NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI -...

Narodowa Strategia Integracji

KKOOMMIITTEETT IINNTTEEGGRRAACCJJII EEUURROOPPEEJJSSKKIIEEJJ

NNAARROODDOOWWAA SSTTRRAATTEEGGIIAAIINNTTEEGGRRAACCJJII

Warszawa 1997

Narodowa Strategia Integracji

Spis treści: WPROWADZENIE 1

CZĘŚĆ I: OGÓLNE CELE POLITYCZNE 7

CZĘŚĆ II: DOSTOSOWANIA GOSPODARCZE 10

Ogólne przesłanie 11

Korzyści i koszty w procesie integracji 11 Uwarunkowania członkostwa 13

Pożądana strategia polskich przedsiębiorstw 16

Główne obszary dostosowań gospodarczych 18

Swobodny przepływ towarów 18 Swoboda przepływu usług 19 Swobodny przepływ kapitału 21 Swobodny przepływ pracowników 21 Polityka konkurencji 23 Ochrona konsumentów 24 Ochrona 24 Polityka strukturalna i współpraca 26 Polityka makroekonomiczna 28 Strategia integracji w sektorze rolnictwa i gospodarki żywnościowej 28

CZĘŚĆ III: DOSTOSOWANIE 34

Zakres prac dostosowawczych 34 Metoda 34 Działania uzupełniające 34

CZĘŚĆ IV: DZIAŁANIA ZEWNĘTRZNE 37 Integracja z UE w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa 37

Mechanizmy współpracy 38

Zadania dla polskiej polityki zagranicznej 38

Zakres działań zewnętrznych 39 Założenia promocji w ramach polityki zagranicznej 40

CZĘŚĆ V: WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI I SPRAWY WEWNĘTRZNE 41

Współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości 41 Ochrona granic zewnętrznych Unii 42 Współpraca służb policyjnych 42 Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli 43

CZĘŚĆ VI: PRZYGOTOWANIA KADROWE 44

Przygotowania kadrowe w zakresie ogólnym 44

Przygotowania kadrowe w zakresie problematyki prawnej 46

CZĘŚĆ VII: DZIAŁANIA INFORMACYJNE 48

CZĘŚĆ VIII: SYNTEZA 52

Narodowa Strategia Integracji – Wprowadzenie

str. 1

Wprowadzenie

Członkostwo w Unii Europejskiej jest strategicznym celem Polski. Integracja z Unią Europejskąsłuży przyspieszeniu rozwoju gospodarczego, modernizacji gospodarki i systemu prawnego,likwidacji luki rozwojowej dzielącej nasz kraj od innych państw europejskich. Polskie dążenie, abystać się członkiem Unii Europejskiej wynika z najlepiej pojętych interesów narodowych.W ogólnym bilansie korzyści i kosztów przystąpienia do tego ugrupowania jednoznacznieprzeważają skutki pozytywne. Dowodzą tego niezbicie doświadczenia państw, które przystępowałydo Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a następnie do Unii Europejskiej. Dotyczy to zwłaszczadoświadczenia tych krajów, których poziom ekonomiczny odbiegał od osiągniętego przezgospodarki krajów unijnych. Wówczas przynależność do Unii okazywała się czynnikiemprzyspieszenia rozwoju i osiągania dobrobytu. Polska także podąży tą drogą. Polskim aspiracjom, aby stać się członkiem Unii Europejskiej musi towarzyszyć refleksjao skutkach zaniechania starań w tym zakresie. Alternatywą jest świadome pozostanie poza nurtemintegracji europejskiej. Całe europejskie doświadczenie historyczne – zarówno to dawne, jak ibardziej nam współczesne – dowodzi, że rośnie dystans cywilizacyjny między społeczeństwamipozostającymi poza głównym nurtem współpracy gospodarczej w stosunku do tych, które w tymnurcie uczestniczą. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej wymaga dokonania znaczących dostosowań gospodarkii prawa. Bez takich dostosowań udział Polski w UE może być ułomny, a korzyści zdecydowaniemniejsze. Konieczne jest zatem zintensyfikowanie działań przygotowawczych tak, by Polska mogłanie tylko spełnić formalne warunki członkostwa, ale i uzyskać możliwie największe korzyści wokresie przystępowania i członkostwa w Unii. Rząd RP dołoży starań, aby warunki przystąpienia doUnii Europejskiej gwarantowały możliwie najszybszy, a zarazem najkorzystniejszy z polskiegopunktu widzenia, przebieg integracji. Integracja Polski z Unią opiera się na przekonaniu, że jest toproces, który przyniesie korzyści obu stronom. Zagrożeniom, które mogą się pojawić na tej drodzeRząd będzie przeciwdziałał osłaniając niektóre sektory polskiej gospodarki poprzez stosowaniedopuszczalnych w Unii okresów przystosowawczych. Zabiegi o zastosowanie tychinstrumentów będą rozważne i oparte na zasadzie umiaru, jak również w każdym przypadku poparterzetelnym bilansem korzyści i zagrożeń, które niosą opóźnienia integracyjne w konkretnejdziedzinie. W Narodowej Strategii Integracji zostały zarysowane strategiczne kierunki działania. Stanowią onezarówno wytyczne dla prac organów rządowych, jak i wskazówkę dla wszystkich innychuczestników procesu integracji. NSI, wyrażając intencje Rządu, ma za zadanie określenie głównychcelów integracji oraz skoordynowanie ich realizacji przez administrację rządową w sposób, który – przy szerokim udziale organizacji pozarządowych – zapewni jak najlepsze przygotowanie Polski doczłonkostwa w Unii Europejskiej.

***


str. 2

Narodowa Strategia Integracji (NSI) jest dokumentem rządowym przygotowanym przez KomitetIntegracji Europejskiej w wykonaniu Uchwały Sejmu RP z 14.03.1996 r.

NSI obejmuje zadania wynikające z procesu dostosowawczego w okresie poprzedzającymnegocjacje, w trakcie negocjacji, a także w pierwszym okresie członkostwa. NSI systematyzujedotychczasowe przedsięwzięcia integracyjne, precyzuje priorytety, określa kluczowe elementyprocesów dostosowawczych i wyzwań rozwojowych. Strategia uwzględnia już istniejąceharmonogramy działań dostosowawczych i stanowi podstawę dla formułowania nowychprogramów i harmonogramów. Naczelnym celem strategii jest osiągnięcie korzystnej dla Polskiintegracji z UE, obejmującej aspekty polityczne i bezpieczeństwa, gospodarcze i społeczne,kulturowe i cywilizacyjne.

NSI uwzględnia opracowania naukowe i dokumenty rządowe określające główne założeniadługookresowego rozwoju kraju. W szczególności kładzie nacisk na:

− wzmacnianie procesów cywilizacyjnych zgodnych z pozytywnymi tendencjami obserwowanymiw krajach wysoko rozwiniętych, a więc rozwój demokracji i gospodarki rynkowej orazwdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju gospodarczego uwzględniającego wymogiochrony środowiska;

− intensywny rozwój i modernizację tych dziedzin gospodarki, które mogą stać się głównymmotorem przyspieszonego rozwoju gospodarczego oraz na konsekwentną prywatyzacjęgospodarki polskiej;

− wspieranie i rozwój tych elementów układu instytucjonalnego gospodarki oraz podejmowanietakich działań dostosowawczych, które mogą zapewnić Polsce najkorzystniejszy status w UE;

− dążenie do jak najlepszego wykorzystania potencjału intelektualnego kraju poprzez jego udziałw stymulowaniu rozwoju gospodarczego, modernizacji gospodarki i systemu społeczno – politycznego, poprzez rozwójstruktur naukowych badań naukowych i rozwojowych oraz szybkiepodniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa;

− zapewnienie takich warunków członkostwa – porównywalnych z krajami, które uprzednioprzystępowały do UE – które w maksymalnym stopniu będą uwzględniać potrzeby modernizacjinaszej gospodarki, w tym także rolnictwa.

Proces integracji Polski z Unią Europejską jest zaawansowany. Jego początek wiąże sięz podjęciem, w lecie 1990 r., decyzji o rozpoczęciu negocjacji nad Układem Europejskim1.Towarzyszyło temu przekonanie strony polskiej, że proces dochodzenia do członkostwa będzietrwał około 10 lat. Strategia podtrzymuje i uściśla to przekonanie.

Rząd zakłada, że rozpoczęcie negocjacji członkowskich nastąpi na początku 1998. Jest tozwiązane z kalendarzem Konferencji Międzyrządowej Unii Europejskiej, której zakończenie jestwarunkiem poszerzenia UE o kraje Europy Środkowej i Wschodniej oraz Cypr. Oczekiwaniadotyczące przebiegu negocjacji każą przypuszczać, że mogą one się zakończyć do roku 2000. Po

1 „Układ Europejski ustanawiający Stowarzyszenie między Rzecząpospolitą Polską z jednej strony, a WspólnotamiEuropejskimi i ich Państwami Członkowskimi z drugiej strony”, podpisany 16 grudnia 1991, wszedł w życie1 lutego 1994.


str. 3

nich nastąpi okres ratyfikacji traktatu akcesyjnego przez Polskę, państwa członkowskiei Parlament Europejski.

W perspektywie zbliżających się negocjacji pojawia się potrzeba skonkretyzowania podejścia doproblematyki członkostwa i dokonania strategicznych wyborów. Jest to podstawowy warunekumożliwiający kontynuację procesu integracji w fazie poprzedzającej negocjacje, w okresie samychnegocjacji i w pierwszym okresie członkostwa.

NSI opiera się na czterech podstawowych założeniach:

− członkostwo Polski w Unii obejmie integrację we wszystkich obszarach;− integracja Polski z Unią powinna umożliwić maksymalizację tempa wzrostu gospodarczego przy

jednoczesnym dążeniu do stopniowego wypełniania kryteriów Unii Ekonomicznej i Monetarnej2;− integracja Polski z Unią to proces przynoszący korzyści obu stronom;− z integracją wiążą się koszty dostosowawcze.

Adresatami NSI są realizujące strategię organy administracji rządowej, Prezydent i Parlament, inneinstytucje, takie jak: partie polityczne i organizacje społeczne, przedsiębiorstwa i organizacjepracodawców, związki zawodowe oraz wszyscy obywatele.

Przygotowanie polskiego społeczeństwa do integracji Polski z Unią Europejską wymaga szerokiegorozwoju edukacji europejskiej. Rząd dołoży starań, aby problematyka integracji europejskiej byłatrwale obecna w programach powszechnego systemu edukacji. Rząd będzie wspierał i zachęcałorganizacje pozarządowe do podejmowania i upowszechniania tej problematyki.

Warunkiem powodzenia NSI jest, by realizacja wyłożonych w niej celów odbywała się w stałymdialogu ze społeczeństwem. Dlatego Rząd będzie dążył do jak najszerszej konsultacji NSIz organizacjami reprezentującymi wszystkie zainteresowane grupy społeczne, ze szczególnymuwzględnieniem związków zawodowych, organizacji pracodawców i organizacji samorządowych.Będziemy zabiegali o pozyskanie wsparcia dla promowania idei integracyjnej ze strony najbardziejwpływowych autorytetów instytucjonalnych i personalnych w naszym społeczeństwie, w tymKościołów i związków wyznaniowych. Zostanie powołana Rada Integracji Europejskiej, którabędzie skupiać przedstawicieli środowisk rządowych, ekspertów z dziedziny gospodarki i prawa,przedstawicieli środowisk pozarządowych i której zadaniem będzie konsultacja procesudochodzenia do członkostwa.

Integracja europejska oznacza integrację ludzi i krajów. Dlatego ważne jest, by równocześniez procesem podejmowania ustaleń na szczeblu rządowym następował proces stopniowegowchodzenia polskich organizacji pozarządowych do odpowiednich instytucji i organizacji w UniiEuropejskiej. Rząd podejmie działania ułatwiające realizację tego rodzaju przedsięwzięć.

Wprowadzanie polskich organizacji pozarządowych do instytucji i organizacji w UE powinno stać sięteż ważnym elementem lobbyingu na rzecz polskich interesów gospodarczych i politycznych.Dotyczy to zarówno przygotowań do negocjacji, samych negocjacji jak i członkostwa Polski w UE.Dlatego Rząd RP będzie wspomagał inicjatywy organizacji pozarządowych poprzez działaniainformacyjne, szkoleniowe i pomoc finansową.

2 Chodzi o tzw. kryteria konwergencji z Maastricht dotyczące stabilności kursu walutowego, ograniczenia inflacji istóp procentowych, oraz kontroli poziomu deficytu budżetowego i długu publicznego.


str. 4

NSI koncentruje się na optymalizacji przygotowań do członkostwa w UE, przy uwzględnieniumożliwości działania administracji w sferze regulacyjnej. W wyniku reformy administracjicentralnej powstał nowy układ instytucjonalny. Określa on warunki współpracy, obiegu informacjii podziału zadań między resortami i urzędami zajmującymi się stosunkami z UE.

Podmiotami realizującymi NSI są:

− Rada Ministrów;− Komitet Integracji Europejskiej;− Ministerstwo Spraw Zagranicznych;− pozostałe resorty i urzędy centralne;− władze regionalne i lokalne;− polskie placówki dyplomatyczne, zwłaszcza w państwach członkowskich UE i państwach

stowarzyszonych z UE;− jednostki pozarządowe, których charakter działalności jest ściśle związany z procesem

dostosowawczym.

W układzie tym główną rolę koordynacyjną odgrywa Komitet Integracji Europejskiej.

Istotna rola w realizacji NSI spoczywa na Parlamencie RP. Wiąże się ona z przekształcaniempolskiego systemu prawnego, w tym wielu ustaw i aktów prawnych o podobnej randze. Równieważną funkcją Parlamentu będzie stały nadzór nad postępem prac prowadzonych przez Rząd.Zaangażowanie Parlamentu w realizacji NSI ułatwi debatę ratyfikacyjną, dotyczącą przystąpienianaszego kraju do UE.

Wypełnianie zadań przez organy rządowe będzie odbywało się w porozumieniu i we współpracyz Prezydentem RP oraz jego Kancelarią. Konstytucyjna rola Prezydenta w zakresie politykizagranicznej stwarza podstawy dla aktywnego zaangażowania Głowy Państwa w promowanieinteresów Polski wobec państw UE oraz w realizację i monitorowanie procesu dochodzenia Polskido członkostwa w Unii.

Koordynacja prac związanych z przygotowywaniem Polski do członkostwa w UE, a prowadzonychprzez administrację rządową przebiegać będzie na trzech płaszczyznach:

− strategicznej – Komitet Integracji Europejskiej;− operacyjnej – na szczeblu sekretarzy lub podsekretarzy stanu odpowiedzialnych za sprawy

integracji europejskiej;− roboczej – na szczeblu szefów komórek integracji europejskiej poszczególnych ministerstw

i urzędów.

Obszar koordynacji obejmuje również działalność instytucji pozarządowych zajmujących sięw szczególności problematyką certyfikacji i normalizacji.

Realizacja strategii wymaga wydzielenia niezbędnych środków finansowych. Konieczne będziestworzenie możliwości zatrudnienia odpowiednio przygotowanych kadr w poszczególnychresortach.

Z największym naciskiem należy podkreślić, że NSI może być zrealizowana tylko przy istnieniustabilnego ładu konstytucyjnego i sprawnie działających instytucji demokratycznych, realizującychpodjęte zobowiązania i aktywnie uczestniczących w procesie integracji europejskiej. Musi się to


str. 5

również odbywać przy sprawnie funkcjonującej gospodarce rynkowej. W szczególności oznacza to,że należy:

− kontynuować zmiany systemowe, zwłaszcza prywatyzację i restrukturyzację gospodarki orazreformę ubezpieczeń społecznych;

− kontynuować politykę szybkiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego i stopniowegozbliżania wskaźników makroekonomicznych do kryteriów Unii Ekonomicznej i Monetarnej;

− usprawnić działalność instytucji opracowujących i wdrażających nowe rozwiązania prawne;− dążyć do zwiększenia międzynarodowej konkurencyjności polskiej gospodarki;− rozwijać infrastrukturę gospodarczą, ze szczególnym uwzględnieniem transportu

i telekomunikacji;− wspierać rozwój nauki i techniki;− zadbać o wzrost poziomu wykształcenia społeczeństwa polskiego;− zintensyfikować program szkoleń dla administracji centralnej i regionalnej w zakresie

problematyki europejskiej;− realizować postanowienia Układu Europejskiego i wdrażać zalecenia Białej Księgi Komisji

Europejskiej w sprawie Jednolitego Rynku (Biała Księga. Przygotowanie krajów EuropyŚrodkowej i Wschodniej do integracji z Rynkiem Wewnętrznym Unii Europejskiej).

NSI określa ogólne ramy polityczne, ekonomiczne, instytucjonalne, prawne i szkoleniowo –informacyjne dotyczące przygotowania Polski do członkostwa w UE. Zawiera również najpilniejszerekomendacje w tej dziedzinie.

Odniesieniem dla NSI są kryteria sformułowane w konkluzjach Rady Europejskiejw Kopenhadze, w czerwcu 1993 roku. Rada Europejska stwierdziła wówczas że: „Przystąpienienastąpi niezwłocznie po przyjęciu zobowiązań wynikających z członkostwa, w drodze spełnieniawarunków ekonomicznych i politycznych. Członkostwo wymaga:− osiągnięcia przez kraj kandydujący stabilności instytucji gwarantujących demokrację, rządy

prawa, przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę mniejszości;− funkcjonowania gospodarki rynkowej i istnienia potencjału mogącego sprostać konkurencji

i siłom rynkowym Unii;− zdolności do przejęcia zobowiązań wynikających z członkostwa, w tym podzielania celów unii

politycznej, ekonomicznej i monetarnej.

Na szczycie państw członkowskich Unii Europejskiej w Essen w grudniu 1994 r. sformułowanotzw. strategię przedczłonkowską, która stanowi rozwinięcie decyzji Rady Europejskiej z Kopenhagiz 1993 r. i konkretyzuje działania mające doprowadzić do integracji państw Europy Środkoweji Wschodniej z Unią Europejską. Jeden z jej elementów dotyczy przygotowań do włączenia doJednolitego Rynku krajów stowarzyszonych. Integracja krajów stowarzyszonych, a więc takżePolski, w ramach Jednolitego Rynku wymaga przeprowadzenia złożonego procesu dostosowaniapolskiego prawodawstwa, systemów regulacyjnych, metod certyfikacji oraz standardów dowymogów Unii Europejskiej.

NSI sytuuje się w ciągu logicznych kroków przygotowywania Polski do członkostwa w UE.Punktem wyjścia jest diagnoza stanu dostosowań gospodarczych i prawnych zawarta w Białych


str. 6

Księgach3. Podobną rolę spełnia opracowany w latach 1992/93 Program Działań Dostosowawczychdo Układu Europejskiego w zakresie gospodarki i prawa oraz coroczne, począwszy od 1993 r.,raporty z wykonania programu dostosowań, a także sektorowe programy dostosowawcze.

Ważnym etapem przygotowań do członkostwa było przedstawienie przez Komisję EuropejskąBiałej Księgi w sprawie Jednolitego Rynku, na którą Rząd Polski odpowiedział opracowującharmonogram działań dostosowawczych. Równie istotną rolę odegrało przygotowanie przez polskąadministrację odpowiedzi na kwestionariusz Komisji Europejskiej, potrzebny jej do sformułowaniaopinii (avis) o wniosku Polski o członkostwo w UE.4 Opinia taka stanowi traktatowy wymógprocesu włączania nowych członków do Unii Europejskiej.

NSI jest więc jednym z głównych elementów przygotowań do negocjacji i opracowania mandatunegocjacyjnego Polski. W oparciu o NSI, w pierwszym kwartale 1997 roku, Komitet IntegracjiEuropejskiej przygotuje program działań wykonawczych na lata 1997–2000. Uzupełnieniemi rozwinięciem NSI będą sektorowe programy dostosowawcze i rekomendacje negocjacyjne. Na tejpodstawie Rząd RP określi cele negocjacyjne i sposoby ich realizowania. Rząd zdefiniuje teżproblemy sporne i zgromadzi odpowiednią dokumentację, określi mechanizm współpracy instytucjioraz zidentyfikuje potencjał analityczny niezbędny dla rozwiązania problemów negocjacyjnych.Będzie również korzystał z doświadczeń innych krajów, które już przystąpiły do UE.

3 Białe Księgi, przygotowywane w latach 1993 – 1996 na zlecenie Pełnomocnika Rządu ds. Integracji Europejskiejoraz Pomocy Zagranicznej, w seriach obejmujących: prawo, gospodarkę oraz naukę i technologię (w sumie ponad70 tomów). Ukazują one stopień dostosowania polskich rozwiązań do standardów UE i zawierają niezbędnerekomendacje.4 „Kwestionariusz – Polska. Informacje wymagane dla przygotowania opinii o wniosku Polski o członkostwo w UniiEuropejskiej” Komisja Europejska przesłała Rządowi RP 26 kwietnia 1996 r. Na 156 stronach formułował on pytaniadotyczące sytuacji Polski podzielone na 24 rozdziały. Rząd odpowiedział na kwestionariusz w dokumencie liczącymblisko 2700 stron, przedstawionym Komisji 26 lipca 1996 r. Podobne kwestionariusze przedstawiane są zawszepaństwom starającym się o członkostwo w UE i przesłane zostały również wszystkim państwom stowarzyszonymz UE.

Narodowa Strategia Integracji – Część I: Ogólne cele polityczne

str. 7

Część I: Ogólne cele polityczne

1.1. Od ponad tysiąca lat Polska należy do Europy w sensie geopolitycznym, kulturalnymi gospodarczym oraz dzieli z nią podstawowe wartości, które współtworzyła i których broniła. NSInie jest więc strategią powrotu Polski do Europy, ale strategią integracji ze strukturamieuropejskimi, w których budowaniu po 1945 roku nasz kraj nie mógł brać udziału, wbrew jegointeresom i opinii społeczeństwa. Dla Polski historyczne znaczenie wejścia do UE sprowadza się doostatecznego przezwyciężenia skutków politycznego i gospodarczego podziału kontynentu po IIwojnie światowej.

