotechnologią. Dziedzina ta, rozwijająca się ostatnio bardzo szybko, umożliwia syntezę związków zapachowych i aromatycznych metodami naturalnymi. Na całym świecie obserwuje się ogromne zainteresowanie konsumentów produktami organicznymi. Według różnych badań od 40 do 60 % badanych wybrałoby kosmetyki naturalne, gdyby były tańsze. Podobnie w dziedzinie substancji smakowych ponad 55 % konsumentów wybiera żywność ekologiczną. Obecnie stosowane procesy biotechnologii oparte na fermentacji, biologii molekularnej i chemii analitycznej w dziedzinie substancji zapachowych i aromatów spożywczych są jeszcze bardzo kosztowne, ale to przyszłość tej branży.

Warto też sięgnąć do porad perfumiarza i poznać najnowsze trendy na rynku wyrobów perfumeryjnych – zapachów proponowanych przez kreatorów na okres zimowy i karnawał.

Umilając sobie długie zimowe wieczory za pomocą wonnych olejków eterycznych i „ubierając się” w dobrze dobrane perfumy przyjemniej i w zdrowiu doczekamy wiosny.

Iwona Konopacka-Brud

Redaktor Naczelna



NUMERZE Najcenniejsze olejki dr inż. Anna Lis, inż. Martyna Kabzińska Olejek nardowy 5 W artykule przedstawiono opis botaniczny, występowanie i sposób uprawy nardu (Nardostachys jatamansi DC.) oraz otrzymywanie olejku eterycznego z jego korzeni. Podano charakterystykę zapachową, parametry fizykochemiczne i skład chemiczny olejku. Opisano zastosowanie korzeni nardu i olejku nardowego w medycynie, przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Aromaterapia i nauka dr inż. Władysław S. Brud, dr inż. Iwona Konopacka-Brud Rola zapachów w wybudzaniu ze śpiączki 15 W artykule omówiono podstawy mechanizmów powstawania wrażeń węchowych w mózgu. Bodźce węchowe i ich świadoma rejestracja w mózgu mogą mieć znaczenie w terapii śpiączki. Indywidualna metoda opracowana przez autorów służy procesom leczenia dzieci w klinice „Budzik”. Historie ziołowe dr inż. Ewelina Pióro – Jabrucka Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.) – pożyteczna przyprawa 22 Cząber ogrodowy jest aromatyczną rośliną z rodziny jasnotowatych. Jest doskonałą przyprawą m.in. do fasoli, ziemniaków, tłustych mięs, ale także sałatek. Wchodzi w skład różnych mieszanek przyprawowych, np. pieprzu ziołowego. Poprawia trawienie i działa bakteriobójczo.

Przygoda z perfumami mgr Monika Kaleta Zapachowe „kolory” zimy 31 Zima to czas prezentów. Warto wygospodarować sobie w planie zajęć chwilę wolnego czasu i wybrać się na wyprawę śladami perfumeryjnych propozycji sezonu, a jeśli nas coś zachwyci zdążymy jeszcze dopisać je do listu do Świętego Mikołaja. Jakie nowinki pojawiły się na rynku oraz jakie trendy dominują w świecie zapachów? Na te i inne pytania znajdą Państwo odpowiedź w tym artykule. Konferencja IFEAT 2014 w Rzymie. Streszczenia referatów. 37 Oprac. WSB Tekst zawiera streszczenia 23 referatów wygłoszonych na dorocznej Konferencji Międzynarodowej Federacji Handlu Olejkami Eterycznymi i Aromatami, która odbyła się w Rzymie we wrześniu 2014 r. Dr Beta Radzi Karnawałowe inspiracje 50 Informacje Polskie Towarzystwo Aromaterapeutyczne - Z życia PTA 53 - Konkurs Aromaterapia i Nauka 57 - Kursy Aromaterapii pod patronatem PTA 58 - Gdzie kupować olejki eteryczne najwyższej jakości 59 - Gdzie korzystać z usług dyplomowanych aromaterapeutów 63 Kalendarium, Index Copernicus 65 Informacje dla Autorów i Czytelników 66



CONTENTS

Most valuable essentials oils dr Anna Lis, Martyna Kabzińska Ch. E. Spikenard oil 5 A review. Essential oil from the roots of spikenard (Nardostachys jatamansi) is presented. Production, physicochemical data, chemical composition and application of the oil in medicine, perfumery and cosmetic industry are described. Aromatherapy and science dr Władysław S. Brud, dr Iwona Konopacka-Brud Application of fragrances in therapy of coma 15 Basic mechanisms of odour perception by humain brain are discussed. Odours and their perception in brain can be very important in therapy of coma. Method elaborated by authors is used in children coma therapy in „Budzik” clinic in Warsaw. Herbal stories dr Ewelina Pióro – Jabrucka Savory (Satureja hortensis L.) – useful spice 22 Savory is an aromatic plants from Lamiaceae family. There is an excellent seasoning for beans, potatoes and fatty meats, but also salads. Is part of various spice blends, such a herbal pepper. Improves digestion and has antibacterial.

Adventure of perfume M. Sc Monika Kaleta The rich variety of winters’ fragrances 31 Winter is a time for gifts. If your dairy allows, you should take an intriguing tour of the scents of winter. Then, add them to the letter to Santa Claus. What new perfumes appeared on the market this season? In the article you will find an answer to this and many other questions. IFEAT Conference Roma 2014. Rev. WSB 37 Review of papers presented during Annual Conference of International Federation of Essential Oils and Aroma Trade in Roma, September 2014. Abstracts of 23 presentations are given. Dr Beta Advises Carnival inspiration 50 Information - Polish Aromatherapy Association 53 - Aromatherapy and Science Competition 57 - Aromatherapy courses 58 - Where to buy quality essentials oils 59 - Where to find aromatherapeutistis –useful addresses 63 Calendar, Index Copernicus 65 Information for Authors and for Readers 66



Najcenniejsze olejki eteryczne

OLEJEK NARDOWY

Kadzidło, mirra, nard niech mnie zamroczą. Charles Baudelaire

W artykule przedstawiono opis botaniczny, występowanie i sposób uprawy nardu (Nardostachys jatamansi DC.) oraz otrzymywanie olejku eterycznego z jego korzeni. Podano charakterystykę zapachową, parametry fizykochemiczne i skład chemiczny olejku. Opisano zastosowanie korzeni nardu i olejku nardowego w medycynie, przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym.

Nard był znany już w czasach biblijnych. Oblubienica z „Pieśni nad

Pieśniami” w Księdze Psalmów Starego Testamentu mówi: Nard mój rozsiewa

woń swoją. Olejek nardowy uważano wtedy za najszlachetniejszą wonność.

Królowa Saba przybywając do króla Salomona podobno ofiarowała mu, oprócz

innych cennych darów, siebie jako pachnący, wyperfumowany olejkiem

nardowym podarunek. W Nowym Testamencie w Ewangelii według św. Jana,

Maria wzięła funt szlachetnego i drogocennego olejku nardowego i namaściła

Jezusowi nogi, a włosami swymi je otarła. A dom napełnił się wonią olejku.

Flakonik tego olejku wart był wówczas 300 denarów, co stanowiło

równowartość rocznej pensji robotnika. Korzeń nardu dodawano do

obrzędowego kadzidła w świątyni jerozolimskiej. Znano go również w innych

częściach starożytnego świata, np. Arabii, Egipcie, Rzymie. W Grecji

przyprawiano nim wino. Na Dalekim Wschodzie był używany do leczenia

padaczki, histerii, drgawek, gorączki, bólu brzucha, odkażania ran oraz do

odstraszania owadów. Obecnie olejek nardowy wchodzi w skład świętych

olejów do namaszczania, a kwiat nardu jest jednym z elementów

współtworzących herb papieski Franciszka.

Nard, nazywany też himalajską walerianą (łac. Nardostachys jatamansi DC.,

syn. N. grandiflora DC., ang. spikenard, muskroot, ind. jatamansi) należy do

rodziny kozłkowatych (Valerianaceae). Jest to bylina o prostej, owłosionej



łodydze wysokości 10-60 cm, wyrastającej ze zdrewniałego korzenia pokrytego

czerwono-brązową korą. Korzeń ma długość 20-30 cm, gorzkawo-kwaskowy

smak i silny aromat. W górnej części jest gruby, z widocznymi pozostałościami

ogonków starych liści, ku dołowi zwęża się. Wyglądem przypomina brodę, stąd

wzięła się nazwa jatamansi. Roślina ma dwa rodzaje liści: ogonkowe – duże

(15-20 cm × 1,5-2,5 cm) o kształcie eliptyczno-lancetowatym, łodygowe –

osadzone parami, drobne (2 cm × 0,6 cm), owalne. Na szczycie łodygi znajduje

się kwiatostan złożony z 40-50 drobnych, dzwonkowatych kwiatów w kolorze

biało-różowym do purpurowego. Owoce są małe, owłosione.

Fot. 1 Spikenard - Nardostachys jatamansi, Nardostachys grandiflora [7]

Nard występuje w Himalajach na wysokości 3300 - 6000 metrów n.p.m. na

terenie Pakistanu, Indii (Kaszmir, Sikkim, Uttar Pradesh), Nepalu i południowo-

zachodniej części Chin (Tybet, Yunnan, Sichuan). Rośnie dziko na stromych

skalistych, kamienistych i trawiastych zboczach gór. Jego siedliska spotkać

można też na wilgotnych łąkach i brzegach strumieni w dolinach górskich. [1]

Surowcem zielarskim i olejkowym jest korzeń nardu. Pozyskuje się go

zarówno ze stanu naturalnego, jak i z uprawy na plantacjach. Plantacje muszą

być położone wysoko, ponieważ poniżej 1800 metrów n.p.m. wegetacja roślin

zamiera. Nard rozmnaża się z nasion lub wegetatywnie przez podział kłączy.



Nasiona wysiewa się w szklarni w marcu, a po 6-8 tygodniach młode sadzonki

przesadza na plantacje w rozstawie 20 cm na 30 cm. Najlepsze do rozwoju są

stanowiska wilgotne, częściowo zacienione i piaszczysto-gliniasta, kwaśna

gleba, bogata w próchnicę i azot. W czasie suszy plantacje należy nawadniać.

Na zimę rośliny tracą liście, są pokryte śniegiem. Wiosną wypuszczają nowe

liście oraz łodygę kwiatową. Kwitną w lipcu, a owocują w sierpniu-

październiku. Nasiona należy zbierać w październiku, gdy przybierają

bladobrązowy kolor. Korzenie nardu zbiera się dopiero po 3-4 latach od

wysadzenia. Najlepszym terminem do zbioru jest wrzesień i październik,

ponieważ wówczas zawierają najwięcej olejku eterycznego. Korzenie myje się i

zostawia do wysuszenia na powietrzu do wilgotności 8-10%. Plon z hektara

wynosi 600-800 kg suchych korzeni. [2]

Olejek nardowy (ang. spikenard oil) jest otrzymywany z rozdrobnionych

korzeni. Poddaje się je destylacji z parą wodną przez 9 do 18 godzin. Wydajność

olejku wynosi 1-2%. Olejek jest jasnożółtą lub zielonkawą cieczą, ma bardzo

intensywny, ciężki, balsamiczno-korzenny, słodkawy zapach z nutą drzewną i

piżmową. Zapach ten, niegdyś ceniony, obecnie jest uważany za mało

atrakcyjny, ponieważ przypomina walerianę. Parametry fizykochemiczne olejku

są podane w tabeli I. [3, 4] Olejek jest produkowany w Nepalu (5 ton rocznie) i

Indiach (2 tony rocznie). [5]

Tabela I. Parametry fizykochemiczne olejku nardowego

Parametr Nepal [3]

Olejek handlowy [4]

Gęstość d20 (g/cm3) 0,953 0,930-0,959 Wsp. refrakcji n20

D 1,476 1,506-1,546 Skręcalność α20

D -37o - Liczba kwasowa LK 48 1-8 Liczba zmydlania LZ 84 - Liczba estrowa LE - 6-45 Liczba jodowa LJ 149 -

(-) – nie oznaczano



Skład chemiczny olejku nardowego

Skład chemiczny olejku nardowego ciągle nie jest dostatecznie poznany.

Chociaż historia stosowania olejku sięga czasów biblijnych, na temat jego

składników jest niewiele danych. W 1959 roku Govindachari wykrył w nim

seskwiterpenowy keton, który nazwał jatamansonem. Kilka lat później okazało

się, że to znany od dawna waleranon, występujący w korzeniu kozłka

lekarskiego (Valeriana officinalis). W latach 60. i 70. wykryto kolejne składniki:

aristolen, β-gurjunen (kalaren), β-malien, sejchelen, α- i β-paczulen, nardol,

nardostachon. [6] Aktualnie na ten temat ukazują się publikacje głównie

autorów z Dalekiego Wschodu: Nepalu, Pakistanu, Indii, Chin. Niektórzy

badacze identyfikują zaledwie 5, inni 60 związków, stanowiących od 30% do

70% olejku. Skład olejku jest trudny do rozszyfrowania, wciąż wiele składników

jest niezidentyfikowanych, ponieważ są to związki nietypowe, niewystępujące w

innych olejkach.

OH

β-gurjunen (kalaren) α-gurjunen aristolen α-paczulen paczulol

O

OH

OH

waleranon (jatamanson) nardostachnol nardol

Składniki olejku nardowego

W tabeli II został przedstawiony skład olejków wyodrębnionych w

warunkach laboratoryjnych z korzeni nardu, które zostały zebrane ze stanu

naturalnego w Nepalu w latach 2007, 2010, 2011 oraz nardu zakupionego w

sklepie w Nepalu. Olejki różniły się składem chemicznym. Zawierały

następujące główne składniki:



- β-gurjunen (kalaren) (37%), aristolen (9%), izospatulenol (5%), aristol-1(10)-

en (4%); [7]

- β-gurjunen (29%), waleranon (jatamanson) (10%), α-kadinol (4%), β-paczulen

(4%); [3]

- waleranon (28%), walerenal (8%), β-gurjunen (4%); [7]

- waleranon (25%), spirojatamol (19%), walerenal (7%), β-gurjunen (4%). [7]

Jeszcze inny skład miały olejki z nardu pochodzącego z Indii:

- β-gurjunen (40%), α-gurjunen (19%), δ-kadinen (10%), aristolen (6%), β-

paczulen (5%), sejchelen (5%); [7]

- waleranon (37%), epi-α-kadinol (23%), α-eudesmol (3%), neo-cedranol

(3%); [8]

- nardol (10%), α-selinen (9%), β-kariofilen (3%). [9]

Tabela II. Skład chemiczny olejku z korzeni nardu (Nardostachys jatamansi) Składnik Zawartość (%)

Nepal 2007 [7]

Nepal 2010 [7]

Nepal 2011 [7]

Nepal [3]

Nepal handlowy

[12]

Indie handlowy

[6] α-Pinen 0,1 - - - 0,4 0,1 β-Pinen 0,2 - - - 0,9 0,1 Aristol-1(10)-en 4,9 - 1,0 - 0,6 - β-Paczulen 0,2 0,2 1,0 3,6 2,1 0,7 β-Elemen - - 0,2 - 0,6 - Cyperen - - - - 0,9 - Longifolen - 0,7 - - 0,7 - α-Gurjunen 0,7 0,3 0,2 śl. 3,2 0,6 β-Malien - 0,8 0,7 - - - Aristolen 8,7 0,6 - - 1,2 - β-Gurjunen (kalaren) 36,8 4,4 6,5 29,1 10,1 29,8 α-Guajen - - 0,7 - - - Aromadendren - 0,7 - - - Guaja-6,9-dien - - - - 5,3 - Sejchelen 1,3 0,5 3,0 - 4,3 1,7 α-Paczulen 0,5 - 0,8 - 4,1 29,8 β-Jonon - - - - 0,9 1,4 γ-Murolen - 0,2 0,1 - 0,3 - Bicykloseskwifelandren - - - - 3,1 - cis-β-Guajen - - - - 1,0 - α-Selinen 0,2 3,3 0,8 - - - Leden 0,4 0,3 0,4 - 1,2 - Walencen - 2,5 2,6 - 3,1 - β-Selinen 0,4 - 0,2 - - -



α-Bulnezen 0,5 - 0,3 - 0,8 - γ-Kadinen - - - 0,8 0,4 - 7-epi-α-Selinen - - 2,8 - 2,5 - Maliol - - - - 0,6 - Spatulenol 1,5 0,2 0,3 - 0,6 - Izospatulenol 5,3 - 0,1 - - - Wiridiflorol 0,7 1,1 0,9 - 0,4 - Karotol 0,1 - - 1,1 0,5 - Ledol 0,2 0,2 - - 0,3 - Murolol - 0,3 0,2 - 0,5 - α-Kadinol - 0,4 0,4 4,4 1,1 - Paczulol 2,7 - 2,8 - 1,1 6,0 Spirojatamol - - 19,4 - - - Waleranon (jatamanson) - 27,7 24,9 9,7 2,5 - Walerenal - 8,3 6,7 - 6,7 - Walerenol - - - - 1,3 - 1-Hydroksyaristolenon - - - - - 6,2 Aristolenon - - - 6,7 - 0,7 (-) – nie wykryto śl. – zawartość śladowa (< 0,05%)

W olejku z nardu z Pakistanu występowały głównie: tlenek ledenu (13%),

paczulol (10%), spatulenol (3%), a nardu z Chin: nardostachnol (aristol-9-en-1α-

ol) (69%), tetrahydroaristolen (3%), β-maliol. [10, 11] W handlowym olejku

dostępnym w Europie, pochodzącym z Nepalu głównymi składnikami były: β-

gurjunen (10%), walerenal (7%), guaja-6,9-dien (5%), sejchelen (4%) i α-

paczulen (4%), a w olejku pochodzącym z Indii β-gurjunen (30%), α-paczulen

(30%) i 1-hydroksyaristolenon (6%). (tabela II) [6, 12]

Przedstawione dane pokazują jak bardzo zróżnicowany jest skład olejku

nardowego. Dominują w nim albo węglowodory seskwiterpenowe (β-gurjunen,

α-gurjunen, α-paczulen, aristolen, δ-kadinen), albo alkohole seskwiterpenowe

(nardostachnol, nardol, epi-α-kadinol, paczulol), albo ketony seskwiterpenowe

(waleranon), albo tlenki seskwiterpenowe (tlenek ledenu). Najczęściej

występuje chemotyp waleranonowy (waleranon 25-40%) oraz chemotyp β-

gurjunenowy (β-gurjunen 30-40%). Do stosowania w lecznictwie i aromaterapii

najlepszy jest olejek o dużej zawartości waleranonu – związku o działaniu

uspokajającym i hipotensyjnym, natomiast w perfumerii najwyżej jest ceniony



olejek zawierający dużo alkoholi seskwiterpenowych, które nadają orientalny

balsamiczny zapach.

