Oto dziś dzień krwi i chwały

Walerian Łukasiński (1786–1868), działacz niepodległościowy, major 4. Pułku Piechoty Liniowej (czwartaków), twórca Wolnomularstwa Narodowego i Towarzystwa Patriotycznego; zmarł w Szlisselburgu, b.d., Materiały Rocha Morcinka, APAN, III–201, j. 16

Piotr Wysocki (1797–1875), pułkownik Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, przywódca sprzysiężenia podchorążych, które doprowadziło do wybuchu powstania listopadowego, odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, zesłaniec, b.d., Materiały Rocha Morcinka, APAN, III–201, j. 16

Józef Sowiński herbu Krakowczyk (1777–1831), generał, dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie (1831), b.d., Materiały Rocha Morcinka, APAN, III–201, j. 16

Ignacy Mielżyński herbu Nowina (1801–1831), brat Seweryna (rotmistrza w powstaniu listopadowym) i Macieja (majora w powstaniu listopadowym); zginął w czasie brawurowej szarży na pozycje artylerii rosyjskiej w kampanii litewskiej pod Szawłami (jego dowódcą był Augustyn Brzeżański); w rodzinnym majątku w Miłosławiu nie wierzono w śmierć Ignacego i czekano na jego cudowny powrót, b.d., Materiały Rocha Morcinka, APAN, III–201, j. 16

Jan Zygmunt Skrzynecki herbu Bończa (1787–1860), oficer napoleoński, generał armii polskiej i belgijskiej, wódz naczelny powstania listopadowego, b.d., Materiały Rocha Morcinka, APAN, III–201, j. 16

Bywaj dziewczę zdrowe, Ojczyzna mnie woła.Idę za kraj walczyć wśród rodaków koła.I choć przyjdzie ścigać jak najdalej wroga,Nigdy nie zapomnę, jak mi jesteś droga.Po cóż ta łza w oku, po cóż serca bicie?Tobiem winien miłość, a Ojczyźnie życie.Pamiętaj, żeś Polka, że to za kraj walka.Niepodległość Polski to twoja rywalka.

(Pożegnanie, słowa i muzyka Rajnold Suchodolski)

Dalej, bracia, do bułata,Wszak nam dzisiaj tylko żyć!Pokażemy, że SarmataUmie jeszcze wolnym być.Długo spała Polska święta,Długo Biały Orzeł spał;Lecz się ocknął — i pamięta,Że on kiedyś wolność miał.

(Dalej, bracia, do bułata, słowa i muzyka Rajnold Suchodolski)

N.N., Seweryn hrabia Mielżyński herbu Nowina (1804–1872), działacz polityczny, malarz, kolekcjoner dzieł sztuki, uczestnik powstania listopadowego (1830) i powstania poznańskiego (1848), odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari, prezes honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1865–1872), działacz Ligi Polskiej, poseł na sejm pruski, założyciel Towarzystwa Oświaty Ludowej, 1872, APAN, ZM, 14

Plakat przedstawienia Noc listopadowa, 1908, Materiały Artura Śliwińskiego, APAN, III–59, j. 333

„Sybilla Sarmacka Wskrzeszona”, dziennik polityczny wydawany w czasie powstania listopadowego, 15 grudnia 1830, Materiały Zygmunta Wdowiszewskiego, APAN, III–232, j. 106

„Polak Sumienny”, pismo czasowe, 1830/1831, redakcja Bruno Kiciński, 21 grudnia 1830, o godzinie 8 rano, Materiały Zygmunta Wdowiszewskiego, APAN, III–232, j. 106

Stanisław Rzewuski, Serce Niemcewicza narysowane na zebraniu u Adelajdy Dunin, b.d., AZO

Nominacja Jana Skrzyneckiego na naczelnego wodza Siły Zbrojnej Narodowej, jednomyślna Uchwała Izby Senatorskiej i Poselskiej z podpisem m.in. sekretarza Senatu Juliana Ursyn Niemcewicza, 26 lutego 1831, BPAU rkp. 2408

Udzielenie 3-miesięcznego urlopu „dla poratowania zdrowia” hrabiemu Stanisławowi Rzewuskiemu, porucznikowi z Dyrekcji Artylerii, przez naczelnego wodza Siły Zbrojnej Narodowej Jana Skrzyneckiego, 27 kwietnia 1831, Materiały Zygmunta Wdowiszewskiego, APAN, III–232, j. 106

Rozkaz dzienny Kwatery Głównej na Pradze z 13 czerwca 1831 roku z podpisem naczelnego wodza Siły Zbrojnej Narodowej Jana Skrzyneckiego, 1831, Materiały Tadeusza Stryjeńskiego, APAN, III–135, b.e.

Mianowanie Aleksandra Stryjeńskiego na kapitana kwatermistrzostwa WP (dokument z pieczęcią) przez generała Antoniego Giełguda (1792–1831), generała brygady Królestwa Kongresowego, który brał udział w kampanii napoleońskiej — wystawił własnym kosztem 21. Pułk Piechoty Księstwa Warszawskiego, którym dowodził w stopniu pułkownika — oraz w powstaniu listopadowym: bitwy pod Wawrem, Białołęką, Ostrołęką, Rajgrodem, Ponarami, Szawłami; Giełgud, oskarżany przez żołnierzy o niedołęstwo, został zastrzelony przez podwładnego kapitana Stefana Skulskiego z 7. Pułku Piechoty; został odznaczony Orderem Świętego Stanisława II klasy i Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari, 1 lipca 1831, Materiały Tadeusza Stryjeńskiego, APAN, III–135, b.e.

Świadectwo dane przez byłych oficerów 1. Pułku Strzelców o służbie wojskowej Aleksandra Stryjeńskiego (1804–1875), inżyniera wojskowego i cywilnego, kartografa, który w bitwie pod Wawrem lub pod Grochowem zdobył osobiście sztandar rosyjski, za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari, uczestnika bitew pod Okuniewem i Liwem oraz wypraw generała Chłapowskiego na Litwę, po upadku powstania listopadowego przejściowo internowanego w Prusach, 30 marca 1832, Materiały Tadeusza Stryjeńskiego, APAN, III–135, b.e.

Powstanie listopadowe SCENARIUSZ Joanna Arvaniti, Bartosz Borkowski, Katarzyna Słojkowska — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie PROJEKT PLASTYCZNY Maria Kaliszczuk-Donaj — AMALKER WSPÓŁPRACA Marek Ciara, Danuta Mazurczak, Tomasz Rudzki — Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie