NALEWKI,LIKIERY,KOKTAJLE

5/10/2018 NALEWKI,LIKIERY,KOKTAJLE - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/nalewkilikierykoktajle 1/115

1

NALEWKI,

LIKIERY,KOKTAJLE

Zebrał: MEFRIT



2

Nalewki i likiery – podstawowe informacje

Francuzi mają swoje szampany i bordeaux, Szkoci whisky, a Polacy nalewki o staropolskimrodowodzie. Niegdyś nalewki gościły w kadym domu, na Kresach przygotowywano je na przerónedolegliwości. Smakowano je więc słodkie, półsłodkie, wytrawne i półwytrawne. Dzisiaj wraca modana nalewki, a do tego mona je robić cały rok. Teraz na przykład jest czas na gruszkówkę,tarninówkę, nalewkę z urawiny czy z orzechów laskowych. Wszystkie są smaczne i zdrowe. Jeśliktoś zdecyduje się na zrobienie nalewki, musi... uzbroić się w cierpliwość. Ich znawcy twierdzą, eleakowanie nalewek jest jedną z większych tajemnic. W praktyce sprawa wygląda tak, e nalewkimuszą spokojnie postać co najmniej dwa, trzy miesiące, a bywa, e pół roku czy nawet rok.

Najlepsze za kilka lat.– Im dłuej, tym lepiej. Najwyśmienitsze są po kilku latach leakowania, tak jak wino. Wtedy to

jest prawdziwa poezja – uwaa Karol Majewski z Łomianek, który załoył małą wytwórnięstaropolskich nalewek. – Są róne techniki, ale powinno się czekać z otworzeniem nalewki, apojawią się nowe owoce. Na przykład jak w lipcu robi się wiśnie, to dopiero w kolejnym roku wlipcu mona skosztować tej nalewki – tłumaczy. Jest jeszcze jedna wana zasada przy robieniunalewek. Oprócz składników, dobrych warunków atmosferycznych potrzeba... – Duo serca. Tylkowtedy nalewka się uda – mówi ze znawstwem Hieronim Błaejak z Torunia, zwycięzca 8Ogólnopolskiego Turnieju Nalewek w Kazimierzu Dolnym.W dawnej Rzeczpospolitej nalewki były niezmiernie popularne. Nie było dworku szlacheckiego, wktórym nie robiłoby się nalewki z owoców czy ziół. Szczególnie popularne były na Kresach, a kadygospodarz miał własne przepisy. Recepty przekazywane z pokolenia na pokolenie, często zachowały

się do naszych czasów. Dzisiaj w domach robi się więc tradycyjną wiśniówkę, tarninówkę,gruszkówkę, piołunówkę, urawinówkę, nalewkę ze śliw, moreli, czarnej porzeczki czy z orzechów.Warto wiedzieć, e nalewki mają lecznicze działanie i tak były traktowane w szlacheckich domach.Nalewka z orzechów włoskich jest świetna na wszelkie ołądkowe dolegliwości, a nalewki z miodustosowano na przeziębienia. Nalewkę z bursztynu polecano na bóle głowy, nacierano nią skronie. Zkolei na reumatyzm stosowano imbirówkę, a na kaszel nalewkę z pędów sosny. Nawet tę ostatnią mona zrobić w domu. Nie da się ukryć, e oprócz tradycyjnych nalewek, coraz więcej pojawia sięniezwykłych, jak pomarańczowo-kawowa czy ogórkowa albo czosnkowa. Producentom nalewek niebrakuje pomysłów, kolejne swoje nalewki nazywają wyszukanymi nazwami. Nalewki bardzo pasują do polskiego charakteru, gdy bardzo rzadko mona zrobić drugi raz dokładnie taką samą nalewkę.Warunkiem sukcesu jest poznanie i stosowanie zasad, które obowiązują w tworzeniu się tegonapoju Bogów.

Wtedy, kiedy robimy nalewki wytrawne i nie stosujemy miodu czy syropu cukrowego iprzygotowane owoce zalewamy alkoholem w szklanym balonie lub dębowej beczce, nie moemystosować większej procentowości alkoholu jak 60-65°. W przeciwnym przypadku przy zalaniuowoców, np. spirytusem nie będzie pełnej ekstrakcji. Najlepiej wymieszać wódkę ze spirytusem półna pół i takim alkoholem zalać uprzednio zamroone owoce. Owoce powinny zajmować ¾ objętościnaczynia (beczka, balon), w którym robimy nalewkę. Tak zaczyna powstawać kada wytrawnanalewka owocowa, np. z wiśni, dereni, czarnej porzeczki, tarniny, mirabelki czerwonej, moreli,aronii i inne. W przypadku owoców pestkowych (wiśnia) dobrze jest je wydrylować, a pestki zalać winnym naczyniu alkoholem 25°. Czas dojrzewania takiego nalewu to okres 1-3 miesięcy. Wszystkozaley od temperatury – im temperatura wysza tym czas krótszy. Po zlaniu 1 nalewu i po zlaniu 2nalewu z pestek, owoce, które pozostają, albo delikatnie przesypujemy cukrem lub polewamymiodem, odstawiamy na 1 miesiąc. Niecierpliwi mogą owoce zhomogenizować i wycisnąć lub

odwirować. W ten sposób uzyskamy 3 nalew mniej lub bardziej słodki. Jeśli będziemy chcieliuzyskać nalewkę o większej procentowości alkoholu, część owoców naley wtedy zawiesić w gaziew szczelnym naczyniu nad spirytusem, wlewając do niego najpierw tyle szklanek spirytusu jakanaczynie ma pojemność, np. balon 10-litrowy – 10 szklanek, dawniej kwaterek. Następnie przezotwór wpuszczamy gazę i wsypujemy owoce, ale tylko tyle, aby spirytus, który zwiększy swojaobjętość o ich sok, ich nie dotykał. Korkujemy szczelnie, okręcamy folią lub zalewamy lakiem iczekamy około 1 miesiąca. Po miesiącu alkohol będzie miał intensywny smak, kolor i zapachowoców. Będzie bardzo mocnym 4 nalewem. Mona w przypadku owoców miękkich z nalewuuywać ich do bejcowania mięsa, do sporządzania kremów, posypane cukrem pudrem np. morelesą same w sobie wykwintnym dodatkiem do deserów. Niektórzy wyciskają je lub odwirowują iuzyskują 5 nalew. A teraz czeka nas to, co przy produkcji whisky nazywa się blendowaniem, boprzecie najbardziej znakomite gatunki whisky powstają przez mieszanie gatunków malt, czyliwhisky 1-smakowych. Rozpoczynamy tworzenie, według swojego gustu, najczęściej na bazie 1nalewu, bo jest go najwięcej swojego smaku. Mając do dyspozycji róne nalewy do nas będzienaleało ich wymieszanie i uzyskanie poądanego smaku przez dobranie odpowiednich proporcji.Mona przecie tą metodą mięć nalewkę mocną lub słabą, mniej lub bardziej słodką, lub całkowiciewytrawną, a take likier. Po wymieszaniu, w tylko nam znanej proporcji nalewów, zasada mówi:



3

rozlać do butelek, szczelnie zakorkować i leakować najmniej 6 miesięcy (wiem, ze to bardzotrudne). Pozostałość po naszej produkcji – owoce - w przypadku wiśni, czarnej porzeczki czy morelimona uywać do bejcowania dziczyzny, sporządzania sosów, ciast, czy deserów. Najsmaczniejszesą połówki moreli. Tak, wiec robienie nalewek pozwala na spoytkowanie owoców do końca – jestto technologia bezodpadowa.Ostatnio nalewki są coraz popularniejsze. Przygotowuje się je równie w domach, gdzie nigdy niebyło tradycji robienia nalewek. Najpierw trzeba kupić odpowiednie gąsiory z korkami, a następnierozejrzeć się za spirytusem i wódką. Inwestycja nie jest tania (gąsior kosztuje około 60-70 zł,korek 11 zł, nie mówiąc o alkoholu), ale znawcy twierdzą, e naprawdę się opłaca. Zwłaszcza, e

jeśli ktoś od razu zgłębi tajemnicę nalewek...W czasie dojrzewania nalewki zwykle samoczynnie się

klarują, a wytrącający się osad opada na dno. Problem w tym, by tę przejrzystą warstwę alkoholuostronie, nie mącąc całości, zlać do innego naczynia lub butelek przez czystą giętką rurkęplastikową o małej średnicy. Mętną część płynu wraz z osadem starannie potem filtrujemy przezlejek z upchaną w nóce watą bawełnianą (wiskozowa lub mieszana się nie nadaje!). Uzyskany płynłączymy ze zlanym ju klarownym nastawem. Aby alkohol nie wyparował podczas filtrowania,szczelnie przykrywamy lejek folią spoywczą lub spodkiem. Nalewki na mleku, na owocachzawierających duo pektyn oraz te z dodatkiem miodu wymagają dwukrotnego filtrowania -najpierw przez sito wyłoone podwójną warstwą białego (bez nadruków!) papierowego ręcznika, apotem przez lejek z watą. Łatwiej poradzimy sobie z klarowaniem, jeśli nastawimy nalewkę w słojuzamykanym na klamrę, który mona delikatnie otworzyć, nie poruszając zawartości.

P O R A D Y

# owoce pestkowe trzeba wydrylować, zwykle tylko część owoców pozostawia się w całości.Wydzielający się z pestek kwas pruski jest niezdrowy i zagłusza smak owoców

# jeśli owoce zalejemy wódką, a nie spirytusem, nalewka będzie mieć ładny kolor i intensywnyaromat

# trzeba pamiętać o filtrowaniu nalewek, gdy na dnie naczyń pojawia się osad. Zwykle cedzi się jeprzez podwójne filtry do kawy wprost do butelek

# nalewki i likiery owocowe oraz ziołowe są tym lepsze, im dłuej leakują. Przepyszne są dopieropo 3-4 latach dojrzewania.

# nalewki powinny być przechowywane w dobrze zakorkowanych szklanych butelkach, w chłodnymi ciemnym miejscu

# nalewek nie mona sporządzać w plastikowych butelkach.

# owoce i kwiaty powinny pochodzić z terenów połoonych z dala od dróg i przemysłu. Zwracajmyuwagę, by były jak najświesze, dojrzałe, a przede wszystkim zdrowe - nawet jeden trąconypleśnią, nadpsuty owoc moe zepsuć smak całego gąsiora nalewki! Choć większość ksiąekkucharskich (zwłaszcza starych) nie zaleca płukania bardzo miękkich owoców jak maliny czy jagody(nasiąkają wodą i zbytnio puszczają sok), to jednak nie namawiamy, by się do tych zaleceństosować, zwłaszcza jeśli chodzi o owoce leśne. Płukanie trzeba jednak wykonać szybko, a owocedokładnie potem osuszyć. Zdecydowanie odradzamy płukanie delikatnych kwiatów, np. bzuczarnego, bo usunęlibyśmy z nich najbardziej aromatyczny i wartościowy pyłek. Dlatego nanalewkę nadają się tylko kwiaty krzewów rosnących w rejonach czystych ekologicznie.

# do sporządzania nalewek uywajmy tylko spirytusu rektyfikowanego kupionego w sklepie! Abynalewka uzyskała nasycony kolor i mocny aromat, przed uyciem musimy rozcieńczyć goprzegotowaną zimną wodą do mocy zalecanej w przepisie (zwykle jest to 70-75°). Do zalewaniaowoców i ziół moemy take uyć tzw. morsów, czyli soków z owoców łatwo je puszczających(wiśnie, porzeczki, maliny). Morsy moemy łączyć z dojrzałymi nalewami i przyprawiać zaprawamikorzenno-ziołowymi. Komponowanie gotowych nalewów nazywa się zestawianiem.

# aby owoce, kwiaty czy liście, z których chcemy zrobić nalewkę, mogły oddać trunkowi cały swójsmak i aromat, muszą być odpowiednio długo macerowane - co najmniej 10 dni, jeśli zawartośćsłoja jest często mieszana, lub 3-4 tygodnie, jeśli zostawiamy ją w spokoju (wyjątki od tej zasadyzostały zaznaczone w przepisach). Płyn uzyskany po zalaniu owoców alkoholem (tzw. nalew) musidobrze dojrzeć - im więcej składników, tym dłuej to trwa. W przypadku nalewek i likierów



4

owocowych od dwóch do kilku tygodni, a trunków korzenno-ziołowych - co najmniej miesiąc dodwóch miesięcy, a nawet od 2 do 4 lat.

# owoce do nalewek musza być bardzo dojrzałe, niezalenie od tego czy jest to wiśnia czy jarzębina. Dobrze jest po wymyciu owoce zamrozić zanim zalejemy je alkoholem. Dlatego moemy je zebrać wcześniej i kolekcjonować w zamraarce. Najsmaczniejsze nalewki udaje się zrobić zowoców bardzo prymitywnych odmian, np. nalewkę wiśniową z maleńkich wiśni z wysokich, starychdrzew. Nie nadają się na nalewkę owoce z importu np. morele, jak równie owoce, które są wytworem nowoczesnych „technologii ogrodniczych”.

# nalewka uzyska posmak trunku leakowanego, jeśli do zalanych alkoholem składników damyodrobinę kory dębu lub trochę wewnętrznych ścianek (przegródek) z łupin orzecha włoskiego.

# słodycz likierów i bardzo słodkich nalewek moemy stonować niewielkim dodatkiem kwaskucytrynowego rozpuszczonego w odrobinie przegotowanej wody.

# do wzmocnienia koloru jasnych domowych trunków uywa się wyłącznie barwników naturalnych,np. karmelu.

# gotową nalewkę podajemy w eleganckiej, najlepiej kryształowej karafce. Wytrawną, schłodzoną do 6-8°C, nalewamy do małych (50 ml) kieliszków i serwujemy do pikantnych przekąsek, apółwytrawną i półsłodką - do mięs. Niewymagające schładzania likiery nalewamy do malutkich (20-25 ml) wąskich kieliszków i podajemy do lodów, ciast, kawy, deserów. Ani nalewkami, ani likieraminie napełniamy kieliszków do pełna. Wytrawne pijemy jednym haustem, słodkimi delektujemy siędługo.

# nalewki mona robić z większości świeych owoców, take dzikich jak jarzębina, agrest, morela,wiśnia, czereśnia, gruszki, cytrusy z owoców suszonych: fig, daktyli, rodzynków, suszonych śliwek,a take z ziół - mięty, melisy, szałwii) lub nasion z kminku, anyu.

# do nalewek uywamy tylko dojrzałych i nie zepsutych owoców.

# nie wolno zalewać owoców bezpośrednio spirytusem 96° - naley go najpierw rozcieńczyć wodą.

Aby uzyskać roztwór 70° do 1 l spirytusu dodajemy 0,4 l wody, 60° - 0,6 l wody, 50° - 0,95 lwody, 40° - 1,5 l, 30° - 2,2 l, 20° - 3,9 l.

# do rozcieńczania spirytusu uywamy wody przegotowanej i ostudzonej (jeśli chcemy uyć niegazowanej wody mineralnej -ją take trzeba przegotować). Jeśli przepis wymaga uycia spirytusu iwódki – najpierw łączymy oba alkohole, potem zalewamy nimi owoce.

# nalewki powinny naciągać w cieple lub w słońcu (wtedy owoce łatwiej puszczają sok), dojrzewaćnatomiast w chłodzie (ale nie w lodówce), najlepiej w nie ogrzewanej piwnicy – niska temperaturapozwala wydobyć głęboki aromat trunku.

# przed zlaniem do butelek nalewkę trzeba sklarować, czyli przepuścić przez bibułę filtracyjną, lub

gęstą watę ułooną na duym lejku. bądź te przez gęste płótno.

# nalewki trzymamy w butelkach z ciemnego szkła, aby pod wpływem światła nie zmieniały barwy inie brunatniały.

# dzięki duej zawartości cukru i alkoholu, trunki te nie psują się. Mona je przechowywać przezwiele lat - im dłuej się odleą, tym są smaczniejsze.

S T A R O P O L S K I E S E K R E T Y

Pierwszy sekret

Owoce na nalewki wyborne bierz dojrzałe, a pamiętaj, eby drzewa w sadzie ze starych odmianpochodziły.

Drugi sekret



5

Bacz, eby pestki z wiśni wyłupić, bo kwas pruski w sobie mają. Moesz kilka pestek ubić, słabymspirytusem zalać i na miesiąc odłoyć do kredensu, a potem do butla dla aromatu dać.

Trzeci sekret

Wszystek spirytus, o którym mowa w receptach, niech najlepiej po rozcieńczeniu sześćdziesiąt pięćgradusów ma, tedy będzie najlepiej z owocami i korzeniami pracował.

Czwarty sekret

To, co w butlu zostanie, nie wyrzucaj, a przystojnie nowym spirytusem zalej, a nawetwstrzemięźliwie cukrem zasyp. Niech znowu pracuje. Tak moesz uczynić trzykrotnie.

Piąty sekret

Najpierw butel, a potem gąsior, a na końcu butelki zawsze wrzątkiem krzepko wyparz i osusz ztroską, eby higieny dochować.

Szósty sekret

Mając na kredensie nalew pierwszy, drugi, a nawet trzeci, moesz nadobnie je mieszać, co z

poytkiem dla dobroci truneczków będzie. Bacz, eby owoców nie wyrzucać, a do mięs, sosów,ciast czy deserowych kremów przysposobić.

Siódmy sekret ostateczny

Miej w pamięci baczenie, e przy wyrabianiu wódek cierpliwość wielką zachować powinieneś.Najkrócej trzeba ci sześć miesięcy truneczkom dać odpoczywanie. Ale i trzy lata nie będzie źle, gdypopracują w butlach i gąsiorkach na twoje zdrowie. Truneczków przystojnie zaywaj, od nadmiarusię strze, a pobone baczenie na zdrowie miej.

P R O J E K T O W A N I E M O C Y N A L E W K I Na ilość procentów, która znajdzie się w naszym produkcie będzie miał wpływ nie tylko spirytus, alete woda, sok owocowy i cukier lub miód, które dodamy dla smaku.Obliczanie ilości i mocy spirytusu za pomocą wzoru krzyowego.Wyliczenia bazują na wzorzekrzyowym. Nie uwzględniają kontrakcji. Jest to sposób obliczania ądanych parametrów dla osóbbardziej dociekliwych.W centrum krzya jest symbol "C" - oznacza on, jakie stęenie roztworu chcemy uzyskać (np 65°)."A" - oznacza znane nam stęenie uytego do rozcieńczeń alkoholu (np. spirytus 95°),"B" - oznacza znane nam stęenie drugiego roztworu wziętego do mieszania (np woda 0°, wódka40°),(C - B ) - określa, ile proporcjonalnie naley zuyć roztworu bardziej stęonego,(A - C) - określa, ile naley wziąć do mieszanki roztworu mniej stęonego (wody lub wódki), abyuzyskać wymagane stęenie.No to liczymy - w przypadku spirytusu 95° i wody 0°:

C - B = (65 - 0) = 65A - C = (95 - 65) = 30.Otrzymaliśmy proporcję dla uzyskania roztworu 65° alkoholu - naley wziąć 65 części spirytusu na30 części wody.Teraz z proporcji moemy to przeliczyć w stosunku do 100 mililitrów spirytusu:65 : 100 (65 do 100)30 : X (30 do X)X = (30 x 100) : 65 = 46,15Czyli aby otrzymać alkohol 65°, na 100 ml spirytusu 95° naley wziąć 46,15 ml wody.Teraz to samo liczymy dla spirytusu 95° i wódki 40°:C - B = (65 - 40) = 25A - C = (95 - 65) = 30

Czyli na 25 części spirytusu 95° naley wziąć 30 części wódki 40°, aby uzyskać stęenie alkoholu65°.Przeliczamy na 100 ml spirytusu:25 : 100



6

30 : XX = (30 x 100) : 25 = 120Czyli aby otrzymać alkohol 65° naley na 100 ml spirytusu 95° wziąć 120 ml wódki 40°.Obliczanie ilości soku z owocówOto orientacyjne ilości mililitrów soku, jakie uzyskamy z 1 kg najczęściej uywanych do nalewekowoców:wiśnia 600 – 700malina 700 – 800cytrusy 500 – 600pigwowiec 400 – 500

dzika róa do 120 jeyna 800 – 900 jarzębina do 200czarny bez 700 – 800dereń 400 – 600porzeczka 700 – 900śliwka 500 – 600gruszka 600 – 700

Podane powyej wartości będą się wahać w zaleności od technik, jakie wykorzystamy douzyskania soku, od stopnia dojrzałości owoców, miejsca gdzie rosną i ich soczystości w danymroku. Niektóre z owoców są z natury tak suche, e zawartość w nich wody mona w obliczeniach

pominąć (np. dzikaróa, tarnina, jarzębina). Jeśli zaley nam na zwiększeniu dokładności,powinniśmy pod uwagę wziąć take sok z cytryn, którego będziemy uywali do dokwaszenianalewki. Czasem jest to ilość niebagatelna – tym większa, im nalewka jest słodsza, a owoce mniejkwaśne.

Obliczanie ilości cukru lub miodu

Zaczynamy od decyzji czy chcemy otrzymać nalewkę wytrawną, słodką czy te pośrednią. Wniektórych przypadkach skład nalewki determinuje zawartość w niej cukru – inna ilość ni podanaw przepisie po prostu czyni nalewkę mniej smaczną. Komponując samodzielnie skład naszegosmakołyku trzeba, abyśmy pamiętali o tym, e relacje pomiędzy słodkością a kwasowością nalewkipowinny być zrównowaone. Na słodkość napoju ma wpływ szczególnie cukier, syrop lub miód,

którego dodamy do smaku. Wiemy, e:

* 100 g cukru zajmuje 60 ml objętości,* 100 g miodu zajmuje około 75 ml objętości,* miód jest o 30% mniej słodki ni cukier.Odczucia smakowe są sprawą indywidualną, ale mimo to spróbowano ująć w pewne ramy podziałnalewek ze względu na zawartość w nich cukru. I tak:* nalewki wytrawne zawierają do 50 g cukrów w 1 l,* nalewki półwytrawne zawierają od 51 do 120 g cukrów w 1 l,* nalewki półsłodkie zawierają od 121 do 220 g cukrów w 1 l,* nalewki słodkie zawierają od 221 do 330 g cukrów w 1 l,* likiery i kremy zawierają powyej 330 g cukrów w 1 l.

P R O J E K T O W A N I E I L O Ś C I N A L E W K I

Suszone zioła i owoce

Decydując się na zrobienie nalewki, której głównym składnikiem będą suszone surowce roślinnemusimy pamiętać o tym, e im więcej takich surowców uyjemy, tym na większe straty w objętościgotowego produktu powinniśmy się przygotować:

- suszone zioła potrafią wchłonąć 4-6 razy więcej płynu ni same waą,

- suszone owoce potrafią wchłonąć 2-3 razy więcej płynów ni same waą.

Kontrakcja



7

Przy mieszaniu spirytusu z wodą następuje zmniejszenie objętości roztworu. Ubytek ten nie jestwielkością stałą i zmienia się w zaleności od stosunku ilości wody i spirytusu. Średnio jednakwynosi ok. 25 ml na litr mieszaniny. Uzupełnia się go spirytusem, a poniewa z reguły nie jest zbytduy, zostaje często pokryty przez niedokładności w innych obliczeniach. A oto dokładne wartości:

Moc 1 litra Ubytek spirytusu

mieszaniny (°) (w ml)10 620 15

30 2435 2640 2950 3160 3170 2780 2090 10

Osad. W zaleności od tego, jakich surowców roślinnych uyjemy do nalewki, osad ma róną strukturę. Niektóre z owoców (np. czerwone porzeczki) wytrącają luźny, bardzo drobny osad, któryzatyka pory w filtrze. Podobnie dzieje się np. w przypadku mielonego cynamonu. W takiej sytuacji

trzeba się liczyć z tym, e będziemy zmuszeni zrezygnować z filtrowania i pozostanie namzdekantować nalewkę znad osadu. Wtedy straty na objętości mogą sięgnąć nawet 25°. Czasem zuporczywym i duym osadem pozwala się uporać cierpliwe, wielodniowe filtrowanie przez częstowymieniane filtry do kawy. Jeśli jednak nie dysponujemy a tak duym zaangaowaniem, zzałoenia moemy zrobić nieco więcej nalewki ni mieliśmy na to ochotę.

P R O J E K T O W A N I E S Ł O D K O Ś C I N A L E W K I

Jak ju wspomniano wcześniej, na słodkość nalewki ma wpływ cukier i miód uyty do słodzenia. Alenie tylko. Obliczając słodkość napoju czasami powinniśmy te wziąć pod uwagę cukier i innezwiązki chemiczne o słodkim posmaku zawarte w suszonych i niektórych świeych owocach orazziołach.

Spośród świeych owoców w szczególności powinniśmy zwrócić uwagę na:

- winogrona – 160-250 g cukru na 1 l soku,

- banany – 170-230 g cukru na 1 l soku,

- jabłka – 100-150 g cukru na 1 l soku,

- ananasy – 100-110 g cukru na 1 l soku.

Suszone owoce zawierają 2-3 razy więcej ekstraktu wagowego ni świee. Jeśli uywamy ich donalewki w duych ilościach, warto zwrócić na ich wpływ dodatkową uwagę. Do grupy ziółwzmagających słodycz zaliczyć moemy korzenie lukrecji, owoce chleba świętojańskiego, kopru ianyu.

Przydatne przy robieniu nalewek

* wysoki słój z zakrętką lub gąsiorek zamykany gumowym korkiem

* lejek

* bibuła filtracyjna (moe zostać zastąpiona flanelą lub gęstym płótnem

* drylownica (do wiśni)

* wymyte ciemne butelki z korkami.



8

L I K I E R Y

Likiery to trunki alkoholowe, zawierające sporo cukru i odznaczające się silnym aromatem.

Znane są likiery:

gorzkie - korzenno ziołowe,

owocowe - produkowane na nalewkach owocowych,

kakaowe, kawowe i herbaciane,

emulsyjne - na przykład likier jajeczny

specjalne - kminkówka, czyli Alasz, oraz Goldwasser

kremy - gęste i słabsze ni poprzednie.

Domowe likiery są bardzo smaczne i w niczym nie ustępują wyrobom przemysłowym. Pije się je wniewielkich (25 ml) kieliszkach. Likiery pije się po posiłku, na deser, do kawy oraz dla przyjemnoścismakowej. Trunki te słuą take do aromatyzowania lodów, kremów tortów i innych deserów, a

takie do napojów mieszanych, koktajlów i "long-drinków". Temperatura podawania likierów jestzrónicowana, zaley od gatunku. Na przykład, schładzane do temperatury 8-10°C powinny być:"Advocat", likier anyowy, "Creme de menthe", likiery cytrusowe, "Irish Mist", likiery kakaowe,kminkowe itd. W temperaturze 10-12°C podawać naley likiery gorzkie, korzenne i ziołowe.Temperatura 12-14°C jest najwłaściwsza dla likierów czekoladowych, kakaowych, migdałowych,owocowych, orzechowych itd., a take kremów, czyli likierów o gęstej konsystencji i bardzosłodkich. Likiery bywają kolorowe i bezbarwne. Pierwsze sporządza się przez macerację (nalew naowoce i substancje pochodzenia roślinnego) lub perkolację (tak zwana maceracja obiegowa,polegająca na ciągłym ruchu spirytusu, który wielokrotnie przenika warstwy surowca). Likierymona oczywiście przyrządzać przez kombinację tych dwóch metod. Likiery bezbarwne sporządzasię z nalewów destylowanych, z których odpędza się alkohol z substancjami aromatycznymi,pochodzącymi z surowca. Warto wiedzieć, i niektóre szlachetne likiery ziołowe dojrzewają w

beczkach przez wiele lat.

P O D Z I A Ł L I K I E R Ó W

Podział likierów zaley od surowca, sposobu produkcji, mocy, zawartości cukru itp. Jest on mniejwięcej taki:

1. Gorzkie, korzennoziołowe albo korzenno-owocowe, np. "Elektorski", "Buffel", "Podkomorzanka"oraz balsam lipski, ryski, itd.;

2. Ziołowo-korzenne, np. "Benedictine", "Chartreuse" oraz inne "klasztorne";

3. Owocowe - na nalewkach, sokach i destylatach owocowych, np. "Apricot Brandy", "CherryBrandy", "Maraschino";

4. Cytrusowe - na nalewkach i destylatach skórek pomarańczowych oraz na olejkach kwiatupomarańczy czy te innych owoców cytrusowych, np. "Cointreau", "Curacao";

5. Miodowe, np. "Krupnik", na spirytusie, a take likiery sporządzane na bazie whisky: "Drambuie","Irish Mist", "Yikon Jack";

6. Specjalne - o swoistym smaku, np. likier anyowy, czekoladowy, "Goldwasser", herbaciany,kakaowy, kawowy, migdałowy, miętowy, orzechowy, pistacjowy, poncz szwedzki, waniliowy i wiele

innych;

7. Kremy zwykłe, np. "Parfail amour" i emulsyjne, np. "Advocat".



9

W Polsce likiery przeywały rozkwit swojej największej popularności w XIX wieku. Szczególną popularnością cieszyła się zwłaszcza ich odmiana zwana rosolisami. Rosolisy przyrządza siępodobnie jak likiery, są jednak od nich mocniejsze. Ich historia rozpoczęła się w 1823 r., kiedydobra łańcuckie przejął Alfred Potocki, wnuk księnej Lubomirskiej. Wówczas powstała fabrykawódek i likierów. Załoono sklepy firmowe we Lwowie i w Wiedniu oraz zorganizowano siećagentów handlowych w całej Galicji, na Węgrzech i w Austrii. W wyniku tych działańUprzywilejowana Fabryka Likierów, Rosolisów i Rumu Hrabiego Potockiego podbiła swoimirosolisami całe ówczesne Austro-Węgry i nie tylko. Podczas jednego z wyjazdów do Lwowa cesarzFranciszek Józef I zawitał w odwiedziny do rodu Potockich. Miał wówczas okazję skosztowaćrosolisów i bardzo mu one posmakowały. Podobno współudział w tworzeniu receptur miał sam

hrabia Alfred Potocki. Stanowiły one jednak największą tajemnicę łańcuckiej wytwórni. Po pierwszejwojnie światowej alkohole z Łańcuta stały się znów sławne w całej Europie, dzięki zdobyciu złotegomedalu na Międzynarodowej Wystawie w Paryu. Niestety, po drugiej wojnie światowej, wraz zprzejęciem przez państwo monopolu na produkcję wódek, zaprzestano wytwarzania rosolisów.Dopiero w 1991 r. moliwy był powrót do produkcji tych tradycyjnych wyrobów. Jedynymmiejscem, gdzie się je dzisiaj wytwarza jest Fabryka Wódek Polmos Łańcut. Z innych znanychpolskich likierów warto wspomnieć o Goldwasser (wynaleziony w Gdańsku w XVI w., obecnieprodukowany w Poznaniu), czy te likier miodowy Krupnik (receptura pochodzi z XVII wieku, aobecnie produkowany w Stargardzie Gdańskim). Po drugiej wojnie światowej w produkcji likierówzaczęła się specjalizować Lubuska Wytwórnia Wódek Gatunkowych Polmos Zielona Góra. Obecniewytwarza się tam kilka rodzajów likierów. Są to m.in. Niebieskie Migdały (aromat migdałowy),Kanoniczny (na miodzie z ziołami), Zachęta (likier anyowy), Dlaczego Nie (miętowy), Ajacoco

(kokosowy), Złota Łąka (z kwiatów i ziół), Cacao Choix (kakaowy) oraz bardzo popularny wśródpań Ballinel. Ten ostatni naley do tzw. whisky cream liquier, czyli likierów kawowych na baziewhisky. W ich wyrobie specjalizują się zwłaszcza Irlandczycy (m.in. słynny Baileys), ale jak sięokazuje, Ballinel tę konkurencję wytrzymuje. Polska odmiana produkowana jest z kompozycji DarkWhisky, karmelu i świeej śmietanki. Jak twierdzi producent, ten ostatni składnik wyrónia likier narynku, gdy inne jego odmiany są wytwarzane najczęściej przy uyciu proszku mlecznego.

