NOWELIZACJA PRAWA ENERGETYCZNEGO - IGG · Sp. z o.o. w Tarnowie wiceprzewodnicz¹cy rady...

MAGAZYN IZBY GOSPODARCZEJ GAZOWNICTWA

wrz

esie

ń 2

00

4

nr 3

cena 14 zł (w tym 7% VAT)

Rozmowa z Andrzejem Arendarskim,przewodnicz¹cyRady nadzorczej PGNiG S.A.

Temat wydania:

NOWELIZACJA PRAWAENERGETYCZNEGO

Temat wydania:

NOWELIZACJA PRAWAENERGETYCZNEGO

Rozmowa z Andrzejem Arendarskim,przewodnicz¹cymRady Nadzorczej PGNiG S.A.

60. rocznica wybuchuPowstania Warszawskiego

ISSN

173

2-65

75 I

ND

EKS

3864

64

60. rocznica wybuchuPowstania Warszawskiego

Politechnika Œl¹ska w GliwicachInstytut Techniki CieplnejZak³ad Termodynamiki i Energetyki Gazowej

W ramach 5. Programu Ramowego Unii Euro-pejskiej Instytut Techniki Cieplnej PolitechnikiŒl¹skiej w Gliwicach uzyska³ status CentrumDoskona³oœci w zakresie: optymalizacja, sy-mulacje i wp³yw na œrodowisko procesówi systemów energetycznych. Akronim projek-tu: OPTI_Energy. Wa¿niejsze zadania stawianeprzed projektem to: � wzmocnienie wspó³pracy z przemys³em, jed-

nostkami administracji publicznej oraz sa-morz¹dami w procesie integracji z Uni¹ Eu-ropejsk¹,

� wzmocnienie wspó³pracy z jednostkami od-powiedzialnymi za kszta³towanie politykienergetycznej i ekologicznej.

Zak³ad Termodynamiki i Energetyki Gazowejprowadzi dzia³alnoœæ naukowo-badawcz¹, dy-daktyczn¹, szkoleniow¹ oraz us³ugow¹ w szero-kim zakresie zagadnieñ zwi¹zanych z energety-k¹ ciepln¹, a w szczególnoœci energetyk¹ gazo-

w¹ oraz in¿ynieri¹ gazownicz¹. W obszarze za-interesowañ pracowników zak³adu znajduje siêzarówno problematyka badañ podstawowych,jak i analiz studialnych typu techniczno-ekono-micznego. Oferujemy nasz¹ pomoc i us³ugi przyrealizacji projektów w obszarze energetyki gazo-wej od opracowania koncepcyjnego i wstêpne-go studium wykonalnoœci do zaawansowanychanaliz technicznych i ekonomicznych.

Na stronach internetowych instytutu

http://www.itc.polsl.pl oraz http://www.itc.polsl.pl/centrum

znajd¹ Pañstwo informacje na temat aktualnych studiów podyplomowych, seminariów i szkoleñ adresowanych do pracowników przemys³u,

samorz¹dów lokalnych i innych instytucji.

Z a p r a s z a m y d o w s p ó ³ p r a c y

Rada Programowa

przewodnicz¹cy rady programowej Mieczys³aw Men¿yñski – wiceprezeszarz¹du, Karpacka Spó³ka GazownictwaSp. z o.o. w Tarnowie

wiceprzewodnicz¹cy rady programowejCezary Mróz – wiceprzewodnicz¹cy,Izba Gospodarcza Gazownictwa

Miros³aw Dobrut – dyrektor biura,Izba Gospodarcza Gazownictwa

Dariusz Jarczyk – g³. specjalista ds.dyspozycji i pomiaru gazu, Górnoœl¹skaSpó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. w Zabrzu

Tomasz £ubieñski – wiceprezes zarz¹du,Fundacja EKOGAZ

Jerzy Magas – kierownik Biura Taryf,Wielkopolska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.w Poznaniu

Marzena Majdzik – kierownik BiuraProgramowania Rozwoju, Inwestycji,Remontów i Zamówieñ Publicznych,Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. we Wroc³awiu

Agata Or³owska – specjalista ds. publicrelations, Pomorska Spó³ka GazownictwaSp. z o.o. w Gdañsku

W³odzimierz Kleniewski – pe³nomocnikds. public relations, Mazowiecka Spó³kaGazownictwa Sp. z o.o.

Piotr Rachtan – kierownik Dzia³u RelacjiWewnêtrznych, Polskie Górnictwo Naftowei Gazownictwo S.A.

Wydawca: Izba Gospodarcza Gazownictwa01-224 Warszawa, ul. Kasprzaka 25tel.+48 (22) 691 87 80tel./faks +48 (22) 691 87 81e-mail: [email protected]

Przygotowanie i opracowanie redakcyjne:Fundacja Klubu 50000-549 Warszawa, ul. Piêkna 24/26tel. +48 (22) 628 06 28, 625 56 04tel./faks +48 (22) 628 83 92e-mail: [email protected] lub [email protected]

Redaktor naczelny: Adam Cymertel. kom. 0 602 625 474e-mail: [email protected]

Redaktor prowadz¹cy: S³awomir Trzaskowskitel. kom. 0 606 209 719e-mail: [email protected]

Projekt graficzny: Jolanta Krafft-PrzeŸdzieckaDTP: BARTGRAFtel. +48 (22) 625 55 48e-mail: [email protected]

GAZ „NA PE£NY GAZ”

Polskie gazownictwo nigdy nie grzeszy³onadmiern¹ opiesza³oœci¹.W ostatnich kilkunastu latach przemianynabiera³y jednak corazwiêkszego tempa. Modernizacjom ulega³y uk³ady organizacyjnew strukturach PGNiG, zmieniali siê ludzie nadaj¹cy ton bran¿y,pojawia³y siê coraz nowoczeœniejsze urz¹dzenia i technologie,a wraz z nimi ulega³y zmianom normy oraz przepisy prawnei techniczne. Tempo przemian nie spada. Wrêcz przeciwnie.Po wejœciu do struktur unijnych nie tylko nabiera jeszcze wiêkszejprêdkoœci, ale tak¿e nowego wymiaru. Bran¿a gazownicza, tak jak ca³apolska gospodarka musi przystosowaæ siê do innych realiów.Nowelizacja ustawy ,,Prawo energetyczne’’, wydzielenie OperatoraSystemu Przesy³owego, tworzenie kodeksu sieci dystrybucyjnejoraz trzy nowe normy zak³adowe PGNiG S.A. dotycz¹ce stacji gazuto tematy wynikaj¹ce z liberalizacji rynku gazu ziemnego,o których informujemy w tym wydaniu ,,Przegl¹du Gazowniczego’’. Kluczowe przemiany s¹ oczywiœcie najwa¿niejsze, ale wokó³ nich toczysiê normalne gazownicze ¿ycie. Na szczêœcie ku prawnej normalnoœcizaczê³a zmierzaæ toczona od dawna wymiana argumentów pomiêdzygazownictwem a Urzêdem Dozoru Technicznego w sprawie poddaniadozorowi UDT gazoci¹gów przesy³owych i dystrybucyjnych.Gazownicze ¿ycie mo¿e ju¿ niebawem stanie siê nieco prostsze,choæ procesy inwestycyjne w dalszym ci¹gu komplikuj¹ inne zapisynaszego prawodawstwa, a niekiedy tak¿e nadmiernie ostrewewnêtrzne procedury. Ludzie polskiego gazownictwa nie mog¹ wiêcnarzekaæ na brak zajêæ, tym bardziej ¿e jesieñ to tradycyjny ju¿ okreswzmo¿onych prac inwestycyjnych i remontowych. Doba staje siê zbytkrótka, a czasu na œwiêtowanie i wspólne rozwa¿ania - takie jak choæbypodczas „naszych” Targów Techniki Gazowniczej EXPO-GAS – niestetycoraz mniej.

Cezary Mrózwiceprzewodnicz¹cy Rady Izby Gospodarczej Gazownictwa

p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 4 3

Staraniem Izby GospodarczejGazownictwa ukaza³ siêkatalogPOLSKIE GAZOWNICTWO 2004.Zawiera charakterystykêponad stu spó³ek, zgrupowanychw izbie oraz aktualne kontakty.Wydawnictwo mo¿na nabywaæ w siedzibieIzby Gospodarczej Gazownictwa(cena 50 z³/egz.)

Wydarzenia5 Z ¿ycia Izby Gospodarczej Gazownictwa

Temat wydania9 Nowelizacja prawa energetycznego – dr Jerzy Baehr, radca

prawny specjalizuj¹cy siê w us³ugach dla sektora energetycznego,omawia projekt nowelizacji prawa energetycznego

12 Opinie o projekcie nowelizacji: Urzêdu Regulacji Energetyki oraz Urzêdu OchronyKonkurencji i Konsumentów

Nasz wywiad13 Operacja w toku – rozmowa z Andrzejem Arendarskim, przewodnicz¹cym Rady

Nadzorczej PGNiG S.A.

Nauka16 Uszkodzenia sieci dystrybucyjnej przez stronê trzeci¹ – pracownicy

naukowi Instytutu Techniki Cieplnej Politechniki Œl¹skiej prezentuj¹ modelobliczania iloœci utraconego gazu wskutek awarii

19 Znicze pamiêci – rzecz o udziale Mazowieckiej Spó³ki Gazownictwaw obchodach 60. rocznicy Powstania Warszawskiego

Prawo20 Nowe wymagania – Krystyna Kuchta, kierownik Dzia³u Przepisów

Technicznych w PGNiG – Przesy³ Sp. z o.o. przedstawia wyniki pracyZak³adowej Komisji Normalizacyjnej PGNiG S.A. dostosowuj¹cej zak³adowenormy do przepisów unijnych

Technika i nowoczesne technologie22 Mierzyæ jak najlepiej – rzecz o najnowszym urz¹dzeniu firmy Plum, przeliczniku

MacBat II z wydajnym systemem mikroprocesorowym

24 Sieæ na celowniku terrorystów – prezentacja modelu symulacji dynamicznej,pozwalaj¹cej na optymalizacjê bezpieczeñstwasieci gazowych wobec ewentualnych zagro¿eñterrorystycznych

Fotoreporta¿26 Expo-Gas 2004 – relacja z Targów Techniki

Gazowniczej w Kielcach oraz konfrencjizorganizowanej przez Izbê Gospodarcz¹Gazownictwa

Grupa Kapita³owa PGNiG S.A.30 Jest bezpieczniej – ocena stanu

bezpieczeñstwa i higieny pracy w PGNiG S.A.32 Klasyczna produkcja gazu miejskiego

w Miêdzylesiu to ju¿ historia – Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa34 Komfort od rêki – Górnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa36 Strategiczna Karta Wyników – Karpacka Spó³ka Gazownictwa38 Gazoci¹g dla firm LEK – Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa40 Dlaczego warto mieæ strategiê – Pomorska Spó³ka Gazownictwa42 Jenolita struktura oddzia³ów – Wielkopolska Spó³ka Gazownictwa

Osobowoœæ44 Ktoœ, kto zosta³ Kimœ... – o drodze zawodowej Mieczys³awa Kaczmarczyka, by³ego

szefa PGNiG, a obecnie prezesa fundacji EKOGAZ

Historia46 Smok Wawelski jak nowy! – o instalacji wewn¹trz Smoka Wawelskiego, dziêki której

gaz zionie ogiem na ¿yczenie

Gaz i sport48 Gra – wra¿enia debiutanta z Mistrzostw Polski GK PGNiG S.A. w tenisie

Zdjêcie na ok³adce: Krzysztof Wojciewski oraz PBG S.A. i archiwa spó³ek gazowniczych

S p i s t r e œ c i

46

12

19

26

4 p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 4

Projektnowegorozporz¹dzenia– w sprawiewarunkówtechnicznychpodlegaj¹cychdozorowitechnicznemu– zostaniew najbli¿szymczasieskierowanydo RadyMinistrów.

WYDARZENIA

Minione trzy miesi¹ce – mimo wakacji –by³y dla izby okresem intensywnej pracy.Zapocz¹tkowa³y go odbywaj¹ce siê podkoniec czerwca Targi Techniki GazowniczejEXPO-GAS 2004 w Kielcach oraz towarzy-sz¹ca im konferencja, które sta³y siê naj-wiêksz¹ i najbardziej presti¿ow¹ bran¿ow¹imprez¹ roku 2004.

Targi Techniki Gazowniczej by³y miej-scem kreowania i propagowania nowychrozwi¹zañ technologicznych, stanowi³y fo-rum wymiany opinii i doœwiadczeñ dla firmbran¿y gazowniczej oraz umo¿liwi³y nawi¹-zanie i rozwijanie wspó³pracy.

Jeœli chodzi o liczbê osób bior¹cychudzia³ w targach, to zgodnie ze sprawozda-niem sporz¹dzonym przez wspó³organiza-tora targów wynios³a ona 854 osoby, z te-go zwiedzaj¹cych osób zarejestrowano426, uczestników konferencji – 211, przed-stawicieli prasy – 12, przedstawicieli wy-stawców – 205.

Uczestnicy Targów Techniki Gazowni-czej w Kielcach zadowoleni byli z bardzodobrego po³o¿enia, odpowiedniej po-wierzchni wystawienniczej (klimatyzowanahala), mi³ej obs³ugi oraz stosunkowo du¿ejjak na pierwsz¹ edycjê liczby wystawcówi licznych imprez towarzysz¹cych. Wiêk-szoœæ uczestników wyrazi³o chêæ uczestnic-twa w kolejnej edycji targów.

W ramach targów zorganizowaliœmykonferencjê pt. „Nowe otwarcie przedsiê-biorstw sektora gazownictwa. Warunkifunkcjonowania w Unii Europejskiej”. Pod-czas otwarcia konferencji wrêczono dyplo-my absolwentom Podyplomowego StudiumMened¿erskiego „Europejski Model Zarz¹-dzania”, organizowanego przez Izbê Go-spodarcz¹ Gazownictwa wspólnie z Cen-trum Szkolenia Gazownictwa BUD-GAZ Sp.z o.o. w porozumieniu z Gdañsk¹ Fundacj¹Kszta³cenia Mened¿erów i Wy¿sz¹ Szko³¹Przedsiêbiorczoœci i Zarz¹dzania im. L. KoŸ-miñskiego.

Zakres tematyczny konferencji, zwi¹za-ny ze zmianami w dzia³alnoœci ca³ej bran¿yenergetycznej, a szczególnie w funkcjono-waniu rynku gazu, g³ównie za spraw¹ No-wej Dyrektywy Gazowej, cieszy³ siê du¿ymzainteresowaniem i uznaniem wœród przed-stawicieli bran¿y gazowniczej oraz stwo-

rzy³ platformê do wymiany pogl¹dówi dyskusji.

Konferencjê uœwietni³a obecnoœæ liczniereprezentowanych przedstawicieli firm pro-jektowych, wykonawczych, produkcyj-nych, handlowych, instalacyjnych i dystry-butorów gazu dzia³aj¹cych w Polsce.

Pozytywnie oceniono przygotowanie,organizacjê i atmosferê imprez towarzysz¹-cych targom, tj. wieczoru plenerowego,który odby³ siê w skansenie-muzeum wsikieleckiej w Tokarni oraz wieczoru galowe-go w hotelu EXBUD, w którym wrêczonomedale i wyró¿nienia kielceckich targów.

Ju¿ dzisiaj zapraszamy Pañstwa doudzia³u w II edycji Targów Techniki Gazow-niczej Kielce 2005, które odbêd¹ siê 27-29kwietnia 2005 r.

Du¿ym sukcesem w dotychczasowychstaraniach izby w sprawie dotycz¹cej Urzê-du Dozoru Technicznego i nadzoru nad ga-zoci¹gami by³o uzyskanie moc¹ pismaz 6 lipca 2004 r. ze strony Ministerstwa Go-spodarki i Pracy informacji o decyzji sekreta-rza stanu w MGiP – Jacka Piechoty o: wy³¹-czeniu z zakresu regulacji objêtych rozpo-rz¹dzeniem Rady Ministrów z 10 lipca 2002 r.w sprawie rodzajów urz¹dzeñ podlegaj¹-cych dozorowi technicznemu (Dz.U. nr 120,poz. 1021 z póŸn. zm.) – ruroci¹gów prze-sy³owych w czêœci stanowi¹cej przewodyrurowe i systemy przewodów do przesy³a-nia dowolnych p³ynów z instalacji do insta-lacji. Podjêto równie¿ decyzjê o odst¹pieniuod wydania dla tej czêœci ruroci¹gów wa-runków technicznych dozoru technicznegow zakresie ich projektowania i wytwarzania,uznaj¹c tym samym za wystarczaj¹ce do-tychczasowe warunki techniczne wydanena podstawie ustawy „Prawo budowlane’’.

Podjêta przez ministra Jacka Piechotêdecyzja, mamy nadziejê, ostatecznie za-koñczy trwaj¹cy kilka lat problem dublowa-nia siê prawa i jest zgodna zarówno z pra-wem krajowym jak i regulacjami prawa eu-ropejskiego, zawartymi w dyrektywie97/23/WE. Z dostêpnych nam informacjiwynika, i¿ przygotowany przez Departa-ment Polityki Przemys³owej projekt rozpo-rz¹dzenia zmieniaj¹cego rozporz¹dzeniew sprawie warunków technicznych podle-gaj¹cych dozorowi technicznemu zostanie

Z ¿ycia Izby Gospodarczej Gazownictwa

Miros³aw Dobrut,dyrektor biuraIzby GospodarczejGazownictwa


Z kraju...

� W dniach 16-18 czerwca w Za-kopanem – Koœcielisku odby³o siê kolejneju¿ sympozjum pt. „Marketing w gazow-nictwie”. Organizatorem imprezy by³oStowarzyszenie Naukowo-Techniczne In-¿ynierów i Techników Przemys³u Nafto-wego i Gazowniczego, Oddzia³ Krakow-ski oraz Karpacka Spó³ka Gazownictwa –Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Krakowie.Spotkanie zgromadzi³o 200 osób zwi¹za-nych bezpoœrednio z marketingiem lubszerzej rozumian¹ problematyk¹ pozy-skania, obs³ugi i utrzymania klientaw bran¿y gazowniczej. Podstawowymcelem sympozjum by³o stworzenie mo¿li-woœci wymiany dotychczasowych do-œwiadczeñ na temat marketingu w bran¿ygazowniczej zarówno w naszym kraju,jak i Unii Europejskiej oraz integracja ka-dry zarz¹dzaj¹cej.

� 22 czerwca zosta³ podpisany listintencyjny pomiêdzy PrzedsiêbiorstwemKomunikacji Miejskiej Sp. z o.o. z siedzi-b¹ w Tychach a Górnoœl¹sk¹ Spó³k¹ Ga-zownictwa Sp. z o.o. z siedzib¹ w Zabrzu.Stanowi to podstawê do rozpoczêcia pro-jektu zmierzaj¹cego do poprawy stanuekologicznego regionu poprzez wprowa-dzenie sprê¿onego gazu ziemnego do za-silania autobusów. Przewiduje siê pozy-skanie taboru autobusowego z silnikaminapêdzanymi sprê¿onym gazem ziem-nym oraz budowê stacji tankowania sprê-¿onym gazem ziemnym w Tychach. War-to dodaæ, ¿e projekt ten uzyska³ poparciew³adz miejskich, które zadeklarowa³yswoj¹ pomoc w pozyskaniu œrodków fi-nansowych z funduszy Unii Europejskiej.

� 22 czerwca w Gdañsku zosta³opodpisane porozumienie o wspó³pracypomiêdzy Pomorsk¹ Komunikacj¹ Samo-chodow¹ Sp. z o.o. z siedzib¹ w Wejhe-rowie a Pomorsk¹ Spó³k¹ GazownictwaSp. z o.o. z siedzib¹ w Gdañsku.

Celem porozumienia jest stworzeniena terenie Pomorza obszarów o zmniej-szonej emisji i poziomie ha³asu. Porozu-mienie przewiduje zaprojektowanie od-powiednich rozwi¹zañ komunikacyjnychdla wybranych obszarów regionu, w tymwprowadzenie specjalnych linii autobuso-wych, obs³ugiwanych przez autobusy za-silane sprê¿onym gazem ziemnym.W tym celu zostanie zbudowana stacja

WYDARZENIA


w najbli¿szym czasie skierowanydo Rady Ministrów. Wierzymyi dok³adamy ze swojej stronywszelkich starañ, by zwi¹zanyz tym proces legislacyjny zosta³mo¿liwie szybko zakoñczony.

By³ to równie¿ czas intensyw-nych prac w izbie i spó³kach dys-trybucyjnych nad dokumentem:„Kodeks sieci dystrybucyjnej –instrukcja ruchu i eksploatacjisieci dystrybucyjnej”, który jestpodstawowym opracowaniemdefiniuj¹cym relacje pomiêdzywydzielonymi 1 lipca 2004 r.operatorami systemu dystrybu-cyjnego i u¿ytkownikami syste-mu. Koncepcja kodeksu zosta³aju¿ opracowana i oddana do za-opiniowania spó³kom dystrybu-cyjnym. Prace w tym zakresiebêd¹ dalej postêpowaæ w nor-malnym trybie, zgodnie z przyjê-tym harmonogramem.

Du¿ym sukcesem dla firmzrzeszonych w izbie by³o równie¿wydanie na pocz¹tku lipca br.pierwszej edycji katalogu firmgazowniczych, w którym zosta³yzamieszczone aktualne informa-cje na temat firm cz³onkowskichizby. Chcieliœmy, aby katalog„Polskie Gazownictwo 2004”by³ rodzajem kompetentnegoi aktualnego przewodnika po fir-mach naszej bran¿y. Poprzedzo-ny wstêpem i zbiorem wypowie-dzi znanych specjalistów na te-mat obecnej kondycji gazownic-twa i mo¿liwoœci jego rozwoju,stanowi jednoczeœnie swoistekompendium wiedzy na tematbran¿y.

G³êboko wierzymy, i¿ toatrakcyjne edytorsko i starannieprzygotowane pod wzglêdemmerytorycznym wydawnictwoprzyniesie satysfakcjê namwszystkim, przyczyniaj¹c siê tymsamym do szerokiej popularyza-cji firm zrzeszonych w izbie. Ka-talog jest dostêpny do nabyciaw biurze izby w cenie 50 z³/eg-zemplarz.

Korzystaj¹c z okazji, chcieli-byœmy równie¿ przypomnieæPañstwu oraz zaprosiæ do odwie-dzenia odbywaj¹cych siê w War-

szawie w dniach 22-24 wrzeœnia2004 r. Targów NAFTA – GAZ2004.

Szczególnie serdecznie za-praszamy Pañstwa do udzia³uw organizowanej 24 wrzeœnia br.przez izbê w ramach targówkonferencji pt. „Nowoczesneprocesy u¿ytkowania i eksplo-atacji paliw gazowych”. Równo-czeœnie wszystkich zaintereso-wanych informujemy, i¿ podczastargów izba tradycyjnie równie¿w tym roku, bêdzie mia³a w³asnestoisko, do odwiedzenia któregoserdecznie zapraszamy.

Izba Gospodarcza Gazownic-twa zaanga¿owana jest równie¿we wspó³pracê z Komisj¹ Gospo-darcz¹ Sejmu RP i jej podkomi-sjami, zajmuj¹cymi siê noweliza-cj¹ prawa energetycznego, którew najbli¿szym czasie powinnobyæ przyjête przez Sejm RP.

Maj¹c na uwadze du¿e zapo-trzebowanie oraz zainteresowa-nie, jakie towarzyszy³o z Pañstwastrony Studium Mened¿erskiemu„Europejski Model Zarz¹dza-nia”, chcielibyœmy poinformo-waæ, i¿ od wrzeœnia br. rusza je-go druga edycja. Wszystkim za-interesowanym przypominamy,i¿ studium adresowane jest docz³onków zarz¹dów i rad nadzor-czych spó³ek, dyrektorów, kadrykierowniczej oraz wysokiej klasyspecjalistów firm gazowniczychi wspó³pracuj¹cych z gazownic-twem. Celem studium jest przy-gotowanie jego s³uchaczy dostrategicznego zarz¹dzania po-trzebnego polskiej firmie doutrzymania siê na konkurencyj-nym rynku miêdzynarodowympoprzez przybli¿enie modelu eu-ropejskiego zarz¹dzania. Dodat-kowe informacje na temat stu-dium s¹ dostêpne w biurze IGG.

Na koniec chcielibyœmy Pañ-stwa poinformowaæ, i¿ od sierpniabr. „Przegl¹d Gazowniczy” jest do-stêpny do nabycia w sieci „RUCH”w cenie 14 z³ za egzemplarz.

Jeszcze raz dziêkujemy wszyst-kim za wspó³pracê i ¿yczymy przy-jemnej, pogodnej jesieni. �

Miros³aw Dobrut

tankowania sprê¿onego gazu ziemnego,umo¿liwiaj¹ca tankowanie autobusów za-silanych ekologicznym paliwem. PSG pla-nuje uruchomiæ stacjê ju¿ w przysz³ym ro-ku. Do tego czasu PKS (Pomorska Komu-nikacja Samochodowa) czêœciowo prze-stawi tabor autobusowy z oleju napêdo-wego na sprê¿ony gaz ziemny.

�� 1 lipca – zgodnie z Dyrektyw¹Gazow¹ – Polskie Górnictwo Naftowei Gazownictwo S.A. wydzieli³o ze swoichstruktur spó³kê PGNiG Przesy³ Sp. z o.o.,która bêdzie pe³niæ funkcjê OperatoraSystemu Przesy³owego.

W niektórych krajach Unii Europej-skiej, zgodnie z zapisami Dyrektywy Ga-zowej 2003/55/EC, funkcjonuj¹ ju¿ ope-ratorzy krajowych systemów przesy³o-wych, m.in. w Niemczech, Danii, Holandii,Francji i W³oszech.

W niemieckiej firmie gazowniczejRuhrgas AG operator systemu przesy³o-wego Ruhrgas Transport AG & Co. KG(RGT), bêd¹cy w 100 proc. w³asnoœci¹Ruhrgas AG, zosta³ wydzielony prawniew styczniu 2004. Do spó³ki nie wniesionomaj¹tku w postaci sieci przesy³owych. Ka-pita³ w³asny firmy wynosi 100 mln euro.W Ruhrgas Transport AG & Co. KG za-trudnionych jest 50 osób. Firma jest od-powiedzialna za ca³oœæ dzia³alnoœci przesy-³owej, a wiêkszoœæ funkcji zlecona jest nazewn¹trz.

Duñski DONG prawnie wydzieli³operatora systemu przesy³owego – firmêGASTRA A/S – 1 marca 2004 r. Firma jestw 100 proc. w³asnoœci¹ pañstwa duñskie-go. Spó³ka posiada czêœæ maj¹tku siecio-wego. Dzia³alnoœæ magazynowa oraz ga-zoci¹gi wydobywcze nie zosta³y przekaza-ne do OSP.

Holenderska firma gazownicza N.V.Nederlandse Gasunie wydzieli³a organi-zacyjnie operatora systemu przesy³owego– Gastransport Services – 1 stycznia 2002r. 50 proc. udzia³ów jest w³asnoœci¹ pañ-stwa holenderskiego, a po 25 proc. udzia-³ów maj¹ firmy Shell i Exxon.

Francuski Gaz de France prawnie wy-dzieli³ operatora systemu przesy³owego1 lipca 2004 r. Operator jest w 100 proc.w³asnoœci¹ firmy GdF. Do firmy pe³ni¹cejrolê operatora systemu przesy³owegowniesiono czêœæ maj¹tku GdF w postacisieci przesy³owych.

Najwczeœniej operator systemu prze-sy³owego – firma Snam Rete Gas – zosta³wydzielony prawnie we W³oszech, bo

1 stycznia 2003 r. W³aœcicielem 100 proc.akcji jest gazownicza firma ENI. Operatorjest w³aœcicielem 90 proc. wszystkich sieciprzesy³owych we W³oszech i odpowiadaza ca³oœæ dzia³alnoœci przesy³owej. Wiêk-szoœæ funkcji jest realizowana bezpoœred-nio przez spó³kê Snam Rete G.

� Lipiec – Wychodz¹c naprzeciwswoim klientom, Zarz¹d MazowieckiejSpó³ki Gazownictwa podpisa³ umowêz sieci¹ punktów p³atniczych UniKasai Moje Rachunki, stanowi¹cych wygodn¹dla klientów formê dokonywania op³at.

P³atnoœci w sieciach UniKasa i MojeRachunki dokonywane s¹ w analogicznysposób jak na poczcie lub w banku z t¹jednak ró¿nic¹, i¿ klient nie musi wy-pe³niaæ formularzy przelewu. Podsta-w¹ realizacji p³atnoœci jest kod kresko-wy, umieszczony na formularzu wp³a-ty, zawieraj¹cy dane konieczne douruchomienia p³atnoœci. Po wniesieniuop³aty widniej¹cej na fakturze, klientotrzymuje w zamian paragon, bêd¹cydowodem potwierdzaj¹cym dokona-nie zap³aty za gaz. (Ÿród³o: serwis in-ternetowy MZG).

� Lipiec – Szwedzko-szwajcarskikoncern ABB podpisa³ z EuRoPol Gazemi Bartimpexem kontrakt o wartoœci 96 mlndolarów na budowê kolejnej t³oczni gazuna polskiej czêœci gazoci¹gu jamalskiego.T³ocznia powstanie w Zambrowie i zosta-nie uruchomiona pod koniec przysz³egoroku. EuRoPol Gaz wystêpuje w umo-wach w roli inwestora, a Bartimpex jakogeneralny wykonawca. W styczniu ABBpodpisa³o ju¿ z obydwoma firmami kon-trakt za 190 mln dolarów na budowêt³oczni gazu w Ciechanowie i Szamotu-³ach. Te trzy kolejne t³ocznie – w sumie za286 mln dolarów – pozwol¹ zwiêkszyæmoce przesy³owe polskiej czêœci gazoci¹-gu z ponad 20 mld m szeœc. do oko³o33 mld m szeœc. rocznie. Zgodnie z pol-sko-rosyjskimi porozumieniami rz¹dowy-mi, polska strona mo¿e z gazoci¹gu od-bieraæ 2,9 mld m szeœc. gazu. Ponad 90proc. mocy gazoci¹gu bêdzie wiêc prze-znaczone dla tranzytu przez Polskê rosyj-skiego gazu do Niemiec. (Ÿród³o: ,,GazetaWyborcza’’)

� 6 sierpnia – Rada nadzorczaspó³ki Budownictwo Naftowe Naftomon-ta¿ Sp. z o.o. w Kroœnie podjê³a uchwa³êo powo³aniu nowego zarz¹du spó³ki Naf-tomonta¿. Prezesem zarz¹du zosta³ Ry-szard Scheibinger, który od 2001 roku by³

prezesem zarz¹du spó³ki Nafta-Gaz-Serwis w Sanoku, a wczeœniej kierowa³Oœrodkiem Zaplecza Technicznego Od-dzia³u Sanockiego Zak³adu GórnictwaNafty i Gazu PGNiG.

Jednoczeœnie odwo³ano dotychczaso-wy zarz¹d spó³ki: prezesa zarz¹du JózefaPalacza i cz³onków zarz¹du – Wac³awaSzczudlika oraz Leszka Janusza.

� 10 sierpnia Urz¹d RegulacjiEnergetyki pozytywnie rozpatrzy³ wniosekPolskiego Górnictwa Naftowego i Gazow-nictwa S.A. i szeœciu spó³ek dystrybucyj-nych o przed³u¿eniu terminu obowi¹zy-wania obecnej taryfy gazowej. Zgodniez decyzj¹ URE, taryfa obowi¹zywaæ bê-dzie do koñca 2004 r.

� 10-11 sierpnia – w Polañczyku,nad jeziorem Soliñskim, odby³ siê festyn¿eglarski, którego organizatorem by³ klub¿eglarski Naftowiec. W imprezie starto-wa³o ok. 60 jachtów oraz ok. 1000 osób.Jest to cykliczna impreza, organizowanaod 5 lat. W trakcie festynu odby³y siê trzy

biegi regatowe, w tym: bieg o Puchar Pre-zesa PGNiG S.A., bieg o Puchar Dyrekto-ra Sanockiego Zak³adu Górnictwa Naftyi Gazu oraz bieg o puchar Dyrektora PZU¯ycie SA. Zdobywc¹ pierwszego miejscazosta³o Bieszczadzkie Towarzystwo ¯e-glarskie, na drugim miejscu uplasowa³ siêklub RK¯, a na trzecim – klub ¿eglarski„Naftowiec”.

� 17 sierpnia – Poszukiwania Naf-ty i Gazu Kraków Sp. z o.o. podpisa³akontrakt z litewsko-duñsk¹ spó³k¹ JV UABMinijos Nafta na prace wiertnicze w ra-


WYDARZENIA


mach poszukiwañ ropy naftowej w rejo-nie K³ajpedy na Litwie. Kontrakt obejmu-je odwiercenie otworów kierunkowychi poziomych. Urz¹dzenie zakontraktowa-ne do tego typu prac – IRI 750 – zosta-nie przewiezione z Kaliningradu, gdziepracowa³o dla OAO Kaliningradniefti przez mniej wiêcej rok bêdzie pracowa-³o na Litwie. Wraz z urz¹dzeniem wyje-dzie dwunastoosobowa krakowska za³o-ga, tzw. personel kluczowy. Nie jest topierwszy kontrakt PNIG Kraków z JV UABMinijos Nafta: obie firmy wspó³pracowa-³y ze sob¹ ju¿ w 2000 r.

� 17 sierpnia renomowana agen-cja ratingowa Moody's Investor Servicespodwy¿szy³a perspektywê ratingu euro-obligacji PGNiG Finance z „negatywnej”do „stabilnej”. Oznacza to zmniejszenieniebezpieczeñstwa jego obni¿enia.

Euroobligacje o wartoœci 679 mlnEUR zarejestrowanej w Holandii spó³kiPGNiG Finance maj¹ rating Baa3. Gwa-rantem papierów jest Polskie GórnictwoNaftowe i Gazownictwo SA, spó³ka-matkaPGNiG Finance. Podwy¿szenie perspekty-wy ratingu obligacji PGNiG Finance wi¹¿esiê z popraw¹ wyników operacyjnychoraz stanu finansów spó³ki Polskie Górnic-two Naftowe i Gazownictwo. By³o tomo¿liwe dziêki stopniowemu zwiêkszaniu

sprzeda¿y gazu, podwy¿szeniu cen orazredukcji kosztów. Moody's wierzy, ¿e pla-nowana na 2005 rok prywatyzacja spó³kimo¿e jej przynieœæ dalsze korzyœci.

Wœród negatywnych czynników, któreoddzia³ywaæ mog¹ na rating, agencja wy-mienia m.in. znaczny udzia³, jaki w d³uguPGNiG maj¹ wspomniane euroobligacje.Rodzi to obawy o p³ynnoœæ spó³ki w kon-tekœcie zbli¿aj¹cego siê terminu wykupie-nia papierów w paŸdzierniku 2006 roku.

� 20 sierpnia Polskie GórnictwoNaftowe i Gazownictwo S.A. podpisa³olist intencyjny „CNG dla Warszawy”z Miejskimi Zak³adami AutobusowymiSp. z o.o. (MZA Sp. z o.o.) oraz Mazo-wieck¹ Spó³k¹ Gazownictwa Sp. z o.o.Wspó³praca ma na celu wprowadzeniedo komunikacji miejskiej stolicy autobu-sów zasilanych sprê¿onym gazem ziem-nym (CNG). MZA wstêpnie deklaruje

mo¿liwoœæ zakupu 250 autobusów nasprê¿ony gaz ziemny. Stacje tankowaniagazu zlokalizowane zostan¹ w 3 no-wych zajezdniach na terenie Warszawyi bêd¹ stacjami ogólnodostêpnymi. Ini-cjatywa ma poparcie w³adz samorz¹do-wych Warszawy. Ze wzglêdu na zaletyekologiczne autobusy jeŸdzi³yby na naj-bardziej obci¹¿onych trasach (Trakt Kró-lewski, Centrum itd.)

� 8-10 wrzeœnia odby³y siê TargiWasser + Gas Berlin Spezial 2004 w Ber-linie. Podczas targów swoj¹ ofertê zapre-zentowa³o kilka firm z Polski, m.in. ATLAS,PLUM, GAZOMET. Ponadto w ramachspecjalnie zorganizowanego seminarium– 8 wrzeœnia – cz³onek zarz¹du, dyrektortechniczny spó³ki GAZOMET z Rawiczawyg³osi³ referat pt. „Nowoczesna techni-ka dla gazownictwa”.

Zebra³a Jolanta Nowak

� 22-24 wrzeœnia – IX Miêdzy-narodowe Targi NAFTA i GAZ 2004w Warszawie. Patronat honorowy nadtargami sprawuj¹: wicepremier, mini-ster gospodarki i pracy, minister skarbupañstwa, Nafta Polska S.A., Polski Kon-cern Naftowy ORLEN S.A. oraz PolskieGórnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.Patronem bran¿owym targów jest IzbaGospodarcza Gazownictwa. Jak co rokutargom towarzyszyæ bêdzie wiele im-prez zorganizowanych w ramach ob-chodów DNI GAZU POLSKIEGO, m.in.23 wrzeœnia konferencja PGNiG S.A.,której tematem przewodnim bêdzie„Rozwój polskiego rynku pojazdów na-pêdzanych gazem ziemnym” oraz 24wrzeœnia konferencja Izby Gospodar-czej Gazownictwa pt. „Nowoczesneprocesy u¿ytkowania i eksploatacji pa-liw gazowych”.

� 4-5 paŸdziernika odbêdzie siêw Pradze II Europejskie Forum Gazu 2004,

którego tematem przewodnim jest„Wp³yw liberalizacji na bezpieczeñstwoi niezawodnoœæ dostaw gazu”. Kongresorganizowany jest przez GAS s.r.o.z Pragi wraz z DVGW oraz pozosta³ezrzeszenia z bran¿y gazowniczej z Nie-miec, Szwajcarii, Austrii, Republiki Cze-skiej, S³owacji, Polski, Wêgier, Boœnii Hercegowiny, Serbii oraz Chorwacji.

Decyduj¹c¹ rolê w po³¹czonych zesob¹ blokach tematycznych odgrywaæbêdzie Nowa Dyrektywa Gazowa(55/2003/WE) oraz ró¿ne skutki jejoddzia³ywania na rynek gazowy.

Cel przyœwiecaj¹cy kongresowi towspólne d¹¿enie krajów organizuj¹-cych do rozbudowania i umocnienia sa-morz¹dnoœci w technice gazowniczejw Europie bez granic. Kongres stwarzaidealne forum dyskusyjne, s³u¿¹ce wy-mianie informacji bran¿owej oraz sta-nowi¹ce okazjê do nawi¹zania kontak-tów. Koszt uczestnictwa: 150 euro

Zainteresowanych prosimy o kontaktz Izb¹ Gospodarcz¹ Gazownictwa,

ul. Kasprzaka 25, 01-224 Warszawa, tel.22/6918780, faks 22/ 691 8781

e-mail: office@igg. pl� 5-8 paŸdziernika – Targi NAFTA

I GAZ w Kazachstanie. Na wspólnymstoisku Grupy Kapita³owej PGNiG S.A.swoj¹ ofertê zaprezentuj¹: Poszukiwa-nia Nafty i Gazu Kraków, GEOFIZYKAToruñ, NAFTOMONTA¯ Krosno, Od-dzia³ Zak³ad Robót Górniczych Krosno.

� 5-8 paŸdziernika – PrezentacjaGK PGNiG S.A. podczas POLSKIEJ WY-STAWY NARODOWEJ „Teraz Polska”w Uzbekistanie.

� 25-28 paŸdziernika – TargiNAFTA I GAZ na Ukrainie. Na wspólnymstoisku Grupy Kapita³owej PGNiG S.A.swoj¹ ofertê zaprezentuj¹: Oddzia³ Za-k³ad Robót Górniczych Krosno, GAZO-PROJEKT S.A., Poszukiwania Naftyi Gazu NAFTA Pi³a, Poszukiwania Naftyi Gazu Kraków, GEOFIZYKA Kraków,GEOFIZYKA Toruñ, NAFTOMONTA¯Krosno.

JN

ZAPOWIEDZI

Stowarzyszenie Mi³oœników Sportu i Rekreacji ALPEJCZYKserdecznie zaprasza do udzia³u w II Mistrzostwach PGNiG S.A.w Rowerach Górskich oraz na II Rajd Pieszy po Bieszczadach.

Termin imprezy: 1-3 paŸdziernika 2004. Miejsce: Rajskie, Oœrodek Wypoczynkowy

Sanockiego Zak³adu Górnictwa Nafty i Gazu Wiêcej informacji na temat imprezy znajdziecie Pañstwo

na stronie internetowej www.alpejczyk.pl

Celem nowelizacji jest dostoso-wanie tej ustawy do dyrektywParlamentu Europejskiego i Ra-

dy Unii Europejskiej: – 2003/54/WE z 26 czerwca 2003 r.

dotycz¹cej wspólnych zasad rynkuwewnêtrznego energii elektryczneji uchylaj¹cej dyrektywê 96/92/WE(Dz.U. L/76 15.07.2003 – Dyrekty-wa elektroenergetyczna);

– 2003/55/WE z 26 czerwca 2003 r.dotycz¹cej wspólnych zasad rynkuwewnêtrznego gazu ziemnegoi uchylaj¹cej dyrektywê 98/30/WE)(Dz.U. L/76 15.07.2003. – Dyrekty-wa Gazowa lub DG). Projekt ustawy zawiera wiele pro-

pozycji zmian wynikaj¹cych z dotych-czasowych doœwiadczeñ stosowaniaprawa energetycznego w warunkachliberalizowanego rynku gazu ziemnegoi energii elektrycznej w Polsce.

Nowelizacja ma istotne znaczeniedla ca³ego sektora gazowniczego. Za-kres nowelizacji jest bardzo obszerny.W niniejszym artykule zosta³y omówio-ne kluczowe zagadnienia istotne dlasektora gazowniczego.

Nale¿y zaznaczyæ, ¿e w trakcieprac rz¹dowych nad projektem usta-wy odby³y siê konsultacje Minister-stwa Gospodarki z izbami i towarzy-stwami reprezentuj¹cymi firmy sek-tora energetycznego. Jakkolwiek niewszystkie zg³aszane przez sektorenergetyczny postulaty zosta³yuwzglêdnione, nale¿y przyznaæ, ¿ewiele koncepcji i rozwi¹zañ propono-wanych przez œrodowisko firm sekto-

ra energetycznego zosta³o w projek-cie uwzglêdnionych.

Celem wprowadzenia nowej re-gulacji jest miêdzy innymi przyspie-szenie procesu liberalizacji rynku ga-zu ziemnego, co ma s³u¿yæ poprawiekonkurencyjnoœci gospodarki. W tymkontekœcie za niezbêdne uznano wy-dzielenie operatorów przemys³owych,a tak¿e operatorów systemów dystry-bucyjnych obs³uguj¹cych wiêcej ni¿100 000 odbiorców. Jednoczeœnie wy-dzielanie dzia³alnoœci operatora nieoznacza, ¿e powinien on byæ w³aœcicie-lem maj¹tku sieciowego. Operator mo-¿e dzia³aæ w ramach przedsiêbiorstwapionowo zintegrowanego w grupie ka-pita³owej, w której jest prowadzonadzia³alnoœæ w ramach wytwarzania,magazynowania, przesy³ania, dystry-bucji i obrotu paliwami gazowymi.

NIEZALE¯NOŒÆOPERATORÓW

Kluczow¹ kwesti¹ jest jednocze-œnie niezale¿noœæ operatora. W celujej zapewnienia musz¹ byæ spe³nione³¹cznie nastêpuj¹ce kryteria: 1. osoby odpowiedzialne za zarz¹dza-

nie nie mog¹ uczestniczyæ w struk-turach zarz¹dzania przedsiêbior-stwa zintegrowanego pionowo lubprzedsiêbiorstwa energetycznegozajmuj¹cego siê tak¿e dzia³alnoœci¹gospodarcz¹ nie zwi¹zan¹ z paliwa-mi gazowymi. Nie mog¹ one byæodpowiedzialne – bezpoœrednio lub

poœrednio – za bie¿¹c¹ dzia³alnoœæw zakresie innego rodzaju prowa-dzonej dzia³alnoœci gospodarczej ni¿wynikaj¹cej z zadañ odpowiednio:operatora systemu przesy³owego,operatora systemu dystrybucyjne-go albo operatora systemu po³¹-czonego;

2. osoby odpowiedzialne za zarz¹dza-nie systemem gazowym powinnymieæ zapewnion¹ zdolnoœæ nieza-le¿nego dzia³ania;

3. operatorzy powinni mieæ zapew-nione prawo podejmowania nie-zale¿nych decyzji w zakresie eks-ploatacji, konserwacji, remontówlub rozbudowy zarz¹dzanegomaj¹tku koniecznego do ich dzia-³ania;

4. kierownictwo przedsiêbiorstw zin-tegrowanych pionowo nie powinnowydawaæ operatorom poleceñ do-tycz¹cych ich bie¿¹cego funkcjono-wania lub podejmowaæ decyzjiw zakresie budowy sieci lub jej mo-dernizacji, chyba ¿e polecenia lubdecyzje dotyczy³yby dzia³añ podej-mowanych przez operatorów, którewykracza³yby poza zatwierdzonyplan finansowy lub równowa¿nymu dokument. Dzia³ania maj¹ce na celu zapewnie-

nie niezale¿noœci operatorów powinnyumo¿liwiaæ funkcjonowanie w³aœci-wych mechanizmów koordynacyjnych,które zapewni¹ ochronê praw w³aœci-cielskich w zakresie nadzoru nad wyko-nywanym przez operatorów zarz¹demi prowadzon¹ przez nich dzia³alnoœci¹gospodarcz¹, w odniesieniu do ren-townoœci zarz¹dzanych przez nich ak-tywów, w szczególnoœci dotycz¹cychsposobu zarz¹dzania zyskiem z udzia-³ów kapita³owych, zatwierdzania rocz-nego planu finansowego lub innego

TEMAT WYDANIA

Nowelizacjaprawa energetycznegoJerzy Baehr


W sierpniu br. Komisja Gospodarki Sejmu RP podjê³a pracenad nowelizacj¹ ustawy „Prawo energetyczne”.Projekt zmian ustawy zosta³ przygotowany przez rz¹d,a konkretnie przez ministra gospodarki i pracy.

TEMAT WYDANIA

równowa¿nego dokumentu i ustalaniaograniczeñ w zakresie poziomu ca³ko-witego zad³u¿enia ich przedsiêbiorstwa(art. 1 pkt 15 projektu ustawy).

Zapewnienie niezale¿noœci kierow-nictwa operatora bez wyodrêbnieniaoperatora jako odrêbnego podmiotuprawa jest zadaniem nie³atwym. Pew-n¹ barier¹ s¹ przepisy i duch kodeksuspó³ek handlowych. Duch ten wyra¿asiê w tym, ¿e co do zasady zarz¹dyspó³ek handlowych, ponosz¹c przewi-dzian¹ w kodeksie odpowiedzialnoœæcywiln¹ i karn¹, powinny mieæ wp³ywna dzia³ania spó³ki we wszystkich jejobszarach.

Projekt ustawy przewiduje, ¿e ope-ratorzy systemów przesy³owych po-winni byæ niezale¿ni w swej formieprawnej, organizacyjnej i podejmowa-niu decyzji; jednoczeœnie obowi¹zko-we wydzielenie OSD w ramach odrêb-nego podmiotu prawnego nast¹pi1 lipca 2007 roku. Jak wiadomo, zosta-³a ju¿ wydzielona spó³ka PGNiG – Prze-sy³ Sp. z o.o.

INSTRUKCJE I US£UGI

Nowoœci¹ bêd¹ przepisy zobowi¹-zuj¹ce operatorów systemów przesy³o-wych i dystrybucyjnych do opracowa-nia odpowiednio instrukcji ruchui eksploatacji sieci przesy³owej lubinstrukcji ruchu i eksploatacji siecidystrybucyjnej. Instrukcje takiew wielu krajach Unii Europejskiej s¹nazywane kodeksami sieci. Projektustawy przewiduje, ¿e czêœæ wspom-nianych instrukcji, która dotyczy bilan-sowania systemu i zarz¹dzania ogra-niczeniami systemowymi, bêdzieprzedk³adana prezesowi URE do za-twierdzenia.

Nowelizacja przewiduje nadaniepewnym przedsiêbiorstwom energe-tycznym, w okreœlonym trybie, statusu„sprzedawcy z urzêdu”. Sprzedawcaz urzêdu to przedsiêbiorstwo energe-tyczne posiadaj¹ce koncesjê na wytwa-rzanie lub obrót paliwami gazowymi,zobowi¹zane do œwiadczenia us³ug kom-

pleksowych odbiorcom koñcowym niekorzystaj¹cym z prawa wyboru sprze-dawcy. Z kolei „us³uga kompleksowa”(kolejna nowoœæ w obrocie prawnymw sektorze energetycznym), to us³ugaœwiadczona na podstawie umowy za-wieraj¹cej postanowienia umowy sprze-da¿y i umowy o œwiadczenie us³ugiprzesy³ania lub dystrybucji paliw gazo-wych albo umowy sprzeda¿y, umowyo œwiadczenie us³ugi przesy³ania lubdystrybucji paliw gazowych i umowyo œwiadczenie us³ugi magazynowaniapaliw gazowych. Zarówno instytucja„us³ugi kompleksowej’’ (universal servi-ce), jak i „sprzedawcy z urzêdu” s¹okreœlone w omawianych dyrektywach.Jednoczeœnie rozwi¹zania przyjête w pro-jekcie ustawy s¹ dalej id¹ce ni¿ okreœlo-ne w dyrektywach. Dyrektywa Gazowaprzewiduje tylko dopuszczalnoœæ, a nieobowi¹zek wprowadzenia omawianychinstytucji. Z kolei Dyrektywa Elektro-energetyczna nak³ada na pañstwacz³onkowskie Unii obowi¹zek zapew-nienia us³ug powszechnych (us³ugikompleksowej), obejmuj¹cych zarównosprzeda¿, jak i œwiadczenie us³ugi kom-pleksowej dla gospodarstw domowych,a odnoœnie do ma³ych przedsiêbiorstw(zatrudniaj¹cych do 50 pracownikówi obrocie rocznym nie przekraczaj¹cym10 mln euro) wprowadzenie us³ug po-wszechnych pozostawia uznaniu pañ-stwom cz³onkowskim. Przyjêcie rozwi¹-zania, aby dostawcy z urzêdu œwiadczy-li us³ugi kompleksowe wszystkim od-biorcom nie korzystaj¹cym z TPA, a nietylko „s³abym” i „ma³ym”, budzi kon-trowersje. Trudno jednoczeœnie oceniæ,jakie bêd¹ skutki ekonomiczne i rynko-we takiej regulacji.

NOWE DEFINICJE

Projekt ustawy wprowadza tak¿enowe definicje „przesy³ania” i ,,dystry-bucji’’. „Przesy³anie” to transportpaliw gazowych sieciami przesy³o-wymi w celu ich dostarczania do sie-ci dystrybucyjnych lub odbiorcomkoñcowym przy³¹czonym do sieci

przesy³owych. „Dystrybucja’’ totransport paliw gazowych sieciamidystrybucyjnymi w celu ich dostar-czenia odbiorcom. Istotne znaczeniedla czytelników „Przegl¹du Gazowni-czego” ma zmiana definicji pojêcia„paliwa gazowe”. Zgodnie z projek-tem ustawy, pojêcie to oznacza „gazziemny wysokometanowy lub zaazoto-wany, w tym skroplony gaz ziemnyoraz propan-butan lub inne rodzajegazu palnego, dostarczane za pomoc¹sieci gazowej, niezale¿nie od ich prze-znaczenia. W tym kontekœcie, w uza-sadnieniu rz¹dowym do projektu usta-wy zaznacza siê, ¿e: „Art. 3 pkt 3auwzglêdnia art. 1 ust. 2 DG” uzupe³-niono o definicjê „paliwa gazowe”,uwzglêdniaj¹c¹ skroplony gaz ziemnyregulowany dyrektyw¹. Wprowadzonadefinicja doprecyzowuje przepis bu-dz¹cy w¹tpliwoœci, ¿e paliwa gazoweobejmuj¹ gaz palny u¿ywany jako su-rowiec do produkcji przemys³owej,transportowany systemem paliw ga-zowych.

Korzystna dla przedsiêbiorstw ener-getycznych jest zmiana art. 23 PE,zgodnie z któr¹ prezes URE zamiast,jak dotychczas, zmierzaæ do minimali-zacji kosztów przedsiêbiorstw energe-tycznych i odbiorców paliw i energii,bêdzie zobowi¹zany do „równowa¿e-nia interesów przedsiêbiorstw i odbior-ców.” Zmiana ta ma na celu unikniêciezagro¿enia dla bezpieczeñstwa dostaww wypadku ograniczeñ inwestycjiw celu minimalizacji kosztów.

Projekt ustawy wprowadza nowepojêcie „sieæ gazoci¹gów kopalnia-nych”, „gazoci¹g miêdzysystemo-wy”, „gazoci¹g bezpoœredni”. Now¹regulacj¹ objêta jest tak¿e dzia³alnoœæmagazynowania paliw gazowychi operatora systemu magazynowego.Pomimo ¿e w Polsce, jak wynika z uza-sadnienia projektu ustawy, nie wystê-puje dzia³alnoœæ skraplania gazu ziem-nego, niemniej jednak zgodnie z Dy-rektyw¹ Gazow¹ tak¿e i ta dzia³alnoœæzosta³a objêta projektem ustawy.

BEZPIECZEÑSTWO DOSTAW

W zwi¹zku z treœci¹ dyrektywy2004/67/WE z 26 kwietnia 2004 r. do-tycz¹cej œrodków zapewniaj¹cych bez-pieczeñstwo dostaw gazu ziemnego


Nowelizacjaprawa energetycznego

wprowadzono dla przedsiêbiorstwenergetycznych, zajmuj¹cych siê obro-tem gazem ziemnym z zagranic¹, obo-wi¹zek utrzymywania zapasów tegogazu w iloœci 3 proc. planowanejprzez to przedsiêbiorstwo rocznejwielkoœci importu gazu ziemnego.Przedsiêbiorstwo takie bêdzie zobo-wi¹zane zapewniæ dostêpnoœæ zapa-sów gazu ziemnego w wypadku nie-przewidzianego wzrostu zu¿ycia gazuziemnego przez odbiorców, wyst¹pie-nia zak³óceñ w dostawach gazu ziem-nego z importu, awarii w sieciach in-nych operatorów systemu gazowego.Bêdzie zobowi¹zane te¿ do zapewnie-nia bezpieczeñstwa funkcjonowaniatego systemu.

Projekt ustawy przewiduje nowezasady rozliczeñ za przy³¹czenie.Op³atê za przy³¹czenie do sieci przesy-³owej sieci dystrybucyjnej gazowej wy-sokich ciœnieñ kalkuluje siê na podsta-wie jednej czwartej rzeczywistych na-k³adów poniesionych na realizacjêprzy³¹czenia. Za przy³¹czenie do siecidystrybucyjnej gazowej innej ni¿ wy¿ejokreœlona op³atê ustala siê na podsta-wie stawek op³at zawartych w taryfie,kalkulowanych na podstawie jednejczwartej œredniorocznych nak³adów in-westycyjnych na budowê odcinkówsieci s³u¿¹cych do przy³¹czania tychpodmiotów, okreœlonych w planie roz-woju, o którym mowa w art. 16 prawaenergetycznego. Stawki te mog¹ byækalkulowane w odniesieniu do wielko-œci mocy przy³¹czeniowej, jednostkid³ugoœci odcinka sieci s³u¿¹cego doprzy³¹czenia lub rodzaju tego odcinka.Generalnie koszty wynikaj¹ce z nak³a-dów na realizacjê przy³¹czenia podmio-tów ubiegaj¹cych siê o przy³¹czenie,w zakresie, w jakim zosta³y pokryteop³atami za przy³¹czenie do sieci, niestanowi¹ podstawy do ustalania w ta-ryfie op³at za przesy³anie lub dystrybu-cjê paliw gazowych lub energii.

Nowe propozycje dotycz¹ te¿ ma-terii taryf. Dla przedsiêbiorstw, którychtaryfy s¹ zatwierdzane przez prezesaURE istotne znaczenie bêdzie mia³przepis stanowi¹cy, ¿e w wypadkuup³ywu okresu, na jaki ustalona zosta-³a taryfa, stosuje siê taryfê dotychcza-sow¹ do dnia wejœcia w ¿ycie nowej ta-ryfy, je¿eli decyzja prezesa URE nie zo-sta³a wydana b¹dŸ toczy siê postêpo-

wanie odwo³awcze od tej decyzji. Prze-pis ten poprawia sytuacjê przedsiê-biorstw, które do tej pory, otrzymaw-szy odmowê zatwierdzenia nowej tary-fy i prowadz¹c wielomiesiêczne postê-powanie odwo³awcze, mia³y dylemat,czy nara¿aæ siê na kary prowadz¹cdzia³alnoœæ bez wa¿nej taryfy, czy te¿nara¿aæ ¿ycie i zdrowie odbiorców, doczego mog³oby dojœæ w wypadku za-przestania dzia³alnoœci.

WADY PROJEKTU

Przepisy projektu przewiduj¹ w szcze-gólnoœci, ¿e taryfy nale¿y kalkulowaæw sposób miêdzy innymi zapewniaj¹cypokrycie kosztów uzasadnionych dzia-³alnoœci przedsiêbiorstw energetycznychwraz z uzasadnionym zwrotem z ka-pita³u zaanga¿owanego w tê dzia³al-noœæ. Zmiana ta by³a postulowana przezprzedstawicieli sektora energetycznego,w tym przez inwestorów bior¹cychudzia³ w procesach prywatyzacyjnych.Proponowane przez sektor energetycz-ny rozwi¹zania okreœlaj¹ce pewien mini-malny, ustawowo okreœlony, zwrot z ka-pita³u, nie zosta³y na etapie prac rz¹do-wych przyjête.

Nie zosta³a te¿ przyjêta inna, pro-ponowana przez sektor energetyczny,regulacja, która dotyczy³a tzw. prawadrogi. Mia³a byæ ona rozwi¹zaniem

u³atwiaj¹cym prowadzenie inwestycjiliniowych, a jednoczeœnie rozwi¹za-niem wielu problemów dotycz¹cychpowszechnie wystêpuj¹cego braku ty-tu³ów prawnych do nieruchomoœci,przez które przechodz¹ fragmenty sie-ci. Brak takiej regulacji jest istotn¹ s³a-boœci¹ projektu ustawy. Wad¹ tegoprojektu jest te¿ niezwykle krótkie, bozaledwie czternastodniowe vacatio le-gis. Wejœcie w ¿ycie tak obszernej re-gulacji w terminie zaledwie 14 dni odjej og³oszenia mo¿e byæ istotnym pro-blemem dla wielu przedsiêbiorstwenergetycznych. Zauwa¿a siê tak¿e, ¿ewiele przepisów projektu ustawy sta-nowi w praktyce bezpoœrednie t³uma-czenie odpowiednich fragmentów dy-rektyw unijnych. Niekiedy zastosowa-nie takiej techniki, zamiast koncentra-cji na tym, ¿e maj¹ byæ osi¹gniête ce-le dyrektyw, a nie przyjêta ich redak-cja, mo¿e byæ Ÿród³em wielu proble-mów interpretacyjnych na grunciepolskiego prawa.

Niezale¿nie jednak od powy¿szejkrytyki generalnie projekt nowelizacjinale¿y oceniæ pozytywnie. Wraz z reali-zacj¹ obowi¹zku dostosowania prawaenergetycznego do dyrektyw wspólno-towych, projekt uwzglêdnia dotych-czasowe doœwiadczenia stosowaniaprawa energetycznego w Polsce. �

Jerzy Baehr

Dr Jerzy Baehr - radca prawny, wspólnikw Kancelarii Wierciñski Kwieciñski, Baehr Sp. k.,odpowiedzialny za œwiadczenie us³ug dla firmsektora energetycznego. By³ szefem ekspertówprawnych Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej,który w trakcie rz¹dowych prac nad projektemnowelizacji prawa energetycznego wyra¿a³

stanowisko sektora energetycznego wobec projektów przedstawionychprzez ministra gospodarki. Obecnie, z ramienia Izby GospodarczejGazownictwa uczestniczy jako ekspert w pracach podkomisji sejmowejodpowiedzialnej za nowy kszta³t prawa energetycznego. Wczeœniejw podobny sposób wspiera³ swoim doœwiadczeniem izby i towarzystwasektora energetycznego w trakcie prac nad prawem zamówieñpublicznych. Kierownik kilku znacz¹cych projektów dla rz¹du. Autorwielu cenionych publikacji w zakresie prawa energetycznego, zamówieñpublicznych, prywatyzacyjnego i antymonopolowego. Doradca prawnywielu krajowych i zagranicznych firm sektora [email protected]


Proponowana nowelizacja ustawy„Prawo energetyczne” zmierza do uru-chomienia b¹dŸ uaktywnienia mecha-nizmów ochrony konsumentów. Pod-stawowy szkopu³ polega na tym, ¿e nakonfiguracjê rynku gazu ziemnegoprzemo¿ny wp³yw ma fakt, ¿e po stro-nie dostaw gazu jest on wyj¹tkowoma³o konkurencyjny. I to odbija siê nadalszych ogniwach ³añcucha od Ÿród³ado odbiorcy koñcowego gazu, wpro-wadzaj¹c istotne ograniczenia.

Po pierwsze, w warunkach polskichnie mamy dostêpu do konkuruj¹cychze sob¹ Ÿróde³ zaopatrzenia, a w³aœniewtedy regu³a TPA najlepiej sprawdzasiê w dzia³aniu, wymuszaj¹c rywaliza-cjê wytwórców o odbiorcê. W Polsceskazani jesteœmy na praktycznie jedne-go dostawcê gazu – Rosjê. Równie¿Europa zdaje siê coraz szybciej zmie-rzaæ ku uzale¿nieniu z tego jednegokierunku.

Tu przechodzimy do drugiej konsta-tacji: nie mo¿na ju¿ rynku rozpatrywaæw kategoriach krajowych – tu corazbardziej zaczyna odciskaæ piêtno per-spektywa kontynentalna. Dziœ jeszcze

wschodnia czêœæ Europy jest pod wp³y-wem gazu rosyjskiego, a zachodniamo¿e mówiæ o dywersyfikacji. W mia-rê jak wyczerpywaæ siê bêd¹ zasobygazu spod dna Morza Pó³nocnego, ro-syjski gaz zwyciê¿y zapewne i w tejczêœci kontynentu. W takich uwarun-kowaniach trzeba widzieæ skutecznoœænarzêdzi, jakie daje do rêki tzw. NowaDyrektywa Gazowa 2003/55/WEw sprawie wspólnych zasad rynku we-wnêtrznego gazu ziemnego i wynikaj¹-cych z niej uregulowañ zaproponowa-nych w noweli prawa energetycznego.

Nowelizacja prawnie utwierdzii przyspieszy strukturalne zmianyw PGNiG S.A., polegaj¹ce na wydziele-niu operatora systemu przesy³owego,a potem operatorów w spó³kach dys-trybucyjnych. Pojawienie siê firm trud-ni¹cych siê obrotem gazem, korzysta-j¹cych ze swobodnego dostêpu do sie-ci, mo¿e przynieœæ korzystniejsze cenygazu dla odbiorców. Ale dyskusja nadtym, czy ostatecznie przyczyni siê doskruszenia monopolistycznej pozycjiPGNiG S.A. mo¿e mieæ drugorzêdneznaczenie w sytuacji, gdy dzisiejszego

rodzimego monopolistê mia³by w przy-sz³oœci zast¹piæ inny, byæ mo¿e nawetponadnarodowy.

Przyjêta w projekcie nowelizacjiustawy instytucja „sprzedawcy z urzê-du”, posiadaj¹cego koncesjê na wy-twarzanie lub obrót paliwami gazowy-mi i zobowi¹zanego do œwiadczenia„us³ug kompleksowych” odbiorcomkoñcowym, nie korzystaj¹cym z prawawyboru sprzedawcy, mo¿na uznaæ zaswoiste ko³o ratunkowe dla tej katego-rii odbiorców. To bez w¹tpienia wygod-na dla nich formu³a. Nie ³udŸmy siêjednak, ¿e by³aby to formu³a darmo-wego unikniêcia przez nich ryzykazwi¹zanego z samodzielnym porusza-niem siê na konkurencyjnym rynku.Coœ za coœ – luksus bezpieczeñstwaz pewnoœci¹ bêdzie okupiony wy¿sz¹cen¹ gazu dla tej kategorii odbiorców.

Projekt zmian w ustawie zdecydo-wanie wzmacnia pozycjê regulatora.Moim zdaniem, czyni to w takim stop-niu, ¿e potencja³, jakim on dysponuje(bud¿et, kadry itp.) stanie siê nieba-wem zbyt skromny, aby podo³a³ sta-wianym przed nim zadaniom i obo-wi¹zkom. Tymczasem projekt (w zna-nym mi kszta³cie z pierwszych dniwrzeœnia br., prace parlamentarne mo-g¹ go zmieniæ) przewiduje nie tylkowzmocnienie mechanizmów regulacyj-nych ale równie¿ z³o¿enie na barki UREbardzo obszernej sfery bie¿¹cego mo-nitorowania i sprawozdawczoœci dlaKomisji Europejskiej. To równie¿ trzebamieæ na uwadze. �

TEMAT WYDANIA


Projekt nowelizacji ustawy „Prawoenergetyczne” dostosowuje treœæ tejustawy m.in. do dyrektywy Unii Europej-skiej dotycz¹cej wspólnych zasad rynkuwewnêtrznego gazu ziemnego(2003/55/WE). Przepisy te maj¹ przy-spieszyæ proces liberalizacji krajowegorynku gazu ziemnego, w szczególnoœcidziêki ³atwiejszemu dostêpowi do siecigazowych. Poprawa konkurencyjnoœcijest zatem g³ównym celem wprowadza-nych zmian.

Projekt przewiduje m.in., i¿ o ka¿dejodnowie œwiadczenia us³ug przesy³o-wych, przedsiêbiorstwo gazownicze bê-dzie zobowi¹zane powiadomiæ prezesa

URE oraz prezesa UOKiK. Wp³ynie toz pewnoœci¹ pozytywnie na konkurencyj-noœæ rynku, bowiem przedsiêbiorstwagazownicze bêd¹ odmawiaæ œwiadczeniatych us³ug tylko w naprawdê uzasadnio-nych wypadkach. W przeciwnym raziemog¹ siê liczyæ z tym, i¿ ich dzia³ania niezostan¹ zaakceptowane przez prezesaURE, organ rozstrzygaj¹cy w przypadkusporów dotycz¹cych odmowy œwiadcze-nia wy¿ej wymienionych us³ug.