1.2. Polska była pierwszym państwem w Europie Środkowej i Wschodniej, które wstąpiło nadrogę budowy demokracji i gospodarki wolnorynkowej. Ważnymi krokami na tej drodze byłouzyskanie członkostwa w Radzie Europy (1991) oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej iRozwoju (1996). Polacy postrzegają ideę włączenia swojego kraju do integracji europejskiej jakonieodłączny element procesu transformacji politycznej i gospodarczej

1.3. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej jest strategicznym celem Polski i jednym zgłównych wyzwań stojących przed polską polityką i gospodarką. Dążenie do uzyskania członkostwajest związane z pragnieniem realizacji podstawowych celów polskiej polityki w sferzebezpieczeństwa oraz w sferze gospodarczej i społecznej. Integracja z Unią Europejską stanowihistoryczną szansę dla całego polskiego społeczeństwa. Proces integracji znajduje w Polscepoparcie głównych sił politycznych i kręgów gospodarczych i należy do najwyższych priorytetówkolejnych rządów RP.

1.4. Rząd RP, podpisując w 1991 r. Układ Europejski, a następnie składając w 1994 r. wnioseko członkostwo Polski w Unii Europejskiej, wyrażał aspiracje przeważającej części polskiegospołeczeństwa do aktywnego włączenia się w procesy integracji europejskiej. Integracja zapewniłanarodom zachodniej Europy pokój i dobrobyt. Aspiracje europejskie Polaków wynikająz przekonania o doniosłej roli Unii Europejskiej w utrzymywaniu pokoju i ładu demokratycznegow Europie i na świecie. Polska podziela w pełni idee i cele przyświecające UE.

1.5. Z powyższych powodów wypływa prawo Polski do udziału w strukturach europejskich,a także obowiązek ich współtworzenia. Członkostwo w UE wymaga, aby w ramach jej instytucjiPolska była zdolna do współpracy w kształtowaniu demokratycznego ładu w Europie. Polska – jakoeuropejskie, demokratyczne państwo prawa z gospodarką rynkową, mające przyjazne i traktatowouregulowane stosunki z wszystkimi sąsiadami i innymi państwami europejskimi – spełnia kryteriaczłonkowskie zawarte w artykułach F i O Traktatu o Unii Europejskiej z Maastricht.

1.6. Strategia wynika z polskiej racji stanu. Polska chce zająć takie miejsce w Europie i naświecie, które zapewni dobrobyt i bezpieczeństwo obywatelom. Dla realizacji tego celuczłonkostwo Polski w UE jest nie tylko wskazane i korzystne, ale wręcz niezbędne. Pozostawaniepoza UE grozi marginalizacją cywilizacyjną oraz obniżeniem poziomu bezpieczeństwa.

1.7. Korzyści wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej mają charakter polityczny,gospodarczy i społeczny.

1.7.a. Korzyści natury politycznej to udział w budowaniu zjednoczonej Europy. Udział tenrealizowany jest poprzez aktywne uczestnictwo w działalności instytucji Unii Europejskiej we


str. 8

wszystkich jej filarach5. Dzięki temu możliwe będzie zwiększenie stabilności systemudemokratycznego oraz bezpieczeństwa obywateli i państwa. Wspólna Europa da też obywatelommożliwość swobodnego podróżowania, osiedlania się i podejmowania pracy. Korzyść politycznapolega również na ściślejszym budowaniu związków Polski z resztą Europy na poziomieindywidualnym, lokalnym i regionalnym.

1.7.b. Korzyści natury gospodarczej to udział w Jednolitym Rynku UE ze swobodą przepływutowarów, usług, ludzi i kapitału; to też dostęp do funduszy strukturalnych, napływ inwestycjii nowych technologii.

1.7.c. Korzyści natury społecznej to szansa na zbliżenie Polski do standardów europejskichw dziedzinie bezpieczeństwa wewnętrznego, bezpieczeństwa i warunków pracy, zdrowia, edukacji,informacji i generalnie wyższa jakość życia.

1.7.d. Korzyści wynikające z wdrożenia europejskich norm ekologicznych obejmują poprawęśrodowiskowych warunków życia społeczeństwa, wdrożenie nowoczesnych technologiiprzyjaznych dla środowiska, racjonalizujących zużycie surowców i energii, a więc jednocześniepoprawiających efektywność gospodarowania i pozwalających na uniknięcie ekologicznej barierywzrostu.

1.8. Rząd RP jest świadom, że integracja wiąże się z kosztami, które należy rozpatrywać nie tylkow aspekcie budżetowym ale i gospodarczo – społecznym. Koszty budżetowe wiążą się z kosztamifunkcjonowania centralnej struktury koordynacyjnej, dostosowywaniem prawa, szkoleniem kadri działaniami informacyjnymi. Koszty gospodarczo – społeczne mogą mieć postać trudnychwyzwań dla niektórych sektorów gospodarki, regionów kraju czy indywidualnych podmiotówgospodarczych.

1.9. Dotychczasowa, przedmiotowa struktura budżetu utrudniała precyzyjne określenie kosztówbudżetowych procesów dostosowawczych. Dlatego podjęto prace dla przyjęcia nowej klasyfikacjibudżetowej, które umożliwi sporządzenie dokładnego bilansu kosztów i korzyści. Rząd uważa, żeznaczna część kosztów procesów dostosowawczych będzie mogła być sfinansowana w ramachfunduszy przedakcesyjnych i poprzez transfery z funduszy strukturalnych w pierwszym okresieczłonkostwa.

1.10. Oczywistym celem Rządu będzie maksymalizacja korzyści i minimalizacja kosztów.Kalkulacja kosztów związanych z procesami integracyjnymi jest jednak problemem trudnym dojednoznacznego ujęcia. To, co dla jednych jest kosztem politycznym – np. przeniesienie częścikompetencji wykonywanej przez niektóre organy państwowe na rzecz instytucji UE – dla innychjest zyskiem w postaci współuczestnictwa w procesach decyzyjnych UE. Koszty naturyekonomicznej związane z przejmowaniem dorobku prawnego UE (acquis communautaire)i restrukturyzacją gospodarki prowadzą do modernizacji i wzrostu konkurencyjności gospodarki.

5 Traktat z Maastricht wprowadził pojęcie Unii Europejskiej składającej się z trzech filarów. W każdym z tychfilarów obowiązuje inny proces podejmowania decyzji. Filar I obejmuje zagadnienia, które rozstrzygane są zgodnie zprocedurami decyzyjnymi obowiązującymi dla Wspólnoty Europejskiej (np. Wspólna Polityka Rolna, politykahandlowa itp.). Filar II dotyczy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, a Filar III obejmuje WymiarSprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne. Decyzje odnoszące się do Filarów II i III podejmowane są w drodze ustaleńmiędzyrządowych.


str. 9

Analogicznie, możliwy wzrost kosztów pracy dla jednych, może dla drugich oznaczać wzrost płaci poziomu życia. Dlatego proces integracji powinien być oceniany w ujęciu całościowym.

1.11. Należy podkreślić, że koszty transformacji gospodarczej nie są ceną członkostwa w Unii,ale ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Koszty te należałoby ponieść w każdymwypadku, niezależnie od tego czy Polska przystąpi do Unii, czy nie. Doświadczenie innychpaństw wstępujących do Unii pokazuje, że w dłuższej perspektywie czasowej korzyściekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższą koszty dostosowań wynikającychze specyfiki funkcjonowania Unii Europejskiej. Zrealizowanie tych korzyści nie będzie jednakmożliwe przy wprowadzaniu nowych środków protekcjonistycznych i utrzymywaniu wysokiejosłony protekcyjnej w gospodarce.

1.12. Polska, podejmując ogromny wysiłek dostosowawczy i ponosząc związane z tym koszty,oczekuje, że również Unia będzie gotowa do poniesienia finansowych konsekwencji naszegoczłonkostwa. Kosztom tym Unia musi przeciwstawić korzyści, jakie wynikają dla niejz członkostwa Polski. Już obecnie korzyści te są znaczne i wynikają głównie z dynamicznierosnącej wymiany handlowej, szerokiego otwarcia dostępu do naszego rynku, z korzystnychinwestycji oraz ze stabilizacji polityczno – gospodarczej w regionie.

1.13. Wejście Polski do struktur europejskich nie jest procesem łatwym i będzie wymagaćprzezwyciężenia po obu stronach wielu sprzecznych i pozornie sprzecznych interesów. Tylkostanowcza wola polityczna ze strony Polski i UE może pokonać istniejące trudności i doprowadzićdo zamierzonego celu.

1.14. Polska jako przyszły członek UE ma prawo i obowiązek przedstawiania i obrony swoichinteresów. Rząd czyni to na forum dialogu strukturalnego z Unią, w ramach strategiiprzygotowywania do członkostwa w UE (Strategia z Essen). Przyszły kształt UE jest przedmiotemKonferencji Międzyrządowej. Rząd będzie śledził przebieg dyskusji nad reformą UE i wewłaściwym czasie przedstawi stanowisko w tej sprawie.

1.15. W interesie Polski leży Unia sprawnie funkcjonująca, demokratyczna, przejrzysta i bliskaobywatelom, solidarna, otwarta, ze wzmocnioną tożsamością w dziedzinie polityki zagraniczneji bezpieczeństwa, rozwijająca nowe formy współpracy w zakresie spraw wewnętrznychi sądownictwa. Tylko taka Unia może spełnić potrzeby i aspiracje członkowskie Polski.

1.16. Po przyjęciu przez Rząd, NSI zostanie przedstawiona Sejmowi RP. Intencją Rządu jest, bystrategia była wyrazem opinii i dążeń nie tylko większości parlamentarnej, ale i znaczącejwiększości społeczeństwa polskiego. Rząd będzie więc dążył do jak największej przejrzystościprocesu integracyjnego poprzez rzetelne informowanie opinii publicznej o jego przebiegu orazprowadzenie szerokiego dialogu z organizacjami pozarządowymi i środowiskami gospodarczymi.

Narodowa Strategia Integracji – Część II: Dostosowania gospodarcze

str. 10

Część II: Dostosowania gospodarcze

2.1. Przyszłe miejsce polskiej gospodarki w poszerzonej UE będzie wynikiem politykigospodarczej prowadzonej już dziś. Będzie więc zależeć od sposobu restrukturyzacjipodstawowych sektorów gospodarki i tempa przekształceń własnościowych. Warunkiem pełnegowykorzystania szans płynących z integracji będzie też odpowiednie przygotowanie się gospodarkido funkcjonowania w ramach Jednolitego Rynku i osiągnięcie wysokiej konkurencyjności przezwszystkie podmioty gospodarcze.

2.2. Charakter i kierunek reform zapoczątkowanych w 1989 roku w pełni odpowiadawymogom przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Polska rozpoczęła wtedy przekształcaniegospodarki centralnie planowanej w gospodarkę rynkową. Stworzono podstawy prawnei instytucjonalne dla funkcjonowania rynku. Przyjęto nowe rozwiązania w zakresie tworzeniai finansowania budżetu państwa. Systematycznie zmniejsza się wielkość długu publicznegow relacji do produktu krajowego brutto. System podatkowy został przystosowany do wymagańgospodarki rynkowej. Poziom inflacji ulega stałemu obniżaniu. Ustabilizowano kurs wymianyzłotego i doprowadzono do jego wymienialności w rozumieniu art. VIII statutuMiędzynarodowego Funduszu Walutowego. Bank centralny stał się instytucją, która prowadziniezależną politykę pieniężną przy użyciu instrumentów właściwych bankom centralnym krajówUnii.

2.3. Na przestrzeni ostatnich kilku lat Polska odnotowywała dynamiczny wzrost gospodarczyi była najszybciej rozwijającym się krajem europejskim. Polska polityka makroekonomiczna jestpozytywnie oceniana przez najważniejsze międzynarodowe instytucje finansowe i gospodarcze.Jednocześnie Polska zakończyła negocjacje z OECD i została jej dwudziestym ósmymczłonkiem. Sektor prywatny dominuje w gospodarce zarówno pod względem wytwarzaniaproduktu krajowego brutto (ponad 60% PKB), jak i zatrudnienia (łącznie ponad 63% miejscpracy). Tworzone są jednocześnie dogodne warunki dla inwestycji zagranicznych.

2.4. Kierunek polityki gospodarczej został określony parametrami średniookresowego programugospodarczego, którego zasadnicze zręby tworzą „Strategia dla Polski” i „Pakiet 2000”. Oba teprogramy wyznaczają zarówno podstawowe agregaty makroekonomiczne, jak i główne celerozwoju gospodarczego do roku 2000. Ich realizacja tworzy podstawy do utrzymania równowagizewnętrznej i wewnętrznej przy zachowaniu szybkiego tempa wzrostu gospodarczego. NSI zakładakonieczność wypracowania kierunków polityki gospodarczej w perspektywie członkostwa Polskiw Unii Ekonomicznej i Monetarnej.

2.5. Od początku reform, równolegle do negocjacji nad Układem Europejskim, Rząd rozpocząłproces dostosowawczy do acquis communautaire Wspólnot Europejskich. Od 1993 r.realizowany jest Rządowy Program Działań Dostosowujących Polską Gospodarkę i SystemPrawny do Wymagań Układu Europejskiego. W programie wskazano zasadnicze kierunkiprocesu integracji oraz określono zadania dla poszczególnych ministerstw oraz urzędówcentralnych.

W związku z przyjęciem przez Radę Europejską w Cannes w czerwcu 1995 r. tzw. Białej Księgiw Sprawie Przygotowania Krajów Stowarzyszonych Europy Środkowej i Wschodniej doIntegracji z Jednolitym Rynkiem Unii Europejskiej, działania dostosowawcze zostały


str. 11

odpowiednio rozszerzone. Rząd podjął uchwałę Nr 133/95 określającą zadania i trybpostępowania w dostosowaniu prawa polskiego do standardów Jednolitego Rynku.

2.6. Polityka gospodarcza Polski opiera się na przesłankach, którymi kieruje się UniaEuropejska. Polska prowadzi politykę zrównoważonego wzrostu mając na względzie długofalowekryteria niezbędne dla przystąpienia do Unii Ekonomicznej i Monetarnej. Działania te zmierzajądo tego, by Polska stała się sprawnym ekonomicznie członkiem Unii.

Ogólne przesłanie2.7. Dążenie Polski do członkostwa w Unii Europejskiej wymaga utrzymania kierunku reformgospodarczych zmierzających do utworzenia sprawnej gospodarki rynkowej, modernizacjii porządkowania prawa gospodarczego oraz przekształceń organizacyjnych, własnościowychi restrukturyzacyjnych. Członkostwo w Unii Europejskiej stwarza możliwość uzyskania korzyściekonomicznych wynikających z włączenia się do zintegrowanego systemu gospodarczego.

2.8. Podstawowym celem działań integracyjnych jest dążenie do przyspieszenia rozwojugospodarczego oraz zapewnienia wyższego poziomu dobrobytu. Dystans gospodarczy istniejącypomiędzy Polską a krajami Zachodniej Europy wymaga stworzenia podstaw dladługookresowego, szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego, uwzględniającegowymogi ochrony środowiska. Konieczne są działania zmierzające do uzyskania zapowiedzianychprzez Unię Europejską przedakcesyjnych funduszy pozwalających przyspieszyć procesniezbędnych dostosowań. Strategiczne miejsce w procesie negocjacji zajmować powinny wysiłkizmierzające do zapewnienia Polsce po uzyskaniu członkostwa dostępu do funduszystrukturalnych w rozmiarach pozwalających na równomierny rozwój poszczególnych regionówPolski

2.9. Celem Polski jest uczestnictwo we wszystkich obszarach integracji z pełnią prawczłonkowskich. Długookresowym celem Polski jest dołączenie do krajów UE tworzących UnięEkonomiczną i Monetarną, co oznacza dążenie do stabilności makroekonomicznej będącejwarunkiem zrównoważonego, szybkiego wzrostu. Polityka ograniczania inflacji, kontroli deficytubudżetowego i długu publicznego jest więc naturalną częścią strategii integracji.

Korzyści i koszty w procesie integracji2.10. Integracja gospodarcza przynosi korzyści wszystkim zaangażowanym krajom, nie jestbowiem procesem, w którym jedna strona musi stracić, by druga mogła zyskać. Polska nieposiada dostatecznych źródeł własnego kapitału dla szybkiego i długotrwałego wzrostu,natomiast mogłaby korzystać z zasobów inwestycyjnych UE. Wiele polskich przedsiębiorstw,przez dziesięciolecia odciętych od rynku światowego, nie posiada wiedzy pozwalającej na rozwójaktywności na skalę ponad krajową. Technologie stosowane przez polski przemysł są opóźnionewobec tych, które posiada Zachodnia Europa. Czynniki, których Polsce brakuje dla szybkiegowzrostu, znaleźć można z łatwością w krajach UE. Z drugiej strony, Polska posiada duże zasobykapitału ludzkiego, którego nie jest jeszcze w stanie wykorzystać i wynagrodzić oraz szybkorosnący rynek na produkty polskie i zagraniczne. Integracja gospodarcza Polski z UE, przyodpowiedniej strategii dochodzenia do członkostwa, stwarza więc szansę na uzyskania korzyściprzez obie strony.


str. 12

2.11. Analizy korzyści i kosztów członkostwa Polski dla strony unijnej pokazują, żew perspektywie średnio– i długoterminowej zyski z integracji z gospodarką polską znacznieprzewyższą obciążenia budżetowe. Ich źródłem będzie nie tylko – jak dotychczas – zwiększonawymiana handlowa, ale i wzrost konkurencyjności gospodarki unijnej poprzez alokacjęczynników produkcji. Mimo, że badania nad procesami integracji krajów stowarzyszonych trwająjuż ponad pięć lat to w żadnym z liczących się opracowań, które powstały w tym okresie, niewskazuje się na istotne niekorzystne skutki sektorowe bądź regionalne dla państwczłonkowskich. Przeciwnie, znaczna nadwyżka w wymianie handlowej po stronie UE jestwymiernym dowodem korzyści realizowanych przez Unię w procesie integracji.

2.12. Przystąpienie do UE oznacza włączenie się do jednolitego rynku towarów, usług, kapitałui pracy. Bariery hamujące przepływ dóbr i czynników produkcji muszą zostać wyeliminowanew momencie wstępowania do UE lub po upływie okresu przejściowego. Oznacza to, że dobrai czynniki produkcji będą przepływać zgodnie z mechanizmem rynkowym. W szczególnościkapitał będzie kierować się tam, gdzie niższe koszty produkcji zapewniają wysokie zyski zinwestycji, a szybki wzrost gospodarczy prowadzi do rozwoju nowych rynków. W takiej sytuacjiznajdzie się właśnie Polska. Szybka liberalizacja rynków dóbr i czynników produkcji, azwłaszcza kapitału, leży więc w interesie Polski. Brak dostosowań przedsiębiorstw do nowychwarunków konkurencji może im grozić pogorszeniem sytuacji finansowej a nawetwyeliminowaniem z rynku.

2.13. Warunkiem osiągnięcia korzyści w procesie integracji jest dobre dostosowanie się donowego podziału pracy przy uwzględnieniu posiadanych przewag komparatywnych. Niewłaściwedziałania dostosowawcze mogą nie tylko spowolnić proces integracji polskiej gospodarkiz gospodarką Unii Europejskiej, ale mogą też zmniejszyć uzyskiwane korzyści. Zdolność dosprostania wymogom konkurencji stwarza szansę na wykorzystanie potencjału rynku UEobejmującego ponad 370 mln konsumentów. Oznacza też, że w warunkach pełnego otwarciapolskiego rynku dla towarów unijnych, polski przemysł powinien skutecznie konkurować swoimiwyrobami. Import jest tu instrumentem podnoszenia jakości i modernizacji. Ustanawianieograniczeń importowych świadczy o słabości i sprzyja utrzymaniu niskiej konkurencyjnościprzemysłu.

2.14. Odwlekanie niezbędnych zmian i dostosowań nie jest właściwym sposobemrozwiązywania powyższych problemów. Modernizacja i restrukturyzacja gospodarki jestprocesem, z którym muszą łączyć się koszty. Trzeba je ponieść w każdym wypadku, niezależnieod tego czy Polska przystąpi do UE czy też nie. W obliczu wzrostu bezrobociaw restrukturyzowanych sektorach Rząd podejmie starania o uzyskanie okresu dostosowawczegolub pomocy finansowej w okresie przystępowania do UE. Ważne jest, by nie podejmować próbnegocjowania okresów ochronnych dla zbyt dużej liczby sektorów polskiej gospodarki, gdyżmoże to oznaczać niedostateczne przygotowanie polskiej gospodarki do przystąpienia do UE i wkonsekwencji osłabić pozycję negocjacyjną Polski.

2.15. Bilans korzyści i kosztów integracji Polski z Unią Europejską będzie zależeć odprzyjętych rozwiązań w polityce gospodarczej i systemie prawnym, jak również odprzygotowania samych podmiotów gospodarczych. Z tego względu dokładne wyliczeniewszystkich korzyści i kosztów nie jest jeszcze możliwe. Korzyści które Polska osiągnie zintegracji będą zarówno bezpośrednie (powiększony dostęp do rynków zbytu i zaopatrzenia,napływ kapitału, bezpośrednie transfery środków wspólnotowych), jak i pośrednie (lepsza


str. 13

alokacja czynników produkcji, zwiększenie efektywności procesów gospodarowania,oszczędności wynikające z ograniczenia barier w transakcjach z krajami UE). Wiele z tychkorzyści ma charakter długookresowy, a ich skala będzie zależna od pomyślnego przebieguprocesów integracyjnych (np. reakcja zagranicznych inwestorów i rozmiary napływu kapitału).Koszty procesów integracji wiążą się przede wszystkim z potrzebą dokonania dostosowań,zarówno w skali makroekonomicznej, jak i na poziomie przedsiębiorstw. Cześć z tych kosztówwiążę się z potrzebą modernizacji gospodarki i systemu prawa oraz umocnienia gospodarkirynkowej w Polsce. Właściwe dostosowania do UE oznaczają dla Polski koniecznośćpodwyższenia standardów technicznych, bezpieczeństwa, ochrony środowiska, czy standardówsocjalnych. Ich podwyższenie wiązać się będzie z kosztami, ale równocześnie przyniesie wyższypoziom społecznej satysfakcji. Innym źródłem kosztów jest potrzeba uwzględnienia wpłat dowspólnego budżetu Unii. Polska będzie beneficjentem netto środków wspólnotowych. Budżetpaństwa będzie musiał jednak uwzględniać środki przeznaczone na wpłaty do wspólnego budżetuUE, jak i środki umożliwiające współfinansowanie projektów opłacanych ze środkówwspólnotowych. Rząd przeprowadzi jeszcze przed rozpoczęciem negocjacji analizę szacowanychzmian w systemie finansów państwa.

