Nie tylko wybory - jak młodzi mogą wpływać na rzeczywistość i aktywnie

uczestniczyć w demokracji?

Demokracja?

Nie ma ogólnie przyjętej definicji słowa demokracja. Znaczenie tego pojęcia uległo zmianie od starożytności. Również współcześnie istnieje wiele form ustrojów uznawanych za demokratyczne. Słowo demokracja używane jest obecnie nie tylko do określenia formy państwa, lecz również do metod sprawowania władzy czy sposobów podejmowania decyzji (np. demokracja pracownicza).

,,Demokracja nie jest systemem politycznym, ani doskonałym, ani mniej niedoskonałym. W porządku politycznym demokracja nie jest. Innymi słowy: konstytuuje błąd absolutny (…) Demokracja jest niebytem.''

Autor: Víctor Pradera

Czym jest demokracja? Źródło pojęcia

Pojęcie demokracji pochodzi z V w.p.n.e. Starogreckie słowo δημοκρατία (demokratia) oznacza "rządy ludu". Na pojęcie to złożyły się słowa δῆμος (demos), oznaczające "lud" rozumiany jako ogół pełnoprawnych obywateli oraz κρατέω (krateo), czyli "rządzę". Starogreckie pojęcie demos ograniczone było do prawowitych, stałych mieszkańców gmin danego miasta-państwa, lub osób wywodzących się z nich, czyli ujętych w gminnych spisach obywateli (demos to także gmina)

Popularne przekonanie o znaczeniu terminu demokracja

Często pod pojęciem demokracji rozumie się demokrację liberalną, która jest jedną z odmian demokracji przedstawicielskiej. Zawiera ona takie elementy jak: pluralizm polityczny, równość wobec prawa, prawo do rzetelnego procesu i możliwość odwołania się w przypadku niesprawiedliwe przeprowadzonego procesu, prawa obywatelskie, prawa człowieka oraz społeczeństwo obywatelskie.

Charakterystyka demokracji

Nie ma ogólnie przyjętych kryteriów uznawania dane państwo za demokrację. Istnieją też duże różnice pomiędzy poszczególnymi formami demokracji. Np. kluczowym warunkiem dla idealnej formy demokracji przedstawicielskiej (pośredniej) są wolne i uczciwe wybory, to znaczy dostępne w równym stopniu dla każdego obywatela i przeprowadzane według zrozumiałych reguł. Co więcej, wolność poglądów, wolność słowa i wolność prasy są postrzegane jako podstawowe prawa umożliwiające obywatelom głosowanie zgodnie z własnymi przekonaniami.

,,Co to za demokracja, skoro ubiegać się o wybór mogą tylko ludzie, którzy mają milion albo 10 mln dolarów?''

Benjamin Barber

Aktywne uczestnictwo w demokracji

,,Bez społeczeństwa obywatelskiego nie ma demokracji''. Ernest Gellner

,,Czy obywatel może się na nowo nauczyć obowiązków, które demokracja nakłada na swój najwyższy, najtrudniejszy urząd – nie na urząd prezydenta, jak się powszechnie sądzi, lecz na urząd obywatela? Sprawa ta ma swój wymiar praktyczny: odrodzenie obywatelstwa wymaga czegoś więcej niż lekcji wychowania obywatelskiego. Wymaga ustalenia na nowo podstawowych stosunków władzy i zmiany rozumienia obowiązków obywatelskich, które teraz są jedynie obowiązkami widza.''

Autor: Sheldon S. Wolin

,,Dezawuowanie społeczeństwa obywatelskiego jest prostą konsekwencją apoteozy państwa. Obie tendencje są logicznie powiązane. I obie uważam za niebezpieczne dla polskiej demokracji.''

Piotr Sztompka

,,Demokratyczna polityka nie przetrwa zbyt długo w obliczu bierności obywateli wynikającej z ich politycznej ignorancji i obojętności.''