Zastosowanie nardu i olejku nardowego

W medycynie hinduskiej (ajurwedyjskiej) nard jest ważnym środkiem

leczniczym o wszechstronnym działaniu. Wpływa stabilizująco na system

nerwowy, działa ochronnie na serce, regenerująco na wątrobę, rozkurczowo na

układ pokarmowy, moczopędnie, odkażająco na skórę. Korzeń nardu, jego

ekstrakty wodne lub alkoholowe są stosowane w leczeniu padaczki, drgawek,

ataków histerii, łagodzeniu napięcia nerwowego, migrenowych bólach głowy,

zawrotach głowy, palpitacji serca, nadciśnieniu tętniczym, na pobudzenie

apetytu, mdłości, poprawę trawienia, bóle brzucha, kolki jelitowe, choroby

wątroby i nerek. [4, 13]

Korzeń nardu wchodzi w skład preparatów ajurwedyjskich o działaniu

uspokajającym i przeciwdepresyjnym, np. herbatki Jatamansi tea (Everest

Ayurveda), kropli Nervamin (Diochi) do stosowania w dysharmonii w

meridianie żołądka, trzustki, jelita grubego, wątroby, serca.

Olejek nardowy ma właściwości uspokajające, rozkurczowe, przeciwzapalne,

przeciwgorączkowe, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwutleniające. Szczególnie

ważne jest jego korzystne działanie na układ nerwowy. Łagodzi stany

nerwowości, przygnębienia, niepewności, poprawia samopoczucie, przywraca

spokój i wewnętrzną równowagę, relaksuje, ułatwia zasypianie. Obniża też

ciśnienie krwi, zmniejsza kołatanie serca i drżenie o podłożu nerwicowym.

Takie działanie olejku wynika z obecności w nim waleranonu. [14] Olejek ma

też właściwości bakterio- i fungistatyczne. Hamuje rozwój bakterii Gram-

dodatnich: Bacillus subtilis i Staphylococcus aureus oraz Gram-ujemnych:

Enterobacter aerogenes i Klebsiella pneumoniae, jak również grzybów:



Aspergillus flavus, A. niger i Fusarium oxysporum. [10, 13] Obiecujące są też

wyniki leczenia nim choroby Parkinsona i zaburzeń pamięci. [13]

W aromaterapii olejek jest stosowany do łagodzenia napięcia

nerwowego, stresu i bezsenności oraz do leczenia przewlekłych chorób

skóry, takich jak wysypka alergiczna, stan zapalny, łuszczyca. [15]

W przemyśle perfumeryjnym olejek jest wykorzystywany do kompozycji

orientalnych i ciężkich kwiatowych, głównie nowoczesnych typu unisex,

przeznaczonych zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Dobrze komponuje się z

olejkiem lawendowym, różanym, jaśminowym, cedrowym, paczulowym,

wetiwerowym, sosnowym, labdanowym i olejkami korzennymi. Zawierają go

perfumy: Jatamansi (L’Artisan Parfumeur, 2007), Esquel (Xerjoff, 2009),

Dhafar (Xerjoff, 2009), Agressence (Brecourt, 2010), Leva (O’Driu, 2011),

Gujarat (Olympic Orchids Artisan Parfumes, 2011), Kyphi (Olympic Orchids

Artisan Parfumes, 2011), Secret Out (Caron, 2011), Sonet XVII (Olympic

Orchids Artisan Parfumes, 2012), Barfly (Scotch & Soda, 2012). [1]

W przemyśle kosmetycznym olejek jest używany ze względu na korzystny

wpływ na skórę. Działa nawilżająco, kojąco, wspomaga regenerację naskórka.

Nadaje się do pielęgnacji skóry wrażliwej, podrażnionej, popękanej, suchej, z

wysypką. Jest też stosowany w kosmetykach do cery dojrzałej. Pozwala dłużej

zachować młody, świeży wygląd. Wchodzi w skład kremów i toników do

twarzy, balsamów do ciała, żeli i płynów do kąpieli, mydeł. Zawiera go, na

przykład, luksusowa seria kosmetyków Jatamansi, składająca się z kremu do

twarzy, mleczka, oliwki do ciała i żelu do kąpieli, produkowana przez firmę

L’Artisan Parfumeur. Olejku używa się też do produkcji preparatów do włosów,

m.in. szamponów i odżywek, ponieważ zmniejsza wypadanie włosów, sprawia,

że stają się gładkie i jedwabiste.

DR INŻ. ANNA LIS

INŻ. MARTYNA KABZIŃSKA



Dr inż. Anna Lis – adiunkt w Instytucie Podstaw Chemii Żywności Politechniki Łódzkiej, specjalistka w dziedzinie fitochemii, w zakresie analizy olejków eterycznych oraz substancji biologicznie czynnych w surowcach roślinnych i produktach kosmetycznych. Instytut Podstaw Chemii Żywności, Politechnika Łódzka, 90-924 Łódź, ul. Stefanowskiego 4/10, tel. 42 631 34 24, e-mail: [email protected]

Inż. Martyna Kabzińska – absolwentka studiów I stopnia kierunku Aromaty Spożywcze i Surowce Kosmetyczne na Politechnice Łódzkiej, kontynuacja studiów magisterskich na Żywieniu Człowieka i Ocenie Żywności na SGGW w Warszawie. Interesuje się m.in. surowcami kosmetycznymi oraz zależnością między odżywianiem się i aktywnością fizyczną a stanem zdrowia, jak i samą dietetyką. W przyszłości chciałaby wykonywać pracę związaną z kosmetykami lub dietetyką połączoną z aktywnością fizyczną.

Literatura:

1. http://www.fragrantica.com/notes/Jatamansi-or-Spikenard-108.html, (11.12.2013). 2. http://nmpb.nic.in/WriteReadData/links/5799976715jatamansi.pdf, (14.12.2013). 3. Paudyal M.P., Rajbhandari M., Basnet P., Yahara S., Gewali M.B., Quality assessment of

the essential oils from Nardostachys jatamansi (D. Don) DC and Nardostachys chinensis Batal obtained from Kathmandu Valley market, Sci World, 2012, 10(1), 13-16.

4. Rahman H., Shaik H.A., Madhauri P., Eswaraiah M.Ch., A review: pharmacognostic and pharmacological profiles of Nardostachys jatamansi DC., Elixir Pharm., 2011, 39, 5017-5020.

5. Lawrence B.M., A preliminary report on the world production of some selected essential oils and countries, Perf. Flav., 2009, 34(1), 38-41.

6. Lawrence B.M., Progress in essential oils, spikenard oil, Perf. Flav., 1985, 10(6), 32-38. 7. http://www.aromaticsinternational.com/spikenard104, (13.12.2013). 8. Naquvi K.J., Ansari S.H., Ali M., Najmi A.K., Volatile constituents of Nardostachys

jatamansi DC., a critically endangered species, Indian J., 2013, 9(3), 101-106. 9. Mahalwal V.S., Ali M., Volatile constituents of the rhizomes of Nardostachys jatamansi

DC., J. Essent. Oil Bearing Plants, 2002, 5(2), 83-89. 10. Parveen Z., Siddique S., Shafique M., Khan S.J., Khanum R., Volatile constituents,

antibacterial and antioxidant activities of essential oil from Nardostachys jatamansi DC. roots, Pharmacologyonline, 2011, 3, 329-337.

11. Sun H-D., Ding J-K., Lin Z-W., Che F-R., Study on the chemical constituents of the essential oils of Nardostachys grandiflora DC. and N. chinensis Batalin and their uses on the perfume, Yunan Zhiwu Yanjiu, 1980, 2(3), 213-223. (SciFinder abstract)

mailto:[email protected]�

http://www.fragrantica.com/notes/Jatamansi-or-Spikenard-108.html�

http://nmpb.nic.in/WriteReadData/links/5799976715jatamansi.pdf�

http://www.aromaticsinternational.com/spikenard104�



12. Kabzińska M., Praca inżynierska, Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności, Politechnika Łódzka, Łódź, 2014.

13. Singh A., Kumar A., Duggal S., Nardostachys jatamansi DC. Potential herb with CNS effect, JPRHC, 2009, 1(2), 276-290.

14. Disket J., Mann S., Gupta R.K., A review on spikenard (Nardostachys jatamansi DC. an endangered essential herb of India, Int. J. Pharm. Chem., 2012, 2(3), 52-60.

15. Lawless J., The Encyclopedia of Essential Oils, Thorsons, London, 2002, 172-173.



Aromaterapia i nauka

ROLA ZAPACHÓW W WYBUDZANIU ZE ŚPIĄCZKI W artykule omówiono podstawy mechanizmów powstawania wrażeń węchowych w mózgu. Bodźce węchowe i ich świadoma rejestracja w mózgu mogą mieć znaczenie w terapii śpiączki. Indywidualna metoda opracowana przez autorów służy procesom leczenia dzieci w klinice „Budzik”.

Powszechnie podaje się, że człowiek rozróżnia od 6 000 do 10 000

zapachów. Najnowsze badania wykazują, że różnorodność zapachów

otaczającego nas świata powoduje, iż liczba zapachów kodowanych w

podświadomości może być znacznie wyższa, praktycznie nieograniczona i różna

dla różnych ludzi. Z badań wpływu zapachu na reakcje mózgu wynika, że

powszechnie przytaczana liczba kilku tysięcy zapachów dotyczy tych, które

człowiek może zapamiętać i świadomie rozpoznać. Reakcje podświadome

pojawiają się przy obecności substancji zapachowych, których świadomość nie

rejestruje. Oznacza to, że reakcje człowieka na substancje zapachowe są

znacznie bogatsze i intensywniejsze niż dotychczas przypuszczano. Wynika to

przede wszystkim z możliwości badawczych, jakie dają nowoczesne urządzenia

do obserwacji aktywności mózgu.

Elektroencefalografia EEG

- Obserwacja czuwania, pobudzenia i relaksacji mózgu

w tym badania CNV (contingent negative variation) wskazujące na zmiany

potencjałów tła EEG związane z procesem poznawczym.

Magnetyczny Rezonans Jądrowy NMR

- Obserwacja struktur mózgu.

Funkcjonalny magnetyczny rezonans jądrowy fMRI

- Mierzy hemodynamiczną reakcję – przepływy krwi – mózgu (ośrodkowego

układu nerwowego).

Pozytonowa emisyjna tomografia komputerowa PET/CT

- Obrazuje dynamiczne działania mózgu (np. fale α).



Rys. 1. Budowa i działanie zmysłu węchu człowieka według R. Axel i L. G. Buck (The Nobel Prize In Physiology or Medicine 2004, Press Release 4.10.2004).

Neuron receptora węchowego (komórka węchowa) składa się z: błony węchowej, rzęski, mikrokosmków, komórki wspierającej komórkę węchową, aksonu (do opuszki węchowej), komórki podstawnej.

Transmisja bodźców węchowych w obrębie mózgu:

Receptory opuszka węchowa hipokamp, wzgórze,

różne obszary kory mózgowej



Niezależnie od tych skomplikowanych i kosztownych metod do obiektywnego

badania reakcji psychiki człowieka na substancje zapachowe stosuje się

wiele innych metod np.:

- Badanie zmian ciśnienia krwi

- Zmiany tętna i pracy serca

- Temperatura ciała

- Zmiany potencjału elektrycznego skóry

- Zmiany średnicy źrenicy oka

- Zmiany tęczówki

- Ruchy gałki ocznej i powiek.

Trzy ostatnie są badane przy pomocy tzw. Cyber Oka – połączenia kamer z

systemem i programem komputerowym, które pozwalają na rejestrowanie

niewidocznych gołym okiem reakcji mózgu na bodźce zewnętrzne.

Z punktu widzenia oddziaływania zapachów na psychikę człowieka

według Jellinka można wyróżnić dwa rodzaje reakcji na bodźce węchowe:

1. Tzw. „Efekt Prousta”, czyli kojarzenie bodźca węchowego ze zdarzeniem,

przeżyciem, emocjami itp., które pozostaje w pamięci. Powtórne pojawienie się

bodźca węchowego przywołuje zapamiętane okoliczności pierwszego

(pierwszych) kontaktu z tym zapachem.

2. Reakcja hedoniczna, czyli odczuwanie przyjemności lub niechęci w stosunku

do bodźca węchowego. Ta reakcja może być związana z poprzednią, gdyż

stosunek do bodźca może wynikać z poprzednich kontaktów i okoliczności, w

jakich miały miejsce.

Z wielu badań wiadomo, że:

1. Bodźce węchowe najszybciej i najsilniej oddziałują na mózg i jego reakcje.

2. Pamięć zapachowa jest najtrwalszą ze wszystkich rodzajów pamięci i zanika

najwolniej ze wszystkich dotyczących wrażeń zmysłowych.

3. „Efekt Prousta” jest również najtrwalszym i najsilniejszym ze wszystkich

skojarzeń pozostających w pamięci.



Śpiączka jest efektem uszkodzenia pewnych obszarów mózgu w wyniku

urazu lub niedotlenienia. Stan świadomości – czuwania jest regulowany przez

grupę komórek nerwowych w dolnej części mózgu (pień), które wysyłając

sygnały uruchamiają inne jego struktury, a przede wszystkim korę mózgową.

Uszkodzenie jednego z tych elementów może spowodować całkowitą lub

częściową utratę zdolności komunikowania się uszkodzonego mózgu ze

światem zewnętrznym. Ten stan to właśnie śpiączka (ang. Coma). W przypadku

śpiączki częściowej (ang. MCS – Minimally Conscious State) proces

wybudzania jest szybszy i na ogół daje pozytywne rezultaty. Całkowita utrata

kontaktu ze światem zewnętrznym najczęściej objawia się przejściem pacjenta

w stan swoistej wegetacji z cyklem dnia i nocy, ale bez żadnych objawów

reakcji na otoczenie. Ale i w takich przypadkach systematyczna i konsekwentna,

a przy tym fachowa terapia i rehabilitacja mogą doprowadzić do wybudzenia

nawet po bardzo długim czasie, aczkolwiek najbardziej istotny jest okres sześciu

pierwszych miesięcy od urazu.

