Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis

Wyłączny rezerwuarWyłączny rezerwuar: człowiek: człowiek

Źródło zakażeniaŹródło zakażenia: nosiciel lub chory: nosiciel lub chory

KolonizacjaKolonizacja: jama nosowo-gardłowa: jama nosowo-gardłowa

PrzenoszeniePrzenoszenie: droga kropelkowa, bezpośredni kontakt : droga kropelkowa, bezpośredni kontakt

Okres wylęganiaOkres wylęgania: 2-10 dni, na ogół 3-4 dni: 2-10 dni, na ogół 3-4 dni

Sezonowość zachorowańSezonowość zachorowań: :

Europa płn. i Ameryka Płn.: zima i wczesna wiosnaEuropa płn. i Ameryka Płn.: zima i wczesna wiosna

Meningitis belt: epidemie wraz z porą suchąMeningitis belt: epidemie wraz z porą suchą

Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis przejściowe bezobjawowe nosicielstwo przejściowe bezobjawowe nosicielstwo zapalenie opon mózgowo-rdzeniowychzapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

posocznicaposocznica

zapalenie płuczapalenie płuc

ropne zapalenie stawówropne zapalenie stawów

zapalenie osierdziazapalenie osierdzia

zapalenie kości, szpiku kostnegozapalenie kości, szpiku kostnego

zapalenie ucha środkowego, gardła, spojówekzapalenie ucha środkowego, gardła, spojówek

INWAZYJNACHOROBA

MENINGOKOKOWA

dorośli mają w większości (ok. 80%) dorośli mają w większości (ok. 80%) swoiste przeciwciała swoiste przeciwciała przeciwmeningokokowe;przeciwmeningokokowe;naturalnym bodźcem immunogennym naturalnym bodźcem immunogennym jest okresowe bezobjawowe nosicielstwo jest okresowe bezobjawowe nosicielstwo meningokoków w jamie nosowo-meningokoków w jamie nosowo-gardłowej. gardłowej.

Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis

Neisseria meningitidisNeisseria meningitidisnoworodek otrzymuje biernie przeciwciała od noworodek otrzymuje biernie przeciwciała od matki drogą łożyskową, ale w następnym matki drogą łożyskową, ale w następnym okresie je traci i nie potrafi sam wytwarzać okresie je traci i nie potrafi sam wytwarzać przeciwciał przeciw polisacharydowych, przeciwciał przeciw polisacharydowych, wobec czego ich najniższy poziom jest wobec czego ich najniższy poziom jest charakterystyczny w II-III kwartale charakterystyczny w II-III kwartale pierwszego roku życia i następnie stopniowo pierwszego roku życia i następnie stopniowo wzrasta; wzrasta; to odpowiada wiekowi częstej zapadalności to odpowiada wiekowi częstej zapadalności ze szczytem między 3-5 miesiącem życia.ze szczytem między 3-5 miesiącem życia.

Zakażeniu sprzyja:Zakażeniu sprzyja:

używanie przez kilka osób wspólnych naczyń, sztućców, picie z jednej butelki, długotrwałe przebywanie w zatłoczonych pomieszczeniach (np. w dyskotekach, na koncertach), palenie tytoniu (bierne i czynne), przebywanie przez dłuższy czas wielu osób w małych, zamkniętych pomieszczeniach (koszary, akademiki, internaty, obozy, kolonie, kluby, puby),

Zakażeniu sprzyja:Zakażeniu sprzyja:bardziej podatni na zakażenie są ludzie, których organizm jest osłabiony wcześniejszymi infekcjami, wysiłkiem fizycznym, stresem, itp. zażywanie tego samego środka psychoaktywnego (wspólne palenie jednego papierosa, wciąganie środków odurzających przez nos poprzez wspólne tutki),osobnicze cechy genetyczne, np. niedobór składnikow dopełniacza C3 i C5-C9.

Kto najczęściej choruje:Kto najczęściej choruje:najbardziej narażone w porównaniu do najbardziej narażone w porównaniu do innych grup wiekowych są innych grup wiekowych są dzieci w wieku dzieci w wieku od 3 miesięcy do 4-5 lat.od 3 miesięcy do 4-5 lat. Do 40% Do 40% przypadków chorobowych rejestruje się przypadków chorobowych rejestruje się w wieku małego dziecka;w wieku małego dziecka;drugi szczyt zachorowań notuje się drugi szczyt zachorowań notuje się u u młodzieży między 16, a 21 rokiem życiamłodzieży między 16, a 21 rokiem życia. . Około 20% wszystkich zachorowań Około 20% wszystkich zachorowań spowodowanych przez meningokoki spowodowanych przez meningokoki występuje u nastolatków.występuje u nastolatków.