T A J E M N I C E B E C H E R O V K I

W 1805 r. do Karlowych Warów przyjechał na leczenie słynny hrabia Plattenberg-Mietingen izamieszkał w domu karlowskiego aptekarza Josefa Bechera. W domu Josefa Bechera “Pod trzemasrokami” mieściła się równie apteka. Hrabiemu towarzyszył jego osobisty angielski lekarz - dr

Frobrig, który nudząc się, większość czasu spędzał w aptece gospodarza, tworząc tajemniczeziołowe mikstury. Wyjedając z uzdrowiska dr Frobrig zostawił Josefowi Becherovi małą karteczkęz przepisem. Becher przestudiował tajemniczą recepturę i natychmiast zorientował się, e w tejniezwykłej mieszance ziół i alkoholu jest coś genialnego. W 1807 r. Josef Becher rozpocząłprodukcję tajemniczej mikstury i sprzedawał ją jako “krople”. Nosiły one nazwę Carlsbad EnglishBiters, jednak przyjęła się równie niemiecka nazwa “Original Karlsbader Becherbitter” i w tensposób narodziła się Becherovka, najsłynniejszy czeski likier. W 1867 r. fabryka osiągnęłamaksymalną zdolność przerobową. Johann zlecił równie swojemu szwagrowi, Karlowi Laubdzie,zaprojektowanie charakterystycznej płaskiej butelki i specjalnej etykiety. Syn Johanna Gustawzarejestrował znak towarowy “Becherovka”. Na przełomie wieków firma Becher zaczęła zdobywaćliczne nagrody i medale, a jej produkt święcił triumfy na targach światowych w Paryu, Wiedniuoraz wielu innych miastach. Do wybuchu drugiej wojny światowej Becherovka miała za sobą szereg

sukcesów. Jednym z nich było uznanie cesarza austriackiego, który - spróbowawszy Becherovki -zaądał jej stałej obecności na stołach cesarskich, a producent otrzymał tytuł “Dostawcy DworuCesarskiego”. Prawie kady Czech wie, ze Becherovka jest nazywana trzynastym źródłemkarlowarskiego uzdrowiska. Becherovka stała się tak popularna, e gdy w 1965 roku, nakarlowarskiej promenadzie, otwierano nowe lecznicze źródło, nie nadano mu tradycyjnie kolejnegonumeru, lecz nazwano je po prostu “Drugim źródłem Księcia Wacława”. Przyczyną było to, eprzynaleny numer trzynasty, został ju nadany Becherovce. Pachnącą mieszankę ziół umieszczasię w workach wykonanych z naturalnych materiałów i przechowuje przez jeden tydzień w kadziachz alkoholem, aby dokładnie nim nasiąkły. Ekstrakt rozlewa się potem do dębowych beczek, gdziemieszany jest z cukrem i wodą. Kada z dębowych beczek jest ręcznie wykonanym oryginałem iposiada znacznik objętości. W celu zapewnienia jak najlepszego kontaktu płynu z drewnem, beczkimają typowy owalny kształt. Drewno dębowe, jest istotnym składnikiem przyczyniającym się dosukcesu Becherovki, nadając jej charakterystyczny smak i kolor. Pachnący eliksir dojrzewa wdębowych beczkach około dwóch miesięcy. Czas ten jest zupełnie wystarczający dla osiągnięciapełni smaku ekstraktu, bowiem Becherovka naley do grupy trunków nie wymagających długiegookresu dojrzewania. Nie jest to jednak koniec procesu produkcji. Zanim napój zostanie rozlany dobutelek, trzeba ponownie wszystko wymieszać. Nie tylko matka natura, ale te fakt, e zawartość



10

poszczególnych beczek jest odpowiednio mieszana, nadaje karlowarskiej wódce takcharakterystyczny smak.

Co kraj to likier

Likiery są wytwarzane take w innych krajach - w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Skandynawii, atake poza Europą. Wśród nich najbardziej znane są takie trunki, jak Goldwasser (poza Polską produkowany take w Niemczech), Pimm's (Anglia), Drambuie i Glayva (Szkocja), Kahlua(Meksyk), Kümmel (Holandia, Niemcy), Maraschino (Chorwacja), Midori (Japonia), Mersin (Turcja),Ouzo (Grecja), Punsch (Szwecja), Southern Comfort (USA).

Francuskie wynalazki

Wiele znanych marek likierów powstaje we Francji. Odznaczają się one silnym aromatem i słodko-gorzkim smakiem. Mogą to być trunki korzenno-ziołowe, owocowe, czy kawowe. Najbardziej znanez nich to: Chartreuse, Marc, Cointreau, Ratafia, Suze, Pastis, Liqueur de Frigoulet, Grand Marnier,Bénédictine itp. Większość francuskich likierów ma rodowód zakonny, to znaczy, e ichproducentami byli przed wiekami mnisi. Słynny likier Bénédictine wytwarzali benedyktyni zNormandii (w miejscowości Fécamp) ju w I połowie XVI wieku. Mnich, który jako pierwszyskosztował stworzony przez siebie likier, miał ponoć zakrzyknąć - Deo Optimo Maximo (ChwałaBogu Najwyszemu). Niezwykłe to musiało być doznanie smakowe skoro skłoniło poczciwegozakonnika do takiej reakcji. Pod wraeniem był take król Francji Franciszek I (panował w latach

1515-1547), który podczas swojej wizyty w Fécamp skosztował trunku. Miał wtedy zakrzyknąć: “Panowie daję słowo, e nigdy nie próbowałem czegoś lepszego”. Produkcja likierów kwitła weFrancji do 1791 roku, kiedy to w czasie Rewolucji Francuskiej klasztory zamknięto, a produkcjilikierów zakazano. Na szczęście dla potomnych, doradca prawny zakonu, niejaki Elie Covillard,uchronił przed zniszczeniem wiele cennych manuskryptów. Zabrał je z opactwa, umieścił na jednymz regałów w swojej bibliotece i... zapomniał o nich. Bénédictine powrócił na rynek dopiero wpołowie XIX wieku, kiedy to Alexandre Le Grand (potomek doradcy) odnalazł starą recepturę wpoółkłych księgach. Powstała nowa gorzelnia w Fécamp, w której likier produkowany jest do dziś,ale ju przez osoby świeckie. Ju w drugim roku produkcji likieru sprzedano 28 tys. butelek. Wkolejnych było coraz lepiej. To pozwoliło na zbudowanie nowej gorzelni we wspaniałym neogotycko-renesansowym stylu, w której trunek produkowany jest do dziś. Tu po powrocie likieru na rynek

jego zagorzałym miłośnikiem stał się Alexandre Dumas (syn), który napisał: “Preferuję Bénédictine

i doradzam go wszystkim swoim czytelnikom, którzy ufają moim kulinarnym rekomendacjom”.Bénédictine jest jasnozłocistym trunkiem o miodowej słodyczy, zawierającym całą masę ziół ikorzeni. Jakich? Nie wiadomo. Dokładna receptura znana jest tylko trzem osobom. Wiadomo

jedynie, e likier zawiera 27 rónych składników, m.in. melisę, szafran, cynamon, wanilię, skórkęcytrynową i produkowany jest w czterech rónych odmianach. Szczęśliwi kartuzi. Równie słynny

jest inny likier o zakonnym rodowodzie - Chartreuse. Jego nazwa pochodzi od najstarszegoklasztoru kartuzów - La Grande Chartreuse koło Grenoble. Kartuzi mieli więcej szczęścia odbenedyktynów i do dziś są producentem tego trunku. Dzięki temu zyski z jego sprzeday mogą przeznaczać na róne przedsięwzięcia charytatywne. Likier produkowany jest w Voiron kołoGrenoble. Oryginalna receptura pochodzi z 1605 roku. Wytwarzano go do czasów RewolucjiFrancuskiej, potem była przerwa, ale zakon powrócił do Francji po klęsce Napoleona i nadalprodukował swój likier. Wygnany ponownie w 1903 roku przeniósł produkcję do Tarragonie w

Hiszpanii. Chartreuse wytwarzano tam a do 1991 roku, mimo e we Francji produkcjęuruchomiono ponownie w 1932 roku. Sam likier ma odcień ółty bądź zielony (w zaleności ododmiany). Ma te mocny, korzenny i aromatyczny smak. Odmiana ółta jest nieco słodsza odzielonej, lekko miodowa i zarazem miętowa w smaku. Odmiana zielona jest mniej gęsta i nie matak mocno wyczuwalnego smaku ziół. Dokładny skład Chartreuse znają tylko trzy osoby, areceptura trzymana jest w głębokiej tajemnicy. Destylat winny będący podstawą produkcji likieruzawiera ponad 130 rónych ziół. Niegdyś zbierano je w górach otaczających klasztor, ale dziś częśćz nich importuje się z Włoch i Szwajcarii.

Złoty wiek Niderlandów. W XVI i XVII znaczącym ośrodkiem produkcji likierów stała się równieHolandia. Miejscowymi prekursorami ich wytwarzania była rodzina Bolsów. Wszystko zaczęło się wroku 1575. Rozpoczyna się właśnie Złoty Wiek Niderlandów. Holenderscy kupcy-eglarze zaczęli

powracać z dalekich podróy, przywoąc ze sobą aromatyczne korzenie i przyprawy, a wiele z nichLucas Bols wykorzystywał, tworząc swoje likiery. Był tam cynamon z Azji, kwiat pomarańczy iowoce cytrusowe z krajów śródziemnomorskich oraz Wysp Karaibskich, goździki z Afryki, wanilia zTahiti, olejek róany z Bułgarii i kawa z Kolumbii. Jako e Amsterdam stanowił centrum handlu



11

korzeniami, Lucas i jego potomkowie mieli ich najlepszy wybór. Dzięki temu stworzyli wspaniałelikiery, które szybko zyskały popularność w wielu zakątkach świata. Niektóre z nich, jak BlueCuraçao (Bols Blue), Creme de Violette (Parfait Amour) czy Bride’s Tears (Gold Liqueur) są dostępne do dnia dzisiejszego i równie popularne jak dawniej. Fabryka alkoholi pozostała w rękachrodziny a do roku 1816, a tajemnice receptur, stanowiące podstawę sukcesu, przekazywano z ojcana syna. Ale w roku 1816 rodzina w prostej linii wymarła i firmę sprzedano, z zastrzeeniem, enazwisko Bols będzie z nią zawsze związane. Od tej chwili fabryka zaczęła uywać nazwy

“Spadkobiercy Lucasa Bolsa” (Erven Lucas Bols ). Sprzeda likierów i ginów marki Bols wzrastała zroku na rok.Dzisiejsza firma Bols to korporacja zupełnie inna od tego, co stanowiło jej skromne początki pod

koniec XVI wieku. Spółki naleące do Bols Distilleries zlokalizowane są na terenie całej Europy i obuAmeryk. Obecnie Bols jest producentem ponad 30 rodzajów likierów. Najpopularniejsze z nich,poza ju wymienionymi, to m.in. likiery typu brandy, np. Bols Apricot Brandy, Bols Cherry Brandy,czy te Bols Creme de Bananes lub Bols Creme de Cassis.

Stare jednostki miar (polska ksiąka kucharska 1918r)

Garniec = 4 kwarty ~ 4 litryKwarta = 4 kwaterki ~ 1 litrKwaterka ~ 0,25 litraFunt ~ 0,422 kgUncja 1/16 funta ~ 27g

Łut 1/32 funta ~ 13gKopa = 60 sztTuzin = 12 szt1 garniec krakowski = 2,75 litra1 garniec warszawski = 3,77 litra (po 1764 roku)1 garniec nowopolski = 4 litry (od XIX wieku - po 1819 roku)Dzieli się na 4 kwarty i 16 kwaterek.1 l spirytusu 96% + 0,39 l wody = 70%1 l spirytusu 96% + 0,50 l wody = 65%1 l spirytusu 96% + 0,63 l wody = 60%1 l spirytusu 96% + 0,78 l wody = 55%1 l spirytusu 96% + 0,96 l wody = 50%

1 l spirytusu 96% + 1,18 l wody = 45%1 l spirytusu 96% + 1,44 l wody = 40%1 l spirytusu 96% + 1,79 l wody = 35%1 l spirytusu 96% + 2,24 l wody = 30%

Sekrety nalewek

W ramach lektur poytecznych i przyjemnych polecamy smakowitą rzecz dr Grzegorza Russaka o szlachetnejtradycji polskich nalewek.

W początkach naszej państwowości Polacy pijali glównie piwo. Jeden z Piastów nie poszedl na WyprawęKrzyową, gdy nikt nie mógł mu zapewnić codziennych dostaw piwa; a jak tu wojować, jak nie ma polewkipiwnej na śniadanie. W czasach Pierwszej Rzeczypospolitej oprócz piwa pijano: miody sycone, wina,najczęściej wegierskie, zwane wegrzynami, araki (liczne kontakty ze swiatem orientalnym), ale przedewszystkim polska specjalność – nalewki, w tym miody litewskie, dziś tak często mylone z syconymi.

Ludzie ubodzy pijali czystą wódkę zwaną okowitą, z której w zasobnych domach wyrabiano nalewki. Kadydom, szczególnie na Kresach, mieszczański, szlachecki czy magnacki, posiadał swoje pilnie strzeone przepisyna najlepszą wiśniówke, tarninówkę, dereniówkę, jarzębiak, sliwówkę, morelówkę, orzechówkę, piołunówkę,na liczne nalewki ziołowe na miodzie lub plastrach miodu, z dodatkiem ziół i róznych owoców świeych isuszonych, zwanych miodami litewskimi. Nalewki te miały od 30 % do 75 % czystego alkoholu. Czas odnalania okowity na owoce i zaszpuntowania beczki do pierwszego zlewu wahał się od trzech miesiecy do trzechlat. Często owoce byly zawieszone nad spirytusem. Beczki przechowywano w piwnicach, wystawiano na słońcelub zakopywano w ziemi.

W późniejszych czasach nalewki nastawiano w gąsiorach szklanych. Z nalewkami postępowano podobnie jakFrancuzi ze swoimi koniakami czy Szkoci z whisky. Były one mieszane według przepisów znanych tylkowtajemniczonym. Po rozlaniu nalewek do butelek czekano z pierwszą degustacją pół roku. W ten sposóbpowstawały trunki, których przyjemność picia była nie mniejsza ni delektowanie się wspaniałym winem. Cówarte byłoby staropolskie biesiadowanie bez nalewek. Nalewki były jak wina : slodkie, wytrawne,



12

pólwytrawne, słabe i bardzo mocne (do 75 % alkoholu), a gama smaków duo bogatsza. Tak więc ukladającmenu przyjęcia proponowano na przykład kieliszek piolunówki na apetyt, wytrawnej morelówki do indyka,wiśniówki do pieczeni z dzika czy jelenia, tarninówki do pasztetu z zająca, kieliszek nalewki z czarnej porzeczkido kaczki. I tak dobierano trunki do smaków, sosów, potraw, kończąc przyjęcie deserami czyli fetami, doktórych podawano nalewki pólsłodkie i słodkie. Orzechówka nieomal ratowała ycie po przejedzeniu, aopowiesci po polowaniu nie miałyby swojej siły wyrazu bez pucharu miodu litewskiego czy dereniówki. Nalewkito trunki ze wzgledu na swoje walory smakowe bardzo chętnie pijane przez panie i kieliszek nalewki babunipijany do kawy uprzyjemniał niejedno spotkanie towarzyskie.

Nalewki są typowo polską specjalnością. Po łacinie nalewka to „tinktura”, tak dobrze znana kademu

aptekarzowi, gdy tak przyrządza on lecznicze wyciągi alkoholowe z ziół. A więc apteczka domowa to poczatekkariery tych trunków.Staropolska nalewka to połączenie dzialania alkoholu z leczniczym czy profilaktycznym dzialaniem wyciągówalkoholowych z owoców i ziół. Termin „nalewka” jako dobro narodowe powinien być prawnie chroniony, jaknazwa „szampan” we Francji, aby nie mona bylo w naszym kraju sprzedawać napojów alkoholowych, które zprawdziwymi staropolskimi nalewkami oprócz nazwy nie mają nic wspólnego. Powstają w ciagu kilku dni zsoku i alkoholu oraz wiedzy technologów ywnosci o barwnikach i sztucznych dodatkach smakowych.Jarzębiak był chętnie pijany gdy produkowano go z jarzebiny, a po zmianie sposobu produkcji na „nowoczesny” zniknął z rynku.Nalewki to klucz do sukcesu polskiej gastronomii i turystyki. Powinny stać się one dla nas tym czym jestwhisky dla Szkocji, koniak czy szampan dla Francji, czy metaksa dla Grecji. Do takiego stwierdzeniaupowaniają piecioletnie doświadczenia podawania tego staropolskiego trunku w restauracjach Domu Polonii wPultusku.Dziś prawdziwe nalewki spotyka się bardzo rzadko, powstaja w naszych domach zgodnie z wielowiekową tradycją. I tak slynna dereniówka księdza proboszcza, tarninówka wujka Antoniego, orzechówka, cytrynówka iśmietanówka dziadka Tadka jest tematem barwnych opowieści w czasie spotkań towarzyskich, niestetywyjątkowo połączonych z degustacją.

Wielkim grzechem w stosunku do przyszłych pokoleń byłoby zaprzepaszczenie szansy jaką daje odtwarzanienalewek, prawdziwych miodów syconych, które powinny wrócić w całym swoim bogactwie po długich latachnieobecności na polskie stoly, wypierając z nich czystą wódkę, czego państwu i sobie serdecznie yczę.

Tajniki sztuki sporządzania nalewek

Zblia się czas zbioru surowców. Tym, którzy chcą tak jak tradycja kae, stworzyć w swoim domu dziełosztuki: najlepszą nalewkę, z którą przejdą do historii (przynajmniej swojej rodziny i znajomych), proponuję ju zacząć zbieranie i kolekcjonowanie cennych surowców.Podzielę się moim doświadczeniem w robieniu nalewek. Wiedza ta w mojej rodzinie przechodziła z pokoleniana pokolenie. Mnie przekazala ją moja najukochańsza babcia Stefania. Nalewki bardzo pasują do polskiegocharakteru, gdy bardzo rzadko mona zrobić drugi raz dokładnie taką samą nalewkę. Warunkiem sukcesu jest poznanie i stosowanie zasad, które obowiazują w tworzeniu się tego napoju Bogów.

I zasadaOwoce do nalewek muszą być bardzo dojrzałe, niezalenie od tego czy jest to wiśnia czy jarzębina. Dobrze jest po wymyciu owoce zamrozić zanim zalejemy je alkoholem. Dlatego moemy je zebrać wcześniej ikolekcjonować w zamraarce. Najsmaczniejsze nalewki udaje się zrobić z owoców bardzo prymitywnychodmian, np. nalewkę wiśniową z maleńkich wiśni z wysokich, starych drzew. Nie nadają sie na nalewkę owocez importu np. morele, jak równie owoce, które są wytworem nowoczesnych „technologii ogrodniczych”.II zasada

Wtedy, kiedy robimy nalewki wytrawne i nie stosujemy miodu czy syropu cukrowego i przygotowane owocezalewamy alkoholem w szklanym balonie lub dębowej beczce, nie moemy stosować większej procentowościalkoholu jak 60-65%. W przeciwnym przypadku przy zalaniu owoców, np. spirytusem nie będzie pelnejekstrakcji. Najlepiej wymieszać wódke ze spirytusem pół na pół i takim alkoholem zalać uprzednio zamrooneowoce. Owoce powinny zajmować ¾ objętości naczynia (beczka, balon), w którym robimy nalewke. Takzaczyna powstawać kada wytrawna nalewka owocowa, np. z wiśni, dereni, czarnej porzeczki, tarniny,mirabelki czerwonej, moreli, aronii i inne.W przypadku owoców pestkowych (wiśnia) dobrze jest je wydrylować, a pestki zalać w innym naczyniualkoholem 25%-ym. Czas dojrzewania takiego nalewu to okres 1-3 miesiecy. Wszystko zaley od temperatury– im temperatura wysza, tym czas krótszy.

Po zlaniu I nalewu i po zlaniu II nalewu z pestek, owoce, które pozostają, albo delikatnie przesypujemy

cukrem lub polewamy miodem, odstawiamy na 1 miesiąc. Niecierpliwi mogą owoce shomogenizowac iwycisnać lub odwirować. W ten sposób uzyskamy III nalew mniej lub bardziej słodki. Jeśli będziemy chcieliuzyskać nalewkę o większej procentowości alkoholu, część owoców naley wtedy zawiesić w gazie wszczelnym naczyniu nad spirytusem, wlewając do niego najpierw tyle szklanek spirytusu jaką naczynie mapojemność, np. balon 10-litrowy – 10 szklanek, dawniej kwaterek. Następnie przez otwór wpuszczamy gazę i



13

wsypujemy owoce, ale tylko tyle, aby spirytus, który zwiększy swoją objętość o ich sok, ich nie dotykał.Korkujemy szczelnie, okręcamy folią lub zalewamy lakiem i czekamy około 1 miesiąca. Po miesiącu alkoholbędzie miał intensywny smak, kolor i zapach owoców. Będzie bardzo mocnym IV nalewem.

Mona w przypadku owoców miękkich z nalewu uywać ich do bejcowania mięsa, do sporządzania kremów,posypane cukrem pudrem np. morele są same w sobie wykwintnym dodatkiem do deserów. Niektórzywyciskają je lub odwirowują i uzyskują V nalew.

A teraz czeka nas to, co przy produkcji whisky nazywa się blendowaniem, bo przecie najbardziej znakomitegatunki whisky powstają przez mieszanie gatunków malt, czyli whisky 1-smakowych. Rozpoczynamytworzenie, według swojego gustu, najczęściej na bazie I nalewu, bo jest go najwięcej - swojego smaku. Mając

do dyspozycji rózne nalewy do nas będzie naleało ich wymieszanie i uzyskanie poądanego smaku przezdobranie odpowiednich proporcji. Mona przecie tą metodą mieć nalewkę mocną lub slabą, mniej lub bardziejsłodką, lub całkowicie wytrawną, a take likier.

Po wymieszaniu, w tylko nam znanej proporcji nalewów, zasada mówi: rozlać do butelek, szczelniezakorkować i leakowac najmniej 6 miesięcy (wiem, e to bardzo trudne). Pozostałość po naszej produkcji –owoce - w przypadku wiśni, czarnej porzeczki czy moreli mona uywać do bejcowania dziczyzny,sporządzania sosów, ciast, czy deserów. Najsmaczniejsze są połówki moreli. Tak, więc robienie nalewekpozwala na spoytkowanie owoców do konca – jest to technologia bezodpadowa.Dr Grzegorz Russak

LETNIE NALEWKI

Kordiały – polska specjalnośćChoć sposób na otrzymywanie nalewek znał ju Hipokrates, a wiele narodów moe poszczycić sięznakomitymi destylatami na bazie ziół i owoców, nalewka była i pozostaje typowo polską specjalnością. Ju od czasów Henryka Walezego na ziemiach polskich w szlacheckich dworkachotrzymywano z owoców i czystego alkoholu znakomite kordiały, które leakowano w ciemnychpiwnicach a nie osiągną pełnej dojrzałości. W jednej piwnicy sarmackiego szlachcica lub magnatamogły leakować butelki i gąsiory z orzechówką, morelówką, wiśniówką, piołunówką, ratafią, ba!,nawet ze wszystkim znanym krupnikiem.

Interesujące, e estyma, jaką dawni Polacy darzyli rodzime kordiały, była tak dua, e swojereceptury trzymali w ścisłej tajemnicy, a niekiedy nawet przekazywali je swoim potomnym dopierow testamencie. Nasi przodkowie zwykli te układać menu biesiad ze szczególnym uwzględnieniem

nalewek – kadej z nich przypadała inna pozycja w jadłospisie i inna potrawa, do której byładopasowana. Zresztą zwyczaj robienia nalewek nigdy nie umarł, a nam pozostaje jedynie powrócićdo korzeni.

Jak się do tego zabrać?

Nalewki, co jest ich wspaniałą cechą, mona robić teoretycznie ze wszystkiego, co zawiera cukier.Praktycznie lepiej jednak trzymać się po prostu tego, co oferuje nam nasz ogród lub sadznajomego, czyli owoce drzew owocowych i zioła. Do owocowych nalewek, a takich najwięcejmoemy zrobić latem, nadają się, oprócz samych owoców, równie liście drzew i pestki, które

jeszcze dobitniej podkreślają aromat destylatu.

Zanim jednak przystąpimy do usidlania smaków i zapachów lata w wybornym trunku, musimy zdaćsobie sprawę, e pełną dojrzałość osiągną dopiero wtedy, gdy na szklanych gąsiorach osiądzie kurz.Zazwyczaj nalewki leakują w nich 3-4 miesiące, natomiast w butelkach – nierzadko kolejne dwa.Na szczęście przyrządzanie nalewek jest bardzo proste, potrzebujemy tylko spirytusu lub czystejwódki, wody, bibuły filtracyjnej bądź waty oraz kilku, zalenych od przepisu ingrediencji.

Warto te pamiętać o siedmiu zasadach.

1. Spirytus, którym będziemy zalewać surowiec, powinien być rozcieńczony do mocy 60-70°.2. Uywana do rozcieńczania woda musi być czysta, przegotowana i ostudzona.3. Do klarowania nalewki uywamy specjalnej bibuły filtracyjnej, czystego płótna, bądź waty(ewentualnie gazy) wetkniętej w lejek.4. Suche ziołowo-korzenne składniki kruszymy, tłuczemy lub mielimy przed zalaniem, by jaknajlepiej połączyły się z alkoholem. Owoce myjemy, drylujemy i rozgniatamy na miazgę bądźrobimy z nich sok (najlepiej w sokowirówce).5. Do przyrządzania nalewki potrzeba czasu. Maceracja owoców trwa od 7 dni do 4 tygodni.6. Po maceracji nalewkę dosładzamy, ewentualnie przyprawiamy miodem lub karmelem.



14

7. Nalewki, podobnie jak whisky, im dłuej dojrzewają, tym są lepsze. Przechowuje się je wbutelkach z ciemnego szkła, aby pod wpływem światła nie zmieniły barwy.

LISTÓWKA BRZOSKWINIOWA 3 pełne garście opłukanych liści brzoskwiniowych1 laska waniliipół łyki kwasku cytrynowego1 l spirytusu1,3 l wody0,3 kg cukru

Liście zalać mieszaniną spirytusu i 0,3l wody, i zlać po 6-8 godzinach, gdy nalewka będzie miałazielonkawy kolor. Z cukru, reszty wody (1l), kwasku cytrynowego i wanilii zrobić syrop, do któregowlać nalewkę (syrop musi być gorący!), po czym wymieszać i przesączyć przez bibułę filtracyjną bądź płótno. Przechowywać w ciemnych butelkach. Nadaje się do spoycia ju po ok. 2 tygodniach.

AGRESTÓWKA 1 kg agrestu1 l spirytusu (70%)50 g rodzynków0,30 kg cukrustarta skórka z jednej cytryny

Dojrzały agrest obrać z ogonków, rozgnieść, po czym uzyskaną masę zalać w butli spirytusem idodać pozostałe składniki. Przykrytą butlę odstawić „w kąt” na 6 miesięcy. Po tym czasie nalewkęprzefiltrować i rozlać do butelek. Nalewka będzie gotowa po ok. 2 miesiącach.

CZEREŚNIÓWKA 1,2 l soku z dojrzałych i drylowanych czereśni0,4 kg cukru3-5 goździków1 l spirytusu 96

Sok podgrzać z goździkami, podgrzać w nim cukier, wlać spirytus, po czym schłodzoną i przykrytą nalewkę odstawić w kąt. Po 3-4 miesiącach nalewkę przefiltrować i rozlać do butelek na ok. 2miesiące.

