Neopozytywizm

założeniaprzedstawiciele

konsekwencje filozoficzne

Podstawowe pojęcia

empiryzm logiczny pozytywizm logiczny neopozytywizm Koło Wiedeńskie

Zasadnicze „-izmy”

fizykalizm (ujednolicenie nauki) redukcjonizm empiryzm antymetafizyczność scjentyzm

Moritz Schlick 1882-1936

Żywię głębokie przeświadczenie, że (…) jesteśmy świadkami narodzin nowej ery filozofii, zaś jej przyszłość będzie zupełnie odmienna od przeszłości, która tak pełna była żałosnych porażek, daremnych wysiłków i próżnych sporów.”(VII Międzynarodowy Kongres Filozoficzny w Oxfordzie)

Otto Neurath 1882-1945

Zwolennik jedności nauki,największy krytyk metafizyki,

twierdził, że nauka zmienia rzeczywistość społeczną!

„Jesteśmy jak żeglarze, którzy muszą swój żaglowiec przebudować na otwartym morzu, a nie mogą go nigdy położyć w doku i zbudować od nowa z najlepszych części.”

Rudolf Carnap 1891-1970

Zwolennik ujednolicenia nauki.

Formułował formalną teorię wyrażeń językowych.

Krytykował filozofię za formułowanie zdań pozornych.

„Naukowy pogląd na świat: Koło Wiedeńskie” 1929 r.

Manifest Koła Wiedeńskiego:

Nauka ma być:

intersubiektywnie zrozumiała,

postępowa, użyteczna praktycznie.

Celem filozofii naukowej jest:

walka z metafizyką!

Klasyfikacja zdań:

1. Tautologie

Tezy logiki i matematyki.

Nie mówią nic

o świecie, nie wyrażają wiedzy.

2. Zdania sensowne

Wszelkie zdania, których

prawdziwość daje się zweryfikować

(sprawdzić).

3. niedorzeczności

Zdania metafizyki, etyki, wszelkie zdania normatywne, pozbawione są sensu poznawczego, czego dowodzi ich analiza logiczna.

Przykłady

Bóg jest sprawiedliwy.

Istnieje tylko materia w ruchu.

Bezbarwne zielone idee śpią wściekle.

Rola metafizyki

Pełnią rolę podobną do poezji,

wzbogaca życie, a nie wiedzę.

Pełni rolę ekspresyjną!

Grzegorz Siedlecki, Metafizyka

weryfikacjonizm

WERYFIKACJA:

Empiryczny dowód prawdziwości zdania.

WERYFIKOWALNOŚĆ:

Sensem zdania jest sposób, w jaki moglibyśmy na podstawie doświadczeń dowieść, że jest ono prawdziwe.

Stąd mamy zdania:

weryfikowalneJutro będzie padać.

zweryfikowaneRzeka Wołga jest większa od rzeki Wisły.

fałszyweRzeka Wołga jest mniejsza od rzeki Wisły.

weryfikacjonizm

Zdanie jest sensowne niezależnie od swej wartości logicznej!

Sensem zdania jest metoda jego weryfikacji!

„Manifest…” raz jeszcze

„Podstawowa tez współczesnego empiryzmu polega właśnie na odrzuceniu możliwości wiedzy syntetycznej a priori. Naukowy światopogląd zna jedynie empiryczne zdania o wszelkiego rodzaju rzeczach i analityczne zdania logiki i matematyki.”

Analityczne vs. syntetyczne

Orzecznik zawiera się w podmiocie sądu.

Nie mogą być zanegowane bez popadnięcia w sprzeczność.

Nie zawierają informacji o faktach.

Są twierdzeniami logiki lub zastosowaniami tych twierdzeń.

np. Każdy kwadrat jest prostokątem.

Każdy czarny kot jest czarny.

Analityczne vs. syntetyczne

Orzecznik nie zawiera się w podmiocie sądu. 

Mogą zostać zanegowane/zaprzeczone bez popadnięcia w sprzeczność.

Zawierają informacje o faktach.

np. Ten zeszyt jest zielony.

Kawalerowie są bałaganiarzami.

Aprioryczne vs. aposterioryczne

Nie zawierają treści empirycznych, tj. pochodzących z doświadczenia. 

Nie podlegają testom empirycznym, nie wymagają ich.

Są prawdziwe na mocy znaczenia swoich terminów składowych.

Zawierają treści empiryczne.

Podlegają testom empirycznym, wymagają ich.

Ich prawdziwość nie wynika ze znaczenia

terminów składowych.

Możliwe kombinacje:

Analityczne aprioryczne (a priori)np. Kawaler jest nieżonatym mężczyzną.

Syntetyczne aposterioryczne

(a posteriori)np. Wszystkie wróble lubią dużo jeść.

KantPytał, czy są możliwe sądy

syntetyczne a priori?

Twierdził, że istnieją i są sądami metafizyki we właściwym sensie; dostarczają wiedzy powszechnej i pewnej.

Zdania protokolarne

Proste zdania, które opisują doświadczenia zmysłowe.

Potoczny język fizykalny. Raport z bezpośredniego

doświadczenia zmysłowego.

SŁUŻĄ DO SPRAWDZANIA HIPOTEZ!!!

Analiza logiczna

Ustalenie co się kryje za zdaniami, które wypowiadamy czy formułujemy w teoriach. Czy są sensowne, niedorzeczne czy są tautologiami. Poprzez:

badanie FUNKCJI PRAWDZIWOŚCIOWYCH

DEFINIOWANIE terminów teoretycznych za pomocą terminów obserwacyjnych.

INDUKCJA enumeracyjna

x1 Y

x2 Y

x3YCzy można powiedzieć, że dla

każdego x Y!

INDUKCJA współcześniej

Wszystkie zaobserwowane dotąd szmaragdy są zielone.

Zatem, następny szmaragd, który zaobserwujemy, będzie zielony.

TEORIA PRAWDOPODOBNIEŃSTWA

PROBLEM HUME’A

Rola filozofii

Schlick: zmierza do ustalenia znaczeń słów i zdań (nauka

zaś jest poszukiwaniem

prawdy).Carnap: dostarcza

języków, którymi później posługują

się naukowcy.

„-izmy” wyjaśnione?

fizykalizm najdoskonalszy układ pojęć wytworzyła fizyka

empiryzmrzetelnym źródłem wiedzy o świecie jest

doświadczenie

pozytywizmprzedmiotem wiedzy są fakty

„-izmy” wyjaśnione?

redukcjonizmNa miano nauki zasługują te dziedziny, które

dają się zredukować do fizyki.

antymetafizycznośćZdania metafizyczne nie mają sensu.

scjentyzmJedynym wiarygodnym źródłem wiedzy jest

nauka (science).

Neopozytywizm metafizyką?

Roman Ingarden, Praga 1936

Źródłem wiedzy są twierdzenia sprawozdawcze (zdania protokolarne).

Źródłem wiedzy są tautologie (logiki, matematyki).

Czy powyższe twierdzenia są sprawozdawcze lub są

tautologiami?