2.16. Na bilans kosztów i korzyści należy spoglądać także poprzez pryzmat kosztówzaniechania. Punktem odniesienia jest bowiem sytuacja w której Polska rezygnuje z członkostwaw UE. Wszystkie korzyści i koszty z integracji powinny być konfrontowane z możliwymi dookreślenia konsekwencjami rezygnacji Polski z udziału w UE w sytuacji, gdy inne krajestowarzyszone stają się członkami Unii..

2.17. Wymiar ekonomiczny akcesji obejmuje również zdolność samej UE do poniesieniakosztów tego procesu. Wiele analiz wskazuje, że dla państw UE rozszerzenie oznaczapowiększenie kosztów budżetowych. Ich skala zależy od przyjęcia szczegółowych rozwiązańdotyczących tempa, charakteru i kolejności działań integracyjnych. To właśnie będzieprzedmiotem negocjacji. Dyskutowane kierunki reform Unii będą mieć wpływ na wielkośćponoszonych kosztów.

Uwarunkowania członkostwa2.18. W procesie dochodzenia do członkostwa ważna jest zdolność kraju kandydującego dowdrożenia uregulowań prawnych UE. Zasadniczą kwestią jest nie tyle strona formalna tegoprocesu, lecz jego wymiar ekonomiczny. Wdrożenie nowych rozwiązań prawnych ułatwifunkcjonowanie podmiotów gospodarczych, ponieważ stosowanie tych samych przepisów wewszystkich krajach obniża koszty działania na rynku UE. Dla Polski, jako kraju przystępującego,ważny jest także jednorazowo ponoszony koszt zmiany przepisów i dostosowania się do nowejsytuacji. Niezbędne jest zatem wypracowanie właściwej sekwencji działań dostosowawczych.

2.19. Przystępowanie do UE oznacza konieczność określenia w jakim okresie, i w jakiejsekwencji, Polska przyjmie całość rozwiązań prawnych Unii. Będzie to przedmiotem negocjacji.Część uregulowań dotycząca przepływu towarów, usług i czynników produkcji musi byćwdrożona w momencie przystępowania Polski do UE (dotyczy to np. polityki konkurencji,ujednolicenia taryfy celnej wobec krajów trzecich, podatków pośrednich, problemów uzgadnianianorm technicznych i procedur certyfikacji). Kwestią wymagającą rozstrzygnięć jest więcokreślenie obszarów, gdzie posiadamy zdolność do natychmiastowego zaakceptowania


str. 14

niezbędnego minimum acquis communautaire oraz przedstawienie kalendarza przeprowadzeniapozostałych dostosowań prawnych.

2.20. Jednym z najważniejszych elementów oceny przygotowania Polski do członkostwabędzie ocena trendów gospodarczych (zdolność do zrównoważonego wzrostu przy malejącympoziomie inflacji i jednoczesnej liberalizacji dostępu do polskiego rynku), obowiązującychrozwiązań prawnych regulujących działanie rynku oraz gotowości do wdrożenia w krótkimokresie minimum regulacji niezbędnych dla włączenia kraju do Jednolitego Rynku. Innymelementem oceny będzie długookresowa analiza struktury gospodarki polskiej szacująca realnośćwdrożenia całości acquis communautaire, a także dostosowania do zasad Unii Ekonomiczneji Monetarnej.

2.21. Członkostwo w Unii Ekonomicznej i Monetarnej nie jest wymogiem członkostwastawianym w momencie przystępowania Polski do UE. Jednakże Polska będzie musiała wykazaćsię realistycznym programem spełnienia tych kryteriów w okresie kilkuletnim. Uwarunkowanejest to z kolei przeprowadzeniem głębokich reform sektora publicznego, zapewniającychdługookresową stabilność finansów publicznych, oraz kontynuacją skutecznej politykiantyinflacyjnej.

2.22. Tworzenie podstaw infrastruktury instytucjonalnej i organizacyjnej koniecznej dladokonania dostosowań gospodarczych i prawnych jest już daleko zaawansowane.

Utworzony w 1991 roku urząd Pełnomocnika Rządu do Spraw Integracji Europejskiej oraz PomocyZagranicznej (Uchwała RM Nr 11/91) został, zgodnie z założeniami reformy CGR, zastąpionyKomitetem Integracji Europejskiej, wyposażonym w ustawowe uprawnienia do koordynacji zadańdostosowawczych. Do zadań KIE należy: inicjowanie i organizowanie prac oraz działań służącychintegracji Polski ze Wspólnotami Europejskimi, zwłaszcza w sferze gospodarczej, prawnej orazinstytucjonalno – organizacyjnej. Rząd organizuje prace dostosowawcze poprzez wieloletnieprogramy działań ujmujących zadania wszystkich ministerstw i urzędów centralnych.

Stworzono instytucje zapewniające wdrożenie rozwiązań gospodarczych zgodnych z prawem UE.Dla wdrożenia przepisów dotyczących zakupów publicznych utworzony został Urząd ZamówieńPublicznych, wdrożeniem procedur przeciwdziałania praktykom monopolowym zajmuje się UrządOchrony Konkurencji i Konsumentów. W miarę dochodzenia do członkostwa infrastrukturainstytucjonalna zajmująca się prowadzeniem procesu dostosowawczego będzie rozbudowywana.

Zewnętrzny wymiar zmian instytucjonalnych to coraz szersza obecność organów państwai organizacji pozarządowych w międzynarodowych instytucjach i organizacjach. Ważną rolęodgrywa uczestnictwo w pracach Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej wyspecjalizowanychagend, w Światowej Organizacji Handlu i w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,a także innych organizacji i instytucji międzynarodowych, w tym w szczególności europejskich..

2.23. Integracja polskiej gospodarki z UE sprzyjać będzie przyspieszeniu wzrostugospodarczego Polski. Nie oznacza to jednak, że w procesie integracji nie mogą pojawić siępewne zagrożenia lub problemy wymagające rozwiązania:

− liberalizacja zwiększy presję na restrukturyzację tych działów i gałęzi polskiej gospodarki,które nie są konkurencyjne na rynkach światowych, i które charakteryzują się ograniczonymimożliwościami wzrostu wydajności pracy. Restrukturyzacja ta jest w dłuższym okresie


str. 15

korzystna dla gospodarki i w każdym wypadku nieunikniona. Członkostwo w UE może jednakwywołać nacisk na jej przyspieszenie;

− przyspieszenie zmian strukturalnych w rolnictwie, a w szczególności przyspieszenie odpływuzatrudnionych z rolnictwa do innych gałęzi gospodarki, doprowadzić może do zwiększeniapresji na rynku pracy;

− zwiększony napływ kapitału zagranicznego stworzyć może presję na realną aprecjację złotego;− przyjęcie norm i standardów UE wiąże się ze wzrostem kosztów produkcji.

2.24. Dziedziny, w których mogą pojawić się niekorzystne zjawiska wywołane procesamitransformacji będą przedmiotem szczególnej troski rządu. Negatywnym zjawiskiem może byćregionalny lub sektorowy wzrost bezrobocia wywołany potrzebą restrukturyzacji gospodarki.Rząd będzie temu przeciwdziałać poprzez działania mające na celu uelastycznianie rynku pracy.Możliwości przeciwstawienia się przez państwo problemom sektorowego lub regionalnegobezrobocia leżą w prowadzeniu polityki podatkowej sprzyjającej przedsiębiorczości prywatneji zachęcającej do tworzenia nowych miejsc pracy.

2.25. Część rozwiązań prawnych UE, które Rząd będzie wprowadzać do systemu prawnego,może spowodować konieczność poniesienia znacznych wydatków. Dotyczy to w szczególnościstandardów w dziedzinie ochrony środowiska, rozwiązań socjalnych itp. Rząd będzie dążył dokompromisu między szybkim wdrożeniem tych rozwiązań i odpowiednim rozłożeniem kosztóww czasie. Zadaniem państwa jest wprowadzenie ekonomicznych instrumentów, którew gospodarce rynkowej będą stymulować działania na rzecz ochrony środowiska. Należą do nich,poza stosowanymi obecnie opłatami, karami i preferencyjnymi kredytami dla inwestycjiproekologicznych, także podatki produktowe, podatki od paliw, depozyty ekologiczne, ulgipodatkowe itp.

2.26. Rząd dokona pełnej inwentaryzacji norm, standardów i przepisów prawa Unii i określi,jaką ich część Polska jest w stanie wdrożyć w sposób natychmiastowy, przed, lub w momencieuzyskania członkostwa. W stosunku do pozostałej części określić należy sposoby i czasniezbędny dla pełnego dostosowania

2.27. Rozpoczęcie negocjacji członkowskich może nastąpić już na początku 1998 roku.Pozwala to mieć nadzieję na ich zakończenie do roku 2000. Tak więc zostały jedynie 3 – 4 lata narealizację działań dostosowujących polską gospodarkę do członkostwa w UE. Są to jednocześnieostatnie lata, w których Układ Europejski pozwala na stosowanie specjalnych rozwiązańrestrukturyzacyjnych wobec polskiego przemysłu.

2.28. Rząd polski będzie się starał doprowadzić do tego, by okresy przejściowe były nieliczne.Długość okresów przejściowych będzie przedmiotem negocjacji i zależeć będzie nie tylko odsytuacji Polski, ale również od zmian zachodzących w samej Unii.

2.29. Już obecnie Polska korzysta z pomocy finansowej Unii w postaci PHARE. ŚrodkiPHARE są ważnym instrumentem wspierania procesów integracji i przygotowań do członkostwa.Polska liczy na utworzenie funduszy przedakcesyjnych pozwalających na dokonanie niezbędnychdostosowań jeszcze przed uzyskaniem członkostwa w UE. Od momentu uzyskania członkostwaw Unii Polska uprawniona będzie do korzystania z pomocy rozwojowej realizowanej poprzeztransfery z funduszy strukturalnych. Transfery stanowić mogą istotną pomoc w rozwojugospodarki polskiej oraz we wspieraniu kosztów dostosowań.


str. 16

2.30. W okresie dochodzenia do członkostwa w UE działania Rządu będą skoncentrowane nausprawnianiu działania gospodarki poprzez:

− wzmocnienie mechanizmów rynkowych, rozwój prawno – instytucjonalnej infrastrukturyrynkowej oraz eliminowanie pozostałości nierynkowego sposobu regulacji rynku;

− kontynuację prywatyzacji oraz wspieranie sektora prywatnego, który powinien stać sięgłównym motorem rozwoju gospodarki polskiej;

− demonopolizację poszczególnych segmentów rynku oraz wdrożenie zasad konkurencjizgodnych z obowiązującymi w UE;

− dążenie do obniżenia inflacji i tworzenie zachęt dla oszczędzania i inwestowania orazdoprowadzenie do pełnej wymienialności złotego;

− realizację programów restrukturyzacyjnych w przedsiębiorstwach sektora publicznego w celusprzyjania alokacji zasobów w stronę najbardziej efektywnych sektorów gospodarki;

− usprawnienie alokacyjnej roli rynku pracy oraz zwiększenie mobilności siły roboczej, m.in.poprzez zwiększenie ruchliwości przestrzennej ludności (ułatwienia w zmianie miejscazamieszkania, tańsze budownictwo mieszkaniowe), jak też podejmowanie zróżnicowanychdziałań na rzecz podwyższania kwalifikacji oraz przekwalifikowywania;

− działania na rzecz rozwoju rynku kapitałowego, w tym między innymi zakończenie procesurestrukturyzacji i prywatyzacji sektora bankowego, zwiększenie dostępu do polskiego rynkufinansowego oraz tworzenie zachęt dla inwestorów instytucjonalnych;

− zaktywizowanie roli państwa w rozbudowie niezbędnej infrastruktury fizycznej poprzezzwiększenie możliwości finansowania inwestycji środkami budżetowymi i tworzenie zachętdla udziału inwestorów zagranicznych oraz sektora prywatnego;

− wsparcie dla rozwoju kapitału ludzkiego, a w szczególności zapewnienie niezbędnychśrodków dla rozwoju nauki i podnoszenia jakości kształcenia;

− zapewnienie stabilizacji finansów publicznych poprzez ograniczanie skali deficytów i długusektora publicznego oraz przeprowadzenie reform systemu ubezpieczeń społecznychi finansowania ochrony zdrowia, przy jednoczesnym dążeniu do ograniczenia skali fiskalizmui roli państwa w redystrybucji dochodów;

− integrowanie wymagań ochrony środowiska z programami rozwojowymi przewidzianymiw „Programie wykonawczym do Polityki Ekologicznej Państwa” i wzmocnienie kontroliprzestrzegania zasad ochrony środowiska, w tym środowiska morskiego;

− kontynuowanie wdrażania reguł Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz OrganizacjiWspółpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD);

− intensyfikację dostosowań prawa gospodarczego;− wprowadzanie przepisów, standardów i norm technicznych UE.

Pożądana strategia polskich przedsiębiorstw2.31. Zasadniczą rolę w procesach dostosowawczych odegrają polskie przedsiębiorstwa.Zadaniem przedsiębiorstw będzie utrzymanie i zwiększenie, w warunkach liberalizacjiprzepływów towarów i czynników produkcji, elastyczności działania i konkurencyjności na rynkueuropejskim. Będą one musiały kontrolować koszty produkcji, wdrożyć nowoczesne, ofensywnetechniki zarządzania i marketingu, oraz pozyskać krajowy i zagraniczny kapitał dla sfinansowaniainwestycji eliminujących lukę technologiczną między Polską a krajami Unii.


str. 17

2.32. Strategia dostosowawcza przedsiębiorstw polskich powinna prowadzić do wzrostuwydajności, a w dziedzinach, w których jest to niezbędne, do radykalnych działańrestrukturyzacyjnych i dostosowawczych. Ze strony rządu przedsiębiorstwa spotkają sięz otwartością i współpracą i otrzymają szeroką informację o dokonywanych zmianach orazprzewidywanych efektach integracji. Rząd będzie konsultować z przedstawicielami producentówistotne dla nich zagadnienia w kontekście przygotowań do członkostwa, negocjacji i samegoczłonkostwa, a w szczególnych i dobrze umotywowanych przypadkach stosować – dozwolonązobowiązaniami międzynarodowymi Polski – czasową ochronę wspierającą działaniarestrukturyzacyjne.

2.33. Kluczowe znaczenie ma to, by polskie przedsiębiorstwa dokonały rachunku skutkówwprowadzanych zmian oraz by dostosowały do nich swoje plany i działania. Współpraca ześrodowiskiem naukowym na tym polu mogłaby być bardzo korzystna dla obu stron. Strategiadostosowawcza polskich przedsiębiorstw powinna być oparta na zebraniu odpowiednichinformacji i ocenie nowych możliwości rozwoju jak i wzrostu presji konkurencyjnej. Wszczególności strategia ta powinna uwzględniać:

− opracowanie średnio– i długookresowych planów zwiększenia wydajności pracyi konkurencyjności produkcji, uwzględniających kalendarz liberalizacji przepływu towarów iczynników produkcji między Polską a UE;

− opracowanie strategii wykorzystania swobodnego dostępu do rynku Unii dla zwiększenia skaliprodukcji i zbytu oraz przeprowadzenie zmian w zarządzaniu, które pozwolą na ekspansjęrynkową. Dotyczy to w szczególności wdrażania systemów zarządzania jakością (ISO 9000)i ochroną środowiska (ISO 14000), a także wdrażania najlepszych technologii z punktuwidzenia ochrony środowiska oraz efektywności wykorzystania energii;

− opracowanie planów przeprowadzenia oraz sfinansowania inwestycji niezbędnych dlasprostania zwiększonej presji konkurencyjnej, w tym również poszukiwaniu partnerówkapitałowych w kraju i za granicą;

− stałe śledzenie wprowadzanych oraz projektowanych zmian w regulacjach prawnychi Normach Europejskich wynikających z integracji, oraz gromadzenie niezbędnego zasobuinformacji na temat działania Jednolitego Rynku;

− wpływanie na kształt negocjowanych z Unią warunków członkostwa, poprzez wyłonienieprzedstawicieli grup producentów zdolnych do bieżącej oraz długookresowej ocenyproblemów rozwojowych oraz do artykulacji interesów grup przedsiębiorstw w konsultacjachz Rządem;

− opracowanie, tam gdzie jest to niezbędne, programów restrukturyzacyjnych, mogącychstanowić podstawę dla wystąpienia o czasową ochronę wspierającą działaniarestrukturyzacyjne;

− wyszukiwanie, ocenianie i wdrażanie nowych technologii;

2.34. Problemy wiążące się z działalnością niektórych sektorów gospodarki wymagać mogą ichszczególnego potraktowania w procesie integracji. Dotyczy to np. rolnictwa, ochrony środowiskai sektora finansowego. Dla nich zostaną przygotowywane strategie dostosowawcze o długimhoryzoncie czasowym, których ostateczny kształt zależeć będzie od wynegocjowanych warunkówczłonkostwa Polski w UE.


str. 18

2.35. Polityka przemysłowa rządu będzie oparta na założeniu, że kluczem do sukcesu polskichprzedsiębiorstw na rynku unijnym będą zarządzanie i strategie rynkowe, oraz zdolność doszybkiego wzrostu wydajności pracy poprzez inwestycje w sferę materialną i kapitał ludzki.Wynika stąd, że polityka przemysłowa będzie się koncentrować na promowaniu odpowiednichdziałań dostosowawczych poprzez usprawnianie funkcjonowania rynku, wspieranie konkurencjii demonopolizacji oraz tworzenie ogólnych rozwiązań sprzyjających przedsiębiorczości,poprawie efektywności gospodarowania, racjonalizacji zużycia surowców i energii i wdrażaniunowoczesnych technologii ochrony środowiska, nie zaś na bezpośredniej ingerencji w sytuacjękonkretnych przedsiębiorstw czy sektorów.

2.36. Rząd będzie stwarzał warunki – w tym fiskalne – ku temu, aby najbliższe lata byłynależycie wykorzystane przez polskie przedsiębiorstwa dla dokonania niezbędnej restrukturyzacjii zintensyfikowania akumulacji kapitału. Szczególne znaczenie będzie miało wdrożenieprogramów restrukturyzacyjnych w sektorach i regionach przeżywających trudnościdostosowawcze. Rząd będzie stopniowo eliminował bariery dla konkurencji i unikałwprowadzania środków protekcjonistycznych i utrzymywania wysokiej osłony protekcyjnej, gdyżkonieczność jej całkowitego zniesienie z momentem uzyskania członkostwa może miećnegatywne skutki dla podmiotów gospodarczych.

Główne obszary dostosowań gospodarczych2.37. Strategia dochodzenia do członkostwa musi uwzględnić konieczność szybkiegoprzystosowania polskiej gospodarki do sytuacji otwarcia granic dla podmiotów krajówczłonkowskich UE. Z jednej strony należy oczekiwać, że zwiększą się szanse działania polskichpodmiotów na szerokim rynku europejskim. Z drugiej strony gospodarka polska zostaniepoddana większej konkurencji. Strategia określa kierunki działań w odniesieniu do czterechpodstawowych aspektów wolności gospodarczej Jednolitego Rynku, tj. swobodnego przepływudóbr, usług, kapitału i ludzi.

Swobodny przepływ towarów Znaczenie ekonomiczne:

2.38. Swoboda przepływu towarów stanowi jeden z czterech podstawowych elementówJednolitego Rynku UE i oznacza nie tylko zniesienie wszelkich opłat celnych, przyjęcie wspólnejtaryfy celnej oraz zasad polityki handlowej, ale także eliminację wszelkich przeszkódo charakterze pozataryfowym. W powiększonej Unii Polska będzie zobowiązana do zniesieniabarier dla przepływu towarów. Stawki celne na towary przemysłowe będą zredukowane do zera.Warunkiem swobody przepływu towarów jest także harmonizacja przepisów określającychwspólne zasady działania rynku takich jak np. normy techniczne, cła stosowane wobec krajówtrzecich, zasady subsydiowania, reguły konkurencji, podatków pośrednich itp. W przygotowaniudo unii celnej ważne będą doświadczenia z liberalizacji handlu w ramach CEFTA. Postęp wliberalizacji handlu w CEFTA może mieć wpływ na przebieg negocjacji z UE.

Potencjalne problemy w okresie dochodzenia do członkostwa2.39. Eliminacja ceł w obrocie towarami przemysłowymi uregulowana jest w UkładzieEuropejskim. Poza sferą liberalizacji znajdują się towary rolne. W momencie uzyskaniaczłonkostwa, gdyby wynegocjowano brak okresu przejściowego, handel towarami rolnymi będzie


str. 19

się odbywał zgodnie z regułami swobodnego przepływu. Liberalizacja przepływu towarów możespowodować zachwianie równowagi bilansu handlowego (dodatkowy wzrost importu). Oznaczato konieczność aktywnego wykorzystania dostępu do rynku Unii przez polskich producentów.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.40. Rząd będzie kontynuować dostosowywanie polskich stawek celnych do poziomuobowiązującego w Unii tak, aby w momencie uzyskania członkostwa można było przyjąćwspólną zewnętrzną taryfę celną oraz wspólne zasady polityki handlowej.