Istotą terapii pacjentów w śpiączce jest znalezienie takiego zespołu

bodźców, które uruchomią procesy transmisji informacji zatrzymanych lub

zahamowanych w obrębie mózgu. Dobór bodźców jest procesem długim i

skomplikowanym, związanym z indywidualnymi cechami pacjenta, i obejmuje

obrazy, dźwięki, ruch, obecność znanych osób, potrawy itp. W ciągu ostatnich

kilkunastu lat okazało się, że: bardzo skuteczną metodą uruchamiana reakcji

mózgu są odpowiednio dobrane bodźce zapachowe.

Badania naukowców m.in. z Izraela, USA, Australii wykazały, że odpowiednio

dobrane bodźce zapachowe mogą znakomicie przyspieszyć proces odtwarzania

prawidłowego funkcjonowania mózgu.

Istotą tej terapii jest znalezienie takich zapachów, które pacjent znał i o

których wiadomo, że wywoływały u niego silne reakcje emocjonalne –

przyjemność, radość, niechęć, wstręt.



Odpowiednio dobrane zapachy podaje się pacjentowi w krótkich cyklach, na

zmianę, z odpowiednio dobranymi przerwami. Reakcje obserwuje się, w

zależności od dostępnych możliwości, albo od najprostszej, choć najmniej

obiektywnej obserwacji samego pacjenta poprzez wspomniane wyżej metody

instrumentalne.

AROMATERAPIA W KLINICE „BUDZIK”

Od jesieni ubiegłego roku Pollena-Aroma pod patronatem Polskiego

Towarzystwa Aromaterapeutycznego rozpoczęła współpracę z Kliniką „Budzik”

Fundacji „Akogo”, która zajmuje się dziećmi w śpiączce.

W oparciu o opracowaną przez PTA ankietę zbierane są informacje na temat

preferencji zapachowych dzieci – ulubionych lub znienawidzonych zapachów –

domu, otoczenia, potraw, owoców, wspomnień itd.

Na podstawie tych informacji, perfumiarze „Pollena-Aroma” opracowują

odpowiednie kompozycje zapachowe, które są przekazywane terapeutom z

Kliniki Budzik, a następnie stosowane w zabiegach.

Następnym etapem będzie uruchomienie Cyber Oka – systemu komputerowego

i programu opracowanego w Politechnice Gdańskiej, które posłuży do badania

reakcji małych pacjentów na bodźce zapachowe.



ANKIETA PTA DLA KLINIKI „BUDZIK”

Imię i nazwisko dziecka……………………………………………….

Zapachy, które mogą budzić emocje:

• Ulubiony owoc (owoce)………………………………………………….

• Ulubiona potrawa (potrawy)…………………………………………….

• Najbardziej nielubiana potrawa

……………….…………………………

• Perfumy (dezodorant) stale używane przez mamę

………………………

• Woda toaletowa (dezodorant) używane przez tatę

………………………

• Charakterystyczny zapach z domu (pachnące rośliny, potrawy,

środki czystości itp.)

……………………………………………………………

• Mydło, płyn lub żel używany do kąpieli dziecka

…………………………

• Nielubiany zapach (zapachy)

……………………………………………

• Zapach, który może budzić dobre lub złe skojarzenia (z wakacji,

wizyt, przedszkola itp.)

……………………………………………………….

Zapachy należy aplikować na bibułkach do wąchania zanurzonych na

maksimum 0,5 cm w zapachu.

Podsuwać pod nos na odległość 1-2 cm na kilka sekund 2 razy w ciągu dnia.

Obserwować reakcje. Powtarzać zapachy, które budzą reakcje.

Przy braku reakcji podawać kolejne zapachy z listy lub olejki eteryczne.

Metody nie można stosować u dzieci o stwierdzonej alergii (astma).



Partnerami współpracy PTA z kliniką Budzik są Kluby Lions Warszawa

Arka i Tenerife Sur, które sfinansowały zakup laptopów do programu Cyber-

Oko dla Kliniki Budzik.

DR INŻ. WŁADYSŁAW S. BRUD DR INŻ. IWONA KONOPACKA-BRUD

Dr Władysław S. Brud – inżynier chemik, absolwent Politechniki Warszawskiej, wieloletni prezes Fabryki Substancji Zapachowych Pollena-Aroma Sp. z o.o., ekspert w dziedzinie olejków eterycznych, substancji zapachowych, perfumerii oraz teorii i psychologii zapachu. Wieloletni konsultant UNIDO (ONZ) do spraw olejków eterycznych, członek władz (przez dwie kadencje prezydent) Międzynarodowej Federacji Handlu Olejkami Eterycznymi i Aromatami (IFEAT), współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego i Polskiego Towarzystwa Kosmetologów. Członek Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Komitetu Technicznego ISO TC-54, Europejskiej Organizacji Badań nad Chemorecepcją (ECRO), członek Rady Naukowej kwartalnika Aromaterapia. Profesor w Wyższej Szkole Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie. Współautor książek „Tajemnice Aromaterapii – Pachnąca Apteka”, „Aromaterapia dla każdego”, „Technologia Kosmetyków”, „Manual of the Essential Oil Industry”, „Podstawy Perfumerii”, „Aromaterapia w Gabinecie Kosmetycznym, Ośrodku Odnowy Biologicznej, Wellness i SPA”.

Dr inż. Iwona Konopacka-Brud – absolwentka Politechniki Warszawskiej. 30 lat pracy zawodowej poświęciła substancjom zapachowym. Specjalizuje się w dziedzinie naturalnych substancji zapachowych - olejków eterycznych i aromaterapii, czyli wykorzystania dobroczynnych właściwości olejków eterycznych w pielęgnacji zdrowia i urody. Prezes Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego, twórca i redaktor naczelna czasopisma popularno-naukowego Aromaterapia, wieloletni dyrektor ds. rozwoju w warszawskiej firmie Pollena-Aroma, współtwórca serii Dr Beta® – wyrobów do aromaterapii – olejków eterycznych i kosmetyków. Współautorka książek: „Tajemnice Aromaterapii – Pachnąca Apteka”, „Aromaterapia dla każdego”, „Technologia Kosmetyków”, „Podstawy Perfumerii”, „Aromaterapia w Gabinecie Kosmetycznym, Ośrodku Odnowy Biologicznej, Wellness i SPA”. Wykładowca podstaw aromaterapii na Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Warszawie i Wyższej Szkoły Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia w Warszawie.

Literatura: 1. G. Doman, R. Willkinson and all, Efekt intensywnej multisensorycznej stymulacji w

wybudzaniu ze śpiączki i rekonwalescencji, Neuropsychological, rehabilitation, 1993, 3(2) 203-212

2. www.prezi.com/KytwLxyvxnkn/coma-stimulation

http://www.prezi.com/KytwLxyvxnkn/coma-stimulation�



Historie ziołowe

CZĄBER OGRODOWY (SATUREJA HORTENSIS L.)

– POŻYTECZNA PRZYPRAWA

Cząber ogrodowy jest aromatyczną rośliną z rodziny jasnotowatych. Jest doskonałą przyprawą m.in. do fasoli, ziemniaków, tłustych mięs, ale także sałatek. Wchodzi w skład różnych mieszanek przyprawowych, np. pieprzu ziołowego. Poprawia trawienie i działa bakteriobójczo.

Opis rośliny

Cząber ogrodowy (Satureja hortensis L.), nazywany także cząberkiem lub

satureją, jest silnie aromatyczną rośliną z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae).

Należy do licznego rodzaju, obejmującego około 130 gatunków, spośród

których duże znaczenie użytkowe ma także cząber górski (Satureja montana L.),

nazywany również włoskim lub zimowym. W Polsce gatunek ten jest jednak

mniej znany niż cząber ogrodowy.

Fot. 1. Cząber ogrodowy w fazie kwitnienia

Satureja hortensis jest rośliną jednoroczną, dorastającą do 30-35 cm

wysokości. Tworzy korzeń wiązkowy, sięgający w głąb ziemi nawet do 1,5 m.

Ma wzniesione, silnie rozgałęzione, fioletowo nabiegłe, słabo owłosione łodygi,

u dołu drewniejące [6, 13]. Posiada pojedyncze, drobne (długość 10-40 mm,



szerokość 1-5 mm), lancetowate, całobrzegie liście, osadzone po 2-3 w

nibyokółku. Kwiaty są grzbieciste, drobne, białe, różowe lub fioletowe.

Wyrastają z kątów górnych liści, po 2 do 5 w nibyokółku. Zebrane są w

jednostronne kłosy pozorne [17]. Powierzchnia liścia i kielicha kwiatowego

pokryta jest gęsto włoskami gruczołkowymi. Owocem jest rozłupnia,

rozpadająca się na cztery rozłupki o jajowatym kształcie, długości 1,5-2 mm i

szerokości około 1 mm, barwy jasnobrązowej z ciemniejszym unerwieniem.

Cała powierzchnia owocu pokryta jest drobnymi brodawkami [19]. Masa 1000

nasion wynosi około 0,6 [6].

Cząber górski jest wieloletnim, zimozielonym półkrzewem, dorastającym

do 40 cm, o liściach jasnozielonych, lśniących. Liście przypominają liście

cząbru ogrodowego, ale są gęściej pokryte włoskami gruczołowymi [18].

Kwiaty zebrane są na szczytach licznych pędów [8]. W obrębie gatunku

wyróżnia się pięć podgatunków, a mianowicie: montanana, variegata, illyrica,

kitaibelii, taurica [18].

Fot. 2. Cząber górski jest wieloletnim, zimozielonym półkrzewem

Występowanie

Cząber ogrodowy pochodzi ze wschodnich rejonów basenu Morza

Śródziemnego. Naturalnie występuje także na terenie Azji Mniejszej, Syrii,



Egiptu [14]. Rośnie na skałach i kamienistych gruntach. W uprawie cząber

pojawił się w IX w. najpierw we Włoszech, a następnie w innych krajach

Europy, w tym także w Polsce. Ze względu na pochodzenie, roślina ma wysokie

wymagania temperaturowe. Dobrze rośnie na stanowiskach słonecznych,

glebach żyznych, próchnicznych o wysokiej zawartości wapnia [13]. Bardzo

ważny jest układ warstw w profilu glebowym, który powinien zapewnić

sprawne odprowadzanie nadmiaru wody opadowej i dobrą przewiewność gleby

[6]. Cząber można uprawiać na terenie całego naszego kraju, najlepiej udaje się

jednak w rejonach, gdzie druga połowa lata jest ciepła i słoneczna. W naszych

warunkach szczególnie korzystne są pola usytuowane na lekkich skłonach

południowych lub południowo-zachodnich. Naturalne osłony wietrzne, na które

warto zwrócić uwagę przy lokalizowaniu plantacji, pozwalają na uzyskanie

surowca o wyższej zawartości olejku eterycznego [6].

W uprawie są dwie formy cząbru ogrodowego: niemiecka – wysoka (60

cm), słabo ulistniona o mniejszej ilości kwiatów i francuska – silnie

rozkrzewiona, znacznie niższa od poprzedniej (do 45 cm), wytwarzająca dużo

liści i kwiatów [13].

Uprawę zakłada się najczęściej z siewu nasion bezpośrednio do gruntu.

Nasiona wysiewane są w połowie kwietnia, w ilości 8 kg/h, w rzędy co 40-30

cm, na głębokość do 0,5 cm. Nie należy ich przykrywać tylko ugnieść wałem,

ponieważ nasiona najlepiej kiełkują na świetle. Wschody ukazują się po około 3

tygodniach od siewu nasion [6].

Zbiór surowca przeprowadza się w okresie kwitnienia roślin (w naszych

warunkach przypada to na lipiec), ścinając pędy na wysokości około 15 cm nad

ziemią [6]. Przy dobrym odrastaniu roślin, możliwy jest drugi pokos, który

przeprowadza się we wrześniu. Surowiec suszy się w suszarniach naturalnych,

w miejscach przewiewnych i zacienionych lub w suszarniach ogrzewanych, w

temperaturze nieprzekraczającej 35o C. Plon suchego ziela wynosi około 3-4



tony z hektara [6]. Na rynku są dwa typy surowca, a mianowicie, całe ziele i

ziele otarte (pozbawione łodyg), które uzyskuje się po przetarciu przez sita

suchego ziela [6, 13]. W przypadku odmiany „Saturn”, często uprawianej w

Polsce, ziele otarte stanowi około 60% całego zbioru [6].

Nieco historii

Nazwa rodzajowa cząbru ogrodowego nawiązuje do łacińskiego satur

oznaczającego „nasycony, pełny, obfity”. Cząber ogrodowy, jako roślina

przyprawowa, znany był już w czasach starożytnych. Stosowany był wówczas

m.in. ocet cząbrowy [7]. Cząber doceniany był również jako roślina lecznicza.

Starożytny lekarz Hipokrates z Kos w swoim dziele „Corpus Hippocraticum”

podzielił zioła ze względu na kierunki działania. Cząber ogrodowy

zaklasyfikowany został do dwóch grup, a mianowicie roślin o działaniu

dietetycznym i wykrztuśnym [5]. Dioskorides uważał roślinę za skuteczne

lekarstwo na choroby płuc, żołądka i pęcherza [5].

Cząber ogrodowy miał także znaczenie obrzędowe. Pliniusz Starszy w

XXI księdze „Historii naturalnej” wymienił cząber ogrodowy wśród roślin,

które należy uprawiać w ogrodzie jako „zioła wieńcowe”. Tradycja

starorzymska nakazywała noszenie na głowach wieńców z roślin podczas

podniosłych uroczystości i obrzędów religijnych [5]. Wieńcami

z gałązek drzew, różnych ziół i kwiatów przyozdabiano posągi bogów, a także

domostwa [5]. Składano je także zmarłym i przyozdabiano nimi groby [5]. Dużo

później, już w czasach chrześcijańskich cząber także pojawiał się w czasie

różnych uroczystości religijnych. W Polsce wchodził często w skład wianków i

wiązanek poświęcanych w czasie Bożego Ciała, czy w dniu Matki Boskiej

Zielnej (15 sierpnia – święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny) [5].

Miały one chronić domostwa przed chorobami i złymi czarami. Napary z tych

ziół podawano także zwierzętom.



Do środkowej Europy cząber ogrodowy wprowadziły we wczesnym

Średniowieczu klasztory. Mnisi stosowali go jako roślinę leczniczą oraz

przyprawową [17]. Na planie przyklasztornego ogrodu z IX wieku w Sant

Gallen cząber ogrodowy widnieje zarówno w części ziołowej (hortulus), jak i

warzywnej (hortus) [5]. Roślinę opisał św. Albert Wielki i św. Hildegarda [17].

W Polsce cząber ogrodowy znalazł się w uprawie prawdopodobnie w XI wieku.

O tej roślinie pisał m.in. Marcin z Urzędowa oraz Syreniusz. Według jego

przekazu cząber ogrodowy był wówczas spopularyzowany, ale rzadko

uprawiany w polskich ogrodach [5].

W medycynie ludowej płukankę naparem z ziela cząbru stosowano w

celu uśmierzania bólu zębów, głowy, [5]. Wierzono, że cząber „wzbudza

namiętności cielesne” [7]. Matthiolus – wybitny botanik z okresu Renesansu, w

swoim zielniku nawiązał do rzymskiej etymologii ludowej i podał, że nazwa

łacińska rośliny wywodzi się od mitycznego Satyra, znanego ze swojej

lubieżności [5, 7]. Z czasem przestano uważać cząber za afrodyzjak.

Surowiec zielarski

Oba gatunki cząbru: ogrodowy i górski dostarczają równocennego

surowca, którym jest ziele (Saturejae herba) o intensywnym zapachu,

wyczuwalnym zwłaszcza po roztarciu surowca. Ziele cząbru ogrodowego

odznacza się korzennym zapachem i gorzko-korzennym smakiem, podobnym do

pieprzu. Cząber górski ma silniejszy smak i zapach niż cząber ogrodowy [8, 13].

Dobrej jakości surowiec powinien charakteryzować się zbliżaną do

naturalnej barwą oraz intensywnym zapachem i gorzkawym smakiem. Według

Normy Polskiej ziele cząbru ogrodowego nie może zawierać mniej niż 1%

olejku eterycznego. Surowiec otarty może zawierać do 13% wody, 12% popiołu

ogólnego, do 2% popiołu nie rozpuszczalnego w kwasie solnym i do 8%

zanieczyszczeń organicznych oraz mineralnych [6].