Projekt przewiduje równie¿, i¿ od-biorca, któremu odmówiono œwiadczeniaus³ugi przesy³owej, bêdzie móg³ wyst¹piædo prezesa URE o pozwolenie na budo-wê gazoci¹gu bezpoœredniego. Nie nale-

¿y przypuszczaæ, aby przepis ten by³w przysz³oœci czêsto stosowany, jednak¿ejego istnienie w niektórych wypadkachmo¿e okazaæ siê przydatne. Zw³aszcza ¿eprzedsiêbiorstwom gazowniczym (w na-szej sytuacji odnosi siê to w praktyce wy-³¹cznie do PGNiG) pozostawiono mo¿li-woœæ odmowy œwiadczenia us³ug przesy-³owych nie tylko w wypadku istnieniaprzeszkód natury technicznej, ale tak¿ew przypadku trudnoœci finansowych, wy-nikaj¹cych z uprzednio zawartych umówprzewiduj¹cych obowi¹zek zap³aty zaokreœlon¹ iloœæ gazu ziemnego, niezale¿-nie od iloœci gazu pobranego, (d³ugoter-minowe kontrakty z klauzul¹ take orpay).

Opinie o projekcie nowelizacjiustawy „Prawo energetyczne”

TOMASZ KOWALAK, p.o. dyrektora DepartamentuTaryf Urzêdu Regulacji Energetyki:

URZ¥D OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW:

dokoñczenie na str. 18


Dwa lata temu, 13 sierpnia 2002 r.,Rada Ministrów przyjê³a „Programrestrukturyzacji i prywatyzacji Pol-skiego Górnictwa Naftowego i Gazo-wnictwa S.A.” Jak przebiega reali-zacja zawartych w programie za³o-¿eñ strategicznych?

Najistotniejszym zadaniem posta-wionym w owym dokumencie – zaró-wno przed organami pañstwa, jaki PGNiG S.A. – by³o i pozostaje zape-wnienie bezpieczeñstwa energety-cznego kraju, w tym gwarantowanieci¹g³oœci dostaw gazu do odbiorców,dodajmy – dostaw po ekonomicznieuzasadnionych cenach. Jak wiadomo,krajowe wydobycie pokrywa tylkoczêœæ zapotrzebowania gospodarki nagaz ziemny, tote¿ zasadnicze znaczeniew tej materii mia³y renegocjacje kon-traktu z OAO Gazprom, g³ównymi niemal wy³¹cznym dostawc¹ gazuz importu. Wynegocjowane zmianyw tym kontrakcie oraz utrzymanie sta-bilnego wydobycia krajowego pozwo-li³y na skuteczn¹ realizacjê drugiegoistotnego elementu bezpieczeñstwaenergetycznego, jakim s¹ ekonomicz-nie uzasadnione ceny.

Zatrzymajmy siê na chwilê przyefektach renegocjacji kontraktu.Wokó³ tej sprawy naros³o bowiemwiele nieporozumieñ i mitów.

23 czerwca 2003 r. PGNiG S.A.podpisa³o aneks do d³ugoletniego kon-traktu z Gazpromem. Podstaw¹ dlaaneksu by³ z kolei podpisany 12 lutego2003 r. w Warszawie przez wicepre-mierów Polski i Rosji protokó³ dodatko-

wy do porozumienia pomiêdzy rz¹demRP a rz¹dem Federacji Rosyjskiej o bu-dowie systemu gazoci¹gów i dosta-wach rosyjskiego gazu do Polski.

Aneks ograniczy³ wielkoœæ zakon-traktowanego gazu z 218,9 mld m szeœc.do 161,4 mld m szeœc., wyd³u¿aj¹cczas realizacji dostaw do 2022 r. Ozna-cza to redukcjê zobowi¹zañ zakupo-wych PGNiG S.A., wynikaj¹cych z kon-traktu, o 26,3 proc.

Dziêki aneksowi ograniczono ró-wnie¿ iloœæ gazu, jak¹ PGNiG S.A.zmuszone jest sprowadziæ w czasie

kwarta³ów letnich, charakteryzuj¹cychsiê ni¿szym zapotrzebowaniem na gaz.Dotychczas kontrakt zobowi¹zywa³stronê polsk¹, aby w ka¿dym z dwóchkwarta³ów letnich (II i III) importowa³anie mniej ni¿ œciœle okreœlony procentrocznych iloœci kontraktowych, tzw.minimum kwartalne. Aneks zmniejszy³zobowi¹zania PGNiG S.A. poprzezwprowadzenie w to miejsce zapisuo obowi¹zku odebrania minimalnychiloœci w czasie trwania ca³ego pó³roczaletniego (kwarta³y II i III ³¹cznie) – tzw.minimum letnie. Obni¿y³ o trzy punktyprocentowe czêœæ rocznych dostaw ga-zu, które PGNiG S.A. musi odbieraæw okresie cechuj¹cym siê najni¿szym

zu¿yciem gazu w Polsce (II i III kwarta³roku).

Jak na tym tle rysuje siê bezpie-czeñstwo energetyczne kraju?

W moim przekonaniu, ocenakrótko- i œrednioterminowego bez-pieczeñstwa energetycznego Polskiw zakresie dostaw gazu nie wypadaŸle, choæ wiem, ¿e nie brakuje opiniiodmiennych. Wzrost bezpieczeñstwato równie¿ zas³uga bardzo aktywnejostatnio dzia³alnoœci handlowej

PGNiG S.A. Jej przejawem by³o choæ-by podpisanie 28 paŸdziernika ub.r.w Budapeszcie umowy z NAK„Naftogaz Ukraina” oraz Eural TransGas KFT na dostawy 2 mld m szeœc.gazu do Polski do lipca 2004 r., przyczym przewidziano mo¿liwoœæ prze-d³u¿enia tej wspó³pracy. Szeœæ dniwczeœniej PGNiG S.A. i NAK„Naftogaz Ukraina” podpisa³y me-morandum w sprawie ustalenia naj-bardziej perspektywicznych kierun-ków rozwoju wspó³pracy pomiêdzyfirmami. Strony ustali³y, ¿e bêd¹wspó³pracowa³y m.in. w zakresiemo¿liwoœci wzajemnego wykorzysta-nia pojemnoœci podziemnych maga-

Operacjaw tokurozmowa z Andrzejem Arendarskimprzewodnicz¹cym Rady Nadzorczej PGNiG S.A.

NASZ WYWIAD

Trzecie – obok wydobycia krajowego i importu

z Rosji – sta³e Ÿród³o zaopatrzenia Polski

w gaz ziemny jest warunkiem sine quo non

naszego bezpieczeñstwa energetycznego.

zynów gazu w Polsce i na Ukrainieoraz wspólnego uczestnictwa w pra-cach nad odbudowaniem systemugazowego Iraku.

Skoro mówimy o bezpieczeñstwiekraju, to trzeba podkreœliæ rolê, jak¹w równowa¿eniu zapotrzebowania sys-temowego odgrywaj¹ podziemne ma-gazyny gazu, maj¹ce dziœ ³¹cznie1,5 mld m szeœc. pojemnoœci. Tylkow ubieg³ym roku odbiór gazu z nichzwiêkszy³ siê o 48,2 proc. w stosunku doroku ubieg³ego. To równie¿ dziêki tymmagazynom w sezonie zimowym, mimoskokowo wzrastaj¹cego zapotrzebowa-nia odbiorców na gaz, system dysponu-je odpowiednimi zasobami i jest w sta-nie zapewniæ ci¹g³oœæ dostaw.

Jak wypada ocena d³ugotermino-wego bezpieczeñstwa energety-cznego kraju?

Tu zasadniczym warunkiem nadaljest przyjêcie kierunkowych rozwi¹zañ.Jak wiadomo, odst¹piono (za zgod¹stron) od realizacji podpisanejw 2001 r. umowy na dostawy gazu

z Norwegii. W zwi¹zku z potrzeb¹ dy-wersyfikacji kierunków dostaw gazu doPolski PGNiG i Statoil prowadz¹ rozmo-wy w celu zawarcia stosownej umowyna najdogodniejszych dla obu stron,mo¿liwych do spe³nienia warunkach.2 grudnia 2003 r. podjêto decyzjêo dalszej wspó³pracy obu firm w zakre-sie dostaw norweskiego gazu. Rozwa-¿ano równie¿ projekt dostaw sprê¿o-nego gazu ziemnego statkami na pó³-nocne wybrze¿e Polski w tzw. techno-logii CNG (sprê¿ony gaz ziemny) orazewentualne dostawy w technologiiLNG (skroplony gaz ziemny). Niew¹t-pliwie Statoil jest naturalnym i obiecu-j¹cym partnerem i mocno wierzê w za-warcie i realizacjê nowej umowy w nie-odleg³ym czasie. Trzecie – obok wydo-bycia krajowego i importu z Rosji – sta-³e Ÿród³o zaopatrzenia Polski w gaz

ziemny jest warunkiem sine quo nonnaszego bezpieczeñstwa energety-cznego.

Wspomnia³ pan o aktywnej dzia-³alnoœci handlowej firmy na miêdzy-narodowym forum. A na rodzimymrynku?

Te¿ jest ona bardzo o¿ywiona. Przy-k³adem niech bêdzie rok ubieg³y.

PGNiG S.A. zawar³o w 2003 r.10 kontraktów na sprzeda¿ gazu ziem-nego, w tym 7 umów sprzeda¿y gazusystemowego oraz 3 na sprzeda¿ gazuziemnego ze z³ó¿, m.in. z Energetyk¹sp. z o.o. nale¿¹c¹ do KGHM PolskaMiedŸ.

1 grudnia 2003 r. PGNiG S.A. i Ener-getyka podpisa³y 20-letnie umowy nadostawy ³¹cznie ok. 10,0 mld m szeœc.gazu, który ma byæ paliwem dla pla-nowanych elektrociep³owni w Polko-wicach i Huty Miedzi G³ogów, produ-kuj¹cych energiê elektryczn¹ i ciep³ona potrzeby KGHM. Przewiduje siê, ¿eodbiór gazu rozpocznie siê 1 czerwca

2007 r. (¯ukowice, HM G³ogów)i 1 grudnia 2007 r. (Polkowice).Obiekty budowane przez EnergetykêSp. z o.o. bêd¹ jednymi z najnowo-czeœniejszych elektrociep³owni na lo-kalnym rynku. Jak s¹dzê, umowyz Energetyk¹ Sp. z o.o. da³y asumpt doœcis³ej wspó³pracy PGNiG S.A. z Grup¹Kapita³ow¹ KGHM Polska MiedŸ S.A.

Dywersyfikacja Ÿróde³ zaopatrze-nia w gaz to nie tylko zapewnieniedostaw z importu. Jakie znaczeniemaj¹ krajowe zasoby?

Dominuj¹c¹ rolê w krajowym sys-temie gazowniczym i bilansie paliwgazowych odgrywa system gazuziemnego wysokometanowego (pra-wie 82 proc., reszta to system gazuziemnego zaazotowanego), obejmu-

j¹cy zasiêgiem obszar niemal ca³egokraju. W 2003 r. wprowadzono w nimdo sieci 13,0 mld m szeœc. gazu,w tym 4,4 mld m szeœc. pochodzi³o zeŸróde³ krajowych (kopalnie na Pod-karpaciu 1,7 mld m szeœc., odazo-towania gazu KRIO w Odolanowie –1,0 mln m szeœc. oraz z podziemnychmagazynów gazu – 1,7 mld m szeœc.).

Prowadzone w ostatnich latach in-tensywne prace poszukiwawcze przy-nios³y znacz¹ce odkrycia z³ó¿ krajo-wych. W 1996 r. odkryto najwiêkszez³o¿e ropy naftowej i gazu ziemnegona Ni¿u Polskim – Barnówko-Mostno--Buszewo (BMB) z wydobywalnymi za-sobami 10,14 mln ton ropy i 9,87 mldm szeœc. gazu. Produkcja z tego z³o¿aruszy³a w grudniu 1999 r. jako czêœæ je-dnej z najnowoczeœniejszych na œwie-cie kopalni ropy naftowej i gazu ziem-nego Dêbno.

W latach 1995-2000 odkryto grupêz³ó¿ gazu ziemnego Koœcian-Broñsko-Reñsko-Wielichowo-Rucho z zasobamiwydobywalnymi 30 mld m szeœc. Wy-dobycie w rejonie Koœciana rozpoczê³osiê w 1999 r. (ze z³o¿a Bonikowo) i coroku pod³¹czane s¹ kolejne z³o¿a z tejgrupy.

W 2001 r. odkryto obszarropno-gazowy w rejonie Miêdzycho-du. Na pocz¹tku 2002 r. uruchomionoprodukcjê ze z³ó¿ Koœcian i Stê¿yca,a w 2003 r. ze z³ó¿: Palikówka, Me³-giew, Dzików, Wola Obszañska.

Myœlê, ¿e s³u¿by poszukiwawczePGNiG S.A. nie powiedzia³y jeszczeostatniego s³owa i mo¿na spodziewaæsiê kolejnych odkryæ z³ó¿ gazu ziemne-go na terenie kraju. Nie od rzeczy by-³oby przypomnieæ, ¿e PGNiG S.A. po-siada³o w 2003 r. 90 koncesji na poszu-kiwanie i rozpoznawanie z³ó¿ ropy na-ftowej i gazu ziemnego o ³¹cznej po-wierzchni 55,5 tys. km kw. oraz 203koncesje eksploatacyjne.

Wróæmy do pytania postawio-nego na wstêpie. Powiedzia³bym,¿e wokó³ restrukturyzacji i prywa-tyzacyjnych planów PGNiG S.A.panuje pewien szum informacyjny,pojawiaj¹ siê coraz to nowe wieœcio kierunkach i dzia³aniach, staj¹cesiê niekiedy po¿ywk¹ dla spekula-cji. Spróbujmy to jakoœ uporz¹d-kowaæ...

NASZ WYWIAD


Dominuj¹c¹ rolê w krajowym systemie gazowniczym

i bilansie paliw gazowych odgrywa

system gazu ziemnego wysokometanowego.

Fakty nie daj¹ podstaw do spekulo-wania.

1 stycznia 2003 r. ze strukturPGNiG S.A. wydzielono szeœæ spó³ekgazownictwa, stanowi¹cych 100 proc.w³asnoœci spó³ki-matki. Przejê³y onezobowi¹zania z tytu³u gwarancji udzie-lonych przez skarb pañstwa na kredytybankowe zaci¹gniête przez PGNiG S.A.w czêœciach wynikaj¹cych z wykorzy-stania œrodków pochodz¹cych z tychkredytów na inwestycje w poszczegól-ne obszary dzia³alnoœci. Przy wsparciuPGNiG generuj¹ niezbêdne œrodki nainwestycje oraz utrzymuj¹ bezpiecznypoziom p³ynnoœci finansowej.

Realizuj¹c zadania zawartew „Programie”, PGNiG S. A. prowadzikompleksow¹ restrukturyzacjê we-wnêtrzn¹, zmierzaj¹c¹ do poprawyefektywnoœci operacyjnej spó³ki i jejwyników finansowych oraz podniesie-nia wartoœci Grupy Kapita³owej, coznajduje potwierdzenie w raportachrocznych za 2002 i 2003 r. (w ub.r. zysknetto na dzia³alnoœci wyniós³ 271,9 mlnz³). Godzi siê podkreœliæ, ¿e procesprzekszta³ceñ PGNiG S.A. – uzgodnio-ny i zaakceptowany przez centralezwi¹zkowe oraz organa spó³ki – prze-biega³ dotychczas bez zak³óceñ spo-³ecznych.

Trwaj¹ przygotowania do planowa-nego udostêpnienia akcji PGNiGw drodze oferty publicznej.

Wydzielana jest dzia³alnoœæ niemieszcz¹ca siê w pojêciu core businessPGNiG S.A. Id¹c w tym kierunku po-wo³ano spó³kê Geovita Sp. z o.o. i pod-jêto dzia³ania zmierzaj¹ce do wniesie-nia do niej aportem maj¹tku Oddzia³uGeovita, który zajmowa³ siê zarz¹dza-niem oœrodkami wypoczynkowymi.

Trwa wewnêtrzna restrukturyzacjaGrupy Kapita³owej PGNiG S.A.

Dokonano zmian wewnêtrznejstruktury organizacyjnej spó³ki – po³¹-czono Oddzia³ G³ówny z Oddzia³emGórnictwo Naftowe, tworz¹c centralêspó³ki, co przyczyni³o siê do zmniejsze-nia liczby stanowisk kierowniczych.

Powsta³o Biuro Kontroli i AudytuWewnêtrznego i przyjêto do realizacji„Miêdzynarodowe Standardy Profesjo-nalnej Praktyki Audytu Wewnêtrz-nego”, opracowane przez Instytut Au-dytorów Wewnêtrznych (Institute ofInternal Auditors, USA).

W trakcie realizacji „Programu”pojawi³a siê koniecznoœæ dokonaniaw nim pewnych modyfikacji. Zmianyobejmuj¹ dwie kluczowe kwestie. Pier-wsza to wydzielenie sieciowej dzia³al-noœci przesy³owej, a nastêpnie dystry-bucyjnej, zgodnie z wymogami dyrek-tywy 2003/55/EC (tzw. Nowej Dyrek-tywy Gazowej). Druga sprowadza siêdo utrzymania dzia³alnoœci poszuki-wawczo-wydobywczej w strukturzePGNiG S.A. do czasu wprowadzeniaspó³ki do obrotu publicznego orazprzeprowadzenia restrukturyzacji fi-

nansowej, polegaj¹cej na sp³acie zobo-wi¹zañ d³ugoterminowych.

W wyniku realizacji „Programu”PGNiG stanie siê spó³k¹ bezpoœrednioprowadz¹c¹ dzia³alnoœæ wydobywcz¹,magazynow¹ i hurtowy obrót gazem.Natomiast wydzielony Operator Sys-temu Przesy³owego (OSP) staje siê nie-zale¿n¹ spó³k¹ w ramach Grupy Kapi-ta³owej PGNiG.

16 kwietnia br. PGNiG S.A. zawi¹-za³o podmiot prawa handlowego zaj-muj¹cy siê przesy³em gazu (OSP)PGNiG – Przesy³ w formie spó³kiz ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹,w której objê³o 100 proc. udzia³ów.30 kwietnia br. PGNiG S.A. podwy¿-szy³o kapita³ zak³adowy OSP poprzezwniesienie do spó³ki aportu niepie-niê¿nego w postaci œrodków trwa³ychi nieruchomoœci. 31 maja br. zarz¹dspó³ki wyst¹pi³ z wnioskiem do preze-sa URE o udzielenie koncesji na prze-sy³anie i dystrybucjê paliw gazowychna okres 10 lat – otrzyma³ j¹ 30 czer-wca br., po czym z³o¿y³ wniosek o wy-danie decyzji administracyjnej na wy-konywanie funkcji operatora systemuprzesy³owego. 1 lipca br. operator sys-temu przesy³owego rozpocz¹³ dzia³al-noœæ.

1 lipca 2004 r. nast¹pi³o te¿ fun-kcjonalne i organizacyjne wydzielenieoperatorów systemów dystrybucyjnychw spó³kach gazownictwa ze 100 proc.udzia³em PGNiG S.A.

Czy klienci odczuwaj¹, ¿e w fir-mie dokonuje siê skomplikowana„operacja na ¿ywym organizmie”?

Jeœli ju¿, to raczej w pozytywnymsensie. PGNiG S.A. systematyczniedokonuje rebilansowania taryf. Odczasu uchwalenia „Programu” cenygazu i us³ug pozostaj¹ dla odbiorcówna stabilnym poziomie z tendencj¹malej¹c¹ dla najwiêkszych odbior-ców przemys³owych. Op³aty za gazi us³ugi dla najwiêkszych odbiorcóww Polsce kszta³tuj¹ siê na poziomiezbli¿onym do krajów UE, przy du¿o

elastyczniejszej formule kontrakto-wania gazu przez te podmioty ni¿ narynkach UE.

WyraŸne jest d¹¿enie do budowynowego, rynkowego wizerunku fir-my.

To prawda. Wdra¿ana przez zarz¹dstrategia marketingowa dla Grupy Ka-pita³owej ma za zadanie wspieraæ in-tensyfikacjê sprzeda¿y gazu zarównoklientom korporacyjnym, jak i indywi-dualnym oraz budowê marki produk-towej „Gaz Ziemny”.

Z pocz¹tkiem bie¿¹cego roku pod-jêto te¿ prace zmierzaj¹ce do wy-kreowania pozytywnego wizerunkuPGNiG S.A. i stworzenia silnej markikorporacyjnej. Jest to szczególnie wa¿-ne w kontekœcie planowanej emisji ak-cji spó³ki na gie³dzie i koniecznoœcisprostania wyzwaniom na konkuren-cyjnym europejskim rynku gazowym.

Firma nie posiada jeszcze wymaga-nych zgód na wprowadzenie nowejmarki korporacyjnej i dlatego zawczeœnie mówiæ o szczegó³ach. �

Dziêkujê za rozmowê.

Rozmawia³Adam Cymer


Trwaj¹ przygotowania do planowanego

udostêpnienia akcji PGNiG w drodze

oferty publicznej.

Straty ponoszone przez przedsiêbiorstwo gazowniczez tytu³u uszkodzeñ gazoci¹gów przez stronê trzeci¹s¹ stosunkowo ma³e w porównaniu z innymi stratami

(nielegalny pobór, przepuszczalnoœæ skorodowanej sieci,niezgodnoœci pomiarowe). Istotny dla gazownictwa jestjednak fakt, ¿e uszkodzenie przez stronê trzeci¹ jest ³atwedo wykrycia, a sprawcê mo¿na obci¹¿yæ kosztami uszko-dzenia. Rozliczenie sk³ada siê z kilku elementów:

1. pokrycia kosztów naprawy gazoci¹gu (przyjazds³u¿b, koszty materia³ów i robocizny);

2. zap³aty za utracony gaz; 3. kosztów przywrócenia pierwotnego stanu sieci, np.

jej odpowietrzenia.

CO UWZGLÊDNIÆ W KALKULACJI

Przy kalkulacji trudnoœæ sprawia obliczenie iloœci gazuutraconego do atmosfery. Sk³ada siê ona z dwóch czêœci,bo trzeba uwzglêdniæ:

A. gaz wyp³ywaj¹cy do atmosfery od momentu uszko-dzenia do momentu odciêcia dop³ywu gazu;

B. gaz upuszczony w celu naprawy odcinka. Iloœæ gazu z czêœci A jest w przewa¿aj¹cej liczbie

uszkodzeñ sieci wiêksza ni¿ w czêœci B, tym wiêksza, imd³u¿szy jest czas trwania uszkodzenia.

Obliczenie strumienia gazu wyp³ywaj¹cego przez po-wsta³y otwór polega na na³o¿eniu na siebie równaniaprzep³ywu uszkodzonego odcinka gazoci¹gu i charakte-rystyki „dyszy” – powsta³ego otworu (rys. 1 i 2) i znale-zieniu ciœnienia wewn¹trz gazoci¹gu w miejscu uszko-dzenia p2.

Mo¿na wyró¿niæ dwa podstawowe rodzaje dokony-wanych uszkodzeñ:

A. Przerwanie gazoci¹gu na ca³ej œrednicy (np. urwa-nie przy³¹cza gazu do odbiorcy kopark¹), ca³y dop³ywaj¹-cy gaz wyp³ywa do atmosfery

Dop³yw gazoci¹giem = wyp³yw do atmosfery Przypadek ten jest przedstawiony na rys. 2 lini¹ ci¹g³¹.

Przedstawiony na rys. 3 dop³yw jest jednostronny, nato-miast je¿eli przerwanie nast¹pi³o na sieci pierœcieniowej,

NAUKA

Uszkodzenia sieci dystrybucyjnejprzez stronê trzeci¹

Wojciech Kostowski, Bernard Nowak


Gazoci¹gi dystrybucyjne przebiegaj¹ swymtorem przez obszary zabudowane, w tymszczególnie przez aglomeracje miejskie- tereny o najwy¿szym ryzyku wyst¹pieniauszkodzenia, na których inni operatorzyeksploatuj¹, modernizuj¹ czy te¿ rozbudowuj¹swoje sieci, czêsto prowadz¹c prace ciê¿kimsprzêtem zmechanizowanym. W razieuszkodzenia sprawca powinien pokryæ kosztynie tylko naprawy gazoci¹gu, lecz równie¿utraconego gazu. Jak obliczyæ jego iloœæ?

Rys. 1. Ciœnienia p oraz przep³ywy Mw uszkodzonym odcinku gazoci¹gu

Rys. 3. Pe³ne przerwanie gazoci¹gu

Rys. 2. Wyznaczanie ciœnienia w miejscuuszkodzenia i wyp³ywu przez uszkodzenie

charakterystyka dyszy

równanie przep³ywu dla gazoci¹gu

M2 {Pol

M1

{ M1 = M2

to wyp³yw do atmosfery jest sum¹ zasilania z obu stron. B. Uszkodzenie nie spowodowa³o przerwania gazoci¹-

gu (np. miejscowe zniszczenie gazoci¹gu ³y¿k¹ koparki),czêœæ dop³ywaj¹cego gazu odp³ywa do atmosfery, a czêœæzasila dalej po³o¿onych odbiorców:

Dop³yw gazoci¹giem = wyp³yw do atmosfery + zasi-lanie dalszych odbiorców.

Prawa strona tego równania jest przedstawiona na rys.2 lini¹ przerywan¹. Obliczenie poboru gazu przez dal-szych odbiorców jest, niestety, dodatkow¹ trudnoœci¹.

Do obliczenia spadku ciœnienia mo¿na stosowaæ jedenz wielu znanych wzorów praktycznych. Je¿eli uszkodzeniadokonano poza sezonem grzewczym, to wskutek niewiel-kiego obci¹¿enia sieci ciœnienia w niej s¹ bliskie ciœnieniuzasilaj¹cej SRP. Stanowi to udogodnienie w obliczeniach,poniewa¿ praktycznie wystarczy przeanalizowaæ spadekciœnienia w ostatnim odcinku – tym, w którym powsta³ouszkodzenie.

Jako charakterystykê otworu mo¿na stosowaæ skory-gowane równanie dyszy Bendemanna, w którym strumieñgazu nale¿y zmniejszyæ wspó³czynnikiem korekcyjnymk = 0,60-0,85*, poniewa¿ nieregularny otwór powodujed³awienie. Je¿eli otwór jest przysypany gruntem, wartoœæwspó³czynnika obni¿a siê nawet do wartoœci k = 0,4**.Autorzy obecnie prowadz¹ badania nad jego wyznacze-niem doœwiadczalnym dla ró¿nego rodzaju otworów przywyp³ywie swobodnym lub przez grunt.

Wyznaczony strumieñ gazu nale¿y pomno¿yæ przezczas trwania wyp³ywu, który nale¿y mo¿liwie dok³adnieokreœliæ.

Obliczenie drugiej czêœci – iloœci gazu, upuszczonegodo atmosfery w celu wymiany odcinka oparte jest na rów-naniu stanu gazu:

Vn = V p Tn Zn, m3

npn T Z

gdzie: V jest objêtoœci¹ odcinka gazoci¹gu, na którymnast¹pi³o odciêcie dop³ywu gazu, a T – ciœnieniem œred-nim i temperatur¹ wewn¹trz gazoci¹gu.

NIEZBÊDNE DANE

Do obliczenia strat gazu powsta³ych w wyniku uszko-dzenia wa¿ne jest zebranie w protokole awarii nastêpuj¹-cych informacji: ciœnienia zasilania uszkodzonego odcin-ka, sposobu zasilania (jednostronny, dwustronny), drogigazu od punktu zasilania do punktu uszkodzenia (d³ugo-œci, œrednice odcinków), czasu trwania wyp³ywu oraz po-wierzchni otworu.

Warunkiem dok³adnego wyliczenia utraconego gazu jestokreœlenie czasu trwania wyp³ywu. O ile moment zakoñczeniawyp³ywu jest prosty do ustalenia, to moment rozpoczêcia zda-rzenia nie jest taki oczywisty. Nale¿y pamiêtaæ o tym, ¿e przyuszkodzeniu gazoci¹gu s/c gaz wyp³ywa z nadciœnieniem rzê-du 0,2-0,4 MPa, czemu towarzyszy g³oœny szum silnego stru-mienia gazu oraz kojarz¹ca siê z zagro¿eniem wybuchem woñnawaniacza. Nale¿y wiêc oczekiwaæ nerwowych reakcji zestrony sprawcy – nie bêdzie on myœleæ w danej chwili „któr¹mamy teraz godzinê”. O uzupe³nienie tej informacji powinienzadbaæ pracownik Pogotowia Gazowego przyjmuj¹cy zg³o-szenie, zadaj¹c pytanie „ile minut temu to siê sta³o?’’.

Wielkoœci¹ kluczow¹ jest powierzchnia otworu. Je¿elifragment gazoci¹gu jest wymieniany, to wyciêt¹ czêœæ ru-ry z uszkodzeniem mo¿na zabraæ do póŸniejszego zmie-rzenia. Je¿eli zak³adana jest opaska naprawcza, to mo¿nadokonaæ kilku fotografii uszkodzenia z przy³o¿on¹ linijk¹,


Rys. 4. Powstanie otworu w gazoci¹gu

M1 = M2 + M3

NAUKA


aby przynajmniej z grubsza mo¿na by³o oszacowaæ wiel-koœæ otworu. (Fot. dziêki uprzejmoœci Górnoœl¹skiej Spó³-ki Gazownictwa Spó³ka z o.o. w Zabrzu)

Du¿¹ trudnoœæ stanowi okreœlenie ciœnienia gazuw miejscu uszkodzenia. Nale¿y tu pozyskaæ jak najwiêcejinformacji o ,,drodze’’ gazu od najbli¿szego punktuo znanym ciœnieniu (np. SRP) do miejsca uszkodzenia, tj.okreœliæ d³ugoœæ, œrednicê, materia³ rur (stal/PE). Zdobycietych informacji jest tym ³atwiejsze, im lepsza jest doku-mentacja geodezyjna sieci.

W wypadku odcinania dop³ywu gazu i wymiany frag-mentu gazoci¹gu nale¿y okreœliæ objêtoœæ (d³ugoœæ i œred-nicê) odcinka, z którego gaz musia³ byæ ca³kowicie upusz-czony do atmosfery.

DECYDUJE WYSOKOŒÆ CIŒNIENIA

Obliczenie strat gazu z uszkodzonej sieci opiera siê zatemna danych, których dok³adnoœæ trudno nazwaæ metrologicz-n¹. Mo¿na jednak przyjmowaæ w trakcie obliczania za³o¿e-nia upraszczaj¹ce na korzyœæ sprawcy, gdy¿ jest korzystniejdla dostawcy, je¿eli sprawca uszkodzenia zap³aci za gaz zama³o ni¿ nie zap³aci wcale. Przyjmowanie natomiast za³o¿eñna niekorzyœæ sprawcy mo¿e powodowaæ odrzucenie rosz-czeñ, powo³ywanie przez niego pseudoekspertów itp.

Prowadzenie obliczeñ zmierzaj¹cych do wyznaczeniailoœci gazu utraconego w wyniku uszkodzenia gazoci¹gujest ekonomicznie uzasadnione pocz¹wszy od gazoci¹-gów œredniego ciœnienia. Natomiast dla gazoci¹gów ni-skiego ciœnienia nale¿y zaniechaæ dokonywania praco-ch³onnych obliczeñ, zw³aszcza iloœci gazu wyp³ywaj¹cegoprzez otwór do momentu usuniêcia awarii, gdy¿ ma onwartoœæ znikom¹ na tle kosztów przyjazdu s³u¿b i napra-wy odcinka.

Na zakoñczenie podkreœlmy raz jeszcze, ¿e dobra do-kumentacja geodezyjna ca³ej infrastruktury techniczneji wysoka kultura techniczna pracowników ró¿nych bran¿pozwol¹ nie tyle lepiej obliczaæ straty z uszkodzonego ga-zoci¹gu, co przede wszystkim zmniejszyæ liczbê przypad-ków samych uszkodzeñ. �

Wojciech Kostowski, Bernard Nowak

Wojciech Kostowski jest doktorantem w Instytucie TechnikiCieplnej Politechniki Œl¹skiej, a Bernard Nowak – pracownikiemOddzia³u Operator Systemu Dystrybucyjnego w Górnoœl¹skiejSpó³ce Gazownictwa Spó³ka z o.o. w Zabrzu

* dla sieci œredniego ciœnienia 0,85 przy otworze ostrokrawê-dziowym regularnym (np. przewiercenie).

** materia³y nie publikowane Plynoprojekt Praha

Ponadto prezesowi URE przyznanokompetencje do zatwierdzania stosow-nych instrukcji opracowanych przez ope-ratora systemu przesy³owego i dystrybu-cyjnego. Jak uczy przyk³ad elektroener-getyki, ustalanie tej instrukcji samodziel-nie przez przedsiêbiorców mo¿e wp³y-waæ niekorzystnie dla poszczególnychuczestników rynku. Zatwierdzanie in-strukcji przez niezale¿ny organ powinnotemu zapobiec.

Projekt przewiduje równie¿ stopnio-we odchodzenie od subsydiowania skro-œnego poszczególnych grup odbiorców,co by³o jedn¹ z przeszkód stworzeniakonkurencyjnego rynku gazu. W szcze-gólnoœci dotyczy to zapisów ograniczaj¹-cych udzia³ op³at sta³ych do 40 proc.op³at przesy³owych. W tym jednak przy-padku, do koñca 2005 r. obowi¹zuj¹przepisy przejœciowe.