2.41. Należy rozwiązać problem wzajemnego uznawania certyfikatów technicznychi jakościowych. Potrzebna będzie przy tym daleko posunięta standaryzacja i dostosowanie normtechnicznych do norm obowiązujących w Unii.

2.42. Konieczne jest stopniowe dostosowanie do rozwiązań obowiązujących w UniiEuropejskiej, tak uregulowań prawnych jak i rozwiązań organizacyjno – instytucjonalnychw zakresie podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku akcyzowego.

2.43. Rząd rozbuduje infrastrukturę graniczną na tych odcinkach granicy RP, które poprzystąpieniu Polski do UE staną się zewnętrznymi granicami Unii, co wymagać będziezwiększonych środków na ten cel, w tym ze środków Unii Europejskiej.

Zadania integracyjne2.44. Okres przejściowy w tym przypadku dotyczyć może wdrożenia szczególnie kosztownychnorm technicznych.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.45. Rząd przyjmie program harmonizacji systemu podatków pośrednich.

2.46. Rząd przygotuje i wdroży program harmonizacji standardów technicznych oraz opracujeprogram zbliżania stawek celnych do obowiązujących w UE.

Swoboda przepływu usług Znaczenie ekonomiczne2.47. Swoboda świadczenia usług na terenie całego rynku UE jest jednym z podstawowychelementów filarem Jednolitego Rynku. W przypadku usług, których świadczenie możliwe jestjedynie w bezpośrednim kontakcie z odbiorcą, kluczowe znaczenie ma nie tylko znoszenie bariertechnicznych i fizycznych uniemożliwiających ich świadczenie w innym kraju, ale i prawo firmusługowych do nieskrępowanego prowadzenia działalności gospodarczej na terenie całej Unii.Oznacza to swobodę podejmowania działalności gospodarczej oraz działalności usługowej bezpotrzeby ustanawiania jakiejkolwiek innej formy stałej obecności gospodarczej.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.48. Po przystąpieniu Polski do UE swoboda świadczenia usług obejmie również te sektorygospodarki, które do tej pory nie w pełni doświadczyły konkurencji zagranicznej. Dotyczy to tychrodzajów usług, których liberalizacja została przewidziana w Układzie Europejskim na koniecokresu przejściowego. Chodzi tu zwłaszcza o sektor finansowy oraz niektóre gałęzie traktowanepreferencyjnie (transport lotniczy, telekomunikacja). Liberalizacja dostępu do rynku finansowego


str. 20

jest warunkiem swobody przepływu kapitału. Niezbędne jest znalezienie takiej ścieżkiliberalizacji, która pozwoli krajowemu sektorowi finansowemu na efektywne świadczenie usług isprostanie konkurencji instytucji zagranicznych dysponujących większym doświadczeniem,wiedzą i zapleczem kapitałowym. Kalendarz liberalizacji dostępu do rynku usług finansowychPolski w znacznym stopniu zdeterminowany jest już postanowieniami Układu Europejskiego iczłonkostwa w OECD.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa:

2.49. Warunkiem sprostania konkurencji na rynku usług finansowych jest radykalna poprawaefektywności i wzmocnienie kapitałowe polskich instytucji finansowych. W okresie dochodzeniado członkostwa niezbędna jest polityka wspierająca restrukturyzację, konsolidację i prywatyzacjępolskich instytucji finansowych, w tym także poprzez poszukiwanie zagranicznych inwestorówstrategicznych. Wysiłek poprawy efektywności sektora finansowego i przygotowania go dokonkurencji rynkowej dokonany być musi przed uzyskaniem członkostwa w UE.

2.50. W zakresie telekomunikacji należy kontynuować szybki rozwój infrastruktury, politykędemonopolizacji rynku oraz podjąć proces prywatyzacji Telekomunikacji Polskiej SA.

2.51. W zakresie transportu najpilniejszymi zadaniami będą przedsięwzięcia inwestycyjneprowadzące do eliminacji wąskich gardeł systemu transportowego i utrudnień komunikacyjnychdla ludności. Należy dokończyć już prowadzone inwestycje oraz podjąć nowe, zwiększającekonkurencyjność polskich usług transportowych poprzez modernizację i restrukturyzację taborui floty morskiej, modernizację infrastruktury transportowej (w tym w portach morskich) orazrozwój transportu multimodalnego. Za pilne zadania uznaje się restrukturyzację PKP orazprywatyzację PLL LOT S.A.

2.52. W zakresie rybołówstwa morskiego należy określić zasady udziału w zasobach rybnychwód morskich będących przedmiotem wspólnego zainteresowania z UE.

Zadania integracyjne2.53. Po uzyskaniu członkostwa Polski w UE sektor usług powinien w pełni korzystaćz udziału w Jednolitym Rynku, w zasadzie bez odstępstw i okresów przejściowychograniczających te możliwości. Jednakże może się okazać, że dla niektórych sektorówusługowych pożądany będzie krótki okres przejściowy potrzebny dla pełnego dostosowaniapolskich rozwiązań i polskiego systemu regulacji do obowiązujących w UE. Określą toszczegółowe programy dostosowawcze, poczynając od priorytetów przyjętych przy wdrażaniuzaleceń Białej Księgi UE. Po okresie przejściowym zniesione zostałyby pozostałe ograniczeniaswobody świadczenia usług.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.54. Rząd przygotuje i wdroży programy wspierania restrukturyzacji oraz prywatyzacjiprzedsiębiorstw sektora usług, a w szczególności przedsiębiorstw zajmujących obecnie pozycjęuprzywilejowaną (demonopolizacja rynku). Opracowane zostaną również sektorowe programydostosowania wybranych rodzajów działalności usługowej do standardów świadczenia usługstosowanych w UE.


str. 21

Swobodny przepływ kapitału Znaczenie ekonomiczne2.55. Swoboda przepływu kapitału jest podstawowym warunkiem wykorzystania przez Polskęczłonkostwa w UE dla przyspieszenia wzrostu gospodarczego. Oznacza ona prawo donieskrępowanego inwestowania w Polsce dla przedsiębiorstw i osób prywatnych z krajów UEi do swobodnego transferu zysków oraz prawo do inwestowania za granicą przez podmiotypolskie. Wobec różnic w obfitości i w relatywnych cenach czynników produkcji pomiędzy Polskąa UE, bilans przepływów kapitałowych powinien być długookresowo korzystny dla Polski.

Swoboda przepływu kapitału oznacza również prawo do nieskrępowanego nabywania przezpodmioty z pozostałych krajów Unii aktywów rzeczowych i finansowych na terenie Polski.

Potencjalne problemy w procesie integracji:2.56. Pełna liberalizacja przepływów kapitałowych stanowić może zagrożenie dla bilansupłatniczego. Przeciwdziałać temu powinna właściwa polityka monetarna, polityka kursuwalutowego i rezerw dewizowych.

2.57. Innym problemem jest możliwość wzrostu zjawisk niepożądanych i sprzecznychz prawem. Przeciwdziałać temu będzie zwiększenie uprawnień kontrolnych, zgodnie zestandardami OECD i UE, instytucji nadzorujących sektor finansowy i administracji podatkowej.

2.58. Problemem w trakcie negocjacji może stać się pełna swoboda zakupu przez podmiotyzagraniczne aktywów rzeczowych.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.59. Rząd będzie realizował program liberalizacji przepływów kapitałowych prowadzący dopełnej wymienialności złotego ok. 2000 roku (przyjęty w związku z członkostwem Polskiw OECD). Kluczowym elementem tego programu będzie nowe prawo dewizowe.

Zadania integracyjne2.60. Swoboda przepływu kapitału ma ogromne znaczenie dla inwestycji i Rząd w pełnipotwierdza jej znaczenie w procesie integracji. Natomiast praktyczna realizacja niektórych jejelementów (np. prawo do zakupu niektórych aktywów) powinna być jednym z ostatnich posunięćw sekwencji kroków dostosowawczych.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.61. Rząd i NBP będą, zgodnie ze swoimi kompetencjami, doskonaliły systemymonitorowania przepływów kapitałowych oraz prowadziły politykę zapewniającą równowagębilansu płatniczego.

Swobodny przepływ pracowników Znaczenie ekonomiczne2.62. Swoboda przepływu osób oznacza nieskrępowane prawo do osiedlania sięi podejmowania działalności gospodarczej i pracy w dowolnym kraju członkowskim UE. Ma tosłużyć optymalnemu wykorzystaniu zasobów pracy na terenie UE. Wdrożenie tej zasady w Uniipo przystąpieniu mniej zamożnych krajów nie spowodowało – wbrew obawom – masowych


str. 22

migracji ludności w poszukiwaniu korzystniejszych warunków pracy. Nie można jednakwykluczyć, że w przypadku Polski, wobec większych różnic w poziomie płac, efekty pełnejswobody przepływu pracowników mogłyby być znacznie silniejsze.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.63. Swoboda przepływu pracowników może przynieść odmienne skutki dla Polski i dlakrajów UE. Państwa członkowskie UE mogą obawiać się napływu dużej ilości pracownikówz Polski. Dla Polaków możliwość znalezienia zatrudnienia na terenie UE oznaczałabyrzeczywistą korzyść. Problemem dla polskiego rynku pracy może być, występujący już obecnie,zwiększony odpływ wysoko wykwalifikowanych pracowników. Inną konsekwencją może byćpresja na wzrost płac wyprzedzający wzrost wydajności pracy. Jednakże w miarę zmniejszania sięróżnic w wysokości płac, zarówno w wyniku wzrostu gospodarczego jak i przewidywanej realnejaprecjacji złotego, zmaleje również ryzyko związane z liberalizacją przepływu osób. W interesiePolski leży, by swoboda przepływu osób nie została wyeliminowana z ogólnego procesuliberalizacji przepływów.

2.64. Ważnym problemem w procesie dostosowań w tym obszarze jest reforma systemuubezpieczeń społecznych. Wiąże się z nią konieczność wprowadzenia nowych regulacjiprawnych pozwalających na utworzenie emerytalnych funduszy kapitałowych.

2.65. Drugim problemem są koszty stopniowego przyjmowania niektórych standardóww zakresie pracy i polityki socjalnej.

2.66. Problemem może się również okazać wzajemne uznawanie dyplomów oraz prawa dowykonywania zawodu. Ważnym kierunkiem działania będzie dokonanie przeglądu regułdotyczących uznawania kwalifikacji i doprowadzenie do wdrożenia przepisów prawawspólnotowego w Polsce.

Zadania integracyjne2.67. Najważniejszym zadaniem będzie poszerzanie dostępu pracowników polskich do rynkupracy krajów UE. Rząd podejmie działania na rzecz wzajemnego uznawania dyplomów,kwalifikacji i prawa do wykonywania zawodu i dokona przeglądu uregulowań dotyczących prawado wykonywania zawodu, prawa pracy oraz prawa warunków pracy celem ich zbliżenia do zasadobowiązujących w UE. Polska będzie również zwiększać swoje zaangażowanie w instytucjach ikonwencjach międzynarodowych regulujących prawo pracy.

2.68. Rząd powoła Krajowe Biuro ds. Uznawalności Wykształcenia i Kwalifikacji, którezajmie się wdrażaniem przez Polskę prawa UE normującego uznawalność świadectw i dyplomówdla celów akademickich i zawodowych i docelowo będzie pełniło funkcje polskiej agencjiENIC/NARIC.

2.69. W interesie Polski leży jak najszybsze wdrożenie pełnej swobody przepływu osób, w tymw szczególności swobody przepływu pracowników. Oznacza to wyeliminowanie bądźmaksymalne skrócenie okresów przejściowych w uzyskiwaniu pełnego dostępu do rynków pracyUE. Jedyną dziedziną, w której Polska może być zainteresowana rozwiązaniami przejściowymijest sfera niektórych kosztownych uregulowań socjalnych obowiązujących w UE.


str. 23

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.70. Rząd przygotuje ocenę obecnego stanu uregulowań prawnych dotyczących prawa pracyi warunków pracy oraz polityki socjalnej, a także program stopniowego ich ujednolicaniaz rozwiązaniami UE. Przy ocenie poszczególnych rozwiązań wzięte zostaną pod uwagę kosztybudżetowe oraz koszty, które ponieść będą musiały polskie przedsiębiorstwa. Rząd będziekontynuował monitorowanie stanu uregulowań prawnych oraz program ich ujednolicania zrozwiązaniami prawnymi.

Polityka konkurencji Znaczenie ekonomiczne2.71. Warunkiem sprawnego funkcjonowania Jednolitego Rynku jest uczciwa konkurencja,a w szczególności ograniczenie możliwości nadużywania przez przedsiębiorstwa pozycjidominującej, kontrola skali i form pomocy udzielanej przez rządy przedsiębiorstwom, a także niedyskryminacyjne zasady funkcjonowania rynku zakupów publicznych. Zastosowanie sięwszystkich krajów UE do tych samych reguł konkurencji uniemożliwia wykorzystywanieodmiennych regulacji prawnych dla dyskryminowania podmiotów pochodzących z pozostałychpaństw członkowskich.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.72. Polska przyjęła już znaczną część zasad prawa europejskiego w obszarze polityki ochronykonkurencji. Skala pomocy państwa dla wybranych gałęzi polskiego przemysłu nie jestnadmierna, choć nie zawsze udzielana we właściwy sposób. Zasady funkcjonowaniaprzedsiębiorstw mających niemal monopolistyczną pozycję może rodzić sytuacje niezgodnez unijnymi regułami konkurencji. Stosowanie zgodnych z wymogami UE zasad udzielaniasubsydiów oraz innych form pomocy państwa może stwarzać problemy niektórym polskimpodmiotom w procesie uzyskiwania pozycji konkurencyjnej wobec przedsiębiorstwzagranicznych. Problemem może być zmiana systemu finansowania badań i wdrożeń w kierunkuwsparcia horyzontalnego, w miejsce dotychczas istniejącego wsparcia konkretnych producentówi produktów.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.73. Należy kontynuować dostosowanie ustawodawstwa i działań w zakresie politykikonkurencji przez właściwe organy, w tym przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.Szczególną uwagę należy zwrócić na system i reguły udzielania pomocy publicznej.

Zadania integracyjne2.74. Może się okazać, iż niezbędne będą pewne odstępstwa od reguł UE dotyczące pomocypublicznej.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.75. Rząd będzie kontynuował dostosowanie polskich przepisów w zakresie konkurencjii pomocy państwowej do ustawodawstwa Unii Europejskiej. Niezbędne jest wdrożenie systemu


str. 24

stałego monitorowania form i wielkości pomocy państwa w Polsce przez MinisterstwoGospodarki.

Ochrona konsumentów Znaczenie ekonomiczne:2.76. Jednym z warunków efektywnego uczestnictwa Polski w Jednolitym Rynku UniiEuropejskiej jest wyrównanie standardów ochrony konsumentów, zwłaszcza w zakresiezabezpieczania interesów zdrowotnych i ekonomicznych. Należy zapewnić nabywcom prawa doinformacji i edukacji konsumenckiej oraz wdrożyć procedury dochodzenia roszczeńkonsumenckich. Uregulowanie powyższych zagadnień zgodnie z dyrektywami i orzecznictwemUnii Europejskiej jest szczególnie ważne wobec postępującego otwarcia rynku i zaniku barier dlaswobodnego przepływu towarów i usług.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.77. Polskie regulacje prawne w obszarze ochrony konsumentów nie są dostosowane do prawai praktyki europejskiej. Ich pełna harmonizacja będzie procesem długotrwałym. Implementacjadyrektyw unijnych do ustawodawstwa krajowego będzie miała następstwa dla obrotugospodarczego (poprzez formułowanie zwiększonych wymogów pod adresem podmiotówwytwórczych i handlowych), co może opóźniać procesy dostosowawcze. Można sądzić, żeproblemy negocjacyjne dotyczyć będą zagadnień związanych z bezpieczeństwem produktu(badania i certyfikacja, standaryzacja, kontrola rynku).

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.78. Kontynuowane będą prace nad systemem ochrony konsumentów, a w szczególności naddostosowaniem ustawodawstwa polskiego do wymogów UE. Działania Urzędu OchronyKonkurencji i Konsumentów zmierzać będą do przyspieszenia prac legislacyjnych i koordynacjiinicjatyw prokonsumenckich.

Zadania integracyjne2.79. Z punktu widzenia interesów konsumentów celowe jest jak najszybsze wdrożeniedyrektyw „konsumenckich”. Okres przejściowy może dotyczyć niektórych uregulowań rodzącychistotne skutki ekonomiczne dla podmiotów gospodarczych lub budżetu państwa.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.80. Wypracowanie koncepcji i programu dostosowania i wdrażania ustawodawstwa wzakresie ochrony konsumentów. Wypracowanie systemu monitorowania bezpieczeństwaproduktu.

Ochrona środowiska Znaczenie ekonomiczne2.81. Przyjęcie norm ekologicznych będzie oznaczało konieczność:

− ograniczenia produkcji zakładów najbardziej uciążliwych dla środowiska lub ich modernizacjii zastąpienia przestarzałych technologii nowymi rozwiązaniami, w wyniku czego nastąpi


str. 25

racjonalizacja wykorzystania wody, surowców i energii, zasobów i walorów morza orazwzrost wydajności i poprawa konkurencyjności przemysłu;

− wyposażenia istniejących zakładów w urządzenia chroniące środowisko, co może sprawić,, żewzrosną koszty wytwarzania i ulegnie obniżeniu konkurencyjność tych dziedzin gospodarki,które rozwijały się kosztem środowiska;

− uwzględnienia udziału służb ratowniczych w zabezpieczaniu środowiska z tytułu obowiązkuwykonywania ratownictwa ekologicznego i przywracania terenu zdarzenia do stanupierwotnego;

− decentralizacji podejmowania decyzji w sprawach ochrony środowiska i włączenia w procesdecyzyjny społeczności lokalnych, zwłaszcza w zakresie decyzji lokalizacyjnych związanychz ocenami oddziaływania na środowisko.

2.82. W dziedzinach o istotnym znaczeniu dla środowiska, takich jak zaopatrzenie w wodę,odprowadzanie i oczyszczanie ścieków i lokalny transport zbiorowy Rząd, zgodnie z założeniamipolityki komunalnej przyjętymi w styczniu 1996 r., planuje osiągnięcie standardów docelowychpo roku 2010. Program Wykonawczy do Polityki Ekologicznej zakłada dostosowanie rozwiązańprawnych, procedur i norm do standardów obowiązujących w Unii Europejskiej do 2000 roku.

2.83. Przyjęcie standardów ekologicznych UE w perspektywie krótkoterminowej może sięwiązać ze szczególnie wysokimi kosztami dostosowawczymi. Taki szybki proces dostosowańmoże mieć znaczący wpływ na konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Rząd opracuje takąścieżkę dojścia do standardów UE, która w najbliższych latach pozwoli na minimalizacjękosztów.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.84. Problemy wiążą się głównie z wysokimi kosztami wprowadzania środowiskowychstandardów UE, które będzie musiał ponieść budżet państwa, a także same przedsiębiorstwa.Rząd rozważy celowość utrzymania bardziej rygorystycznych niż w UE polskich standardówi rozwiązań prawnych, które zostały już wdrożone i dobrze służą ochronie środowiska.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.85. Rząd będzie dostosowywał polskie prawodawstwo w zakresie ochrony środowiskai system monitorowania środowiska do rozwiązań przyjętych w UE. Rząd opracuje długofalowyprogram uwzględniający możliwości budżetowe i wpływ tych dostosowań na procesygospodarcze. Program ten będzie uwzględniał zasadę, że koszty ochrony środowiska ponosi tenpodmiot gospodarczy, który zanieczyszcza środowisko, a jej wprowadzenie nastąpi poprzezrozbudowę systemu mechanizmów rynkowych dla wywołania proekologicznych zachowańprzedsiębiorstw.

Zadania integracyjne2.86. Rząd będzie dążył do jak najszybszego dojścia do poziomu ochrony środowiskaporównywalnego z UE. Tam, gdzie konieczne jest poniesienie największych nakładów (np. dlanorm czystości wody), należy uwzględnić okresy przejściowe tak, by koszty dostosowań nieprzekraczały możliwości finansowych państwa. Rząd będzie czynił starania o uzyskania wsparciaze strony UE.

Tryb dalszych prac przygotowawczych


str. 26

2.87. Rząd przygotuje wariantowy program osiągnięcia standardów UE w zakresie ochronyśrodowiska w różnych horyzontach czasowych i przy założeniu różnych scenariuszy kosztów.

Polityka strukturalna i współpraca finansowa Znaczenie ekonomiczne2.88. Środki pomocowe przekazywane Polsce w ramach unijnej polityki strukturalnej mogąstanowić ważne źródło finansowania przyspieszonego rozwoju infrastruktury gospodarczej,rozwoju systemu oświaty i nauki czy dostosowywania polskich przepisów do prawa Unii.Doświadczenia takich krajów jak Irlandia lub Hiszpania pokazują, że dostęp do funduszystrukturalnych UE może być istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego. Z punktu widzeniaPolski szczególne oczekiwania można wiązać z możliwością wykorzystania środkówpomocowych na rzecz rozwoju infrastruktury gospodarczej (np. transportowej) i podnoszeniapoziomu konkurencyjności regionów doświadczających trwałych trudności rozwojowych.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.89. Uczestnictwo Polski w unijnej polityce regionalnej będzie określone przez skalętransferów środków pomocowych jak i warunki ich przekazywania. Problem ten jestuwarunkowany kilkoma czynnikami: przyszłymi zasadami funkcjonowania funduszystrukturalnych, udziałem środków przeznaczonych na politykę strukturalną w budżecie unijnym(a więc skłonnością państw członkowskich do poniesienia obciążeń finansowych), zasadamiunijnej polityki budżetowej w latach 2000–2005, wreszcie oceną zdolności stopnia absorpcji postronie polskiej (będącej pochodną przygotowania instytucjonalnego oraz zdolności dowspółfinansowania programów pomocowych).

2.90. W trakcie dochodzenia do członkostwa Rząd będzie dążył do właściwego przygotowaniagospodarki i układu instytucjonalnego do absorpcji środków finansowych przekazywanych Polscew ramach Funduszu Spójności i Funduszy Strukturalnych. Celem Rządu będzie też dostosowanieprofilu programów pomocowych realizowanych w ramach funduszy strukturalnych dospecyficznych potrzeb gospodarki polskiej.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa:2.91. Podstawowym warunkiem korzystania z transferów z UE jest prowadzenie właściwejpolityki makroekonomicznej. Kryteria makroekonomiczne już w chwili obecnej są warunkiemotrzymywania środków finansowych z tytułu Funduszu Spójności. Należy przypuszczać, żetendencja do łączenia dostępu do środków pomocowych ze spełnianiem kryteriówmakroekonomicznych ulegnie wzmocnieniu po spodziewanej reformie funduszy strukturalnych.Dla Polski oznacza to wymóg prowadzenia takiej polityki ekonomicznej, która w średniejperspektywie będzie dążyć do spełnienia kryteriów konwergencji określonych w traktacie zMaastricht.

2.92. Kolejnym elementem przygotowania do wejścia Polski do unijnej polityki strukturalnejpowinno być zebranie doświadczeń w tworzeniu i działaniu struktur i instytucji przygotowanychdo przyszłej absorpcji transferów z UE. Należy więc podjąć starania o stworzenie w ramachPHARE programów pilotażowych, które będą odpowiadać obecnym wymogom korzystaniaz funduszy strukturalnych (np. poprzez wprowadzenie współfinansowania ze środkówbudżetowych kosztów operacyjnych czy elementów niektórych programów).


str. 27

2.93. Należy się spodziewać, że ocena zdolności strony polskiej do absorpcji transferów z UEbędzie także uwarunkowana oceną dostosowania polskiej polityki regionalnej do wymagańunijnej polityki strukturalnej. Zaawansowanie rozwoju instytucji realizujących politykęregionalną, zarówno na szczeblu centralnym jak i lokalnym, jest bowiem warunkiem spełnieniajednego z podstawowych kryteriów unijnej polityki strukturalnej tj. partnerstwa między stronąunijną, rządem centralnym i regionem w planowaniu i wprowadzaniu w życie programówpomocowych. Dlatego Rząd zakłada, że program dostosowawczy w tym obszarze powinienzawierać następujące elementy:

− utworzenie na szczeblu regionalnym instytucji i struktur umożliwiających decentralizacjęfinansowania;

− przygotowanie instytucji regionalnych do opracowania i realizacji programów pomocowych;− ciągłe szkolenia dla administracji publicznej i samorządowej wszystkich szczebli w zakresie

zasad i procedur funkcjonowania funduszy strukturalnych;− utworzenie instytucji kontroli finansowej nadzorujących właściwe wykorzystanie środków

finansowych (utworzenie komórek rewizyjnych na szczeblu ministerstw, określenie trybukontroli finansowej);

− przygotowanie odpowiedniego systemu zbierania danych statystycznych niezbędnych dowytypowania regionów uprawnionych do korzystania ze środków pomocowych jak i do ocenyefektywności ich wykorzystania;

− określenie koncepcji rozwoju regionalnego kraju oraz zgodnych z nim priorytetówokreślających regiony kwalifikujące się w pierwszym rzędzie do otrzymania środkówpomocowych;

− wypracowanie zasad i metodologii programowania łączących istniejące już koncepcje rozwojuregionalnego z praktyką UE;

− wspieranie działalności społeczności lokalnych uczestniczących we współpracytransgranicznej.

Zadania integracyjne2.94. Rząd będzie kontynuował działania mające na celu dostosowanie trybu prac administracjicentralnej, regionalnej i lokalnej do wymagań związanych z uczestnictwem w unijnej politycestrukturalnej.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.95. Rząd przygotuje inicjatywy dotyczące tych programów pomocowych, dla którychopracowania niezbędny jest udział szczebla centralnego. Dotyczy to w pierwszym rzędzieprojektów związanych z tworzeniem infrastruktury transportowej (w ramach programuTranseuropean Networks), programów rozwoju dla wsi polskiej, przedsięwzięć o charakterzeedukacyjnym i programów współpracy transgranicznej, a więc dziedzin zgodnych z obecnymipriorytetami unijnej polityki strukturalnej, jak i z potrzebami polskiej gospodarki. Celemprzygotowania programowego będzie uzyskanie szybkiego dostępu do unijnych funduszy(Finlandia, która takie przygotowania przeprowadziła, otrzymała pierwsze środki pomocowe jużcztery miesiące po wejściu do Unii).


str. 28

Polityka makroekonomiczna Znaczenie ekonomiczne2.96. Zasadniczym celem polityki makroekonomicznej w okresie dochodzenia do członkostwapowinno być uzyskanie wysokiej stopy wzrostu, co umożliwi w dłuższym okresie znaczącąpoprawę stopy życiowej społeczeństwa i zmniejszenie różnicy w poziomie PKB na mieszkańcaw Polsce i UE. Niezbędne jest stałe zmniejszanie inflacji i stabilizowanie równowagigospodarczej. Z punktu widzenia procesów integracji szczególnie ważne jest osiągnięcie stanutrwałej równowagi ekonomicznej, co pozwoli w dłuższej perspektywie na udział w UniiEkonomicznej i Monetarnej.

Potencjalne problemy w procesie integracji2.97. Dochodzenie do sytuacji, w której możliwe jest spełnienie warunków udziału w UniiEkonomicznej i Monetarnej oznacza konieczność przestrzegania dyscypliny budżetoweji dbałości o stan finansowej równowagi wewnętrznej i zewnętrznej. Spełnienie warunków Uniiwymaga wypracowania optymalnej ścieżki dojścia i uzyskania dla takiej polityki poparcia zestrony UE. Wynika stąd konieczność reform obejmujących przede wszystkim system emerytalny isystem ubezpieczeń.

Działania niezbędne przed uzyskaniem członkostwa2.98. Rząd będzie prowadził politykę antyinflacyjną przy zachowaniu wysokiej dynamikiwzrostu. Rząd zreformuje sektor publiczny, w tym przede wszystkim system emerytalny.

Zadania integracyjne2.99. Kilkuletnia ścieżka dojścia do wypełnienia kryteriów konwergencji.

Tryb dalszych prac przygotowawczych2.100. Kontynuowana będzie polityka ograniczania deficytu budżetowego oraz – w koordynacjiz NBP – ograniczania inflacji. Również w porozumieniu z NBP Rząd opracuje koncepcję dojściado wypełnienia przez Polskę kryteriów konwergencji w postaci programu „Euro 2006”.

Strategia integracji w sektorze rolnictwa i gospodarki żywnościowej2.101. Strategia integracji rolnictwa i gospodarki żywnościowej ma zapewnić wzrostefektywności i konkurencyjności, a przez to korzystne miejsce sektora w produkcji i na rynkuUE. Integracja rolnictwa jest jednym z najtrudniejszych elementów procesu integracji tak dlaPolski, jak i dla Unii.

2.102. U podstaw konieczności przekształceń strukturalnych leży niska wydajność polskiegorolnictwa, która jest skutkiem:

− rozdrobnionej w niektórych regionach struktury agrarnej, która uniemożliwia szybki wzrostwydajności pracy, efektywności wytwarzania i zdolności gospodarstw do asymilacji postępubiologicznego i technicznego;

− tradycyjnych technik produkcji, będących wynikiem niskiego poziomu akumulacji, ukrytegobezrobocia i znacznego przeludnienia wsi.

Znaczenie ekonomiczne


str. 29

2.103. Rola rolnictwa w Polsce jest znacznie większa niż w UE z uwagi na znacznie wyższyudział w zatrudnieniu i w PKB. Istnieją też duże różnice jakościowe między sektoramigospodarki żywnościowej Polski i UE.

Skala ochrony polskiego rolnictwa jest znacznie niższa niż w UE. Siła ekonomiczna polskichgospodarstw rolnych nie daje możliwości finansowania rozwoju wyłącznie ze środków własnych.Uzasadnia to nadanie przez Rząd specjalnej rangi sprawom rolnym w przygotowaniui prowadzeniu negocjacji akcesyjnych.

Niezbędne dostosowania polskiego rolnictwa w okresie przedczłonkowskim2.104. Proces przystosowywania rolnictwa polskiego oznacza konieczność przyspieszeniaprocesu modernizacji rolnictwa i wsi. Modernizacja nie jest możliwa siłami samego sektorai wymaga znacznego zwiększenia zasilania z budżetu, środków kredytowych i funduszyspecjalnych w okresie przedczłonkowskim.

2.105. Przekształcenia strukturalne w sferze wsi i rolnictwa związane będą z realizacją dwóchrównoległych procesów:

− modernizacji rolnictwa, skierowanej na poprawę struktury agrarnej i społeczno – zawodowejoraz wzrostu konkurencyjności polskiego rolnictwa;

− wielofunkcyjnego rozwoju wsi, umożliwiającego stały bądź częściowy odpływ ludnościrolniczej do zawodów pozarolniczych, wspierania alternatywnych źródeł zarobkowania przyjednoczesnym intensywnym rozwoju technicznej i społecznej infrastruktury wiejskiej.

2.106. Realizacja polityki przekształceń strukturalnych związana będzie z:

− wspieraniem modernizacji produkcji rolnej i przetwórstwa;− promowaniem rozwoju i aktywizacją regionów wiejskich;− promowaniem alternatywnych form działalności w regionach wiejskich;− wspieraniem doradztwa i poradnictwa, szkolenia, przyuczania do zawodu, działalności

badawczo – rozwojowej;− usprawnieniem funkcjonowania instytucji rządowych i pozarządowych obsługujących procesy

rozwoju, w tym o charakterze samorządowym, a także instytucji mających charakter służbpublicznych.

2.107. Barierą wzrostu konkurencyjności rolnictwa i integracji z UE jest duże zatrudnieniew rolnictwie i wysokie bezrobocie. Dlatego polityka gospodarcza będzie wspierać wzrostwydajności pracy, przesuwania siły roboczej z produkcji rolniczej do otoczenia rolnictwai działów pozarolniczych na obszarach wiejskich. Procesy te wymagają bardzo dużych nakładówfinansowych i dlatego muszą być wspierane środkami zewnętrznymi – funduszamiprzedakcesyjnymi, dopłatami do kredytów, pożyczkami dla potencjalnych inwestorów, kredytamiitp. Pozyskanie środków na te cele powinno być jednym z priorytetów w okresie poprzedzającymczłonkostwo.

2.108. Warunkiem partnerstwa handlowego jest rozwój nowoczesnej infrastruktury rynkurolnego – giełd, rynków hurtowych, systemów informacji rynkowej, promocji eksportu.Przyspieszenie rozwoju infrastruktury rynkowej wymaga większego zaangażowania środkówbudżetowych, aby jeszcze przed integracją nastąpiło uruchomienie podstawowych rynków


str. 30

hurtowych i giełd. Proces ten wymaga też znacznego stopnia zorganizowania producentów(organizacje branżowe i grupy marketingowe).

2.109. Strategia integracji kładzie duży nacisk na wielofunkcyjny rozwój wsi – podobnie jakma to miejsce w UE. Oznacza to wysiłki na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy na terenachwiejskich poza rolnictwem.

Potencjalne problemy w procesie integracyjnym2.110. Nabywanie ziemi przez cudzoziemców podlega administracyjnej kontroli. Polskadokonała liberalizacji w tej dziedzinie w związku z członkostwem w OECD. Zasady obrotuziemią będą kształtowane z uwzględnieniem interesów polskiej gospodarki oraz zwykorzystaniem instrumentów stosowanych w krajach UE.

2.111. Polska powinna starać się o poprawę dostępu do rynku Unii, uwzględniającjednocześnie sprawę akcesji Polski do Unii w negocjacjach handlowych z innymi partnerami.

2.112. Wspólna Polityka Rolna (WPR) kładzie coraz większy nacisk na dopłaty do dochodówrolniczych, a nie do produkcji. Chodzi przede wszystkim o płatności nie powiązane z produkcjąrolną i nie wpływające na decyzje produkcyjne. W związku z tym Rząd będzie przywiązywałistotne znaczenie nie tylko do produkcji rolnej, ale i do dochodów rolniczych. Rząd będzie takżezwracał uwagę na działania towarzyszące, takie jak programy ochrony środowiska, zalesianie iprogramy emerytalne dla rolników, starając się o uzyskanie wsparcia z budżetu Unii.

Rząd będzie dążył do objęcia polskich rolników płatnościami kompensacyjnymi lub do uzyskanianiezbędnych środków na inne formy wsparcia skierowane np. na przyspieszenie przekształceństrukturalnych. Rząd będzie się starał zapewnić jednakowe warunki konkurencji między polskimii unijnymi rolnikami.

Kluczowym zadaniem negocjacyjnym jest określenie właściwego poziomu kontyngentówprodukcyjnych, które powinny odpowiadać maksymalnej wielkości produkcji wskazanejw odpowiedzi na kwestionariusz Komisji Europejskiej, lub też praw do określonego poziomuwsparcia budżetowego, w tym przyszłych płatności kompensacyjnych.

Ewolucja handlu rolno – spożywczego z UE2.113. W Układzie Europejskim nie przewidziano utworzenia strefy wolnego handluw dziedzinie towarów rolnych. Wymiana koncesji ma dotychczas charakter selektywny. Należyzakładać, że dalsza liberalizacja handlu produktami rolnymi między Polską a Unią będzie miaław dalszym ciągu charakter selektywny i polegać będzie na rozszerzeniu zakresu towarówobjętych liberalizacją, zwiększaniu stopnia redukcji stawek celnych, wzroście kwot taryfowych,stopniowej eliminacji kwotowego ograniczania przyznanych preferencji.

Fundusze strukturalne2.114. Uzyskanie dostępu do funduszy restrukturyzacyjnych dla wsi, w tym funduszy na rozwójrolnictwa i przemysłu spożywczego oraz na programy ochrony środowiska naturalnego jestkolejnym kluczowym zadaniem w procesie przygotowania do działania na wspólnym rynku.Rozwinięta musi być zdolność do absorpcji i efektywnego wykorzystania tych funduszy. W tymcelu należy opracować analogiczne jak w krajach UE programy rozwoju regionalnegoi akumulacji środków własnych. Oznaczać to będzie konieczność wypracowania nowych celóww warunkach polskich oraz zdefiniowanie obszarów geograficznych o szczególnych potrzebach,


str. 31

a także przygotowanie ogólnych i szczegółowych zintegrowanych programów działań, opartychna diagnozie sytuacji rolnictwa i zatrudnienia, lokalnym zaangażowaniu oraz współpracyadministracji rządowej i samorządowej.

Konieczność dysponowania środkami na pokrycie własnego wkładu w programy strukturalne(współfinansowanie) może ograniczyć wielkość dostępnych środków. Dlatego należy stworzyćsystem współfinansowania oparty o środki z budżetu centralnego i budżetów lokalnych orazśrodki prywatne.

Administracja rolna2.115. Udział w WPR wiąże się z potrzebą rozbudowy i wzrostem złożoności proceduradministracyjnych. Jest to również cecha programów strukturalnych, a ostatnie zobowiązaniaWTO doprowadziły dodatkowo do konieczności szczegółowego monitorowania handluproduktami rolniczymi i żywnościowymi oraz wsparcia rolnictwa i eksportu.

WPR wymaga precyzyjnej ewidencji procesów produkcyjnych, prowadzenia rachunkowościprzez gospodarstwa i monitorowania tych procesów przez służby administracji centralneji lokalnej. Funkcjonowanie systemu kontyngentów produkcyjnych oraz programu bezpośredniegowsparcia wymaga stworzenia zintegrowanego systemu kontrolno – administracyjnego, w tymsporządzenia szczegółowej ewidencji gospodarstw i gruntów.

Dla efektywnego negocjowania i uczestniczenia w procesach decyzyjnych UE już na wczesnymetapie przygotowań istotne jest więc przygotowanie kadrowe.

Efektywna realizacja programów wspólnotowych wymaga rozwoju nowych instytucjii reorganizacji instytucji już istniejących. Dotyczy to samego MRiGŻ, agencji, urzędówregionalnych i lokalnych, instytucji o funkcjach interwencyjnych, urzędów celnych i kontroliweterynaryjnej, grup producentów i przetwórców. Zadania te można rozpatrywać z perspektywyprocesu negocjacyjnego i z perspektywy późniejszego uczestnictwa w unijnym procesiedecyzyjnym. Znaczenie decentralizacji uprawnień i zarządzania będzie bardziej istotne niż dotąd,a jednocześnie wraz z uzyskaniem członkostwa należy się liczyć z przesunięciem szereguważnych decyzji na szczebel unijny.

Harmonizacja ustawodawstwa z zakresu wsi i rolnictwa2.116. Polska musi zademonstrować zdolność do wprowadzenia w życie prawa i procedur UE.Priorytetem Rządu jest więc przygotowanie szczegółowego planu wprowadzenia acquis z zakresuWPR. Będzie to wymagać zmian legislacyjnych, instytucjonalnych i proceduralnych.

Zagadnienia weterynaryjne, sanitarne, zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa i kontroli żywnościbędą szczególnie ważne dla tempa integracji. Jednakże wysoki koszt wprowadzenia tych zasadw życie może uzasadnić dążenia Polski do uzyskania wsparcia finansowego ze strony UEw okresie ich wdrażania i prowadzić do pełnej unifikacji już w okresie członkostwa.

Uwarunkowania członkostwa2.117. Wprowadzenie wielu instrumentów protekcyjnych WPR (w jej obecnym kształcie) nieleży w ogólnym interesie gospodarczym Polski, z uwagi na skutki społecznei makroekonomiczne. Niektóre elementy WPR mogą zostać przyjęte jeszcze przedczłonkostwem. W związku z tym Rząd opracuje harmonogram wprowadzania poszczególnych


str. 32

instrumentów WPR. Podjęte zostaną też działania mające na celu wykształcenie zdolnościabsorpcji i efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych.

2.118. Jednym z warunków przyspieszenia procesu dostosowań do członkostwa w UE jestuzyskanie dostępu do zapowiadanych przedakcesyjnych funduszy strukturalnych oraz poprawadostępu do rynków UE dla polskiego eksportu rolnego.

2.119. Niezbędne jest reprezentowanie w UE polskiego rolnictwa przez organizacje związkowei samorządowe rolników. Dlatego też organizacje te powinny się porozumieć w celu wyłonieniawspólnego przedstawicielstwa, które reprezentowałoby na forum UE interesy polskich rolników.

2.120. Polska powinna próbować wpływać na rozwój WPR poprzez budowanie sojuszówz innymi państwami członkowskimi i debatę publiczną przed i w trakcie procesu negocjacji.

Potencjalne obszary zagrożeń związane z członkostwem2.121. Okres przed uzyskaniem członkostwa należy wykorzystać na niezbędne przygotowaniapolskiego rolnictwa w celu przeciwdziałania następującym potencjalnym zagrożeniom:

− zakłóceniu systemu cen żywności i produktów rolniczych spowodowanemu wysokimstopniem alokacji środków publicznych na wsparcie cen oraz stosowaniem instrumentówkontroli podaży, ze wszystkimi bezpośrednimi i pośrednimi kosztami gospodarczymii społecznymi;

− niedostatecznie szybkiej i efektywnej reakcji firm krajowych na zwiększoną konkurencję comoże prowadzić do utraty udziałów na rynkach krajowych i eksportowych;

− powstawaniu strat budżetowych w konsekwencji nieefektywnego systemu kontroli fiskalnej;− słabej pozycji polskich produktów żywnościowych na rynku unijnym spowodowanej brakiem

nowoczesnych technik marketingu;− słabościom systemu kredytów dla wsi i rolnictwa, co nie pozwoli na uzyskanie wsparcia

finansowego dla przeprowadzenia niezbędnych zmian strukturalnych. Obecna pozycjarolnictwa na rynku kredytów jest bardzo niekorzystna. W ostatnich latach sektor nie byłrównież w stanie wygenerować własnych nadwyżek finansowych;

− niedostatecznemu wsparciu restrukturyzacji, rozwoju i wzrostu konkurencyjności sektorarolno –spożywczego przez krajowe instytucje badawcze, system edukacji i organizacjeszkoleniowe;

− niskiej efektywności instytucji przygotowujących programy i zarządzających funduszamistrukturalnymi co może doprowadzić do ich słabego wykorzystania i odbić się naekonomicznie słabszych grupach społecznych i regionach mniej rozwiniętych.

Systemy kontroli2.122. Ze względu na to, że sprawy rolne pochłaniają ponad połowę budżetu UE niezwykleistotne jest przygotowanie polskich systemów kontroli pozwalających właściwie nadzorowaćwykorzystanie środków z budżetu UE

Kampania informacyjna2.123. Wprowadzanie rozwiązań z zakresu WPR będzie oznaczało fundamentalne zmianywarunków gospodarowania rolników polskich. Dlatego niezbędne jest przeprowadzenie kampaniiinformacyjnej skierowanej do środowiska wiejskiego, która powinna umożliwić jak


str. 33

najwcześniejsze rozpoczęcie potrzebnych dostosowań na poziomie lokalnym i dać szansęuwzględnienia wyzwań integracyjnych.

Narodowa Strategia Integracji – Część III: Dostosowywanie prawa

str. 34

Część III: Dostosowywanie prawa3.1. Państwo polskie i jego obywatele potrzebują nowoczesnego systemu prawa, który musigwarantować realizację takich wartości jak wolność gospodarcza, uczciwa konkurencja, swobodaprzemieszczania się i osiedlania, bezpieczeństwo osobiste. Dostosowanie prawa polskiego do zasadi rozwiązań prawa wspólnotowego umożliwi obywatelom RP rozwój aktywności gospodarczej,społecznej oraz kulturalnej w skali europejskiej.

Prawo wspólnotowe jest nośnikiem wartości uniwersalnych, trwale zakorzenionych w kulturzeeuropejskiej. Umożliwia rozwój ekonomiczny państw członkowskich Unii Europejskieji gwarantuje stopniowy wzrost zamożności ich obywateli. Jest zbiorem rozwiązań nowoczesnychi gwarantujących postęp, stanowi zatem wartość samoistną.