Do głównych związków czynnych zawartych w zielu cząbru ogrodowego

oraz górskiego należy olejek eteryczny. Poza nim duże znaczenie mają także

garbniki (w zielu cząbru ogrodowego 4-9%, w zielu cząbru górskiego do 4%)

[12] i flawonoidy (w przypadku cząbru ogrodowego do 40 mg%). W surowcu

obu gatunków występują także śluzy, żywice, karotenoidy, witamina C,

składniki mineralne, takie jak wapń, potas, żelazo, magnez i sód [13]. Zwartość

olejku eterycznego w zielu cząbru ogrodowego wynosi od 0,5 do 2% (2,34%)

[10, 13]. Głównym składnikiem olejku jest karwakrol, którego zawartość może

wynosić nawet 88%. Występują także formy o dużej zawartość tymolu (29-

43%), a także takie, które charakteryzują się wysoką zawartością karwakrolu,

tymolu i gamma-terpinenu, występujących w podobnej ilości, odpowiednio:

29%, 26,5%, 22,6% [4]. Poza wymienionymi związkami w olejku cząbrowym

występują także inne związki, choć już w znacznie mniejszych ilościach, należą

do nich: p-cymen, eugenol, linalol, beta-pinen, alfa-terpineol [3].

Cząber górski ma podobny skład chemiczny surowca co cząber

ogrodowy. Zawartość oleju w zielu pierwszego z gatunków wynosi do 1,9%

[12]. Głównym składnikiem olejku cząbru górskiego jest również karwakrol,

który może stanowić do 70% składu olejku [1, 12, 15, 16]. W dużych ilościach

mogą występować także inne związki: tymol (do 45%), p-cymen (do 39%),

linalol (do 54%) [1, 11].

Ziele cząbru pobudza wydzielanie soków trawiennych, poprawia przez to

trawienie i przyswajanie pokarmów. Działa rozkurczowo, wiatropędnie,

moczopędnie, dezynfekująco. Surowiec stosowany jest w nieżytach przewodu

pokarmowego i w leczeniu niestrawności, przy zatruciach pokarmowych,

biegunkach [5, 8]. Przeprowadzone badania potwierdzają także bakteriobójcze,

grzybobójcze i antyoksydacyjne właściwości ziela cząbru ogrodowego,

podobnie jak górskiego. Surowiec stosuje się w postaci naparu w nieżytach

przewodu pokarmowego, przy długotrwałych biegunkach. Wchodzi w skład



różnych mieszanek ziołowych o podobnym działaniu. Zewnętrznie może być

stosowany do kąpieli leczących i łagodzących stany zapalne skóry [2, 3, 4, 11,

15, 16].

Cząber ogrodowy ze względu na interesujący aromat i smak ziela jest

przede wszystkim ceniony, i to już od czasów starożytnych, jako roślina

przyprawowa. W średniowiecznej Europie w dużej mierze korzystano z

przepisów rzymskich, dlatego też zakonnicy uprawiali i stosowali cząber

ogrodowy. Zachowany do dziś średniowieczny przepis na gęsinę brzmi: „weź

szałwii, hyzopu, cząbru, pigwy i porów, nadziej gęś i zaszyj, aby tłuszcz nie

wyciekał i piecz na rożnie” [7].

W „Pruskiej książce kucharskiej dla białogłowy” z 1805 r. autorstwa

Juliane Amalie (pseudonim, nie jest znane prawdziwe nazwisko) zawarty jest

opis suszenia i przechowywania cząbru, tak aby jak najdłużej zachował swoje

walory przyprawowe, a zatem: „majeran, tymian i cząber (..) gdy są zielone i

ulistnione, bywają wiązane w małe pęczki i na powietrzu, lecz nie w słońcu

suszone, potem przechowywane w takich miejscach, gdzie nie ma kurzu” [5].

Taki sposób konserwowania możemy z powodzeniem zastosować i dziś,

zwłaszcza jeżeli mamy z własnych przydomowych upraw zioła, warto je zebrać

i wysuszyć, czy też użyć do aromatyzowania olejów i octów.

Cząber jest dodawany szczególnie do potraw ciężkostrawnych, zarówno

mięsnych jak i warzywnych. Bardzo dobrze komponuje się z fasolą i grochem –

podkreślając smak, ułatwia ich trawienie, zapobiega wzdęciom. Używa się go w

stanie świeżym i suszonym do mięs, kiełbas, farszy, zup, placków

ziemniaczanych, wspomnianych już potraw z fasoli i grochu,

a także kapusty słodkiej i kiszonej oraz do ogórków. Ziele cząbru dodaje się na

10 minut przed zakończeniem gotowania, co zapobiega gorzkości potrawy.

Dodane do zalewy peklującej działa konserwująco [5, 9]. Wchodzi w skład

mieszanek przyprawowych, np. pieprzu ziołowego i bułgarskiej czubricy [9].



Świeże listki, zwłaszcza z wierzchołków pędów, ponieważ te odznaczają się

najsubtelniejszym zapachem, są doskonałym dodatkiem do sałatek [8, 7].

Cząber ogrodowy jest bardzo popularną przyprawą w Europie Zachodniej.

Warto by i w naszej kuchni był częściej stosowany, ponieważ jest doskonałą

przyprawą.

Hieronim Bock, zaliczany do wielkiej czwórki ojców niemieckiej

botaniki, tak w 1551 roku napisał o cząbrze:

„saturej lub hyzop ogrodowy (…)

to korzenne przyprawy ubogich ludzi – do wszelkich potraw (…)

wywołują apetyt, służą żołądkowi, pobudzają do szlachetnych czynów”

[za 9, 17].

DR INŻ. EWELINA PIÓRO-JABRUCKA

Zdjęcia Ewelina Pióro-Jabrucka

Dr inż. Ewelina Pióro-Jabrucka – adiunkt w Katedrze Roślin Warzywnych i Leczniczych Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Doktorat z zakresu roślin leczniczych, wykonany w Katedrze Roślin Warzywnych i Leczniczych SGGW, obroniony został w 2005 roku. Członek Polskiego Towarzystwa Nauk Ogrodniczych oraz Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego. Zainteresowania zawodowe: rośliny lecznicze zwłaszcza ich zmienność osobnicza w aspekcie gromadzenia się substancji biologicznie czynnych.

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Katedra Roślin Warzywnych i Leczniczych ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa, e-mail: [email protected]

Literatura

1. Chizzola R., Volatile oil composition of four populations of Satureja montana L. from Southern France. Acta Horticulturae 2003, 598, 143-147

mailto:ewelina_pioro_jabrucka@sggw.�



2. Ciani M., Menghini L., Mariani F., Pagiotti R., Menghini A., Fatichenti F., Antimicrobial properties of essential oil of Satureja montana L. on pathogenic and spoilage yeasts. Biotechnology Letters 2000, 22, 1007-1010

3. Deans S.G., Svoboda K.P., Antibacterial activity of summer savory (Satureja hortensis L.) essential oil and its constituents. Journal of Horticultural Science 1989, 64, 205-210.

4. Gulluce M., Sokmen M., Daferera D., Agar G., Ozkan H., Kartal N., Polissiou M., Sokmen A., Sahin F., In vitro antibacterial, antifungal and antioxidant activities of essential oil and methanol extracts of herbal parts and callus cultures of Satureja hortensis L. Journal of Agricultural and Food Chemistry 2003, 51, 3958-3965

5. Kawałko M.J., Historie ziołowe. Krajowa Agencja Wydawnicza, Lublin, 1986, 220-230

6. Kołodziej B., pod red. Uprawa ziół. Poradnik dla plantatorów. PWRiL, Poznań, 2010, 155-169

7. Kybal J., Kaplická J., Rośliny aromatyczne i przyprawowe. PWRiL, Warszawa, 1985, 182

8. Markuza-Bieniecka B., Zioła i przyprawy mojej kuchni. Wydawnictwo Warta, Warszawa, 1977, 13, 70

9. Mazerant-Leszkowska A., Mała księga ziół. IWZZ, Warszawa, 1990, 100-101 10. Pank F., Pfefferkon A., Krueger H., Evaluation of a summer savory (Satureja

hortensis L.) collection with regard to morphology, precocity, yield components and essential oil and carvacrol content. Zeitschrift fuer Arznei & Gewuerzpflanzen 2004, 9, 73-79

11. Radonic A., Milos M., Chemical composition and in vitro evaluation of antioxidant effect of free volatile compounds from Satureja montana L. Free Radical Research 2003, 37, 673-679

12. Rosłon W., Węglarz Z., Chemical variability of savory (Satureja) genus in respect of essential oil composition and tannin content. Herba Polonica 48, 178-182

13. Rumińska A., Rośliny przyprawowe. Cząber ogrodowy. Wiadomości Zielarskie 1992, 10, 17

14. Sarwa A., Wielki leksykon roślin leczniczych. Książka i wiedza, Warszawa 2001, 209-210, 272-273, 349-350

15. Skoibusic M., Bezic N., Chemical composition and antidiarrhoeal activities of winter savory (Satureja montana L.) essential oil. Pharmaceutical Biology 2003, 41, 622-626

16. Skoibusic M., Bezic N., Phytochemical analysis and in vitro antimicrobial activity of two Satureja species essential oil. Phytotherapy Research 2004, 18, 967-970

17. Strzelecka H., Kowalski J., pod red., Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa. PWN, Warszawa, 2000, 104-105

18. Tutin T.G., Heywood V.H., Burges N.A., Valentine D.H., Flora Europeae 1972, 2, 163-165, 170-171

19. Wojciechowska B., Morfologia i anatomia owoców i nasion z rodziny Labiatae ze szczególnym uwzględnieniem gatunków leczniczych. 1966, XXI, Polskie Towarzystwo Botaniczne, Warszawa



Przygoda z perfumami

ZAPACHOWE „KOLORY” ZIMY

Zima to czas prezentów. Warto wygospodarować sobie w planie zajęć chwilę wolnego czasu i wybrać się na wyprawę śladami perfumeryjnych propozycji sezonu, a jeśli nas coś zachwyci zdążymy jeszcze dopisać je do listu do Świętego Mikołaja. Jakie nowinki pojawiły się na rynku oraz jakie trendy dominują w świecie zapachów? Na te i inne pytania znajdą Państwo odpowiedź w tym artykule.

“Snowfall, snowfall Glistening snowfall Snowflakes falling

Winter calling”

Te słowa zaczerpnięte z utworu śpiewanego przez Doris Day “Snowfall”

doskonale oddają sytuację, w której obecnie się znajdujemy. Za oknami pada

śnieg, drobne białe gwiazdki, lekkie niczym puch otulają ziemię białą kołderką.

Fot. 1 Zimowe kobierce (Fot. M. Gwiżdż)

Domy, lasy i pola szronem osiwiałe, białym całunem okryte. Mróz szyby okien

bajkowymi wzorami maluje, a wraz z nimi Pani Zima szczypie w nos i w oczy

śniegiem prószy. Pomimo krótkich dni, niskich temperatur i zamieci, przepełnia

nas radość, jaka towarzyszy spotkaniom z rodziną i przyjaciółmi. Wzajemne

obdarowywanie się dobrym słowem i drobnymi prezentami. A po

bożonarodzeniowych radościach, czeka nas sylwestrowy bal i karnawałowe

zabawy. W niepamięć idą wszelki smutki i zmartwienia. A radość i wzajemna

życzliwość ociepla chłody zimowej aury. W trakcie bożonarodzeniowych



szaleństw zakupowych warto pamiętać, że perfumy to zawsze doskonały pomysł

na prezent. Zobaczmy zatem co nowego zaproponowali nam perfumiarze na tę

okazję.

Analizując nowości, jakie ukazały się na półkach w perfumeriach, tego

roczny sezon zimowy bez wątpienia to wielki powrót nut wetiwerowych

opartych na bazie olejku eterycznego lub izolatów (np. wetiwerol). Dzięki tym

składnikom drzewny akord jest niezwykle bogaty, ciężki, wibrujący niczym

wulkan energii. Olejek wetiwerowy otrzymywany jest z korzeni trawy

wetiwerowej (palczatki nastroszonej) rosnącej w krajach podzwrotnikowych i

należy do jednych z najbardziej dystyngowanych i eleganckich elementów

zapachowych budujących męską paletę składników. W zależności od

akompaniujących mu akordów może przyjmować ciężki, intensywnie drzewny

charakter lub stanowić delikatne tło. Podobnie jak olejek paczulowy im starszy

tym lepszy, pełniejszy w swym zapachu niczym wino. Posiada niesamowicie

bogaty ziemisto-drzewny zapach, z elementem przywodzącym na myśl zapach

mokrych liści po deszczu.

Fot. 2 Korzenie wetiweru (Reunion) (Kolekcja C. Lloyd Fischbeck)

Swoisty hołd dla tego składnika złożyła firma Ferrari wprowadzając na

rynek kreację o nazwie Ferrari Vetiver Essence. Zapach nawiązuje do

ponadczasowej elegancji. Kusi świeżością cytrusowych nut bergamotki

misternie przeplatanych korzennymi akordami i ostrością różowego pieprzu.



Nuta serca zbudowana jest na finezyjnie połączonych nutach słodyczy i ciepła

irysowych kłączy wraz z duetem kawowo-wetiwerowym. Całości dopełniają

drzewne nuty paczuli z miodową słodyczą tonki.

Podążając śladem wetiwerowych inspiracji nie można byłoby pominąć

propozycji firmy Carven o nazwie Carven Vetiver. Nawiązuje ona do firmowej

kreacji z 1957 roku. W elegancki sposób łączy świeżość cytrusowych akordów z

kwiatowymi nutami lawendowo-geraniowymi. Ten finezyjny kwiatowy bukiet

misternie oprawiają ciepłe drzewne akcenty sandału, wetiweru, cedru i paczuli.

Mając na uwadze doskonałą intuicję firmy Calvin Klein w przewidywaniu

nowych trendów może okazać się, że wetiwer będzie jednym z najmodniejszych

składników kreacji perfumeryjnych w najbliższych miesiącach. Świadczyć może

o tym najnowsza propozycją zapachowa o nazwie Reveal Men. Adresowana jest

do nowoczesnych mężczyzn, którzy sami wyznaczają swoją drogę, władczych i

uwodzicielskich. Kreacja już na wstępie uwodzi zmysłowymi nutami korzenno-

balsamicznymi skąpanymi w słodkich likierowo-owocowych nutach. Oszałamia

bogactwem drzewnych nut w tym również wetiweru w iście królewskim

zestawie, które oprawiono miodową nutą tonki oraz magiczną mocą ambry.

Na uwagę zasługuje również tegoroczna propozycja firmy Ermenegildo

Zegna o nazwie Uomo Absolute. Również utrzymana jest w intensywnie

drzewnym charakterze. Stanowi doskonały balans świeżych cytrusowych nut

bergamotki i cytryny przeplatanych orzeźwiającymi akordami mięty i

kardamonu z pełnymi drzewnego bogactwa egzotycznych drzew i wetiweru w

akompaniamencie ciepła i zmysłowości na bazie ambry, wanilii i piżma.

Najnowsza propozycja Toma Forda Grey Vetiver wykorzystuje

orzeźwiający charakter wetiweru, który w specyficzny sposób modyfikuje

cytrusową świeżość nuty głowy. Nietuzinkowy akord bazyliowo-irysowy

dopełniają wyraziste elementy mchu i słodko-cieliste połączenie nut ambrowo-

piżmowych.



Dwie najnowsze propozycja firmy Oriflame obecne już na polskim rynku

o nazwie Giordami Man Notte i Be The Legend, również utrzymane są w

zmysłowej tonacji. Pierwsza z nich Giordami Man Notte to idealne dopełnienie

mężczyzny, który docenia walory luksusu i umie zauważać otaczające go

piękno. Pełna namiętności i pasji w każdym wymiarze. Na początku urzeka

bogactwem cytrusowo-cyprysowej świeżości w akompaniamencie pikantnego

pieprzu. W głębi odnajdujemy ekscentryczne połączenie nut czarnej kawy z

owocowo-korzennymi akordami. Intensywne nuty paczuli i wetiweru nadają

kompozycji siłę i energię. Jest to zapach, który celebruje męskość. Równie

interesująco przedstawia się druga propozycja Be The Legend. Pełna

zapachowych kontrastów. Łączy w sobie elementy kompozycji fougère w

zupełnie nowym wydaniu. Temat fougère okalają nuty owocowe z odurzającą

słodyczą tonki oraz zdecydowane akcenty świeżo wyprawionej skóry.