Nale¿y równie¿ zauwa¿yæ, i¿ wewczeœniejszej nowelizacji zrezygnowanoz ograniczania obowi¹zku œwiadczeniaus³ug przesy³owych tylko do paliw gazo-wych wydobywanych w krajach Unii Eu-

ropejskiej. W znacznym stopniu ograni-czaæ to mog³o obrót gazem, któryw wiêkszoœci jest importowany z krajówspoza UE.

Wprost z Dyrektywy Gazowej wyni-ka mo¿liwoœæ nadania niektórym przed-siêbiorcom statusu „sprzedawcy z urzê-du”. Dyrektywa ta przewiduje mo¿liwoœæpowo³ania tzw. last resort suppliers, któ-rych obowi¹zkiem jest dostarczanie ener-gii elektrycznej lub paliw gazowych od-biorcom komunalno-bytowym i ma³ymodbiorcom przemys³owym. Projekt na-szej ustawy idzie dalej i przewidujewprowadzenie takich regulacji w stosun-ku do wszystkich odbiorców, którzy nies¹ uprawnieni lub nie korzystaj¹ z wybo-ru dostawcy, a wiêc tak¿e wiêkszych od-biorców przemys³owych. Trudno przewi-dzieæ, jakie bêd¹ skutki rynkowe tych za-pisów. Obecnie praktycznie wszyscy od-biorcy gazu s¹ odbiorcami taryfowymi,wiêc przepisy te nie powinny spowodo-waæ istotnych zmian w tym zakresie(chyba ¿e sprzedawc¹ z urzêdu bêdziepodmiot inny ni¿ dotychczasowy do-stawca).

Projekt ustawy przewiduje dwa spo-soby kalkulowania stawek op³at za przy-³¹czenie do sieci: 1) za przy³¹czenie dosieci przesy³owej, sieci dystrybucyjnejwysokich i najwy¿szych ciœnieñ op³atêkalkuluje siê na podstawie jednej czwar-tej rzeczywistych nak³adów; 2) za przy³¹-czenie do innych sieci op³atê kalkuluje siêna podstawie jednej czwartej œrednio-rocznych nak³adów inwestycyjnych.W przeciwieñstwie do obecnie obowi¹-zuj¹cej ustawy, w której obowi¹zuje wy-³¹cznie drugi sposób, projekt ró¿nicujenaliczanie op³at w zale¿noœci od tego, czyjest siê du¿ym – w tym wypadku podsta-w¹ naliczania s¹ nak³ady rzeczywiste czyte¿ ma³ym odbiorc¹ – w tym wypadkupodstaw¹ naliczania s¹ – jak poprzednio– nak³ady uœrednione. Pojêcie korzyœcip³yn¹cych st¹d dla odbiorców gazu mo¿-na jednak¿e w tym kontekœcie rozumieædwojako: jako korzystne dla wszystkichodbiorców gazu lub korzystne dla od-biorców przy³¹czanych. Wydaje siê, i¿rozwi¹zanie, w którym wiêksi odbiorcybêd¹ uiszczaæ op³aty na podstawie fak-tycznie poniesionych kosztów, jest roz-wi¹zaniem sprawiedliwym. Nie oznaczato jednak, ¿e bêdzie to rozwi¹zanie ko-rzystne dla tych odbiorców. �

OOppiinniiee o projekcie nowelizacji ustawy „Prawo energetyczne”dokoñczenie ze str. 12

60lat temu, 1 sierpnia 1944roku w okupowanej War-szawie Armia Krajowa

rzuci³a do walki ok. 36 tys. ¿o³nierzy.Ich uzbrojenie by³o mizerne. Przeciw-ko powstañcom Niemcy pocz¹tkowoskierowali 16 tys. œwietnie uzbrojo-nych ¿o³nierzy, by niebawem zwiêk-szyæ ich liczbê do ok. 25 tys. Wkrótcedo walki rzucili lotnictwo, artyleriê,czo³gi, moŸdzierze oraz bomby samo-bie¿ne typu „Goliat”.

Celem pierwszego natarcia po-wstañców by³o opanowanie kluczo-wych punktów w mieœcie i utrzymanieich do czasu wejœcia Armii Czerwonej.Plan ten powiód³ siê tylko czêœciowo,bowiem braki w uzbrojeniu i niepe³nakoncentracja uniemo¿liwi³y zdobyciewielu wyznaczonych pozycji.

Po czterech dniach walki powstañ-cy kontrolowali Œródmieœcie z czêœci¹Woli, Starym Miastem i Powiœlem,Dolny Mokotów oraz ¯oliborz.

W Gazowni Warszawskiej w czasieokupacji dzia³a³a podziemna organiza-cja, która na terenie zak³adu przecho-wywa³a broñ i amunicjê oraz materia-³y wybuchowe. Prowadzi³a tak¿e dzia-³alnoœæ dywersyjn¹. 1 sierpnia o godz.„0” trzy plutony saperskie opuœci³ygazowniê i w³¹czy³y siê do walki naulicach miasta. Zak³ad na Woli ju¿w pierwszych dniach powstania zosta³odciêty od miasta, ale mimo to pro-dukcja gazu odbywa³a siê normalnie.Warszawianie, którzy zdo³ali siê prze-dostaæ z ogarniêtej walkami stolicy,

w³aœnie tutaj znajdowali schronienie.Uciekinierzy natychmiast otrzymywalizaœwiadczenia o zatrudnieniu, wysta-wiane wstecz, tak by w razie niemiec-kiej kontroli legitymowali siê „praw-dziwymi” dokumentami.

Kontrofensywa niemiecka rozpoczê-³a siê uderzeniem korpusu genera³a Ba-cha na Ochotê i Wolê. Dziêki przewadzeliczebnej i technicznej, Niemcy zdo³aliwypchn¹æ powstañcze zgrupowania,,,Rados³aw’’, ,,Pawe³’’ i ,,Waligóra’’z Woli. Oddzia³y te wycofa³y siê na Sta-re Miasto. Hitlerowcy dokonali masakryludnoœci cywilnej Woli. Zastosowali bar-barzyñskie metody walki. Ataki ich od-dzia³ów os³ania³y jako tzw. ¿ywe tarczegrupy cywilów.

Dalsze dzia³ania Niemców mia³y nacelu rozbicie si³ powstañców na ma³e,okr¹¿one grupy. Jedyny kontakt miê-dzy zgrupowaniami utrzymywanoprzez sieæ kana³ów.

Walki trwa³y 63 dni. Straty po stroniepolskiej to 18 tys. zabitych i ok. 25 tys.rannych ¿o³nierzy oraz ok. 150-200 tys.ofiar spoœród ludnoœci cywilnej. Postronie niemieckiej by³o 17 tysiêcy za-bitych i 9 tysiêcy rannych. W czasiewalk zburzonych zosta³o ok. 25 proc.zabudowy miasta, a po ich zakoñcze-niu dalsze 35 proc. Pod koniec wojnyok. 85 proc. miasta le¿a³o w gruzach.Zniszczony zosta³ wielowiekowy doro-bek kulturalny i materialny.

Pracownicy gazowni podzielili losreszty warszawian. Wypêdzono ich doobozu w Pruszkowie, a stamt¹d doobozów zag³ady. W dowód pamiêcitamtych tragicznych i bolesnych dnina terenie gazowni przy dzisiejszej uli-cy Kasprzaka wmurowano tablicêz nazwiskami pracowników gazownipoleg³ych w walce o wolnoœæ. Tego-roczne obchody wybuchu Powstania

Warszawskiego mia³y wyj¹tkowy cha-rakter. ¯yj¹cy jeszcze powstañcy do-czekali siê wreszcie Muzeum Powsta-nia, w którym zgromadzono pami¹tkitamtego heroicznego zrywu o wol-noœæ i godnoœæ narodu. W uroczysto-œciach rocznicowych licznie wziêliudzia³ goœcie z zagranicy z kanclerzemNiemiec, Gerhardem Schroederemoraz Colinem Powellem, sekretarzemstanu USA.

W przygotowania uroczystych ob-chodów 60. rocznicy wybuchu po-wstania w³¹czy³a siê równie¿ Mazo-wiecka Spó³ka Gazownictwa Oddzia³Gazownia Warszawska, podkreœlaj¹cw ten sposób historyczn¹ ci¹g³oœæi trwanie zak³adu od prawie 150 lat.Za spraw¹ pracowników gazowni ze-spó³ fachowców z dyrektorem Walde-marem Bo³daniukiem na czele, pod-j¹³ siê konstrukcji i wykonania palni-ków do dwóch zniczy, które zap³onê³yna ,,O³tarzu Ojczyzny’’ – nowym po-mniku powstaj¹cym przy zbiegu ulicyMoniuszki z placem PowstañcówWarszawy (tu¿ przy budynku dawne-go Prudentialu, dzisiejszym HoteluWarszawa). Firma dostarczy³a równie¿gaz ziemny do zasilenia tych zniczyoraz znicza usytuowanego przy pomnikuPowstania Warszawskiego, na placu Kra-siñskich. Znicze bêd¹ p³onê³y 63 dni.

Wspólnie z Caritas OrdynariatuPolowego i P. P. Polskie Nagrania Ga-zownia Warszawska sponsorowa³awydanie p³yty CD z pieœniami i pio-senkami o powstaniu. P³yta trafi m.in.do urzêdów gmin na Mazowszu. Zaswoje dzia³ania Mazowiecka Spó³kaGazownictwa Oddzia³ Gazownia War-szawska otrzyma³a od organizatorahonorowy tytu³ ,,Oficjalnego sponso-ra obchodów’’. �

Fot. Krzysztof Wojciewski

Znicze pamiêciMa³gorzata Ciemno³oñska


W tym roku 60. rocznicêPowstania Warszawskiegoobchodzono szczególnieuroczyœcie.

Stacje gazowe to jedne z najwa¿-niejszych obiektów sieci w krajo-wym systemie gazowym. Ich pra-

ca ma znacz¹cy wp³yw na zapewnieniebezpieczeñstwa funkcjonowania syste-mu i dostaw paliwa do odbiorców. Dla-tego bardzo istotne jest, aby stacje by-³y projektowane, budowane, u¿ytko-wane, utrzymywane i obs³ugiwanew zgodnoœci z ustanowionym prawemw tym zakresie i z zachowaniem naj-wy¿szych parametrów jakoœciowych.Dla stacji gazowych opracowano no-woczesne regulacje prawne, uwzglêd-niaj¹ce najnowsze rozwi¹zania euro-pejskie, tj. normy zak³adowe PGNiGS.A. o symbolach ZN-G-4120~22,które stanowi¹ uzupe³nienie wymagañrozporz¹dzenia ministra gospodarkiz 30 lipca 2001 r. w sprawie warunkówtechnicznych, jakim powinny odpowia-daæ sieci gazowe.

Dotychczas obowi¹zuj¹ce normyzak³adowe: ZN-G-4151:1998 Sieci ga-zowe – punkty redukcyjne, wymaganiai badania, ZN-G-4100:1999 Sieci ga-zowe – stacje gazowe wysokiegoi œredniego ciœnienia, wymagania ogól-ne, ZN-G-4111:1999 Sieci gazowe –stacje gazowe wysokiego ciœnienia po-wy¿ej 0,4 MPa do 10 MPa, wymaganiai badania, ZN-G-4131:1999 Sieci ga-zowe – stacje gazowe œredniego ciœnie-nia powy¿ej 5 kPa do 0,4 MPa, wyma-gania i badania, ZN-G-4141:1999 Sie-ci gazowe – stacje gazowe wysokiegoi œredniego ciœnienia – standaryzacja,

straci³y aktualnoœæ po wejœciu w ¿yciezmian do pañstwowych ustaw, takichjak ,,Prawo budowlane’’, w tym ww.rozporz¹dzenie, oraz zmian do ustawy,,Prawo energetyczne’’. Konieczna sta-³a siê zmiana wymagañ dla stacji i do-prowadzenie ich do spójnoœci z obo-wi¹zuj¹cymi przepisami krajowymi,z uwzglêdnieniem nowo wydanychnorm przez Europejski Komitet Norma-lizacyjny, jak równie¿ zaleceñ dyrekty-wy europejskiej nr 97/23/EW dot.urz¹dzeñ ciœnieniowych oraz dyrekty-wy 94/9/EW dot. urz¹dzeñ i systemówochronnych przeznaczonych do u¿ytkuw przestrzeniach zagro¿onych wybu-chem – tzw. dyrektywa ATEX 100A.

W celu dostosowania tychwymagañ, Zak³adowa Komisja Norma-lizacyjna PGNiG S.A. w³¹czy³a do planuprac w latach 2003-2004 nowelizacjêpakietu istniej¹cych 5 norm, w wynikuczego powsta³y 3 dokumenty: 1. ZN-G-4120:2004 System dostawy

gazu – stacje gazowe – wymaganiaogólne,

2. ZN-G-4121:2004 System dostawygazu – stacje gazowe w przesylei dystrybucji – wymagania,

3. ZN-G-4122:2004 system dostawygazu – instalacje redukcji ciœnieniagazu na przy³¹czach – wymagania. Normy te, ustanowione przez pre-

zesa zarz¹du PGNiG S.A., bêd¹ obo-wi¹zywa³y od 1 grudnia 2004 r. Niedotycz¹ one projektowania, budowy,modernizacji, badania, u¿ytkowaniai utrzymania stacji gazowych oraz in-stalacji redukcji ciœnienia, które zosta³ywybudowane lub otrzyma³y pozwole-nie na budowê przed dniem wejœciaw ¿ycie tych norm, tj. do 30 listopada2004 r. Zawartoœæ tematyczna pakietunorm dzieli siê na trzy bloki, tj:

1. Ogólne wymagania dla stacjigazowych instalowanych w systemiegazowym. Norma okreœla terminologiêoraz wymogi co do lokalizacji stacjii ich pomieszczeñ, parametrów tech-nicznych elementów stacji, systemu ciœ-

nieniowego bezpieczeñstwa. Szczegó-³owo precyzuje zawartoœæ dokumenta-cji projektowej dla typowych stacji ga-zowych oraz powtarzalnych elemen-tów stacji. Zawiera wykaz proceduri instrukcji dotycz¹cych dzia³añ po-cz¹wszy od systemowych, eksploata-cyjnych, konserwacyjnych, uruchamia-nia stacji a¿ po jej wy³¹czenie z eksplo-atacji i likwidacjê. Okreœla symbolegraficzne urz¹dzeñ wchodz¹cychw sk³ad stacji gazowych. Wymieniawszelkie wymagania odnosz¹ce siê dourz¹dzeñ ciœnieniowych stosowanychw stacjach gazowych, jak równie¿ wy-magania bezpieczeñstwa w odniesieniudo urz¹dzeñ i systemów ochronnychprzeznaczonych do zastosowaniaw przestrzeniach zagro¿onych wybu-chem. System ciœnieniowy bezpieczeñ-stwa wymagany w stacjach gazowychopisany w tej normie powinien praco-waæ automatycznie w taki sposób, abyw razie uszkodzenia uk³adu redukcji ci-œnienia nie dopuœciæ w systemie wyj-œciowym do przekroczenia dopuszczal-nych poziomów ciœnienia, uwzglêdnia-j¹c tolerancjê nastawy. Wyznacza czte-ry typy systemu (A, B, C, D), którychstosowanie uwarunkowane jest zale¿-noœciami maksymalnego ciœnienia ro-boczego na wejœciu i wyjœciuz uwzglêdnieniem maksymalnego ci-œnienia przypadkowego. Typ A dotyczystacji gazowych, które s¹ zasilanew systemie dystrybucyjnym, typ B –stacji zasilanych z ruroci¹gów podwy¿-szonego œredniego ciœnienia, typ C –stacji zasilanych z ruroci¹gów wysokie-go ciœnienia, natomiast typ D ma zasto-sowanie w wypadkach, gdy zasilaniegazem dotyczy urz¹dzeñ (np. chroma-tografów, gêstoœciomierzy) zlokalizo-wanych na ruroci¹gach wysokiego ci-œnienia b¹dŸ odbiorców zasilanych bez-poœrednio z ruroci¹gów wysokiego ci-œnienia. (Dotyczy ZN-G-4120:2004)

2. Wymagania szczegó³owe dlastacji gazowych stosowanych w sys-temie przesy³owym i dystrybucyj-nym. Ten blok okreœla warunki badaniauk³adów rurowych oraz sposób u¿yt-kowania stacji i ich konserwacji. Poda-je przyk³ady uk³adów rurowychi osprzêtu stacji oraz nastaw ciœnieñurz¹dzeñ redukcyjnych i zabezpiecza-j¹cych. Informacyjnie podaje schematyci¹gów redukcyjnych stacji redukcji ci-

Stacje gazowe

Nowe wymagania

PRAWO NORMALIZACYJNE

Krystyna Kuchta


Du¿e tempo zmiandokonuj¹cych siê w sektorzegazowym z racji dostosowaniakrajowego systemu gazowegodo standardów UE i regu³liberalnego rynku gazu wi¹¿esiê tak¿e z rozwojemi modernizacj¹ siecigazowych.

œnienia gazu. Zawiera kwestionariuszz danymi o parametrach stacji gazo-wej, jaki bêdzie wymagany do prowa-dzenia przez operatorów przesy³owychi dystrybucyjnych. (Dotyczy ZN-G-4121:2004)

3. Wymagania szczegó³owe dlainstalacji redukcji ciœnienia gazu naprzy³¹czach nale¿¹cych do systemudystrybucyjnego. Zestaw norm poda-je sposób lokalizacji instalacji redukcjiciœnienia w obrêbie budynku, tj. we-wn¹trz budynku, w wydzielonej prze-strzeni wewn¹trz budynku, na œcianiew szafce, obok budynku w szafce lubw gruncie, w szafce na dachu budyn-ku. Okreœla szczegó³owe wymaganiadla punktu redukcyjnego odnoœnie sto-sowanych materia³ów, wytrzyma³oœci,urz¹dzeñ bezpieczeñstwa, stosowanejaparatury kontrolno-pomiarowej, obu-dowy, oznakowania i koniecznych ba-dañ. Informacyjnie przedstawia przy-k³ady nastaw ciœnieñ dla urz¹dzeñ re-dukcyjnych i zabezpieczaj¹cych za-montowanych w ci¹gach redukcyjnychinstalacji redukcji. Norma zawiera ry-sunki obrazuj¹ce mo¿liwe miejsca loka-lizacji instalacji redukcji ciœnienia gazuna przy³¹czach w stosunku do budyn-ku. Pomieszczenia instalacji redukcji ci-œnienia gazu musz¹ spe³niaæ tak¿e wy-magania specjalne odnoœnie projekto-wania i wykonania œcian dzia³owych,przejœæ i przepustów dla wszelkich ruri przewodów, pod³óg, drzwi i otworówokiennych oraz wentylacji. (DotyczyZN-G-4122:2004)

DEFINICJE

Nowa regulacja precyzuje w spo-sób odmienny od dotychczasowychnorm definicje, które okreœlono w nor-mie ZN-G-4120 w trzech grupach do-tycz¹cych systemu dostawy gazu, stacjigazowych oraz projektowania.

Oto niektóre z nichSystem dostawy gazu – system

ruroci¹gów do przesy³ania i dystrybucjigazu obejmuj¹cych uk³ady rurowe orazzwi¹zane z nimi stacje i obiekty towa-rzysz¹ce, dotychczas nazywany „sieci¹gazow¹”.

U¿ytkowanie obiektów systemudostawy gazu – ogó³ dzia³añ operacyj-nych zwi¹zanych z osi¹ganiem celów,do których obiekty systemu dostawy

gazu zosta³y zaprojektowane i wybu-dowane.

Utrzymanie obiektów systemudostawy gazu – dzia³ania konserwa-cyjne, kontrolne, regulacyjne, napraw-cze, próby maj¹ce na celu zachowaniezdatnoœci u¿ytkowej obiektów systemudostawy gazu i jego elementów.

Dwa wy¿ej wymienione terminy, tj.u¿ytkowanie i utrzymanie zastêpuj¹dotychczas stosowany powszechniew gazownictwie termin eksploatacja.

Stacja gazowa – zespó³ urz¹dzeñspe³niaj¹cy co najmniej jedn¹ z funkcji:uzdatniania, redukcji i regulacji ciœnie-nia, pomiarów oraz rozdzia³u gazu.W sk³ad obiektu stacji mog¹ wchodziæurz¹dzenia i instalacje towarzysz¹ce,takie jak: budynek, ogrodzenie, drogiwewnêtrzne, instalacja elektryczna, in-stalacja odgromowa, instalacja tele-techniczna i inne.

Stacja w przesyle i dystrybucji –stacja gazowa, dla której maksymalneciœnienie robocze wejœciowe jest równelub mniejsze ni¿ 10 MPa, z wy³¹cze-niem zakresu okreœlonego dla instalacjiredukcji ciœnienia gazu na przy³¹czu.

Instalacja redukcji ciœnienia gazuna przy³¹czu – stacja redukcji ciœnieniagazu, którego wejœciem jest przy³¹czei dla której: � maksymalne ciœnienie robocze ruro-

ci¹gu zasilaj¹cego stacjê jest niewiêksze ni¿ 1,6 MPa, i projektowa-ny strumieñ objêtoœci stacji jestrówny lub mniejszy ni¿ 200 m3/h,lub

� maksymalne ciœnienie robocze ruro-ci¹gu zasilaj¹cego stacjê jest niewiêksze ni¿ 0,5 MPa i projektowanystrumieñ objêtoœci stacji nie prze-kracza 300 m3/h, lub

� maksymalne ciœnienie robocze ru-roci¹gu zasilaj¹cego stacjê jestwiêksze ni¿ 0,5 MPa i mniejsze ni¿1,6 MPa oraz projektowany stru-mieñ objêtoœci stacji nie przekra-cza 60 m3/h, lub

� maksymalne ciœnienie robocze ruro-ci¹gu zasilaj¹cego stacjê jest wiêk-sze ni¿ 10 kPa i równe lub mniejszeni¿ 0,5 MPa oraz projektowanystrumieñ objêtoœci stacji nie prze-kracza 60 m3/h (w tym wypadku in-stalacja redukcji ciœnienia gazu naprzy³¹czu nazywana jest „punktemredukcyjnym”).

System ciœnieniowego bezpie-czeñstwa – system, który niezale¿nieod systemu redukcji ciœnienia zapew-nia, ¿e ciœnienie na wyjœciu po redukcjinie przekroczy wartoœci bezpiecznych.

Stosowanie nowych norm zak³a-dowych z zakresu stacji gazowychzwiêksza bezpieczeñstwo funkcjo-nowania sieci gazowych wskutekstosowania w³aœciwej regulacji i na-stawy urz¹dzeñ w stacjach. Etap pro-jektowania, budowy i u¿ytkowaniaoraz utrzymania stacji gazowych ulegausprawnieniu dziêki przyjêtym jednoli-tym standardom technicznym, a wy-magana lokalizacja stacji gazowychumo¿liwia racjonalne gospodarowanieterenem. Unifikacja parametrów stacjigazowych pozwoli na wielokrotne wy-korzystywanie danego projektu, co ob-ni¿y sumaryczne koszty budowy stacji.

Z uwagi na bardzo bogat¹ biblio-grafiê i du¿¹ liczbê powo³anych norm,przygotowane zak³adowe dokumentynormalizacyjne stanowi¹ bogate i naj-bardziej aktualne Ÿród³o informacjio technicznych standardach i przepi-sach, zarówno polskich i europejskichdotycz¹cych nie tylko gazownictwa,ale równie¿ dziedzin pokrewnych. Za-mówienia na normy nale¿y kierowaædo Oœrodka Doskonalenia KadrTechnicznych RS NOT w Warsza-wie, ul. Czackiego 3/5 tel. (0-22)336 14 63, faks: (0-22) 336 14 65.Natomiast zbiór norm zak³adowychPGNiG S.A. jest dostêpny w BiblioteceGazownictwa PGNiG S.A. mieszcz¹-cej siê w Centrum Szkolenia Gazow-nictwa w Warszawie, ul. Kasprzaka 25,tel. (0-22) 632 83 15 wew. 109.

Bêd¹c œwiadkiem tworzenia siênoweli pakietu omawianych normzak³adowych, czujê zobowi¹zaniedo wyra¿enia s³ów uznania dla ze-spo³u autorskiego pod kierunkiemmgr. in¿. Waldemara Bo³daniuka,który wzi¹³ na siebie ca³y trud opra-cowania i profesjonalnie, w bardzokrótkim czasie, dostosowa³ do regu-lacji europejskich wymagania dlastacji gazowych, których stosowanieprzyniesie wymierne korzyœci dla ga-zownictwa. �

Autorka jest kierownikiem Dzia³u PrzepisówTechnicznych w PGNiG - Przesy³ Sp. z o.o.


TECHNIKA I NOWOCZESNE TECHNOLOGIE

Pierwsze urz¹dzenia rejestruj¹cezapisywa³y wynik pomiaru na ta-œmie papierowej. Nie dokonywa-

³y ¿adnych przeliczeñ. Pomiar objêtoœciby³ najczêœciej wyznaczany ze spadkuciœnienia na zwê¿ce. Korekcja objêtoœcito równie¿ rejestratory ciœnienia i tem-peratury. Taka postaæ danych pomiaro-wych wymaga³a pracoch³onnej obrób-ki. Pomiar cechowa³ siê du¿ym b³êdem,brak by³o mo¿liwoœci telemetrycznegoodczytu danych. Firma Plum jako jednaz pierwszych w kraju rozpoczê³a pro-dukcjê nowoczesnych, mikrokompute-rowych urz¹dzeñ pomiarowych. Odponad dziesiêciu lat produkcja ta jest

rozwijana i obecnie Plum oferuje sze-rok¹ gamê przyrz¹dów pomiarowychi do transmisji danych.

GODNA ZAUFANIA

Obecnie firma PLUM Sp. z o.o. zaj-muje teren o powierzchni dwóch hek-tarów w malowniczym i czystym zak¹t-ku ziemi podlaskiej. Nowe budynki s¹nowoczeœnie zaprojektowane z myœl¹

o specjalistycznym toku produkcji,komforcie i bezpieczeñstwie pracy za-³ogi oraz o wymaganiach œrodowisko-wych. Budynek produkcyjny zosta³równie¿ odpowiednio przystosowanyi spe³nia wymogi dotycz¹ce laborato-riów pomiarowych.

Firma Plum zajmuje siê projekto-waniem i produkcj¹ urz¹dzeñ elektro-nicznych s³u¿¹cych do precyzyjnychpomiarów, sterowania i telemechanikiw przemyœle, g³ównie dla potrzeb ga-zownictwa. S¹ to g³ównie specjalistycz-ne urz¹dzenia, s³u¿¹ce do rozliczeñ po-miêdzy dostawc¹ i od-biorc¹ gazu i jednocze-œnie pracuj¹ce w stre-fach zagro¿enia wybu-chem gazu.

Najwa¿niejszym wy-zwaniem firmy jest pro-jektowanie i utrzymy-wanie wysokiej jakoœciwyrobów. W tym celuju¿ w 1996 roku zosta³wdro¿ony system zarz¹-dzania jakoœci¹ zgodnyz norm¹ ISO 9000. Chêæpolepszenia i zapewnie-nia odpowiednich wa-runków pracy w trosceo bezpieczeñstwo pra-cowników, z jednocze-snym uwzglêdnieniemwymogów zwi¹zanychz ochron¹ œrodowiskazaowocowa³o wdro¿e-niem systemów zarz¹-dzania œrodowiskiemi bhp zgodnie z normamiISO 14001 oraz OHSAS18001. Od 2003 r. w fir-

mie Plum funkcjonuje zintegrowanysystem zarz¹dzania.

Wst¹pienie Polski do Unii Europej-skiej postawi³o przed firm¹ kolejne wy-zwanie: d¹¿enie do spe³nienia wymo-gów i standardów unijnych – w tymm.in. do zapewnienia bezpiecznegou¿ytkowania wyrobów (spe³nienie wy-magañ dotycz¹cych iskrobezpieczeñ-stwa zgodnie z norm¹ PN-EN 13980).Obecnie produkty Plum s¹ dostosowa-ne do wymagañ dyrektyw UE i po ba-daniach wykonanych w europejskichjednostkach badawczych notyfikowa-

Mierzyæ jak najlepiejMariusz Sawicki


Potrzeba pomiarów w gazownictwie jest tak stara, jak samogazownictwo. Dzisiaj króluj¹ mikroprocesorowe urz¹dzeniapomiarowe, a jednym z pierwszych w Polsce producentówjest firma Plum.

Kalibrator obci¹¿nikowo-t³okowy RUSKA. Laboratorium Plum.

Firma Plum powsta³aw 1986 roku. Zaczê³o siêod kilku zdolnych in¿ynierów.Dziœ Plum zatrudnia80 pracowników i ma swoj¹siedzibê w Ignatkachpod Bia³ymstokiem.Firma nastawiona jestg³ównie na produkowanieurz¹dzeñ do pomiaru gazu.

Sieciowy przelicznik MacMAT II.

nych, s¹ oznaczane znakiem CE. Po-nadto, w ramach dalszych dzia³añ pro-rozwojowych, firma stara siê o uzyska-nie akredytacji Laboratorium Pomiaro-wego. Dzia³alnoœæ w obszarze metrolo-gii prawnej dodatkowo zobowi¹zujenas do utrzymywania sta³ej jakoœci na-szych wyrobów, co zapewnia m.in. sys-tem potwierdzeñ metrologicznych, wy-korzystuj¹cy wysokiej klasy wzorcei sprzêt pomiarowy, w które wyposa¿o-ne jest laboratorium firmy. Produkowa-ne urz¹dzenia s¹ sprawdzane we-wn¹trz firmy – podlegaj¹ kontroli tech-nicznej ju¿ w czasie procesu produk-cyjnego. Wszystko to sprawia, ¿e s¹one godne zaufania i niezawodne.

Firma ci¹gle doskonali siê i rozwija.Procesy dywersyfikacji okreœli³y nowekierunki rozwoju – obecnie Plum zaj-muje siê nie tylko pomiarami gazuziemnego, lecz równie¿ gazu ciek³ego –coraz bardziej popularnego paliwa sa-mochodowego i opa³owego. FirmaPlum pomimo tego, ¿e zaliczana dosektora ma³ych i œrednich przedsiê-biorstw, jest przedsiêbiorstwem inno-wacyjnym. Na potrzeby LaboratoriumPomiarowego zosta³ zakupiony nowo-czesny sprzêt pomiarowy najwy¿szejklasy i wzorce metrologiczne odniesio-ne do wzorców pañstwowych i miê-dzynarodowych. Dowodem na wysok¹jakoœæ wyrobów s¹ liczne nagrody, ja-kie zdobywa Plum.

WYSOKA JAKOŒÆ

Pierwsza konstrukcja przelicznikabateryjnego MacBAT powsta³a w 1992roku. Urz¹dzenie szybko zdoby³o po-pularnoœæ dziêki wysokiej jakoœci i sto-sunkowo niskiej cenie. Kolejne wersjeurz¹dzenia odzwierciedla³y aktualnepotrzeby przemys³u.

Najnowsze urz¹dzenie firmy,przelicznik MacBAT II, zawiera w so-bie wiele lat doœwiadczeñ w kon-strukcji i produkcji urz¹dzeñ pomia-rowych dla gazownictwa. Innowacyj-noœæ tego urz¹dzenia zosta³a osi¹gniê-ta przez wykorzystanie wydajnego sys-temu mikroprocesorowego, pozwala-j¹cego na mo¿liwoœæ rozbudowy o do-datkowe funkcje.

Przelicznik MacBAT II jest urz¹-dzeniem przeznaczonym do pomiaruiloœci i strumienia gazu, rejestracji pa-

rametrów dynamicznych, jakoœcio-wych przep³ywaj¹cego gazu. Urz¹-dzenie przelicza zliczon¹ objêtoœæ ga-zu na warunki normalne (p=101.325kPa, T=0°C), przelicza równie¿ ener-giê, sumuje liczniki objêtoœci, energii,masy. Rejestrowane s¹ wartoœci po-chodz¹ce z pomiarów (ciœnienie,temperatura, sk³ad, gêstoœæ, ciep³ospalania gazu) oraz wartoœci pocho-dz¹ce z obliczeñ (stany licznikóworaz przyrosty objêtoœci, energii, ma-sy). Zapamiêtywane s¹ ponadto sta-ny alarmowe wraz z parametramimaj¹cymi zwi¹zek z zaistnia³ym zda-rzeniem. W sumie w okresie rejestra-

cji zapisywanych jest oko³o trzydzie-stu parametrów. Wyposa¿enie urz¹-dzenia w wbudowany dodatkowyczujnik ciœnienia zapewnia rejestracjêciœnienia wylotowego ze stacji reduk-cyjnej. Rozwi¹zanie to zapewniaograniczenie kosztów urz¹dzeñ AKP.

Przelicznik MacBAT II spe³nia wielefunkcji w uk³adach sterowania i tele-metrii. Dwa ³¹cza transmisji szerego-wej: COM1 w standardzie RS-GAZ2

oraz ³¹cze transmisji COM2 równole-gle: w standardzie RS-GAZ2 i podczer-wieni w standardach IrDA i OPTO-GAZ.Jest to rozwi¹zanie zapewniaj¹ce upo-wa¿nionej obs³udze ³atwy dostêp dodanych. Przesy³anie danych odbywa siêza pomoc¹ protoko³ów wymiany da-nych GAZ-MODEM, GAZ-MODEM2oraz MODBUS RTU. Zaimplemento-wane protoko³y umo¿liwiaj¹ szerokiezastosowanie oraz ³atwoœæ projekto-wania aplikacji.

Innym rodzajem korektorów ob-jêtoœci s¹ urz¹dzenia zasilane siecio-wo, typu MacMAT. PrzelicznikiMacMAT cechuje wiêksza dok³ad-noœæ pomiaru oraz mo¿liwoœæ wspó³-pracy z gazomierzami zwê¿kowymi.Z kolejnymi latami produkcji powsta-wa³y kolejne udoskonalenia, miêdzyinnymi dodatkowe wejœcia/wyjœciapodnosz¹ce funkcjonalnoœæ urz¹dze-nia. Urz¹dzenia posiadaj¹ wiele por-tów transmisji danych i s¹ najczêœciejŸród³em danych pomiarowych w kra-jowym systemie dyspozycji gazem.

Potrzeba podniesienia klasy do-k³adnoœci urz¹dzeñ sieciowych orazrozbudowanie systemów telemetrycz-nego przekazu spowodowa³a potrze-bê skonstruowania rodziny przeliczni-ków MacMAT II i MacMAT IIE. S¹ tourz¹dzenia przeliczaj¹ce objêtoœæ ga-zu na warunki normalne, z du¿¹ do-k³adnoœci¹, lepsz¹ ni¿ 0,05 proc. �

Przelicznik MacBAT II z czujnikiemciœnienia i temperatury.

Przelicznik MacBAT II w stacji redukcyjnej II stopnia.


Gaz ziemny to jeden z podstawo-wych noœników energii cieplnej.Powszechnie u¿ywa siê go

w gospodarstwach domowych,a ostatnio coraz czêœciej jest stosowanydo wytwarzania energii elektrycznej.To tak¿e wa¿ny surowiec w przemyœlechemicznym, niezbêdny do wytwarza-nia np. nawozów sztucznych, melaniny(uniwersalnego tworzywa o licznychzastosowaniach) czy leków. S³owem,ma znaczenie strategiczne i w³aœniedlatego zak³ócenia w dostawach gazudo odbiorców mog¹ byæ brane poduwagê przez terrorystów.

£ATWY CEL

Ostatnio pod Poznaniem wydarzy³siê incydent, który mo¿e potwierdzaæto przypuszczenie. Otó¿ w pobli¿u roz-lewni gazu schwytano m³odego Fran-cuza (z pochodzenia Algierczyka), któ-ry fotografowa³ obiekty. Gdy go za-trzymywano, usi³owa³ zniszczyæ film.To dawa³o do myœlenia. Ch³opak t³u-maczy³, ¿e jest fotografikiem, a rozlew-nia by³a dla niego inspiracj¹ artystycz-n¹. Wkrótce jednak okaza³o siê, ¿efunkcjonariusze s³u¿b specjalnychznaleŸli na d³oniach i ubraniu Francuzaoraz jego polskiej przyjació³ki œlady sil-nych materia³ów wybuchowych, u¿y-wanych przez terrorystów arabskich.Komunikaty Agencji BezpieczeñstwaWewnêtrznego s¹ lakoniczne, ale wy-nika z nich, ¿e sprawa traktowana jestpowa¿nie.

Zdaniem prof. Edwarda Ko³odziñ-skiego z Wojskowej Akademii Technicz-nej atak terrorystyczny na sieæ przesy³o-w¹ gazu jest wielce prawdopodobny,choæ uwa¿a on, ¿e efekt szkodliwoœci go-spodarczej raczej nie by³by celem nad-rzêdnym takiej akcji.

- Dzia³ania terrorystów obliczone s¹na wywo³anie wœród ludnoœci stanu za-gro¿enia, poczucia strachu, wywo³aniapaniki. To poczucie zagro¿enia bêdzieniewspó³miernie du¿e w stosunku dorzeczywistego – wyjaœnia profesor, pu³-kownik rezerwy. – Ale o to w³aœniechodzi terrorystom, o osi¹gniêcie efek-tu domina, tj. spotêgowania skutkówataku. A sieæ przesy³owa gazu stanowidoskona³y i stosunkowo ³atwy cel.

Gaz ziemny jest transportowany nadu¿e odleg³oœci pod wysokim ciœnie-niem w sieciach przesy³owych. Dopieropo dostarczeniu do miejsca wykorzy-stania jest rozprê¿any do ciœnienia dys-trybucyjnego. Ma to istotne znaczeniedla bezpieczeñstwa transportu gazu,bo wielkoœæ zagro¿enia zale¿y od stop-nia sprê¿enia gazu (gaz ma w³aœciwoœciwybuchowe tylko w okreœlonych stê¿e-niach). W wypadku rozszczelnienia in-stalacji bêdzie szczêœliwym trafem, jeœligaz zapali siê od razu. Jeœli natomiastzap³on nie nast¹pi, to tworzy siê coœw rodzaju bomby gazowej, któraw ka¿dej chwili mo¿e eksplodowaæ,powoduj¹c bardzo du¿e zniszczenia,³¹cznie z ofiarami œmiertelnymi wœródludnoœci. Wówczas rozpoczyna siê wy-œcig z czasem.

MODELPraktycznie nie jest mo¿liwe zabez-

pieczenie przed atakiem rozleg³ej sieciprzesy³owej, licz¹cej tysi¹ce kilometrów.Mo¿na jednak minimalizowaæ jej wra¿li-woœæ na tego rodzaju akty terroru. Profe-sor Ko³odziñski wraz z prof. Lechem So-larzem (tak¿e z WAT-u) oraz dr. Rober-tem Fedorowiczem opracowali tzw. pa-kiet symulacji dynamicznej, opisanyw ksi¹¿ce tych¿e autorów pt. „Kompute-rowe modelowanie przesy³ania gazu”(Oficyna wydawnicza CYBER, 2002 r.),za pomoc¹ którego mo¿na przetestowaæpod wzglêdem bezpieczeñstwa wiêkszylub mniejszy fragment sieci przesy³owej,tak¿e sieæ krajow¹.

- Modelowanie to najlepsza meto-da analizy bezpieczeñstwa – mówiprof. Ko³odziñski. – Metoda ekspercka,polegaj¹ca na formu³owaniu wnioskówz dyskusji grupy ludzi uwa¿anych zaznawców zagadnienia mo¿e byæ za-wodna. Z kolei metoda eksperymental-na, w której trzeba spowodowaæ awa-riê w sieci, by sprawdziæ skutecznoœæzabezpieczenia, jest droga i niebez-pieczna. My opracowaliœmy model,dziêki któremu mo¿na symulowaæ roz-maite sytuacje i uzyskiwaæ odpowiedzina pytania jak i gdzie zareagowaæ, byzwiêkszyæ bezpieczeñstwo sieci.

W pakiecie symulacji dynamicznejzapisano wszystkie elementy infrastruk-tury sieci w postaci matematycznej,z uwzglêdnieniem procesów ciœnienio-wo-termicznych, które zachodz¹ podczastransportu gazu w rurach, zbiornikach,t³oczniach, stacjach redukcyjnych itp.Zdaniem autorów koncepcji, bezpieczeñ-stwo sieci przesy³owej mo¿na zwiêkszyæ,bior¹c pod uwagê takie m.in. czynniki,jak: dywersyfikacja Ÿróde³ zasilania wy-odrêbnionych aglomeracji, odpowiedni¹lokalizacjê magazynów, zapewnienie za-opatrzenia odbiorców gazu z kilku Ÿróde³oraz takie rozmieszczenie i wyposa¿eniebaz remontowych, aby mo¿na by³o naj-szybciej jak to mo¿liwe przywróciæ zdat-noœæ techniczn¹ gazoci¹gu. Z drugiej

Sieæ na celownikuterrorystów

TECHNIKA I NOWOCZESNE TECHNOLOGIE


Od chwili, kiedy Polska zosta³a cz³onkiem koalicjiantyterrorystycznej, nale¿y siê liczyæ z mo¿liwoœci¹ atakówze strony al - Kaidy tak¿e na terenie kraju.Ostatnio w Internecie pojawi³y siê pogró¿ki pod naszymadresem. Dogodnym celem dla terrorystów mo¿e siê staækrajowa sieæ przesy³owa gazu.

S³awomir Trzaskowski

Prof. Edward Ko³odziñski

strony istotne znaczenie ma wyodrêbnie-nie najbardziej wra¿liwych elementówsieci na dzia³ania terrorystyczne, tj. ta-kich, w których powstan¹ najwiêksze za-gro¿enia dla ludzi, straty gospodarczei szkody w œrodowisku.

ANALIZA

W metodzie tej autorzy wyodrêbnia-j¹ czas reakcji, tj. czas, jaki up³ywa odchwili ataku do momentu przywróceniazdatnoœci technicznej sieci przesy³owej.Zale¿y on od liczby i rozmieszczenia bazremontowych, ich wyposa¿enia oraz do-stêpnoœci do sieci w celu usuniêcia awarii.Z kolei czas, jaki up³ywa od zajœcia zda-rzenia do chwili spadku ciœnienia w okre-œlonych punktach sieci poni¿ej dopusz-czalnego poziomu to czas dysponowa-ny. Zale¿y on od czasu identyfikacji skut-ków ataku i uniemo¿liwienia wyp³ywugazu (tu wa¿ne jest oprzyrz¹dowanie sie-ci w urz¹dzenia telepomiarowe oraz zdal-nie sterowane, odcinaj¹ce wyp³yw gazu),profilu zapotrzebowania odbiorców gazuoraz iloœci gazu skumulowanego w gazo-ci¹gu i magazynach w odciêtej czêœci sie-ci przesy³owej, a tak¿e mo¿liwoœci zaspo-kojenia zapotrzebowania odbiorcówz wiêcej ni¿ jednego Ÿród³a.

Zdefiniowanie tych dwóch czynni-ków jest konieczne, aby okreœliæwskaŸnik bezpieczeñstwa sieci przesy-³owej. Zdaniem prof. Ko³odziñskiego,bêdzie ono zachowane, jeœli czas reak-cji bêdzie co najmniej taki sam lubmniejszy od czasu dysponowanego.Z kolei wyniki symulacji mog¹ daæ pod-stawy do decyzji o kierunkach zmianw strukturze przesy³owej, zapewniaj¹-cych uzyskanie po¿¹danych wartoœciwskaŸnika bezpieczeñstwa, a tak¿e

o sposobie przywracania przez s³u¿byratownicze zdatnoœci technicznej siecipo ataku.

Warunkiem zastosowania opraco-wanego pakietu symulacyjnego jestocena jego adekwatnoœci. Dokonujesiê jej przez statystyczne porównaniewyników pomiarów przeprowadzo-nych w warunkach rzeczywistych z wy-nikami obserwacji analogicznych wiel-koœci podczas eksperymentów, w iden-tycznych warunkach pocz¹tkowychi profilu poboru gazu przez odbiorców.Model przetestowano m.in. w sieci Ko-towo – Police, gdzie za Ÿród³o zasilaniaprzyjêto t³oczniê w Kotowie. W sieciwyró¿niono 39 punktów odbioru gazu.£¹czna d³ugoœæ gazoci¹gu wynios³a625 km. Test usatysfakcjonowa³ bada-czy. Osi¹gniêto du¿¹ zgodnoœæ wyni-ków z pomiarów i badañ symulacyj-nych. Ró¿nice waha³y siê w granicach2 – 5 proc., co nale¿y uznaæ za sukces.

Zalet¹ modelu jest symulowaniezdarzeñ w czasie realnym. Wyniki uzy-skuje siê w kilkanaœcie minut; to zale¿yjedynie od mocy komputera u¿ywane-go do obliczeñ.

* * *

Projekt pod nazw¹ pakiet symulacjidynamicznej jest do wykorzystania.Kosztuje ok. 500 tys z³., podczas gdypodobne zagraniczne modele oferowa-ne s¹ za miliony dolarów. Mimo to jed-nak nikt nie skorzysta³ ze z³o¿onej ofer-ty. Mo¿e teraz, w dobie realnego za-gro¿enia terroryzmem, to siê zmienii zostan¹ dostrze¿one w³aœciwoœciu¿ytkowe oferowanego pakietu i po-tencjalne mo¿liwoœci polskich oœrod-ków naukowo-badawczych. �

Fot. autor

Decyduj¹ce znaczenie dla bez-pieczeñstwa sieci przesy³owejgazu maj¹: � liczba, wydajnoœæ i po³o¿enie

Ÿróde³ zasilania; � liczba, pojemnoœæ, wydaj-

noœæ t³oczenia i pobieraniaoraz po³o¿enie magazynów;

� profil poboru gazu i po³o¿e-nie odbiorców;

� topologia sieci, w tym za-pewnienie zasilania z innychŸróde³, jeœli zaopatrzeniez podstawowego nie bêdziemo¿liwe;

� œrednice gazoci¹gów orazrozmieszczenie elementówzapewniaj¹cych szybkie od-cinanie fragmentów gazoci¹-gu po ataku terrorystycz-nym.

Analizê wp³ywu tych czynni-ków na zwiêkszanie bezpie-czeñstwa dostaw gazu w wa-runkach zagro¿eñ terrorystycz-nych umo¿liwia w³aœnie wspo-mniany wy¿ej pakiet progra-mowy. Koszt uzyskania po¿¹danegopoziomu bezpieczeñstwa do-staw gazu zale¿y od tego, którez powy¿szych wielkoœci bêdzie-my zmieniaæ i w jakim zakresiebêd¹ one dokonywane. Oczywi-stym d¹¿eniem jest uzyskaniemaksymalnego przyrostu bez-pieczeñstwa za pomoc¹ mini-malnych nak³adów. Opracowa-nie metody prowadzenia tegorodzaju analiz, z wykorzysta-niem technik symulacyjnych,stanowi jedn¹ z dziedzin badañnad bezpieczeñstwem cywil-nym kraju, realizowanychprzez zespó³ prof. Ko³odziñskie-go z Wydzia³u MechatronikiWojskowej Akademii Technicz-nej we wspó³pracy z Przedsiê-biorstwem Projektowo-Wdro¿e-niowym INFOKART S.A. z War-szawy.

W pracowni Infokartu

25p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 4

FOTOREPORTA¯

Honorowy patronat nad targamiobjêli: Jacek Piechota, sekretarzstanu w Ministerstwie Gospodar-

ki, Pracy i Polityki Spo³ecznej, FranciszekWo³odŸko, marsza³ek województwaœwiêtokrzyskiego, Wojciech Lubawski,prezydent Kielc i Marek Kossowski, pre-zes zarz¹du Polskiego Górnictwa Nafto-wego i Gazownictwa S.A.

Historia targów w Polsce siêga lat 20.ubieg³ego wieku, gdy Zjazd Delegatów

Towarzystw Kupieckich zaproponowa³utworzenie w Poznaniu targów, na któ-rych mo¿na by prezentowaæ rodzim¹produkcjê. I tak w 1921 r. odby³ siêpierwszy krajowy Targ Poznañski. Zgro-madzi³ on 1200 wystawców, g³ówniez bran¿y w³ókienniczej i kuœnierskiej, ale

tak¿e metalowej oraz che-micznej. Ju¿ w 1925 rokutargi te przekszta³ci³y siêw imprezê miêdzynarodow¹,jednoczeœnie poszerzaj¹cswój profil, a ówczesny mini-

ster przemys³u i handluEugeniusz Kwiatkowskiw 1928 r. wyda³ ,,Posta-nowienie ministra przemy-s³u i handlu w sprawie ze-zwolenia na urz¹dzaniecorocznego Targu Po-

p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 426

Expo-Gas 2004Ma³gorzata Ciemno³oñska

W koñcu czerwca br. odby³ysiê Targi Techniki GazowniczejEXPO-GAS. Organizatoramitargów by³y Izba GospodarczaGazownictwa i Targi Kielce.

Stoisko PGNiG

Mac

wiceprz

z w

znañskiego’’. Powo-jenne losy targów tod³uga historia, od-zwierciedlaj¹ca losyca³ego kraju.

Targi to barometrgospodarki. W cza-sach prosperity ta-kich imprez odbywasiê z regu³y wiêcej.W ostatnich dwóch,trzech latach spotkañwytwórców z ró¿-nych bran¿ odbywa-³o siê niewiele, a i fre-kwencja wystawcówpozostawia³a wieledo ¿yczenia. A prze-cie¿ du¿ym zaintere-sowaniem w latach90. cieszy³y siê takieimprezy targowe jakP O L- G A Z- E X P Ow Bydgoszczy czyNafta-Gaz, organi-

zowane przy ul. Bokserskiej w War-szawie, gromadz¹ce wystawców niemalz ca³ej Europy.

Marek Foltynowicz, wiceprezes Pol-skiego Górnictwa Naftowego i Gazow-nictwa S.A., w swym inauguracyjnymwyst¹pieniu powiedzia³, ¿e dzisiaj, w do-bie nowoczesnych, wirtualnych metodsprzeda¿y mo¿na spodziewaæ siê schy³kutej formy kontaktów. Ale natychmiastdoda³, ¿e tak naprawdê nic nie zast¹pibezpoœredniego spotkania z klientem,partnerem, a nawet konkurentem.

Powsta³a przed rokiem Izba Gospo-darcza Gazownictwa postawi³a sobie am-bitne zadanie zorganizowania, dla sku-

27

Uk³ad redukcyjno-pomiarowy

Dystrybutor CNG.

Konferencjê prowadzi³Miros³aw Dobrut.

Zawór kulowy do gazu.

Nagrodzone stoisko.


ciej Szumski, prezesfirmy PLUM

rzewodnicz¹cy RadyIGG w rozmowie

wiceprezem PGNiG

TARGI KIELCE


pionego wokó³ niej œrodowiska gazowni-czego, targów, które bêd¹ imprez¹ cy-kliczn¹, a towarzysz¹ce konferencje za-pocz¹tkuj¹ dyskusje o bie¿¹cych spra-wach bran¿y. Tegoroczn¹, odbywaj¹c¹siê pod has³em funkcjonowania sektoragazowniczego w warunkach cz³onko-stwa Polski w Unii Europejskiej, otworzy³Marek Foltynowicz. Swoje wyst¹pieniew ca³oœci poœwiêci³ procesom zmianw Polskim Górnictwie Naftowym i Ga-zownictwie SA oraz funkcjonowaniaspó³ki w nowej rzeczywistoœci rynkówgazowych w Europie, kreowanych Dy-rektyw¹ Gazow¹ 55/2003/EC.

Do najwa¿niejszych wprowadzo-nych przez ni¹ zmian nale¿y zaliczyæszybsze tempo otwarcia rynków. I takdla grupy odbiorców nie bêd¹cych od-biorcami domowymi obowi¹zuj¹cymterminem by³ 1 lipca br., dla wszystkichodbiorców bêdzie to 1 lipca 2007 roku.Ponadto dyrektywa nakazuje zapew-nienie dostêpu stron trzecich do siecigazowych wy³¹cznie na zasadach regu-lowanych z uw-zglêdnieniem publiko-wanych taryf oraz do magazynów. Dy-rektywa wprowadza równie¿ powo³a-nie w ka¿dym pañstwie cz³onkowskimregulatora niezale¿nego od interesówprzemys³u gazowniczego oraz wydzie-lenie operatorów systemów przesy³o-wych (OSP), a w przedsiêbiorstwachzintegrowanych w strukturach piono-wych operatorów systemów dystrybu-cyjnych (OSD).

Oczywiœcie wszystkie te zmianyw sposób istotny wp³yn¹ na funkcjono-wanie rynku. Dlatego obecnie szcze-

góln¹ uwagê zwróciænale¿y na prace nad roz-wojem rynku krajowe-go, a tak¿e na wspó³pra-cê i alianse z partneramizagranicznymi.

Obecn¹ sytuacjêw Polsce w œwietle ure-gulowañ prawnych UniiEuropejskiej obejmuj¹-cych Dyrektywê Gazow¹2003/55/EC i Dyrekty-

wê Budowlan¹ w obszarze budowyi u¿ytkowania sieci gazowych,przedstawi³ Instytut Nafty i Gazu z Kra-kowa. Wa¿ne dla dyskutantów by³ywnioski koñcowe, w których stwier-dzono, ¿e w wiêkszoœci wypadków pol-skie normy techniczne i metody badañ

odpowiadaj¹ tym obowi¹-zuj¹cym w krajach UniiEuropejskiej. I przynaj-mniej w tej dziedzinie nieczekaj¹ bran¿y jakieœ re-wolucyjne zmiany.

Nie sposób omówiæwszystkich wyg³oszo-nych referatów, ale war-to dodaæ, ¿e frekwencjapodczas seminarium by³aimponuj¹ca, co œwiadczyo ogromnym zaintereso-waniu omawianymi pro-blemami.

W targach udzia³wziê³o ponad 40 firmskupionych wokó³ IzbyGospodarczej Gazownic-

twa. Tak du¿e zainteresowanie wska-zuje na potrzebê kontynuacji takichimprez. Spoœród wystawców wy³onie-ni zostali laureaci Targów Techniki Ga-zowniczej Kielce 2004, prezentuj¹cynowoczesne rozwi¹zania technicznei technologiczne. Jury, pod kierunkiemprzewodnicz¹cego Izby GospodarczejGazownictwa, Marka Grunta, przy-zna³o medale i wyró¿nienia TargówEXPO-GAS. Na szczególn¹ uwagê za-s³ugiwa³o stoisko PGNiG, za którezreszt¹ uhonorowane zosta³o MedalemTargów Kielce „za najbardziej interesu-j¹c¹ aran¿acjê stoiska”. W kategorii„Urz¹dzenia i elementy do budowy sie-ci gazowych” medal otrzyma³a firmaMARLEY Polska Sp. z o.o. Kolejny me-dal targów za mikroprocesorow¹ stacjêochrony katodowej w kategorii „Apa-ratura kontrolno-pomiarowa” otrzyma³Zak³ad Wytwórczy Urz¹dzeñ Gazowni-czych INTERGAZ Sp. z o.o. z Tarnow-skich Gór. �

Ma³gorzata Ciemno³oñskaFot. autorka

Ekspozycja INTERGAZ-u z Tarnowskich Gór.

PREZENTACJE

29

Adziesiêæ lat temu... Rozpoczêli-œmy dzia³alnoœæ jako ,,Piecobio-gaz’’ s.c. – rodzinne przedsiê-

biorstwo Ma³gorzaty i Jerzego Wi-œniewskich. Pocz¹tkowo firma specjali-zowa³a siê w produkcji i remontach sta-cji redukcyjno-pomiarowych oraz budo-wie gazoci¹gów. Wkrótce z ma³ej, ,,ga-ra¿owej’’, ale nowoczeœnie zarz¹dzaneji dynamicznej firmy sta³a siê dojrza³¹spó³k¹, wyspecjalizowan¹ w nowocze-snych technologiach i od 1997 rokudzia³a³a pod nazw¹ Technologie Gazo-we ,,Piecobiogaz’’ Sp. z o.o. Dziœ trud-no by³oby w jednym zdaniu uj¹æ zakresnaszej dzia³alnoœci. Firma œwiadczykompleksowe us³ugi na rynku gazuziemnego, ropy naftowej i paliw, cie-p³owniczym, wodno-kanalizacyjnym.

Jubileuszowy, dziesi¹ty rok dzia³al-noœci, to tak¿e czas wielkich zmiani wielkiego sukcesu – zgodnie z przyjê-t¹ strategi¹ rozwoju nast¹pi³o prze-

kszta³cenie przedsiêbiorstwa Technolo-gie Gazowe ,,Piecobiogaz’’ Sp. z o.o.w spó³kê akcyjn¹ PBG. Debiut gie³do-wy odby³ siê 2 lipca 2004 roku – tego

dnia zarz¹d War-szawskiej Gie³dy Pa-pierów Wartoœcio-wych nada³ namgod³o ,,Spó³ka Gie³-dowa’’. Œrodki po-zyskane z emisji ak-cji przeznaczone s¹na dalszy rozwój fir-my – g³ównie napozyskanie i realiza-cjê nowych kon-traktów, wdro¿eniei rozwój nowychtechnologii i infor-

matyzacjê spó³ki. Zmiany, zachodz¹cew Europie zmuszaj¹ do intensywnejpracy, konkurowaæ przecie¿ musimyz innymi krajami Unii. Spó³ka PBG S.A.jest na to przygotowana, bo od pocz¹t-ku inwestowa³a w nowoczesne techno-logie i rozwój, dziêki czemu mo¿e siêpochwaliæ nie tylko doskona³ym zaple-czem technicznym, ale i merytorycz-nym. Przetrwanie na polskim rynku nieby³o ³atwe, ale zawsze staraliœmy siênie zawieœæ zaufania, jakim obdarzylinas nasi klienci. Od pierwszego rokudzia³alnoœci firma przyjê³a zasadê indy-widualnego traktowania ka¿dego kli-enta i dostosowania oferty do zwyklebardzo wysokich oczekiwañ.

Jakoœæ, skutecznoœæ, nowocze-snoœæ – to g³ówne wartoœci, którymikierowaliœmy siê przez te wszystkie la-ta. Zaowocowa³o to wieloma nagroda-mi, w tym najbardziej presti¿ow¹ Pol-sk¹ Nagrod¹ Jakoœci, przyznan¹ za za-rz¹dzanie zgodne z europejskimi stan-dardami, opartymi na EFQM. Potwier-dzeniem rzetelnoœci firmy i wysokiej ja-koœci œwiadczonych us³ug s¹ uzyskanecertyfikaty. I choæ certyfikaty, nagrodyi wyró¿nienia nie stanowi¹ wartoœci sa-mej w sobie, to potwierdzaj¹ kompe-tencje zarz¹du i za³ogi.

Dlatego dziœ, po dziesiêciu latachwytê¿onej pracy, z dum¹ ogl¹damy jejrezultaty. Zaszliœmy daleko, ale nie spocz-niemy na laurach. Strategia naszegorozwoju obejmuje tak¿e wejœcie narynki zagraniczne i chcielibyœmy zna-leŸæ siê wœród najlepszych firm w bran-¿y w Europie i na œwiecie.

17 wrzeœnia na tradycyjnym,,Pikniku Babie Lato’’ bêdziemyœwiêtowaæ wraz z zaproszonymigoœæmi, przyjació³mi i rodzinami naszjubileusz. Przy znanych przebojachzespo³u ,,Perfect’’, który tego dniazagra specjalnie dla nas, wspominaæbêdziemy historiê ma³ej, rodzinnejfirmy, która wysz³a z ,,gara¿u’’, bydojœæ na gie³dê. �

Z gara¿una gie³dêJerzy Wiœniewski

PBG SA istnieje ju¿ od 1994 roku. D³ugoletnia obecnoœæna rynku pozwoli³a firmie zdobyæ nie tylko doœwiadczenie,ale tak¿e rzeszê zadowolonych klientów i kontrahentów.Wysi³ek w³o¿ony w rozwój i podwy¿szanie kwalifikacjipracowników zaowocowa³ intensywnym rozwojem spó³ki.

Prezesi Przemys³aw Szkudlarczyk –wiceprezes zarz¹du i Tomasz Tomczak,cz³onek zarz¹du

Marek Grunt, wiceprezes zarz¹du;Jerzy Wiœniewski, prezes zarz¹du;Ma³gorzata Wiœniewska, wiceprezes zarz¹du;Tomasz Woroch, wiceprezes zarz¹du.

Piknik Babie Lato 2002.


PGNiG S.A.

BHP w centrum uwagiJest bezpieczniej

Wostatnich 10 latach zak³ady i spó³kiPGNiG S.A., wprowadzaj¹c do swojegowyposa¿enia nowoczesne urz¹dzenia

i sprzêt, osi¹gnê³y bardzo wysoki poziom technikii technologii wykonywanych prac, odnotowuj¹c przytym sta³y spadek liczby wypadków przy pracy. Z anali-zy stanu bezpieczeñstwa i warunków pracy za rok2003 wynika równie¿, ¿e przyczyny techniczne, zwi¹-zane z obs³ug¹ maszyn i urz¹dzeñ, wady konstrukcyj-ne czy niew³aœciwe rozwi¹zania ergonomicznestanowi¹ zaledwie 8 proc. przyczyn wszystkich wypad-ków przy pracy i nie powoduj¹ istotnego zagro¿eniadla bezpieczeñstwa pracowników.

ZAGRO¯ENIA WYPADKOWE

Pomimo osi¹gniêtego wysokiego poziomu bezpie-czeñstwa technicznego, podstawowe zagro¿enia bê-d¹ce Ÿród³ami wypadków przy pracy w g³ównej mierzepozostaj¹ bez zmian.

Do podstawowych zagro¿eñ powoduj¹cych wy-padki przy pracy w zak³adach górnictwa naftowegoeksploatuj¹cych ropê naftow¹ i gaz ziemny orazw spó³kach prowadz¹cych roboty geologiczne otwora-mi wiertniczymi nale¿¹: �� mo¿liwoœæ zaistnienia erupcji gazu lub ropy

z otworu wiertniczego. Wypadki takie rzadko wystêpuj¹ w polskim górnic-

twie otworowym. Szczególne niebezpieczeñstwo dla¿ycia i zdrowia pracowników, a tak¿e zagro¿enie œro-dowiska naturalnego wystêpuje wówczas, gdy wyp³y-waj¹ce media ulegaj¹ zapaleniu b¹dŸ wystêpuj¹w nich gazy toksyczne, np. siarkowodór; � prace przy budowie i demonta¿u wiertni. Zagro¿e-

nia wypadkowe powodowane s¹ przemieszczaniemdu¿ych i ciê¿kich elementów przy jednoczesnymu¿yciu œrodków transportowych i z³o¿onoœci¹ pracy;

� prace wiertnicze (w szybie) i pomocnicze na tereniewiertni. Zagro¿enie stanowi obs³uga maszyn i urz¹-dzeñ bêd¹cych w ruchu, praca pod wisz¹cymi ciê-¿arami, praca na wysokoœci, rêczne prace transpor-towe i porz¹dkowe na terenie wiertni;

� prace przy obs³udze instalacji technologicznych bê-d¹cych pod ciœnieniem – wystêpuj¹ przy obs³udzeurz¹dzeñ wiertniczych, sprzêtu specjalistycznego,w instalacjach kopalñ gazu ziemnego;

� inne wystêpuj¹ce zagro¿enia, np. praca w pobli¿u liniienergetycznych, nag³e awarie sprzêtu, prace na wyso-koœci, prace przy obs³udze sprzêtu budowlanego. Do najpowa¿niejszych prac i zagro¿eñ bêd¹cych

Ÿród³em wypadków w zak³adach gazownictwa nale¿¹: � prace gazoniebezpieczne – wykonywane przy usu-

waniu nieszczelnoœci sieci gazowych, remontachgazoci¹gów, dokonywaniu przy³¹czy do istniej¹cejsieci gazowej. Szczególne zagro¿enie powstajew wypadku zapalenia siê gazu przy prowadzonychpracach spawalniczych,

� prace ziemne w g³êbokich wykopach przy budowiegazoci¹gów,

� prace niebezpieczne – przy transporcie i roz³adunkurur stalowych, prace na wysokoœci, przy wykonywa-niu prób wytrzyma³oœci i szczelnoœci gazoci¹gów,prace w studzienkach i kana³ach. Wymienione w zak³adach górnictwa naftowego

i gazownictwa podstawowe zagro¿enia wypadkowestanowi¹ grupê zagro¿eñ o charakterze technicznym,

Tadeusz Iwanowski

30

Stan bezpieczeñstwa i higieny pracy,a zw³aszcza liczba i rodzaj wypadkówprzy pracy oraz chorób zawodowychw ka¿dym zak³adzie pracy, wynikabezpoœrednio ze stosowanych techniki technologii procesów, stanutechnicznego urz¹dzeñ i sprzêtu,a tak¿e sposobu organizacjii wykonywania prac.



wynikaj¹cych z charakteru i rodzaju prowadzonychprac, warunków, w jakich te prace s¹ wykonywane,stosowanych technik i technologii.

Niezale¿nie od tych zagro¿eñ, w obu bran¿ach –górnictwa naftowego i gazownictwa – wystêpujeniejednokrotnie zespó³ przyczyn tzw. organizacyj-no-ludzkich, bêd¹cy najczêœciej czynnikiem spraw-czym wypadku.

WYPADKI PRZY PRACY

W skali PGNiG S.A. w roku 2003 zarejestrowano240 wypadków przy pracy, w tym 2 wypadki ze skut-kiem œmiertelnym oraz 2 wypadki ciê¿kiego uszkodze-nia cia³a. WskaŸnik czêstotliwoœci wypadków na 1000zatrudnionych wyniós³ 7,7; wskaŸnik ciê¿koœci wypad-ków wyniós³ 46 dni niezdolnoœci do pracy na jednegoposzkodowanego. W porównaniu z rokiem 2002oznacza to niewielkie zwiêkszenie ogólnej liczby wy-

padków o 9 i wzrost wskaŸnika czêstotliwoœci o 0,5punktu. Zmniejszy³ siê natomiast wskaŸnik ciê¿koœciwypadków z 53 w roku 2002 do 46 dni w roku 2003.

Zaistnia³y stan jest wynikiem przede wszystkimwzrostu wypadków w grupie pracowników inkasa –o 12 wypadków wiêcej ni¿ w roku 2002. Jest to ta gru-pa zawodowa, w której liczba wypadków coroczniewzrasta, pomimo prowadzonych w zak³adach dzia³añprofilaktycznych.

Natomiast liczba wypadków przy pracy, zaistnia-³ych przy bezpoœredniej obs³udze maszyn, urz¹dzeñi instalacji w górnictwie naftowym, ROP, spó³kach po-szukiwañ naftowych i dystrybucyjnych gazownictwa,utrzymuje siê na poziomie porównywalnym z 2002 r..

Przyjmuj¹c wskaŸnik czêstotliwoœci wypadków zapodstawowy miernik oceny poziomu wypadkowoœci,najkorzystniej w roku 2003 przedstawiaj¹ siê regional-ne oddzia³y przesy³u – ze wskaŸnikiem 4,8 oraz zak³a-dy górnictwa naftowego – ze wskaŸnikiem 5,1.