Autor: Zygmunt Bauman

Apoteza państwa a społeczeństwo obywatelskie

Społeczeństwo obywatelskie – społeczeństwo charakteryzujące się aktywnością i zdolnością do samoorganizacji oraz określania i osiągania wyznaczonych celów bez impulsu ze strony władzy państwowej.

,,Każdy człowiek jest filozofem''. Antonio Gramsci

Społeczeństwo oddolne, jako remedium na problem reprezentacji

w krajach demokratycznych

Problem rządów jako odwiecznej dominacji mniejszości nad poddaną jej władzy większością.

Jak pisał Ranke ,,Wszystko jedno jak zdefiniujemy Państwo i społeczeństwo, zawsze pozostanie przeciwieństwo między masą rządzonych a niewielką liczba rządzących”

Edwarda Abramowskiego ,,Ideje Społeczne kooperatyzmu''.(1907r.)

Stowarzyszenia jako podstawa demokratycznego społeczeństwa.

Teleologia stowarzyszeń: negatywna i pozytywna

Przykładowe możliwości wykorzystania stowarzyszeń

- Stowarzyszenia edukacyjne jako alternatywa i uzupełnienie dla tradycyjnego szkolnictwa.

-Stowarzyszenia samopomocowe.

-Stowarzyszenia wytwórcze.

-Stowarzyszenia o charakterze protestowym wobec jakiegoś zjawiska społecznego.

-Stowarzyszenia rozrywkowe.

-Stowarzyszenia o charakterze propagandowym, propagujące jakąś ideę, styl życia, myśl, wynalazek.

Ivana Ilicha koncepcja wolnego kształcenia.

Prawdziwe cele edukacyjne dostrzega Illich w swobodnym, spontanicznym, bardziej okazjonalnym niż ukierunkowanym kształceniu i samokształceniu. W miejsce systemu szkolnego proponuje otwarte sieci oświatowe, oparte na zasadach dobrowolności i samodzielności.

Ilich Proponuje więc utworzenie elastycznej sieci nauczania dającej możliwość nauczania i uczenia się wszystkim którzy będą odczuwali taką potrzebę. System taki musi opierać się na dobrowolności i przeciwdziałać monopolizacji na przekazywanie wiedzy. Stawiając na różnorodność uzyskamy możliwość dostosowania się „nowej szkoły” do warunków w których ma funkcjonować, zamiast starać się przetwarzać ludzi by pasowali do warunków narzucanych przez szkołę. Illich określa kolejno cztery instytucje oświatowe mogące pomóc w budowaniu „społeczeństwa bez szkoły”.

„Placówka ułatwiająca dostęp do „przedmiotów oświatowych” – przyrządów, instrumentów, aparatów używanych do celów formalnego kształcenia. Niektóre z tych rzeczy można specjalnie przechowywać, gromadzić w bibliotekach, wypożyczalniach, laboratoriach i salonach wystawowych, jak muzea i teatry; inne mogą być w codziennym użyciu w fabrykach, portach lotniczych albo na farmach, ale winny być udostępnione uczniom jako terminatorom lub pokazywane po godzinach pracy.

Placówka wymiany umiejętności – gdzie ludzie mogą zgłaszać swoje umiejętności, określać warunki, na jakich gotowi są służyć innym osobom pragnącym posiąść te same umiejętności, i podawać adresy, pod którymi można ich zastać.

Placówka doboru partnerów – winna stanowić sieć porozumienia, dzięki której ludzie zainteresowani jakąś dziedziną będą mogli znaleźć towarzyszy badań.

Placówka informująca o wszelkiego rodzaju oświatowcach – wyliczonych w katalogu podającym adres i informacje o fachowcach, amatorach zrzeszonych lub niezrzeszonych w organizacji, oraz warunki korzystania z ich usług. Takich oświatowców, jak zobaczym, można by wybierać w drodze głosowania albo po zasięgnięciu opinii ich poprzednich klientów”.

Pomysły te wydają się trudne do realizacji jednak...