Polskie prawo wyrasta z tych samych korzeni co prawo wspólnotowe i należy do europejskiegodziedzictwa kulturowego. Przerwanie na wiele lat więzi Polski z demokratyczną i rozwijającą sięEuropą spowodowało zatrzymanie naturalnego procesu ewolucji polskiego prawa w sposóbharmonizujący z prawem demokratycznych państw europejskich.

3.2. Zbliżanie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Polski do prawa europejskiego stanowiwstępny warunek integracji Polski z Unią Europejską. Procesowi temu będzie towarzyszyć dbałośćo wysoką jakość regulacji prawnych.

3.3. Układ Europejski nie określa szczegółowego planu prac dostosowawczych, a jedynie ogólneramy czasowe ich realizacji. Zgodnie z nimi zbliżanie polskich przepisów prawnych do prawa UniiEuropejskiej odbywa się w trzech etapach:

− z chwilą wejścia w życie Układu Europejskiego;− w okresie pierwszych pięciu lat realizacji układu stowarzyszeniowego;− w całym okresie przejściowym tj. w ciągu dziesięciu lat od chwili wejścia w życie Układu.

Nałożyło to na Polskę obowiązek opracowania harmonogramu koniecznych prac legislacyjnych.W tym celu opracowano harmonogram prac dostosowawczych do standardów prawnych UniiEuropejskiej będący załącznikiem do Uchwały Nr 133/95.

3.4. Proces dostosowawczy nie zakończy się w chwili przystąpienia Polski do UE. Działania tebędą musiały byc również kontynuowane po przyjęciu Polski do Unii, tak jak ma to miejsce wewszystkich państwach członkowskich. Proces dostosowywania prawa ma doprowadzic dostopniowego przejmowania całości dorobku prawnego Unii Europejskiej (acquis communautaire),a następnie musi zapewnic aktywne uczestniczenie w jego dalszym rozwoju.

Zakres prac dostosowawczych3.5. Artykuł 69 Układu Europejskiego stanowi, iż zbliżenie przepisów obejmuje następującedziedziny: prawo celne, prawo o spółkach, prawo bankowe, rachunkowość, podatki pośredniei podatki przedsiębiorstw, własność intelektualną, ochronę pracownika w miejscu pracy, usługifinansowe, zasady konkurencji, ochronę zdrowia i życia ludzi, ochronę sanitarną zwierząt i roślin,ochronę konsumenta, pośredni system opodatkowania, normy i przepisy techniczne, transporti środowisko naturalne.


str. 35

3.6. Celem dostosowania prawa polskiego do rozwiązań obowiązujących w prawiewspólnotowym jest zniesienie przeszkód w obrocie gospodarczym między Polską a UniąEuropejską oraz stworzenie spójnego zespołu reguł, na podstawie którego obrót ten mógłby sięrozwijać. Dla gospodarki najistotniejsze są normy regulujące sytuację prawną i funkcjonowaniepodmiotów gospodarczych oraz normy regulujące zasady obrotu gospodarczego.

Do pierwszej grupy obszarów prawnych należą w szczególności:

− zasady prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i prawne, krajowei zagraniczne;

− tworzenie i funkcjonowanie spółek, spółdzielni i przedsiębiorstw publicznych;− powstawanie i działanie banków i zakładów ubezpieczeń;− ochrona własności intelektualnej i przemysłowej;− prawo ochrony konkurencji;− prawo upadłościowe;− zasady funkcjonowania samorządu gospodarczego i rolniczego.

Do grupy drugiej należą normy prawne dotyczące m in.:

− ceł i kontyngentów importowych;− podatków pośrednich;− reguł technicznych;− obrotu pieniężnego w kraju i zagranicą;− transportu i telekomunikacji;− ochrony konsumenta.

3.7. Jedynie pełne dostosowanie prawa umożliwi Polsce uczestnictwo w Jednolitym Rynku.Prowadzenie efektywnych prac legislacyjnych w zakresie dostosowania prawa polskiego dowymogów Jednolitego Rynku wymaga między innymi:

− określenia aktualnego stanu regulacji prawa wspólnotowego;− analizy odpowiadających im regulacji prawa polskiego;− przygotowania założeń nowych regulacji przy uwzględnieniu aspektów ekonomicznych, tzn.

kosztów przeprowadzanych zmian i spodziewanych korzyści.

Metoda działania3.8. Za realizację zadania dostosowania prawa polskiego do prawa wspólnotowegoodpowiedzialny jest Rząd RP wykorzystujący w tym celu przysługującą mu inicjatywęustawodawczą. Rząd współdziała w tym zakresie z Parlamentem.

3.9. Podejmowanie działań dostosowujących polski system prawa do prawa europejskiegow poszczególnych dziedzinach należy do obowiązków właściwych naczelnych i centralnychorganów administracji państwowej. Zadania i właściwość poszczególnych resortów w tejdziedzinie określa Uchwała Rady Ministrów Nr 133/95 w sprawie realizacji zobowiązańkoniecznych dla uczestnictwa w Jednolitym Rynku. Opracowany na podstawie tej uchwałyprogram dostosowywania do standardów prawnych Unii Europejskiej za punkt odniesienia bierzeakty prawa wspólnotowego wymienione w Białej Księdze Komisji Europejskiej.


str. 36

3.10. Naczelnym organem administracji państwowej programującym i koordynującymdziałania dostosowawcze Polski do standardów europejskich jest Komitet Integracji Europejskiej.Wykonuje on swoje zadania przy pomocy Urzędu Komitetu.

3.11. Komitet Integracji Europejskiej zapewni wsparcie eksperckie organom uczestniczącym wprocesie dostosowania prawa polskiego do prawa europejskiego.

3.12. Przygotowywane projekty aktów normatywnych podlegają kontroli co do ich zgodnościz prawem europejskim. Uchwała Rady Ministrów Nr 16/94 przewiduje już taką kontrolęw odniesieniu do projektów wnoszonych przez rząd. Należy jak najszybciej wprowadzić takżestosowną kontrolę projektów poselskich oraz zmian w projektach rządowych, wprowadzonychw toku prac legislacyjnych.

3.13. Nowe prawo powinno charakteryzować się wysokim poziomem legislacyjnymi praktycznością. Dlatego w dostosowywaniu prawa polskiego do prawa Unii niezwykłą wagę mawspółpraca z różnymi środowiskami prawniczymi. Udział pracowników naukowych, sędziów,prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy w opracowaniu procesówdostosowawczych zapewni sprawniejszą ich realizację. Przyczyni się również do łatwiejszegozaakceptowania nowych rozwiązań przez polski system prawny. W trakcie procesudostosowywania prawa uwzględniać należy kwestię równego statusu kobiet i mężczyzn. Ważnejest również, by powstające prawo nie było budowane w oderwaniu od polskich uwarunkowańspołecznych i od polskiej tradycji prawnej.

Działania uzupełniające3.14. Dostosowanie prawa polskiego do prawa wspólnotowego oznacza również wysiłekorganizacyjno – finansowy, jaki musi ponieść państwo, aby efektywnie wspierać niezbędneprzedsięwzięcia w tym zakresie. Proces dostosowywania prawa musi mieć bowiem wystarczająceoparcie w podstawach kadrowych i organizacyjno – finansowych.

3.15. Konieczne jest utworzenie oficjalnego zbioru tłumaczeń aktów prawa wspólnotowego najęzyk polski oraz przygotowanie niezbędnych słowników. Prace te będą prowadzonei koordynowane przez Komitet Integracji Europejskiej.

3.16. Jeśli ze względów ekonomicznych okaże się, że niektóre z tych rozwiązań nie mogą byćprzyjęte, będzie to prowadzić do konieczności negocjowania z partnerami z Unii możliwych doprzyjęcia przez obie strony rozwiązań przejściowych.

Narodowa Strategia Integracji – Część IV: Działania zewnętrzne

str. 37

Część IV: Działania zewnętrzne

Integracja z UE w obszarze Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa4.1. Integracja Polski z instytucjami europejskimi i euroatlantyckimi jest naczelnympriorytetem polskiej polityki zagranicznej. Jedynie członkostwo w UE, NATO i UZE możezapewnić nam w obecnych warunkach poczucie bezpieczeństwa, zrównoważony rozwójw długim okresie oraz możliwość udziału w procesie podejmowania decyzji istotnych z punktuwidzenia polskich interesów. W polskiej optyce bezpieczeństwo jest kategorią niepodzielną,obejmującą bezpieczeństwo ekonomiczne oraz militarne. Członkostwo w UE zapewni nambezpieczeństwo oraz rozwój ekonomiczny i socjalny, członkostwo w NATO pokój orazbezpieczeństwo militarne, a członkostwo w UZE umożliwi Polsce udział w budowie EuropejskiejTożsamości Obronnej.

4.2. Naturalnym uzupełnieniem euroatlantyckiej orientacji Polski jest budowa jak najlepszychstosunków z krajami sąsiadującymi, rozwój współpracy w skali regionu, aktywność na szerszymforum międzynarodowym (zwłaszcza w Organizacji Narodów Zjednoczonych) oraz rozwójwspółpracy z najbardziej dynamicznymi gospodarczo państwami i regionami świata.

4.3. Proces włączania Polski do Unii Europejskiej będzie realizowany przy następującychuwarunkowaniach zewnętrznych:

− Proces integracji w Unii Europejskiej będzie postępował, m.in. w wyniku realizacjipostanowień Konferencji Międzyrządowej UE, wprowadzenia Unii Ekonomiczneji Monetarnej oraz przygotowań do poszerzenia UE na Wschód. Rozwój integracji wewnątrzUE dotyczyć będzie również Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB);

− Równolegle będzie postępować wewnętrzna reforma i rozszerzanie SojuszuPółnocnoatlantyckiego. Dla Polski ważne znaczenie mieć będzie rozwijanie EuropejskiejTożsamości Obronnej oraz przewidywana rola UZE w tym procesie;

− Następował będzie rozwój współpracy Unii Zachodnioeuropejskiej z Unią Europejską przyjednoczesnym zacieśnianiu współpracy UZE i NATO;

− Rozwijany będzie proces tworzenia nowej architektury bezpieczeństwa w Europie. Ważną rolębędą odgrywać stosunki UE i NATO z Rosją i Ukrainą;

− Następował będzie wzrost aktywności państw UE w stosunku do ewentualnych kryzysów,zarówno w Europie jak też poza jej granicami.

4.4. Polska już obecnie spełnia warunki umożliwiające jej udział w WPZiB. Kontynuacjai rozwój dotychczasowej zrównoważonej polityki zagranicznej czynić będzie z Polskipożądanego partnera dla Unii. Główne atuty Polski to:

− Wewnętrzna stabilność i siła państwa. Polska jest krajem o sprawnej gospodarce rynkoweji stabilnym systemie demokratycznym. Instytucjonalnym potwierdzeniem tego faktu jest naszeczłonkostwo w OECD i Radzie Europy. Kontynuowane są reformy mające na celu lepszeprzystosowanie naszej gospodarki i systemu społeczno – politycznego do wymogówprzyszłego członkostwa w UE i NATO.

− Przyjazne stosunki dwustronne. Polska ma traktatowo uregulowane stosunki oraz rozwijakonstruktywną współpracę ze wszystkimi sąsiadami. Prace nad Paktem Stabilności


str. 38

potwierdziły znaczenie kroków podjętych przez nią na tym odcinku. Pozytywnie odbierana jestgotowość Polski do rozwijania współpracy z innymi kandydatami do członkostwaw strukturach zachodnich.

− Aktywność we współpracy regionalnej. Polska rozwija współpracę regionalną na wszystkichpoziomach, traktując ją jako ważny wymiar procesu integracji europejskiej oraz czynnikzapobiegający ponownemu podziałowi kontynentu. Przykładem jest m.in. uczestnictwo Polskiw pracach Rady Państw Morza Bałtyckiego, Inicjatywy Środkowoeuropejskiej i CEFTA.

− Gotowość wnoszenia wkładu do umacniania bezpieczeństwa międzynarodowego. Dotyczy totak Europy, jak też regionów pozaeuropejskich. Potwierdzeniem tego stanowiska jestm.in. obecne członkostwo Polski w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, perspektywa objęciaprzewodnictwa w OBWE w 1998 r., udział w siłach pokojowych, w tym w byłej Jugosławiii na Bliskim Wschodzie. Polska utrzymuje ok. 2000 żołnierzy poza granicami kraju w różnychoperacjach pokojowych.

− Gotowość do ponoszenia kosztów związanych z ewentualnym uczestnictwem we wspólnychprzedsięwzięciach państw UE. Może się to wiązać z koniecznością wspólnego ponoszeniaryzyka i odpowiedzialności, także finansowej. Polska będzie podejmować starania o włączeniejej w nurt zewnętrznych działań Unii. Zadanie to ułatwi nam zbieżność wyznawanych wartościi celów. Gotowi jesteśmy aktywnie współpracować z UE na odcinku polityki wschodniejzwłaszcza z Rosją i Ukrainą. Liczymy na włączenie Polski do współpracy UE – Azja, dialoguśródziemnomorskiego oraz euroatlantyckiego.

Mechanizmy współpracy4.5. Polska droga do udziału w WPZiB zależy w dużej mierze od efektywnego wykorzystaniaistniejących instrumentów i mechanizmów dialogu i współpracy. Układ Europejski oraz Strategiaz Essen określiły podstawowe formy w tym zakresie. Aktywizowany będzie dwustronny dialogz UE, zwłaszcza w perspektywie zbliżających się negocjacji o członkostwie, w tym z nowymikomórkami powołanymi w wyniku Konferencji Międzyrządowej. Kontynuowane będą działaniana rzecz usprawnienia dialogu politycznego w wymiarze wielostronnym: państwastowarzyszone – UE, w szczególności w odniesieniu do płaszczyzn formowania WPZiB: RadaUE, Komitet Polityczny, korespondenci europejscy, grupy robocze.

4.6. Ważnym uzupełnieniem dialogu i współpracy z instytucjami UE w zakresie WPZiB będzierozwój stosunków politycznych z państwami członkowskimi na poziomie ministerstw sprawzagranicznych oraz za pośrednictwem placówek dyplomatycznych w Warszawie i w państwachUE. Duże znaczenie dla realizacji naszych dążeń integracyjnych ma współpraca w ramach„trójkąta weimarskiego”.

Zadania dla polskiej polityki zagranicznej4.7. Działania w sferze polityki zagranicznej będą dotyczyć: reprezentowania polskich interesóww stosunkach z Unią Europejską, rozpoznania stanowisk państw członkowskich UE,identyfikowania potencjalnych zagrożeń dla procesu integracji Polski z UE, informowania władzRP o stanowiskach i inicjatywach UE istotnych dla członkostwa Polski w UE oraz informowaniao ewolucji stosunku Polaków do integracji europejskiej.


str. 39

4.8. Działania zewnętrzne dostosowane będą do poszczególnych szczebli, na jakich zapadajądecyzje lub ustalane są stanowiska w Unii Europejskiej i RP i będą realizowane z udziałemPrezydenta, Rządu i Parlamentu. Podstawowym wykonawcą zadań zleconych przez Prezydenta,Rząd oraz Komitet Integracji Europejskiej będzie Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz polskieplacówki dyplomatyczne w państwach członkowskich UE i Przedstawicielstwo RP przy KomisjiEuropejskiej. W państwach członkowskich UE i, w miarę potrzeby, także w innych krajach zostanąpowołane zespoły do spraw integracji europejskiej w polskich placówkach dyplomatycznych.Potrzebne będzie w tym celu odpowiednie wsparcie kadrowe, materialne i finansowe.

Zakres działań zewnętrznych

4.9. Działania zewnętrzne będą prowadzone na wielu płaszczyznach:

4.9.a. Instytucje Unii Europejskiej mieszczące się w Brukseli, Luksemburgu i Strasburgu.

Działania obejmą przede wszystkim Komisję Europejską, Sekretariat Rady, Komitet StałychPrzedstawicieli UE, Parlament Europejski. W ramach tych działań zostaną również wykorzystaneorgany Stowarzyszenia: Parlamentarny Komitet Stowarzyszenia RP – UE, Rada Stowarzyszeniai Komitet Stowarzyszenia.

Działania zewnętrzne obejmą też Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Europejski InstytutMonetarny, Europejski Bank Inwestycyjny, Komitet Regionów oraz Komitet Ekonomiczno –Społeczny i reprezentowane w nim organizacje ukonstytuowane na szczeblu UE, takie jak:Zrzeszenie Przemysłów i Pracodawców Europejskich (UNICE), Europejskie CentrumPrzedsiębiorstw Sektora Publicznego (CEEP), Komitet Zawodowy Organizacji Rolniczych(COPA – COGECA), Europejska Konfederacja Związków Zawodowych (ETUC), itp. Z polskiejstrony zaangażowany będzie nie tylko Rząd, ale i polskie organizacje pozarządowe: pracodawców,związki zawodowe, rolnicze, rzemiosła, konsumentów i inne. Rząd wesprze inicjatywy zmierzającedo powołania grupy koordynującej działania na rzecz współpracy polskich organizacjipozarządowych i na rzecz tworzenia spójnego lobbyingu polskich interesów gospodarczo –politycznych w UE.

4.9.b. Działania wobec państw członkowskich UE.

Adresatem działań będą przede wszystkim rządy i administracje państwowe oraz parlamentyi reprezentowane w nich partie polityczne. Działania te będą polegać na monitorowaniui wpływaniu na stanowiska poszczególnych państw członkowskich, które potem znajdują odbiciew decyzjach podejmowanych przez właściwe organy Unii. Ich specyfiką będzie łączeniei koordynacja działań podejmowanych wobec państw członkowskich i instytucji Unii Europejskiej.

Ponadto działaniami będą objęte: środki masowego przekazu, środowiska i organizacjegospodarczo –społeczne aktywne w przemyśle, handlu i rolnictwie, związki zawodowe orazśrodowiska i instytucje związane z nauką, kulturą i sztuką.

4.9.c. Współdziałanie z UE na innych płaszczyznach.

Przedmiotem zainteresowania będą w szczególności: Organizacja Narodów Zjednoczonych i jejwyspecjalizowane agencje, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), RadaEuropy, Światowa Organizacja Handlu (WTO), Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracyw Europie (OBWE), Rada Państw Morza Bałtyckiego, Inicjatywa Środkowoeuropejska.


str. 40

Założenia promocji w ramach polityki zagranicznej4.10. Celem promocji będzie umocnienie pozytywnego obrazu Polski, jako państwademokratycznego, stabilnego gospodarczo i społecznie, respektującego prawa wolnego rynkui zasadę poszanowania prywatnej własności, o dynamicznie rozwijającej się gospodarce,zaprzyjaźnionego z sąsiadami, aktywnego na arenie międzynarodowej, etc.

4.11. Adresatami promocji Polski za granicą będą szefowie państw, rządy i parlamenty,przedstawiciele wpływowych środowisk i grup politycznych, gospodarczych i społecznych, szerokaopinia publiczna w państwach członkowskich.

4.12. Strategia zakłada aktywny udział w działaniach promocyjnych Prezydenta, Premierai członków rządu, Posłów i Senatorów oraz przedstawicieli życia politycznego, gospodarczegoi społecznego.

4.13. Systemowa promocja Polski będzie wspierać klasyczną dyplomację w działaniach narzecz uzyskania pozytywnego wizerunku Polski w krajach i instytucjach UE. Ma ona szczególneznaczenie w okresie przedczłonkowskim.

4.14. Warunkiem wstępnym powodzenia tych działań będzie określenie problemów jakie mogąpojawić się w trakcie negocjacji i na pierwszym etapie członkostwa. Niezbędna jest identyfikacjagrup interesów, które mogą sprzyjać i ewentualnie utrudniać drogę do członkostwa. W zależnościod określonych problemów i zidentyfikowanych grup, podjęte zostaną działania promocyjne dlarealizacji celów NSI w tej dziedzinie.

Promocję Polski za granicą powinno cechować zarówno podejmowanie różnorodnych działań narzecz tworzenia pozytywnego obrazu kraju, jak i reagowanie na negatywne opinie o Polsce.Aktywnie będzie rozwijana współpraca z przedstawicielami zagranicznych mediów.

Podejmowane działania winny przyczynić się do zwiększenia ogólnej wiedzy i zainteresowaniaPolską, pozytywnych zmian w postrzeganiu Polski oraz zwiększonej ilości informacji o Polsce.Rezultatem promocji powinien być łatwiejszy postęp negocjacji, uzyskanie odpowiednichwarunków członkostwa oraz sprawna ratyfikacja traktatu członkowskiego przez parlamentynarodowe i Parlament Europejski.

Narodowa Strategia Integracji – Część V: Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne

str. 41

Część V: Wymiar sprawiedliwości i sprawy wewnętrzne

5.1. Współpraca z UE w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych zyskałarealny wymiar po złożeniu przez Polskę wniosku o członkostwo w Unii oraz po przyjęciu przez UEtzw. strategii z Essen (grudzień 1994). W jej wyniku współpraca w ramach III filaru zostaławłączona do tzw. dialogu strukturalnego. Działania dostosowawcze w tym zakresie obejmują więcdziedziny wymienione w Traktacie o Unii Europejskiej.

5.2. Problematyka wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych jest przedmiotem dyskusji naforum Konferencji Międzyrządowej UE, na którym państwa członkowskie przedstawiły propozycjelicznych zmian w funkcjonowaniu tego obszaru współpracy. Dlatego po zakończeniu Konferencjinależy dokonać weryfikacji i uzupełnienia NSI o nowe postanowienia.

5.3. Celem nadrzędnym NSI w obszarze III filaru jest pełne włączenie Polski do współpracy z UEi jej państwami członkowskimi, a w następstwie tego m.in. przystąpienie Polski do Układuz Schengen, zapewniającego pełną swobodę przekraczania granic przez obywateli, oraz doEUROPOL-u.

5.4. Rząd będzie również kontynuował współpracę z Unią w tym obszarze w ramach dialogustrukturalnego. Polska bierze udział w spotkaniach Rady Ministrów Sprawiedliwości i SprawWewnętrznych, Komitetu Koordynacyjnego K – 4 oraz niektórych grup roboczych. Zostanieutrzymane funkcjonowanie struktury równoległej do III filaru UE w administracji polskiej(Międzyresortowy Komitet Koordynacyjny z udziałem przedstawicieli MSZ, MSWiA, UOP,Ministerstwa Sprawiedliwości oraz Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej).

5.5. Rząd będzie kontynuował dotychczasowe działania w tym zakresie na forach RadyEuropy, Rady Państw Morza Bałtyckiego, Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, OBWE i ONZ.Rząd dokończy przegląd konwencji Rady Europy i podejmie ostateczne decyzje o możliwościi celowości ich ratyfikacji.

Współpraca w zakresie wymiaru sprawiedliwości5.6. Mając na uwadze konsekwencje otwarcia granic Polski, wiążące się z przystąpieniem Polskido Jednolitego Rynku, Rząd będzie kontynuować współpracę z państwami UE w dziedziniewymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych i cywilnych.

5.7. Podstawowym celem współpracy w sprawach cywilnych będzie włączenie polskiegosądownictwa do europejskiego systemu wymiaru sprawiedliwości. W tym zakresie, koniecznebędzie przystąpienie przez Polskę do istniejących konwencji UE w tej dziedzinie. Uwzględniającokoliczność, iż są one otwarte do podpisu jedynie dla państw członkowskich UE, Rząd zaproponujeformułę związania się tymi konwencjami jeszcze na etapie stowarzyszenia.

5.8. Celem współpracy w sprawach karnych będzie skuteczniejsze zwalczanie przestępczości,zwłaszcza zorganizowanej, w takich jej przejawach jak narkotyki, pranie pieniędzy, kradzieżesamochodów, handel kobietami i zmuszanie do prostytucji, a także ściganie przestępcówukrywających się na terenie innych państw. W bliskiej perspektywie współpraca ta powinnadoprowadzić do usprawnienia pomocy prawnej w sprawach karnych.


str. 42

5.9. Na finansowanie współpracy z UE zostaną przeznaczone odpowiednie środki budżetowe.Będą one uzupełnione ze środków programu PHARE. Przy opracowywaniu projektówwynikających z NSI należy przyjąć podejście horyzontalne, co oznacza tworzenie projektówprzewidujących finansowanie zarówno działań operacyjnych, jak i infrastruktury, a także podstawprawnych (w tym tłumaczeń regulacji prawnych dotyczących III filaru UE).

Ochrona granic zewnętrznych Unii5.10. W wyniku przystąpienia Polski do UE część naszych granic stanie się granicamizewnętrznymi Unii, a część jej granicami wewnętrznymi. W obu przypadkach Polska będziedostosowywała swoje prawodawstwo oraz praktykę działań wewnętrznych do normobowiązujących w UE. Podstawowym celem działań podejmowanych w tej dziedzinie jestzwalczanie nielegalnej imigracji, zorganizowanej przestępczości (m.in. przemytu narkotykówi towarów, w tym handlu kradzionymi samochodami) oraz terroryzmu.

5.11. Rząd będzie więc dążył do nawiązania i rozwinięcia współpracy z Grupą Schengen orazz EUROPOL-em i CIREFI i będzie się starał o uzyskanie dostępu do baz danych i rejestrów UE iSchengen (System Informacyjny Schengen). Nawiązanie współpracy z Grupą Schengen w okresieprzedczłonkowskim miałoby korzystny wpływ na rezultaty starań Polski w zwalczaniuprzestępczości zorganizowanej, zjawisk patologicznych towarzyszących transgranicznemu ruchowiosobowemu oraz w dostosowywaniu polityki imigracyjnej i wizowej i w ogólnym ujednoliceniusystemu ochrony granic. Wobec niechęci Grupy do formalizacji stosunków z krajamistowarzyszonymi, podejmowane będą próby współpracy ad hoc w poszczególnych dziedzinach.

5.12. Rząd opracuje założenia polityki wizowej zbliżone do zasad ujednoliconej polityki wizowejUE oraz opracuje i przyjmie regulacje prawne będące aktami wykonawczymi nowej ustawyo cudzoziemcach, które pozwolą zapobiec nadużywaniu procedur azylowych. Będzie to zgodnez generalną tendencją do prowadzenia bardziej rygorystycznej polityki azylowej w państwachczłonkowskich UE. Rząd opracuje też i przyjmie regulacje prawne pozwalające na korzystaniez systemów informacyjnych i rejestrów UE i Schengen, w tym ustawę o danych osobowych.Jednocześnie podjęta zostanie rozbudowa sieci strażnic granicznych, a Straż Graniczna zostaniewyposażona w sprzęt umożliwiający współpracę z podobnymi służbami państw członkowskich UEi bieżącą wymianę informacji z systemami UE i Schengen. Służby graniczne oraz służbyodpowiedzialne za działania podejmowane wobec imigrantów i uchodźców zostaną wzmocnionekadrowo.

Współpraca służb policyjnych5.13. Rząd będzie dążył do nawiązania i rozwijania współpracy polskich służb policyjnychz odpowiednimi służbami państw członkowskich UE oraz z EUROPOL-em. Współpraca taprzyczyni się do wzmocnienia poczucia bezpieczeństwa obywateli, które jest jednym z najczęściejpodnoszonych problemów towarzyszących procesowi integracji europejskiej. Zaniepokojeniestanem bezpieczeństwa wewnętrznego wśród obywateli państw członkowskich UE odpowiadapodobnym odczuciom obywateli polskich. Zdaniem Rządu polskiego, wspólne przeciwdziałanieprzestępczości może przynieść poprawę tej sytuacji. Stąd konieczność przygotowania KrajowegoBiura Interpolu do pełnienia roli narodowej agendy EUROPOL-u, co jest zgodne z politykąwszystkich państw Unii.


str. 43

5.14. Dlatego Rząd będzie dążył do:

− nawiązania współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (grupyrobocze i wyspecjalizowane agencje);

− rozwoju infrastruktury operacyjnej dla zadań realizowanych przez służby policyjne;− wymiany oficerów łącznikowych;− nawiązania współpracy między szkołami służb policyjnych;− objęcia służb policyjnych szkoleniem w zakresie problematyki dotyczącej struktur i

funkcjonowania organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania, a także ich orzecznictwa(Trybunałów, Sądów, Prokuratur) w państwach Unii Europejskiej;

− stworzenia spójnego systemu szkoleń w zakresie znajomości języków obcych, dlafunkcjonariuszy służb policyjnych.

Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli5.15. Rząd będzie dążył do zapewnienia lepszej i równomiernej ochrony ludności, mienia iśrodowiska w wypadku pożarów, katastrof i innych klęsk żywiołowych i zagrożeń, sprzyjającejwzrostowi poczucia bezpieczeństwa obywateli. Współpraca między Polską a krajami UE, polegająca na wzajemnej pomocy w sytuacjachkryzysowych, otrzyma poparcie Rządu. Zostanie również zapewniona możliwość korzystania zinstrumentów współpracy istniejącej między krajami UE.

Narodowa Strategia Integracji – Część VI: Przygotowania kadrowe

str. 44

Część VI: Przygotowania kadrowe

Przygotowania kadrowe w zakresie ogólnym6.1. Znajomość prawa wspólnotowego, instytucji, polityk i procedur jest nieodzowna dlawłaściwego przygotowania się do członkostwa oraz funkcjonowania w Unii. Wynika stądpotrzeba stworzenia systemu kształcenia administracji centralnej, regionalnej i lokalnejw zakresie wiedzy o integracji europejskiej. System szkoleń powinien też objąćparlamentarzystów i służby specjalistyczne parlamentu.

6.2. Potrzeba kształcenia pracowników administracji publicznej w zakresie wiedzy o integracjieuropejskiej wynika również z rozwijającej się współpracy administracji z instytucjami UniiEuropejskiej oraz z administracją państw członkowskich Unii. Współpraca ta ma ogromneznaczenie dla realizacji celów strategicznych RP.

Dodatkowym czynnikiem wpływającym na konieczność intensyfikacji kształcenia przedstawicieliadministracji są przyszłe negocjacje w sprawie członkostwa Polski w Unii Europejskiej,a w dalszej perspektywie realizacja zadań i obowiązków wynikających z członkostwa w Unii.

W sposób przybliżony można szacować, że w administracji centralnej – włączając pracownikówjuż objętych szkoleniami w zakresie integracji europejskiej – jak i w instytucjach naukowo –badawczych jest kilkuset specjalistów, którzy będą mogli realizować proces dostosowawczy orazwspomagać proces negocjacji i pierwszy etap członkostwa. Przybliżone szacunki pozwalająprzypuszczać, że do sprawnej realizacji zadań dostosowawczych, przeprowadzenia negocjacjii do obsługi kadrowej pierwszego etapu członkostwa niezbędny jest wielokrotny wzrost liczbyspecjalistów z zakresu spraw europejskich.

6.3. W większości krajów członkowskich pracownicy administracji centralnej i regionalnej sąobjęci stałym szkoleniem w zakresie spraw europejskich. Szczególny nacisk kładzie się nawiedzę o funkcjonowaniu Unii, jej prawie, politykach, instytucjach i procedurach. Szkoleniaprowadzą wyspecjalizowane agendy rządowe, wyższe uczelnie, publiczne i prywatne instytucjeedukacyjne oraz instytucje pośrednio lub bezpośrednio kierowane i finansowane przez UnięEuropejską w ramach programów edukacyjnych i szkoleniowych UE.

Planując działania dostosowawcze Rząd RP uwzględnia doświadczenia państw członkowskichUnii Europejskiej, w szczególności tych, które wstąpiły do UE w trakcie dwóch ostatnichposzerzeń Unii. Rząd będzie zabiegać o jak najszersze włączenie polskiej infrastrukturyszkoleniowej do sieci szkoleniowej UE. W pewnym zakresie umożliwia to wejście w życieProtokołu Dodatkowego do Układu Europejskiego, który tworzy ramy prawne dla uczestnictwakrajów stowarzyszonych w programach UE.

6.4. Zadania w zakresie przygotowania kadrowego – w okresie przygotowywania do negocjacjiw sprawie członkostwa Polski w UE oraz na pierwszym etapie członkostwa – można podzielić natrzy grupy.


str. 45

6.4.a. Grupa pierwsza obejmuje pilne zadania bieżące, wynikające z podjęcia przygotowań donegocjacji na temat traktatu akcesyjnego, a następnie z powołania zespołu negocjacyjnego,wspomaganego w trakcie negocjacji przez ekspertów. Zadania te obejmują:

− szkolenie zespołu negocjatorów w zakresie techniki prowadzenia negocjacji orazprzygotowanie wspomagającej grupy ekspertów. W tym celu niezbędne jest utworzenieszerokiego zaplecza eksperckiego w ministerstwach i urzędach centralnych oraz w Sejmie,Senacie i naczelnych instancjach sądowniczych;

− zapewnienie stabilizacji zawodowej zespołom pracowników administracji centralnej, którewłączone są w przygotowania do negocjacji i które będą stanowiły eksperckie zapleczenegocjacji. Konieczne jest w związku z tym przeciwdziałanie – poprzez stworzenie systemuzachęt płacowych i możliwości awansu – odpływowi już wyszkolonych pracowników na lepiejpłatne posady w gospodarce;

− objęcie ciągłym programem szkoleń pracowników tych jednostek centralnych, któreodpowiadają za realizację resortowych programów dostosowawczych do standardów UniiEuropejskiej, w szczególności za dostosowania prawne;

− utworzenie bazy danych zawierającej informacje o absolwentach studiów europejskich orazo uczestnikach szkoleń w zakresie wiedzy o integracji europejskiej. Powinno to ułatwićskompletowanie kadrowego zaplecza dla negocjacji oraz obsady kadrowej w instytucjachadministracji publicznej;

− stworzenie zespołów tłumaczy do obsługi negocjacji, a następnie do obsługi translatorskiejw instytucjach Unii Europejskiej. Równie ważnym obszarem są szkolenia w zakresiekierowania zespołami, komunikacji społecznej, nowoczesnych technik pracy administracyjnej,elektronicznej archiwizacji dokumentów i przetwarzania danych.

6.4.b. Druga grupa zadań obejmuje przygotowanie odpowiedniej liczby urzędnikówi specjalistów, którzy będą wykonywać zadania związane z członkostwem Polski w Unii.W pierwszym etapie członkostwa w szczególności potrzebni będą specjaliści do realizacji zadańwynikających z unii celnej oraz eksperci, którzy zostaną delegowani do StałegoPrzedstawicielstwa Polski przy UE. Należy też przygotować odpowiednią liczbę specjalistów dlaobsady stanowisk w instytucjach Unii w ramach puli, która będzie przysługiwała Polsce(Komisja, Sekretariat Rady UE, Sekretariat Parlamentu Europejskiego, Trybunał Sprawiedliwościi Sąd Pierwszej Instancji, Trybunał Audytorów, Komitet Ekonomiczno – Społeczny i KomitetRegionów).

Ta grupa zadań obejmuje też szkolenie specjalistów dla potrzeb administracji centralnej,regionalnej i lokalnej, szczególnie w dziedzinie prawa wspólnotowego oraz polityk i programówwspólnotowych. Należy również szkolić tłumaczy na potrzeby krajowe i instytucjiwspólnotowych. Od zasięgu i jakości tych szkoleń zależeć będzie tempo i stopień włączeniaPolski do polityk i programów wspólnotowych oraz społeczny odbiór i ocena pierwszego etapuczłonkostwa.

6.4.c. Trzecia grupa zadań wiąże się z zapewnieniem obsady kadrowej w instytucjachuczestniczących w realizacji członkostwa Polski w UE, na wszystkich szczeblach administracjii we wszystkich sferach życia gospodarczego i społecznego kraju oraz w instytucjach Unii. Zasięgkształcenia w tej grupie powinien objąć samorządy gospodarcze, instytucje pozarządowe,organizacje zawodowe i społeczne.


str. 46

6.5. Istniejący w Polsce system kształcenia i szkolenia w zakresie wiedzy o integracjieuropejskiej stworzony został w ciągu ostatnich pięciu lat. Obejmuje on uniwersyteckie studiaeuropejskie (magisterskie i podyplomowe), kursy specjalistyczne, seminaria i staże zawodowe.Rosnącą rolę odgrywa sieć ośrodków badań i studiów europejskich, dysponujących CentramiDokumentacji Europejskiej, których statutowym zadaniem jest kształcenie, w tym szkolenia dlapracujących, oraz badań w dziedzinie integracji. System ten oraz badania i kształcenieakademickiego w zakresie studiów europejskich będą nadal rozwijane.

Ważnym elementem doskonalenia zawodowego pracowników administracji państwowej jesttzw. „ścieżka europejska”. Szkolenie to obejmuje urzędników podejmujących pracę w komórkachadministracji realizujących zadania wynikające z Układu Europejskiego i programówdostosowawczych do standardów UE.

6.6. Wspomniana „ścieżka europejska” składa się z trzech etapów i obejmuje:

− interdyscyplinarne studia podyplomowe;− staże zawodowe (w Komisji w Brukseli, indywidualne staże studyjne w instytucjach UE oraz

staże w administracjach państw członkowskich UE) ;− szkolenie specjalistyczne.

6.7. Szczególny nacisk w rozwoju systemu kształcenia należy położyć na:

− programowanie, koordynację i promocję działalności szkoleniowej;− rozwój istniejącego systemu szkolenia oraz utrzymanie zasady ciągłości szkoleń w odniesieniu

do określonych grup osób;− system oceny szkoleń i osób szkolonych oraz promocję kadr (elektroniczna baza danych);− rozwój instytucjonalnych form szkolenia i kształcenia na poziomie akademickim;− rozwijanie planów i komórek szkoleniowych w resortach;− szkolenie administracji regionalnej (w tym system zachęt dla samorządów);− edukacyjną rolę badań naukowych nad integracją europejską.

6.8. Kontynuowane będzie finansowanie szkoleń z:

− środków budżetu państwa;− środków pomocowych (PHARE i pomoc bilateralna);− opłat uczestników;− środków instytucji pozarządowych.

Przygotowania kadrowe w zakresie problematyki prawnej6.9. Specyfika działań dostosowawczych w dziedzinie prawa oraz przygotowania do negocjacjiczłonkowskich wymaga rozszerzenia i przyśpieszenia realizacji programu szkoleniaspecjalistycznego pracowników z departamentów prawnych i innych komórek włączonychw problematykę integracyjną ministerstw i urzędów. Szkolenie to będzie rozszerzone naprzedstawicieli służb prawnych administracji regionalnej i lokalnej, zgodnie ze specjalnieopracowanymi programami.

6.10. Przyjęcie przez Polskę acquis communautaire wymaga już obecnie znacznegorozszerzenia i przyśpieszenia szkolenia prawników działających w obszarze wymiarusprawiedliwości, a zwłaszcza sędziów i prokuratorów.


str. 47

6.11. Programy szkoleń powinny obejmować: rodzaje i systematykę przepisów prawnychobowiązujących w Unii, źródła prawa wspólnotowego, orzecznictwo Europejskiego TrybunałuSprawiedliwości, instytucje sądownicze UE, włączanie przepisów prawnych UE do systemówprawnych państw członkowskich, stosowanie przepisów prawa wspólnotowego w państwachczłonkowskim Unii, instytucje UE i ich kompetencje, procedury podejmowania decyzji.

6.12. Programy szkolenia powinny być uzupełnione stażami w instytucjach Unii Europejskiej,a w szczególności – co do tej pory było niemożliwe – w Europejskim Trybunale Sprawiedliwościi Sądzie Pierwszej Instancji oraz w Sekretariacie Rady Unii Europejskiej i ParlamencieEuropejskim.

6.13. Aby osiągnąć zamierzone efekty szkoleniowe konieczne jest stopniowe tworzenieelektronicznej sieci dostępu do prawniczych (EUROLEX i CELEX) i bibliograficznych (SCAD)baz danych. Sieć ta obejmie w pierwszym etapie naczelne i apelacyjne instancje sądownicze,w drugim etapie instancje wojewódzkie, a w trzecim – rejonowe. Niezbędne jestzintensyfikowanie nauczania języków obcych w środowiskach prawniczych.

6.14. Konieczne jest programowe i materialne wsparcie wprowadzenia problematyki integracjieuropejskiej, w szczególności dotyczącej prawa wspólnotowego, do programów studiówprawniczych (administracyjnych), ekonomicznych, politologicznych, rolniczych itp.

6.15. Koordynacja programów szkolenia w tym zakresie należy do kompetencji KomitetuIntegracji Europejskiej. W porozumieniu z odpowiednimi ministerstwami i urzędami centralnymioraz organizacjami samorządu gospodarczego i zawodowymi, KIE określi w najbliższym okresiepotrzeby programowe, ramy kadrowe oraz wysokość niezbędnych środków na realizacjęprogramów szkoleniowych zgodnie z potrzebami wynikającymi z założeń NSI.

Narodowa Strategia Integracji – Część VII: Działania informacyjne

str. 48

Część VII: Działania informacyjne

7.1. Strategia informacyjna musi uwzględniać specyfikę polskiego procesu integracji, któryprzebiega w ścisłym związku z procesem transformacji ustrojowej. Procedury dostosowawcze wramach tego procesu wyróżnia więc:

− skala zmian, które obejmują niemal wszystkie dziedziny życia politycznego, gospodarczegoi społecznego;

− skutki zmian, które, zachodząc w silnie zróżnicowanym społeczeństwie, dotkną jego członkóww nierównym stopniu;

− tempo zachodzenia i kolejność zmian, które warunkowane są zdolnościami adaptacyjnymistruktur administracyjnych i gospodarczych, a także różną zdolnością adaptacji jednosteki grup społecznych uczestniczących w tym procesie.

7.2. Podstawowym celem strategii informacyjnej jest utrzymanie i racjonalizowanie trwałegopoparcia społeczeństwa polskiego dla naszego członkostwa w UE. Działania będą nakierowanena:

− przybliżanie społeczeństwu problematyki Unii Europejskiej;− uświadamianie społeczeństwu wpływu członkostwa Polski w Unii na sferę suwerenności

państwa, na jego bezpieczeństwo, pozycję międzynarodową oraz na gospodarkę,− wyjaśnianie jakie zmiany, w kategoriach praw i obowiązków obywateli, przyniesie

członkostwo Polski w UE;− wprowadzanie problematyki integracji europejskiej do powszechnego systemu edukacji

narodowej, w tym szkolnictwa wszystkich szczebli.

7.3. Uruchomione zostaną rozległe działania edukacyjno – informacyjno – promocyjne, naktóre złożą się trzy bloki czynności operacyjnych:

− monitorowanie stanu wiedzy i związanego z nim poziomu akceptacji społecznej kolejnychetapów procesu integracyjnego;

− opracowanie konkretnych programów działań o charakterze edukacyjno – informacyjno –promocyjnym;

− wdrażanie przygotowanych w ten sposób programów z uwzględnieniem specyfiki różnychśrodowisk społecznych, jak i wymagań danego etapu procesu integracji.

7.4. Generalnie pozytywne postawy Polaków wobec integracji zawierają także wiele mitówi stereotypów, obaw i nadziei, wyobrażeń korzyści i kosztów związanych z członkostwemw Unii. Wynika to z niedostatecznej wiedzy na temat integracji z Unią i jej konsekwencji dlaPolski.