Mniej korzystnie przedstawia siê stan bhp w za-k³adach spó³ek gazownictwa, w których odnotowanowskaŸnik na poziomie 7,5 oraz w spó³kach poszuki-

wañ, które zanotowa³y wskaŸnik czêstotliwoœci napoziomie 11,2, tj. znacznie wiêkszy ni¿ œredniw PGNiG S.A.

Przy ocenie roku 2003 na wyró¿nienie zas³ugu-j¹ zak³ady: ZRG Krosno, ZG Szczecin, ZG Kalisz i poraz kolejny KRIO Odolanów, w których nie by³owypadków przy pracy.

Analizuj¹c stan wypadkowoœci w d³u¿szym okresie,nale¿y stwierdziæ, ¿e PGNiG S.A. odnotowuje ci¹g³¹poprawê bezpieczeñstwa pracy. Od roku 1995 nastê-puje bardzo wyraŸne zmniejszenie liczby wypadkówprzy pracy, poprawa wskaŸników czêstotliwoœci i ciê¿-koœci wypadków. Liczbê wypadków w latach 1995 -2003 ilustruje wykres.

W roku 2003 zosta³o wydanych 8 orzeczeñ (g³ów-nie dla pracowników spó³ek poszukiwañ naftowych),stwierdzaj¹cych choroby zawodowe. Zanotowanozmniejszenie liczby chorób o 8 w stosunku do roku2002 (16 orzeczeñ).

Ta tendencja zni¿kowa jest rezultatem ci¹g³egoograniczania czynników szkodliwych i uci¹¿liwych dlazdrowia w œrodowisku pracy. Sta³¹ poprawê technicz-nych warunków bezpieczeñstwa pracy, ograniczaniezagro¿eñ wypadkowych i œrodowiskowych potwier-dzaj¹ tak¿e inspektorzy pañstwowego i górniczegonadzoru nad warunkami pracy. W trakcie przeprowa-dzanych w 2003 roku kontroli w zak³adach PGNiG S.A.nie stwierdzono ¿adnych istotnych dla zdrowia i ¿yciazagro¿eñ, które by³yby powodem wstrzymania lubograniczenia wykonywanych prac.

Natomiast dalsza poprawa bezpieczeñstwa pracyw zak³adach PGNiG S.A. w roku 2004 i w latach na-stêpnych powinna byæ osi¹gniêta poprzez w³aœciw¹ or-ganizacjê i odpowiedni nadzór prowadzonych prac. �

Autor jest kierownikiem Dzia³u BHP w Departamencie Obs³u-gi Spó³ki.

31p r z e g l ¹ d g a z o w n i c z y w r z e s i e ñ 2 0 0 4

Tendencjazni¿kowawypadkówjest rezultatemci¹g³egoograniczaniaczynnikówszkodliwychi uci¹¿liwychdla zdrowiaw œrodowiskupracy.

DOLNOŒL¥SKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Anna Gwizdek

Klasyczna produkcjagazu miejskiegow Miêdzylesiu to ju¿ historia

Niebieski p³omyk, jak¿e trudne by³oby bez nie-go ¿ycie wspó³czesnego cz³owieka! Dziœ dajego nam gaz ziemny, ale na pocz¹tku XX wie-

ku by³ on wynikiem ciê¿kiej pracy cz³owieka. Gazuzyskiwano podczas suchej destylacji wêgla, czyliw procesie koksowania. Miêdzylesie, niewielka miej-scowoœæ na pograniczu polsko-czeskim przesz³a do hi-

storii jako ta, w której najd³u¿ej w Polsce, a nale¿y przy-puszczaæ, ¿e w Europie pracowa³a klasyczna gazownia.Gazownia w Miêdzylesiu by³a trzeci¹ po K³odzku i Rad-kowie w tym rejonie. Wybudowana zosta³a w 1909 ro-ku i mia³a zaopatrywaæ w gaz wy³¹cznie miasto. Produ-

kowany w miêdzyleskiej gazowni gaz na pocz¹tku by³przeznaczony wy³¹cznie do celów oœwietleniowych.St¹d te¿ jego druga nazwa – gaz œwietlny. Szybko jed-nak znalaz³ on zastosowanie do tzw. celów socjalno-by-towych, czyli do gotowania i podgrzewania wody.

Gazownia w Miêdzylesiu nale¿y do najlepiej za-chowanych obiektów tego typu w Polsce, daj¹cwgl¹d w rozwi¹zania techniczne charakterystycznedla obiektów tego typu pocz¹tku XX wieku, którepraktycznie w nie zmienionym kszta³cie funkcjono-wa³y do koñca jej istnienia.

Piecownia. Odbieralniki gazu, 1909 r.

Maszynownia - odsmalacze, 1909 r.

Maszynownia - pompy, 1909 r.


Trudno uwierzyæ, ¿e gazowniêw Miêdzylesiu z 1909 r., w którejprodukowano gaz w procesiekoksowania, zamkniêto w roku 1998. To najstarszy tego typu obiekt w Europie.

Ca³oœæ obiektu utrzymana jest w jednolitej formiearchitektonicznej tzw. przemys³owego pseudogotykupodporz¹dkowanej jednoczeœnie realizowanemu pro-cesowi technologicznemu.

Zespó³ z³o¿ony jest z niskich jednokondygnacyj-nych budowli. Jedynie piecownia jest budowl¹ dwu-kondygnacyjn¹. Jej pó³nocna fasada utrzymana jestw pseudobazylikowej formie. Jej elewacje zdobi¹u szczytu krenela¿owe dekoracje. Nad ca³oœci¹ obiek-tu dominuj¹ dwa ceglane kominy.

Zespó³ wkomponowany jest w bogat¹ zieleñ, coczyni³o gazowniê mniej uci¹¿liw¹ dla œrodowiska. Na-le¿y równie¿ podkreœliæ, ¿e wiêkszoœæ urz¹dzeñ tech-nologicznych, takich jak odsiarczalniki, ch³odnice,p³uczki amoniakalne, zbiornik gazu do koñca funkcjo-nowania gazowni zachowa³y siê prawie w nie zmie-nionym kszta³cie.

Gazownia miêdzyleska u szczytu swych mo¿liwo-œci produkcyjnych, przed drug¹ wojn¹ œwiatow¹, pro-dukowa³a 2400 m3 gazu na dobê. Pod koniec swejdzia³alnoœci produkcja spad³a do ok. 400 m3 na dobê.

Ostatecznie gazownia w Miêdzylesiu zosta³a wy³¹-czona z eksploatacji w paŸdzierniku 1998 roku, kiedyto oddano do eksploatacji gazoci¹g (DN 200/6,3 MPa)biegn¹cy z Bystrzycy K³odzkiej do Miêdzylesia. W tensposób gaz ziemny dotar³ do tego zak¹tka Polski.

Obecnie miêdzyleska gazownia stanowi obiekto znacznej wartoœci muzealnej. Nale¿a³oby wiêc za-troszczyæ siê o to, aby nie uleg³ on zniszczeniu i pozo-sta³ dla przysz³ych pokoleñ. �

Autorka jest specjalist¹ ds. marketingu w ZG Wa³brzych

Literatura: S. Januszewski, I. Marczyk, E. Niemczyk: ,,Zabytki technikiw gazowniach woj. wa³brzyskiego’’, Instytut Historii Archi-tektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wroc³awskiej, Wro-c³aw 1989 r.

Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.ul. Ziêbicka 44, 50-507 Wroc³awtel. +48 (71) 336 65 66, +48 (71) 364 94 00faks +48 (71) 336 78 17www.gazownia.pl

Zespó³ produkcyjny gazowni z piecowni¹, 1909 r. Piecownia (1909) i zbiornik gazu z 1957 r.

Odsiarczalnia, 1909/1957 r.

Odsiarczalnia, 1909/1957 r.

Piecownia. Mulda do za³adunku wêgla, 1957 r.

Gazowniaw Miêdzylesiunale¿ydo najlepiejzachowanychobiektówtego typuw Polsce.


GÓRNOŒL¥SKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Halina Girycka

WGórnoœl¹skiej Spó³ce Gazownictwa kluczo-wym elementem strategii obs³ugi klientajest proces budowania, d³ugofalowych

i interaktywnych relacji z klientami i partnerami ryn-kowymi. Strategia ta jest realizowana g³ównie po-przez: � organizacjê w³aœciwych s³u¿b, odpowiedzialnych

za obs³ugê dotychczasowych i nowych klientów; � wprowadzenie ujednoliconych zasad przy³¹czania

klientów do sieci gazowej oraz szeroko pojêtychstandardów jakoœciowych obs³ugi klientów obo-wi¹zuj¹cych we wszystkich jednostkach organiza-cyjnych spó³ki,

� rozszerzanie zakresu us³ug skierowanych do po-szczególnych grup klientów;

� szkolenia pracowników w zakresie bezpoœredniejobs³ugi klienta. Dla podniesienia jakoœci obs³ugi klienta powo³ana

zosta³a grupa doradców techniczno-handlowych.Doradcy s¹ w pe³ni mobilni i dostêpni 24 godziny nadobê. S¹ grup¹ fachowców, która zapewnia profesjo-naln¹ i kompleksow¹ obs³ugê w zakresie doradztwatechniczno-handlowego. Doradcy bezpoœredniou klienta wykonuj¹ analizy kosztów przy³¹czeniai eksploatacji gazu ziemnego, uwzglêdniaj¹ce rzeczy-wiste potrzeby klienta. Doradcy zapewniaj¹ opiekênad klientem biznesowym.

Podstawowym punktem kontaktu, odpowiedzial-nym za wszystkie relacje z klientami kluczowymii strategicznymi jest grupa pe³nomocników ds. ob-s³ugi kluczowych klientów.

Do budowania partnerskich relacji z jednostkamisamorz¹du terytorialnego powo³ani zostali koordy-natorzy – specjaliœci ds. rozwoju rynku i marketingu,których g³ównym celem jest wspó³praca z miastamii gminami w zakresie: � tworzenia i uaktualniania planów zagospodarowa-

nia przestrzennego, � opracowania planów ochrony œrodowiska, � tworzenia planów zaopatrzenia w energiê elek-

tryczn¹, ciep³o i paliwa gazowe dla gmin. W Górnoœl¹skiej Spó³ce Gazownictwa ka¿dy klient

jest najwa¿niejszy. Dlatego obs³uga klientów indywidu-alnych jest realizowana w 46 terenowych jednostkachhandlowej obs³ugi klienta, zlokalizowanych w wiêkszychmiastach na ca³ym terenie dzia³ania GSG.

Ca³odobowa obs³uga klienta jest realizowana tak-¿e poprzez stale rozbudowywan¹ i aktualizowan¹platformê internetow¹. Na portalu www.gaz.za-brze.pl mo¿na skorzystaæ z kalkulatora i policzyæ przy-bli¿one koszty wykorzystania gazu ziemnego do ce-lów: ogrzewania, przygotowania ciep³ej wody u¿yt-kowej i przygotowania posi³ków. Dziêki wyszukiwar-kom mo¿na nawi¹zaæ kontakt z doradc¹, pe³nomoc-nikiem i koordynatorem. Wyszukiwarki umo¿liwiaj¹tak¿e zlokalizowanie jednostki terenowej handlowejobs³ugi klienta. Z portalu mo¿na pobraæ wzory po-trzebnych dokumentów w wersji elektronicznej orazuzyskaæ informacje na temat przy³¹czenia do sieci ga-zowej, taryf, aktów prawnych itp.

Kolejnym krokiem dostosowuj¹cym œwiadczoneprzez spó³kê us³ugi do indywidualnych potrzeb ka¿-dego klienta jest wprowadzany etapowo od 1 czerw-ca bie¿¹cego roku program kompleksowej obs³ugi

Komfort od rêki

34

W obliczu szybko dokonuj¹cych siê zmiangospodarczych i dynamicznego postêputechnicznego, ka¿da firma, która chceodnieœæ sukces rynkowy musi budowaæswoj¹ wartoœæ i przewagê konkurencyjn¹.Mo¿na to osi¹gn¹æ w wynikuzbudowania silnych i stabilnych relacjipartnerskich z klientami poprzezpe³n¹ i profesjonaln¹ ich obs³ugê.


Uczestnictwow programiestwarzamo¿liwoœæuzyskaniadostêpudo wszystkichudogodnieñzwi¹zanychz profesjonaln¹obs³ug¹klienta.


klienta – ,,Komfort od rêki’’. Program pozwala nietylko zdobyæ klienta, ale przede wszystkim poprzezotoczenie go sta³¹ opiek¹ umo¿liwia jego utrzymanie.Zgodnie z przyjêt¹ nazw¹ programu ,,Komfort od rê-ki’’ – klienci GSG objêci s¹ pe³n¹ i profesjonaln¹ opie-k¹ przez jej przedstawiciela – osobistego opiekuna.

Uczestnikami programu s¹ klienci GSG (osobyprawne lub pe³noletnie osoby fizyczne) od grup tary-fowych W-4 i powy¿ej, w tym tak¿e obcokrajowcy,którzy maj¹ sta³e miejsce zamieszkania w Polsce.Przyst¹pienie do programu jest dobrowolne.

Uczestnicy programu zostali zaszeregowani w za-le¿noœci od rocznych iloœci pobieranego paliwa gazo-wego: � Klient platynowy (strategiczny) – powy¿ej 15 mln

m3/rok� Klient z³oty (kluczowy) – od 2 do 15 mln m3/rok � Klient srebrny (biznesowy) – od 1 do 2 mln m3/rok � Klient b³êkitny – powy¿ej 8 tys. m3/rok i powy¿ej

10 m3/godz. � Klient pomarañczowy – powy¿ej 8 tys. m3/rok i do

10 m3/godz. (W-4) Obecnie zakoñczy³o siê wdra¿anie I etapu progra-

mu. Karty platynowe, z³ote i srebrne otrzymali klienciGSG pobieraj¹cy powy¿ej 1 mln m3 gazu rocznie(klienci strategiczni, kluczowi i biznesowi). Opiekuna-mi tych klientów s¹ pe³nomocnicy ds. obs³ugi kluczo-wych klientów. Jednoczeœnie wdra¿any jest II etapprogramu, przeznaczony dla klientów b³êkitnych.

Poprzez opiekunów klienci otrzymuj¹ kartê klien-ta GSG. Otrzymanie karty oraz wype³nienie formula-rza zg³oszeniowego umo¿liwia przyst¹pienie do pro-gramu. Uczestnictwo w programie stwarza mo¿liwoœæuzyskania dostêpu do wszystkich udogodnieñ zwi¹-

zanych z profesjonaln¹ obs³ug¹ klienta, w szczegól-noœci takich, jak: � sta³y kontakt z opiekunem klienta, którego wiedza

i doœwiadczenie stanowi wsparcie dla realizacji za-mierzeñ klienta zwi¹zanych z wykorzystaniemenergii;

� kompleksowe doradztwo w zakresie optymalnegowyboru rozwi¹zañ technicznych i technologicznychzwi¹zanych z wykorzystaniem noœnika energii;

� pe³ny dostêp do historii rachunku realizowanyprzez Internet.Pe³ny dostêp, o ka¿dym czasie i z ka¿dego miej-

sca, do historii rachunku jest mo¿liwy z portalu inter-netowego www.gaz.zabrze.pl/komfort, po zalogo-waniu siê i wprowadzeniu has³a dostêpu.

Szczegó³owe warunki i korzyœci uczestnictwaw programie zosta³y przedstawione w przygotowa-nym dla klientów pakiecie materia³ów promocyjno--reklamowych. Materia³y te wraz z kartami s¹ dorê-czane klientom bezpoœrednio przez opiekunów.

Obs³ug¹ programu ,,Komfort od rêki’’, w ramachca³ej spó³ki, zajmuje siê Dzia³ Marketingu i RozwojuRynku w Oddziale ZG w Zabrzu. Informacje na tematprogramu s¹ dostêpne na stronie www.gaz.zabrze.pl/komfort oraz u opiekunów klienta. �

Górnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. w Zabrzuul. Szczêœæ Bo¿e 11, 41-800 Zabrze tel. +48 (32) 373 50 00,faks +48 (32) 271 78 01e-mail: [email protected]; www.gaz.zabrze.pl

Karpacka Spó³ka Gazownictwa

Mieczys³aw Men¿yñski, Grzegorz Wielgus

Proces zarz¹dzania podmiotem gospodarczym,obs³uguj¹cym ponad 1,3 mln klientów oraz60 tys. km sieci gazowej (ponad 42 proc. d³u-

goœci krajowej sieci dystrybucyjnej), wymaga dla za-pewnienia jego dynamicznego rozwoju jasno okre-œlonych celów strategicznych i w³aœciwej realizacjiwszystkich funkcji kierowania. Przyjêta przez zarz¹d27 stycznia 2004 r. i radê nadzorcz¹ 13 lutego 2004 r.Strategia Dzia³alnoœci Karpackiej Spó³ki GazownictwaSp. z o.o. w Tarnowie zawiera, poza g³ównym opra-cowaniem, metodologiê jej wdra¿ania za pomoc¹Strategicznej Karty Wyników (SKW).

Zasadnicze opracowanie w czêœci diagnostycznejzawiera analizê: makrootoczenia, konkurencji, stanuobecnego spó³ki i SWOT. W czêœci planistycznej pozamisj¹ okreœlono cele strategiczne: � utrzymanie pozycji wiod¹cego krajowego dystry-

butora gazu w warunkach otwartego rynku; � wzrost wartoœci firmy w obszarze dystrybucji i za-

pewnienie atrakcyjnoœci inwestycji dla potencjal-nych inwestorów;

� osi¹gniêcie najistotniejszych parametrów tech-niczno-ekonomicznych na poziomie porównywal-nym z osi¹ganymi przez wiod¹ce w bran¿y pod-mioty zagraniczne,

� poprawa wizerunku firmy, � kompleksowa obs³uga klienta, � poszerzenie oferty rynkowej.

Wymienione cele strategiczne prze³o¿ono na funk-cje, dzia³ania i cele szczegó³owe dla ca³ej spó³ki w sied-miu g³ównych obszarach strategicznych: zakupu, obs³u-gi sieci i us³ug, konkurencji, kosztów, cen i finansów,rozwoju i inwestycji, marketingu oraz personalnym.

Aplikacyjne rozwiniêcie zawiera program i harmono-gram wdra¿ania Strategii Dzia³alnoœci KSG Sp. z o.o.w Tarnowie za pomoc¹ Strategicznej Karty Wyników.Metodologia wynika z za³o¿enia, ¿e nie mo¿na sterowaæorganizacj¹, w której informacje odnosz¹ce siê do jejstanu nie s¹ mierzalne. Dotychczas pomiarowi podlega-³y g³ównie wartoœci finansowe, co w obecnych realiachrynkowych jest niewystarczaj¹ce. Ponadto realizacjaprojektu Strategicznej Karty Wyników nie polega jedy-nie na opracowaniu nowego zestawu mierników oceny,maj¹cych s³u¿yæ skutecznemu motywowaniu, leczprzede wszystkim ma na celu prze³o¿enie misji i wizji za-rz¹du spó³ki na podejmowane dzia³ania w poszczegól-nych oœmiu oddzia³ach/zak³adach gazowniczych.

Wyznaczenie mierników efektywnoœci ma te¿ in-ne istotne zalety: � pozwala skoncentrowaæ uwagê na kilkunastu naj-

istotniejszych elementach decyduj¹cych o osi¹-gniêciu sukcesu;

� osi¹gany poziom mierników porównany z warto-œciami historycznymi pozwala szybko oceniæ sytu-acjê i w razie potrzeby podj¹æ niezbêdne dzia³aniakoryguj¹ce;

� mierniki s¹ dobrane tak, aby przy podejmowaniudecyzji równowa¿yæ osi¹ganie krótkoterminowychwyników finansowych z zapewnieniem wzrostuwartoœci firmy w d³ugim okresie;

� sama obecnoœæ mierników i mo¿liwoœæ ich ob-serwacji motywuje pracowników do poprawywyników.

StrategicznaKarta Wyników


Rysunek 1

Kolejn¹ przes³ank¹ wdro¿enia Strategicznej KartyWyników jest stworzenie narzêdzia do kontroliefektywnoœci obszarów funkcjonalnych spó³ki,w tym oddzia³ów/zak³adów gazowniczych. Strate-giczna Karta Wyników pozwala osi¹gn¹æ jeszczewiêcej, bowiem: � koncentruje siê na strategii i jest metod¹ zarz¹dza-

nia procesem jej realizacji, w którym jest dopraco-wywana, komunikowana, integrowana z syste-mem zarz¹dzania firm¹, a nastêpnie monitorowa-na i weryfikowana;

� wymusza pomiar efektów dzia³añ strategicznych,wychodz¹c z za³o¿enia, ¿e nie mo¿na zarz¹dzaætym, czego nie mo¿na zmierzyæ,

� wymusza spójnoœæ w formu³owaniu strategii po-przez budowanie zale¿noœci przyczynowo-skutko-wych pomiêdzy celami i dzia³aniami wyra¿onymiw czterech logicznie ze sob¹ powi¹zanych per-spektywach, W pierwszym, zakoñczonym w KSG Sp. z o.o. eta-

pie realizacji strategii za pomoc¹ metodologii SKWprace zespo³owe polega³y na prze³o¿eniu misji i celówstrategicznych na projekt karty wyników. Istotnymelementem tego etapu by³o przygotowanie propozy-cji wskaŸników oceny efektywnoœci w czterech per-spektywach przedstawionych na rysunku 1.

Podczas prac zespo³u i zarz¹du KSG Sp. z o. o.ustalono ostatecznie dla ca³ej spó³ki 15 celówstrategicznych wg SKW oraz 26 wskaŸników ocenyprzypisanych we wspomnianych czterechperspektywach. Ostatnim elementem pierwszegoetapu by³o przygotowanie kart zadaniowych orazwspomnianych mierników oceny dla oddzia³ów/za-k³adów gazowniczych.

W drugim etapie, który zosta³ równie¿ zakoñczo-ny, wyznaczono wartoœci historyczne za 2003 r. mier-ników efektywnoœci, zdefiniowanych w kartach zada-niowych. Nastêpnie wyznaczono roczne wartoœci do-celowe wskaŸników od 2004 r. do 2007 r. pocz¹tko-wo dla ca³ej spó³ki, dalej dla oddzia³ów/zak³adów ga-zowniczych. Etap drugi zasta³ zakoñczony implemen-tacj¹ za³o¿eñ SKW do funkcjonuj¹cego w spó³ce sys-temu premiowania.

Obecnie realizowany jest trzeci etap, polegaj¹-cy na uruchomieniu systemu kart wyników – rapor-towaniu i przeprowadzaniu szkoleñ z zakresu me-todologii SKW dla osób odpowiedzialnych za reali-zacjê strategii w oddzia³ach/zak³adach gazowni-czych KSG Sp. z o.o.

W czwartym etapie, polegaj¹cym na wdro¿eniuw jednostkach organizacyjnych spó³ki metodologiiSKW, w pierwszej kolejnoœci cele strategiczne spó³kibêd¹ przek³adane na cele cz¹stkowe dla ka¿degoz oddzia³ów/zak³adów gazowniczych. Jedynie pe³nezrozumienie za³o¿eñ strategii i aktywny udzia³ w jejrealizacji mo¿e pozwoliæ na dalsze jej doskonalenie.Zakoñczenie implementacji celów strategicznych nacele cz¹stkowe planuje siê na koniec wrzeœnia 2004 r.,

tak aby by³y one podstaw¹ wyznaczania zadañ pre-miowych dla komórek organizacyjnych oddzia-³ów/zak³adów gazowniczych w ostatnim kwartalebie¿¹cego roku. Nastêpnie z koñcem marca 2005 r.strategia oraz wskaŸniki metodologii SKW poddanebêd¹ pierwszej weryfikacji i dopracowaniu. Z za³o¿e-nia bowiem proces zarz¹dzania efektywnoœci¹z uwzglêdnieniem Strategicznej Karty Wyników, po-lega na ci¹g³ej realizacji czterech kluczowych etapówprzedstawionych na rysunku 2.

Równoczeœnie wraz z procesem wdra¿ania strategiina podstawie SKW prowadzone s¹ prace nad urucho-mieniem w spó³ce Zintegrowanego Systemu Zarz¹dza-nia na bazie hurtowni danych. Powi¹zanie struktur da-nych tego systemu z oprogramowaniem wspomagaj¹-cym realizacjê SKW tak, aby monitorowanie realizacjistrategii przebiega³o na bie¿¹co, jest ostatnim zadaniemzwi¹zanym z jej wdra¿aniem. Zakoñczenie tego procesuplanowane jest na pocz¹tku 2007 r.

Przyjête za³o¿enia zwi¹zane z wdra¿aniem strate-gii wymagaj¹ systematycznoœci w realizacji zadañ.Du¿e znaczenie w tym obszarze ma tak¿e informa-tyczna infrastruktura zarz¹dzania. Jakoœæ i szybkoœæpozyskiwania informacji o firmie przek³ada siêbowiem na istotne korzyœci. Pozwala – poza monito-rowaniem wskaŸników efektywnoœci – eliminowaæs³abe strony i wykorzystywaæ mocne elementy spó³ki.Najwa¿niejszymi warunkami osi¹gniêcia sukcesu s¹jednak: cykliczne komunikowanie, planowanie, kon-trolowanie i dopracowywanie strategii. Wymaga tood zespo³u prowadz¹cego projekt, du¿ych umiejêt-noœci w kszta³towaniu relacji interpersonalnychi zaanga¿owania w tym przedsiêwziêciu niemal¿ewszystkich pracowników. �

Nie mo¿nasterowaæorganizacj¹,w którejinformacjeodnosz¹ce siêdo jej stanunie s¹mierzalne.

Karpacka Spó³ka Gazownictwa Spó³ka z o.o. w Tarnowieul. Wita Stwosza 7, 33-100 Tarnówtel. +48 (14) 632 31 00, faks +48 (14) 632 31 11,sekr.+48 (14) 632 31 12www.ksg.pl, e-mail: [email protected]


Rysunek 2

Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa

S£OWEÑSKI KAPITA£ W STRYKOWIE

Gazoci¹g dla firmy lek

Pierwsze rozmowy o doprowadzeniu gazoci¹gudo firmy LEK Gazownia £ódzka podjê³a 30 czer-wca 2003 r., dziêki ¿yczliwej inspiracji wojewo-

dy ³ódzkiego, Krzysztofa Makowskiego. Po przepro-wadzeniu pierwszych analiz ekonomicznych i techni-cznych uznano, ¿e jest to dobra inwestycja dla Mazo-wieckiej Spó³ki Gazownictwa i mo¿liwa do wykonaniaw 12 miesiêcy. Wkrótce, bo ju¿ 9 lipca, LEK z³o¿y³wniosek o wydanie warunków przy³¹czenia, które

wydano po dwóch dniach. Równolegle prowadzonozabiegi o pozyskanie œrodków na tê inwestycjê. Za-rz¹d MSG spó³ki bardzo szybko podj¹³ decyzjê o w³¹-czeniu zadania do bie¿¹cego planu inwestycji i ju¿ napocz¹tku sierpnia odby³ siê przetarg na projektantagazoci¹gu – zosta³ nim Zarz¹d Inwestycji Sp. z o.o.w Kutnie, kierowany przez Jerzego Pruka. Proces

projektowy wymaga³ wspó³pracy z urzêdami gminyw Zgierzu i Strykowie, ze Starostwem Powiatowymw Zgierzu, z Urzêdem Wojewódzkim w £odzi orazz Polskimi Kolejami Pañstwowymi (8,8 km gazoci¹gupoprowadzono wzd³u¿ torów). Nie³atwe rozmowy,zw³aszcza w Urzêdzie Wojewódzkim, spowodowa³y,¿e projektowanie trwa³o niemal do koñca 2003 roku.30 grudnia gmina Stryków wyda³a ostatnie pozwole-nie na budowê gazoci¹gu. Tak wiêc prace projektowez uzyskaniem wszystkich niezbêdnych pozwoleñ zajê-³y 5 miesiêcy.

Wykonawc¹ gazoci¹gu zosta³ ZRUG Warszawa SA.Firma podjê³a pracê w styczniu i w cztery miesi¹cewykona³a postawione przed ni¹ ambitne zadanie. Nieby³o to ³atwe, gdy¿ tegoroczna zima nie u³atwia³apracy brygadom budowlanym, kierowanym przezS³awomira Szutkowskiego. W dodatku trzeba by³opokonaæ rzekê oraz uporaæ siê z drzewami, które ros³yna trasie budowy gazoci¹gu.

Realizacja tego trudnego zadania inwestycyjnego(planowanego na rok, a wykonanego w 10 miesiêcy!)by³a mo¿liwa dziêki wielkiemu zaanga¿owaniu praco-wników Gazowni £ódzkiej. Szczególne wyró¿nieniei s³owa uznania nale¿¹ siê dzia³owi inwestycji i re-montów z kierownikiem Andrzejem Zamari¹ i Ja-nem Izydorczykiem, specjalist¹ ds. inwestycji orazdzia³owi rozwoju rynku i marketingu. Nie bez znacze-nia by³ równie¿ entuzjazm i zaanga¿owanie praco-wników firmy LEK – panów Antona Gerbeca i JackaPrzerwy, ¿yczliwie wspieraj¹cych gazownikóww trudnych sytuacjach.

Inwestycja Mazowieckiej Spó³ki GazownictwaOddzia³ Gazownia £ódzka o wartoœci 2,5 mln z³,pozwoli zaopatrzyæ w gaz ziemny miasto i gminêStryków, które w ostatnim czasie sta³y siê obiektemdu¿ego zainteresowania inwestorów. Tu w³aœnieplanowane jest skrzy¿owanie autostrad A1 i A2.W tym roku powstaje pierwszy odcinek autostradyz Ozorkowa do Strykowa. Z gazowej nitki, pozazak³adami LEK, chc¹ ju¿ korzystaæ firmy, które w tymroku buduj¹ swoje zak³ady (np. LIDL, GRONTMIJ)oraz mieszkañcy miasta i gminy Stryków. Okolicetego miasta sta³y siê ju¿ teraz siedzib¹ wielu firmlogistycznych (LOCIM, GRAVELEAU, RABEN,SZYBKA PACZKA).

Znicz gazowy podpali³ uroczyœcie Witold Miller– dyrektor Gazowni £ódzkiej, któremu symboliczny

Waldemar Fortuna


13 maja 2004 r. oficjalnie uruchomionogazoci¹g doprowadzaj¹cy gaz ziemny doCentrum Produkcyjno-Logistycznego LEKw Strykowie. Nitkê DN 250 o d³ugoœci13,5 km, biegn¹c¹ od D¹brówkiStrumiany w gminie Zgierz, wybudowanow rekordowo krótkim czasie dziesiêciumiesiêcy.

ogieñ przekazali: Anton Gerbec – dyrektor projek-tu CPL LEK Stryków, Metod Dragonja – prezesLEK d.d. oraz Marko Dol�an – prezes Lek Polskasp. z o.o. Przed zapaleniem znicza dyrekcja spó³kiLEK spotka³a siê z przedstawicielami firm zajmu-j¹cych siê budow¹ i wykañczaniem obiektów, a dy-rektor projektu CPL LEK Stryków Anton Gerbec wy-ró¿ni³ wybijaj¹ce siê firmy statuetkami bogini Pana-cea. Wœród nich znalaz³a siê Mazowiecka Spó³ka Ga-zownictwa oraz projektant gazoci¹gu Zarz¹d Inwe-stycji z Kutna i jego wykonawca ZRUG SA z Warsza-wy. To samo wyró¿nienie otrzyma³ projektant gazo-ci¹gu – ZARZ¥D INWESTYCJI z Kutna i jego wyko-nawca ZRUG z Warszawy.

S³oweñska inwestycja w Strykowie kosztowa³a70 mln euro, co plasuje j¹ na szczycie najwiê-kszych inwestycji na polskim rynku farmaceutycz-nym. Rekordowe by³o równie¿ tempo jej realizacji– nieca³e dwa lata! Obecnie LEK sta³ siê now¹spó³k¹ grupy SANDOZ, wchodz¹cej w sk³admiêdzynarodowego koncernu NOVARTIS. Pracêznajdzie tu niemal 200 osób, w du¿ej mierze miesz-kañców województwa ³ódzkiego.

Dzieñ wczeœniej odby³o siê uroczyste otwarciefabryki farmaceutycznej LEK wraz z centrumlogistycznym. Moment przeciêcia wstêgiobserwowa³o wielu znakomitych goœci, wœród nich

by³y premier Leszek Miller i by³y prezydentS³owenii Milan Ku�an. Mazowieck¹ Spó³kê Gazo-wnictwa reprezentowali prezesi – Micha³ Szubskii Kazimierz Nowak oraz Witold Miller – dyrektorGazowni £ódzkiej. Goœcie zwiedzili zak³ado powierzchni 2,5 ha, wykorzystuj¹cy gaz ziemnydo produkcji tabletek oraz ogrzewania magazynówniskiego oraz wysokiego sk³adowania na 8200miejsc paletowych oraz budynku biurowego wrazz laboratorium. Na razie czynny jest magazyni odbywa siê próbna produkcja, natomiast seryjnewytwarzanie leków rozpocznie siê w grudniu.Zak³ad bêdzie produkowa³ 1,5 mld tableteki kapsu³ek rocznie. Bêdzie zu¿ywa³ 570 m3/h gazu,co zapewni sprzeda¿ roczn¹ w iloœci ok. 2,3 mlnm3. Planowany jest równie¿ drugi etap inwestycji,co pozwoli dwukrotnie zwiêkszyæ sprzeda¿b³êkitnego paliwa. �

Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.ul. Kasprzaka 25, 01-224 Warszawatel. +48 (22) 691 79 01faks +48 (22) 691 86 21www.msgaz.pl

Zak³ad bêdziezu¿ywa³570 m3/h,co zapewnisprzeda¿roczn¹w iloœcioko³o2,3 mln m3.