WIŚNIÓWKA1 l soku z dojrzałych wiśni30 g pestek0,6 kg cukru1 l spirytusu300 ml rumu

Wszystkie składniki wrzucić do gąsiorka razem z cukrem (całość wymieszać a do jegorozpuszczenia) i odstawić zamknięte w ciepłe i ciemne miejsce na 3-4 miesiące. Po tym czasienalewkę przefiltrować, przelać do butelek i pić po 3 miesiącach.

MORELÓWKA 2,5 kg dojrzałych moreli0,6 kg cukru1,5 l czystej wódki0,4 l rumuMorele umyć, przekroić na połówki i usunąć pestki. Włoyć je do gąsiora, dodać cukier, zalać wódką i rumem, i zamknąć naczynie. Po 3-4 miesiącach trzymania gąsiora w ciepłym i ciemnym miejscunalewkę przefiltrować i rozlać do butelek. Gotowe po miesiącu.

ŚLIWÓWKA 1,5 kg dojrzałych śliwek (najlepiej węgierek)

20 g pestek0,6 kg cukru1 l czystej wódki0,2 l rumu



15

Śliwki umyć i wydrylować z nich pestki. Włoyć je razem z 20 g pestek do gąsiora, zalać wódką,wymieszać a do rozpuszczenia cukru i trzymać naczynie przez miesiąc w ciemnym i suchymmiejscu. Potem nalewkę przefiltrować i rozlać do butelek. Gotowa po ok. 2 tygodniach.

Sekrety staropolskich alkoholi

Kiedyś Polska słynęła z fantastycznych alkoholi. Najlepsze na świecie miody pitne pochodziływłaśnie z naszego kraju. Nasze pra pra babki sporządzały nie tylko smaczne miody, ale takenalewki i likiery, które z czasem stały się modne do tego stopnia, e do dzisiaj produkowane są naszeroką skalę przemysłowymi sposobami. Te nalewki nie są ju tak pyszne, bo nie zawierają duszyrzemieślnika. Ręczne sporządzanie nalewek, likierów i miodów jest zawsze lepsze, bo wiemy copijemy, jest satysfakcja ze stworzenia czegoś niepowtarzalnego, a ten sam miód pitny sporządzanykolejny raz zawsze wyjdzie nieco inaczej i o to chodzi.

Obecnie w Polsce wraca się do sporządzania miodów i nalewek. Są ju nawet osoby zajmujące siętym tak jakby zawodowo-profesjonalnie, ale cały czas ręcznie, i co więcej z tak wspaniałymskutkiem, e polskie nalewki są znowu znane na świecie i co najwaniejsze doceniane i wysokonotowane.Jest w Polsce wielu ludzi którym tak jak mnie zaley na chronieni naszej starej tradycji (i chwała imza to), na jej odświeeniu i przypomnieniu, abyśmy my i nasi wnukowie mogli posmakowaćprawdziwego polskiego miodu, prawdziwej nalewki i likieru. Choć tadycji naley chronić te winnych dziedzinach kulinarnych. W tym artykule dzielę się wieloma ciekawymi informacjami, licząc,e moe zaraę kogoś swym zamiłowaniem do tradycyjnych polskich starodawanych alkoholi.

Miody pitne

To najstarsze winne napoje o wspaniałej tradycji, z których wyrobu słynęły niegdyś Polska. Miodypitne są napojami alkoholowymi otrzymywanymi przez fermentację alkoholową brzeczki miodowejz ewentualnym dodatkiem chmielu i innych przypraw ziołowo-korzennych. Zawierają średnio od 10do 18% alkoholu. Rozrónia się miody pitne: półtorak, bardzo słodki (1 cz. obj. miodu + 0,5 cz.obj. wody), dwójniak, słodki (1 cz. obj. miodu + 1 cz. obj. wody), trójniak, półsłodki i słodki (1 cz.obj. miodu + 2 cz. obj. wody) oraz czwórniak, półwytrawny i półsłodki (1 cz. obj. miodu + 3 cz.obj. wody).Brzeczka miodowa jest to mieszanina miodu pszczelego płynnego (patoki) lub skrystalizowanego(krupca) z wodą lub sokiem owocowym, poddana fermentacji przy uyciu drody winiarskich (domiodów) w celu uzyskania miodu pitnego. Rozróniamy brzeczkę syconą (przygotowywaną nagorąco) oraz niesyconą (przygotowywaną na zimno). Łatwiejsza i korzystniejsza jest brzeczka niesycona, takiej właśnie uywam i taką proponują.Brzeczkę niesyconą przygotowuje się przez rozpuszczenie miodu w ciepłej wodzie (30 °C) i dodaniewyciągu z chmielu i korzeni (ale niekoniecznie) lub umieszczeniu mieszanki chmielu i korzenizwiązanych w gazę i zawieszeniu w naczyniu, w którym odbędzie się cała fermentacja miodu.Przygotowując wyciąg chmiel i zioła zagotowuje się w wodzie, gotuje bardz wolno około 20 minut,następnie przykrywa do zaparzenia i pozostawia a do ostygnięcia.W przygotowaniu brzeczki miodowej naley uwzględnić dodatek poywki drodowej w ilości 1 g /

2l oraz dokwaszenie kwaskiem cytrynowym w ilości 2 g / 3l brzeczki. Nastaw na miód pitnyzaszczepia się dobrze rozmnooną matką drodową miodową rasy Tokaji, Madera, Porto lubSherry. Miody pitne fermentują, podobnie jak wino w naczyniach ze szczelnym korkiem z rurką fermentacyjną od 3 do 10 miesięcy a czasem i więcej, w zaleności od wysokości ekstraktubrzeczki.Dojrzewanie tych trunków jest znacznie dłusze ni win. Miody powinny leakować wpomieszczeniach o temp. 8-12°C, które powinno być często wietrzone (przynajmniej 1 razdziennie). Dojrzewanie miodów czystych, tzn. bez dodaktu owoców (tylko chmiel i przyprawy)wygląda nastepująco: dojrzewanie czwórniaku trwa średnio około roku, trójniaku około półtorejroku, dwójniaku 2-3 lata, a półtoraku powyej 5 lat. Miody z dodatkiem owocowym: dojrzewanieczwórniaku trwa średnio około pół roku, trójniaku poniej roku, dwójniaku 1 góra 1,5 roku, apółtoraku niecałe (lub całe) 2 lata.



16

Nalewki

Nalewka to gotowy alkoholowy wyciąg ze świeych lub suszonych owoców, jagód, ziół, nasion,korzeni, skórek owoców itp., odpowiednio dosłodzony i ewentualnie przyprawiony miodem albokarmelem. Nalewki sporządza się z jednego albo kilku owoców lub ziół albo z ich kompozycji.Składniki zalewa się spirytusem rozcieńczonym wodą lub syropem cukrowm do mocy 60-70%,natomiast substancje suszone spirytusem rozcieńczonym do 50%. Nalewki mona take sporządzaćz wódki o mocy 45%, ale dodatek syropu cukowego musi być bardzo mały, aby całkowita mocnalewki nie spadła poniej 35% ewentualnie 30%. Maceracja owoców z alkoholem trwa od 4 do 10tygodni. Po maceracji alkoholem nalewkę dosładza się syropem cukrowym (z jednego rodzaju

cukru np. białego lub z rónych rodzaji np. ciemnego muscowado i palmowego), syropemmiodowym, syropem klonowym lub nawet melasą.Aby sporządzić smaczną nalewkę trzeba się trzymać prostych zasad, o których wielu do dzisiaj niewie, oto one:- do nalewki uywaj tylko świeych i zdrowych owoców, bardzo wane dla smaku nalewki jest toaby były one zebrane w szczycie dojrzałości, w najlepszym dla nich momencie, to zapewnimaksimum smaku- do nalewek wiśniowych nie powinno się dawać wiśni nie drylowanych więcej ni 30%, gdy wpestkach wiśni (równie śliwek) znajduje się trujący kwas pruski (ma zapach bardzo podobny domigdałowego), który pod wpływem mocnego spirytusu wydziela się z pestek zarównorozgniecionych, jak i nie rozgniecionych, powoduje on zatrucie organizmu, take następnego dniatypowe objawy kaca okazują się zatruciem.

Moja rada: uyj sparzonych migdałów do aromatyzowania nalewki, nalepiej migdałów rocher, alenie dawaj ich zbyt duo gdy migdały dają gorzki smak.- poniewa spirytus jest zbyt mocnym alkoholem do nalewek, jego moc niszczy subtelny smakniektórych owoców i ziół, dlatego naley do rozcieńczyć wodą lub sokiem owocowym, jeeli robsznalewką owocową Moja rada: ja uywam 55% i 60% alkoholu do robienia nalewek, a niektóre z nich, zwałszcza tesubtelne robię z wódki 45%, ale dodatek syropu cukrowego do nich jest bardzo malutki.- nie przyrządzaj nalewki z wody kranowej, bo jest zbyt twarda, naley uyć wody przegotowanej,czasami nawet dwukrotnie, nie uywaj te wody wysokozmineralizowanej to tylko zaszkodzi, napewno nie pomoe- nalewki sporządzane ze słodkich owoców naley wzbogacić o mały dodatek kwasku cytrynowego,moja propozycja to około 5g na pierwszy litr nalewki oraz po 1g na kady kolejny litr, odmierzaj

kwasek dokładnie, bo przesada moe zepsuć smak nalewki- nalewka potrzebuje ciepła i słońca, musisz się nią opiekować, co oznacza wyciąganie jej naparapet na słońce, a wieczorem przenoszenie blisko kaloryfera lub kominka, obowiązuje to tylkopodaczas macerowania owoców z ziołami- po zlaniu alkoholu znad owoców, zalej je ponownie wódką i jesze raz maceruj około 15-20 dni, azlany alkohol dodaj do zlanego wcześniej, dzięki temu wyciągniesz z owoców maksimum smaku- jeeli do nalewki uywasz ziół i przyraw, pokrój je lub zmiel dla uzyskania lepszego smaku, jeeli

jednak chesz mieć bardzo klarowną nalewkę, dodaj zioła i przyprawy (równie zmielone) do syropucukrowego i gotuj około 30 minut, a następnie przykryj i zaparzaj do ostygnięciaMoja rada: osobiście uywam obu metod, zalenie od charakteru nalewki, te bardzo subtelne robięz uyciem syropu ziołowego, te bardziej mocne i zdecydowane w smaku z ziołami macerowanymi zowocami- nalewkę naley porządnie sklarować, poprzez przynajmniej dwukrotne cedzenie przez watę lubgęstą gazę- nalewki muszą być przechowywane w ciemnym szkle, światło zmienia niekorzystnie ich kolor, anawet smak, obowiązkowo muszą być trzymane w chłodnym miejscu, temperatura równieniekorzystnie na nie wpływa- zwykle zawartość cukru w nalewce wacha się od 15 do nawet 25% wagi, ale polecam osobiciepunkt odniesienia równy 18% wagi, to wg mnie optimum.

Mam nadzieję, e powysze rady pomogą w przygotowaniu pysznych nalewek, których jestemwielkim zwolennikiem. Dobra nalewka (do picia) to co najmniej 6 miesięczna nalewka, a nalewkawyborna to co najmniej roczna nalewka. W przypradu tych alkoholi czas działa na nie bardzokorzystnie (tak jak na wino, a nawet lepiej). Wiekowe nalewki np. 3, 5, 10 letnie to ju powód dodymy i niebo w kieliszku.

Zawsze przyrządzam kadą nalewkę w ilości co najmniej 3 litrów, z ktrórych połowę przeznaczamna bardzo długie przechowywanie (powyej 3 lat), na specjalne okazje, a drugą połowę dzielę znówna połowę z czego 1 część jest spoywana po pierwszych 3-6 miesiącach, a druga po roku.



17

Przygotowując nalewki trzeba uzbroić się w cierpliwość, bo to popłaca, nie warto robić nalewekskrótami, to nic dobrego nie da.

Likiery

Likiery są mocnymi, słodkimi i bardzo aromatycznymi alkoholami. Sporządzane są z owocówświeych, szuszonych, roślin i ziół, kwiatów, przerónych destylatów, z koniaku, winiaku, spirytusui olejków aromatycznych, z dodatkiem naturalnych barwników i duej ilości syropu cukrowego. Abyzapobiec scukrzeniu się likieru, przede wszystkim nie owocowego, naley do produktu dodaćkwasku cytrynowego w ilości 1-2 g/l. Rozróniamy likiery kolorowe i bezbarwne. Barwne

sporządzane są tak jak nalewki poprzez macerację owoców w alkoholu. Bezbarwne likierysporządza się poprzez destylację nalewek, z których odpędza się alkohol wraz z substancjamiaromatycznymi surowca. Moc likierów waha się w granicach 30-55° obj. alkoholu (przewanie 40 i45%).Przyrządzanie likierów jest identyczne jak nalewek, naley tylko uywać mocniejszego alkoholu dozalewania (maceracji owoców) co najmnje 60%, a wskazane jest 70% mniejsze rozcieńczeniesyropem cukrowym o większej ilości cukru. Zawartość cukru w likierach moe dochodzić do 45%masy, zaś średnia zawartość to około 30-35%.

Nalewki i syropy - zdrowie z karafkiMałgorzata Świgoń

Zamiast biec do apteki, by poratować się proszkiem na bezsenność czy przeziębienie, lepiej sięgnąćdo barku po własnoręcznie przyrządzoną nalewkę. Te przyniesie ulgę, a jest znaczniesmaczniejsza!

Niegdyś trudno było sobie wyobrazić domową apteczkę bez kilku ziołowych czy owocowychnalewek. Trzymano je pod kluczem, pilnie strzeono niepowtarzalnych receptur. Na kieliszek nalewkimógł zawsze liczyć wyjątkowo miły gość lub domownik, któremu zaczęło szwankować zdrowie. Pieczę nadapteczką z trunkami sprawowała zazwyczaj pani domu. Składniki (zioła, korzenie, owoce) macerowano wwódce (najczęściej ytniej) przez okres 4–8 tygodni, a następnie leakowano w chłodnej piwnicy przez rok lubdłuej. Warto wrócić do tradycji robienia nalewek i przekonać się, e naprawdę działają!

5 kroków do sukcesu

1Piękny kolor i niepowtarzalny aromat. Będzie miała nalewka tylko wtedy, gdy najpierw zalejemy owocesłabszym alkoholem, a więc wódką poniej 38 proc. Spirytus, zamiast wydobyć z owoców czy ziół niezwykłą barwę i intensywny zapach, zakonserwuje je i wysuszy. Jednak słaby alkohol nie zabezpieczy wystarczającoowoców dodanych do nalewki przed psuciem. Dlatego po kilku dniach (3–4) dodaje się spirytus.

2 Starannie wybrane owoce. Jeśli robimy nalewkę na bazie owoców, powinny być one bardzo dojrzałe, ale jędrne i zdrowe. Naley ich uyć jak najszybciej po zbiorze. Ciekawy smak dają owoce dzikie i zdziczałe (np.gruszki, wiśnie z opuszczonych sadów). Owoce pestkowe trzeba drylować (pestki zawierają kwas pruski), a jarzębinę czy tarninę przemrozić (np. w zamraalniku).

3Dodatki. Takie jak korzenie, skórka cytryny, pomarańczy, wanilia itp. powinny być dobrej jakości. Cukiermona dodawać bezpośrednio do płynu, ale lepiej zrobić z niego syrop i w tej postaci dolać go do nalewki.Zapobiega to scukrzeniu się likieru.

4Leakowanie. Jest bardzo wane! Znawcy uwaają, e od czasu i warunków, w jakich nalewka dojrzewa,

zaley później jej lecznicza moc oraz niepowtarzalny smak. Im dłuej nalewka leakuje, tym jest lepsza.

5Klarowanie. Nalewkę po zrobieniu trzeba przefiltrować, by pozbyć się osadów i uzyskać piękny, czysty płyn.Mona do tego wykorzystać filtry do kawy lub zwykłą watę albo złooną kilkakrotnie gazę.



18

Sprawdź, czego będziesz potrzebować, by potem twoja domowa „produkcja” przebiegałasprawnie.

• Balon, gąsiorek lub duy słój. Będzie potrzebny, by swobodnie pomieścić w nim owoce czy inneskładniki. Powinny zajmować 3/4 objętości naczynia.

• Korek ze specjalną „zakręcaną” rurką do sporządzania nalewek o słabszej mocy. Nalewa się do niejwody, która pozwala ulotnić się dwutlenkowi węgla, jaki wydziela się podczas fermentacji i chronizawartość przed dostępem powietrza.

• Filtry do klarowania płynu. Moe to być zwykła szara bibuła albo gaza.• Butelki, najlepiej z ciemnego szkła, szczelnie zamykane.• Korki i lak do zamykania butelek. Z nalewek nie moe ulatniać się aromat ani dostawać do nich

powietrze.

5 przydatnych rad dla początkujących

1Owoce w alkoholu, jakie pozostały po zlaniu nalewki, doskonale nadają się do deserów. Mona dodawać jedo lodów, zimnych napojów, a take do masy tortu węgierskiego.

2 Wytwornie w karafkach. Tak naley podawać nalewki. Najlepiej prezentują się w białym czystym szkle lubkrysztale. Mona wtedy podziwiać ich kolor. Nalewamy je do małych kieliszków.

3 Ach, ten smak! Znawcy nalewek uwaają, e najtrudniejsze jest tzw. wyrównywanie smaku, czyli takiedobranie proporcji, by nalewka składająca się z wielu składników stanowiła harmonijną całość. Niektórzy

eksperymentują przez lata.4Składniki Najlepszej Jakości to podstawa dobrej nalewki. Alkohol, owoce, a nawet woda muszą być staranniedobrane. Wódka powinna mieć smak neutralny (bez adnych dodatków smakowych ani zapachowych).Najlepiej nadaje się czysta zboowa (np. ytnia).

5Niech dojrzewa w piwnicy. Większość nalewek po rozlaniu do butelek powinna stać kolejne 3–4 miesiące. Wtym czasie cukier rozkłada się dalej i nadaje nalewce bardziej łagodny smak.

Najsłynniejsze lecznicze napitki Jest wśród nich słynny francuski likier ziołowy Chartreuse, likier benedyktyński (na wszelkie dolegliwości) czyspecjał czeskich sąsiadów becherovka (na lepsze trawienie). Likier Chartreuse uchodzi za najlepszy wyróbtego rodzaju na świecie. Recepturę opracowali w XVII wieku mnisi klasztoru Kartuzów i ulepszali ją przez trzywieki. Zawiera ok. 130 ziół i jest nadal pilnie strzeona. Likier benedyktyński zaczęli wytwarzać benedyktyni w

XVI wieku. Miał on wzmacniać chorych braciszków. Obecnie jest wytwarzany w fabryce likieróww Fecamp. W jego skład wchodzi ok. 30 rónych ziół. Czeska becherovka te ma ju 200 lat. Produkowana jest w Karlowych Warach.

NA PRZEZIĘBIENIE Rozgrzewają, obniają gorączkę, działając napotnie, łagodzą kaszel i chrypkę. Niezastąpione zwłaszcza jesienią, w porze przeziębień.

Z czarnej porzeczkiPół kilograma dojrzałych owoców czarnej porzeczki myjemy, dokładnie osuszamy. Zalewamy litrem dinu,dodajemy 30 dag cukru, 1 dag sproszkowanego imbiru oraz posiekaną świeą skórkę z jednej dokładnieumytej cytryny. Odstawiamy na sześć tygodni w chłodne, ciemne miejsce, np. do piwnicy. Po tym czasie

filtrujemy płyn, a owoce mocno wyciskamy przez płótno. Nalewka skutecznie łagodzi chrypkę i bóle gardła.JAK STOSOWAĆ: Pić powoli trzy razy dziennie po małym kieliszku.

Dworska malinówka 1 kg świeych, dojrzałych malin zalewamy 1 l wódki ytniej, dodajemy 40 dag cukru, 2 g kory cynamonowej,3 goździki, 2 ziarenka pieprzu. Słój z płynem pozostawiamy przez pięć dni na słońcu. Filtrujemy, przelewamydo butelek. Leakujemy w piwnicy około jednego roku.JAK STOSOWAĆ: Mona pić samą albo dodać łykę stołową do pół szklanki ciepłej, przegotowanej wody ipopijać kilka razy dziennie.

Z owoców bzu czarnego Z pół kg dojrzałych owoców bzu czarnego robimy sok, dodajemy 0,1 litra soku z czarnej porzeczki, wlewamy 2kieliszki winiaku, wsypujemy 25 dag brunatnego cukru, 0,7 l wódki ytniej. Dokładnie mieszamy i odstawiamyna cztery tygodnie, filtrujemy.

JAK STOSOWAĆ: Łykę nalewki dwa razy dziennie między posiłkami.

Ksiąęca porzeczkówka Przepis pochodzi z 1876 roku! 1,5 kg rozgniecionych owoców czarnej porzeczki, 5 g owoców anyu, 2 goździki,25 dag cukru zalewamy litrem wódki, pozostawiamy na cztery tygodnie w ciepłym miejscu. Po tym czasie



19

filtrujemy przez lniane płótno i leakujemy ok. roku. Pomaga w bólach gardła, krtani, katarze.JAK STOSOWAĆ: Pić powoli 2–3 razy dziennie po małym kieliszku.

NA WZMOCNIENIE Pobudzają apetyt, dodają energii i sił, ogólnie wzmacniają. Idealne dla zmęczonych i rekonwalescentów.

Z marzanki wonnej Wiązkę młodych ususzonych pędów marzanki wonnej umieszczamy w butelce z szeroką szyjką, zalewamy 1litrem wódki ytniej, pozostawiamy na tydzień. Filtrujemy, dodajemy 20 dag cukru.JAK STOSOWAĆ: Łykę nalewki dwa razy dziennie między posiłkami.

Herbatówka Wymieszać 30 g herbaty czarnej, 0,3 g cynamonu, 0,3 g wanilii, 20 g rodzynek, 1 g skórki cytrynowej. Dodać20 dag brunatnego cukru, zalać 0,7 litra rumu. Odstawić na cztery tygodnie, po tym czasie przefiltrować,przelać do butelki.JAK STOSOWAĆ: Pić po małym kieliszku w stanach zmęczenia.

Z owoców dzikiej róy Pół kg owoców dzikiej róy umyć, osuszyć, usunąć pestki. Owoce zmiksować. Zalać 0,5 l białego wytrawnegowina i 0,5 l spirytusu. Z 1 kg cukru i 3 szkl. wody ugotować syrop. Gorący dodać do płynu. Wymieszać,odstawić na trzy tygodnie w ciepłe miejsce. Przefiltrować, przelać do butelek. Pozostawić w chłodnym iciemnym miejscu na pół roku.JAK STOSOWAĆ: Pić po 1–2 łyki stołowe dziennie.

NA SEN I NERWY Łagodzą stany nerwicowe, poprawiają złe samopoczucie, pomagają się wyciszyć i ułatwiają zaśnięcie.

Z melisy Z 30 dag cukru i 0,5 litra wody gotujemy syrop. Zalewamy nim 10 dag liści melisy. Pozostawiamy na dwa dni izalewamy 70% spirytusem (0,5 litra). Odstawiamy na kilka miesięcy. Po tym czasie filtrujemy. Doskonaleuspokaja, łagodzi lęki.JAK STOSOWAĆ: 1–2 kieliszki dziennie, pić powoli w stanach zdenerwowania lub na pół godziny przed snem.

Muszkatołówka Dwie gałki muszkatołowe rozdrabniamy, dodajemy niewielką ilość sproszkowanego anyu, koszyczkówrumianku, kardamonu, majeranku, melisy, goździków, cynamonu, wsypujemy 20 dag brunatnego cukru.Zalewamy litrem winiaku, odstawiamy na 6 tygodni, po tym czasie filtrujemy, przelewamy do butelek.Wycisza, działa nasennie, ale te przeciwdziała chandrze i pesymistycznemu nastrojowi.

JAK STOSOWAĆ: Pół kieliszka przed snem lub w stanach zdenerwowania.Z szafranu 50 g suchych lub 100 g świeych korzeni, 1 g szafranu, 24 g owoców kolendry, 2 g anyu. Korzeń dokładnieoczyszczamy, myjemy, osuszamy, rozdrabniamy. Wszystkie przyprawy, z wyjątkiem szafranu, zalewamyspirytusem (0,5 litra) i odstawiamy w ciemne miejsce na cztery dni. Szafran naley namoczyć osobno wkieliszku spirytusu o tej samej mocy. Z 4 kg cukru i 2 litrów wody sporządzamy syrop. Do gorącego wlewamypowoli, ciągle mieszając, 3,5 litra spirytusu oraz spirytus z namoczonych wcześniej przypraw. Dokładniemieszamy. Rozlewamy do butelek. Odstawiamy na 3 tygodnie.JAK STOSOWAĆ: 1–2 małe kieliszki dziennie: rano i po południu.

Lawendowa 20 pędów suszonej lawendy zalewamy litrem białego, wytrawnego wina, dodajemy 2 łyki octu winnego.Gotujemy na wolnym ogniu. Dodajemy 30 dag miodu i ponownie gotujemy przez 4 minuty. Przecedzamy,

wlewamy do butelek wypłukanych wódką.JAK STOSOWAĆ: Trzy razy dziennie po niewielkim kieliszku.

Ziołowy Benedictine Oryginalna receptura likieru, nadal trzymana w tajemnicy, składa się z ponad 30 rónych ziół. Oto przepis nauproszczoną domową wersję „benedyktynki. Mieszamy ze sobą po łyeczce suszonych ziół: arcydzięgla,melisy, mięty, cynamonu, goździków, tymianku, piołunu, majeranku. Zalewamy spirytusem (0,5 litra). Z 25dag cukru i 0,25 litra wody sporządzamy syrop, który wlewamy do spirytusu. Odstawiamy na godzinę. Po tymczasie dodajemy szczyptę kwiatu lawendy i szafranu. Odstawiamy na 15 min. Filtrujemy, rozlewamy dobutelek. Pozostawiamy w chłodzie na co najmniej 3 miesiące.JAK STOSOWAĆ: W razie potrzeby mały kieliszek, po jedzeniu.

NA OŁĄDEK

Efekty łakomstwa dobrze znamy: ból brzucha, wzdęcia, zgaga. Kieliszek smacznej nalewki po obfitym posiłkubędzie prawdziwym balsamem dla zmęczonego ołądka.

Jarzębinowa 0,5 kg dobrze przemarzniętych owoców jarzębiny sparzamy na sicie. Napełniamy trzy czwarte naczynia.



20

Zalewamy do pełna spirytusem, zamykamy. Pozostawiamy na słońcu lub ciepłym miejscu na dwa miesiące.Potem cedzimy i mierzymy płyn. Na kady litr dajemy 20–30 dag cukru. Z cukru i wody gotujemy gęstysyrop. Wlewamy powoli nalewkę do gorącego syropu, cały czas mieszając. Przykrywamy, studzimy. Zlewamydo butelek. Mona jej uywać natychmiast po zrobieniu.JAK STOSOWAĆ: W razie potrzeby pić po łyce stołowej nalewki wymieszanej z niewielką ilością wody.

Miętowa Przepis pochodzi z XIX w. 250 g świeych, zielonych liści mięty, 3 kwiaty muszkatołowe, świea skórka z jednej pomarańczy, sok z jednej cytryny, 1 litr winiaku. Łączymy wszystkie składniki i odstawiamy na 3tygodnie w ciepłe miejsce. Dodajemy 250 g cukru, przefiltrowujemy. Przelewamy do butelek.JAK STOSOWAĆ: Kilka kropli na łīyeczkę cukru w razie ataku kolki.

ołądkowa gorzka 10 dag świeej skórki pomarańczowej, 20 g owoców anyu, 15 g korzenia goryczki, 8 g ziela tysiącznika, 8 gziela drapacza, 1 kg cukru, 4 litry wódki ytniej. Wszystkie składniki łączymy w duej butli, dokładniemieszamy, by cukier całkowicie się rozpuścił. Pozostawiamy na tydzień. Filtrujemy, rozlewamy do butelek.JAK STOSOWAĆ: Niewielką ilość wypijamy po obfitym posiłku.

Na dziecięce przeziębienia Zwykłe przeziębienie trwa na ogół kilka dni i szybko mija. Warto wtedy przetrzymać malca w domu i podać mudomowy syrop lub napar z ziół, który ma działanie podobne do nalewki.

Syrop z malin: 1 kg malin, 1,5 kg cukru, 2 szklanki wody. Owoce przebrać, oczyścić, opłukać. Z wody i cukruzagotować syrop. Na wrzący wrzucić owoce, zagotować kilka razy, odstawić po kadym zagotowaniu.

Przecedzić, zlać do butelek. Dodawać do herbaty. Działa napotnie, obnia temperaturę.

Syrop z berberysu: 1 kg dojrzałych owoców, 1 kg cukru. Owoce przebrać, oczyścić, opłukać. Odcisnąć sok wsokowirówce. Wymieszać z cukrem, zagotować. Trzymać krótko na niewielkim ogniu. Gorący syrop zlać dobutelek, zamknąć. Podawać rozcieńczony z wodą w stanach podgorączkowych.

Syropki na kaszel i chrypkę Domowe syropki sporządzone według sprawdzonych przepisów naszych babć i mam na pewno nie zaszkodzą malcowi, a pomogą złagodzić dolegliwości. Kaszel, chrypka i ból gardła związane z jesiennymi infekcjamiznikną o wiele szybciej!

Cebulowy10 dag cebuli, 10 dag lipowego miodu. Cebulę ścieramy na tarce, dodajemy odrobinę wody, ogrzewamy do

wrzenia, wyciskamy przez gazę. Dodajemy miód, mieszamy. Podajemy po łyeczce co 3 godziny.Miodowy z chrzanem 10 dag utartego chrzanu, pół szklanki wody, miód sosnowy lub inny. Świeo utarty chrzan zalewamyprzegotowaną, letnią wodą. Odstawiamy na pół godziny w zamkniętym naczyniu. Przecedzamy, dodajemytaką samą ilość miodu, co płynu. Podajemy po łyeczce 3 razy dziennie.

Czosnkowy 2 główki czosnku, 2 cytryny, litr przegotowanej, ostudzonej wody. Czosnek obieramy i przepuszczamy przezpraskę. Zalewamy wodą, dodajemy sok z cytryn. Zamykamy naczynie i odstawiamy na 3 dni w ciemnemiejsce. Przecedzamy do butelki z ciemnego szkła. Podajemy 3 razy dziennie po łyeczce.

NalewkiMówiąc fachowo, nalewki to alkoholowe wyciągi z owoców, korzeni, kwiatów lub ziół zazwyczaj o 30–45procentowej zawartości alkoholu. To pyszny napój, a w medycynie ludowej take sprawdzony lek.

Historia nalewek

Nalewki powstały, gdy okazało się, e alkohol wzmacnia lecznicze działanie ziół – pierwsze nalewki podawanowięc jako leki. Na przełomie XV i XVI w alkohol przestał być medykamentem i stał się napitkiem. Wtedywłaśnie powstała we Włoszech pierwsza nalewka przeznaczona do zwykłej konsumpcji. Było to rosoglio,spirytus z olejkiem róanym. Szybko nalewki i likiery zyskały wielką popularność, a kady naród stworzyłcharakterystyczny dla siebie trunek.Do Polski moda na nalewki (lub kordiały, jak je niegdyś zwano) dotarła prawdopodobnie z Henrykiem

Walezym. Zaczęto je wyrabiać w bogatych domach z wódki zwanej okowitą. Ju wkrótce w apteczce kadegopolskiego dworku, szczególnie na Kresach, stało kilka gatunków nalewek. Receptury przekazywano sobie zpokolenia na pokolenie, często dopiero w testamencie. Nalewki te miały od 30% do 75% czystego alkoholu.Często zamiast zalewać owoce alkoholem, wieszano je nad nim, by naszedł ich aromatem, nie tracąc mocy.Czas od nalania okowity na owoce i zaszpuntowania beczki do pierwszego zlewu wahał się od trzech miesięcy



21

do trzech lat. Po rozlaniu nalewek do butelek czekano z pierwszą degustacją pół roku.Nalewki były jak wina: słodkie, wytrawne, półwytrawne, słabe i bardzo mocne, a gama smaków duobogatsza. Tak wiec układając menu przyjęcia proponowano na przykład kieliszek piołunówki na apetyt,wytrawnej morelówki do indyka, wiśniówki do pieczeni z dzika czy jelenia, tarniówki do pasztetu z zająca,nalewki z czarnej porzeczki do kaczki. Przyjęcia kończono deserami czyli fetami, do których podawano nalewkipółsłodkie i słodkie. Orzechówka nieomal ratowała ycie po przejedzeniu, a opowieści po polowaniu niemiałyby swojej siły wyrazu bez pucharu miodu litewskiego czy dereniówki. Có warte byłoby staropolskiebiesiadowanie bez nalewek.Nalewki, ze względu na swój mocny owocowy lub ziołowy aromat, bardzo chętnie pijane były take przezpanie, a kieliszek nalewki babuni pijany do kawy uprzyjemniał niejedno spotkanie towarzyskie.W dawnej Polsce z nalewkami były te związane liczne obyczaje. Jednym z nich było przygotowanie nalewki na

chrzciny dziecka, a podanie jej dopiero podczas jego wesela. Z kolei enicha kresowa, czyli nalewka naowocach dzikiej róy, nastawiana z zebranych owoców własnoręcznie przez młode dziewczęta, któreprzeistaczały się w panny na wydaniu. Gąsiorek z tą nalewką był znakiem dla kawalerów, e mogą juprzyjedać w konkury. Jeśli byli przychylnie witani, wówczas im ją podawano.

Rodzaje nalewek:

- owocowe (słodkie i wytrawne), np. ratafia, jagodzianka, dereniówka, jeynówka, morelówka, tarninówka,wiśniówka- korzenne, np. kardamonka, krambambula, imbirówka- ziołowe, np. benedyktynka, nalewka miętowa, listowka- miodowe, np. krupnik, wrzosówka ("miód z prądem"), nalewka miodowa- inne, np. kukułka, nalewka aptekarska, nalewka czekoladowa, lipóweczka.

Nalewki w staropolskiej medycynie ludowej

- malinówka, jałowcówka, sosnówka, orzechówka, listkówka porzeczkowa były podawane w przeziębieniach- jałowcówkę, nalewkę miętową, anyówkę stosowano w zaburzeniach przewodu pokarmowego- nalewka czosnkowa wzmacniała układ krąenia i podnosiła odporność- nalewka z dzikiego bzu zbijała gorączkęPorady dotyczące sporządzania nalewek

Nalewki sporządzane są przez zalanie składników alkoholem czyli proces maceracji. Po zlaniu następuje procesmaturacji czyli dojrzewania nalewki w butelkach na półkach w piwniczce czy spiarni. Macerację naleyprowadzić w cieple lub na słońcu, lecz dojrzewać nalewka powinna w chłodzie.Nalewki naley przechowywać w naczyniach z ciemnego szkła lub w ciemnym miejscu, aby nie straciły koloru.Nie powinno się zbyt długo trzymać owoców w zalewie, nalewka dojrzewa po zlaniu i zabutelkowaniu.

Smak słodkich nalewek bardzo poprawia dodatek soku lub startej skórki z cytryny. Nalewki owocowe monaaromatyzować na przykład wanilią, kardamonem, gałką muszkatołową, arcydzięglem, goździkami,cynamonem lub zielem angielskim.Cukier najlepiej dodawać w postaci gęstego syropu. Aby uzyskać nalewkę o wyszej zawartości alkoholu, nakoniec procesu mona dodać spirytusu, mona te robić nalewkę na sucho: wlać do słoja spirytus, nad nimrozpiąć gazę i połoyć na niej owoce (tak, eby nie dotykały spirytusu), po czym zakręcić słój tak, eby brzegigazy wystawały za zakrętkę. Dzięki krąeniu oparów spirytusu, nabierze on koloru i aromatu owoców, niemając z nimi bezpośredniego kontaktu. Tak robi się np. nalewkę ananasową.Nalewki pijemy w małych ilościach (w kieliszkach 20–40 ml) bo jest to napój do smakowania i spędzania czasuw miłym towarzystwie. W adnym wypadku nie powinien słuyć do tego, by się nim upić.Spotykane często w sklepach napoje o nazwie nalewka tak naprawdę z prawdziwymi nalewkami niewiele mają wspólnego i wytwarzane są w zupełnie inny sposób. Dlatego obecnie wielu wytwórców nalewek w Polsce mówio konieczności zastrzeenia nazwy nalewka dla tradycyjnych trunków, podobnie jak stało się z nazwą szampanwe Francji.

Nalewki są bardzo popularne ze względu na swój smak i aromat. W Polsce sporządzasię je od wieków. Najpopularniejsze są nalewki z owoców sezonowych. Oto kilkasprawdzonych przepisów na te wyśmienite trunki.

Wszyscy uwielbiamy truskawki, nalewka z nich zrobiona jest równie pyszna. Do zrobienia truskawkówki

potrzebujesz: 1 kg truskawek, ½ l spirytusu, 25 dag cukru, 1 limonkę. eby uzyskać wyborny trunek wybieraj

tylko świee i dojrzałe owoce. Dokładnie oczyść truskawki i włó je do słoika. Posyp je cukrem i odstaw na

jedną godzinę. Po tym czasie powinny one puścić sok. Następnie wlej spirytus zmieszany z ½ szklanki wody

(moe te być nierozcieńczona wódka 70%) i zamknij szczelnie słoik. Aby wymieszać składniki, delikatnie nim

poruszaj. Nalewkę trzeba odstawić na 6 tygodni. Po upływie tego czasu zlej alkohol do butelki. Następnie zpołowy limonki ściągnij skórkę a z całego owocu wyciśnij sok. Przelany przez sito sok i startą skórkę dodaj do

nalewki. Dokładnie wymieszaj i odstaw na dwa tygodnie. Gdy się sklaruje, zlej nalewkę i ją przefiltruj. Przelej

do butelek i dokładnie zakręć. Ta nalewka dojrzewa trzy miesiące.



22

A moe masz ochotę na nalewkę o łagodnym smaku, która dodatkowo dobrze rozgrzewa? Postaw na nalewkę

ze śliwek. Do jej przygotowania potrzebne ci będzie: 1 kg węgierek, 4 suszone śliwki, ½ l spirytusu, ½ l

wódki, 1 łyka rodzynek i ½ kg cukru. Uyj wyłącznie bardzo dojrzałych śliwek. Przed wrzuceniem ich do

słoika wypestkuj je, a następnie dodaj śliwki i rodzynki. Tak przygotowane owoce zalej wódką i spirytusem.

Odstaw na miesiąc. Po upływie tego czasu zlać nalew do butelek i zakorkować. Owoce zasyp cukrem i dodaj

pół szklanki wody i tak uzyskasz likier śliwkowy. Następnie wymieszaj i odstaw na dwa tygodnie. Nalewkę zlej

do butelek i dodaj do niej pół szklanki wódki. Obie wersje nalewki ze śliwek nie muszą dojrzewać.

Doskonała jest równie nalewka z wiśni. Jej składniki to: 1 kg wiśni, 1 l spirytusu, 600 ml wody, 3 dag cukru;

na syrop potrzebujesz: wiśni z nalewki i 10 dag cukru. Bardzo dojrzałe i soczyste owoce oczyść, wsyp do butli

i zasyp małą ilością cukru. W osobnym naczyniu zmieszaj 600 ml spirytusu z przegotowaną wodą i zalej tym

owoce. Odstaw butlę w ciemne miejsce na cztery tygodnie. Od czasu do czasu mieszaj nalewkę. Po 4

tygodniach dodaj resztę spirytusu, a następnie odstaw nalewkę na 3 miesiące. Po tym przefiltruj i zlej do

butelek, a następnie je dokładnie zakręć. Pozostawione wiśnie zasypać cukrem. Po jakimś czasie powstanie z

tego syrop, którym mona posłodzić nalewkę lub podawać, jako jej delikatną wersję. Jeśli zdecydujemy się

posłodzić tak tą nalewkę to nabierze ona brązowego koloru. Spróbuj zrobić te nalewki, są tanie i dosyć łatwe a

rezultaty są znakomite.

Porady w wytwarzaniu nalewek domowych

Do przyrządzania nalewek naley wykorzystywać wyłącznie rektyfikowany spirytus zakupiony wsklepie lub dobrze oczyszczony samogon o mocy powyej 80%.

Smak wszelkich słodkich nalewek i likierów poprawia dodatek soku cytrynowego i skórek zcytrusów, a do aromatyzowania owocowych trunków najczęściej uywa się wanilii, kardamonu,gałki muszkatołowej, korzenia arcydzięgla, goździków i ziela angielskiego i wielu innych przypraw.

Miód nadaje domowym trunkom charakterystyczny smak i aromat, wyraźnie je uszlachetnia.

Do nalewek i likierów cukier najczęściej dodaje się w postaci syropu (rozpuszczony wprzegotowanej i ostudzonej wodzie).

Większość nalewek samoistnie klaruje się w czasie dojrzewania, wytrąca się przy tym osad, któryopada na dno. Klarowny trunek naley delikatnie zlewać (najlepiej wykorzystując do tego rurkę), aosad przecedzić przez lejek z tworzywa wyłoony bawełnianą watą, kilkakrotnie złooną jałową gazą opatrunkową lub filtrem do ekspresu kawowego.

Nalewki na owocach zawierających duo pektyn (jabłka, gruszki) i te z dodatkiem miodu klarują się duo trudniej i czasami trzeba przefiltrować cały płyn. Jednak najbardziej kłopotliwe pod tymwzględem są nalewki przygotowywane z dodatkiem mleka. Pod wpływem alkoholu często wytrąca

się w nich gruba warstwa "serka". Naley więc najpierw delikatnie zlać lub ściągnąć rurką płyn zponad osadu, a resztę nalewki przelać przez sitko wyłoone bibułą filtracyjną lub podwójniezłooną warstwą papierowych ręczników. Jeśli to nie pomoe i nalewka nadal pozostaje mętna,naley ją przesączyć przez lejek wyłoony warstwą bawełnianej waty.

Nalewki najlepiej przechowywać w butelkach z ciemnego szkła, gdy pod wpływem światła mogą zmienić kolor. Jeśli jednak uywamy jasnych butelek, koniecznie naley przechowywać nalewki wciemnym miejscu najlepiej w chłodnej piwnicy.

Jeśli przepis wymaga przyrumienienia miodu, naley do tego uywać wyłącznie naczyńemaliowanych lub ze szlachetnej stali, nie wolno korzystać z naczyń aluminiowych.

Do nalewek powinniśmy dodawać owoce wyłącznie dojrzałe i soczyste wcześniej osączone wodą,wszystkie listki i kawałki drewniane naley przebrać i wyrzucić.

Wszelkiego rodzaju nalewki prawdziwego smaku i aromatu nabierają po roku (co najmniej)leakowania w chłodnym i zaciemnionym miejscu. Dopiero po tym czasie mona się nimi cieszyć.



23

Jak zacząć?Co potrzebujemy?

W warunkach domowych do wyrobu nalewek i likierów nie potrzebujemy specjalistycznego sprzętu.Większość potrzebnych rzeczy znajdziemy w prawie kadej kuchni. Poniej lista tych najbardziejprzydatnych:

• Due słoje z bezbarwnego szkła, najlepiej o pojemności 1l i więcej• Naczynie kuchenne ze skalą (np. miska, miarka) do dokładnego odmierzania objętości•

Lejek, najlepiej z sitkiem• Węyki do zlewania klarownej nalewki znad wytrąconego osadu (ewentualnie bardzo dua

strzykawka)• Filtry do kawy, ręczniki papierowe i gaza do filtrowania (dobrze tę funkcję spełniają równie

płatki kosmetyczne)• Butelki i karafki do zlewania odfiltrowanych alkoholi

Praktyczne porady

• Nasze przepisy to przemyślane propozycje, dzięki którym unikniecie powaniejszych błędów.Są one świetnym punktem wyjścia do poszukiwania nalewek i likierów skomponowanychwedle swojego smaku. Zebraliśmy je wykorzystując prasę, internet oraz literaturę tematu.

Wiele z naszych przepisów otrzymaliśmy od rodziny, przyjaciół oraz znajomych, za cowszystkim im bardzo dziękujemy!• Nalewek i likerów nie robimy z owoców zepsytych, nadgniłych czy niedojrzałych.• Owoce zalewamy alkoholem o mocy 70% (spirtus z wodą w proporcjach 1:0,33 lub spirytus

z wódką wymieszany w proporacjach 1:1)• Dla większości owoców maceracja, czyli moczenie owoców w alkoholu, powinna trwać co

najmniej 2 tygodnie, jeśli potrząsamy zawartością słoja. Jeśli nie potrząsamy słojem tomaceracja powinna trwać około 3-4 tygodni. Macerację prowadzimy w szczelnie zamkniętymsłoju lub gąsiorze, w ciepłym pomieszczeniu lub na słońcu (doskonałym miejscem jestnasłoneczniony parapet)

• Do wyrobu nalewek powinniśmy uywać wody najwyszej jakości, najlepiej źródlanej lubmineralnej.

• Smak nalewki moemy wzbogacić dodając laski wanilii, ziele angielskie, kardamon, goździki,korę cynamonu, gałkę muszkatołową, miętę lub wiórki dębowe.• W czasie dojrzewania nalewki samoczynnie klarują się, a osad który się wytrąca opada na

dno. Bedziemy mieli mniej do filtrowania, jeśli ostronie zlejemy (wykorzystując giętką,plastikową rurkę o niewielkiej średnicy) przejrzystą warstwę alkoholu znad osadu.

• Uszlachetnić nalewki moemy dodając miód zamiast syropu cukrowego. Nam najlepiejsmakują te z dodatkiem miodu gryczanego, ale mona eksperymentować z innymi miodami,na przykład wrzosowym, akacjowym czy lipowym.

• Po zlaniu i przefiltrowaniu nalewki rozlewamy do butelek i karafeki przechowujemy szczelnie zamknięte w chłodnym, suchym i ciemnym miejscu, aby nalewkanie straciła koloru.

• Im dłuszy czas dojrzewania, tym lepiej dla nalewki!



24

Aroniówka

Składniki nalewki:

1 kilogram dojrzałych, umytych i osuszonych owoców aronii

0,5 kilograma cukru

1 laska wanilii

1,5 litra spirytusu 70%

Sposób przygotowania:

1. Owoce aronii wsypujemy do duego słoja, zasypujemy cukrem, dodajemy przyprawy i zalewamyalkoholem.

2. Macerujemy w ciepłym miejscu przez 2 tygodnie i co 2-3 dni potrząsamy słojem.

3. Po dwóch tygodniach filtrujemy i rozlewamy do butelek.

4. Aroniówka powinna dojrzewać przez co najmniej 3 miesiące.

Dla wzbogacenia smaku mona dodać kawałek korzenia imbiru i/lub korycynamonu.

Brzoskwiniowa

Składniki nalewki:

1,5 kilograma dojrzałych brzoskwiń

2 szklanki cukru

0,5 litra wody

łyka soku z cytryny

2 litry alkoholu 70%


1. Brzoskwinie pestkujemy, dzielimy na ósemki, wkładamy do słoja i zalewamy alkoholem.

2. Słój odstawiamy na 2 miesiące i co kilka dni nim potrząsamy.



25

3. Po 2 miesiącach rozpuszczamy w wodzie cukier i dodajemy sok z cytryny.

4. Do jeszcze ciepłego syropu cukrowego wlewamy nalew z brzoskwiń i całość odstawiamy na 3miesiące.

5. Po tym czasie nalewkę filtrujemy i rozlewamy w butelki.

Cytrynówka z miodem

Składniki nalewki:

10 cytryn4-5 łyek miodu


3 łyki cukru


1. Wyciskamy sok z cytryn, podgrzewamy go i rozpuszczamy w nim cukier i miód.

2. Wlewamy do słoja, uzupełniamy do 0,5 litra wodą i dodajemy cienko skrojone skórki (bezalbedo) z dwóch cytryn.

3. Po ostygnięciu dolewamy spirytus i odstawiamy szczelnie zamknięte.

4. Po tygodniu filtrujemy i zlewamy do butelki.

5. Cytrynówka jest gotowa do konsumpcji!

Cytrynówka

Składniki nalewki:

1 litr spirytusu1,5 litra wody

6 cytryn



26

3 szklanki cukru


1. Cukier rozpuszczamy w wodzie, którą następnie studzimy.

2. Dodajemy spirytus oraz 5 cytryn obranych ze skórki i pokrojonych w plasterki.

3. Jedną nieobraną cytrynę szczególnie dobrze myjemy, a następnie kroimy na pół, usuwamypestki i dodajemy do reszty.

4. Pozostawiamy pod przykryciem na co najmniej 3-4 dni.

5. Wyciskamy sok z cytryn przez gazę i przecedzoną nalewkę przelewamy do butelki

Dereniówka

Składniki nalewki:

1 kilogram owoców derenia

1 kilogram cukru

0,5 litra wody

1 litr spirytusu 70%


1. Owoce wrzucamy do słoja, zalewamy spirytusem i odstawiamy na miesiąc.

2. Po miesiącu nalew zlewamy.

3. Przygotowujemy syrop z pół litra wody i kilograma cukru.

4. Ciepłym syropem zalewamy owoce i sodstawiamy słój na dwa tygodnie, co 2-3 dni nimpotrząsając.

5. Po dwóch tygodniach zlewamy syrop i wyciskamy owoce.

6. Syrop łączymy z nalewem i odstawiamy na miesiąc do sklarowania.

7. Po miesiącu filtrujemy i odstawiamy nalewkę na pół roku, aby leakowała



27

Farmaceutów

Składniki nalewki:

1 kilogram cytryn

0,5 kilograma cukru

1 litr mleka



1. Cytryny myjemy i obieramy ze skórki oraz albedo (białe)

2. Skórkę z jednej cytryny czyścimy z albedo i pozostawiamy

3. Cytryny kroimy i dokładnie oczyszczamy z pestek

4. Cytryny, skórkę z cytryny, cukier i mleko wkładamy do słoja i zalewamy spirytusem

5. Słój zamykamy i odstawiamy w ciemne miejsce na miesiąc, potrząsając nim co 2-3 dni

6. Po miesiącu nalewkę dokładnie filtrujemy, a następnie rozlewamy do butelek

Gruszkówka

Składniki nalewki:

1 kilogram dojrzałych gruszek

szklanka cukru


0,5 litra wody




28

1. Dojrzałe soczyste gruszki (najlepiej odmiany Konferencja) myjemy i obieramy.

2. Następnie kroimy gruszki na niewielkie kawałki i wkładamy do słoja.

3. Rozpuszczamy w wodzie cukier, studzimy wodę i dolewamy spirytus.

4. Zalewamy mieszaniną gruszki i odstawiamy na trzy miesiące.

5. Po tym czasie filtrujemy, rozlewamy w butelki i znów odstawiamy do leakowania na trzymiesiące.

Dla wzbogacenia smaku mona dodać kawałek kory cynamonu oraz odrobinęrumu.

Jałowcówka

Składniki nalewki:

pół szklanki jałowca

0,5 kilograma cukru

0,5 litra wody



1. Jałowiec tłuczemy na miazgę, zalewamy spirytusem i 0,25l wody, a następnie odstawiamy natydzień.2. Po tygodniu zagotowujemy wodę (0,25l) i rozpuszczamy w niej cukier.3. Odfiltrowany nalew spirytusowy łączymy z syropem cukrowym i dokładnie mieszamy.4. Odstawiamy na 2-3 miesiące, a następnie przelewamy do karafek.

Jeynowa

Składniki nalewki:

1 kilogram jeyn

szklanka cukru



29

4 goździki

kawałek kory cynamonu

pół laski wanilii

1 litr wódki 40%

1 litr alkoholu 70%


1. Jeyny zasypujemy cukrem i odstawiamy na 2 tygodnie, często poruszając słojem.

2. Po puszczeniu soku jeyny lekko rozgniatamy, zalewamy alkoholem, dodajemy goździki, wanilię,cynamon i odstawiamy na miesiąc.

3. Po miesiącu jeyny odciskamy, nalew filtrujemy, rozlewamy w butelki i odstawiamy na pół roku.

Dla wzbogacenia smaku moemy dodać 100 ml rumu lub winiaku.

Malinówka

Składniki nalewki:

2 kg malin

70 dag cukru

0,5 l spirytusu

0,5 l wódki


1. Maliny przesypujemy cukrem i czekamy a puszczą sok

2. Następnie zalewamy spirytusem na tydzień

3. Po tygodniu zalewamy wódką i odstawiamy na trzy tygodnie

4. Filtrujemy i zlewamy do butelek

5. Nalewka jest najlepsza po 6 miesiącach od zlania do butelek

Zmiksowane malin mona dodawać do herbaty, ciast i lodów



30

Miętowa

Składniki nalewki:

szklanka świeych liści mięty

10 dag cukru

100 ml wody

1 litr wódki 40%


1. Miętę zalewamy wódką i odstawiamy na 10 dni w ciemne miejsce.

2. Następnie przygotowujemy syrop z wody i cukru.

3. Liście odciskamy, a zlany nalew dodajemy do przestudzonego syropu cukrowego.

4. Filtrujemy, rozlewamy do butelek i moemy cieszyć się tą orzeźwiającą nalewką.

Słodkość i moc nalewki moemy regulować według własnego uznania. Nalewka jest doskonała z latem wraz z wodą, lodem i plasterkiem cytryny.

Orzechówka na miodzie

Składniki nalewki:

6 zielonych orzechów włoskich

0,5 litra wódki 40%

250 gram miodu wielokwiatowego

4-5 goździków





31

1. Orzechy myjemy, kroimy w kostkę i razem z przyprawami zalewamy na miesiąc, co kilka dniwstrząsając słojem.

2. Po miesiącu nalew zlewamy do innego naczynia, a orzechy zalewamy miodem i odsstawiamy namiesiąc.

3. Po tym czasie łączymy syrop z orzechów z nalewem.

4. Po tygodniu filtrujemy i przelewamy do butelek.

5. Orzechówkę odstawić w chłodne miejsce na co najmniej 3 miesiące, aby dojrzała.

Przy krojeniu orzechów warto załoyć rękawiczki!

Orzechówka wytrawna

Składniki nalewki:

10-12 zielonych orzechów włoskich

4 szklanki wódki

pół szklanki spirytusu

3 łyki cukru białego


1. Orzechy myjemy, kroimy na plasterki, wrzucamy do słoja i zalewamy alkoholem.

2. Odstawiamy w ciepłe miejsce na miesiąc i co kilka dni potrząsamy słojem.

3. Po miesiącu zlewamy nalew i zasypujemy orzechy cukrem.

4. Po kilku dniach, kiedy cukier się rozpuści zlewamy syrop i łączymy z nalewem.

5. Po 2 dniach filtrujemy i rozlewamy do butelek.




32

Pigwówka

Składniki nalewki:

1 kg dojrzałych owoców pigwowca

0,5 kilograma cukru


0,5 litra wódki 40%


1. Owoce pigwowca myjemy, usuwamy gniazda nasienne i kroimy w kostkę.

2. Zalewamy spirytusem zmieszanym z wódką na miesiąc i co kilka dni potrząsamy słojem.

3. Po miesiącu zlewamy nalew, a owoce zasypujemy cukrem.

4. Co kilka dni mieszamy, a cukier całkowicie się rozpuści.

5. Powstały syrop łączymy z nalewem.

6. Nalewka długo się klaruje i dojrzewa co najmniej 3 miesiące.

Nalewkę mona zrobić zarówno z owoców pigwowca jak i pigwy. Polecamypigwowca, bo według nas wtedy nalewka jest bardziej aromatyczna.

Pigwówka na miodzie

Składniki nalewki:

1 kg dojrzałych owoców pigwowca

2 szklanki miodu lipowegogrubszy plasterek świeego imbiru




33

4-5 goździków

2 szklanki spirytusu 95%

4 szklanki wódki 40%


1. Owoce pigwowca myjemy, usuwamy pestki, kroimy w kostkę i wrzucamy do słoja.

2. Wlewamy miód oraz wódkę i dodajemy goździki, ckorę cynamonu oraz obrany i pokrojony imbir.

3. Zamknięty słój odstawiamy w ciemne miejsce na tydzień.

4. Po tygodniu dolewamy spirytus, zamykamy słój i odstawiamy na miesiąc.

5. Powstały syrop łączymy z nalewem.

6. Po miesiącu zlewamy, filtrujemy i rozlewamy do butelek.

Nalewkę mona zrobić zarówno z owoców pigwowca jak i pigwy. Polecamypigwowca, bo według nas wtedy nalewka jest bardziej aromatyczna.

Ratafia

Składniki nalewki:

róne owoce według upodobania (truskawki, wiśnie, czereśnie, maliny, śliwki, porzeczki, gruszki, jabłka, morele, brzoskwinie, jeyny, winogrona i inne)

cukier

alkohol 70%


1. Produkcję ratafii rozpoczynamy zwykle w maju, kiedy pojawiają się pierwsze owoce sezonowe(truskawki), a kończymy późna jesienią.

2. W bardzo duym słoju lub balonie z szeroką szyjką układamy podobną ilość owoców i zalewamyalkoholem, tak aby owoce nie wystawały.

3. Po dodaniu do słoja ostatnich owoców, macerujemy całość jeszcze przez miesiąc.

4. Po tym czasie nalew zlewamy, a owoce zasypujemy cukrem, potrząsając co jakiś czas słojem, ado jego całkowitego rozpuszczenia.

5. Komponujemy smak łącząc nalew z syropem według uznania.



34

6. Ratafię odstawiamy na 3-4 dni, następnie filtrujemy, rozlewamy w butelki i wynosimy w chłodnemiejsce na pół roku.

Naley pamiętać, aby owoce zawsze były przykryte alkoholem.

Śliwkowa wytrawna

Składniki nalewki:

1 kilogram śliwek węgierek

0,5 litra spirytusu

0,5 litra wódki


1. Śliwki pestkujemy, zalewamy alkoholem i odstawiamy w ciemne miejsce na 4 miesiące (lubdłuej).

2. Po tym czasie zlewamy, filtrujemy, rozlewamy w butelki i odstawiamy do piwniczki na jakieś półroku.

Śliwkowa słodka

Składniki nalewki:

1 kilogram śliwek węgierek

0,5 litra spirytusu

0,5 litra wódki

30-50 dekagramów cukru


1. Śliwki pestkujemy, zalewamy alkoholem i odstawiamy w ciemne miejsce na cztery miesiące (lub

dłuej).

2. Po tym czasie zlewamy nalew i zasypujemy cukrem.



35

3. Przez dwa tygodnie potrząsamy słojem, aby cukier się rozpuścił.

4. Następnie syrop zlewamy i łączymy z nalewem.

5. Po 3 miesiącach filtrujemy, rozlewamy w butelki i odstawiamy do piwniczki na jakieś pół roku.

Razem z cukrem moemy dodać według uznania przyprawy takie jak goździki,kora cynamonu, laskę wanilii czy owoce kardamonu.

Truskawkowa na miodzie

Składniki nalewki:

1 kilogram świeych, nieduych i aromatycznych truskawek


2 szklanki miodu płynnego


1. Odszypułkowane truskawki wrzucamy do słoja i zalewamy spirytusem 70%.

2. Słój odstawiamy w ciepłe miejsce na 4-6 tygodni.

3. Po tym czasie zlewamy ze słoja alkohol do innego naczynia, a owoce zalewamy płynnymmiodem.

4. Przez dwa tygodnie co dwa, trzy dni mieszamy owoce.

5. Po rozpuszczeniu miodu zlewamy syrop i łączymy z nalewem spirytusowym.

6. Czekamy około tygodnia, a następnie filtrujemy i rozlewamy do butelek czy karafek.

Nasiąknięte alkoholem truskawki mona wykorzystać do ciast, deserów albolodów.

Wiśniówka



36

Składniki nalewki:

1,5 kilograma wiśni (10% zostawiamy z pestkami, resztę drylujemy)

1 szklanka cukru

1 szklanka wody

pół laski wanilii rozciętej wzdłu

1 litr alkoholu 70%


1. Wiśnie wkładamy do słoja, dodajemy wanilię, zalewamy alkoholem i odstawiamy na miesiąc.

2. Następnie nalew zlewamy i odciskamy wiśnie.

3. Przygotowujemy syrop z wody i cukru.

4. Do jeszcze ciepłego syropu wlewamy nalew wiśniowy, mieszamy płyny i odstawiamy na 3miesiące w chłodne miejsce.

5. Po 3 miesiącach filtrujemy i rozlewamy w butelki.

6. Wiśniówka jest najlepsza po minimum półrocznym leakowaniu.

Z czarnych porzeczek

Składniki nalewki:

1 kilogram dojrzałych czarnych porzeczek

400 gram miodu (słoik)


0,5 litra wody


1. Umyte i osuszone czarne porzeczki wsypujemy do słoja, lekko rozgniatamy i zalewamy miodem.

2. Zostawiamy na dwa tygodnie i codziennie potrząsamy słojem, aby miód się rozpuścił.

3. Wlewamy do słoja spirytus i odstawiamy na 6 tygodni.

4. Zlewamy nalew, porzeczki odciskamy i łączymy obydwa płyny.

5. Pozostałe w słoju porzeczki zalewamy wodą i odstawiamy na 5 dni, dwa razy dziennie mieszając.

6. Odciskamy porzeczki, łączymy płyn z nalewem i odstawiamy wszystko na 3 miesiące.



37

7. Po tym czasie filtrujemy nalewkę, rozlewamy w butelki i odstawiamy na pół roku.

LIKIERY

Ajerkoniak

Składniki ajerkoniaku:

6 ółtek szklanka cukru

puszka mleka skondensowanego niesłodzonego

torebka cukru waniliowego

szklanka spirytusu


1. Miksujemy ółtka, cukier i cukier waniliowy na jednolitą masę.

2. Następnie powoli dodajemy mleko, cały czas miksując.

3. Teraz bardzo powoli dolewamy spirytus, cały czas miksujemy.

4. Gotowy ajerkoniak przelewamy do karafki. Jest gotowy do picia, choć najlepiej, aby postałtydzień lub dwa.

Tydzień przed przygotowaniem likieru moemy zalać pół laski wanilii spirytusem, jesli nie chcemy korzystać z cukru waniliowego.

Dla wzbogacenia smaku moemy dodać do sirytusu kieliszek koniaku. Jeśli po jakimś czasie ajerkoniak się rozwarstwia to trzeba go wymieszać.

Amaretto

Składniki likieru:

szklanka posiekanych migdałów



38

laska wanilii

2 szklanki białego cukru

szklanka brązowego cukru

2 szklanki spirytusu 95%

2 szklanki wody


1. Migdały i przekrojoną laskę wanilii wrzucamy do słoja.

2. Z wody, cukru białego i brązowego gotujemy syrop, który następnie studzimy.

3. Syrop dodajemy do spirytusu i wszystko wlewamy do słoja.

4. Odstawiamy słój na miesiąc i co 2-3 dni nim potrząsamy.

5. Po miesiącu filtrujemy, rozlewamy do butelek i odstawiamy na pół roku.

Likier cytrynowy

Składniki likieru:

2 cytryny

1 kilogram cukru

1 litr spirytusu

1 litr wody


1. Obieramy cytryny ze skórek (cienko, bez albedo).

2. Wrzucamy skórki do słoja, zalewamy spirytusem i odstawiamy na 3 dni.

3. Po trzech dniach wyjmujemy skórki cytryn z nalewu spirytusowego.

4. Gotujemy syrop z wody i cukru i po ostudzeniu mieszamy ze spirytusem.

5. Po dwóch dniach filtrujemy i rozlewamy do butelek.

6. Likier jest najlepszy, kiedy postoi minimum 3 tygodnie.



39

Likier kokosowy (malibu)

Składniki likieru:

20 dag wiórków kokosowych

250 ml spirytusu (ewentualnie 500 ml wódki)

1 puszka mleka skondensowanego niesłodzonego

1 puszka mleka skondensowanego słodzonego


1. Zalewamy wiórki alkoholem i odstawiamy na 3-4 dni.

2. Miksujemy 2 rodzaje mleka i powoli dodajemy przecedzony przez sitko alkohol.

3. Przelewamy do karafki i odstawiamy do lodówki na 2-3 dni.

Likier orzechowy

Składniki nalewki:

0,5 kilograma zielonych orzechów włoskich3 gorzkie migdały

8-10 goździków


0,5 kilograma cukru

2 szklanki wody



1. Umyte orzechy kroimy w grube plastry i wrzucamy do słoja razem z cynamonem i goździkami.

2. Mieszamy spirytus ze szklanką wody mineralnej i zalewamy mieszaniną słój, ktory odstawiamyna miesiąc.



40

3. Codziennie potrząsamy słojem.

4. Po miesiącu zlewamy nalew.

5. W większym garnku gotujemy syrop ze szklanki wody i cukru, szumujemy i zdejmujemy z ognia.

6. Do gorącego syropu dodajemy, cały czas mieszając, nalew.

7. Po ostygnięciu liker filtrujemy, rozlewamy do butelek i odstawiamy na rok w chłodnym miejscu.


Likier czekoladowy

Składniki likieru:

1 puszka mleka skondensowanego kakaowego

0,7 litra wódki

1/4 tabliczki gorzkiej czekolady 70%

6 łyek gorącej wody


1. Puszkę gotujemy w wodzie przez 3 godziny, a potem ją studzimy.

2. Dodajemy alkohol do mleka, które cały czas miksujemy, a do uzyskania odpowiedniejkonsystencji.

3. Czekoladę rozpuszczamy w gorącej wodzie i dodajemy do mleka z alkoholem.

4. Całość miksujemy, a następnie rozlewamy do butelek.

5. Likierem mona się delektować po 24 godzinach.

Likier kawowy

Składniki likieru:



41

250 g mielonej kawy

1-2 laski wanilii

4-6 szklanek cukru

2 litry wody

4 szklanki spirytusu (mona dodać dla smaku szklankę ciemnego rumu)


1. Zalewamy kawę wrzątkiem i odstawiamy na kilka godzin.

2. Przecedzamy przez gazę i dodajemy wg uznania cukier i wanilię.

3. Gotujemy syrop i doprowadzamy całość do wrzenia.

4. Do przestudzonego i odszumowanego syropu dodajemy alkohol.

5. Przelewamy wszystko do szklanego naczynia i po 1-2 dniach filtrujemy.

6. Rozlewamy do butelek. Likier jest najlepszy po pół roku!

Likier truskawkowy

Składniki likieru:

1,2kg świeych, małych i dojrzałych truskawek

1kg cukru

1l brandy, rumu lub wódki


1. Odszypułkowane truskawki wrzucamy do słoja i przesypujemy warstwowo cukrem.

2. Wlewamy powoli alkohol, szczelnie zakręcamy słój i odstawiamy na 3 miesiące w ciemnemiejsce.

3. Po 3 miesiącach zlewamy do butelek lub karafek.

Nasiąknięte alkoholem truskawki mona wykorzystać do ciast, deserów albolodów.



42

Baileys

Składniki likieru:

puszka skondensowanego mleka słodzonego

150 ml whisky

150 ml wódki

1 łyeczka kawy rozpuszczalnej (opcjonalnie)

kilka kostek rozpuszczonej gorzkiej czekolady (opcjonalnie)


1. Puszkę skondensowanego mleka słodzonego przykrytą w całości wodą, gotujemy na wolnymogniu (woda powinna lekko bulgotać) przez 1,5 godziny.

2. Schłodzoną puszkę otwieramy i jej zawartość dokładnie miksujemy w naczyniu, dolewając powolialkohol.

3. Dla smaku moemy dodać łyeczkę kawy rozpuszczalnej lub/i rozpuszczoną czekoladę.

4. Likier nadaje się do picia zaraz po zrobieniu!

Zamiast whisky i wódki moemy dodać samą whisky albo rum.

Limoncello

jest bardzo popularnym we Włoszech cytrynowym likierem. Schłodzone świetnie orzeźwia w letnie dni.Doskonałe po posiłku i o aperitif.

Składniki:15 cytryn750 ml czystej wódkicztery szklanki cukru5 szklanek wodyOpis przygotowania: 30 min. + 2 miesiąceCytryny dokładnie umyj, osusz, po czym zetrzyj je na tarce, ale tylko wierzchnią wartswę skórki. Startą cytrynę włó do gąsiora, zalej ją wódką i odstaw naczynie w ciemne i ciepłe miejsce na miesiąc. Po tym czasiezagotuj w garnku syrop z cukru i wody, wymieszaj z destylatem i odstaw na kolejny miesiąc.



43

Orzechówka

Najwyborniejszą nalewkę z zielonych orzechów włoskich robi się z niedojrzałych owoców zrywanychwłaśnie teraz, „w okolicach” świętego Jana. Wiele jednak przepisów zaleca take owoce zbierane naprzełomie lipca i sierpnia.

Według powszechnego przekonania orzechówka łagodzi dolegliwości gastrycznei rozgrzewa. Znakomity lekarz, Marcin Siennik, w Herbarzu czyli zielniku ... z 1568 roku, twierdził:Wódka z orzechów włoskich, nie tylko od powietrza broni, ale te wodnice nowe i stare rozpędza.Mój dziadek Władysław, cieśla kolejowy w Skierniewicach w porze letniej zawsze trzymał w kuchni,na duym, czarnym kredensie litrowe butle po wódce, zatykane korkami, pełne nalewek zorzechów, wiśni, malin.

Receptur na orzechówki jest co nie miara. Rozmaite polecają ilości orzechów, rozmaite sposoby ichrozdrabniania, rozmaitymi alkoholami nakazują zalewać: spirytusem albo wódką. Ja do wszelkichnalewek preferuję raczej wódkę: 40º- 45º. Jedni znawcy zalecają wystawianie słoja z maceratemna słońce, inni – przeciwnie - radzą schować go w ciemne miejsce. Nastaw, pokazany na zdjęciu,na zaledwie dwa dni. Trzymamy go w kuchni, na ladzie.

Mona o orzechówki dodawać najróniejsze składniki zapachowe; skórkę cytrynową, koręcynamonową, goździki, melisę, płatki róy. Mona ją przyrządzać jako nalewkę wytrawną albosłodką, a dosładzaną cukrem, cukrem trzcinowym albo miodem. Z ogromnej liczny przepisówwybraliśmy dwa. Drugi daje sporą ilość trunku, ale proporcje ingrediencji zawsze monazmniejszyć.

Orzechówka I

25 zielonych orzechów zebranych przed 24 czerwca, 1,5 szklanki cukru, garść płatków róycukrowej, skórka otarta z duej cytryny, kawałek kory cynamonowca, 1/4 l spirytusu.Owoce ponakłuwać wykałaczką, zalać syropem zagotowanym z 1 szklanki wody i cukru, dodaćpłatki róy i przyprawy, wlać spirytus. Postawić na słońce, na 2 miesiące. Przefiltrować, przelać dobutelek.

Orzechówka II

1,5 kg orzechów o miękkiej łupinie i skorupie, zbieranych na przełomie lipca i sierpnia, 3,25 lspirytusu 70 proc., 2 kg cukru.

Owoce umyć, osączyć, pokroić, umieścić w gąsiorze, zalać spirytusem, odstawić na 4 tygodnie w

ciemne miejsce. Po tym okresie zlać klarowny, ciemnobrunatny nalew do osobnego gąsiorka, apozostałe orzechy zasypać cukrem i pozostawić do momentu, a cukier zupełnie się rozpuści.Wytworzony syrop cukrowy zlać, przefiltrować. Oba płyny połączyć, starannie wymieszać,ewentualnie rozcieńczyć nieco przegotowaną, ostudzoną wodą, rozlać do butelek, szczelniezamknąć. Odstawić dla dojrzewania na 3 – 4 miesiące.



44

PRZEPISY STAROPOLSKIE

Nalewka z aronireceptura 1 1 kg dojrzałych owoców aronii, 1 /2L spirytusu (90%), 1 /2L czystej wódki, 1 /2 laskiwanil i i, 4-5 goździków, 1 /2 kg cukru, kawałek kory cynamonowej lub szczyptamielonego cynamonu, skórka z 1 cytryny,skórka z 1 pomarańczyreceptura 2 1 kg aronii, 1 /2kg cukru 11 /2L spirytusu 50%, 1 laska wanil i i, kawałek suszonego

imbiru.receptura 3 1kg owoców aronii, 2L wody,200g liści wiśni, 1 /2kg cukru, sok z 1 /2 cytryny, 1Lspirytusu (lub pół na pół z wódką)

Przepisy na nalewkę z aroni

receptura 1 Owoce umyć i osuszyć a następnie przełoyć do niewielkiego gąsiorka i ugnieść.Wanilię i skórkę cytrusową drobno posiekać lub utrzeć i wymieszać z owocami aronii.Spirytus wymieszać z wódką po czym zalać owoce alkoholem i przechowywać wciepłym miejscu co najmniej przez miesiąc. Po tym czasie nalewkę z aronii zlać do

innego naczynia, a pozostałe w gąsiorze owoce zasypać cukrem i wymieszać,energicznie potrząsając. Tak przygotowany nowy zaczyn na nalewkę z aronii naley ponownie odstawić w ciepłe miejsce i codziennie potrząsać naczyniem docałkowitego rozpuszczenia się cukru. Syrop zalać znad osadu przefi ltrowując orazwyciskając owoce przez bawełnianą szmatkę i połączyć z poprzednio zlaną nalewką.Pozyskaną nalewkę z aronii naley przefi ltrować przez gazę i przelać do butelek.Pokilku miesiącach leakowania i dojrzewania w ciemnym i chłodnym miejscu nalewkaz aronii osiąga pełnię smaku.

receptura 2 Dojrzałe owoce aronii umyć, dodać cukier i przyprawy. Zaczyn zalać spirytusem imacerować w ciepłym miejscu 2 tygodnie, co kilka dni wstrząsając naczyniem. Po

tym czasie przefi ltrować i przelać do butelek. Nalewka z aronii przygotowana tymsposobem powinna dojrzewać co najmniej przez 3 miesiące.

receptura 3 Owoce aronii wrzucić do 2 l itrów wody, dodać liście wiśni i gotować ok 30 minut.Pozostawić do wystygnięcia. Na drugi dzień dodać 1/2 kg cukru, sok z 1/2 cytryny izagotować. Wystudzić i dodać alkohol. Odcedzić i przelać do butelek. Odstawić wchłodne, najlepiej ciemne miejsce na 3-4 miesiące.

Nalewka z aronii a zdrowie

O leczniczym działaniu aronii wiedzą chyba wszyscy. Nalewka z aronii pita z

umiarem znakomicie wpływa na serce, pomaga na nadciśnienie, krąenie (zimnestopy i ręce) wzmocnienie naczyń krwionośnych, hemoroidy.



45

Aronia to znakomity antyoksydant, neutralizuje wolne rodniki, działaprzeciwstarzeniowo, Zawiera duo antocyjanów, garbników, pektyn, witamin (C i P)oraz soli mineralnych (potas, elazo, wapń, fosfor, jod, magnez)Owoce Aronii zalecane są na:

• uelastycznienie i zwiększenie przepustowości naczyń krwionośnych,• normalizację ciśnienia krwi• zmniejszenie cholesterolu• dotlenienie serca• przyrost czerwonych krwinek• zapobieganie ylakom, pękaniu naczynek

• oczyszczenie l imfy (detox)• na zimne stopy i ręce• w awitaminozie, anemii, białaczce• dla zwiększenia energii i si ł witalnych

Owoce aronii, ich zbiór, przemroenie a goryczka

Owoce aronii powinno się zbierać jak najpóźniej - najlepiej na przełomiepaździernika i l istopada. Wtedy to moemy mieć pewność e owoce aronii będą zawierały najwięcej fruktozy a jeśli zostaną przemroone stracą całą swoją goryczkę. Wyrabiana z nich nalewka będzie miała najwięcej naturalnego cukru inajmniej goryczy co w znacznym stopniu poprawi jakość i smak nalewki z aronii W

przypadku delikatnej o tej prze roku pogody zaleca się sztuczne przemroenieowoców aronii aby wyeliminować z nich goryczkę

Nalewka miętowa15 łodyek świeej mięty (razem z l istkami), 80 dkg. cukru, sok z połowy cytryny,1L spirytusu, 1,5L wody

Domowy przepis na orzeźwiającą nalewkę miętową

Miętę wypłukać,osuszyć i porwać na drobne kawałki. Wrzucić do słoja i zalaćspirytusem. Macerować na zimno przez 2 dni lecz nie dłuej aby poądana pięknazielona barwa nie zmieniła się w brąz. Wodę z cukrem i sokiem cytrynowymgotować, a do uzyskania delikatnego syropu. Po wystudzeniu naley wlać syrop dosłoja z macerowanymi składnikami i wymieszać aby połączyć spirytus z syropem.Przygotowaną nalewkę naley teraz przefi ltrować i rozlać do butelek. Nasza nalewkapowinna w tym momencie dojrzewać minimum 2 tygodnie. Jeeli barwa nalewki jest

dla nas bardziej istotna od jej walorów smakowych moemy nie dodawać soku zcytryny gdy zawarty w nim kwasek zawsze zmienia barwę nalewki - w tym wypadkustanie się ona bardziej brązowo-seledynowa.

Nalewka miętowa- Krema miętowa (Creme de menthe) nalewka z miętki kędzieawej i skórki cytryn

1/2 funta miętki kędzierzawej, skórki z 6 cytryn, 6 kwart wódki, 2 drachmyspirytusu miętki pieprzowej

Staropolski przepis na nalewkę miętową

Miętki kędzierzawej 1,5 funta, skórki z 6 cytryn, nalać 6 kwartami czystej wódki,moczyć i przedestylować. Do spirytusu dolać 2 d rachmy spirytusu miętki pieprzowej.



46

Domowy przepis na orzechówkę - nalewkę orzechową

Orzechy włoskie jeszcze niedojrzałe i zielone drobno pokroić wraz z zewnętrzną zieloną okrywą i wsypać do szklanego naczynia. Zalać wódką i zakorkować,pozostawić na 3-4 tygodnie czyli do czasu a płyn staje się ciemnobrunatny. Po tymczasie zlać płyn znad orzechów do innego naczynia przez l ejek z watą. Pozostałeorzechy zasypać cukrem i pozostawić jeszcze na 1-2 tygodnie a rozpuści sięcukier. Wytworzony w ten sposób syrop cukrowy zlać przez lejek z watą do naczyniaz poprzednio zlanym ekstraktem, wymieszać i pozostawić do sklarowania.Sklarowaną wódkę przelać przez lejek z watą do czystych butelek.Staropolskie Miary

1 łut (12 gramów)1 funt (0,44 kilograma)1 drachma (objętość) (3.55 mili l itra)1 drachma (masa) (4,3 grama)1 kwarta staropolska (1,125 litra)1 kwarta angielska (1,136 litra)1 kwarta amerykańska (0,946 litra)

Nalewka orzechowa - Ratafia orzechowa (Ratafia de noix vertes) nalewka z orzechów włoskich, kwiatów muszkatelowych i goździków

16 orzechów włoskich, 1 kwarta wódki, 1 /2 funta cukru, 1 drachma kwiatu

muszkatelowego, 3 goździki

Staropolski przepis na nalewkę orzechową

Szesnaście orzechów włoskich i tak miękkich eby przez nie szpilka na wylotprzechodziła, utłuc w moździerzu marmurowym, nalać kwartę wódki czystejdestylowanej, moczyć przez miesiąc, przez sitko przecedzić reszty nie wytłaczając;do wódki odcedzonej dodać pół funta cukru, drachmę kwiatu muszkatelowego i 3goździki z cukrem utarte i znowu moczyć.

Nalewka wiśniowa -Krema wiśniowa (Crema de Kirschwasser) nalewka kremowa z wiśni i miodu

6 kwart kirszwasseru, 1 kwarta wody pomarańczowej, wiśnie, miód.

Staropolski przepis na nalewkę wiśniową

Z sześciu kwart kirszwasseru to jest wódki wiśniowej oddestylować 4 kwart

spirytusu, do którego przylać kwaterkę wody pomarańczowej dubeltowej izasyropować. Kirszwasser robi się następującym sposobem. Wiśnie słodkie lubkwaśne z trochą miodu utłuc razem z pestkami na miazgę, rozpuścić do płynnościwodą ciepłą, zadać drody zwierzchnich i gdy wefermentuje nabić na garniec,



47

oddestylować wódkę i potem wszystką wodę pachnącą, które razem powtórnieprzedestylować w łaźni wodnej na szumówkę.

Nalewka cytrynowa - Cytronella (Citronelle) nalewka ze skórek cytryn, pomarańczy oraz kolendry i goździków

Skórki z 30 cytryn, skórki z 4 pomarańczy, 2 łuty kolendry, 5 goździków, 5 kwartspirytusu a, 4 kwarty wody

Staropolski przepis na nalewkę cytrynową

Skórek ółtych, zerzniętych ze 30 świeych cytryn i ze 4 pomarańcz, 2 łuty kolendryi 5 goździków z trochą cukru utartych, nalać 5 kwartami spirytusu a i 4 kwartamiwody, moczyć przez miesiąc, oddestylować i zasyropować.

Nalewka z pigwy - Ratafia pigwowa (Ratafia de coings) nalewka z pigw, cynamonu, kwiatu muszkatelowego, goździków, kolendry,

anyu i gorzkich migdałówNa 3 kwarty soku z pigwy

receptura 1 11 /2 funta cukru, 11 /2 kwarty spirytusu a, 1 łut cynamonu, 1 /2 drachmy kwiatumuszkatelowego, 6 goździków

receptura 2 3 drachmy kassyi cynamonowej, 2 drachmy kolendry, 1 /2 drachmy goździków, 1 /2 drachmy anyu, 1 łut gorzkich migdałów

Staropolski przepis na nalewkę z pigwy

Wziąć pigw wielkich, jasno-ółtych, obetrzeć je z mchu białą chustą, utrzeć natarełce i pestki odrzucić. Sok wygnieść i zostawić w miejscu miernie ciepłem przez24 godzin i wtenczas wycisnąć go przez chustę. Sok odmierzyć i do kadych jegotrzech kwart dodać 1,5 funta cukru, 1,5 kwarty spirytusu a.

receptura 1 łut cynamonu, pół drachmy kwiatu muszkatelowego i 6 goździków sklepowych

receptura 2

3 drachmy kassyi cynamonowej, 2 drachmy kolendry, pół drachmy goździków sklepowych i anyu, łut gorzkich migdałów



48

Zostawić spokojnie przez całą zimę, dopiero podczas następującego lata moczyć nasłońcu przez 16 dni i przefi ltrować. Ta ratafia jest bardzo dobra na ołądek. Podługtej recepty mona robić ratafie dotąd nieznane, uywając zamiast pigw, soku z

jabłek i gruszek aromatycznych i korzeni pierwszych jako to: cynamonu itd

Nalewka malinowa - Ratafia malinowa (Ratafia de framboises)słodka nalewka z malin, porzeczek i jagód morwowych

receptura 1 30 funtów malin, 6 funtów porzeczek, cukier, spirytus a, 5 funtów jagód morwowych

receptura 2 4 kwarty soku malinowego, 1 kwarta soku wiśniowego, 8 kwart wódki czystej, 4funty cuktu

Staropolski przepis na nalewkę malinową

receptura 1 Trzydzieści funtów malin, 6 funtów porzeczek z ogonków obranych, pognieśćpowoli w moździerzu marmurowym, przysypując ich częściami do siebie. Włoyć wkamienny garnek przez 24 godzin, potem przez flanelę przecedzić i resztę w p rasiewytłoczyć. Do kadej kwarty soku pół funta cukru i pół kwarty spirytusu a,wymieszać i schować. Gdy nastaną jagody morwowe, odwayć ich 5 funtów, utłucnalać kwartą wody i wolno zagotować, ostudzić przez 36 godzin, przecedzić przezflanelę, resztę w prasie wytłoczyć, dodać cukru i spirytusu jak wyej i zmieszać zsokiem schowanym. Naczynie wytrząść w pierwszym miesiącu 4 razy i pot emzostawić nalewkę przez cały rok spokojnie.

receptura 2 Soku malinowego 4 kwarty, soku wiśniowego kwartę, wódki czystej destylowanej8 kwart, cukru 4 funty razem zmieszać.Miary

1 łut (12 gramów)1 funt (0,44 kilograma)1 drachma (objętość) (3.55 mili l itra)1 drachma (masa) (4,3 grama)1 kwarta staropolska (1,125 litra)1 kwarta angielska (1,136 litra)

1 kwarta amerykańska (0,946 litra)

Nalewka owocowa - domowy przepis na nalewkę na rónych owocach1kg owoców, 1l spirytusu (950), 1/2l wódki czystej (45 0), 1kg cukru

Domowy przepis na nalewkę na rónych świeych owocach



49

Świee owoce (np. poziomki, maliny, czarne porzeczki, wiśnie, morele, śliwki, dereń,tarki) wsypać do duej butli szklanej, zalać spirytusem i wódką, zakorkować.Macerować 4-6 tygodni (poziomki i maliny 2-3 tygodnie), co kilka dni wstrząsającbutlą. Po tym czasie zlać płyn znad owoców do innego naczynia przez lejek z watą.Pozostałe owoce rozgnieść (nie gniotąc pestek), zasypać cukrem i wymieszać przezwstrząsanie butlą. Wytworzony syrop zlać przez lejek z watą do innego naczynia.Tak otrzymanym syropem doprawić do smaku płyn poprzednio zlany znad owoców ipozostawić do sklarowania. Resztę syropu mona zuyć jako smaczny choćniskoprocentowy gatunek likieru, a pozostałe owoce mona jeszcze zalać wódką (450) i otrzymać nalewkę gorszego gatunku. Sklarowaną wódkę przelać przez lejek z

watą do butelek, w których ma być przechowana. Nalewki zyskują na smaku prz ezdłusze stanie

Nalewka -Doskonała miłość (Parfait amour) nalewka z cedra, cynamonu i goździków4 łuty skórek z cedra, 1 łut cynamonu, 1 drachma goździków, 4 kwarty czystejwódki.

skórki z 16 cytryn, sok z 8 cytryn, 8 kwart spirytusu a, 1/2 kwarty wodypomarańczowej

staropolski przepis na nalewk ę "Doskonała miłość"

ółtych świeych skórek cedra 4 łuty, cytrynowych łut, goździków sklepowychdrachmę, nalać 4 kwartami czystej wódki, moczyć przez 8 dni i oddestylować.Zafarbować czerwono.

Lub te skórki ółte ze 16 pięknych wielkich cytryn, nalać 8 kwartami spirytusu a, 2wody moczyć przez 8 dni, potem sam spirytus oddestylować, do niego dolać 1,5kwarty wody pomarańczowej, zasyropować, przydać soku z 8 cytryn i zafarbowaćczerwono.

Nalewka pomarańczowa (Liqueur d'orange) nalewka z pomarańczy i skórek pomarańczy oraz goździków2 funty skórek z pomarańczy, 1/4 funta suszonych pomarańczy, 8 łutów goździków,8 kwart spirytusu, 2 kwarty wody

Dwa funty proszku ze skórek pomarańczowych, namoczonych, wykrojonych zbiałego, ususzonych i utłuczonych, ćwierć funta suchych pomarańcz, 8 łutówgoździków sklepowych, nalać 8 kwart spirytusu a i 2 wody, moczyć przez 16 dni isam spirytus oddestylować, zasyropować i zafarbować pomarańczowo.

Nalewka kawowa staropolski przepis na nalewkę z kawy

3 funty ziaren kawy, 4 i 1/2 kwarty spirytusu, 3 kwarty wody



50

Trzy funty kawy w Ziarkach drobnych, dość okrągłych, ółtawych w zielonewpadających, upalić jasno-brunatno a nie czarno, potem umleć, nalać 4,5 kwartyspirytusu i 3 kwarty wody, moczyć przez 8 dni na słońcu lub w zimie na piecu ipotem oddestylować sam spirytus, którego zasyropować.

Nalewka ołądkowa (Liqueur stomachale) nalewka z gorzkich pomarańczek, jałowca, kalmusu, miętki kędzierzawej,piołunu, kopru, gałki muszkatelowej, goździków i kwiatu cynamonowego

Osiem łutów gorzkich pomarańczek, 4 luty jałowcu i tyle kalmusu, miętki

kędzierzawej, piołunu kopru włoskiego, gałki muszkatołowej, goździków sklepowychi kwiatu cynamonowego po 2 łuty, galganu i korzenia fiołkowego po łucie, nalać 8kwartami spirytusu a, 8 wody, moczyć przez 16 dni, potem oddestylować samspirytus i zmieszać go ze syropem zrobionym z 4 funtów cukru, 3 kwart wodyczystej, 2 kwart wody róanej i jednej kwarty wody pomarańczowej.Miary

1 łut (12 gramów)1 funt (0,44 kilograma)1 drachma (objętość) (3.55 mili l itra)1 drachma (masa) (4,3 grama)1 kwarta staropolska (1,125 litra)

1 kwarta angielska (1,136 litra)1 kwarta amerykańska (0,946 litra)

Nalewka czekoladowa (Liqueur de chocolade) nalewka z kakao i balsamu peruwiańskiego

Na funt świeo upalonych i zmełtych ziaren kakao, wlać drachmę balsamuperuwiańskiego, związać w woreczek, nalać 6 kwart spirytusu a i jedną wody, dodać6 łótów kwiatu cynamonowego, 4 łuty goździków sklepowych, wszystko moczyć przez16 dni, potem destylować i w recypiens włoyć ćwierć funta palonych kakao idrachmę wanili i, aby na to spirytus z alembika odchodził. Po 4 dniach zmieszać zesyropem.

Nalewka migdałowa (Liqueur de macaron) nalewka z migdałów1 funt gorzkich migdałów, 5 kwart spirytusu a, 4 kwarty wody, 1 kwarta wodypomarańczowej

Syrop5 funtów cukru, 4 kwarty wody

Staropolski przepis na nalewkę z migdałów

W moździerzu marmurowym utłuc funt gorzkich migdałów, nalać 5 kwart spirytusu a,4 wody; moczyć przez 16 dni, oddestylować spirytus i dodać mu syrop z 5 funtówcukru i 4 kwart wody i p rzymieszać kwartę wody pomarańczowej dubeltowej.