Wyraźne skórzane akordy mocno akcentowane w męskich propozycjach

tego zimowego sezonu powracają również za sprawą kreacji firmy Davidoff o

nazwie Davidoff Leather Blend. To kompozycja o zdecydowanym charakterze.

Zachwyca ciekawym połączeniem nut szafranowych z ostrością czarnego

pieprzu. Nuta serca zbudowana jest na bazie odurzającego zapachu

inspirowanego dymem z fajki wodnej, a zatem posiada mocny skórzano-

tabakowy akord okraszony szczyptą słodyczy na bazie ambry. Zmysłowość,

którą dopełniają bogate nuty drzewne i piżmowe.

Tegoroczne propozycje zapachowe nawiązują do początków perfumerii

obficie korzystające z bogactwa naturalnych olejków i ekstraktów. Akord

różany należący do podstawowej palety perfumiarzy stał się niewątpliwie

inspiracją damskich kreacji tego sezonu. Odarty z klasycznej formy, dzięki

zaskakującym aranżacjom nabiera nowego charakteru. Najnowsza propozycja

firmy Valentino o nazwie Valentino Rose Assoluto to przepiękna kompozycja

będąca niczym wyprawa odmalowująca zapachem przepych i tajemniczość

krajów Dalekiego Wschodu. Narratorem „podróży” jest róża, której różne



„oblicza” pojawiają się w miarę rozwijania się zapachu na skórze. Bazując na

elementach kompozycji typu chypre na początku oczarowuje soczystością i

słodyczą nut cytrusowo-owocowych, harmonijnie wplecionych w różano-

jaśminowy bukiet serca. Całość zanurzona w słodyczy wanilii, goryczy

mchowo-paczulowych akordów w akompaniamencie ciepłego piżma.

Najnowsza kreacja firmy Yves Saint Laurent o nazwie Paris Rebel, której

pierwowzorem były perfumy Paris opracowane przez wybitnego „nosa” Sophię

Grojsman umiejętnie wykorzystuje delikatny urok róży. Wprowadzone zielone

nuty tzw. ”złamanego” liścia pomidora bardzo rzadko używane we

współczesnych receptach z uwagi na trudności w aranżacji, dodają kompozycji

lekkości i wyrafinowania. Odnajdujemy w niej energię i pozytywne wibracje za

sprawą kombinacji cytrusów i różowego pieprzu. Całość dopełniają ciepłe i

zmysłowe nuty drzewne, ambry i piżma.

Na uwagę zasługuje również tegoroczna propozycja firmy Salvatore

Ferragamo o nazwie Emozione. To bardzo kobieca kompozycja pełna

dystyngowanej elegancji. Oparta na zapachu kwiatów róży w które

wpleciono figlarne owocowe nuty brzoskwini i bergamotki. Z czasem

wyłania się niezwykły bukiet różany w akompaniamencie piwonii i

kwiatów heliotropu. Głębi i charakteru dodają kompozycji pudrowe nuty

irysa wraz z paczulowo-piżmowymi akordami.

Równie ciekawie przedstawia się najnowsza propozycja Scandalous firmy

Victoria’s Secret. Kreacja wykorzystuje urok elementów owocowych i

gourmand w towarzystwie uwodzicielskiego bukietu piwonii i róży

przeplatanych słodkimi akordami pralinek.

Dla wszystkich miłośniczek zmysłowych i hipnotyzujących zapachów

firma Avon przy współpracy Christian Lacroix ma nowy hymn a nazywa się

on Ambre. W złotej oprawie mieni się wszystkimi ciepłymi kolorami

roztaczając magiczną woń. Utrzymany w charakterze chypre wykorzystuje



zmysłowe połączenie świeżości cytrusów i owoców z głębią bukietu

jaśminowo-różanego. Blask i szlachetne, klasyczne szlify kompozycji to

efekt dodatku nut drzewa różanego w towarzystwie odurzającej ambry.

Subtelny akord karmelowy dodaje całości elementu gourmand.

Grudzień to czas promocji wielu kreacji perfumeryjnych sygnowanych

przez gwiazdy muzyki i filmu jak Rock Shakira, Woman Christina Aguilera,

Rocker Femme Fantasy Britney Spears czy Fleur Fatale Kim Kardashian. Na

uwagę zasługuje propozycja naszej rodaczki Anji Rubik, która podobnie jak jej

wielkie poprzedniczki zdecydowała się wprowadzić na rynek swoją kreację

perfumeryjną. W Original sygnowanej jej nazwiskiem można odnaleźć

bogactwo i pełnię akordów inspirowanych zapachem zielonej herbaty w asyście

nuty różowego pieprzu. Serce kompozycji skąpane jest w kwiatowym blasku

białych kwiatów misternie przeplatanych słodyczą żywic.

Warto wygospodarować sobie w planie zajęć chwilę wolnego czasu i

wybrać się na wyprawę śladami perfumeryjnych propozycji sezonu, a jeśli nas

coś zachwyci zdążymy jeszcze dopisać je do listu do Świętego Mikołaja.

MGR MONIKA KALETA

Mgr Monika Kaleta – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie na Wydziale Chemii. Od kilku lat perfumiarz w Fabryce Substancji Zapachowych „Pollena-Aroma” w Warszawie. Wykładowca w stołecznej Wyższej Szkole Zawodowej Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia. FSZ Pollena-Aroma Sp. z o.o., ul. Klasyków10, 03-115 Warszawa, tel. 22 5041733, e-mail: [email protected]

Literatura:

1. www.fragrantica.com

2. www.osmoz.com.


http://www.fragrantica.com/�

http://www.osmoz.com/�



KONFERENCJA IFEAT 2014 W RZYMIE

Streszczenia Referatów

Doroczna Konferencja Międzynarodowej Federacji Handlu Olejkami

Eterycznymi i Aromatami odbyła się w dniach 22-25 września 2014 w Rzymie.

W tym roku zakończył kadencję Prezydent IFEAT Michael Boudjouk.

Fot. 1 Antonella Corleone Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego żegna odchodzącego

Prezydenta IFEAT Michael Boudjouk

W czasie Konferencji wygłoszono 23 referaty w 9 Sesjach tematycznych.

SESJA 1. Olejki eteryczne w regionie Morza Śródziemnego

Śródziemnomorskie olejki eteryczne: bogate źródło naturalnych skarbów

Jordi Sort and Joel Esteban, Ernesto Ventós S.A, Barcelona, Hiszpania

“Mediterranean essential oils: a broad range of natural treasures”

Autorzy przedstawili przegląd olejków eterycznych produkowanych w krajach

basenu Morza Śródziemnego z uwzględnieniem olejków cytrusowych,

przyprawowych, ziołowych i kwiatowych. Analiza obejmuje aktualne dane

dotyczące wielkości produkcji, trendów rynkowych i czynników wpływających

na te trendy. Podkreślono także najistotniejsze walory jakościowe olejków z



tego regionu w porównaniu z analogicznymi olejkami pochodzącymi z innych

regionów. Szczególną uwagę autorzy poświęcili olejkom pochodzącym z

Hiszpanii.

Historia olejków eterycznych na Sycylii – od czasów starożytnych do

współczesności

Filippo Badalamenti, Agrumaria Corleone S.p.A., Sicily, Italy

“The history of citrus in Sicily - from antiquity to the present day”

Historia cytrusów na Sycylii sięga I w n.e., kiedy Arabowie po raz pierwszy

wprowadzili cytrusy do Europy i zaczęli je uprawiać. Na Sycylii cytrusy

znalazły szczególnie korzystne warunki glebowe i klimatyczne i dzięki temu

stały się istotnym elementem kultury, tradycji i ekonomii wyspy. Początkowo

podstawowym produktem były owoce i soki. W miarę rozwoju technologii

pojawiły się kwas cytrynowy, olejki eteryczne i wiele innych produktów

stosowanych w perfumerii, kosmetykach, farmacji i przemyśle spożywczym.

Mimo ogromnej konkurencji wysoka jakość produktów cytrusowych z Sycylii

pozwala utrzymać ich wysoką pozycję na rynkach międzynarodowych.

SESJA 2. Olejki eteryczne w regionie Morza Śródziemnego Cd.

Lawenda i lawandyna: produkcja na świecie – mocne i słabe strony

Michel Krausz, Société Coopérative des Plantes à Parfum de Provence (SCA3P)

Simiane-la-Rotonde, Haute Provence, France

“Lavender and lavandin: world production, strengths and weaknesses”

W referacie autor przedstawił sytuację produkcji lawendy i lawandyny

szczególnie we Francji, Bułgarii, Australii i Hiszpanii, z uwzględnieniem

problemów klasyfikacji roślin, metody upraw i przerobu, technologie destylacji,

głównych odbiorców i ceny. Szczególną uwagę poświęcono tendencjom w



rozwoju produkcji i handlu tych ważnych surowców przemysłu perfumeryjnego

i kosmetycznego.

Rozwój przemysłu kompozycji zapachowych i aromatów w Grasse

Philippe Massé, PRODAROM, Grasse, France

Evolution of the fragrance and flavour industry in Grasse

Referat prezentuje rozwój przemysłu kompozycji zapachowych i aromatów

spożywczych w Grasse od 1960 roku do czasów obecnych. Autor przedstawił

również akcję zmierzającą do uznania dziedzictwa perfumerii w Grasse przez

UNESCO jako dziedzictwa kulturalnego Francji i ludzkości. Obejmie ono

wiedzę o naturalnych surowcach zapachowych, ich przetwarzanie oraz

twórczość perfumiarzy.

SESJA 3. Rozwój biotechnologii i jej wpływ na przemysł substancji

zapachowych i aromatów

Czy paleta perfumiarza w przyszłości będzie oparta o geny?

Jason Kelly, Ginkgo Bioworks Inc., Boston, USA

“Will the perfumer's palette of the future be made up of genes?”

Perfumiarze i twórcy nowych organizmów zaczynają współpracę nad

organizmami, które będą wytwarzać nowe, skomplikowane substancje

zapachowe. Tym sposobem można uzyskać naturalne składniki kompozycji

zapachowych i aromatów, które są trudno dostępne z innych tradycyjnych

źródeł naturalnych. Biochemicy wspólnie z perfumiarzami mogą stworzyć

paletę substancji, których stosowanie było ograniczone dostępnością lub ceną,

ale też nowe substancje.



Od produkcji waniliny i szafranu przez fermentację drożdży do

wytwarzania skomplikowanych mieszanek dla przemysłu substancji

zapachowych i aromatów.

Pascal Longchamp, Evolva S.A., Reinach, Switzerland

From producing vanilin and saffron by brewing Yeats to generating comples

flavor and fragrances mixtures for the F&F industries.

Unikalne i skomplikowane składniki aromatów mogą być produkowane przy

pomocy procesów opartych na fermentacji. Jest to przełomowe odkrycie dla

przemysłu aromatów i zapachów, bo może stanowić początek uniezależnienia

od powszechnie stosowanych syntetyków, a także ograniczeń wynikających z

malejącej dostępności surowców naturalnych. Dodatkowo charakter procesu

fermentacji zapewnia całkowitą czystość produktów od stanowiących poważny

problem pestycydów, herbicydów i fungicydów stosowanych w ochronie roślin

olejkodajnych. Na przykładzie już produkowanej tą metodą waniliny autor

prezentuje możliwości zastosowania fermentacji do produkcji szerokiej palety

substancji zapachowych i aromatów.

Naturalne substancje zapachowe produkowane w procesie fermentacji.

Toine Janssen, Isobionics BV, Geleen, The Netherlands

“Natural aroma ingredients from fermentation production process”

Przemysł substancji zapachowych i aromatów stosuje w szerokim zakresie

olejki eteryczne jako istotne składniki, których unikalne właściwości zapachowe

nie dają się zastąpić produktami syntetycznymi. Technologia fermentacji,

podobna do warzenia piwa, pozwala otrzymywać naturalne substancje

zapachowe, których najistotniejszą cechą jest nieograniczona dostępność,

niezmienna jakość, wysoka czystość i stabilne, relatywnie niskie ceny,

niezależne od zbiorów. Dodatkowo wytwarzanie substancji zapachowych tą

metodą jest przyjazne dla środowiska.



SESJA 4: Postęp techniczny i społeczny w przemyśle olejków eterycznych

Pozostałości pestycydów w olejkach eterycznych – najnowsze badania

Dr. Jasmin Peschke, Weleda AG, Arleshlem, Switzerland

“Pesticide residues in essential oils – current findings”

Pozostałości pestycydów w olejkach eterycznych pojawiają się, jeśli są one

stosowane w uprawach roślin olejkodajnych. Dodatkowo zanieczyszczenia

mogą pojawiać się w procesie produkcji, magazynowania itd. Z badań wynika,

że zawartość pestycydów w olejkach w dużym stopniu zależy od technologii

wytwarzania i przetwarzania olejków. Np. w olejkach cytrusowych

otrzymywanych przez wytłaczanie pojawienie się pestycydów jest bardziej

prawdopodobne niż w olejkach destylowanych. Od 2000 r Niemieckie

Stowarzyszenie Producentów Leków prowadzi bazę danych pozostałości

pestycydów opartą o badania prowadzone przez członków stowarzyszenia.

Artykuł zawiera propozycje metod badania jakości, które gwarantują

bezpieczeństwo stosowania olejków. Jest to element szerokiej dyskusji nad

celowością wprowadzenia do Farmakopei Europejskiej odpowiednich przepisów

w tej sprawie.

Polimery projektowane do oczyszczania olejków eterycznych stosowanych

do aromatów spożywczych

Ecevit Yilmaz, PhD, MIP Technologies AB (a subsidiary of Biotage AB), Lund,

Sweden

“Designed polymers for purification of flavour oils”

Odpowiednio zaprojektowane polimery są grupą selektywnych adsorbentów z

selektywnością nakierowaną na adsorbcję określonych cząsteczek lub ich grup.

Proces wytwarzania tych polimerów koncentruje się na takim doborze

parametrów powierzchni adsorbującej, aby w procesie adsorpcji były

wychwytywane selektywnie substancje, które należy usunąć z produktu, albo te,



które należy wydzielić, jako indywidualne składniki. Takim przykładem są

adsorbenty, które pozwalają usunąć pestycydy z olejków eterycznych, bez

szkody dla ich właściwości organoleptycznych. Jest to główna zaleta tej

technologii w odróżnieniu od metod tradycyjnych, np. rektyfikacji, która zawsze

ma wpływ, na ogół niekorzystny na smak i zapach olejków. Autor prezentuje

kilka adsorbentów i procesów w zastosowaniu do wybranych olejków

eterycznych.

Od słabości do siły: Olejek bergamotowy z Kalabrii – studium przypadku

Gianfranco Capua, Capua 1880 Srl, Reggio Calabria, Italy and Stephen Weller,

IFRA, Brussels, Belgium

“From fragility to resilience: Calabrian bergamot – a case study”

Referat prezentuje wyniki stadium socjo-ekonomicznego pozytywnych skutków

uprawy bergamoty w Kalabrii dla warunków życia i przemysłu perfumeryjnego.

Studium pokazuje ogromne znaczenie współpracy lokalnych władz i wspólnot z

rolnikami, przetwórcami i użytkownikami olejku bergamotowego dla poprawy

warunków agrotechnicznych, ekonomicznych i zrównoważonego rozwoju. Sesja 5: Walne Zgromadzenie IFEAT

Referat medalowy IFEAT.

Badanie autentyczności olejków eterycznych przy pomocy zaawansowanych

metod analitycznych

Prof. Luigi Mondello, University of Messina, Sicily, Italy

“Authenticity of citrus essential oils through advanced analytical techniques”

Przemysł kompozycji zapachowych i aromatów spożywczych używa

cytrusowych olejków eterycznych ze względu na ich unikalne właściwości w

napojach, słodyczach, perfumerii, wyrobach chemii gospodarczej i wielu



innych. Wielkie zapotrzebowanie na te olejki powoduje, że wielu nieuczciwych

producentów i handlarzy fałszuje te olejki w celu obniżenia kosztów i

zwiększenia swoich zysków. Zafałszowania mogą przybierać różne formy, przy

czym postęp technologii, szczególnie w syntezie, powoduje, że w wielu

przypadkach zafałszowania nie są możliwe do wykrycia standardowymi

analitycznymi metodami. Autor prezentuje najnowsze metody analizy

chromatograficznej, opracowane na zlecenie producentów olejków cytrusowych,

które pozwalają w sposób obiektywny i bezsporny określić źródło olejku i

ewentualne zafałszowania.