Objawy zakażeń meningokowych:Objawy zakażeń meningokowych: OgólneOgólne

W początkowej fazie podobne są do przeziębienia W początkowej fazie podobne są do przeziębienia (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe (gorączka, bóle stawowe, mięśniowe, ogólne złe samopoczucie).samopoczucie).Mogą również wystąpić: bóle głowy, nudności, wymioty, Mogą również wystąpić: bóle głowy, nudności, wymioty, sztywność karku, drgawki często świadczące o sztywność karku, drgawki często świadczące o zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych.zapaleniu opon mózgowo – rdzeniowych.Charakterystycznym objawem w postępującym Charakterystycznym objawem w postępującym zakażeniu jest wysypka wybroczynowa – plamki na zakażeniu jest wysypka wybroczynowa – plamki na skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych skórze całego ciała w postaci drobnych czerwonych punkcików zlewających się w późniejszym okresie w punkcików zlewających się w późniejszym okresie w duże plamy, które nie bledną pod naciskiem. Wysypka duże plamy, które nie bledną pod naciskiem. Wysypka może być jednym z ostatnich objawów.może być jednym z ostatnich objawów.

Objawy zakażeń meningokowych:Objawy zakażeń meningokowych:

U dzieci poniżej 2 roku życiaU dzieci poniżej 2 roku życiaPowyższe objawy mogą być mniej Powyższe objawy mogą być mniej widoczne, a dominują takie jak: brak widoczne, a dominują takie jak: brak apetytu, wymioty, spowolnienie, apetytu, wymioty, spowolnienie, rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność rozdrażnienie, rozpaczliwy płacz, senność lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, lub drażliwość, odchylenie głowy do tyłu, pulsujące ciemiączko u niemowląt, pulsujące ciemiączko u niemowląt, wybroczyny na skórze. wybroczyny na skórze.

Neisseria meningitidisNeisseria meningitidis

97% przypadków sporadycznych97% przypadków sporadycznych

niska zakaźnośćniska zakaźność - podczas epidemii u 1 na 1000- - podczas epidemii u 1 na 1000-

5000 osób skolonizowanych rozwija się zakażenie,5000 osób skolonizowanych rozwija się zakażenie, śmiertelność 9-12% (posocznica: 20-80%),śmiertelność 9-12% (posocznica: 20-80%), wysypka krwotoczno-plamista (10-50%),wysypka krwotoczno-plamista (10-50%), powikłania (neurologiczne, głuchota - 10% powikłania (neurologiczne, głuchota - 10%

ozdrowieńców).ozdrowieńców).

Zakażenie następuje najczęściejZakażenie następuje najczęściej

Od nosiciela, a nie od chorego.Od nosiciela, a nie od chorego.Krótki kontakt z chorym nie jest Krótki kontakt z chorym nie jest czynnikiem wysokiego ryzykaczynnikiem wysokiego ryzyka..Kontakt (pasażer obok chorego), np. w Kontakt (pasażer obok chorego), np. w samolocie, autobusie, samochodzie samolocie, autobusie, samochodzie musi musi trwać co najmniej 8 godz.trwać co najmniej 8 godz.

Najważniejszymi sposobami zabezpieczenia się przed zachorowaniem są:

uodpornienie się poprzez szczepienie - należy jednak pamiętać, iż szczepionka zabezpiecza tylko przed zakażeniem meningokokami grupy C i nie zabezpiecza przed zakażeniem grupą B. Szczepionkę można podawać osobom od 2 miesiąca życia. Powyżej 12 miesiąca życia podaje się 1 dawkę szczepionki. O szczepieniu decyduje lekarz rodzinny;

zachowanie higieny osobistej - bardzo duże znaczenie mają prawidłowe zachowania związane z higieną osobistą;

unikanie zachowań sprzyjających zakażeniu.

Neisseria meningitidisNeisseria meningitidisnie przeżywa długo poza organizmem człowieka; ginie bardzo szybko pod wpływem powszechnie używanych do mycia detergentów (mydło, płyn do mycia naczyń, itp.).

Rokowanie:Rokowanie:

o rokowaniu decyduje szybkość o rokowaniu decyduje szybkość rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia,rozpoznania choroby i wdrożenia leczenia,opóźnienie rozpoczęcia leczenia nawet o opóźnienie rozpoczęcia leczenia nawet o kilkadziesiąt minut może mieć fatalne kilkadziesiąt minut może mieć fatalne skutki. skutki.

Sytuacja epidemiologiczna w Polsce:Sytuacja epidemiologiczna w Polsce:

97% zachorowań stanowią zachorowania 97% zachorowań stanowią zachorowania sporadyczne. sporadyczne. W Polsce chorują najczęściej niemowlęta W Polsce chorują najczęściej niemowlęta od 3-12 miesiąca życia oraz młodzież w od 3-12 miesiąca życia oraz młodzież w wieku 16-21 lat. wieku 16-21 lat. Nosicielstwo kształtuje się na poziomie ok. Nosicielstwo kształtuje się na poziomie ok. 20%, w środowiskach zamkniętych do 20%, w środowiskach zamkniętych do 80%.80%.