Elixir Garusa (Elixir de Garus)nalewka z aloesu, mirry, szafranu, cynamonu, goździków i gałkimuszkatołowej

Aloesu Sukkotyryjskiego 5 łutów, mirry łut, szafranu 2 drachmy, cynamonu,goździków sklepowych, gałki muszkatelowej po 24 grany, nalać kwartą spirytusu a,moczyć przez 24 godzin w wodzie gorącej, potem dolać trochę wody i spirytusoddestylować w alembiku szklanym, na gorącym piasku, zmieszać równo z syropem

kapillorowym i dolać pół kwaterki wody pomarańczowej dubeltowej. To jest l ikworbardzo dobry na ołądek i przy tym przyjemny.



51

Nalewka czterech owoców (Liqueur de quatre fruits) nalewka z bergamoty, cytryn i pomarańczy

Na ółte skórki z jednej cedra, z jednej bergamoty, z dwóch małych cytryn i 2wielkich słodkich pomarańcz nalać 4 kwarty wódki czystej, moczyć i oddestylować.Lub do 4 kwart czystej wódki wlać 25 kropli olejku de cedra, 18 kroplibergamotowego, 28 kropli cytrynowego i 32 pomarańczowego, moczyć przez 4 dni iprzedestylować.

Ratafia Nalewka z wielu owoców sezonowychrenklody, morele, brzoskwinie, gruszki, melony...

1l spirytusu (900), po 1 szklance owoców sezonowych (truskawki, poziomki, maliny,wiśnie, mirabelki, renklody, morele lub brzoskwinie, gruszki, melon ananasowy,garść płatków róy cukrowej), cukier

Domowy przepis na ratafię - nalewkę z owoców sezonowych

Do duej szklanej butli z szeroką szyjką wlać spirytus i wsypywać do niego w miarędojrzewania po szklance wymienionych owoców, a w czasie kwitnienia - płatki róy

cukrowej. Drobne owoce dodajemy całe natomiast renklody, brzoskwinie, morele,melony i gruszki naley pokroić na kawałki. Wszystkich owoców powinno być łącznieokoło 7 szklanek. Butlę zakorkować. Po miesiącu od włoenia ostatnich owocównalewkę naley zlać do drugiej butli, a owoce wycisnąć przez płótno. Zmierzyćobjętość płynu i na kady litr nalewki dodać ? kg cukru. Butlę postawić w cieple iczęsto potrząsać, aby ułatwić rozpuszczenie się cukru. Gdy ratafia się ustoi, płynzlać do butelki, zakorkować i postawić w chłodnym miejscu. Ratafia jest gotowa douycia po roku.

Ratafia gospodyni (Ratafia de la Menagere)nalewka z wiśni, śliwek, morel, brzoskwiń i innych owoców

garniec wódki, wiśnie, śliwki, renklody, morele, brzoskwinie, gruszki, 2-3 kwarty

wina, cynamon, l iście brzoskwiniowe

Staropolski przepis na ratafię - nalewkę owocową

W dzbanek mający 3 garnce wlać garniec wódki czystej i zatkać; gdy czas owocównadszedł, co dzień kłaść w dzbanek dojrzałe wiśnie, śliwy osobliwie renklody,morele, brzoskwinie, które naley wprzód w ręku pognieść i pestki drobno utłuc.Potem dodawać resztę kompotów, szumowiny, męty i wytłoczyny konfitur, równie iszrodki gruszek w swym czasie. Gdy zbiór owoców ju minął, ratafia przecedzić,części grube mocno wytłoczyć i wlać na nie 2 lub 3 kwarty wina, aby je jeszcze nanowo wytłoczyć. Nalewkę podstałą przefi ltrować. Do spirytusu w dzbanek wlanegomona dodać trochę cynamonu i l iści brzoskwiniowych, aby ratafię pachnącą

uczynić. Tym sposobem z kilku kwart wódki i z owoców zbytnich lub co straconych,Gospodyni mieć będzie jedną z najmilszych i najoszczędniejszych Ratafii

Nalewka anyowa - Anizetta (Anisette de Bordeaux) nalewka z anyu, kolendry i kopru włoskiego

Anyu pospolitego 12 łutów, anyu gwiaździstego 8 łutów,kolendry i kopru włoskiego po 2 łóty, nalać 6 kwartami wódki czystej, moczyć i samspirytus oddestylować.



52

Nalewka cytrynowo pomarańczowa Przyjemnisia (Doucette)nalewka z skórkami cytryn i pomarańczy

ółte skórki z 6 świeych pomarańcz i tylu cytryn, nalać 2 kwartami spirytusu a,moczyć przez 8 dni, p otem spirytus odlać i zasyropować.

Nalewka anyowa (Liqueur d'anis) nalewka z anyu

Pół funta tegorocznego anyu opłukać wodą zimną, włoyć w moździerz zwilywszytrochą wody, utłuc na miałkie ciasto, które nalać 5 kwartami spirytusu a i 4 wody,moczyć przez 16 dni, potem oddestylować sam spirytus i zasyropować.Tym sposobem robią się nalewki z nasion karolku (carum carvi), kminu, kopruwłoskiego, pasternaku, pietruszki i marchwi polnej, oleśniku (aethusa meum),trybull i pachnącej (scandix odorata), dzięglu czyli angeliki, momku (ammi majusitp.), amonku (sison amomum), pietruszki macedonieskiej (athamanta cretensis) i znasienia korzonków cukrowych (sium sisarum).

Nalewka ananasowa (Liqueur d'ananas) nalewka z ananasów, wanilii i olejku cynamonowego

2 ananasy, 2 drachmy wanili i, 6 kwart spirytusu, 15 kropli olejku cynamonowego

Dwa wielkie ananasy pokrajane, 2 drachmy wanili i nalać 6 kwartami spirytusu a, wktóry się wlało 15 kropli olejku cynamonowego, moczyć przez dni 16, potemoddestylować lub te spirytus odcedzić, wytłoczyć i zasyropować.

Nalewka pomarańczowa -Woda przednia pomarańczowa (Fine orange)nalewka z pomarańczy i cytryn

Wziąć 15 pomarańcz pięknych i 6 cytryn. Skórki ółte z nich pozrzynać, drobnopokrajać, nalać 8 kwartami spirytusu a, moczyć przez 16 dni, przecedzić przez sitkoi spirytus schować. Na skórki nalać 6 kwart wody, moczyć przez 6 godzin w wodziegorącej, ostudzić przez 24 godzin, przecedzić, skórki wyrzucić a wodę przecedzoną zmieszać ze spirytusem i zostawić to spokojnie przez 14 dni, potem spirytus

oddestylować. Osiem funtów cukru rozpuścić na zimno w 2 kwartach wodymelisowej, przydać soku z 15 pomarańcz prze bibułę przecedzonego i zmieszać zespirytusem.

Lub te wziąć 24 pomarańcz słodkich, skroić z nich ółte skórki i palcami mocnowyciskać z nich olejek do dzbanka kamiennego, w którym jest 8 kwart spirytusu a igdy się kadą skórkę wycisnęło zanurzyć ją prostopadle w spirytusie i wrzucić potemdo butli. Gdy wszystkie skórki są wyciśnięte, trzeba na nie nalać spirytus i moczyćprzez 2 godziny, potem spirytus odcedzić i schować. Na skórki nalać garniec wody ioddestylować 2 kwarty wody, która wlać do spirytusu, zasyropować i dodać sokwyciśnionej ze wszystkich pomarańcz i przez serwetę przecedzony.



53

Nalewka cynamonowa (Liqueur de canelle) nalewka z cynamonu

Funt cynamonu przedniego nalać 4 kwartami spirytusu b i tyle wody, moczyć przez16 dni, potem spirytus oddestylować i dalej odciągnąć wodę białawą bardzopachniącą i nasyconą olejkiem eterycznym, którą zagotować z 4 funtami cukru Izmieszać ze spirytusem.

Zamiast cynamonu mona wziąć funt kwiatu cynamonowego lub te Kasjicynamonowej i kwiatu cynamonowego po pół funta.

Nalewka waniliowa Krema waniliowa (Creme de vanille)nalewka z wanili i spirytusu ambrowego

Wanili i 2 łuty utartej z cukrem, nalać 3 kwartami spirytusu a, moczyć przez 8 dni,zasyropować i jeeli się podoba, przylać 3 krople spirytusu ambrowego.

Nalewka herbaciana nalewka z herbaty

Herbaty przedniej 10 łótów wsypać w kwaterkę wody wrzącej, raz kłębemzagotować, odstawić od ognia, naczynie mocno zatkać i dać się l istkom rozwinąć ipłyn jeszcze letni wlać do 4 kwart spirytusu a i 3 kwart wody, moczyć 8 dni. Gdy nakońcu tego czasu spirytus nie nabrał zapachu p rzyjemnego podobnego cokolwiek dofiołków, to jest znakiem, e herbata nie była przednia. W tym razie wziąć jeszcze 4łuty herbaty świeej, wsypać ją w kwaterkę wody wrzącej i robić co pierwej i po 8dniach moczenia sam spirytus oddestylować i zmieszać z syropem z pięciu funtówcukru. Nalewka herbaciana jest bardzo przyjemna, pomaga w strawności, urynępędzi i uśmierza bóle nerkowe. Mona tę nalewkę robić jeszcze przed infuzją. Osiemłótów przedniej herbaty nalać pół kwartą wody wrzącej i w naczyniu zamkniętemmoczyć przez godzinę, wodę przez płótno odlać i schować, herbatę mocno wygnieść iwłoywszy ją we 2 kwarty spirytusu a, moczyć przez 48 godzin, potem przylać wodę

schowaną i dodać syrop z 3 funtów cukru i po 10 dniach moczenia wszystkoprzefiltrować. Gdyby ta nalewka nie miała zapachu fiołków, to trzeba do niej przylaćtrochę spirytusu destylowanego z korzeniem fiołkowym. Podług tego sposobuinfuzyj, mona z hizopu, melisy, miętki draganku, bazyli i, majeranku, tymianu,lawendy, szałwii, cząbru i Weroniki robić podobne nalewki.

Pieprzówka

Nalewka z ziaren pieprzu czarnego

20 ziaren czarnego pieprzu0,5l spirytusu

KarmelSyrop cukrowy

Wrzuć 20 ziaren pieprzu czarnego do butelki i zalej spirytusem rozcieńczonym domocy 400, zawartość zamieszaj, a butelkę szczelnie zakorkuj. Po 1-2 tygodniach zlejciecz i dodaj łykę syropu cukrowego. Aby uzyskać ładną barwę, dodaj kilka kroplikarmelu. Po wymieszaniu odstaw aby nalewka dojrzała. Po minimum 2 tygodniachnalewka będzie gotowa do spoycia

Nalewka wiśniowa Ratafia owoców czerwonych (Ratafia de fruits rouges)nalewka z wiśni, malin, poziomek, porzeczek, gorzkich migdałów, kwiatu

muszkatelowego, białego pieprzu i goździków

Sześć funtów kwaśnych wiśni, malin, poziomek, porzeczek i wiśni słodkich lubtrześni po 3 funty, obrać z ogonków, utłuc w moździerzu kamiennym we 24 godzin



54

przez grube płótno wytłoczyć i do kadej kwarty soku dodać 10 łutów cukru i kwartęwódki czystej destylowanej. Do 5 kwart tak zmieszanej nalewki dodać 4 łutyutłuczonych gorzkich migdałów, 2 d rachmy kassyi cynamonowej. Pół drachmy kwiatumuszkatelowego, pół drachmy białego pieprzu i 4 goździki sklepowe i moczyć nasłońcu przez 2 miesiące. Albo 8 funtów kwaśnych wiśni pognieść na pszetaku aby siępestki zostały, 4 funty porzeczek pognieść na sitku, aby się ziarka zostały, którewyrzucić. Owoce pogniecione zmieszać z 2,5 funtami cukru utłuczonego z pestkamiwiśniowymi i razem na wolnym ogniu trzy razy kłębem zagotować, potem odstawić,ostudzić i wlać do 4 kwart wódki czystej destylowanej, przysypać do tego 2 funtycałych malin i 10 goździków sklepowych utartych z trochę cukru, moczyć przez

miesiąc, potem nalewkę czystą ściągnąć, męty wytłoczyć i przefi ltrować. Ta Ratafia jest jedną z najprościejszych i najmilszych.

Nalewka kakaowa- Krema kakaowa (Creme de cacao)nalewka z kakao i cynamonu

Kakao 4 funty upalić, utłuc w moździerzu marmurowym, dodać łut cynamonu, nalać5 kwartami wódki czystej, oddestylować 3 kwarty spirytusu, zasyropować i dodać 2łuty spirytusu wanil iowego.

Nalewka goździkowa (Liqueur d'oeillet) - nalewka z goździków ikorzeni angielskich

Osiem łutów goździków sklepowych i tyle korzeni angielskich nalać 6 kwartamispirytusu a i jedną wody, moczyć i przedestylować na otwartym ogniu a potem właźni wodnej. Mona robić ten likwor przed infuzją. Osiem łutów goździkówsklepowych i tyle kassyi goździkowej (Nelkencassia) nalać 6 kwartami spirytusu a,moczyć przez 16 dni. Potem spirytus odlać i zasyropować.

Nalewka brzoskwiniowa -Ratafia brzoskwiniowa (Ratafia de peches)nalewka z brzoskwiń

Wyszukać brzoskwiń dojrzałych, których skórki są pięknie czerwono-ółtawe i tepoodrzucać które maja coś zielonego. Rozkroić je na dwoje, pestki całkowite rzucaćwe flaszę do połowy napełnioną spirytusem a; kadą zaś połówkę owoców kłaść

jedną przy drugiej na misce i palcem je przygniatać. Gdy ich jest trzy warstwy,trzeba skropić wodą zmieszaną z sokiem cytrynowym, którego do 25 całychbrzoskwiń leje się łyką stołową w 3 kwaterki wody. Gdy miska tym sposobembędzie pełna, trzeba zostawić spokojnie przez 20 godzin, potem wytłoczyć powoli wprasie, póty póki ju nic nie ciecze. Wytłoczyny wyrzucić i do kadej kwarty soku

dodać pół funta cukru, który jak tylko się rozpuści, trzeba sok pozlewać w naczyniedo dwóch trzecich, mocno zatkać i uwaać jak zacznie fermentować, co się robi 8,9lub 10-go dnia, tak zaraz sok klarowny i czysty odlać i dodać do niego jedną połowęspirytusu pestkowego, a drugą połowę zostawić jeszcze na pestkach, moczyć przez 2dni w wodzie gorącej, potem spirytus odlać i schować. Na pestki nalać dostateczniewody i destylować w łaźni wodnej, dotąd jak woda w kociołku zacznie zwierać, takzaraz wodę pachnącą wylać z recypiensu do spirytusu schowanego i zmieszaćwszystko z nalewką i zostawić spokojnie przez pół roku. Lub te, wtenczas gdybrzoskwinie są dojrzałe, trzeba w butlę nalać do połowy spirytusu a i w niegowkładać po trochu całe pestki zaraz jak tylko się z owocu wyjmują. Gdy się naczynienapełni dopiero moczyć na słońcu przez 2 miesiące, potem spirytus odcedzić i dokadej jego kwarty dodać pół funta cukru i 6 g ranów wanili i z cukrem utartej, tomoczyć przez 14 dni i na koniec przefi ltrować. Tym sposobem robiona Ratafia nazywa się fałszywa Wanilia - Fausse Vanil le.========================================================================



55

Nalewka z wiśni / Wiśniówka

Składniki

2 kg dojrzałych wiśni500 ml spirytusu500 ml wódki10 migdałów200 g cukru

Sposób przyrządzenia

Połowę wiśni drylujemy, a drugą połowę pozostawiamy z pestkami. Owoce i migdały zalewamywódką i spirytusem, odstawiamy na ok. 2 tygodnie. Następnie zlewamy płyn do innego naczynia, aowoce zasypujemy cukrem i czekamy eby pusciły sok. Cukier powinien całkowicie się rozpuscić wciągu 7 dni. Od czasu do czasu naley poprząsać naczyniem. Następnie łączymy uzyskany syrop zwcześniej zlanym płynem, mieszamy i rozlewamy do butelek.

Likier Malinowy

Składniki

3 kg malin1 l spirytusu1 kg cukru500 ml wody


Maliny dzielimy na pół. Połowę malin przebieramy, płuczemy na sicie i wsypujemy do gąsiora.Następnie zalewamy owoce spirytusem lekko je ugniatając tak, aby były całkowicie przykrytespirytusem. Gąsiorek pozostawiamy na 24 godziny w ciemnym miejscu, w temperaturzepokojowej.

Zlewamy spirytus z malin i zalewamy nim pozostałe 1,5 kg opłukanych malin, pozostawiając je na24 godziny w pokojowej temperaturze. Ponownie zlewamy spirytus z owoców, filtrując go tymrazem przez bibułę.

Rozpuszczamy cukier w wodzie, całość podgrzewając i mieszając. Gotujemy syrop przez 10 min.Do ciepłego jeszcze syropu wlewamy powoli spirytus cały czas wymieszac. Po ostygnięciurozlewamy do butelek i pozostawiamy na 6 miesięcy.

Pestkówka

Składniki

250 ml spirytususzklanka pestek z jabłek500 ml wody350 g cukru


Podgrzewamy wodę, dodając do niej cukier. Po rozpuszczeniu cukru całość studzimy i wlewamy doszczelnie zamykanego naczynia. Do naczynia dodajemy te pestki i spirytus, a następniepozostawiamy całość szczelnie zamknięte na 40 dni. Po upływie tego czasu nalewkę przecedzamyprzez bibułę i wlewamy do butelki z ciemnego szkła. Nasza pestkówka powinna odstać jakiś czas -im dłuej, tym lepiej.



56

Ratafia babuni

Składniki

500 g dojrzałych wiśni100 g suszonych śliwek100 g suszonych moreli2 - 3 suszone figi100 g rodzynekkilka orzechów laskowych10 goździków

szczypta cynamonukawałek laski waniliistarta skórka cytryny1l spirytusu rektyfikowanego (95%)1/4l rumu lub brandy1/2l źródlanej wody250 g cukru


Wiśnie naley umyć i wydrylować. Następnie wkładamy je do gąsiora lub duego słoja, którywcześniej dokładnie umyliśmy i wyparzyliśmy. Śliwki, rodzynki, figi i morele czyścimy z szypułek idrobno siekamy razem z orzechami. Następnie dodajemy je do wiśni razem z przyprawami.Źródlaną wodę gotujemy z cukrem. Po ostudzeniu wlewamy syrop do gąsiora i mieszamy go zespirytusem i brandy. Całość naley szczelnie zamknąć i pozostawić w chłodnym ciemnym miejscuna około pół roku.

Ratafia wieloowocowa

Składniki

poziomki (ok. 500 g)truskawki (500 g)czerwone lub białe porzeczki (500 g)

jeyny (500 g)czarne jagody (500 g)śliwki węgierki (500 g)

jabłka (500 g)gruszki (500 g)morele (500 g)orzechy włoskie (50 g)2 średnie cytrynywinogrona (500 g)czarne wiśnie (750 g)maliny (250 g)czarne porzeczki (250 g)suszone owoce dzikiej róy (100 g)rodzynki sułtanki (100 g)suszone figi (100 g)migdały (50 g)suszone daktyle (100 g)2 due pomarańcze3 mandarynki


Wszystkie owoce czyścimy z szypułek lub gniazd nasiennych, a cytrusy obieramy ze skórki, którą mona zetrzeć lub drobno pokroić. Jeeli chcemy dodać skórki cytrusów dobrze jest usunąć białą

warstwę. Większe owoce kroimy w kostkę. Następnie kadą z warstw owoców posypujemy obficiecukrem i zalewamy wódką. W przypadku ratafii zaleca się, aby na kady kilogram owoców wziąć3/4 litra spirytusu rozcieńczonego 1 szklanką źródlanej wody i ok. 750 g cukru. Rozcieńczonyspirytus mona zastąpić litrem mocnej wódki



57

Likier Malinowy

Składniki

3 kg malin1 l spirytusu1 kg cukru500 ml wody


Maliny dzielimy na pół. Połowę malin przebieramy, płuczemy na sicie i wsypujemy do gąsiora.Następnie zalewamy owoce spirytusem lekko je ugniatając tak, aby były całkowicie przykrytespirytusem. Gąsiorek pozostawiamy na 24 godziny w ciemnym miejscu, w temperaturzepokojowej. Zlewamy spirytus z malin i zalewamy nim pozostałe 1,5 kg opłukanych malin,pozostawiając je na 24 godziny w pokojowej temperaturze. Ponownie zlewamy spirytus z owoców,filtrując go tym razem przez bibułę.

Rozpuszczamy cukier w wodzie, całość podgrzewając i mieszając. Gotujemy syrop przez 10 min.Do ciepłego jeszcze syropu wlewamy powoli spirytus cały czas wymieszac. Po ostygnięciurozlewamy do butelek i pozostawiamy na 6 miesięcy.

Likier mleczny Składniki

2 puszki mleka skondensowanego słodzonego500 ml czystej wódki


Zamknięte oryginalnie puszki z mlekiem naley włoyc do rondla, zalać wodą i gotować na małymogniu przez 4 godziny. Po przestudzeniu otwieramy puszki i przekładamy zawartość do innegonaczynia. Następnie przy pomocy miksera mieszamy zgęstniałe mleko z wódką i przelewamy dobutelek.

Wykorzystując skondensowane mleko słodzone o smaku kakaowym, moemy otrzymać całkiemnowy, oryginalny likier.

Likier kawowy

Składniki

100 g mielonej kawy50 ml mleka750 g cukru500 ml źródlanej wody750 ml spirytusupół laski wanilii


Wanilię naley drobno posikać i razem z kawa zalać spirytusem w wyparzonym gąsiorze. Całośćszczelnie zamykamy i pozostawiamy w ciemnym miejscu na tydzień. Przez ten czas codzienniepotrząsamy naczyniem. Po tym czasie zlewamy płyn znad osadu i filtrujemy go przez papierowyfiltr do kawy. Następnie pozostały na dnie osad mieszamy z niewielką ilością wody i odstawiamy na30 minut. Gdy osad ponownie znajdzie się na dnie, zlewamy i filtrujemy płayn, łącząc go z resztą nalewki.

Pozostałą wodę gotujemy z cukrem i łaczymy z nalewką oraz gorącym mlekiem. Całość porządniewstrząsamy i pozostawiamy na 7 dni. Po tym czasie zlewamy płyn zgromadzony nad osadem ifiltrujemy go przez papierowy filtr do kawy.



58

Likier kakaowy

Składniki

100 g kakao4 migdały50 g mielonej kawy750 g cukru500 ml źródlanej wody750 ml spirytusupół laski wanilii


W pierwszej kolejności drobno siekamy wanilię i migdały. Następnie przekładamy je do czystegowyparzonego gąsiora i dodajemy: kakao, kawę i spirytus. Całość szczelnie zamykamy ipozostawiamy na 7 dni. Przez ten czas przynajmniej raz dziennie potrząsamy gąsiorem.

Po tygodniu przelewamy płyn przez papierowy filtr do kawy, starając się przy tym nie poruszyćosady zgromadzonego na dnie naczynia. Osad ten mieszamy z niewielką ilością wody ipozostawiamy na 30 minut. Następnie ponownie przelewamy płyn przez filtr i łaczymy z resztą nalewki. Pozostałą wodę gotujemy z cukrem, a następnie mieszamy z nalewką i pozostawiamy na

ok. tydzień. Wyklarowaną nalewkę delikatnie przelewamy do butelek przez papierowy filtr do kawy.Likier waniliowy

Składniki

2 laski wanilii1 duy migdał1 łyeczka soku z cytryny250 ml koniaku250 ml spirytusu250 ml źródlanej wody250 ml czystej wódki (45%)

500 g cukrustarta skórka z 1 cytryny1 goździk

Laki wanilii i migdał naley bardzo drobno posiekać. Dodajemy do nich startą skórkę z cytryny.Następnie przekładamy wszystko do wyparzonego gąsiora i zalewamy spirytusem oraz wódką. Wtakim stanie naley odstawić gąsior na ok. 3 tygodnie, podczas których od czasu do czasudelikatnie wstrząsamy zawartość.

Po 3 tygodniach filtrujemy płyn przez papierowy filtr do kawy. Następnie gotujemy źródlaną wodę zcukrem i podgrzewamy syrop, stale mieszając, przez ok 15-20 minut. Następnie dodajemy doniego sok z cytryny i studzimy. Do syropu wlewamy przygotowaną wcześniej nalewkę waniliową i

koniak. Całość dobrze mieszamy i przelewamy do butelek. Likier nadaje się do spoycia po 2tygodniach.

Rajska nalewka

Składniki

40 dojrzałych rajskich jabłek400 g cukru1 l spirytusu1 l źródlanej wody

Rajskie jabłka naley umyć, pokroić na czworo i zalać spirytusem. Owoce ze spirytusem

pozostawiamy w ciepłym i ciemnym miejscu na 2 tygodnie. Następnie delikatnie zlewamy płyn.Wodę gotujemy z cukrem, studzimy i dodajemy do do zlanego płyny. Potem całość przelewamyprzez papierowy filtr do kawy, wlewamy do butelek, i szczelnie zamknięte odstawiamy na 1miesiąc.



59

Nalewka orientalna

Składniki

250 g suszonych fig250 g rodzynek250 ml wytrawnego wina100 g chleba świętojańskiego100 g daktyli500 g cukru1 łyeczka soku z cytryny

2 l spirytusu1,5 l źródlanej wody

Bakalie drobno kroimy, zalewamy spirytusem i 1 litrem wody. Następnie szczelnie zamkamy iodstawiamy na miesiąc. Pamiętamy o tym, eby codziennie potrząsać naczyniem.

Po miesiącu przelewamy płyn przez papierowy filtr do kawy, a bakalie zalewamy gorącą wodą ipozostawiamy na 2 godziny. Następnie filtrujemy uzyskany płyn i razem z winem dodajemy donalewki. Pozostałą wodę gotujemy z cukrem i stale mieszając podgrzewamy na małym ogniu domomentu rozpuszczenia cukru. Następnie dodajemy sok z cytryny. Do lekko ostudzonego syropuwlewamy nalewkę i dokładnie mieszamy. Potem całość przelewamy z powrotem do wykorzytanegouprzednio naczynia, szczelnie zamykamy i odstawiamy na pół roku. Ponownie filtrujemy nalewkęprzed rozlaniem do butelek.

NALEWKA FIGOWASkładniki: - 0,5 kg swiezych fig /moga byc kandyzowane/,- 0,5 l spirytusu,- woda mineralna /bezsmakowa/,- 1 szklanka cukru.

Figi, cukier oraz mala ilosc wody gotowac do uzyskania syropu. Po ostudzeniu dolac spirytus idokladnie wymieszac.Odstawic miksture na kilka dni w temperaturze pokojowej.Dolac wode mineralna w takiej ilosci, jaka chcemy uzyskac moc nalewki. Odstawic nalewke na 7dni w temperaturze pokojowej. Wstrzasac nalewke przynajmniej raz dziennie.

Po 7 dniach nalewke zostawic do sklarowania, odlac sklarowana nalewke do butelki/ek/, a reszteprzecedzic do osobnej butelki do dalszego klarowania.

Potrzebne przybory: Rondel, umyte butelki, sloik, lejek, geste sitko.Jak podawać? Nalewke podawac dosc mocno schlodzona /gesta konsystencja/. Dla egzotycznego smaku ja podajenalewke do wyboru /ze swiezym listkiem miety lub zabkiem limonki/.

Nalewka FIGOWASkładniki- 15 dkg suszonych fig- suszony imbir- 2 goździki- wódkaFigi kroimy w kostkę i wkładamy do duej butelki lub słoja, dodajemy kawałek suszonegoimbiru, 2 goździki i zalewamy wódką ponad owoce. Zostawiamy na 7 dni szczelnie zamknięte.Wódkę zlewamy i przechowujemy w zamkniętej butelce.



60

„ KSIĄKA KUCHARSKA – KUCHNIA POLSKA „

NALEWKI

„Listkówka z czarnych porzeczek”

2 szkl. młodych i świeo rozwiniętych listków czarnej porzeczki wraz z pędami (bezugniatania), 1 l ytniówki, 0.5 łyeczki do kawy kwasku cytrynowego, 1 szkl. cukru.

Listki wraz z pędami opłukać, osączyć, włoyć do słoja, zalać 2 szkl. ytniówki, zamknąć, apotem odstawić w chłodne miejsce na tydzień. Następnie zlać nalew i przechować wzamkniętej butelce, a liście zalać resztą wódki i pozostawić w chłodzie na 2 tygodnie. Zlaćwyciąg znad liści i połączyć z poprzednim nalewem, a liście zasypać cukrem, wymieszać ipostawić w ciepłym miejscu na 4 - 5 dni, a cukier się rozpuści. Często mieszać. Syrop zlać,nalewkę połączyć z syropem, wsypać kwasek cytrynowy wstrząsając, wymieszać. Następnienalewkę przefiltrować rozlać do butelek, zamknąć je szczelnie odstawić na 3 miesiące w

ciemne, chłodne miejsce.

Listówka porzeczkowa”

Młode liście porzeczki czarnej, 2 l wódki czystej 40°, 0.2 kg cukru, 0.5 łyeczki kwaskucytrynowego.

Na wiosnę, gdy listki porzeczki czarnej są jeszcze niedue, zerwać je wraz z delikatnymikoniuszkami młodych gałązek. Napełnić nimi gąsiorek (bez ugniatania) w takiej ilości, abyzalane wódką były całkowicie przykryte. Odstawić nalewkę najpierw do ciepła na 7 dni. a przezdalsze 3 tygodnie trzymać w chłodzie, po czym nalewkę zlać. Liście zasypać cukremwymieszanym z kwaskiem, postawie w ciepłe miejsce, aby się cukier rozpuścił, zlać syrop,dodać go dc nalewki, wymieszać i zlać do ciemnych butelek, cedząc uprzednie przez bibułęfiltracyjną lub przez gęste płótno. Listówka ma barwę zielonobrunatną, lekko eteryczny aromati lekko cierpki, delikatny smak. Ma właściwości aperitifowe i lecznicze (moczopędne, na nieytołądka, jelit itp.). Zawartość cukru ok. 8%. Pije się ją o temp. 8 - 10°C.

Uwaga: listówkę porzeczkową mona doskonale łączyć z nalewką z porzeczek czarnych, wdowolnej proporcji. Gąsiorki z listówką w czasie przyrządzania i przechowywania szczelniezamykać.

„Listówka wiśniowa”

40 liści wiśniowych, 2 l wódki czystej 40°, 2 łyki cukru, 2 krople esencji migdałowej

(ostronie!), 0.5 łyeczki kwasku cytrynowego.

Umyte i odsączone liście włoyć do duego słoika, zalać wódką i zamknąć słoik. Po kilkudniach wódka nabierze zielonej barwy (nie przedłuać maceracji, gdy wódka wówczas zmieni



61

barwę), natychmiast przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, dodać cukier, kwaseki dobrze wymieszać do ich całkowitego rozpuszczenia. Wódkę rozlać do ciemnych butelek.Wódka ma barwę jasnozieloną, swoisty aromat i smak lekko cierpkawy. Zawartość cukru ok.1%. Pije się ją o temp. 8 - 10°C.

„Miętówka”

Składniki na 1 l nalewki: 500 ml spirytusu, pomarańcza, 10 listków mięty, 10 rodzynek, łykamiodu.

Pomarańczę sparz, zatrzyj skórkę, a z miąszu wyciśnij sok. Listki mięty umyj, osusz iporwij na kawałki. Miętę i skórkę pomarańczową włó do słoja. Teraz wymieszaj 2 szkl. wody zsokiem i spirytusem, przelej do słoja i zamknij. Odstaw na 4 tygodnie.

Po upływie tego czasu nalewkę przefiltruj, połącz z miodem i wlej ponownie do słoja. Wrzuć

rodzynki, zamknij i odstaw na 6 - 7 miesięcy.

Mocna wiśniowa nalewka”

Dojrzałe wiśnie, spirytus.

Gąsior czysty i suchy, napełnić dojrzałymi, ciemnymi wiśniami. W 1/3 części owocówzostawić pestki. Całość zalać do pełna spirytusem i odstawić na 4, max. 5 tygodni w ciemne

miejsce. Po tym czasie zlać spirytus. Owoce włoyć w czysty płócienny worek (dość gęsty) iwycisnąć sok. Odciśnięty sok zostawić w słoju na 24 h do sklarowania.

Na drugi dzień sklarowany sok wymieszać z odlanym spirytusem. Rozlać do butelek iszczelnie zamknąć. Butelki z nalewką wstawić do piwnicy na co najmniej na rok.

„Nalewka "Janeczka"”

Szklanka naparu z dziurawca, 1 szkl. wywaru kawy zboowej (ew. naturalnej), 6 łyek cukru,0.5 l spirytusu (70%), 0.5 laski wanilii (ew. łyka cukru waniliowego).

Szklankę mocnego naparu z dziurawca połączyć ze szklanką wywaru kawy zboowej albo - jeeli ktoś woli - ze szklanką naparu kawy naturalnej. Dodać 6 czubatych łyeczek cukru. Poostudzeniu dolać 0.5 l spirytusu 70%. Wymieszać, przelać trunek do butelek i na kade 0.5 lnalewki dodać pół laski wanilii lub łyeczkę cukru waniliowego. Butelki szczelnie zamknąć iodstawić w chłodne miejsce na 3 tygodnie. Po upływie tego czasu mona trunek ściągnąć znadosadu, choć nie jest to konieczne. Nalewka ta leczy migreny, działa te kojąco na rozmaite"chandry i smutki".



62

„Nalewka "Pasikonik"”

1 szkl. miodu, 1 szkl. cukru, 1 łyka suszonego kwiatu róy, 1 łyka posiekanej zielonej ruty, 1łyka posiekanej zielonej mięty, kawałek kory cynamonu, 0.5 gałki muszkatołowej, 10goździków, kawałek imbiru, 2 l wódki.

Zioła i przyprawy zalać szklanką wody i zagotować pod przykryciem ok. 20 min. Miódrozpuścić w osobnym rondelku. Wywar ziołowy przecedzić, wymieszać z miodem i zalaćwódką. Naczynie szczelnie przykryć i dobrze podgrzać, lecz nie gotować. Kiedy ostygnie,przelać do duego słoja i zostawić, aby się dobrze ustała. Po upływie kilku dni zlać przypomocy rurki do butelek, szczelnie zakorkować i pozostawić w chłodnym pomieszczeniu.Nabiera smaku dopiero po kilku miesiącach, ale moe stać dłuej (w co nie wierzę).

„Nalewka "Wisielec"”

Dua pomarańcza, 1 l czystej białej wódki, kilka goździków, 250 g cukru w kostkach.

Wódkę wlać do wysokiego słoja, dorzucić kostki cukru, mieszać, dopóki się nie rozpuszczą.Pomarańcze umyć, sparzyć, osuszyć. Grubą nić przewlec w dwóch miejscach, by móc powiesićowoc pod pokrywką słoja. W pomarańczę wbić 2 - 10 goździków, zalenie od intensywnościaromatu, jaką chcemy uzyskać. Pomarańczę podwiązać do pokrywki, tak eby nie dotykałaalkoholu. Słój zamknąć hermetycznie, odstawić na 2 miesiące.

„Nalewka "Wspomnienie lata"”

25 dag dowolnych owoców (np. porzeczki, śliwki, jabłka, wiśnie, maliny, jagody itd.), 25 dagcukru, 250 ml czystej wódki.

Naley przygotować kilka porcji rónych owoców oraz odpowiednie ilości cukru i wódki,kilkulitrowe, zamykane naczynie oraz litrowy słój.

Do słoika wsypujemy jedną porcję owoców (większe mona pokroić na kawałki),zasypujemy cukrem i zostawiamy na kilka godzin w chłodnym miejscu. Gdy owoce puszczą sok, wlewamy alkohol, zakręcamy słoik i wstrząsamy nim, by cukier się rozpuścił. Następniewszystko wlewamy do duego naczynia i dokładnie je zakręcamy. Postępujemy tak z kadą porcją owoców. Następnie naczynie odstawimy w chłodne miejsce, od czasu do czasu nalewkęnaley zamieszać. Po 2 tygodniach nalewka jest gotowa.

„Nalewka agrestowa”

1 kg agrestu, 1 l spirytusu 70°, 50 g rodzynków, 0.3 kg cukru, starta skórka z 1 cytryny.



63

Dojrzały agrest obrać z ogonków, rozgnieść lub lekko zmiksować w malakserze. Uzyskaną miazgę wlać do butli, zalać spirytusem i dodać pozostałe składniki, zamieszać, przykryćnaczynie i odstawić na 6 miesięcy. Następnie nalewkę przecedzić przez gęste płótno lub flanelęi rozlać do butelek. Pić po kilku miesiącach. Nalewka ma barwę ółtozielonkawą,charakterystyczny aromat i smak agrestowy. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się ją o temp. 12- 14°C.

„Nalewka aloesowa”

0.5 l soku z aloesu:Sok aloesowy mona przygotować z roślin uprawianych w domu, bądź te kupić gotowy waptece. Do przygotowania soku powinno się uyć roślin, które mają 5 lat. Liście mieli się wmaszynce i wyciska sok.0.5 l miodu naturalnego, 0.5 l spirytusu, 0.5 l soku z cytryn.

Wszystkie składniki mieszamy w duym, szklanym naczyniu. Następnie płyn przelewamy dociemnych butelek. Odstawiamy na tydzień, lekko potrząsając, co jakiś czas.

„Nalewka ananasowa”

Niepełna szklanka cukru, dojrzały, słodki ananas, 2 cytryny, 5 dag korzenia imbiru, 1 l wódkiytniej, listek mięty (niekoniecznie).

Ananas oraz cytryny obierz, pokrój w kostkę. Korzeń imbiru przekrój wzdłu i pokrój wcienkie plasterki. Do butelki z szeroką szyjką lub wysokiego słoja wsyp cukier, włó ananaswraz z sokiem, cytryny i imbir, wszystko razem zamieszaj. Na koniec moesz dodać listekmięty. Wlej wódkę i odstaw butelkę na 3 tygodnie. Co pewien czas ją wstrząśnij. Potemprzecedź i przelej do szczelnej karafki.

„Nalewka czereśniowa”

1.2 l soku z czereśni, drylowanych i dojrzałych (z sokowirówki) - pół na pół ółte z czarnymi,0.35 l soku z porzeczek czerwonych (z sokowirówki), 0.4 kg cukru, 3 - 5 goździków, 3 - 5kropli esencji migdałowej (ostronie!), 1 l spirytusu 96°.

Soki silnie podgrzać z goździkami, rozpuścić w nich cukier, wlać spirytus, dodać esencjęmigdałową, zamieszać, wlać do szczelnego naczynia i odstawić. Po 3 - 4 miesiącach przesączyćprzez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, rozlać do butelek i odstawić na dalsza 2 - 3 miesiące.Nalewka ma barwę róową, przyjemny aromat i subtelny smak z delikatnym akcentem

migdałowym. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się ją o temp. 10 - 12°C.



64

„Nalewka czosnkowa”

1 główka czosnku, kilka rodzynek, 0.75 l czystej wódki.

Czosnek obrać i drobno posiekać, zalać wódką i pozostawić w chłodnym, ciemnym miejscuna 14 dni. Następnie przefiltrować do czystej butelki, dodać rodzynki, szczelnie zamknąć i

odstawić na 6 miesięcy. Potem zlać płyn znad rodzynek i odstawić na kolejny miesiąc.

„Nalewka egzotyczna”

100 g fig suszonych, 50 g daktyli, 20 g rodzynek, 50 g chleba świętojańskiego, 2 laski wanilii,100 g suszonych moreli, 1.6 l spirytusu 60°, 0.4 kg cukru, 0.6 l wody, 15 g kwaskucytrynowego.

Skroić drobno suszone owoce i zalać je w butli lub małym gąsiorku spirytusem, zamknąćszczelnie naczynie i odstawić na 4 tygodnie, często nim potrząsając. Po tym czasie nalewkęprzecedzić przez gęste sito oraz bibułę filtracyjną, przelać do drugiego naczynia, dodać syropzrobiony z cukru i wody z rozpuszczonym kwaskiem cytrynowym, wymieszać i odstawić podprzykryciem na dalsze 6 miesięcy. Następnie przecedzić przez gęste płótno lub flanelę i rozlaćdo butelek. Nalewka ma barwę jasnobrunatną, unikatowy, łagodny, egzotyczny aromat ismak. Zawartość cukru ok. 25%. Pije się ją o temp. 14 - 16°C.

„Nalewka farmaceutów” 1 kg cytryn, 1 kg cukru, 1 l mleka, 1 l spirytusu.

Cytryny umyć, obrać z ółtej skórki (cienko skrojoną skórkę z 1 cytryny ostawić), pokroić wplasterki, oczyścić z pestek, włoyć do gąsiorka, dodać cukier, mleko, spirytus i skórkę z 1cytryny. Gąsiorek zamknąć i odstawić w chłodne, ciemne miejsce na 1 miesiąc (wstrząsaćgąsiorkiem co kilka dni). Przefiltrować nalewkę do butelek przez bibułę filtracyjną

(przesączać bardzo wolno, kroplami). Właściwie przefiltrowana nalewka jest krystalicznieczysta, ma ółtawy kolor i bardzo delikatny smak.

„Nalewka gdańska”

5 g rozmarynu, 5 g lawendy, 5 g anyu, 5 g jałowca, 5 g korzenia fiołka, 5 g gałkimuszkatołowej, 3 g kminku, 2 g goździków, 2 g ziela angielskiego, 100 g suszonej skórkipomarańczowej, 100 g suszonej skórki cytrynowej, 2 laski wanilii, 5 - 8 kropli esencjimigdałowej, 0.5 kg cukru, 0.5 l wody, 3 l spirytusu 70°.

Zioła, korzenie oraz rozdrobnione skórki cytrusowe zalać w gąsiorku spirytusem i odstawić



65

na 2 - 3 miesiące. Po tym czasie nalewkę przecedzić i wlać do gorącego syropu z cukrem iwodą. Zamieszać oraz ponownie odstawić na 30 dni, przecedzić przez bibułę filtracyjną lubgęste płótno, rozlać do butelek. Nalewka ma barwę brunatną. Zawartość cukru ok. 12%. Pijesię ją o temp. 16 - 18°C.

„Nalewka gorzka ołądkowa”

Skórka świea z 2 pomarańczy, 5 g cynamonu, 5 g goździków, 5 g piołunu, 5 g zielaangielskiego, 5 g imbiru, 5 g jałowca, 5 g tysiącznika, 5 g kory dębowej, 3 zielone orzechywłoskie (zebrane w końcu lipca), 0.9 l spirytusu 60°, 100 g cukru, 0.25 l wody.

Wszystkie zioła i korzenie zalać spirytusem w butli lub małym gąsiorku, zamknąć szczelnie iodstawić na 3 miesiące, wstrząsając od czasu do czasu. Po tym czasie przecedzić nalew przezbibułę filtracyjną i wlać do gorącego syropu z cukru i wody. Zamieszać i ponownie przecedzićprzez bibułę filtracyjną lub gęste płótno. Rozlać do butelek i pić po 2 miesiącach. Nalewka ma

barwę brunatną, zawartość cukru ok. 10%. Pije się ją o temp. 14 - 16°C.

„Nalewka gruszkowa”

2 kg przygotowanych gruszek, 0.5 kg cukru, 0.5 łyeczki kwasku cytrynowego, 0.6 l spirytusu96°, 60 ml winiaku 40°, 50 ml rumu złocistego 40°.

Bardzo aromatyczne, soczyste, w pełni dojrzałe i nie uległe gruszki obrać, usunąć szypułki i

ogonki, pokroić w kostkę, nie usuwając ziarenek dla zachowania aromatu. Owoce umieścić wgąsiorku, zalać spirytusem (soczyste gruszki rozcieńczą spirytus) i szczelnie korkując odstawićdo ciepła. Po upływie prawie roku, czyli wiosną, zlać nalewkę z owocu i odstawić. Gruszkizasypać cukrem i od czasu do czasu potrząsać naczyniem, aby cukier się dobrze rozpuścił. Gdyto nastąpi, zlać syrop, a gruszki wycisnąć w sokowirówce lub przez gęsty płócienny worek,połączyć trzy płyny, dodać winiak i rum, a następnie rozpuścić w nalewce kwasek. Powymieszaniu całość przesączyć przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, rozlać do butelek iodstawić co najmniej na pół roku. Nalewka ma barwę jasnozłocistą, delikatny aromat i smakgruszkowy. Zawartość cukru ok. 30%. Pije się ją o temp. 10 - 12°C.

Uwaga: nalewkę mona dodatkowo aromatyzować, dodając wraz ze spirytusem 10goździków, 2 łyeczki cynamonu i 0.5 laski wanilii lub torebkę cukru wanilinowego.

„Nalewka gruszkowa I”

1 kg przygotowanych gruszek, 5 goździków, 5 g cynamonu, 0.3 kg cukru, 0.2 l wody, 1.5 lspirytusu 80°.

Do gąsiorka wrzucić gruszki, onrane, pozbawione szypułek i ogonków, pokrojone w kostkę,soczyste i w pełni dojrzałe, oraz korzenie, zalać spirytusem i pod szczelnym przykryciemodstawić w cieple na 8 miesięcy. Po tym czasie do przecedzonej nalewki dodać syrop z cukru i



66

wody, zamieszać i odstawić na 30 dni. Rozlać do ciemnych butelek, pić po co najmniej półroku. Nalewka ma złocistą barwę. Zawartość cukru ok. 25%. Pije się ją o temp. 14 - 16°C.

„Nalewka herbaciana”

2 łyki suchej herbaty, 2 łyeczki miodu, 1 mały kawałek wanilii, 1 szkl. spirytusu 96%, 1 szkl. słodkiegotokaju, 2 kieliszki śliwowicy lub winiaku (40 ml).

Wanilię drobno posiekać i zagotować w 1 szkl. wody z miodem. Wrzątkiem tym zaparzyć herbatę.Następnie herbatę ostudzić i przecedzić do butelki. Dodać spirytus, tokaj, oraz śliwowicę. Wymieszaćodstawić. Po tygodniu nalewka jest ju dobra, ale lepiej, gdy postoi 2 - 3 miesiące.

„Nalewka imbirowa”

20 g mielonego imbiru, 1 laska wanilii, 1 l spirytusu 60°, 150 g cukru, 0.6 l wody.

Przyprawy wsypać do butli, zalać ją spirytusem, po czym zamknąć ją i odstawić do ciepła na 21 dni. Potym czasie nalewkę przecedzić przez bibułę filtracyjną i wlać do gorącego syropu z cukru i wody. Pozmieszaniu przecedzić nalewkę przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, rozlać do butelek i odstawić na 3 - 5miesięcy. Nalewka ma barwę jasnobrązową, aromat i smak korzenny. Za wartość cukru ok. 6%. Pije się ją otemp. 10 - 12°C.

„Nalewka litewska Pasikonik”

0.25 l miodu pszczelego, 3 łyki świeych płatków róy ogrodowej, 1 łyka posiekanej ruty, 1 łyka płatkówświeej mięty piepnowej, po 1 łyeczce gałki muszkatołowej, imbiru i goździków, 1 l spirytusu 70°, 0.7 lsyropu cukrowego, 100 ml soku cytrynowego.

W butli lub małym gąsiorku płatki róy zalać sokiem cytrynowym, dodać pozostałe przyprawy i wlaćspirytus, zamieszać, przykryć szczelnie naczynie i odstawić do ciepła na 3 tygodnie. Następnie nalew

przecedzić przez gęste sito i bibułę filtracyjną, wlać do gorącego syropu cukrowego, zamieszać i przecedzićprzez gęste płótno lub flanelę, rozlać do butelek i odstawić je na 3 miesiące. Nalewka ma barwęczerwonobrunatną, subtelny aromat i smak korzenny. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się ją o temp.14-16°C.

„Nalewka mandarynkowa”

5 dag suszonej skórki z mandarynek, 20 dag cukru, 0.5 l spirytusu 96%.

Skórkę włoyć do słoja, zalać spirytusem, szczelnie zamknąć i postawić w ciepłym miejscu na 48 h.Następnie zlać płyn do butelki. Z cukru i 1 szkl. wody przygotować syrop. Do gorącego syropu stopniowowlewać nalewkę, cały czas mieszając. Zlać do czystej butelki i odstawić do sklarowania. Po 2 tygodniach zlać



67

płyn znad osadu, osad przesączyć przez lejek z watą połączyć z nalewką. Mandarynkówka jest dobra dopicia ju po kilku dniach.

„Nalewka melonowa”

2 kg obranego melona (z odmian kantalupów lub ananasowy), 0.8 kg cukru, 0.5 l wody, 0.75 łyeczkikwasku cytrynowego, 2 łyeczki cynamonu, 0.9 l spirytusu 96°, 120 ml rumu złocistego 40°.

Dojrzały i aromatyczny melon pokroić w kostkę i zalać w rondlu wrzącym syropem, sporządzonym zcukru, wody i kwasku oraz dodatku cynamonu. Rondel szczelnie przykryć i odstawić do następnego dnia.Syrop zlać, dodać sok odsączony z melona (owoc mona uyć np. na kompot lub konfiturę), zmieszać zalkoholami i niezwłocznie rozlać do butelek. Po pewnym czasie na dnie butelek moe się wytrącić osad,dlatego przed spoyciem naley nalewkę zdekantować (przelać do innej butelki), pozostawiając osad nadnie. Filtrowanie nie jest wskazane, gdy nalewka straci wówczas aromat. Nalewka ma ółtopomarańczową barwę, bardzo delikatny aromat i subtelny smak. Zawartość cukru ok. 27%. Pije się ją o temp. 8 - 10°C.

„Nalewka miętowa z jabłkami”

Pęczek liści świeej mięty, 0.75 l soku jabłkowego, 30 dag cukru, 0.5 l spirytusu.

Przed przygotowaniem nalewki trzeba zrobić sok z jabłek według tradycyjnej receptury: jabłka rónychodmian przepuścić przez sokowirówkę, gotowy sok osłodzić, a następnie podgrzać. Gorący sok wlać dobutelek i przez 10 min. pasteryzować. Przechowywać w ciemnym miejscu. Po min. 2 tygodniach mona

przystąpić do przygotowania nalewki. Umyte liście mięty odsączyć, wrzucić do szklanego naczynia, zalaćspirytusem i szczelnie zamknąć. Naczynie odstawić na 10 dni w ciemne miejsce. Po upływie tego czasucałość przecedzić. Z soku jabłkowego i cukru ugotować syrop. Ostudzony zmieszać z miętowym spirytusem i jeszcze raz przecedzić. Tak przygotowany i dobrze schłodzony likier mona podawać z wodą mineralną.Doskonale ugasi pragnienie w upalne dni.

„Nalewka morelowa”

0.5 kg suszonych, pokrojonych moreli bez pestek, 0.5 l spirytusu 96°, 0.7 l wody, 1 łyka cukru, 3 - 5 kropli,esencji migdałowej (ostronie!).

Wszystkie składniki umieścić w gąsiorku, dobrze wymieszać, szczelnie zamknąć i odstawić w ciepłemiejsce na 6 tygodni. Po tym czasie wódkę przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, moreleodcisnąć, rozlać do butelek i odstawić na dalsze 4 - 6 tygodni. Nalewka ma barwę ółtopomarańczową,aromat i smak morelowy z akcentem migdałowym. Zawartość cukru ok. 5%. Pije się ją o temp. 12 - 14°C.



68

„Nalewka na miodzie”

0.5 l spirytusu, 100 g miodu spadziowego, 0.25 l wody (dobrej).

Miód powoli rozpuść w spirytusie (wcale nie jest to takie proste), dodaj wodę. Jak ktos lubi mozna dodaćtroche cytrynki. Po wypiciu efekty sa nastepujace: W małych ilosciach - grzeje, w srednich - leczy, w

wiekszych - zabija swiadomosc, ale rano glowa nie boli :).

„Nalewka na nadwagę”

Po 50 ml gotowego soku z mniszka lekarskiego, z łopianu, z pokrzywy, 120 ml kropli miętowych, 120 mlwyciągu z dziurawca.

Wszystkie składniki wlać do butelki z ciemnego szkła, wstrząsnąć eby się dobrze wymieszały i odstawićna kilka dni. Stosować po 0.5 łyeczki nalewki rozcieńczonej w 50 ml wody, po posiłkach. Nie naleyzaywać jej przed snem, gdy działa moczopędnie. Wprawdzie nalewka ta ma zupełnie inny charakter niwszystkie inne nalewki staropolskie, ale dla jej przyrządzenia uywamy gotowych nalewek, kupionych wsklepach zielarskich, przygotowanych na bazie alkoholu.

„Nalewka na rónych śliwkach”

1.) Zaprawa: 0.5 laski wanilii, 2 krople olejku migdałowego, 100 ml spirytusu 95%.2.) Nalew śliwkowy: 1 kg śliwek, 1,15 l spirytusu (70%).3.) Zaprawa na suszonych owocach: 25 g dobrych, suszonych śliwek (bez pestek, bez zapachu dymu itp.),25 g suszonej tarniny, 10 g owoców głogu, 25 g rodzynek, 200 ml spirytusu 60%.4.) Karmel: Troche wody, 100 g cukru.5.) NALEWKA śLIWKOWA (skład na 2l nalewki, 35%): 1,15 l nalewu śliwkowego (2), 100 ml zaprawy (1),200 ml zaprawy na suszonych owocach (3), 500 ml syropu cukrowego (0.5 kg cukru rozpuszczać w 0.25 lgotującej się wody, zbierając "szum"), 12 ml karmelu (4), 5 ml 10% roztworu kwasu cytrynowego, ok. 100ml spirytusu (95%).

1.) Do spirytusu wlać olejek, wrzucić rozdrobnioną wanilię, szczelnie zakorkować. Macerować 2 tygodnie,często mieszać. Po tym czasie zlac do butelki. 2.) 1 kg śliwek nieco przejrzałych, nadwiędniętych,wydrylować, zostawić co 10 pestkę. śliwki rozdrobnić, wrzucić z odłoonymi pestkami do 3 litrowego słoja izalać 1,15 l 70% spirytusu. Macerować 3 - 4 tygodnie, mieszając 3 - 4 razy w tygodniu. Zlać nalew znadowoców do gąsiorka. 3.) śliwki i rodzynki rozdrobnić, wrzucić do słoika razem z inymi owocami, zalaćspirytusem i szczelnie zakorkować. Macerować 4 - 6 tygodni, mieszać co jakiś czas, po czym zlać do butelki.4.) Cukier podgrzewać na patelni, ciągle mieszając, a się stopi, sciemnieje i zacznie wrzeć. Palenieskończyć, gdy kropla cukru zanurzona w zimnej wodzie zastygnie na twardą, szklistą masę. Patelnię zdjąć zognia, poczekać a masa ostudzi się do ok. 60 - 70°C. Na 100 g wziętego cukru dolać wody tyle, aby

otrzymać 100 - 150 ml karmelu (wodę wlewać ostroznie, bo pryska!).5.) W gąsiorku oznaczyc poziom 2 l. Wlać wszystkie składniki i dokładnie wymieszać. Dopełnić do 2 lspirytusem. Barwę (zbyt jasną) mona skorygować dodając karmelu. Po 6-u - 8-u (warto czekać!)tygodniach przefiltrować, zlać do butelek.



69

Nalewka orzechowa ołądkowa”

6 zielonych (niedojrzałych) orzechów włoskich, 0.5 l czystej wódki, 2 łyki cukru.

Orzechy, zerwane na początku lipca, drobno posiekać nierdzewnym noem. Przełoyć do słoja i zalaćalkoholem. Naczynie zamknąć i odstawić na 6 tygodni (co kilka dni potrząsać słojem). Następnie płynprzecedzić i zlać do butelki, a orzechy zasypać cukrem i odczekać, a wytworzy się syrop (w tym czasieczęsto wstrząsać słojem). Połączyć syrop z nalewem alkoholowym odstawić na 2 tygodnie. Przyniestrawności mona pić nalewkę w małym kieliszku 1 - 3 razy dziennie, między posiłkami.

„Nalewka pigwowa”

1.5 kg dojrzałej pigwy (Cydonia vulgaris), gdy owoc nie jest zbyt dojrzały wziąć 2 kg pigwy, 0.35 kg cukru, 1l wody, 1 pomarańcza, 0.5 l spirytusu 96°, 0.5 l winiaku 40°.

Pigwę obrać, usunąć pestki, pokroić w kawałki, zalać wodą i pod przykryciem gotować przez 45 min. Zrozgotowanej pigwy odcisnąć sok w sokowirówce lub odsączyć ją przez gęste płótno (pozostawiając na nocdla lepszego odcieknięcia soku). W 0.85 l gotowego soku pigwowego rozpuścić na gorąco cukier, wlaćalkohole, przelać całość do gąsiorka i odstawić do chłodu, od czasu do czasu potrząsając naczyniem. Po 3tygodniach dorzucić cienko skrojoną skórkę pomarańczy i dodać wyciśnięty z niej sok, po czym na 3 - 4tygodnie odstawić nalewkę do dojrzewania. Przed rozlaniem do butelek gotową ju nalewkę przefiltrowaćprzez bibułę filtracyjną lub gęste płótno. Nalewka ma barwę złocistą, przyjemny swoisty aromat i łagodny

smak. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się ją o temp. 10 - 12°C.Uwaga: zamiast skórki pomarańczy mona wraz z alkoholami dodać 5 ml rumu złocistego.

„Nalewka rozmarynowa”

100 g pędów kwitnącego rozmarynu, starta skórka z 2 cytryn, 5 g kolendry, 2 l czystej wódki, 0.15 kg cukru,0.075 l wody.

Zalać rozmaryn i skórkę cytrynową wódką, odstawić naczynie na 14 dni. Po tym czasie przecedzićnalewkę przez bibułę filtracyjna lub gazę, dodać syrop sporządzony z cukru i wody, wymieszać w naczyniu ipo 14 dniach rozlać do butelek. Jeśli potrzeba, nalewkę dodatkowo przefiltrować przez gęste płótno lubwatę. Nalewka ma barwę zielonkawobrunatną, intensywny aromat, przyjemny gorzkawy smak. Dzięki swymwłaściwościom leczniczym stosowana moe być na dolegliwości ołądkowe. Zawartość cukru ok. 5%. Pije się ją o temp. 16 - 18°C.

„Nalewka śliwkowa”

1 kg dojrzałych węgierek, 1 kg cukru, 1 l spirytusu 70%, 0.75 l czystej wódki.



70

Owoce umyć, oczyścić z pestek, pokroić na kawałki, włoyć do gąsiorka, zalać wódką oraz spirytusem,szczelnie zamknąć i odstawić w nasłonecznione miejsce na 5 tygodni. Cukier rozpuścić w 0.5 l gorącej wody,wlać do gąsiorka, wymieszać i pozostawić na 2 - 3 dni. Potem nalewkę zlać i sklarować. Odstawić conajmniej na 4 miesiące.

„Nalewka truskawkowa”

1 kg truskawek, 0.5 l spirytusu 96°, 1 l wódki czystej 40°, 0.7 kg cukru.