Uroczystego przeciêcia wstêgi dokonali: dr Daniel Vasella,prezes Novartis oraz Marko Dolzan, prezes LEK Polska.

POMORSKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Ryszard Or³owski

Budowa strategii dla Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa

Dlaczego warto mieæ strategiê?

Podstaw¹ opracowania strategii firmy jest sformu³owa-nie jej wizji i misji. Wizj¹ Pomorskiej Spó³ki Gazownic-twa Sp. z o.o. jest zwiêkszenie wartoœci firmy poprzez

umocnienie pozycji lidera na lokalnym rynku multienerge-tycznym oraz zwiêkszenie zdolnoœci do generowania zysku.

W wizji tej bierze siê pod uwagê zagro¿enie konkuren-cj¹ na rynku gazu, co powoduje koniecznoœæ dywersyfika-cji Ÿróde³ przychodów. Naturalnym kierunkiem rozwoju s¹przedsiêwziêcia z obszaru szeroko pojêtej energetyki. Po-nadto tak skonstruowana wizja odzwierciedla tendencjerozwoju bran¿y w skali europejskiej. W wizji uwzglêdnionorównie¿ kwestiê rentownoœci oraz zamiary prywatyzacyjnew³aœciciela, tj. PGNiG S.A.

Proponowana wizja w efekcie zak³ada strategiczn¹ re-orientacjê spó³ki.

Misj¹ PSG jest zaspokajanie potrzeb energetycznychklientów w sposób nieprzerwany, ekologiczny i konkuren-cyjny cenowo. Propozycja misji odwo³uje siê przedewszystkim do istotnych interesów zwi¹zanych z funkcjono-waniem i rozwojem.

Cele strategiczne zosta³y zbudowane na podstawieszczegó³owej analizy, uwzglêdniaj¹cej zarówno aspektyspo³eczne, jak i finansowe. Rezultatem realizacji za³o¿onychcelów strategicznych, których nie bêdê tu szczegó³owoomawiaæ, bêdzie g³êboka przebudowa organizacyjnaspó³ki. Wprowadzanie zmian bêdzie uwzglêdniaæ sytuacjêspo³eczn¹. Uwarunkowania spo³eczne wymagaj¹ przygoto-wania i przeprowadzenia zmian przy uwzglêdnieniu wieluinstrumentów komunikacji spo³ecznej, takich jak szkolenia

oraz anga¿owanie pracowni-ków do przygotowania zmian.Poziom ryzyka spo³ecznego jestbardzo wysoki, wi¹¿e siê bo-wiem z przebudow¹ ca³oœci fir-my i jej rozdzia³em pomiêdzyinne struktury, byæ mo¿e niezwi¹zane ze sob¹ w³asnoœcio-wo. Z punktu widzenia pracowników oznacza to zmianyw wieloletniej tradycji funkcjonowania bran¿y gazowniczejw Polsce.

Pomorska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. dzia³a w wa-runkach wysokiej niepewnoœci i rosn¹cej dynamiki zdarzeñ,zaœ jej œrodowisko zewnêtrzne zdominowane jest przez za-gro¿enia. Dlatego, mimo stabilnej sytuacji ekonomicznej,spó³ka stoi w obliczu strategicznych przeobra¿eñ. W tymczasie borykaæ siê bêdzie z wieloma wyzwaniami o charak-terze rynkowym, spo³ecznym, organizacyjnym, finanso-wym i prawnym.

W obszarze rynku spó³ka stoi w obliczu koniecznoœcibudowy nie tylko systemu obs³ugi, ale równie¿ wizerunkudostawcy, wobec którego warto byæ lojalnym. Kluczowymproblemem bêdzie nie tyle rozwój rynku, co zachowanie lo-jalnoœci dotychczasowych nabywców gazu w warunkachotwartej konkurencji.

W obszarze spo³ecznym spó³ka bêdzie musia³a podj¹æryzyko konfliktów, naturalnych dla procesów reorganizacji.

W obszarze organizacyjnym nast¹pi przebudowastruktur, procedur, dojdzie do redefiniowania wielu funkcji,zmiany przyporz¹dkowañ organizacyjnych, zmiany charak-teru pracy na wielu stanowiskach.

W obszarze finansowym spó³ka wypracuje nowy mo-del finansowania, w pe³ni dostosowany do specyfiki dzia³al-noœci handlowej i dystrybucyjnej.

W obszarze prawnym przed spó³k¹ stoi zadanie dosto-sowania nie tylko do prawa krajowego, ale równie¿ do re-gulacji Unii Europejskiej.

Aby osi¹gn¹æ za³o¿one cele strategiczne, konieczne jestuto¿samianie siê pracowników z firm¹ i jej wizj¹. Dzia³al-noœæ ka¿dego przedsiêbiorstwa zale¿y od procesów, umie-jêtnoœci pracowników, technologii, informacji, a tak¿e do-œwiadczenia. Tak po³¹czone elementy tworz¹ kapita³ inte-lektualny, który w naszej spó³ce jest ogromny. Zawsze wy-znawa³em zasadê, ¿e cz³owiek jest najwa¿niejszym akty-wem firmy. �

Autor jest prezesem Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa.


Brak jasno sformu³owaneji obowi¹zuj¹cej strategii prowadzido artyku³owania partykularnychinteresów grupowych, gierwewnêtrznych oraz dzia³aniawewnêtrznych i zewnêtrznych grupnacisku. Organizacja bez strategii zaczynadryfowaæ, przechodz¹c od dzia³añaktywnych do reaktywnych.Nie wykorzystane szanse staj¹ siêzagro¿eniem, a nie dostrze¿onezagro¿enia prowadz¹ bezpoœredniodo groŸby upadku organizacji.

Po d³ugich zmaganiach kandydatów 9 lipca zosta³yog³oszone wyniki konkursu na obsadzenie stano-wisk opiekunów kluczowych klientów. Komisja

nad wyborem najlepszych kandydatów zastanawia³a siêod maja. Do ostrej konkurencji stanê³o 39 osób zewszystkich oddzia³ów spó³ki. Najwiêcej chêtnych zg³osi-³o siê z oddzia³u w Bydgoszczy.

W wyniku doboru wewnêtrznego, 12 kandydatówuczestniczy³o w szkoleniach z zakresu psychologii sprze-da¿y, technik negocjacji i prezentacji. Szkolono poten-cjalnych opiekunów równie¿ w praktycznej handlowejobs³udze klienta. Dla wszystkich kandydatów by³ to bar-dzo trudny okres, gdy¿ do czasu oficjalnego og³oszenia,

nikt nie zna³ rozstrzygniêcia konkursu. Og³oszenie wyni-ków zbieg³o siê w czasie z wizyt¹ wiceprezesa zarz¹duPGNiG – Jerzego Staniewskiego, który wyrazi³ du¿e za-interesowanie projektem obs³ugi kluczowych klientów.

Kadrê podstawow¹ tworzy piêæ osób: Lech Bia³eckiz Nowego Dworu Gdañskiego – O/PZG Gdañsk, Doro-ta Lubowiecka z Rumii – O/PZG Gdañsk, Ma³gorzataIgnaczewska z W³oc³awka – O/ZG Bydgoszcz, ArturP³oszaj z W³oc³awka – O/ZG Bydgoszcz oraz MarcinPa³czyñski z O/ZG Olsztyn.

W wyniku przeprowadzonego wyboru wyszkolonorównie¿ siedmioosobow¹ kadrê rezerwow¹, któraw przysz³oœci ma realizowaæ inne projekty handlowejobs³ugi klienta. Planowane jest stworzenie zespo³u do-radców technicznych, którzy bêd¹ obs³ugiwaæ klientówo mniejszym potencjale.

Koordynatorem zespo³u jest Marcin Jackowiak.Do jego zadañ nale¿y m.in. rozpoznawanie potrzebopiekunów w zakresie szkoleñ i organizowanie ich,wspieranie i nadzorowanie pracy opiekunów. Koordyna-tor utrzymuje równie¿ kontakty z klientami kluczowymi,planuje i organizuje pracê ca³ego zespo³u. �

Agata Or³owskafot. autorka i Iwona Brunka

Misj¹ PSG jestzaspokajaniepotrzebenergetycznychklientóww sposóbnieprzerwany,ekologicznyi konkurencyjnycenowo.

Wy³onionoZespó³ OpiekunówKluczowych Klientów


Og³oszenie wyników. Zarz¹d PSG i wiceprezes Jerzy Staniewski.

Opiekunkowie z koordynatorem.

Smocze ³odziew Gdañsku

Na prze³omie lipca i sierpnia w Gdañsku zorga-nizowano regaty Smoczych £odzi. Regaty od-bywa³y siê na rzece Mot³awie w samym cen-

trum Gdañska. W zawodach tych bra³a udzia³ dru¿y-

na pod nazw¹ „Gaz Ziemny”, w której sk³ad weszlipracownicy Pomorskiej Spó³ki Gazownictwa Sp. z o.o.i Oddzia³u Pomorskiego Zak³adu Gazowniczegow Gdañsku. Nasza dzielna dru¿yna w jednym z wy-œcigów, zajê³a trzecie miejsce w kategorii MIX.

Oprócz dobrej zabawy i rywalizacji sportowej Po-morska Spó³ka Gazownictwa mia³a okazjê do reklamymarki produktowej „Gaz Ziemny”. Wœród ogl¹daj¹-cych z brzegu tysiêcy mieszkañców miasta oraz tury-stów mocno kibicowali nam przedstawiciele zarz¹dunaszej spó³ki – prezes Ryszard Or³owski, wiceprezesiJoanna Kmiecik i Andrzej Wielguszewski oraz dyrek-tor Oddzia³u Gdañskiego Zdzis³aw Nowak. �

Mariusz ¯elazny

Pomorska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.ul. Wa³owa 18, 80-858 Gdañsktel. +48 (58) 323 02 30, faks +48 (58) 323 02 31e-mail: [email protected], www.psgaz.pl

Przed startem.

Tworzenie jednorodnej struktury organizacyjnejma kilka celów. Po pierwsze – struktura ta po-zwoli bardziej efektywnie zarz¹dzaæ spó³k¹ i da

nowe mo¿liwoœci obni¿enia kosztów. Po drugie – na-st¹pi pe³ne rozdzielenie dzia³alnoœci eksploatacyjnej odhandlowej. U³atwi to w przysz³oœci wydzielenie z eks-ploatacji infrastruktury przesy³owej, na rzecz operatorasystemu dystrybucyjnego, uzyska siê te¿ dziêki temurozdzia³owi przejrzystoœæ finansow¹ obrotu gazemi eksploatacji.

Zespó³ opracowuj¹cy projekt zmian w strukturzeorganizacyjnej oddzia³ów bra³ pod uwagê DyrektywêGazow¹ Unii Europejskiej i wytyczne PGNiG z czerwca2004 r. Uwzglêdniono te¿ du¿¹ rozpiêtoœæ potencja³ów

poszczególnych zak³adów gazowniczych i ich histo-ryczn¹, spo³eczn¹ i lokaln¹ specyfikê. Korzystano te¿z bogatych doœwiadczeñ restrukturyzacyjnych PGNiG.

Obecnie w czêœci oddzia³ów wystêpuje du¿e roz-drobnienie organizacyjne, co utrudnia zarz¹dzanie ni-mi, kontrolê i obni¿anie ich kosztów. Skostnia³a, starastruktura bywa te¿ przeszkod¹ dla szybkiego wprowa-dzania zmian, sprzyja naturalnym ludzkim oporomprzed nowym.

SP£ASZCZANIE PIRAMIDY

Nowa struktura ma byæ bardziej p³aska. Nast¹pi fu-zja wielu drobnych jednostek organizacyjnych, zmniej-szy siê liczba szczebli organizacyjnych i oddzielenie sfe-ry technicznej od handlowej.

Najwy¿szy szczebel w ka¿dym z zak³adów toszczebel decyzyjno-koordynacyjny, czyli dyrekcja,zorganizowana w formie pionów organizacyjnych.Bezpoœredni¹ dzia³alnoœci¹ operacyjn¹ infrastrukturygazowniczej na powierzonym obszarze dzia³ania kie-rowaæ bêdzie Centrum Eksploatacji Sieci (CES), wrazz wchodz¹cymi w jego sk³ad jednostkami terenowymi– rozdzielniami gazu (RG). Podobn¹ rolê w zakresiedzia³alnoœci handlowej pe³niæ bêdzie Centrum Obs³u-gi Klienta (COK) wraz z terenowymi biurami obs³ugiklienta (BOK).

Centrum Eksploatacji Sieci (CES) podlegaæ bêdziezastêpcy dyrektora oddzia³u-zak³adu ds. technicz-nych. CES koordynowaæ bêdzie i nadzorowaæ pracêrozdzielni gazu. Wchodz¹ce w sk³ad CES rozdzielniegazu bêd¹ dzia³a³y na terenie, na którym znajduje siêco najmniej 100 km sieci, sprzeda¿ gazu wynosi mi-nimum 10 mln m3 rocznie, sieæ zasila 7–9 tys. odbior-ców. Siedziby rozdzielni znajdowaæ siê bêd¹ tylkow miastach powiatowych (ale nie we wszystkich!). Teza³o¿enia oznaczaj¹ zmniejszenie liczby rozdzielni ga-zu na terenie dzia³ania WSG z 76 do 41. Najwiêcejrozdzielni zreorganizowanych zostanie na obszarzedzia³ania ZG Poznañ. Po³¹czeniu wg powy¿szych za-sad podlegaæ bêd¹ rozdzielnie w Murowanej Goœli-nie, Stêszewie, Wrzeœni, Pobiedziskach, Kórniku,Lwówku, Pniewach, Grodzisku Wlkp. i Rakoniewi-cach. Na terenie ZG Szczecin planuje siê z kolei reor-ganizacje rozdzielni m.in. w S³ubicach, Nowogardzie,Trzebiatowie, Barlinku i Drezdenku. W ZG Koszalinpo³¹czeniu w silniejsze „organizmy gospodarcze” bê-d¹ podlega³y rozdzielnie gazu m.in. w Bia³ogardziei Czaplinku. Nie zachodzi natomiast potrzeba doko-nywania zmian w ¿adnej z piêciu rozdzielni wchodz¹-cych w sk³ad ZG Kalisz.

ZACHOWANIE STANDARDÓW

Centrum Obs³ugi Klienta (COK) podlegaæ bêdziez kolei bezpoœrednio zastêpcy dyrektora ZG ds. han-dlowych. Przyjêto, ¿e na obszarze COK bêdzie mini-mum 60 tys. odbiorców gazu, a sprzeda¿ roczna wy-

WIELKOPOLSKA SPÓ£KA GAZOWNICTWA

Leszek £uczak

Jednolitastruktura oddzia³ów


W Wielkopolskiej Spó³ce Gazownictwatrwaj¹ intensywne pracenad ujednoliceniem strukturyorganizacyjnej oddzia³ów firmy.Na koniec I kwarta³u 2005 r. czteryzak³ady gazownicze – Poznañ, Szczecin,Koszalin i Kalisz – bêd¹ mia³y jednorodn¹strukturê. Czy te zmiany bêd¹ skutkowaæzwolnieniami pracowników?

GZ-50 W POZNANIU

30 sierpnia zaczêto wprowadzaæ gaz wysokometanowydo sieci w kilku rejonach Poznania i w Luboniu. Do 2 paŸ-dziernika 150 serwisantów zakoñczy na tym terenie ada-ptacje urz¹dzeñ gazowniczych do spalania GZ-50. Pier-wotnie planowano i przygotowano przestawienie na tengaz ca³ego lewobrze¿nego Poznania i Lubonia – ok. 120tys. odbiorców. Ostatecznie PGNiG zdecydowa³o, ¿e prze-stawi siê urz¹dzenia tylko u 21 500 odbiorców. Ta zmia-na planów wyniknê³a z nowej polityki energetycznej pañ-stwa. Zak³ada siê zwiêkszenie wydobycia gazu ziemnegoze z³ó¿ krajowych, a tym samym wiêksz¹ jego sprzeda¿.Czy reszta odbiorców poznañskich bêdzie korzystaæ kie-dyœ z bardziej kalorycznego GZ-50? Prawdopodobnie tak,ju¿ za dwa lata, ale nie bêdzie to gaz importowany, tylkoodazotowany w Grodzisku Wlkp. gaz ze z³ó¿ wielkopol-skich.

(l³)

nosiæ bêdzie minimum 100 mln m3. COK nadzorowaæbêdzie i koordynowaæ pracê biur obs³ugi klienta, dzia-³aj¹cych w tych samych miejscowoœciach, co zreorga-nizowane rozdzielnie gazu. Nie oznacza to jednak, ¿eodbiorcom – klientom z gmin, w których dot¹d dzia-³a³y rozdzielnie, wyd³u¿y siê teraz droga do dostawcygazu i ¿e np. klienci z Bia³ogardu bêd¹ musieli za³a-twiaæ sprawy zwi¹zane z korzystaniem z gazu ziem-nego a¿ w Koszalinie. W miejscowoœciach, siedzibachdotychczasowych rozdzielni gazu, powstan¹ filieBOK, czyli punkty obs³ugi klienta.

COK bêdzie odpowiada³o za zachowanie standar-dów obs³ugi klienta przyjêtych dla ca³ej spó³ki. Do je-go obowi¹zków nale¿eæ bêdzie m.in. kontrola termi-nowoœci procesów przy³¹czeñ nowych klientów, pra-wid³owoœci zawierania umów na przy³¹czenia i dosta-wy gazu, a tak¿e fachowe poradnictwo technicznei ekonomiczne z zakresu urz¹dzeñ gazowniczych.COK bêdzie te¿ monitorowa³o umowy z podmiotamizewnêtrznymi na prowadzenie inkasa oraz pracê sys-temów inkasa.

RUCH KADROWY

Nowa, jednolita struktura organizacyjna zak³adówgazowniczych Wielkopolskiej Spó³ki Gazownictwapozwoli optymalnie wykorzystaæ zasoby kadrowe.Wol¹ zarz¹du spó³ki jest, by upraszczanie i ujednoli-canie struktury firmy nie poci¹gnê³o za sob¹ zwolnieñpracowników. Owszem, nast¹pi spadek zatrudnienia,ale tylko wskutek przechodzenia niektórych pracow-ników na emeryturê. Inni, których miejsca pracy ule-gn¹ likwidacji w zwi¹zku z po³¹czeniem ponad30 rozdzielni gazu, otrzymaj¹ propozycjê pracy w po-zosta³ych rozdzielniach. Niektórzy, np. monterzy, bê-d¹ dzia³aæ po zmianach na wiêkszym terenie. Czêœæpracowników dawnych rozdzielni znajdzie pracêw pionie obs³ugi klienta. Obecnie na koszt WSG oko-³o 40 pracowników sfery eksploatacji zdobywa naspecjalnych szkoleniach kwalifikacje potrzebne dopodjêcia pracy w sferze obrotu.

BEZPIECZEÑSTWONA PIERWSZYMMIEJSCU

Plany reorganizacji rozdziel-ni gazu w ponad 30 miastachi miasteczkach Pomorza Za-chodniego i Wielkopolskiwzbudzi³y, co zrozumia³e, pe-wien niepokój lokalnych w³adzsamorz¹dowych i odbiorcówgazu. Pytali: jeœli nie bêdzierozdzielni, to kto bêdzie na na-szym terenie szybko usuwaæewentualne awarie sieci gazo-wej? Zespó³ buduj¹cy projektujednolicenia struktury organi-

zacyjnej od pocz¹tku swych prac to zagadnienietraktuje jako priorytetowe. Mniejsza obecnoœæWSG w terenie (mniej jednostek) w ¿adnym wy-padku nie mo¿e obni¿yæ standardów bezpieczeñ-stwa eksploatacji sieci i wyd³u¿yæ czasu reagowa-nia s³u¿b usuwania awarii. To zagadnienie (w tymi pogotowia gazowego) jest dok³adnie opracowy-wane. Bêd¹ przygotowane dla ka¿dego obszaruscenariusze awaryjne, usprawni siê s³u¿by dyspo-zytorskie, wprowadzi jeszcze bardziej nowocze-sn¹ ³¹cznoœæ i transport, zweryfikuje siê nowy sys-tem awaryjno-ratowniczy poprzez sta³e æwiczenias³u¿b pogotowia. �

Planyzamkniêciarozdzielnigazu w ponad30 miastachi miasteczkachPomorzaZachodniegoi Wielkopolskiwzbudzi³y,co zrozumia³e,niepokójlokalnychw³adzsamorz¹dowychi odbiorcówgazu.

Wielkopolska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o.ul. Grobla 15, 61-859 Poznañtel. +48 (61) 854 53 50, 854 51 00faks +48 (61) 852 39 23e-mail: [email protected], www.wsgaz.pl


Obrady Zespo³u ds. Opracowania Projektu Ujednolicenia Struktury Organizacyjnejoddzia³ów-zak³adów gazowniczych WSG: od lewej – Zdzis³aw Kowalski – dyr. ZGPoznañ, Kazimierz Hermanowski – zastêpca dyr. ZG Szczecin, Marek Kêsik –dyr. ZG Koszalin, Józef Wo³oszczuk – dyr. ZG Kalisz i Roman Krawczyk –pe³nomocnik zarz¹du WSG ds. organizacji i przekszta³ceñ

Fot. Maciej Neumann

BARBÓRKA PGNIG W POZNANIU

Zarz¹d PGNiG zaproponowa³ zarz¹dowi WSG podjêcie siêw tym roku organizacji tradycyjnej Barbórki dla ca³ej GrupyPGNiG. Propozycja zosta³a przyjêta. Obchody centralnej Bar-bórki odbêd¹ siê w Poznaniu 3 grudnia. Przygotuje je Wielko-polska Spó³ka Gazownictwa we wspó³pracy z ZielonogórskimZak³adem Górnictwa Nafty i Gazu. Sztab organizacyjny zeZdzis³awem Kowalskim, dyrektorem ZG Poznañ na czele, roz-pocz¹³ ju¿ pracê. Barbórkowe obchody zainauguruje uroczy-sta msza œw. w koœciele œw, Paw³a. Akademia po³¹czona z czê-œci¹ artystyczn¹ odbêdzie siê w pawilonie Iglicy na terenieMiêdzynarodowych Targów Poznañskich. Natomiast na miej-sce Karczmy Piwnej i Combra Babskiego wybrano sale ban-kietowe hotelu Novotel Poznañ.

(l³)

OSOBOWOŒÆ

Irena Dryll

Ktoœ, kkttoo zzoossttaa³³kkiimmœœ......

Prorokowali mu bliscy: – Synek, ty bêdziesz Kimœ. Ale dawali te¿przestrogi. Wuj, który pracowa³ w kopalni radzi³jak postêpowaæ: tak, aby nikt mu nie da³ z przeproszeniem„w pysk”, jak ju¿ przestanie byæ kierownikiem, a spotka swoichludzi w knajpie.

Proroctwo siê sprawdzi³o, mgrin¿. Mieczys³aw Kaczmarczyk,bo o nim tu mowa, zosta³ Kimœ,

a radê wuja-górnika wzi¹³ sobie do ser-ca. By³ Kimœ w ró¿nych okresach swego¿ycia i na ró¿nych szczeblach zarz¹dza-nia – od kierownika grupy sejsmicznej,do dyrektora PGNiG i obecnie – preze-sa Fundacji EKOGAZ.

Urodzi³ siê w Wolnym Mieœcie Gór-niczym Tarnowskie Góry, bo tak siê onoprzed wojn¹ nazywa³o, a miejsce uro-dzenia – dok³adnie naprzeciwko tam-tejszej gazowni, zapowiada³o niejakopóŸniejsze losy. Pochodzi z tradycyjnej,œl¹skiej rodziny, ojciec by³ urzêdnikiems¹dowym, matka zajmowa³a siê do-mem – i czyni³a to znakomicie, wspomi-na. Œl¹skiego akcentu ju¿ ani œladu,choæ in¿. Kaczmarczyk œwietnie „poœlunsku godo”. „Godo” te¿ w kilku in-nych jêzykach, bo ma s³uch i skoñczy³szko³ê muzyczn¹.

Tarnowskie Góry opuœci³ po maturze(1951 r.), dosta³ siê na Akademiê Górni-czo-Hutnicz¹ w Krakowie, a promoto-rem jego pracy magisterskiej by³ wspa-nia³y, znany w œrodowisku geofizykprof. Stanis³aw Ma³oszewski. Zawódgeofizyka pozna³ od podszewki wtedy,gdy zosta³ operatorem, a w 1963 r. kie-rownikiem grupy sejsmicznej. W tam-tych czasach by³ to szczyt marzeñ ka¿-dego geofizyka – sejsmika. Pracowa³osiê w terenie, bezpoœrednio z ludŸmi,nie by³o monotonii.

Do pomiarów u¿ywa siê materia³ówwybuchowych, w grupie sejsmicznejpotrzebny jest technik strza³owy. Grupaby³a ma³a, pracowa³a bez technika, in-

¿ynier zdoby³ wiêc niezbêdne upraw-nienia i w razie potrzeby móg³ np. roz-brajaæ niewybuchy. A to ju¿ robota sa-perska, prawdziwie mêska, podziwianaprzez laików: trzeba ludzi daleko odsu-n¹æ, podejœæ samemu do niewypa³ui bez dr¿enia r¹k unieszkodliwiæ. (In¿y-nier mia³ okazjê parê razy sprawdziæswoje umiejêtnoœci).

W trzy lata póŸniej, w 1966 r. in¿.Kaczmarczyk zostaje dyrektorem tech-nicznym nowo powsta³ego przedsiê-biorstwa Geofizyka w Toruniu. – Takrozpocz¹³ siê mój etap toruñski – wspo-mina. – Zajmowa³em siê m.in. nadzoro-waniem prac wiertniczych w grupachsejsmicznych oraz gospodarowaniem –jak na ówczesne czasy – du¿ymi iloœcia-mi materia³ów wybuchowych. Tam te¿otrzyma³em pierwsze miêdzynarodoweszlify zawodowe, gdy¿ Geofizyka doko-nywa³a w latach 70. du¿ych zakupówbardzo nowoczesnego sprzêtu w Sta-nach Zjednoczonych i krajach EuropyZachodniej. By³y to m.in. wibrosejsy,które mog³y czêœciowo zastêpowaæpracê z materia³em wybuchowym.

By³ w ci¹g³ym ruchu, a w³aœnie tolubi³, lubi³ podró¿e, nie móg³ usiedzieæza biurkiem. – I to by³ urok tej pracy –mówi.

Po dziesiêciu latach, w 1976 r. zosta³dyrektorem Przedsiêbiorstwa Poszuki-wañ Naftowych w Pile. – W Pile mia³embardzo dobrych zastêpców. Mog³ems³u¿bowo jeŸdziæ po œwiecie i rozwijaæeksport, co dawa³o mi du¿o satysfakcji.Firma zawiera³a ró¿ne korzystne kon-trakty, wysy³aliœmy te¿ naszych pra-cowników „w eksporcie”, w œwiat, jako

wybitnych fachowców. Niezapomnia-ne dramatyczne prze¿ycie z „pilskiegookresu” to Karlino. W trakcie prac po-szukiwawczych w tej po³o¿onej bliskoKo³obrzegu miejscowoœci nast¹pi³agwa³towna erupcja i ogromny po¿ar(9 grudnia 1980 r.). – To by³ wielkistres, jako szef firmy poszukiwawczejczu³em siê odpowiedzialny, choæ niktnie pope³ni³ b³êdu. Szczêœliwie uda³o siêopanowaæ sytuacjê, byli ranni, ale niktnie zgin¹³.

Walka z ¿ywio³em i jego skutkamitrwa³a ponad miesi¹c. Wigiliê i NowyRok spêdzi³ in¿ynier wraz z grup¹ ra-towników i pracowników z dala od ro-dzinny i najbli¿szych. Pozna³ wtedywielu wspania³ych ludzi, którzy z nara-¿eniem ¿ycia walczyli z ¿ywio³em. Toby³a „przygoda ¿ycia”, choæ s³owo„przygoda” nie pasuje do ca³ej tej gro-zy. Zgodnie z górniczymi regu³ami, kie-rownikiem ruchu z ramienia resortugórnictwa, by³ ówczesny dyrektor zjed-noczenia, in¿. A. Kilar, a in¿. Kaczmar-czyk pe³ni³ funkcje organizatorskiei przyjmowa³ wizytuj¹cych, w tym Le-cha Wa³êsê i nie¿yj¹c¹ ju¿ s³awn¹ dzia-³aczkê „S” Alinê Pieñkowsk¹. Wyl¹do-wali helikopterem, a ca³y obszar by³ nie-bezpieczny, mo¿na by³o zgin¹æ w wy-buchu. Kiedy po latach in¿ynier spotka³Wa³êsê, ówczesny prezydent przypo-mnia³ sobie tê niebezpieczn¹ wizytê.

Karliñskie z³o¿a nie by³y ogromne,wielu czu³o rozczarowanie, – My, Pola-cy, myœlimy tak: albo Kuwejt, albo nic.A przecie¿ wartoœæ ropy, któr¹ tam wy-dobyto przekroczy³a wielekroæ wszyst-kie koszty wierceñ i ca³ej akcji ratowni-


czej – mówi in¿ynier. Dzieli siê ciekaw¹refleksj¹: – Moim partnerem w ¿yciuzawodowym przez d³ugi czas by³a przy-roda. Przyroda jest cudowna, ale bywastraszna, trzeba j¹ szanowaæ, nie wolnooszukiwaæ. Jest potê¿na, my z ca³¹ na-sz¹ technik¹, jesteœmy malutcy.

Wielkie poruszenie spo³eczne z lat80. przywodzi na myœl si³ê przyrody,z ca³¹ jej groz¹ i piêknem. – Na mnieosobiœcie – wspomina in¿. Kaczmarczyk– ogromne wra¿enie zrobi³ s³ynnymarsz nafciarzy pilskich – szli na trady-cyjn¹ Barbórkê przez ca³e miasto, zesztandarami do poœwiêcenia w koœciele.Zosta³em wraz z za³og¹ przedsiêbior-stwa zaproszony na tê uroczystoœæ,a odby³a siê na tydzieñ przed stanemwojennym.

Po kolejnych dziesiêciu latach,w 1986 r. in¿ynier, z du¿ym ¿alem – jakmówi – opuszcza Pi³ê, wyniesionywprost na szczyt: zostaje dyrektoremPGNiG-u. – To by³o dla mnie trudne,a zarazem ekscytuj¹ce prze¿ycie. I s³o-wo „straszne” nie jest tutaj na wyrost –wspomina. Przyt³acza³ go ogrom zadañi problemów, skala przedsiêbiorstwa –52 tys. zatrudnionych. Gen. Czes³awPiotrowski, ówczesny minister górnic-twa, zebra³ m.in. zwi¹zkowców, samo-rz¹dowców i partyjnych – w jednej salikilkaset osób, pyta³ o zdanie, a nomina-cjê pisa³a na gor¹co, w ich obecnoœcisekretarka. Tak¿e rada pracowniczaw tajnym g³osowaniu jednomyœlnie po-par³a kandydaturê. Ludzie mu zaufali,bo znali go z wczeœniejszej zawodowejdzia³alnoœci. Kiedy nastêpnego dnia powprowadzeniu na to stanowisko zacz¹³za³atwiaæ konkretne sprawy, a ludzieprzychodzili sznurem po podpisy, po-czu³ siê jak Ma³ysz – tak to dziœ widzi. –S³ysza³em, ¿e on siê denerwuje, ale jaksi¹dzie na tej startowej belce, wszystkomu odchodzi. Tak by³o ze mn¹.

Jeszcze przed startem w transfor-macjê w 1989 r., kierownictwo PGNiGzastanawia³o siê nad koniecznymi prze-kszta³ceniami i zmianami. By³y to pierw-sze, nieudolne i próbne przymiarki dopóŸniejszych, przysz³oœciowych kon-cepcji. Ekspertyzê przygotowa³ m.in.Les³aw Paga, którego dyr. Kaczmarczykpozna³ przypadkowo w Waszyngtonie,póŸniejszy szef Komisji Papierów War-toœciowych (zmar³ przedwczeœnie). By³wówczas, w koñcu lat 80. pracowni-

kiem KUL-u, kierowa³ katedr¹ ekono-mii. Podpisanie w³aœnie z nim umowywymaga³o wiêc pewnej polityczneji gospodarczej wyobraŸni. – JeŸdziliœmyna Zachód ju¿ wczeœniej, ten Zachódnie by³ dla nas objawieniem. Potrafili-œmy siê broniæ przed przys³owiowymi„brygadami Marriotta”, doradcami,którzy pojawiali siê w wielu firmachi radzili, i doradzali, nie ogl¹daj¹c siêzbytnio na polsk¹ rzeczywistoœæ. Mywiedzieliœmy, o co nam chodzi, nie by-liœmy tacy „goli i bosi” – uwa¿a ówcze-sny dyrektor. Kierownictwo PGNiG-umia³o swoje sposoby, aby nie daæ siêwmanewrowaæ w jakieœ nie przemyœla-ne koncepcje i propozycje, a umiejêtniekorzystaæ z naprawdê sprawdzonychi wartych zastanowienia. PGNiG za-trudni³ np. przedstawiciela znanej ame-rykañskiej firmy prawniczej i doradczejVincent Elkins z Huston. Kiedy w¹tpli-wej jakoœci profesjonaliœci oferuj¹cyswoje us³ugi i pomys³y dowiadywali siê,¿e bêd¹ mieli do czynienia z t¹ w³aœniefirm¹, nabierali respektu albo wrêczwycofywali siê rakiem.

In¿. Kaczmarczyk wraz z zarz¹demi przedstawicielami za³ogi (zwi¹zki, radapracownicza) przeprowadzi³ barkêPGNiG-u przez rafy pierwszego okresutransformacji i zmian modelu gospodar-czego, na drugi brzeg. Wiedzia³ i wie,dalsze zmiany s¹ konieczne, firmê czekaproces – wówczas komercjalizacji, obec-nie prywatyzacji. Kiedy wiêc w 1992 r.,po ponad szeœciu latach kierowaniaprzedsiêbiorstwem og³oszono konkursna stanowisko dyrektora PGNiG-u prze-kaza³ pa³eczkê w rêce swojego ówcze-snego zastêpcy i póŸniejszego nastêpcyin¿. A. Findziñskiego. Uzna³, ¿e wy-starczaj¹co d³ugo by³ na topie. Osi¹gn¹³próg kompetencji, nie chcia³ ryzyko-waæ, ¿e w nowych warunkach mo¿epojawiæ siê przed jego oczyma prógniekompetencji. A po co? By³a to m¹-dra, mêska decyzja.

– Ró¿na jest natura ludzka, ale mo-ja jest taka, ¿e teraz, kiedy patrzêwstecz na moje zawodowe ¿ycie, z³ychrzeczy prawie nie pamiêtam. In¿ynierpamiêta natomiast, jak trudno by³o mupogodziæ ¿ycie zawodowe z rodzinnymi jaka jest tego cena. Ma wspania³edzieci, w tym bardzo zdolnego 14-la-tka z drugiego ma³¿eñstwa. A zawodo-wo czuje siê spe³niony i zadowolony.

– Nie mog³em lepiej trafiæ – powtarza.Moje zainteresowania, pasje, to, co lu-bi³em – ruch, podró¿e, kontrakty z wie-loma ludŸmi – wszystko to zgadza³o siêz rodzajem mojej pracy.

In¿ynier mia³ te kontakty, bo lubi³i szanowa³ pracowników, umia³ i chcia³z nimi rozmawiaæ na d³ugo przedtem,zanim w okresie solidarnoœciowegoprze³omu sta³o siê to obowi¹zkowei modne. Zawsze w trudnych sytu-acjach, nie tylko awarii, dawa³ dowód,¿e prawdziwy szef jest z ludŸmi. – Trze-ba byæ razem, razem siê cieszyæ i baæw momencie zagro¿enia, a nie staæi poganiaæ z ty³u. W tej bran¿y, jegozdaniem, nie mo¿na byæ dyrektoremczy prezesem zza biurka. Jak to obra-zowo opisuje – nie mo¿e byæ dowódc¹urzêdnik, ale dowódca – pilot, którysam potrafi „lataæ”: jak trzeba – wejœæna wiertnicz¹ wie¿ê, rozbroiæ niewy-buch. Wsadziæ maskê i usuwaæ np.w momencie awarii, jak to mia³o miej-sce pod Poznaniem w latach 70., siar-kowodór itp. itd.

Obecnie in¿. Kaczmarczyk mo¿erealizowaæ swoje hobby. Poprzednioby³y to samochody i rajdy samocho-dowe, amatorskie, teraz jest nim po-wo³ana w 1993 r. Fundacja EKOGAZ –jest jej prezesem. W jej sk³ad, pozaPGNiG-iem i Stowarzyszeniem In¿y-nierów i Techników Przemys³u Nafto-wego i Gazowniczego, wchodz¹ jakoudzia³owcy trzy zagraniczne firmy„z bran¿y” (niemieckie i francuskie).Fundacja propaguje u¿ytkowanie bar-dzo czystego ekologicznie paliwa, ja-kim jest gaz, finansuje wydawnictwaz zakresu organizacji gazownictwai marketingu, jest ju¿ spora bibliotecz-ka, a w pierwszym okresie wykszta³ci-³a, tak¿e na praktykach zagranicznych,wielu m³odych ludzi w³aœnie z zakresumarketingu gazowego, który nie ist-nia³ wczeœniej: gaz siê rozdziela³o,a nie sprzedawa³o.

By³y kierownik i dyrektor, a obecnyprezes – in¿. Kaczmarczyk nie wy-obra¿a sobie siebie gdzie indziej pozaPGNiG-iem, fundacja jest cz¹stk¹ te-go przedsiêbiorstwa. I jedno jest pew-ne – jak mówi: – Bywa³o lepiej i go-rzej. Ale jak idê miêdzy ludzi, na Bar-bórkê na przyk³ad, nikt nie tylko nieda mi – z przeproszeniem – w pysk,ale jeszcze piwo postawi. �


HISTORIA

Mariusz Dobrzañski

Karpacka Spó³ka GazownictwaSp. z o.o. w TarnowieOddzia³ Zak³ad Gazowniczyw Krakowie zmodernizowa³ainstalacjê zasilaj¹c¹ i steruj¹c¹rzeŸb¹ Smoka Wawelskiegoznajduj¹cego siê w Krakowiepod Wawelem na bulwarachwiœlanych. Smok jest jednymz najbardziej znanych„odbiorców gazu ziemnego”w Polsce. Gaz ziemnywysokometanowy, dostarczanydo smoka sieci¹ rozdzielcz¹œredniego ciœnienia, spalanyjest w palniku znajduj¹cym siêw jego paszczy, co powodujeefekt „ziania ogniem”.

Smok Wawelski jest rzeŸb¹ wyko-nan¹ w br¹zie przez znakomitegopolskiego artystê, prof. Bronis³a-

wa Chromego. �ród³a powstania rzeŸ-by nale¿y szukaæ w krakowskiej legen-dzie, wed³ug której w Smoczej Jamiepod Wawelem ¿y³ smok, który doma-ga³ siê od mieszczan i króla danin w po-staci dziewic i zwierz¹t hodowlanych,które po¿era³. Smoka pokona³ nie ry-cerz czy ¿o³nierz, a sprytny szewczyk--Dratewka, podrzucaj¹c jaszczurowiowce wypchan¹ siark¹. Smok po¿ar³owce, co wywo³a³o wielki ogieñ w jegotrzewiach, a nastêpnie, chc¹c ugasiæogieñ i pragnienie, zacz¹³ piæ wodêz Wis³y, w efekcie czego pêk³. Pocz¹t-kowo projektowana rzeŸba smokamia³a byæ fontann¹, stoj¹c¹ na placuWolnica, zaprojektowan¹ w ramachkonkursu og³oszonego przez miasto,który wygra³ prof. Chromy, zdobywa-j¹c trzy pierwsze nagrody. Ostateczniejednak smok znalaz³ siê na bulwarachwiœlanych i zamiast wody wyrzucaz paszczy strumieñ ognia.

Od pocz¹tku swojego istnieniasmok, inspirowany legend¹, zosta³ wy-posa¿ony w instalacjê zasilan¹ gazemziemnym, co pozwala jaszczurowi ziaæogniem. Instalacja ta na owe czasy by-³a rozwi¹zaniem nowoczesnym i wyj¹t-kowym w skali naszego kraju. Zosta³aopracowana, zaprojektowana i zbudo-wana przez wysokiej klasy specjalistówzatrudnionych w Zak³adzie Gazowni-czym w Krakowie. Niestety, po ponad30 latach dzia³ania obecna instalacja,tak¿e na skutek zwyk³ego wandalizmu,

by³a w bardzo z³ym stanie technicz-nym, który wskazywa³ jednoznaczniena koniecznoœæ kompleksowej wymia-ny instalacji. Równoczeœnie z wymian¹instalacji wewnêtrznej zak³ad podj¹³ siêsponsorowaæ wymianê uk³adu stero-wania, w którym oprócz stosowanegoobecnie sterownika czasowego zamon-towany zostanie sterownik uruchamia-j¹cy smoka na ¿yczenie turysty poprzezwys³anie SMS-a pod odpowiedni nu-mer. Przes³ana wiadomoœæ tekstowazostanie odebrana bezpoœrednio przez

Smok Wawelski jak nowy!

46

Turyœci i mieszkañcy Krakowa uwielbiaj¹ fotografowaæ siê pod Smokiem WawelskimFot. autor


sterownik zainstalowany w s¹siedztwierzeŸby, co z kolei uruchomi wyp³yw ga-zu i zainicjuje zianie ogniem w po¿¹da-nej chwili.

Zainteresowanie zak³adu proble-mem sprawnego dzia³ania instalacjiwewn¹trz Smoka Wawelskiego wynikaz kilku wa¿nych powodów. Po pierwszesmok, bêd¹c bardzo znanym „odbiorc¹gazu” poprzez swoje dzia³anie stanowiniejako element edukacji co do mo¿li-woœci stosowania gazu ziemnego.Ogromna rzesza turystów, tak¿e m³o-dzie¿y szkolnej, powinna z wizytyw tym miejscu, z kontaktu z jedn¹z niew¹tpliwych atrakcji turystycznychKrakowa wynieœæ przekonanie o bez-pieczeñstwie i komforcie p³yn¹cymz u¿ytkowania gazu ziemnego, a coza tym idzie – w ten sposób powin-no powstaæ zainteresowanie tymnoœnikiem energii, które w przysz³o-œci mo¿e prze³o¿yæ siê na liczbêklientów korzystaj¹cych z gazu.Wydaje siê, ¿e element eduka-cji, szczególnie przysz³ych od-biorców gazu, jest trudny doprzecenienia, za kilka lat tow³aœnie ci m³odzi ludziebêd¹ podejmowaæwa¿ne decyzjeo ogrzewaniu swoichmieszkañ czy domówi powinni wtedy pamiê-taæ o gazie ziemnym. Niemniej wa¿nym aspektem,który brano pod uwagê, podej-muj¹c decyzjê o remoncie smo-ka, jest kwestia wizerunku Zak³adu Ga-zowniczego w Krakowie. Bior¹c poduwagê, i¿ obiekt ten jest poprzez gazziemny kojarzony bezpoœrednio z za-k³adem jako dostawc¹ paliwa, faktw³aœciwego dzia³ania smoka ma kolo-salne znaczenie dla wizerunku firmy.

Szczególnie interesuj¹cym aspek-tem remontu jest wzbogacenie dotych-czasowego systemu sterowania, opar-tego na sterowniku czasowym w nowyjakoœciowo element, jakim bêdzie ste-rownik SMS. Urz¹dzenie to pozwoli nawywo³anie dzia³ania smoka w po¿¹da-nym momencie, a co za tym idzie –uczyni go niejako urz¹dzeniem interak-tywnym. Mo¿liwoœæ bezpoœredniej in-terakcji smoka z turyst¹ powinna zna-cz¹co przyczyniæ siê do wzrostu zainte-resowania t¹ w³aœnie atrakcj¹ tury-

styczn¹, a równoczeœnie wywo³aæ zain-teresowanie innymi aspektami tegoobiektu, np. paliwem, którym jest zasi-lany smok. Oba sterowniki bêd¹ dzia-³aæ równolegle, wiêc mo¿liwe jest takieustalenie re¿imu pracy urz¹dzenia, abyw okreœlonych sekwencjach czasowychsmok zia³ samoczynnie, a dodatkowobêdzie mo¿liwoœæ uruchomienia insta-lacji przez wys³anie SMS-a. Taki uk³ad

steruj¹cy wydaje siê najkorzystniej-szy tak¿e dlatego, i¿ nie ogranicza

mo¿liwoœci podziwiania ziej¹ce-go smoka tylko do gro-

na osób posiadaj¹-cych telefony ko-mórkowe.

Smok Wawelski,na trwa³e wpisany

w krajobraz turystycznegoKrakowa, dziêki remontowizyska nowego „ducha” i no-w¹ „moc”. Wa¿ne, ¿e smoknadal bêdzie korzysta³ z gazuziemnego i ¿e zak³ad poprzez

wykonany remont zyskamo¿liwoœæ dodatkowego

oddzia³ywania na potencjal-nych i obecnych klientów.

Wa¿ne równie¿, ¿e poprzez tenremont, poprzez zastosowanie no-woczesnych rozwi¹zañ technicz-nych, smok stanie siê niejako bar-dziej „wspó³czesny” i bardziej pa-

suj¹cy do nowoczesnego miasta i no-woczesnego Zak³adu Gazowniczegow Krakowie. �

Wawel Fot. Bartosz Bisiñski


Z tej paszczy zionieogieñ po wys³aniuSMS-a.

Fot. autor

GAZ I SPORT

Wszyscy wiedzieliœmy, ¿e niebêdzie ³atwo, aby coœwygraæ. Bardzo zmieniony

sk³ad centrali po wyodrêbnieniu „Prze-sy³u”, dodatkowo os³abiony przez brak„Pieni¹dza”1 i jeszcze 16 innych zespo-³ów z wielk¹ chêci¹ na zwyciêstwo. Moidoœwiadczeni koledzy zapewniali:„i tak najwa¿niejsze jest losowanie”.Mieli, niestety, racjê, bo œlepy los przy-dzieli³ mi nr 2 z listy rankingowej za-mieszczonej w ksi¹¿eczce z programemmistrzostw, co oznacza³o, ¿e ju¿ w dru-giej rundzie mogê kibicowaæ innym.No, ale ja nie przyjecha³em losowaæ,tylko graæ. Podczas kolacji, w czasiektórej losowano uk³ad „drabinki”,mo¿na by³o odnieœæ wra¿enie, ¿e „graju¿ siê zaczê³a”. Ka¿dy ka¿dego obser-wowa³, po ruchach widelca chciano od-gadn¹æ, czy forhend delikwenta jestlepszy ni¿ przed rokiem. Ma³o tego, cobardziej zagorzali tenisiœci chcieli wyro-biæ sobie przewagê psychologiczn¹ nadprzeciwnikiem, ukrywaj¹c pod talerza-mi niezwykle w tym momencie po-trzebny innym otwieracz do butelek.Ja, jako debiutant, mog³em siê du¿onauczyæ ju¿ przy tej grze wstêpnej.

OKIEM DEBIUTANTA

Partner, którego wylosowa³em, by³dobrze znany wszystkim, mówiono mi,¿e mogê siê zupe³nie nie stresowaæ me-czem i ¿e nie mam... ¿adnych szans nazwyciêstwo. „Leszek z zielonej” gra w te-nisa 30 lat, wczeœniej zawodniczo, terazjest trenerem. A oto kilka rad wytraw-nych tenisistów jakie zapamiêta³em:„poddaj siê bez walki”, „poproœ o lekcjêtenisa, zaoszczêdzisz 50 z³”, „ustal z Lesz-kiem, ile piw kosztuje jeden gem i dobijtargu”, „zagraj 1-2 gemy, udaj, ¿e skrêci-³eœ nogê i ,,skreczuj’’, a póŸniej opowiadajprzy piwku, ¿e ju¿ go mia³eœ i ma du¿oszczêœcia, ¿e tobie siê to przydarzy³o”.

Postanowi³em, jakwidaæ, doœæ niestan-dardowo zagraæ jakumiem i z pe³nym za-anga¿owaniem. Wy-nik do wgl¹du w ta-belach. Wygrane trzygemy to i tak lepiej ni¿to, co przewidywaliturniejowi wró¿bici.Leszek po meczu pod-sumowa³ ze staty-styczn¹ dok³adnoœci¹„serwowaæ nie umiesz, bekhendu niemasz, forhendu nie masz, reszta mo¿ebyæ”. Reszta, czyli co? – zastanawiam siêdo dziœ.

CZARNY KOÑ

Nie wszyscy byli takimi debiutanta-mi jak ja. Otó¿ pojawi³ siê Czarny Koñ.To nie by³a dobra wiadomoœæ dla orga-nizatorów, bo jak nios³a turniejowaplotka, tabliczki na pucharach dlapierwszej czwórki zosta³y wygrawero-wane ju¿ jakiœ czas temu, bo w sklepie

Wojciech Grzybowski

Gra

Wyniki zawodówgra pojedyncza kobiet: 1. El¿bieta Kramek – Polskie Górnictwo Naf-

towe i Gazownictwo S.A. – Przesy³ Sp. z o.o. 2. Marzena Pikul – Budownictwo Urz¹dzeñ Gazowniczych Gazobudowa w Zabrzu Sp. z o.o. 3. Marzena Rymkiewicz – Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o. Oddzia³ Gazownia War-

szawska

gra pojedyncza mê¿czyzn grupa wiekowa do 45 lat: 1. Dariusz Krakowiak – PGNiG S.A. – Przesy³ Sp. z o.o2. Pawe³ Bienias – Regionalny Oddzia³ Przesy³u w Gdañsku3. Marcin Jaworski – Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Tar-

nowie

gra pojedyncza mê¿czyzn grupa wiekowa od 45 lat: 1. W³odzimierz Barañski – PGNiG S.A. Oddzia³ Zielonogórski Zak³ad Górnictwa Nafty i Gazu2. Wojciech Golec – Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Ja-

œle3. Andrzej Sator – Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o. Oddzia³ Gazownia Warszawska

gra podwójna kobiet: 1. Marzena Oleœ – Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Kra-

kowie, Marzena Pikul – Budownictwo Urz¹dzeñ Gazowniczych Gazobudowa w Zabrzu Sp.z o.o.

2. Aldona Boguœ – PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o, Miros³awa Pich – PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o, 3. El¿bieta Kramek PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o, Marzena Rymkiewicz – PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o

gra podwójna mê¿czyzn: 1. Dariusz Krakowiak – PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o, Pawe³ Bienias Regionalny Oddzia³ Przesy-

³u w Gdañsku2. Leszek Radziemski – PGNiG S.A. Oddzia³ Zielonogórski Zak³ad Górnictwa Nafty i Gazu, Woj-

ciech Golec Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Jaœle3. Marcin Jaworski – Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Tar-

nowie, Grzegorz Pad³o -Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. w Tarnowie

XVII Mistrzostwa Polski GK PGNIG S.A., czyli gazownik tenisist¹


by³a „promocja”. A tu taki „beszczel”gra jak z nut i wygrywa. Marcin z Tar-nowa pobi³ paru mistrzów (w efekciezaj¹³ 3. miejsce) i zaimponowa³ wieluw tym pisz¹cemu te s³owa. O u³o¿o-nym tenisie niech pisz¹ fachowcy, dlamnie by³o wa¿ne, ¿e Marcin, maj¹cposturê Dobrego Wojaka Szwejkasam nauczy³ siê graæ w tenisa, a abygraæ, wczeœniej zbudowa³ sobie kort,a teraz uczy inne dzieci gry w tenisaw ma³ej miejscowoœci pod Tarnowemna kortach zbudowanych razemz ksiêdzem. Ma³o? Jak mówi Cham-pion s³abo? (o Championie bêdzie da-lej). Oprócz tego, czy¿ nie jest ekstre-malnie fantastyczne, gdy gracz nakorcie mobilizuje siê krzycz¹c do sie-bie „ruszaj siê prosiaku!!!’’

I w jednym z Marcinem siê nie zga-dzam. Bekhend to nie jest naturalneuderzenie. Zaplanowanych i nie zapla-nowanych przez organizatorów powo-dów do podwy¿szania umiejêtnoœci te-nisowych podczas wyczerpuj¹cychdyskusji o technice i taktyce tenisowejby³o wiele. Wspomnê o fantastycznejzabawie w pubie w okolicach Piotr-kowskiej. Niektórzy nawet w parach naparkiecie nie przestawali ,,æwiczyæ’’ za-grañ deblowych. Zabawa by³a niezapo-mniana.

Ale to, co zdarza³o siê dnia nastêpne-go, zintegrowa³o nasz¹ grupê ,,na ma-ksa’’. Porwali Ewê! Zjednoczone zastêpyochotników poszukiwa³y biduli w lesieponad piêæ godzin. Nie wtajemniczonym

gazownikom nale¿y wyjaœniæ, ¿e wszyscytenisiœci uczestniczyli w grze terenowej,,Gdzie jest Ewa...’’ Wykazaliœmy siê wte-dy nie tylko opanowaniem zasad gryw tenisa, ale odwag¹, sprytem, inteligen-cj¹, si³¹, rozumem – po prostu tym, cowykorzystujemy na co dzieñ w naszejpracy zawodowej (dobre co!? – to kawa-³ek dla naszych szefów). Ewa zosta³a ura-towana i... pozdrawiam j¹ w tej chwili.

DWA WESELA I FINA£

Noc przed fina³ami by³a gor¹ca.W hotelu Ambasador, w którym spali-œmy, odbywa³y siê dwa wesela. I niemia³o znaczenia, gdzie znajdowa³ siêpokój, w którym spa³eœ. Tak czy siak,by³eœ na weselu, a ja mia³em wra¿enie,¿e nawet jestem przy stoliku zaraz przyorkiestrze. Spaæ nie by³o mo¿na. Niewiem, jak nasi mistrzowie to znieœli. Alena finalistach nie by³o widaæ oznak nie-wyspania. Bohaterowie nie byli zmê-czeni. Wszyscy zaprezentowali wysokipoziom i zebrali co swoje:

Ela Kramek – Przesy³, bezwzglêdniewykañczaj¹ca innych zawodników pre-cyzj¹ i regularnoœci¹ – namiot,

Darek Krakowiak – Przesy³, profe-sjonalizm, godny fina³u olimpijskiego,regularnoœæ, technika i si³a – gra w rzut-ki (podobno dla syna),

W³odek Barañski – ZZGNiG, samnie wiem, brak mi s³ów uznania zreszt¹dla wszystkich w tej kategorii – niewiem co zebra³.

KRONIKARSKIOBOWI¥ZEK

Oto jeszcze kilka istotnychspostrze¿eñ:

Pogoda znakomita od pocz¹tkudo koñca. Zreszt¹ wpisywa³a siêw fantastyczn¹ organizacjê mi-

strzostw. To siê im nale¿y: M. Dutkie-wicz z zespo³em (ci na ¿ó³to) zorgani-zowali i zapanowali nad wszystkim. Po-ziom organizacji to niedoœcignionyprzyk³ad. I kto siê teraz odwa¿y po waspodj¹æ dzie³o organizacji „18”?.Oprócz wielkich tego turnieju, wymie-nionych powy¿ej, na zawsze w mojejpamiêci zostan¹: Zbynio Klima, te¿niestety Przesy³, który wykazywa³ m³o-dzieñcz¹ energiê mimo „metrykalnejpodesz³oœci” w meczu deblowymw parze z Marianem Wolnikiem prze-ciwko P. Durzyñskiemu ps. Championi K. Sawicki ps. Fidel, Ewa, Jola orazPani Miss ze Zgorzelca.

Gratulacje dla wszystkich, w szcze-gólnoœci dla zwyciêzców, podziêkowa-nia dla sponsorów, nie wiem, jak inniale ja biorê siê do pracy i podnoszê po-ziom sportowy, ¿eby nie mówiono ¿e:,,mój tenis to tenis nie z tej planety,a z planety, na której nie wynalezionojeszcze rakiet’’.

Ps. Aha, kto œpiewa piosenkê ,,Jej czarneoczy’’ – kto wie, niech napisze e-maila z od-powiedzi¹ [email protected] stawiam piwo na XVIII Mi-strzostwach za rok – do zobaczenia. �

1 Marcin Pieni¹¿ek – pierwsza rakieta cen-trali.

Fot. Dorota Mundry

Klasyfikacja generalna zak³adów i oddzia³ów bior¹cych udzia³ w XVII Mistrzostwach: 1. PGNiG S.A. Przesy³ Sp. z o.o. 2. PGNiG S.A. Oddzia³ Zielonogórski Zak³ad Górnictwa Nafty i Gazu3. Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o. Oddzia³ Gazownia Warszawska4. Mazowiecka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o. Oddzia³ Gazownia £ódzka5. Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Tarnowie 6. Regionalny Oddzia³ Przesy³u w Gdañsku7. Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Jaœle 8. PGNiG S.A. Centrala Spó³ki9. Budownictwo Urz¹dzeñ Gazowniczych Gazobudowa w Zabrzu Sp. z o.o. 10. Poszukiwania Naftowe Diament Sp. z o.o w Zielonej Górze11. Pomorska Spó³ka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Gdañsku12. Karpacka Spó³ka Gazownictwa Sp z o.o Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy w Krakowie13. Poszukiwania Nafty i GazuNAFTA Sp. z o.o. w Pile14. Regionalny Oddzia³ Przesy³u w Warszawie 15. GAZSTAL S.A. w Zielonej Górze16. Wielkopolska Spó³ka Gazownictwa Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy Koszalin17. Dolnoœl¹ska Spó³ka Gazownictwa Oddzia³ Zak³ad Gazowniczy Zgorzelec

Wiêcej informacji na www.tenisgaz.pl.


POLEMIKA

Po zapoznaniu siê z treœci¹ pole-micznego tekstu pana Iwo Ja-kubowicza, prezesa Urzêdu Do-

zoru Technicznego, (patrz nr 2/2004„Przegl¹du Gazowniczego”) w spra-wie mojego artyku³u „Kosztownemno¿enie bytów” (ten z kolei ukaza³siê w nr. 1/2004), pierwszym odru-chem by³o chwyciæ za pióro i te¿ nie-co popolemizowaæ. Niestety, prawoprasowe nie daje szansy odpowiedzina ³amach zaraz obok tekstu adwersa-rza. Wypada³o wiêc uzbroiæ siê w cier-pliwoœæ. Problem w tym, ¿e dziœ za-pewne ma³o ju¿ kto, oprócz samychzainteresowanych, pamiêta, o co parêmiesiêcy temu kruszono kopie. Spra-wa wydaje siê jednak na tyle wa¿na,¿e pokrótce pozwolê sobie do niej po-wróciæ.

Jako ¿e czas up³yn¹³, na wstêpiew telegraficznym skrócie przypomnêw czym rzecz. W artykule przedstawi-³em konflikt interesów przedsiê-biorstw gazowniczych i Urzêdu Dozo-ru Technicznego na tle kwestii: czy re-alizacja i eksploatacja sieci gazowychpowinna podlegaæ obowi¹zuj¹cej od1 stycznia 2001 r. ustawie o dozorzetechnicznym z 21 grudnia 2000 r. i czyUDT nie zg³asza pretensji do regulo-wania spraw dawno ju¿ uregulowa-nych, le¿¹cych w ustawowej gestiiprawa budowlanego? Dyskusja na-bra³a rumieñców, kiedy w zesz³ym ro-ku ruszy³y prace nad projektem roz-porz¹dzenia MGPiPS w sprawie wa-runków technicznych dozoru tech-nicznego, jakim powinny odpowiadaæruroci¹gi przesy³owe przeznaczone domateria³ów niebezpiecznych o w³aœci-woœciach truj¹cych, ¿r¹cych lub pal-nych. Proponowane wersje owegoprojektu nie zadowala³y œrodowiskazawodowego gazowników, czemuwielokrotnie publicznie dawa³o wyraz,

uznaj¹c, i¿ stanowisko UDT wiedziedo kosztownego dublowania upraw-nieñ tego urzêdu z Pañstwowym Nad-zorem Budowlanym. W moim artyku-le przywo³a³em liczne krytyczne opiniena ten temat.

Prezes UDT, Iwo Jakubowski twier-dzi tymczasem w polemice, ¿e „nie-zrozumia³e s¹ stwierdzenia dotycz¹cerzekomego znacznego wzrostu kosz-tów dzia³alnoœci firm gazowniczych”i ¿e „¿adne kontakty kierownictwaUDT z kierownictwem PGNiG SA nieprowadzi³y do takich wniosków,Urz¹d Dozoru Technicznego wielo-krotnie wykazywa³, ¿e przedstawianedotychczas szacunki kosztów, sporz¹-dzane przez œrodowisko gazownicze,s¹ kilkakrotnie zawy¿ane”. Ewentual-ne koszty z tytu³u dublowania siêkompetencji s¹ wiêc wydumane czyrealne?

Prezes Jakubowski zapewnia, ¿e„odpowiednie czynnoœci bêd¹ce reali-zacj¹ zawartych ustaleñ (pomiêdzyPGNiG SA i UDT z udzia³em przedsta-wicieli nauki w kwestii rozdzielenia za-kresów dzia³ania organów nadzorubudowlanego i organów dozoru tech-nicznego – przyp. KF) s¹ ju¿, za obo-pólnym porozumieniem, realizowanew praktyce”. A zatem wspó³pracauk³ada siê dobrze. Zaraz potem po-wiada: „Wszelkie dzia³ania, zmierza-j¹ce do kwestionowania obowi¹zuj¹-cego prawa lub nawo³ywania do jegoabrogacji, dzisiaj bardzo modne, po-zostawiamy bez komentarza”. Rzeczw tym, ¿e spór dotyczy nie tyle obo-wi¹zuj¹cego prawa, co prawa in statunascendi, bowiem rozbie¿noœæ pogl¹-dów UDT i gazowników zrodzi³a siêwokó³ projektu rozporz¹dzenia Mini-sterstwa Gospodarki i Pracy, a ¿adenprojekt nie jest jeszcze obowi¹zuj¹-cym prawem.

„Powo³ywanie siê na prawo euro-pejskie w odniesieniu do zagadnieñzwi¹zanych z bezpieczeñstwem tech-nicznym ruroci¹gów przesy³owychjest wprowadzaniem w b³¹d czytelni-ków” – twierdzi Iwo Jakubowski. Er-go: autor inkryminowanego artyku³uwprowadza czytelników w b³¹d, ge-neralnie problemu nie by³o i nie ma,ale on szuka dziury w ca³ym. Przykromi, ¿e tak w³aœnie próbuje polemista„ustawiæ” moj¹ skromn¹ osobê. Za-pewniam jednak, ¿e nie maj¹c solid-nych podstaw do wyra¿ania opinii za-wartych w artykule, nie powa¿y³bymsiê ich wyra¿aæ. Ich Ÿród³a ujawniamprzecie¿ i to w sposób – powiedzia³-bym – bardzo rzucaj¹cy siê w oczy.Zapewniam te¿, ¿e nadzieja i troskaprezesa Jakubowskiego, by czytelnicy„Przegl¹du Gazowniczego” znajdo-wali na jego ³amach artyku³y, „którenie bêd¹ tak dalece odbiegaæ od stanufaktycznego opisywanego zagadnie-nia” równie¿ mnie przyœwiecaj¹.

Komentarz do owego sporu dopi-sa³ ju¿ sam rozwój dalszych wypad-ków. Oto, jak wynika z pisma wysto-sowanego 6 lipca br. przez Departa-ment Polityki Przemys³owej MGiP doprezesów: UDT, PGNiG SA, Izby Gospo-darczej Gazownictwa oraz SIiTPNiG, se-kretarz stanu w MGiP, Jacek Piechota,podj¹³ decyzjê o wy³¹czeniu z zakresuregulacji objêtych rozporz¹dzeniemRady Ministrów z 10 lipca 2002 r.w sprawie rodzajów urz¹dzeñ podle-gaj¹cych dozorowi technicznemu ru-roci¹gów przesy³owych, w czêœci sta-nowi¹cej przewody rurowe i systemyprzewodów do przesy³ania dowolnychp³ynów z instalacji do instalacji. Dalej– tu zacytujê, aby nie pojawi³ siê na-wet cieñ podejrzenia o wprowadza-nie czytelnika w b³¹d – czytamyw piœmie, i¿ Jacek Piechota zdecydo-wa³ „odst¹piæ od wydania dla tejczêœci ruroci¹gów warunków tech-nicznych dozoru technicznego w za-kresie ich projektowania i wytwa-rzania oraz uznaæ za wystarczaj¹cedotychczasowe warunki technicznewydane na podstawie ustawy «Pra-wo budowlane»”.

To wszystko pozwala postawiæ te-zê, ¿e problem nie by³ jednak wydu-many i artyku³ o kosztownym mno¿e-niu bytów nie mija³ siê z prawd¹.

Miêdzy bytemi niebytemKrzysztof Fronczak


Program konferencji

pt. „Nowoczesne procesy

użytkowania i eksploatacji

paliw gazowych”

oorrggaanniizzoowwaanneejj pprrzzeezz IIzzbbęę GGoossppooddaarrcczząąGGaazzoowwnniiccttwwaa 2244..0099..22000044 rr..

10.30-11.00 – Nowoczesne procesy użytkowaniapaliw gazowych (A. Froński – Insty-tut Nafty i Gazu)

11.00-11.30 – Połączenia transgraniczne na obsza-rze RP w aspekcie tworzenia euro-pejskiego rynku gazu (Rafał Witt-mann – Gazoprojekt SA)

11.30-12.00 – Możliwości pozyskania dotacji z fun-duszy strukturalnych przez jednostkiz branży naftowo-gazowej (EwelinaŁabak – Instytut Nafty i Gazu)

12.00-12.30 – Przerwa na kawę12.30-13.00 – Nowoczesne urządzenia do wydoby-

cia, magazynowania, przesyłu i dys-trybucji gazu (P. Kapczyński – Gazo-met Sp. z o.o.)

13.00-13.30 – Informatyczne systemy wspomaga-nia działalności przedsiębiorstw ga-zowniczych w dobie liberalizacjii reorganizacji Rynku Gazu (dr inż.K. Świrski – Politechnika Warszaw-ska)

13.30-14.00 – Reduktory z automatycznym odblo-kowywaniem (Intergaz SA)

NOWELIZACJA PRAWA ENERGETYCZNEGO - IGG · Sp. z o.o. w Tarnowie wiceprzewodnicz¹cy rady...

Documents

Transcript of NOWELIZACJA PRAWA ENERGETYCZNEGO - IGG · Sp. z o.o. w Tarnowie wiceprzewodnicz¹cy rady...