7.5. Wiedza o społecznych opiniach dotyczących procesu dostosowawczego realizowanegow Polsce jest gromadzona od 1990 roku i stale weryfikowana dzięki corocznym badaniomrządowego ośrodka badania opinii społecznej (CBOS) i ośrodków pozarządowych. Równoleglewyspecjalizowane zespoły badawcze prowadzą prace studialne. Na tej podstawie można wstępnieokreślić następujące założenia dla strategii informacyjnej:


str. 49

7.5.a. Poziom akceptacji społecznej dla integracji Polski z Unią Europejską ustabilizował sięna poziomie 75 – 80%. Tendencji tej towarzyszy szereg korzystnych zjawisk, wskazujących na jejtrwałość:

− wzrost wiedzy na temat instytucji Unii Europejskiej;− racjonalizacja ocen korzyści i nakładów związanych z wdrażaniem procesu dostosowawczego;− wzrost świadomości społecznej dotyczącej terminu członkostwa Polski w UE;− urealnianie skali korzyści społecznych wiążących się z wejściem Polski do UE.

7.5.b. Tendencjom sprzyjającym tworzeniu pozytywnego klimatu dla realizacji procesuintegracyjnego towarzyszą również niekorzystne zjawiska jak:

− akceptacja dla procesu integracji Polski z UE oparta jest wciąż na ograniczonej wiedzyo funkcjonowaniu Unii Europejskiej;

− opinie na temat integracji europejskiej są silnie zróżnicowane w zależności od statususpołeczno –zawodowego, poziomu zamożności, miejsca zamieszkania i wieku badanych;

− występuje silne zróżnicowanie opinii społecznej w ocenie kosztów i zysków związanychz wejściem Polski do Unii;

− akceptacja dla procesu integracyjnego oparta jest o płytki konsens, który może ulec zachwianiuw warunkach mniej stabilnej niż obecnie sytuacji politycznej;

− oczekiwania społeczne wiązane z członkostwem Polski w strukturach UE, mimo ichpostępującej racjonalizacji, są nadal idealizowane.

7.6. Strategię działań informacyjnych określa cel jakim jest pobudzenie aktywnościróżnorodnych środowisk społecznych na rzecz osiągnięcia członkostwa Polski w UniiEuropejskiej. Źródłem tej aktywności powinno być dążenie do przełożenia perspektywyczłonkostwa Polski w Unii na poziom interesów grupowych i jednostkowych.

7.7. Pełne rozpoznanie czynników kształtujących warunki budowania strategii informacyjnejNSI wymaga rozszerzenia zakresu prowadzonych badań, wykorzystywania uzyskiwanychinformacji do analiz wtórnych i zwiększenia częstotliwości ich przeprowadzania. Wymaga topowołania przy Komitecie Integracji Europejskiej grupy roboczej ds. strategii informacyjnejkoordynującej i inspirującej prace badawcze w tym zakresie. Prace takie powinny byćrealizowane zarówno przy udziale agencji badania opinii publicznej jak i ośrodkówakademickich.

7.8. Grupę roboczą ds. strategii informacyjnej działającą przy Komitecie IntegracjiEuropejskiej będą tworzyć specjaliści tych urzędów administracji państwowej, które będą wszczególnym stopniu podmiotami działań informacyjnych oraz specjaliści powołani przezzainteresowane organizacje pozarządowe.

7.9. Zadaniem grupy roboczej, lub wybranej agencji badawczej, będzie monitorowanieczynników wpływających na strategię informacyjną NSI. Obok prowadzonych dotychczas prac,szczególna uwaga zespołów badawczych powinna być skierowana na środowiska kluczowe dlaspołecznego odbioru integracji takie jak: młodzież (zwłaszcza w małych miastach i ośrodkachwiejskich), środowiska opiniotwórcze (w tym w szczególności środowiska wchodzące w składelit politycznych), środowiska związane z rolnictwem i środowiska inicjatyw gospodarczych.


str. 50

7.10. Grupa robocza przygotuje plan działań, który w szczególności będzie obejmować:

− opracowanie taktyki działań w zakresie edukacji, informacji i promocji;− stałe uaktualnianie założeń w oparciu o monitoring opinii publicznej;− opracowanie procedur przełożenia taktyki na konkretne programy;− inspirowanie powstawania tych programów i ich koordynowanie;− poszukiwanie realizatorów tych programów;− zapewnianie środków finansowych dla ich realizacji;− nadzór nad realizacją programów;− ocenę ich realizacji.

7.11. Grupa robocza będzie rozpowszechniać informacje dla instytucji rządowych, mediów,partii politycznych i organizacji pozarządowych. Informacje będą dotyczyć działań na rzeczintegracji europejskiej i skutków tych działań. Tam również będą się ukazywać teksty wystąpieńpolityków, wyrażających oficjalne stanowisko Polski na kolejnych etapach procesu integracjiz UE. Grupa zadba o wykorzystanie wszystkich współczesnych technik informowania.

7.12. Prace grupy roboczej będą inspirować konkretne programy i zapewniać im sprzyjającewarunki realizacji przy równoczesnym ograniczeniu ingerencji w ich formę i treść. Prace tepowinny się mieścić w ramach wyznaczonych przez strategię działań informacyjnych, która naobecnym etapie sprowadza się do następujących dyrektyw:

− Integracja Polski ze strukturami Unii Europejskiej nie jest celem samym w sobie, lecz jednymze środków prowadzących do przyspieszenia transformacji ustrojowej i osiągnięcia warunkówdla długofalowego rozwoju kraju. W kampanii informacyjnej należy podkreślać korzyścipłynące dla Polski z integracji jako procesu wspomagającego te przemiany. Oczywiste kosztytransformacji ustrojowej nie mogą być utożsamiane z kosztami procesu integracji;

− Kampania na rzecz integracji Polski ze strukturami Unii Europejskiej powinna byćpozbawiona aspektu emocjonalnego zawartego w haśle „powrotu do Europy”. Sformułowanie„powrót do Europy” w odbiorze społecznym lokuje proces integracji w perspektywienakierowanej na przeszłość, podczas gdy strategia obecnego etapu wymaga zwrócenia się kuprzyszłości;

− Społeczne poparcie dla integracji Polski z UE jest ogromnym kapitałem, który nie może zostaćroztrwoniony. Należy pamiętać, że poparcie to jest oparte na płytkim konsensie nie popartymdostatecznym rozeznaniem nakładów społecznych, które przyjdzie w tym procesie ponieść;

− Podpisanie traktatu akcesyjnego, który zmieni zasadniczo sytuację geopolityczną Polski, musizostać w świadomy sposób zaakceptowane i poparte przez społeczeństwo polskie;

− Kampania integracyjna będzie adresowana do całego społeczeństwa polskiego, alerównocześnie musi uwzględniać silniejsze niż w innych krajach regionu rozwarstwieniespołeczne, tak w wymiarze ekonomicznym jak i cywilizacyjno – kulturowym. Dlapodstawowych grup społecznych będą opracowane celowe strategie integracyjne, poprzedzonerozpoznaniem i analizą oceny procesu integracji i wiązanych z nim obaw i nadziei.

7.13. Półwiekowy podział Europy funkcjonował w świadomości obu stron i powodowałpowstawanie zdeformowanych, bo nie weryfikowanych bezpośrednimi kontaktami, wyobrażeńo społeczeństwach, których życie przebiegało w odmiennych warunkach ustrojowych. Dlategodziałania informacyjne będą nakierowane zarówno na kształtowanie pozytywnego obrazu


str. 51

zintegrowanej Europy w świadomości Polaków, jak i tworzenie pozytywnego obrazu Polskiw społeczeństwach stanowiących europejskie otoczenie Polaków.

Narodowa Strategia Integracji – Część VIII: Synteza

str. 52

Część VIII: Synteza

8.1. Członkostwo w Unii Europejskiej jest strategicznym celem Polski. Cel ten –konsekwentnie realizowany od 1989 r. przez kolejne polskie rządy – jest wyrazem dążeniaprzeważającej większości społeczeństwa do obecności i uczestniczenia Polski w strukturacheuropejskich.

8.2. Członkostwo w UE łączy się zarówno z korzyściami, jak i z kosztami. Procesdostosowawczy do standardów Unii wymaga ze strony Polski dużego wysiłku adaptacyjnegoi modernizacyjnego. Jego konsekwencją będzie jednak wejście Polski na trwałe do grupy państwo wysoko rozwiniętych strukturach ekonomicznych, politycznych i społecznych.

8.3. W procesie negocjacyjnym Polska musi reprezentować jednolite i konsekwentnestanowisko w sprawach dotyczących naszej przyszłej pozycji w UE. Staranne przygotowaniemerytoryczne i techniczne zespołu negocjatorów ułatwi uzyskanie jak najkorzystniejszychwarunków członkostwa i rozwiązań w dziedzinach wymagających szczególnej ochrony.Stanowisko Polski powinno być jak najszerzej konsultowane z partnerami społecznymi tak, abyintegracja była sprawą wszystkich obywateli.

8.4. Kształtowanie jednolitego stanowiska oraz koordynacja polskiej polityki wobec UE należydo kompetencji powołanego ustawą z 8 sierpnia 1996 r. Komitetu Integracji Europejskiej.Kluczową rolę Komitetu podkreśla osoba jego Przewodniczącego – Premiera Rządu.

8.5. W okresie intensyfikacji prac dostosowawczych, przygotowań do negocjacji i ichprowadzenia niezbędne będzie w najbliższym czasie rozpoznanie stanowisk państw członkowskichi Komisji Europejskiej w zakresie:

− zbliżających się negocjacji członkowskich;− założeń przyszłego budżetu UE, kierunków reformy funduszy strukturalnych i modyfikacji

Wspólnej Polityki Rolnej;− politycznych i instytucjonalnych konsekwencji Konferencji Międzyrządowej 1996.

8.6. Konieczne jest przyśpieszenie prac eksperckich dotyczących bilansu korzyści i kosztówz uwzględnieniem wariantów negocjacyjnych (okresy przejściowe, transfery itp.). Pomocna w tymbędzie analiza traktatów akcesyjnych drugiego (Hiszpania, Portugalia, Grecja) i trzeciego (Austria,Szwecja, Finlandia) poszerzenia UE oraz analiza doświadczeń tych krajów z pierwszego etapuczłonkostwa. Na tej podstawie Rząd oszacuje koszty integracji Polski z Unią Europejską,z uwzględnieniem bilansu potencjalnych korzyści. Rząd przedstawi również ewentualne kosztyi zagrożenia, jakie mogą wyniknąć dla Polski w sytuacji rezygnacji z podjęcia wysiłku integracji zUE.

8.7. Podstawowym warunkiem osiągnięcia korzyści ekonomicznych w procesie integracjiz Unią jest właściwe przygotowanie polskiej gospodarki w okresie przedczłonkowskim tak, bymogła ona sprostać konkurencji wewnątrz Unii Europejskiej i, w dalszej perspektywie, zmierzałado spełnienia kryteriów Unii Ekonomicznej i Monetarnej. Głównym celem powinno byćutrzymanie wysokiego tempa wzrostu ekonomicznego w perspektywie długoterminowej. Będzieto możliwe, jeżeli zostanie utrzymane i przyspieszone tempo reform gospodarczych, modernizacjii głębokiej restrukturyzacji całej gospodarki.


str. 53

8.8. Kluczowe elementy tak określonej polityki gospodarczej to przeprowadzenie reformyubezpieczeń społecznych, prywatyzacja wielkich przedsiębiorstw państwowych, doprowadzeniedo końca restrukturyzacji i prywatyzacji sektora finansowego, a także prowadzenie takiej politykimakroekonomicznej, która, poprzez odpowiednią kombinację polityki pieniężnej, fiskalneji kursu walutowego, prowadzić będzie do stałego obniżania stopy inflacji.

8.9. Przyśpieszony zostanie proces realizacji programu dostosowań sektorowych wynikającychz kalendarza Układu Europejskiego. Programy sektorowe zostaną przygotowane pod kątemnegocjacji i członkostwa (programy już istniejące należy skoordynować). Rząd w szczególności:

− opracuje założenia strategii negocjacyjnej w sektorach;− opracuje całościową strategię negocjacji;− wyznaczy sektorowe zespoły negocjacyjne;− wyznaczy negocjatora i określi podstawowy skład głównego zespołu negocjacyjnego oraz jego

prawne i materialne wyposażenie.

8.10. Należy podkreślić, że koszty transformacji gospodarczej nie są ceną członkostwa w Unii,ale ceną wieloletniego zapóźnienia polskiej gospodarki. Koszty te należałoby ponieść w każdymwypadku, niezależnie od tego czy Polska przystąpi do Unii, czy nie. W dłuższej perspektywiekorzyści ekonomiczne wynikające z integracji wielokrotnie przewyższą koszty dostosowańwynikających ze specyfiki funkcjonowania Unii Europejskiej.

8.11. Państwo polskie i jego obywatele potrzebują nowoczesnego systemu prawa. System takijest już tworzony jako bezpośredni skutek podpisania przez Polskę Układu Europejskiego. Jegodalszy rozwój będzie konieczny w okresie przedczłonkowskim i pierwszym okresie członkostwa.Perspektywa członkostwa Polski w UE, a później samo członkostwo, sprzyjać będzie tworzeniunowoczesnego prawodawstwa polskiego.

8.12. Proces dostosowywania prawa polskiego w perspektywie członkostwa zostaniezintensyfikowany w celu przygotowania państwa polskiego do stopniowego przejęcia całościacquis communautaire. Dlatego kontynuowane będzie dostosowywanie prawa polskiego doUkładu Europejskiego i Białej Księgi Komisji Europejskiej dotyczącej Jednolitego Rynku. Pilnedziałania w tym zakresie to:

− przygotowanie całościowego tłumaczenia aktów prawa wspólnotowego wraz ze stworzeniempolskiej bazy danych;

− specjalistyczne kształcenie prawników.

8.13. Strategia określa również sposób dochodzenia Polski do pełnego uczestnictwa w II filarzeUE, a więc we współpracy państw członkowskich we Wspólnej Polityce Zagranicznej iBezpieczeństwa. NSI określa przesłanki międzynarodowej sytuacji Polski oraz zasady jakimiPolska będzie kierować się we współpracy w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa Unii.

8.14. W ramach NSI zostaną podjęte działania wpływające na zewnętrzne uwarunkowaniaprocesu dochodzenia Polski do członkostwa. W tym obszarze realizacja NSI powinna zapewnićmożliwie najbardziej sprzyjające warunki dla procesu negocjacyjnego, a później ratyfikacyjnego.W ostatecznym wyniku parlamenty wszystkich państw członkowskich UE oraz ParlamentEuropejski będą musiały ratyfikować traktat określający warunki członkostwa Polski w Unii.Ważne będzie również stanowisko innych instytucji europejskich.


str. 54

8.15. Z tych powodów NSI określa działania, których podjęcie jest konieczne zarówno napoziomie stolic państw członkowskich UE, jak i na poziomie samej Unii. Należy przy tymwykorzystać wszystkie dostępne kanały oddziaływania politycznego, w tym środkidyplomatyczne, lobbying, wpływanie na zagraniczne media, środowiska opiniotwórczei organizacje pozarządowe.

8.16. Szczególną uwagę należy zwrócić na te kraje, które mogą uważać, że nasze członkostwow UE przyniesie uszczerbek w jakości ich członkostwa w Unii oraz na te środowiska i grupyinteresu w państwach członkowskich UE, które mogą postrzegać poszerzenie Unii jakoniekorzystne dla ich dotychczasowej pozycji.

8.17. W działaniach zewnętrznych ważna jest rola partnerów społecznych w procesiedochodzenia Polski do członkostwa. Ich potencjalny wpływ na kształtowanie obrazu Polski zagranicą zbiega się z potrzebą utworzenia systemu lobbyingu polskich interesów gospodarczo – politycznych w instytucjach i organizacjach Unii Europejskiej. Rząd wesprze inicjatywyzmierzające do stworzenia stałego mechanizmu współpracy z organizacjami pozarządowymi, w tymkonsultacji w przygotowaniach do negocjacji i w ich trakcie. Pomocne byłoby powołanie przezorganizacje pozarządowe ich grupy koordynującej, której partnerem zewnętrznym byłby KomitetEkonomiczno – Społeczny (KES) Unii Europejskiej.

8.18. W okresie przedczłonkowskim podjęte zostaną działania w celu zbliżenia Polskido III filaru UE, na który składa się współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i sprawwewnętrznych. Celem tych działań będzie w szczególności przystąpienie Polski do UkładuSchengen i do EUROPOL-u.

8.19. Rozwijane będzie szkolenie kadr administracji centralnej w zakresie problematyki UEz wykorzystaniem środków budżetowych i pomocy bilateralnej. Szkolenie to zostanie rozciągniętena administrację regionalną i samorządową oraz na środowiska gospodarcze i zawodowe.

8.20. Wyselekcjonowana grupa przyszłych negocjatorów i kierowników komórek ds. integracjiw resortach zostanie objęta szkoleniem specjalistycznym. Podobnym szkoleniem objęte będą grupyzawodowe o szczególnym znaczeniu:

− prawnicy (specjaliści prawa europejskiego, legislatorzy, sędziowie);− ekonomiści;− zarządzający zespołami;− tłumacze tekstowi i konferencyjni;− sekretarze, archiwiści, informatycy (znajomość języków obcych i nowoczesnych technik pracy);− specjaliści public relations.

8.21. Wprawdzie przeważająca większość społeczeństwa polskiego i jego przedstawicieliopowiada się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, jednak stan wiedzy społeczeństwao Unii jest niewystarczający. Potrzebna jest szeroka akcja informacyjna przedstawiającawszystkie korzyści wypływające z członkostwa Polski w UE, a także związane z tym wyzwaniatak, aby podpisanie traktatu akcesyjnego, który zmieni w zasadniczy sposób sytuacjęgeopolityczną Polski, mogło być w pełni zaakceptowane i poparte przez społeczeństwo polskie.


str. 55

8.22. Akcja edukacyjno – informacyjna skierowana do społeczeństwa polskiego będzieprowadzona poprzez:

− włączenie do systemu edukacyjnego wiedzy o UE, w tym elementów budzących zainteresowanieintegracją europejską i przygotowujących do życia w jednoczącej się Europie;

− stymulowanie badań i kształcenia akademickiego w zakresie studiów europejskich,wprowadzanie odrębnego kierunku o nazwie „studia europejskie”;

− promocję informacji o UE i integracji Polski w mediach oraz inicjowanie debaty społecznejw tym zakresie;

− wsparcie dla organizacji pozarządowych, w tym w szczególności promujących integracjęeuropejską.

8.23. Stworzona zostanie grupa robocza ds. strategii informacyjnej, której zadaniem będzieopracowanie nowoczesnej polityki informacyjnej państwa w perspektywie członkostwa Polskiw UE. W skład tej grupy wejdą przedstawiciele administracji państwowej, środowiskopiniotwórczych i politycznych, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych. Strategiapowinna wykorzystać wszystkie współczesne techniki i metody komunikowania masowego,wpływać na poziom wiedzy dziennikarzy oraz prowadzić stały monitoring skutecznościpodejmowanych w tym zakresie działań.

8.24. Analizy naukowe niezbędne dla właściwej realizacji Narodowej Strategii Integracji nie będąmogły być prowadzone wyłącznie w oparciu o oficjalne instytucje rządowe. Dlatego wielez istotnych działań realizowanych w ramach NSI powinno być wspierane przez wiarygodnąinstytucję, która będzie prowadzić badania i działalność wydawniczą oraz dostarczać ekspertyzz zakresu integracji europejskiej, a także będzie miejscem spotkań międzynarodowych i konferencji.Rząd zleci Komitetowi Integracji Europejskiej prace mające na celu szybkie powołanie PolskiegoInstytutu Europejskiego, zapewniając mu niezależność i podstawy finansowe, podobnie jak to mamiejsce w przypadku odpowiednich placówek w krajach członkowskich UE.

8.25. Narodowa Strategia Integracji będzie podstawą dla opracowania szczegółowego mandatunegocjacyjnego. Komitet Integracji Europejskiej przedstawi listę ekspertyz niezbędnych doopracowania instrukcji negocjacyjnych. Wyznaczony zostanie główny negocjator oraz trzon zespołunegocjacyjnego.

8.26. Rząd RP będzie dążył do uzgodnienie zasad współdziałania i wsparcia ze strony UEw okresie przygotowawczym, proponując szybszą ewolucję PHARE w kierunku funduszystrukturalnych oraz utworzenie funduszy przedakcesyjnych. W tym celu zostaną utworzoneodpowiednie struktury wykonawcze uwzględniające zasadę współfinansowania. Rząd uważa, żePHARE powinien stać się jednym z głównych instrumentów finansowania procesówdostosowawczych. Rząd i Komisja Europejska dokonują obecnie przeglądu wieloletnichprogramów pomocowych w celu dostosowania ich do wymagań okresu przedczłonkowskiego.

8.27. Rząd dostosuje system klasyfikacji budżetowej tak, aby umożliwić planowaniei kontrolowanie wydatków budżetowych związanych z procesem integracji. Umożliwi tosporządzenie bilansu budżetowych kosztów i korzyści, a w przyszłości określenie wysokościwłasnego wkładu do realizacji programów finansowanych w ramach funduszy strukturalnych.


str. 56

8.28. Realizacja NSI będzie finansowana z wzajemnie uzupełniających się źródeł:

− środków budżetowych;− środków pomocy bezzwrotnej;− kredytów międzynarodowych instytucji finansowych, w szczególności Europejskiego Banku

Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz banków prywatnych;− środków pochodzących od osób i instytucji prywatnych.

Rząd określi, jaki będzie udział powyższych środków w finansowaniu prac dostosowawczych iprzygotowań do negocjacji oraz pierwszego okresu członkostwa.

8.29. Jest intencją Rządu, aby założenia i realizacja NSI miały rangę priorytetu w działaniachwszystkich organów administracji. Rząd zwraca się także do obywateli, organizacji politycznych izawodowych, samorządów i organizacji pozarządowych o zapoznanie się z Narodową StrategiąIntegracji i określenie – w zakresie swoich możliwości – sposobu wsparcia jej realizacji.

Rząd uważa, że perspektywa demokratycznej, bezpiecznej, silnej i zasobnej Polskiw demokratycznej, bezpiecznej, silnej i zasobnej Unii Europejskiej powinna stać się motoremdziałań społeczeństwa polskiego u progu XXI wieku.

NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI -...

Documents

Transcript of NARODOWA STRATEGIA INTEGRACJI -...