SESJA 6: Wpływ “Arabskiej wiosny” w Północnej Afryce i zmiany we

Wschodniej Europie na przemysł olejków eterycznych

Arabska Wiosna i przemysł olejków eterycznych w Tunezji

Chedly Belkhodja, Les Vergers de Tunisie, Ben Arous, Tunisia

“The Arab Spring and Tunisia’s essential oils industry”

Arabska Wiosna zaczęła się w Tunezji. Po historycznych wydarzeniach w

Styczniu 2011 r. otworzyły się bramy do ogromnej fali politycznych,

ekonomicznych i społecznych zmian w regionie. Autor omawia wpływ tych

zmian na rolnictwo i przemysł związane z produkcją olejków eterycznych, które

stanowiły istotny element gospodarki Tunezji i innych krajów północnej Afryki.

Dotyczy to zagadnień agrotechniki, ochrony środowiska, zatrudnienia,

przepisów prawa i zrównoważonego rozwoju.

Egipskie olejki eteryczne a rewolucja.

Hussein A. Fakhry, A. Fakhry & Co., Cairo, Egypt

“Egyptian essential oils under revolution?”

Rewolucja styczniowa 2011 roku spowodowała szereg radykalnych zmian w

sytuacji polityczno-ekonomicznej Egiptu. Autor omawia wpływ zmian w skali



makro na niewielki, ale ważny element ekonomii kraju, jakim był i jest przemysł

olejków eterycznych. Zmienność i niestabilność sytuacji w Egipcie nie pozwala

z wystarczającą precyzją przewidzieć rozwoju wypadków, chociaż aktualnie

bezpośredniego wpływu sytuacji politycznej na ten przemysł nie ma.

Przegląd sektora olejków eterycznych w Maroku

Jalal Charaf, Les Arômes du Maroc, Casablanca, Morocco

“An overview of the Moroccan essential oils sector”

Przegląd obejmuje sytuację przemysłu olejków eterycznych w Maroku z

uwzględnieniem dorocznych zbiorów, wielkości eksportu, cen, wielkości

produkcji zarówno w małych firmach rodzinnych, jak i w skali przemysłowej,

zdolności produkcyjnych, jakości oraz tendencji rynkowych. Szczególną uwagę

autor poświęca olejkom z: rozmarynu, neroli, rumianku, mirtu, piołunu, mięty

polejowej, tymianku, lebiodki, róży, pomarańczy, absolutu jaśminu i oleju

arganowego. Omówiono zagadnienia rolnictwa, siły roboczej, ochrony

środowiska, przepisów prawa i zrównoważonego rozwoju. Rozwój tej branży w

Maroku ma duże szanse powodzenia.

Wpływ sytuacji geopolitycznej w regionie na krymskie i ukraińskie olejki

eteryczne

Jonpaul Howarth, Ultra International, Europe

“Crimean and Ukrainian essential oils and the impact of the geopolitical

conditions affecting the region”

Zmiany polityczne na Krymie od 2013 roku są przedmiotem zainteresowania

mediów i polityków. W bardzo niewielu publikacjach odniesiono się do

poważnej roli, jaką krymski przemysł olejków eterycznych odgrywa na rynkach

międzynarodowych. Podobnie wygląda sytuacja na Ukrainie. Autor prezentuje

aktualną sytuację producentów i handlu olejkami w tym regionie.



SESJA 7: Rozwój przemysłu olejków eterycznych na Bałkanach

Fot. 2 Autor dr Władysław S. Brud – Przewodniczący sesji 7 „Rozwój przemysłu olejków

eterycznych na Bałkanach”

Sektor olejków eterycznych, substancji zapachowych i aromatów

w Zachodnich Bałkanach

Ana Rangus, Arxfarm, Slovenia and Pharmanais, Serbia

“Essential oils and flavour/fragrance sector in West Balkan countries”

Fot. 3 Ana Rangus z Serbii w trakcie referatu „Sektor olejków eterycznych, substancji

zapachowych i aromatów w Zachodnich Bałkanach”

W referacie przedstawiono przegląd produkcji i handlu olejkami eterycznymi na

Bałkanach. Większość producentów to małe plantacje i destylarnie. W ostatnim

okresie notuje się pewien postęp i rozwój w uprawach i przerobie roślin



olejkodajnych, szczególnie z różnych rodzajów lawendy i kocanki.

Z drugiej strony nie wykorzystuje się w pełni możliwości organicznych upraw

roślin olejkodajnych. Produkcja kompozycji zapachowych i aromatów

spożywczych jest bardzo ograniczona.

Przegląd przemysłu olejków eterycznych w Turcji

Liat Murat Barbut, MG Gülçiçek International Fragrance Company, Turkey

“An overview of the essential oils industry in Turkey”

W referacie przedstawiono przemysł olejków eterycznych w Turcji. Podano

wielkości zbiorów i przerobu, uprawianego areału i lokalizacji poszczególnych

upraw, najnowsze zmiany w technologii produkcji i dane dotyczące eksportu. W

podsumowaniu podano ocenę rozwoju tego przemysłu w najbliższej przyszłości.

Przegląd upraw roślin olejkodajnych i przemysłu olejków eterycznych

w Albanii

Xhevit Hysenaj, Xherdo Ltd. and Essences Producers and Cultivators

Association (EPCA), Tirana, Albania and Marsela Luarasi, Agricultural

University of Tirana, Albania

“An overview of Albania’s medicinal aromatic plants and essential oils

industry”

Albania dysponuje niezwykle zróżnicowaną florą ponad 3250 odmian roślin (co

stanowi około 30% odmian roślin znanych w Europie). Rolnictwo jest

dominującym sektorem gospodarki Albanii. Z punktu widzenia przemysłu

olejków eterycznych ogromną rolę odgrywa bogactwo dziko rosnących roślin

olejkodajnych, m.in. szałwia, jałowiec, mirt, lebiodka, tymianek, lawenda,

sosna, jodła i wiele innych. Produkcja olejków eterycznych wynosi około 20 ton

rocznie. W referacie podano informacje dotyczące produkcji poszczególnych

olejków, wartości i kierunki eksportu, ceny, strukturę przemysłu, zatrudnienie,

oraz problemy ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.



Fot. 4 Xhevit Hysenaj z Albanii w trakcie referatu „Przegląd upraw roślin olejkodajnych i

przemysłu olejków eterycznych w Albanii”.

SESJA 8: Bioróżnorodność w branży kompozycji zapachowych

i aromatów spożywczych

Inwestycje w bioróżnorodność: wprowadzanie etyki permakultury

w bioprodukcję olejków eterycznych

Agnes Gendry-Hearn, Lush Handmade Cosmetics, UK

“Investing in biodiversity: incorporation of the ethics of permaculture into the

bioproduction of essential oils”

Ceny “naturalnych” surowców rosną, jest to rezultat zarówno rosnącego popytu,

jak i przyczyn wynikających ze zmian klimatycznych i degradacji ekologicznej

powodowanej konwencjonalnymi systemami agrotechnicznymi. Autorka

prezentuje możliwości, jakie mają firmy stosujące surowce naturalne z upraw

organicznych w regulowaniu i kontrolowaniu tej gałęzi produkcji. Celem jest

wprowadzenie do etyki przedsiębiorstw założeń permakultury:

„Troszcz się o Ziemię”, „Troszcz się o Ludzi”, „Dziel się Nadmiarem”



Stosunki między producentami zapachów i aromatów a ich klientami

John Wright, Flavour Consultant, Princeton, NJ, USA

“The relationship between F&F houses and their customers”

Stosunki między producentami kompozycji zapachowych i aromatów

spożywczych i ich klientami są bardzo skomplikowane i pełne nieporozumień i

braku zrozumienia branży. W rezultacie tracą wszyscy zainteresowani. Autor

prezentuje różne sposoby i działania, mające na celu zmianę tego stanu rzeczy.

SESJA 9: Zagadnienia prawne i nowe przepisy.

Naturalne substancje złożone w globalnym prawie roku 2014

Eric Angelini, Mane, Le Bar-sur-Loup, France

“Natural complex substances (NCS) in the global regulatory context in 2014”

Naturalne substancje złożone to określenie prawne obejmujące również olejki

eteryczne. Twórcy prawa na całym świecie w coraz większym stopniu starają się

przy pomocy nowych przepisów i ograniczeń zwiększyć „bezpieczeństwo”

konsumentów. Te przepisy i badania, na których się opierają, obejmują również

olejki eteryczne. Jest to proces trudny ze względu na niezwykle skomplikowany

charakter i skład naturalnych olejków eterycznych, szczególnie na ich

zmienność wynikającą z naturalnych przyczyn klimatycznych, glebowych i

innych, co utrudnia unifikację składu, a tym samym jakości, stanowiącej

podstawę regulacji prawnych. Zarówno w organizacjach przemysłu jak i

placówkach badawczych związanych z organami administracji wydającymi

odpowiednie przepisy trwają prace nad koordynacją prac w tej dziedzinie, które

mają na celu zarówno ochronę konsumentów jak i milionów producentów

olejków eterycznych na całym świecie.



Problemy techniczne i prawne olejków eterycznych z punktu widzenia

producenta napojów.

Dr. Edison Geromel, Coca-Cola Company, Atlanta, Georgia, USA

“Essential oil technical and regulatory issues – a beverage company perspective”

W referacie przedstawiono problemy, z jakimi spotykają się producenci

napojów bezalkoholowych, w których bardzo często stosuje się olejki eteryczne

jako składniki aromatów. Niezbędna jest bardzo bliska współpraca producentów

olejków i aromatów z ich użytkownikami w celu zapewnienia pełnego

bezpieczeństwa konsumentów.

Niektóre problemy organicznych olejków eterycznych i aromatów dziś i

jutro.

Tom Nizet, Certisys, Organic Certification (Bio), Brussels, Belgium

“A selection of important points for organic oils and aromas today and

tomorrow”

Autor omawia wymagania stawiane producentom organicznych olejków

eterycznych przez Europejską Dyrektywę 834/2007. W referacie przedstawiono

również aktualne prace legislacyjne w tym zakresie.

International Federation of Essential Oils and Aroma Trades Limited

SOFW, Dorfstrasse 40, 86470 Thannhausen, Germany Tel: +49 8281 799 40-44

| Fax: +49 8281 799 40-50 | [email protected] | www.ifeat.org Registered in

England & Wales with liability limited by guarantee under Company no.

01369368 VAT Registration No. GB 524 7879 10

Pełne teksty referatów będą dostępne poprzez stronę www.ifeat.org

Oprac. WSB



Dr Beta Radzi KARNAWAŁOWE INSPIRACJE

A kiedy przyjdzie zima - pod kołderkę tup, tup, i nos w nos, ręka w rękę, i nie trzeba nam słów…

M. K. Dąbrowski, Romantica, wyd. PRIMUM s.c. , 2009

Kiedy zima za oknem i przy zamkniętych oknach oglądamy smutny

pejzaż, warto wnieść do wnętrza domostwa świeże zapachy natury. Oto

karnawałowo-zimowe propozycje mieszanek olejków eterycznych do

nawaniania pomieszczeń:

Mieszanka cytrusowa Dr Beta K-I

Olejek grejpfrutowy 4 krople

Olejek pomarańczowy 3 krople

Olejek goździkowy z pąków 3 krople

lub gotową mieszankę Vapomix P-1 z serii Dr Beta

Mieszanka leśna Dr Beta K-II

Olejek sosnowy 4 krople

Olejek jałowcowy 3 krople

Olejek cedrowy 3 krople

lub gotową mieszankę Vapomix FS-1 z serii Dr Beta

10 kropli wybranej mieszanki należy wkropić do miseczki wypełnionej wodą w

kominku aromaterapeutycznym, zapalić świeczkę i odparować, co trwa około 20

minut. Pomieszczenie wypełni się naturalnym zapachem lasu lub jeśli chcemy

zapachem cytrusów przenoszących w ciepłe południowe klimaty. Mieszanki Dr

Beta I i II mogą też być stosowane do nawaniania sal balowych, dancingowych.

Dodadzą świeżości i uczynią karnawałowy wieczór jeszcze bardziej urokliwym.



Zanim wyjdziemy na zabawę karnawałową warto też poprawić sobie

nastrój i urodę. Do kąpieli aromaterapeutycznej warto zastosować olejki

eteryczne relaksujące, usuwające zmęczenie i dodające wigoru. Do wanny

wypełnionej ciepłą, ale nie gorącą wodą, można dodać 10 kropli poniższej

mieszanki i zanurzyć się w ciepłej kąpieli na 10 – 15 minut.

Mieszanka energetyzująca Dr Beta K-III do kąpieli

Olejek rozmarynowy 4 krople

Olejek mięty pieprzowej 3 krople

Olejek limetkowy 3 krople

lub gotową mieszankę Vapomix E-7 z serii Dr Beta

Aromaterapeutyczny masaż postawi na nogi, wygładzi skórę, która stanie

się miękka i przyjemna w dotyku. Masaż z poniższą mieszanką usunie

zmęczenie, odpręży, poczujemy się lekko, a skóra będzie gładka i naprężona.

Mieszanka odprężająca Dr Beta K-IV do masażu

Olejek geraniowy 3 krople

Olejek lawendowy 4 krople

Olejek drzewa różanego 3 krople

lub gotową mieszankę Vapomix R-7 z serii Dr Beta

5 kropli gotowej mieszanki należy rozpuścić w łyżce stołowej (10 ml)

naturalnego oleju roślinnego ze słodkich migdałów lub z nasion winogron. Taka

porcja wystarczy nam do masażu całego ciała.

Zimową porą zapachy natury wprowadzą nas w świat innych urokliwych miejsc,

a olejki eteryczne poprawią nastrój i dodadzą energii.

Używaj olejków tylko wysokiej jakości. Kupując olejki kieruj się ich

prawidłowym oznakowaniem wg nazewnictwa INCI:



Olejek grejpfrutowy (INCI: Citrus Grandis Oil)

Olejek pomarańczowy (NCI: Citrus Aurantium Dulcis Oil)

Olejek goździkowy z pąków (INCI: Eugenia Caryophyllus Oil)

Olejek sosnowy ( INCI: Pinus Sylvestris Leaf Oil)

Olejek jałowcowy (NCI: Juniperus Communis Fruit Oil)

Olejek cedrowy(INCI: Juniperus Virginiana Oil)

Olejek rozmarynowy (INCI: Rosmarinus Officinalis Leaf Oil)

Olejek mięty pieprzowej (INCI: Mentha Piperita Oil)

Olejek limetkowy (INCI: Citrus Aurantifolia Oil)

Olejek geraniowy (INCI: Pelargonium Graveolens Oil)

Olejek lawendowy (INCI: Lavandula Angustifolia Oil)

Olejek drzewa różanego (INCI: Aniba Rosaeodora Oil)

Dr Beta



Z ŻYCIA PTA

Z ŻYCIA PTA

W ostatnią sobotę września 2014 roku wybraliśmy nowe władze w Polskim

Towarzystwie Aromaterapeutycznym. Zainteresowanie członków PTA

wyborami było małe. Nie zgłosili się też żadni nowi kandydaci do startu w

wyborach do Zarządu PTA na kolejną czteroletnią kadencję 2014 – 2018 r.

Wybraliśmy członków Zarządu w składzie, który reprezentował PTA w

minionej kadencji, a więc:

dr inż. Iwona Konopacka-Brud – Przewodnicząca Zarządu

mgr Andrzej Lesiecki – V-ce Przewodniczący Zarządu

mgr Teresa Tańczyk – Członek Zarządu

W skład Komisji Rewizyjnej weszli:

mgr Tomasz Podgórski

dr inż. Ewelina Pióro – Jabrucka

Dorota Swacha

Plany Zarządu w zakresie programu działań w kolejnych latach dotyczą przede

wszystkim działalności edukacyjnej. Zarząd planuje uruchomienie kursów PTA

„Podstawy aromaterapii” w wersji on-line, co umożliwi dotarcie do większej

grupy potencjalnych słuchaczy. Ta forma studiowania i szkoleń cieszy się już

dużym zainteresowaniem i stała się popularna szczególnie u młodych ludzi.

Równolegle planujemy kontynuować szkolenia organizowane przez PTA w

sposób konwencjonalny na kursach stacjonarnych.



Fot. 1 i 2. W trakcie posiedzenia członkowie Zarządu i Komisji Rewizyjnej.

Kurs Aromaterapii

4 października 2014 r. zorganizowaliśmy kolejny kurs „Podstawy

Aromaterapii” w siedzibie FSZ Pollena-Aroma w Nowym Dworze

Mazowieckim. Program kursu (8 godzin wykładowych) obejmował następujące

zagadnienia:

- Historia aromaterapii, aromaterapia współczesna.

- Zmysł węchu, psychologia zapachu.

- Olejki eteryczne - jakość, normy, metody otrzymywania, zastosowanie w

aromaterapii wybranych olejków eterycznych.

- Sposoby sporządzania mieszanek olejków eterycznych - ćwiczenia.

- Rodzaje i sposoby przeprowadzania zabiegów aromaterapeutycznych.

W trakcie kursu słuchacze poznali mechanizm działania i budowę zmysłu

węchu, działanie terapeutyczne oraz pielęgnacyjne podstawowych olejków

eterycznych, rodzaje zabiegów i zalecane dawki olejków eterycznych w



aromaterapii. Zajęcia praktyczne polegające na samodzielnym tworzeniu

mieszanek olejków sprawiły słuchaczom dużą satysfakcję. Umiejętność doboru

olejków eterycznych w mieszankach zarówno z punktu widzenia ich

oddziaływania jak i cech zapachowych jest bardzo istotna w zabiegach

aromaterapeutycznych, które mają poprawić samopoczucie, ale również dać

przyjemność.

Fot. 3 W trakcie wykładów dr W. S. Bruda.

Fot. 4 Uczestnicy kursu w trakcie indywidualnych ćwiczeń opracowywania mieszanek olejków eterycznych.

Prezes Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego

Dr inż. Iwona Konopacka-Brud



KOMUNIKAT REDAKCJI Z dużą satysfakcją informujemy, że od roku 2012 Kwartalnik „Aromaterapia” został zakwalifikowany do systemu Kosmet Scientific & Marketing Literature Data Base of the IFSCC (International Federation of Societies of Cosmetic Chemists - Międzynarodowa Federacja Towarzystw Chemików Kosmetologów). System dostępny na stronach www.KOSMET.com jest bazą publikacji w czasopismach z dziedziny kosmetyki i pokrewnych. Baza zawiera angielskie tytuły i streszczenia publikacji oraz dane autorów. W ten sposób kwartalnik będzie dostępny znacznie szerszemu gronu czytelników z całego świata.

Wszyscy zainteresowani działalnością Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego mogą kontaktować się z Zarządem: tel. (22) 5041740, faks: (22) 5041703, e-mail: [email protected],

www.pta.org.pl lub listownie: 03-115 Warszawa, ul. Klasyków 10

http://www.kosmet.com/�


http://www.pta.org.pl/�



KONKURS „AROMATERAPIA I NAUKA 2015” Zarząd Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego zaprasza do udziału w VI edycji Konkursu Aromaterapia i Nauka. Kilka lat temu Zarząd PTA podjął inicjatywę nagradzania prac badawczych z zakresu aromaterapii. Nagroda Prezesa PTA w Konkursie Aromaterapia i Nauka przeznaczona jest dla autorów najlepszych prac magisterskich i licencjackich z zakresu badania olejków eterycznych i ich zastosowań w praktyce.

Konkurs „Aromaterapia i Nauka 2015” Nagroda Prezesa PTA

dla autora pracy: • magisterskiej • licencjackiej

z zakresu: badania olejków eterycznych i ich wykorzystania w zabiegach pielęgnacyjnych i aromaterapeutycznych.

Nagroda Główna dla autora Pracy Magisterskiej – 600,- zł Nagroda Główna dla autora Pracy Licencjackiej – 400,- zł oraz bezpłatna prenumerata kwartalnika Aromaterapia

Sponsorem nagrody dla autora pracy magisterskiej jest Przedsiębiorstwo

PPHU „KEJ” s.c. – producent wyrobów medycznych i olejków eterycznych.

Prace magisterskie i/lub licencjackie do konkursu należy nadsyłać do 30 października 2015 r. na adres Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego wraz z formularzem zgłoszenia. Prace oceniać będzie 3 osobowy zespół pod przewodnictwem Prezesa PTA. Wyniki konkursu ogłoszone zostaną do 30.12.2015 r. Wzór formularza przedstawiamy poniżej.

Zgłoszenie 1. Uczelnia (adres) ……………..…………………………………………………………. 2. Tytuł pracy……………………………………………………………………………. 3. Nazwisko i imię autora………………………………………………………………….. 4. Nazwisko i imię promotora (-ów)………………………………………………………. 5. Krótka recenzja pracy……………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………. Podpis Promotora Podpis Rektora ………………………………… …………………………………….. Miejscowość, data ……………………………………..



Kalendarium szkoleń

KURSY AROMATERAPII POD PATRONATEM PTA SZKOŁA MASAŻU MEDIKON zaprasza na kursy aromaterapii pod

patronatem Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego. Jego uczestnicy

otrzymują Certyfikaty Ukończenia Kursu wydawane przez PTA.

Najbliższy kurs planowany jest w I połowie 2015 roku

MEDIKON organizuje również profesjonalne, dwusemestralne szkolenia z

zakresu masażu.

W programie:

- anatomia i fizjologia człowieka,

- masaż klasyczny,

- kinezyterapia (metoda leczenia ruchem),

- masaż limfatyczny i segmentalny,

- masaż reflektoryczny stóp,

- masaż akupresurowy,

- elementy terapii manualnej,

-masaż aromaterapetyczny.

Zapisy oraz wszelkie informacje można uzyskać w Sekretariacie Studium:

01-052 Warszawa

ul. Anielewicza 24/46

tel. (022) 838 10 43

www.medikon.com.pl

Kolejny kurs „Podstawy aromaterapii” pod patronatem PTA planujemy

zorganizować jesienią 2015 r.

w siedzibie firmy Pollena-Aroma Nowy Dwór Mazowiecki, ul. Przemysłowa 14

informacje i zapisy: tel. 22 5041759, 608677305, e-mail: [email protected]

Zapraszamy !

http://www.medikon.com.pl/�




GDZIE KUPOWAĆ OLEJKI ETERYCZNE I KOSMETYKI PIELĘGNACYJNE Z SERII

BIAŁOBRZEGI - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. 11 Listopada 24, tel. (048) 613-38-92

BIAŁYSTOK - Apteka Cefarm Białystok, ul. Suraska 2, tel. (085) 742 04 53 - Apteka Biwal CH Auchan, ul. Produkcyjna 84, tel. (085) 664 72 43 - Pro-Orto Sklep Medyczny, ul. Słonimska 15/1 lok. 3, tel. (085) 732 09 05 - Aronia, ul. Legionowa 9/1, tel. (085) 742 29 97 - Medi-Soft, ul. Warszawska 38, (085) 732-36-69

BIELSKO-BIAŁA - NATURA, ul. Plac Wojska Polskiego 13, tel. (033) 812 43 01 - POLMED, ul. Widok 12, (033) 815-00-34 - AKMED, Al. Armii Krajowej 101, (033) 821-22-50

BYDGOSZCZ - Stowarzyszenie FLANDRIA, ul. Dworcowa 28, tel. (052) 345-43-97

CIECHANÓW - FHU MARABUT, ul. Sienkiewicza 32, tel. (23) 672-20-92

CZŁUCHÓW - Borkowscy S.C., Al. Wojska Polskiego 10/6, tel. (059) 834 18 49

ELBLĄG - MEDART, ul. Morszyńska 54, (055) 233-77-79 - Sklep Zielarsko-Drogeryjny, ul. Słoneczna 4, tel. (055) 235 30 03 - Wstąp Po Zdrowie, ul. Grobla Św. Jerzego 13, tel. (055) 236-27-00

GDAŃSK - Centuria, ul. Stary Rynek Oliwski 8, tel. (058) 552 30 47 - Natura, ul. Kusocińskiego 8, tel. 0602 826 637 - Melisa, ul. Wajdeloty 4, tel. 0601 629 660 - ORTMEDYK, ul. Biegańskiego 10 paw. 13, tel. (58) 305-69-43 - ORT-MEDICAL, ul. Św. Ducha 44, (058) 305-71-22

GDYNIA - Kocanka, ul. Krasickiego 5, tel. (058) 621 08 81 - Zdrowie, ul. Śląska 32, Tel (058) 661 45 57 - ARDA-Plus, ul. Wójta Radtkego 29/35, tel. (058) 620 04 36 - ORT-MEDICAL, ul. Starowiejska 13/15, tel. (058) 621-02-10

GŁOGÓW - KORIM, ul. Kościuszki 15a, tel. (76) 835-01-02

GLIWICE - Intern-Med, ul. Bohaterów Getta Warszawskiego 1, tel. (32) 231 93 14

GRUDZIĄDZ - Cedent, ul. Mickiewicza 5, tel. (056) 642 77 16

GORZÓW WIELKOPOLSKI - GOPRINTS, ul. Młodych 16, tel. (095) 737 17 38 - EKOMED, ul. Nadbrzeżna 1, tel. (095) 737-17-38 - DIPMED, ul. Drzymały 11, tel. (095) 735-25-10

INOWROCŁAW - Stowarzyszenie FLANDRIA, ul. Św. Ducha 20, (052) 355-05-64

JANKI - Cefarm Śląski, ul. Bacha 2, tel. (022) 711 30 59

JELENIA GÓRA - Naturalnie, I. Lewandowska, ul. Szkolna 12, tel. (075) 642 23 52

KALISZ - Lion-Office, ul. Górnośląska 40, tel. (62) 753-65-99

KATOWICE - Hornmedical, ul. Powstańców 12, tel.(032) 251 17 21 - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Zawiszy Czarnego 16A, tel. (032) 254 62 07 - Akson, ul Ziołowa 47, tel. (032) 202 53 22, 202 53 33 - Remedium, ul. Markiefki 90, tel. (032) 253 54 47

KOŁOBRZEG - Sklep Zielarsko Medyczny Vital, ul. Armii Krajowej 30a, tel. (094) 352 64 71

KIELCE - Dary Natury, ul. Paderewskiego 8a, tel. (041) 368 01 95



KONIN - Apteka Śródmiejska, Al. 1 Maja 15, tel. (063) 242 46 16 - Patron, ul. Zakładowa 5b, tel. (063) 246 77 52 - Med-Alko, ul. 1 Maja 3, tel (063) 245-71-60

KOSTRZYŃ - Sklep Medyczny, ul. Os. Mieszka I 41, tel. (095) 752 19 34

KRAKÓW - Naturalny Sklepik, ul. Krupnicza 8, tel. (012) 422 96 83 - Aloes, ul. Madalińskiego 17, tel. (012) 266 68 87 - Centrum Medyczne ASPEL, ul Bratysławska 2, tel. (12) 622-06-67 - Fundacja Pomoc Krakowskiemu Hospicjum, ul. Garncarska 11, tel (012) 423-25-91 - Fundacja Pomoc Krakowskiemu Hospicjum, ul. Białoruska15, tel (012) 265-74-87

- Sklep Medyczno-Rehabilitacyjny(F.H.Comfort Shoes), ul. Starowiślna 45, tel. (012) 421-72-03

LEGIONOWO - Eko Linia, ul. Sowińskiego 15a, (022) 767-36-87, www.naturadlazdrowia.pl

LESZNO - Bliżej Natury, ul. Chrobrego 6, tel. (065) 520 62 32 - Sklep Medyczny ESKULAP, ul. Jackowskiego 9, tel. (065) 526-84-13 - Sklep Medyczny MEDYK, ul. Wolności 23, tel. (65) 520-38-32

LUBLIN - Cezal Lublin, ul. Jaczewskiego 8, tel. (081) 742 57 46 - Medicus, ul. Biernackiego 9, tel. (081) 748 38 77 - MUSI, ul. Magnoliowa 2, tel. (081) 748 39 94, 747 45 25 - AMBULANS, ul. Staszica 5, tel. (81) 743-64-45 - Medicus, ul. Lubartowska 64, (81) 743-35-51

ŁOMŻA - Animed, Kazańska 10, tel. (086) 218 99 21 - Medic, Hipokratesa 2, tel. (086) 218 49 19

ŁÓDŹ - Ziołolecznicza Apteka Bonifratrów, ul. Kosynierów Gdyńskich 61a, tel. (042) 646 71 80 - Cudny Sklep, ul. Kościuszki 24, tel. (042) 631 03 00 - Aksel-Med, ul. Północna 42, tel. (042) 634 15 02 - ASTRO 3, ul. Wólczańska 27, tel. (042) 634 00 50 - Medprim, ul 6 Sierpnia 16, tel. (042) 635 73 09 - Apteka "Na Przełęczy" ul. Przełęcz 1 tel. (042) 679-34-88

ŁUKÓW - MEDICUS, Pl. Narutowicza 3, tel (25) 798-34-22

MŁAWA - Medi-Soft, ul. Kopernika 47, (23) 654-97-82

NOWY TARG - Al-MEDICA, ul. Krzywa 13, tel. (18) 264-64-39

NOWA RUDA - Salon Fryzjersko-Kosmetyczny, ul. Rynek 27, tel. (74) 872-23-98

NOWA SÓL - LEMAR, Pl. Wyzwolenia 2, tel. (68) 387-23-91 - Salon Fryzjersko-Kosmetyczny, ul. Rynek 27, tel. (074) 872 23 98

OLSZTYN - Lemar, ul. Grunwaldzka 8, tel. (089) 521 80 66

OPOLE - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Reymonta 23, tel. (077) 454 75 51

OSTROŁĘKA - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Gorbatowa 12, tel. (029) 764 79 94 - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Kilińskiego 33, tel. (029) 764 76 00

PIASECZNO - Apteka (AUCHAN), ul. Pulawska 46, tel. (22) 716 85 23 - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Sierakowskiego 2, tel. (22) 756-25-37

PIŁA - Tęczowy Świat, 1 Maja 6, 0504-28-23-24

PŁOCK - Szi-Bo Bożena Lewicka, ul. Królewiecka 15 a, tel. (24) 262-68-93 - DANA, ul. Rembielińskiego 3, tel. (24) 263-15-00 - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Bielska 43, tel. (24) 268-25-81

POZNAŃ - Zielarnia Officina Sanitatis, ul. Dąbrowskiego 10, tel. (061) 847 34 54

PRUSZKÓW - Drukarz-Zielarz, ul. Al. Woj. Polskiego 52 paw. 3 tel. (22) 728 32 51



PSZCZYNA - Bratek, ul. Poniatowskiego 1 B, tel. (32) 212-88-89

RADOM - Natura, ul. Traugutta 31/33, tel. (48) 363 13 80 - Polmol, ul. Malczewskiego 17 I 1, tel. (48) 381-49-49

RZESZÓW - Orto-Res, ul. Zamkowa 13/1, tel. (17) 853-58-54

SIEDLCE - New Art Med., ul. 3 Maja 28, tel. (25) 63-114-23

SKIERNIEWICE - Zielarnia Św. Stanisława, ul. Św. Stanisławaaa 4, tel. (046) 832 37 46 - Medprim, ul. Kopernika 5, tel. (046) 833 28 58

SŁUPSK - POD SŁOWIKIEM, ul. Hubalczyków 11, tel. (59) 840-32-50 - POD SŁOWIKIEM, ul. Kopernika 2, tel. (59) 840-05-76 - Żonkil, ul. Wojska Polskiego 18, tel. (059) 842 08 88

SOPOT - Herba-Sopot, ul. Podjazd 3, (58) 551-39-75

TARNÓW

- Atelier Piękności, ul. Krakowska 3/6, tel. (14) 622 25 4 - Sklep Zielarsko-Medyczny Mniszek, Klaudia Więcław, Najświętszej Marii Panny 9/1, tel. 509024609

TARNOWSKIE GÓRY - Sklep Bratek, ul Strzelecka 6, tel. (32) 285-39-76

TORUŃ - Waleriana, ul. Szczytna 11, (56) 651 72 08 - Ziola, ul. Gagarina 152, tel. (56) 651-72-08

WAŁCZ - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Kilińszczaków 37, tel. (67) 387-31-24 - Herba-Polonica, Bydgoska 11, tel. (67) 259-54-51

WARSZAWA - Apteka „Przy Orle”, ul. Bukowińska 22, tel (022) 406 02 44 - Apteka, ul. Jana Pawła II 15, Tel (022) 697 67 67 - Apteka Stołeczna, ul. Wojska Polskiego 58, Tel (022) 839 50 73 - Apteka „Kosma i Damian”, ul. Rynek Starego Miasta 17/19 tel (022) 831 17 84 - Apteka, CH Klif, ul. Okopowa 58/72, Tel (022) 531-45-33 - Apteczka Domowa ul. Zajączka 9A, tel. (022) 331 30 28 - Apteka, ul. Wąwozowa 23, tel. (022) 648 23 98 - Zielarnia Officina Sanitatis ul. Rakowiecka 5, tel. (022) 629 16 16 - Apteka Bursztynowa, ul. Skoczylasa 10/12, tel. (022) 818 70 65 - Apteka Cefarm Śląski, ul. Targowa 72 (Carrefour), tel. (022) 331 60 74 - Apteka Hipokrates, ul. Drogowa 5, tel. (022) 614 48 73 - Apteka Prima Pharma, ul. Powstańców Śląskich (Carrefour Bemowo), tel. (022) 569 71 17 - Apteka Przy Szembeka, ul. Grochowska 128, tel. (022) 610 51 92 - Apteka, ul. Puszczyka 9, tel. (022) 641 54 01 - Apteka, ul. Żuławskiego 4/6, tel. (022) 848 52 02 - Arnika, ul. Conrada 11/13, pawilon 3 (Pasaż Chomicz.), tel. (022) 864 94 16 - Daring, ul. Zwierzyniecka 8, tel. (022) 841 20 71, 841 20 72 - FAMA, ul. Pruszkowska 8A, tel. 0501 368 018 - HERBA-MED, ul. Nałęczowska 62, tel. (022) 842 07 65 - Herbamed, ul. Borowej Góry 3, tel. (022) 666 08 66 - Natura II, ul. Kondratowicza 4, tel. (022) 675 36 84 - NATURA, ul. Żelzna 74 (róg Chłodnej), tel. (022) 652 35 87 - Nieznany Świat, Kredytowa 1, tel. (022) 827 76 41 w. 209 - Sklep Zielarsko-Medyczny, Al. KEN 36 (Galeria Usyn.), tel. (022) 648 46 90 - Sklep Ezoteryczny Stragan, ul. Puławska 238 - Ziółko, ul. Kasprowicza 48, tel. (022) 834 40 69

WROCŁAW - Remedium, ul. Joannitów 10/12, tel. (71) 783-30-40 - Remedium, ul. Kamieńskiego (szpital), tel. (71) 327-01-80 - Medena, ul. B.Prusa 44, tel. (71) 793-00-88 - Pofam-Poznań, ul. Pułaskiego 42 E, tel. (71) 343-93-64 - Apteka RUBUS, ul. Siemieńskiego 18, tel. (71) 329-05-90 - Herbavit, ul. Krucza 112, tel. (71) 783-74-20 - Remedium, ul. Hirszfelda 12, tel. (71) 795-80-78



- Sklep Medyczny intern-Medica, ul Synowska 6B, tel (071) 789-33-55

ZIELONA GÓRA - Herba-Pol, ul. Miszka I 1, tel. (68) 325-30-37 - Medline, ul. Fabryczna 17, tel. (68) 320-23-78

ZAMOŚĆ - Herba-Natura, ul. Staszica 9, tel. (84) 627-09-54

ZŁOCIENIEC - Sklep Zielarsko-Medyczny, ul. Brzozowa 15, (94) 367-26-84, 0509-786-367

ŻARY - Sklep Zielarsko Medyczny Herba Desk, ul Przeładunkowa 2 (Kaufland), tel. (68) 36-36-188

HURTOWNIE:

BYDGOSZCZ - NEUCA, Szosa Bydgoska 56, 56 669 40 00 GDAŃSK - Toppik s.c. ul. Gryglewskiego 23 a, tel. (58) 556-00-77

KATOWICE - Polska Grupa Farmaceutyczna ul. Kolista 5, tel. (32) 205 37 45 - Farmacol S.A. ul. Rzepakowa 2, tel. (32) 208-06-56 - Medicare Sp. z o.o., ul. Łyskowa 9, tel. (32) 317-07-02

KIELCE - PZF Cefarm Kielce S.A. ul. Jagiellońska 70, tel. (41) 36-56-141

KONIN - Herb-Ax Barbara Adamkiewicz, ul. Kanałowa 4 (63) 242-81-49

LUBLIN - Slawex, ul. Budowlana 28, (81) 445 07 20 - LUBFARM S.A.,ul. Łęczyńska 43, 20-313 Lublin tel. 081/ 710 52 52

ŁĘCZYCA - Hurtap S.A., ul. Górnicza 2, (24) 721-25-13

ŁÓDŹ - Polska Grupa Farmaceutyczna S.A. , Łódź, ul. Zbąszyńska 1, tel. (42) 613 33 00

SZCZECIN - Cefarm Szczecin, ul. Ks. Ziemowita 10, tel. (91) 480 22 47

SWARZĘDZ - Galenica Pharma Sp. z o.o., ul. Rabowicka 15, tel. (061) 875 06 36

TORUŃ - Torfarm, S.A., ul. Szosa Lubicka 26/34, tel. (56) 669-40-00

WARSZAWA - CEFARM ul. Jana Kazimierza 16 - INTRA, ul. Odrowąża 11, tel. (22) 511-44-04

Uwaga: - część placówek posiada tylko wybrane produkty - część hurtowni działa na terenie całego kraju



Aromaterapia w praktyce

GDZIE KORZYSTAĆ Z USŁUG DYPLOMOWANYCH AROMATERAPEUTÓW?

DĄBROWSCY SA Sp. z o.o. CENTRUM MASAŻU

ul. Gimnastyczna 2C, Warszawa, (22)2927158, [email protected] ***

GABINET AROMATERAPII, Grażyna Kamieńska, Hotel Diament 78-132 Grzybowo k/Kołobrzegu, ul. Borkowska 6, tel. (094) 35 53 604,

609 515 551 ***

COSMET, Studio estetyki ciała, masaże aromaterapeutyczne, Roman Kriger, 87-100 Toruń, ul. Świętopełka 2e, tel. (056) 623 00 55, www.cosmet.pl

*** GABINET KOSMETYCZNY, Łucja Legun, Regina Bożek,

43-300 Bielsko-Biała, ul. 11 Listopada 60/62, p. I, tel. (033) 816 58 51 ***

GABINET MASAŻU LECZNICZEGO, Jerzy Foss, 87-720 Ciechocinek, ul. Zielona 21, tel. (054) 283 54 13, 0602 329 053,

www.jfoss.ciechocinek.pl ***

GABINET KOSMETYKI, STYLIZACJI I RELAKSACJI , Alina Komborska, 54-027 Wrocław, ul. Wielkopolska 36 a, tel. (071) 349 42 11

*** KLINIKA ULMED, Tomasz Kruk, masaże,

Warszawa – Jelonki, ul. Legendy 6d, tel. (022) 664 21 16, 664 57 48 ***

Fot. Archiwum


http://www.cosmet.pl/�

http://www.jfoss.ciechocinek.pl/�



Marek Zwierz, Gdynia, tel. (058) 624 72 55 ***

MASAŻE RELAKSUJĄCE SAUNA, Centrum Odnowy, Hotel Bristol, Warszawa, ul. Krakowskie Przedmieście 42/44, tel. (022) 625 25 25

*** P.H.U. BIOS, Mirosław Poznański. Zabiegi na terenie Trójmiasta, Elbląga i Bydgoszczy.

Wizyty domowe. Teł. 0501 754 144, 0602 277/234, teL/faks (058) 556 48 32 w godz. 8.00 - 10.00 ***

PRYWATNY GABINET MASAŻU, Andrzej Niemczyk, 93-035 Łódź, ul. Piotra Skargi 8/10 lok. 35, tel. 0606 641 443, (042) 684 05 88

*** STUDIO ZDROWIA I URODY ZEN, Autoryzowany Gabinet Aromaterapii, Andrzej Hentszel, Warszawa-Ursynów, ul. Migdałowa 10, tel. (022) 648 57 48

*** GABINET KOSMETYCZNY" PIĘKNOŚĆ DNIA" ul. Wita Stwosza 6, 40-036 Katowice,

tel. 607 985 541 www.pieknoscdnia.com.pl ***

GALERIA MASAŻU ANNA NOCOŃ, ul. Poleska 6, 40-733 Katowice, tel. 695 88 88 95 www.annanocon.pl

*** GABINET REHABILITACJI, SZKOŁA AKTYWNEGO RODZENIA PMDK w Otwocku , ul. Poniatowskiego 10, 22 499 33 39, www.mxplus.pl

*** ********************************************************************

Jeśli jesteś dyplomowanym aromaterapeutą PTA i prowadzisz gabinet, podaj nam jego adres i telefon. Udostępnimy bezpłatną reklamę.

http://www.pieknoscdnia.com.pl/�

http://www.annanocon.pl/�

http://www.mxplus.pl/�



KALENDARIUM

46 TH INTERNATIONAL

SYMPOSIUM

ON ESSENTIAL

OILS

46 – te MIĘDZYNARODOWE

SYMPOZIUM OLEJKÓW ETERYCZNYCH

13 – 16 września 2015

Lublin

www.iseo2015.org

KOMUNIKAT POLSKIEGO

TOWARZYSTWA AROMATERAPEUTYCZNEGO

COPERNICUS – The Scientific Journals Ranking System

Index Copernicus to system oceny czasopism naukowych, który został przyjęty dla naukowych czasopism polskich przez Komitet Badań Naukowych (KBN). Index Copernicus klasyfikuje czasopisma naukowe i czasopisma poglądowo – edukacyjne. Kwartalnik Aromaterapia jest uznany za czasopismo punktowane od kilkunastu lat i jest pozytywnie sklasyfikowany w systemie IC, również w roku 2013, m.in. za zakres merytoryczny, wartość wydawniczą, grafikę, stabilność wydawniczą i za patronat stowarzyszenia, Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego.

Aromaterapia Kwartalnik Polskiego Towarzystwa

Aromaterapeutycznego Rej. pras. 4942 ISSN 2082-9205

Wydawca: Pollena-Aroma Sp. z o.o. 03-115 Warszawa, ul. Klasyków 10

tel. 22 5041740, fax 22 5041703 [email protected]

REDAKTOR NACZELNA:

dr inż. Iwona Konopacka-Brud Sekretarz Redakcji: mgr Teresa Tańczyk

RADA REDAKCYJNA: Prof. dr hab. Zbigniew Janeczko

Dr inż. Władysław Brud ADRES REDAKCJI:

03-115 Warszawa, ul. Klasyków 10 tel. 22 5041789, fax 22 5041703

www.literatura.aromaterapia.pl [email protected]

Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów nie zamówionych.

Zastrzegamy sobie prawo skracania i adjustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.

Przedruk tekstów za zgodą redakcji

http://www.iseo2015.org/�


http://www.literatura.aromaterapia.pl/�




Informacja dla autorów Do publikacji w kwartalniku Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego przyjmowane są artykuły:

oryginalne, poglądowe oraz o charakterze informacyjnym. Prace akceptowane są przez Radę Redakcyjną. Prace w wersji elektronicznej oraz wydruk pracy należy przysyłać na adres Redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów i poprawek, które nie wpływają na treść merytoryczną pracy, oraz zmiany tytułów i umieszczania śródtytułów. Prace nie odpowiadające wymaganiom będą odsyłane autorom do poprawienia bez rozpatrzenia merytorycznego. Prace w kwartalniku PTA są publikowane w polskiej wersji językowej oraz ich abstrakty w wersji angielskiej. Prawa autorskie. Każdy manuskrypt musi zawierać podpisane przez wszystkich autorów oświadczenie: ,,0świadczam(y), że artykuł jest oryginalny, nie narusza praw autorskich ani innych praw własności stron trzecich; nie jest złożony do publikacji w innym czasopiśmie i nie był uprzednio publikowany. Po ukazaniu się publikacji podpisany(i) autor(rzy) przekazuje(ą) wszystkie prawa autorskie pracy (tytuł artykułu) PTA. Prawa autorskie. Wszystkie prawa autorskie przechodzą na PTA. Artykuły ani żadne ich fragmenty nie mogą być kopiowane i rozpowszechniane w żadnej formie (tradycyjnej czy elektronicznej) bez uzyskania pisemnej zgody PTA. Zgoda na przedruk (powielanie). Korespondencję dotyczącą przedruku lub powielania artykułów lub jakichkolwiek ich części należy kierować na adres PTA. PTA nie ponosi również żadnej odpowiedzialności za treść reklam umieszczanych na łamach Aromaterapii. Manuskrypt (cały w języku polskim) powinien być przygotowany w wersji elektronicznej. Strona tytułowa powinna zawierać: tytuł w języku polskim i angielskim, imiona i nazwiska autorów, nazwę instytucji, w których zatrudnieni są autorzy oraz adres autora do korespondencji, telefon i e-mail. Tytuł pracy powinien być zwięzły i jasny, nie powinien przekraczać 120 znaków. Streszczenia w języku polskim i angielskim powinny zawierać do 400 znaków. Streszczenia prac oryginalnych muszą zawierać następujące części: wprowadzenie, cel, materiał i metody, wyniki, wnioski. Słowa kluczowe (w języku polskim i angielskim) - nie więcej niż 7 słów kluczowych. Tekst. W tekście artykułów oryginalnych wyszczególnione powinny być następujące działy: wprowadzenie, cel, materiał i metody, wyniki, dyskusja. Nazwiska, nazwy łacińskie, np. roślin, drobnoustrojów oraz wyrazy obcojęzyczne należy wyróżnić kursywą. .

Skróty, symbole i jednostki. Bez objaśnień dopuszczalne są tylko powszechnie znane skróty. Skróty i symbole mało znane (ewentualnie tworzone przez autorów) muszą być przy pierwszym użyciu poprzedzone opisem (w nawiasie). Skrótów nie należy stosować w tytule pracy. Ryciny (rysunki, zdjęcia) - jeżeli zostały zaczerpnięte z publikowanych źródeł, autorzy muszą uzyskać zgodę właściwego wydawcy na ich wykorzystanie oraz zaznaczyć na końcu podpisu, z jakiego źródła pochodzą. Rysunki powinny być wykonane w programie Excel lub edytorów specjalistycznych. Zdjęcia muszą być najwyższej jakości, z podaniem autorów lub źródła z prawami do publikacji. Tabele powinny być ponumerowane liczbami rzymskimi, po których następuje krótki tytuł. Pod tabelą należy zamieścić wyjaśnienie skrótów używanych w tabeli. Piśmiennictwo należy cytować podając w tekście kolejne numery w nawiasach kwadratowych [1,2]. Informacje niepublikowane można przytaczać podając źródła informacji w tekście (w nawiasie). Kolejność pozycji piśmiennictwa powinna być zgodna z kolejnością cytowań, a nie z porządkiem alfabetycznym. Każda pozycja piśmiennictwa powinna zawierać: nazwiska i inicjały imion autorów (jeżeli praca ma więcej niż trzech autorów należy dodać ,,i wsp."), tytuł artykułu, skrót tytułu czasopisma, rok publikacji; numer tomu (ew. numer zeszytu. Adres do przysyłania artykułów: Redakcja Kwartalnika „Aromaterapia”, 03-115 Warszawa, ul. Klasyków 10, e-mail: [email protected] Termin nadsyłania artykułów jest cykliczny i nieprzekraczalny w terminie 6 tygodni od ukazania się kolejnego numeru, np. do numeru (1) Zima – do 15 listopada, do numeru (2) Wiosna –do 15 lutego, do numeru (3) Lato – do 15 maja, do numeru (4) Jesień – do 15 sierpnia. Informacje dla Czytelników Prenumerata. Cena prenumeraty wynosi 80 PLN rocznie. Cena pojedynczego egzemplarza: 25 PLN. Prenumeratę można zamówić na dowolną liczbę kwartałów, począwszy od dowolnego numeru - także wstecznie. Zamówienie można przesyłać na adres wydawcy : FSZ Pollena-Aroma, ul. Klasyków 10, 03-115 Warszawa, tel. 22 5041778, 602435771, [email protected] Kwartalnik można zakupić w formie pliku PDF na płycie CD na stronie www.drbeta.pl W zamówieniu należy podać wykaz zamawianych numerów, adres, na który egzemplarze wysłane zostaną pocztą oraz ew. dane do faktury.



http://www.drbeta.pl/�

Nr 1 (79), t.21 Zima‘2015...1 (79) t. 21 Zima’2015 Aromaterapia 6 łodydze wysokości 10-60 cm,...

Documents

Transcript of Nr 1 (79), t.21 Zima‘2015...1 (79) t. 21 Zima’2015 Aromaterapia 6 łodydze wysokości 10-60 cm,...