Umyte, dojrzałe truskawki zalać w gąsiorku mieszaniną spirytusu i 0.5 l wódki, zamknąć szczelnie iodstawić do ciepła na 14 dni, często wstrząsając naczyniem. Po tym czasie zlać nalew do innego naczynia, apozostałe truskawki zasypać cukrem, dobrze wstrząsnąć naczyniem i po jego szczelnym zamknięciu odstawićdo ciepła (na słońce), a do całkowitego rozpuszczenia cukru. Przez ten czas codziennie wstrząsaćnaczyniem. Następnie truskawki odcisnąć i sok z nich zmieszać z uprzednio zrobionym nalewem, dodaćpozostałe 0.5 l wódki. Całość wymieszać i przefiltrować przez gęste płótno lub flanelę, po czym rozlać dobutelek. Nalewka ma barwę czerwoną, aromat i smak truskawkowy. Zawartość cukru ok. 35%. Pije się ją otemp. 12 - 14°C.

Uwaga: zamieniając truskawki na maliny lub poziomki (nie myć ich) mona otrzymać równie wyborną nalewkę malinową lub poziomkową.

„Nalewka wiejska”

1 szkl. ytniej mąki razowej, 1.5 szkl. pszennej mąki razowej, 2 - 3 g soli, 30 g młodych wiosennychpączków, liści lub orzechów brzozowych, 0.2 kg cukru, 20 - 30 rodzynków, 1.25 l wódki czystej 45°, 0.25 lpiwa jasnego, pełnego, woda.

Przegotowaną, ostudzoną i osoloną wodę dodawać stopniowo do zmieszanych razem mąk, zagnieśćdobrze na sztywne i pulchne ciasto, rozwałkować je, włoyć na suchą blachę, zrobić na nim noem nacięciaw kratę i piec w temp. 300°C, przez 15 - 20 min., a się placek przyrumieni. Na drugi dzień wziąć 0.25 kgplacka, pokruszyć go, zalać w naczyniu wódką, dodając jednocześnie rodzynki i pączki, liście lub orzechybrzozowe, po czym odstawić na 2 tygodnie. Następnie przecedzić starannie nalewkę przez gęste płótno lubflanelę i wlać do rondla z rozpuszczonym w gorącym piwie cukrem, wymieszać i odstawić do chłodu na 2

miesiące, do pełnego sklarowania. Ta złocistobrunatna znakomita staropolska nalewka, obecnie zupełnienieznana, ma charakterystyczny aromat i niecodzienny, lekko gorzkawy słodkawo-palony smak. Zawartośćcukru ok. 10%. Pije się ją o temp. 8 - 10°C.

„Nalewka wieloowocowa”

15 dag świeych wiśni, 10 dag suszonych śliwek (nie wędzonych) bez pestek, 10 dag suszonych moreli, 3

suszone figi, 3 suszone daktyle, 4 szkl. spirytusu 96%, 10 ml rumu, 10 goździków, 1/3 łyeczki do kawysuszonego korzenia arcydzięgla, 3 łuskane orzechy laskowe, 5 łyek cukru.

Suszone owoce umyć, osączyć i wraz z orzechami drobno pokroić. Wiśnie umyć i wydrylować. Wszystkie



71

owoce i orzechy włoyć do słoja, dodać goździki i arcydzięgiel, wlać spirytus i rum oraz 3.5 szkl.przegotowanej, posłodzonej i ostudzonej wody, wymieszać i odstawić na 10 dni (codziennie zamieszać).Następnie przefiltrować do butelek szczelnie zamknąć. Pozostawić w chłodnym, ciemnym miejscu na 5 - 6miesięcy. Nalewka jest bardzo aromatyczna.

Nalewka wiśniowa”

2 kg wiśni, 500 g cukru, 10 goździków, 0.5 laski wanilii, 10 ziarenek kardamonu, 10 g cynamonu w kawałku,1 l spirytusu.

Wiśnie umyj, osącz i wydryluj, zostawiając kilkanaście owoców z pestkami. Teraz wsyp je do gąsiora,dodaj goździki, wanilię, kardamon, połamany w kawałki cynamon i cukier. Wszystko zalej spirytusem.

Wymieszaj (poruszając gąsior kolistym ruchem), szczelnie zamknij i postaw na co najmniej pół roku wchłodnym pomieszczeniu. Co kilka dni poruszaj gąsiorem.

Dojrzałą nalewkę przecedź do butelek. Uwaga: spirytus moesz wymieszać pół na pół z wódką. Jeśli

chcesz, aby nalewka uzyskała bardziej wytrawny smak, do gąsiora moesz wrzucić kilka rozgniecionychgorzkich migdałów lub zwiększyć ilość niedrylowanych wiśni.

„Nalewka wiśniowa I”

1 kg wiśni, 2 szkl. cukru, 0.5 l spirytusu.

Wiśnie wsypać do duego słoja, zalać spirytusem i odstawić na 5 dni. Następnie owoce odcedzić.

Pozostały, zabarwiony na czerwono spirytus odstawić. Do wiśni wsypać cukier, pozostawić na ok. 2tygodnie, a do całkowitego rozpuszczenia cukru. Owoce codziennie mieszać po kilka razy. Ponownieodcedzić wiśnie. Likier połączyć z wcześniej odlanym spirytusem. Otrzymamy ok. 1 l nalewki oraz wiśnie dodekoracji ciast, deserów, lodów.

„Nalewka wiśniowa II”

2 kg wiśni bez pestek, 0.4 kg miodu pszczelego, 0.2 kg cukru, 4 - 5 goździków, 1 łyeczka cynamonu, 15 -20 kropli esencji waniliowej, 3 - 5 kropli esencji migdałowej (ostronie!), 1 l spirytusu 96°.

Rozmiadone wiśnie zalać gorącym miodem i rozpuszczonym w nim cukrze, dodać korzenie orazspirytus, dobrze wymieszać i pozostawić w cieple. Po 4 tygodniach delikatnie zlać nalewkę z wiśni, dodać doniej esencje, a owoce dobrze przesączyć przez gazę lub watę, połączyć z pierwszym obciągiem i odstawić wzamkniętym naczyniu. Po pół roku gotową nalewkę przefiltrować przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno irozlać do butelek. Nalewka ma barwę wiśniową, aromat i smak wiśniowo-migdałowy z lekkim akcentemkorzennym. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się ją o temp. 8 - 10°C.



72

„Nalewka wiśniowa III”

1 l spirytusu, 600 ml wody, 1 kg czarnych wiśni, cukier.

Z dojrzałych wiśni usunąć ogonki, owoce wypłukać i wsypać z małą ilością cukru do butli lub gąsiorka. Wosobnym naczyniu wymieszać spirytus (600 ml) z przegotowaną i ostudzoną wodą. Nie zapomnieć, e robiąc

nalewkę na owocach, zawsze trzeba zalać je wódką, a nie samym spirytusem. Zalać wiśnie płynem,zakorkować i ustawić w zacienionym miejscu na co najmniej 4 tygodnie, co pewien czas nalewkęwymieszać. Po 4 - 6 tygodniach dolać resztę spirytusu. Wreszcie po 3 miesiącach nalewkę przefiltrować izlać ją do butelek. Zamknąć je i odstawić w chłodne miejsce. Wiśnie w gąsiorku zasypać cukrem iwymieszać. Po jakimś czasie wytworzy się syrop, którym mona posłodzić naszą wytrawną nalewkę albopodawać syrop, jako delikatniejszą i słodszą wersję nalewki dla pań.

Prawda jest taka, e nalewka bez cukru się nie karmelizuje. Jeśli ją bardzo się posłodzi, to po dłuszymleakowaniu nabierze brązowego koloru. W niektórych przepisach zaleca się dodawanie karmelu, napoczątku procesu robienia nalewki, po to, eby ją sztucznie postarzyć. Nalewka powinna leeć ok. 0.5 roku.Najsmaczniejsza jest wiśniówka na wiśniach nie drylowanych, ale poniewa po 2 - 3 dniach z pestek uwalniasię cyjanek, poleca się wiśnie wydrylować i osobno na 2 - 3 dni zalać pestki spirytusem z wodą. Potem płynzlać do gąsiorka z wiśniami, a pestki wyrzucić. Mimo przestróg mona uyć do nalewki wiśni w całości.Nalewki powinny zostać nastawione przed Boym Narodzeniem, wtedy mona pierwszą butelkę otworzyć naWielkanoc, w międzyczasie ćwicząc silną wolę.

„Nalewka wiśniowa IV”

1 l spirytusu, 600 ml wody, 1 kg czarnych wiśni, cukier.

Z dojrzałych wiśni usunąć ogonki, owoce wypłukać i wsypać z małą ilością cukru do butli lub gąsiorka. Wosobnym naczyniu wymieszać spirytus (600 ml) z przegotowaną i ostudzoną wodą. Pamiętać, e robiącnalewkę na owocach, zawsze zalać je wódką, a nie samym spirytusem. Zalć wiśnie płynem, zakorkować iwstawić w zacienionym miejscu na co najmniej 4 tygodnie, co pewien czas nalewkę mieszać.

Po 4 - 6 tygodniach dolać resztę spirytusu. Wreszcie po 3 miesiącach nalewkę przefiltrować i zlać ją dobutelek. Zamyknąć je i odstawić w chłodne miejsce. Wiśnie w gąsiorku zasypać cukrem i wymieszać. Po jakimś czasie otrzyma się syrop, którym mona posłodzić wytrawną nalewkę albo podawać syrop, jakodelikatniejszą i słodszą wersję nalewki dla pań.

Prawda jest taka, e nalewka bez cukru się nie karmelizuje. Jeśli się ją bardzo posłodzi, to po dłuszymleakowaniu nabierze brązowego koloru. W niektórych przepisach zaleca się dodawanie karmelu, napoczątku procesu robienia nalewki, po to, eby ją sztucznie postarzyć. Nalewka powinna leeć ok. 0.5 roku.Najsmaczniejsza jest wiśniówka na wiśniach nie drylowanych, ale poniewa po 2 - 3 dniach z pestek uwalniasię cyjanek, radzi się wiśnie wydrylować i osobno na 2 - 3 dni zalać pestki spirytusem z wodą. Potem płynzlać do gąsiorka z wiśniami, a pestki wyrzucić.

Nalewki powinno się nastawiać przed Boym Narodzeniem, wtedy mona pierwszą butelkę otworzyć naWielkanoc, w międzyczasie ćwicząc silną wolę.



73

„Nalewka wytrawna z orzechów włoskich”

0.5 kg niedojrzałych orzechów włoskich (w zielonych łupinach), 10 - 15 dag cukru, 250 ml wódki, 250 mlspirytusu.

Orzechy wraz z łupinami pokroić na plasterki. Ułoyć w słoiku i przesypać cukrem. Odstawić na kilka dni,

aby orzechy puściły sok. Dodajemy alkohol (wódkę i spirytus) i odstawiamy na 2 - 3 tygodnie. Odcedzamynalewkę (najlepiej przez gazę) i zlewamy do butelek. Mona dodać niewielką ilość wanilii, jeśli ktoś lubi tensmak.. Nalewka jest wprost niezastąpionym lekiem na wszelkie dolegliwości ołądkowe. Orzechy włoskienajlepiej kroić w gumowych rękawiczkach, gdy barwią ręce.

Nalewka z aronii”

3 l wody, 2 kg aronii, 400 liści wiśni, 2 kg cukru, 1 l spirytusu, 1 kwasek cytrynowy.

Aronie i liście umyć. Następnie aronie z liściami zalać wodą, dodać cukier i gotować 20 - 30 min. Odstawićna 24 h, przecedzić i dodać kwasek cytrynowy. Po ostudzeniu dodać spirytus i rozlać do butelek.

„Nalewka z czarnego bzu”

50 baldachów kwiatów czarnego bzu, 4 cytryny (40 dag) lub 2 cytryny (20 dag) i 3 limety (20 dag), 70 dagcukru, 1 l spirytusu 96%, 1 łyeczka suszonego korzenia arcydzięgla.

Z cukru oraz 1 l wody ugotować syrop i odstawić do przestygnięcia. Dwie cytryny wyszorować namydloną szczoteczką, opłukać gorącą wodą, pokroić w plasterki i oczyścić z pestek. Do wyparzonego słoja włoyćkwiaty czarnego bzu, przekładając plasterkami cytryny, zalać syropem, następnie przykryć słój pergaminem ipostawić w nasłonecznionym miejscu na 10 dni. Co jakiś czas sprawdzać, czy sok nie fermentuje iewentualnie przemieszać zawartość słoja wyparzoną, łyką. Sok z kwiatów czarnego bzu zlać do garnkaprzez sito wyłoone gazą, połączyć ze spirytusem, wymieszać i dodać sok wyciśnięty z pozostałych cytrynalbo limet. Nalewkę przelać do dwóch litrowych butelek, dodać kadej po 0.5 łyeczki arcydzięgla odstawićna 4 tygodnie (co 3 - 4 dni wstrząsając butelką). Następnie pozostawić nalewkę na 2 tygodnie aby sięsklarowała, a później zlać ją znad osadu, osad przefiltrować połączyć z nalewką. Mona ją pić od razu, ale jest znacznie lepsza, jeśli postoi 4 tygodnie.

Nalewka z czarnej porzeczki”

3 kg czarnej porzeczki, 1.5 l spirytusu 95%, 1.5 l czystej wódki, 0.75 kg cukru, 3 goździki.

Wódkę połączyć ze spirytusem. Owoce wsypać do gąsiora, zalać alkoholem, dodać goździki. Odstawić wciemne miejsce na 6 tygodni. Zlać nalewkę. Owoce zasypać cukrem i pozostawić na kolejne 6 tygodni.Powstały słodki sok zlać i wymieszać z odlaną poprzednio nalewką. Rozlać do butelek i odstawić na 6mies.



74

„Nalewka z czarnych porzeczek”

1 kg opłukanych i obranych z szypułek czarnych porzeczek, 1 l czystej wódki 45%, 1 kg cukru (nalewkasłodka) lub 75 dag (półwytrawna) albo 30 dag (nalewka wytrawna).

Owoce wrzucić do ciemnego naczynia, zalać wódką odstawić na 6 tygodni w zaciemnione miejsce. Alkohol zlać do butelek i szczelnie zakręcić, a do porzeczek wsypać cukier, zamieszać i ponownie odstawićna 6 tygodni (wstrząsać gąsiorkiem co 2 - 3 dni). Powstały syrop zlać i połączyć z wyciągiem alkoholowym.Owoce mona przepłukać alkoholem i wodą (0.5 szkl. wódki, 0.5 szkl. wody). Po 3 tygodniach przecedzićnalewkę przez sączek lub gazę. Nalewka wytrąca stałe cząstki jeszcze przez pół roku, dlatego przedwłaściwym "odpoczynkiem" trzeba ją ponownie zlać.

„Nalewka z lipy”

2 szkl. płynnego miodu lipowego, 2 szkl. i 50 ml spirytusu 96%, 2 goździki, 1.5 szkl. kwiatów lipy, 1 limeta(7 dag), 0.5 cytryny (5 dag).

Na 3 tygodnie przed okresem kwitnienia lip przygotować miodówkę: zagotować 2 szkl. wody zgoździkami, wodę przestudzić, dodać miód, dobrze wymieszać, wlać 2 szkl. spirytusu, ponownie wymieszać,przelać do słoja, szczelnie zamknąć i odstawić na 3 tygodnie (wstrząsać słojem co 3 - 4 dni). Następniedodać kwiaty lipy i odstawić nalewkę na 2 tygodnie w ciemne, chłodne miejsce. Nalewkę zlać przez sitowyłoone gazą i przelać do butelki. Limetę wyszorować namydloną szczoteczką i opłukać gorącą wodą. Z

połowy owocu ściąć cienko skórkę (bez albedo) w małym słoiczku zalać 50 ml spirytusu. Zostawić na 2 dni.2 łyeczki otrzymanego w ten sposób ekstraktu wlać do nalewki wraz z przesączonym przez gazę sokiem zcałej limety i 0.5 cytryny, dobrze wymieszać i odstawić na 3 tygodnie do sklarowania. Następnie zlaćnalewkę znad osadu, osad przesączyć przez bibułę filtracyjną i połączyć z nalewką. Nalewka powinnadojrzewać w chłodnym miejscu co najmniej 6 miesięcy.

„Nalewka z owoców dzikiej róy”

1 kg dorodnych owoców dzikiej róy, 0.75 l spirytusu, 0.5 l wódki czystej 40%, 0.5 l miodu, 2 szkl. wody, 5 -6 goździków, 1 łyeczka suszonych kwiatów rumianku, 1 łyeczka suszonej mięty.

Owoce róy (powinny być lekko przymroone) umyć i ponakłuwać. Zalać spirytusem, dodać goździki,miętę i rumianek. Słój zamknąć szczelnie i pozostawić w ciepłym miejscu na 5 tygodni. Słojem częstopotrząsać. Następnie zlać nalewkę. Z owoców róy wycisnąć sok, przecedzić i połączyć z nalewką. Miódzagotować z wodą, ostudzić i dodać wódkę. Całość połączyć z nalewką. Trunek rozlać do butelek, szczelniezamknąć i odstawić na 2 - 3 miesiące. Jeśli ktoś woli nalewkę słodszą, mona dodać 2 - 3 łyeczki więcejmiodu



75

„Nalewka z owoców jałowca”

35 suszonych lub 70 świeych owoców jałowca, 2 łyeczki cukru, 1 l czystej wódki.

Owoce opłucz, osącz, a potem włó do butli (nalewka będzie bardziej aromatyczna, jeśli owoce wcześniejutłuczesz w moździerzu). Następnie dodaj cukier i zalej owoce wódką. Butlę zatkaj i odstaw w chłodne

miejsce na 6 tygodni (co 2 - 3 dni wstrząśnij naczyniem). Następnie płyn znad owoców zlej do czystejbutelki i odstaw do sklarowania. Po 2 tygodniach nalewkę zlej, a osad przefiltruj.

"Jałowcówka" jest najlepsza po 3 miesiącach.

„Nalewka z pigwy”

1 kg owoców pigwy, 1.5 kg cukru, 0.5 l spirytusu 96%, 0.5 l wódki 45%.

Dojrzałe owoce pigwy (zebrane w październiku) wypestkować i posiekać. Zasypać cukrem, odstawić na10 dni. Syrop zlać, wymieszać ze spirytusem w proporcji 1:1. Odstawić na 8 - 10 tygodni. Po tym czasieodcedzić (przefiltrować przez gazę) i przelać do butelek. Pozostałe owoce zalać wódką i odstawić na kolejne3 - 4 tygodnie.

„Nalewka z porzeczek czarnych”

1 kg porzeczek czarnych (dojrzałych, przebranych), 0.25 kg cukru, 0.75 l spirytusu 96°, 0.75 l wódki czystej40°.

Porzeczki (bez szypułek) opłukać, odsączyć, wsypać do gąsiorka, zalać spirytusem wymieszanym z wódką i odstawić do ciepła. Po 4 miesiącach zlać nalewkę do innego naczynia. Porzeczki zasypać cukrem, dobrzezmieszać przez wstrząsanie, odstawić w ciepłe miejsce, aby sok dobrze puścił, po czym wlać porzeczki zpowrotem do gąsiorka z nalewką i znów odstawić. Po kolejnych 4 miesiącach przecedzić nalewkę przezgęste płótno lub flanelę, rozlać do butelek i przechowywać w ciepłym miejscu jeszcze przez 4 miesiące.Nalewka ma ciemnofioletową barwę, łagodny aromat i smak porzeczek czarnych. Zawartość cukru ok. 20%.Pije się ją o temp. 10 - 12°C.

Uwaga: nalewka jest dobra równie w połączeniu z listówką z porzeczek czarnych.

„Nalewka z porzeczek czarnych I”

1.1 l świeego soku z porzeczek czarnych (z sokowirówki), 0.8 l spirytusu 96°, 0.4 kg cukru, 10 liści(zielonych) porzeczki czarnej, 2 goździki, 1 łyeczka cynamonu.

Podgrzać sok wraz z przyprawami i liśćmi, rozpuścić cukier, wymieszać, i gdy płyn ostygnie, całość wlaćdo gąsiorka, po czym dodać spirytus, wymieszać, szczelnie zamknąć naczynie i odstawie na 3 - 4 miesiące.Po tym czasie nalewkę przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlać do butelek. Nalewka ma



76

barwę ciemnowiśniową, aromat i swoisty smak porzeczek czarnych. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się ją otemp. 10 - 12°C.

„Nalewka z wiśni”

1 kg wiśni, 1 l spirytusu 95-proc., 40 dag cukru, 0.5 l wódki 45-proc.

Dojrzałe wiśnie umyj, usuń ogonki i wydryluj 2/3 owoców. Resztę pozostaw z pestkami. Wsyp do duejszklanej butli, zalej spirytusem, następnie zakorkuj i odstaw na 2 tygodnie. Po tym czasie płyn zlej dodrugiej butli, a owoce przesyp cukrem i zalej wódką. Często potrząsaj butlą, aby ułatwić rozpuszczeniecukru. Po około dwóch tygodniach wszystko zlej, połącz obie nalewki, przelej do butelek przez lejek z watą izakorkuj. Nalewkę wiśniową uszlachetnia dodanie do nalewki przygotowanej w drugiej butli łyki miodu iduej garści malin.

„Nalewka ziołowa gorzka”

1 płaska łyeczka nasion anyu (1.5 g), 1 łyeczka suszonego korzenia arcydzięgla (1.5 g), 1 kawałek cynamonu (2 cm), 2/3 łyeczki kory dębowej (0.5 g), 2/3 łyeczki korzenia fiołkowego (kłącza kosaćca - 0.5g), 0.25 małej gałki muszkatołowej (1 g), 1 płaska łyeczka mielonego imbiru (1 g), 2 goździki, 0.5 łyeczkikardamonu (0.5 g), 1 łyeczka kłączy tataraku, 2/3 łyeczki liści mięty pieprzowej (0.5 g), 2 g suszonejskórki pomarańczowej, 1.5 g suszonej skórki cytrynowej, 350 ml spirytusu 70%, 1 l spirytusu 96%, 2 łykimiodu.

Odwaone korzenie, zioła i przyprawy włoyć do słoja pojemności 0.5 l, zalać spirytusem 70%, szczelniezamknąć i pozostawić w chłodnym, ciemnym miejscu na 10 dni. Następnie przesączyć nalew do butelki iodstawić znów w ciemne i chłodne miejsce na miesiąc. Miód rozpuścić w 100 ml ciepłej wody, wlać do 96%spirytusu wraz ze 100 ml nalewu oraz 4 szkl. zimnej przegotowanej wody. Wymieszać wstrząsając i przelaćdo butelek. Zamknąć i odstawić na 10 dni w ciemne miejsce.

„Pigwówka w miodzie”

0.5 kg pigwy, 0.75 l wódki, 25 dag miodu lipowego lub rzepakowego, kawałek kory cynamonu.

Do słoja o pojemności ok. 1.5 l wlej wódkę. Pigwy umyj, obieraj, krój i od razu wrzucaj do wódki, byowoce nie ściemniały. Na koniec dodaj cynamon i miód. Słoik szczelnie zamknij i odstaw na tydzień wciemne miejsce. Codziennie potrząsaj słojem, a miód dobrze się rozpuści. Po miesiącu zlej nalewkę.Najlepiej przechowuj ją w ciemnej butelce i chroń przed światłem, by zachowała jasny kolor.

„Staropolska nalewka”

5 kromek ytniego chleba razowego, 3 łyeczki rodzynek, 3 łyeczki świeych pączków brzozowych, 10



77

goździków, 1 kawałek cynamonu (2 cm), 2/3 szkl. miodu, 1 szkl. jasnego piwa albo porteru, 5 szkl.ytniówki.

Chleb pokroić w kostkę i ususzyć, rumieniąc, w piekarniku. Pączki brzozowe i rodzynki umyć. Do słojawrzucić zrumienione (nie przypieczone) grzanki, pączki brzozowe, rodzynki i przyprawy korzenne, zalaćytniówką, zamknąć słój i pozostawić na 2 tygodnie (codziennie wstrząsać). Następnie nalewkęprzefiltrować. Piwo mocno zagrzać, rozpuścić w nim miód i nieco ostudzić. Do ciepłego płynu wlać nalewkę,dokładnie wymieszać i rozlać do butelek. Szczelnie zamknąć i pozostawić w chłodnym, ciemnym miejscu co

najmniej na 3 miesiące.

„Złota nalewka”

1 l wódki, pomarańcza, 40 dag cukru.

Do duego słoja wlej litr wódki. Pomarańczę nakłuj goździkami, przewią nitką i zawieś w słoju tak, by niedotykała alkoholu. Naczynie zakręć. Po dwóch miesiącach dodaj 40 g cukru w kostkach i odczekaj dwamiesiące. Po tym czasie nalewka nabierze aromatu pomarańczy i uzyska złocistą barwę.

LIKIERY

„Ajerkoniak”

0.5 - 1 l szkl. spirytusu, 2 szkl. cukru, 8 ółtek i szczypta soli - aby kolor był intesywniejszy, 2 cukry

waniliowe, 2 szkl. mleka.

Mleko przegotować, wsypać cukier, rozpuścić i ostudzić. Do zmieszanych ółtek z cukrem waniliowympowoli wlać (zimne!) mleko. Przecedzić i zlać do pojemnika. Dodać powoli szklankę spirytusu i laskę wanilii.

„Ajerkoniak domowy”

1/8 l spirytusu, 0.125 l wódki, puszka mleka skondensowanego, niesłodzonego, 1 szkl. cukru (moe byćcukier puder - szybciej się rozpuści), 4 ółtka, torebka cukru waniliowego (moe być z prawdziwą wanilią -ajerkoniak jest zdecydowanie bardziej waniliowy, ale nie jest idealnie ółciutki, tylko w czarne kropeczki).

Miksujemy ółtka z cukrem na jednolitą masę (tzn. kogel mogel), dodajemy mleko i miksujemy dalej,dodajemy alkohol i miksujemy jeszcze trochę. wlewamy w butelki i odstawiamy na kilka dni do lodówki.

Słodki, mocny i bardzo gęsty - taki rozgrzewający, zdradliwy krem na zimne dni.

„Krambambula”

50 g owoców kardamonu, 1 łyeczki gałki muszkatołowej, 2 łyeczki cynamonu, 1 łyka liści mięty



78

pieprzowej, 3 goździki, skórki z 2 cytryn (cienko skrojone), skórka z 1 pomarańczy (cienko skrojona), 0.25łyeczki czarnego pieprzu, 0.5 l spirytusu 96°, 0.5 l wody, 150 ml syropu ananasowego, 100 ml miodupszczelego, 50 ml soku z porzeczek czarnych.

Do gąsiorka włoyć przyprawy oraz pokrojone skórki cyrusowe, zalać mieszaniną spirytusu i wody,szczelnie zamknąć i odstawić do ciepła na 10 dni. Po tym czasie nalew przecedzić i dodać syropy, miód orazsok z porzeczek czarnych, po wymieszaniu przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlać dobutelek, odstawiając je na 2 miesiące. Likier ten, sporządzany wg staropolskiej receptury, ma barwę

ciemnoczerwoną, aromat i smak swoisty z akcentem korzennym. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się go otemp. 10 - 12°C.

„Kummel gdański”

70 g owoców kminku, 5 g owoców kolendry, 1 łyeczka suszonego owocu koperku, 0.55 l spirytusu 96°, 0.7l wody, 0.4 kg cukru, 0.25 łyeczki kwasku cytrynowego.

Zioła zalać mieszaniną spirytusu i 0.5 l wody, naczynie szczelnie za mknąć i odstawić do macerowania. Po14 dniach przecedzić przez bibułę filtracyjną, wlać do syropu sporządzonego z cukru i dolać wody (0.2 l) zdodatkiem kwasku cytrynowego, wymieszać, odstawić i po 7 dniach rozlać do butelek. Likier ma barwęzłocistobrązową, aromat i smak kminkowo-korzenny. Zawartość cukru ok. 26%. Pije się go o temp. 8 -10°C.

„Likier ananasowy”

500 ml spirytusu, 200 ml wody, 150 ml soku ananasowego, 30 dag cukru, 3 morele suszone.

Wodę zagotować z cukrem, wystudzić, połączyć ze spirytusem, sokiem ananasowym i drobnopokrajanymi morelami, zlać do butelki, zakorkować i pozostawić na tydzień. Następnie przelać przez lejek zwatą do innej butelki, zakorkować i pozostawić na 3 - 4 miesiące.

„Likier ananasowy I”

1 dua puszka ananasam, 0.4 kg cukru, 1 laska wanilii, 2 łyeczki cynamonu, zalewa z puszki, 0.5 l spirytusu96°, 0.5 l wódki czystej 40°.

Wyjąć z puszki plastry ananasa, pokroić w drobne kawałki, włoyć do gąsiorka, dodać korzenie i spirytuszmieszany z wódką. Macerować przez 2 tygodnie. Po tym czasie zlać nalewkę i dodać ją do syropu z cukru isoku ananasowego (wcześniej sporządzonego), zamieszać i odstawić na dalsze 3 tygodnie. Po tym czasieprzecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno. Likier ma barwę jasnozłocistą. Zawartość cukru ok.38%. Pije się go o temp. 14 - 16°C.



79

„Likier ananasowy II”

0.5 świeego ananasa lub ok. 200 g konserwowego, 750 ml spirytusu o mocy 96°, 750 g cukru, 300 g wody.

Świeego ananasa umyć, osuszyć, pokroić wraz ze skórą w plastry (mona go zastąpić plastrami ananasaz puszki o wadze 250 g). Plastry włoyć do słoja, zalać spirytusem. Zamknąć słój i postawić w cieniu na

tydzień. Po zakończeniu macerowania zlać spirytus i przefiltrować przez bibułę. W przegotowanej wodzierozpuścić cukier, połączyć ze spirytusem i dobrze wymieszać, a gdy wystygnie, rozlać do butelek i odstawićna 3 miesiące.

Do zestawu likieru mona dodać rumu lub białego wina półsłodkiego, dobrego gatunku. Jeśli likiersporządza się z soku świeego ananasa, to ze względu na delikatny zapach tego owocu, naley do sokunatychmiast po wyciśnięciu dodać spirytus i uywać go wyłącznie w postaci morsu (spirytusowanegomoszczu).

„Likier angielski” 4 pomarańcze, 3 cytryny, 1 laska wanilii, 1 kawałek cynamonu długości 4 cm, 3 - 4 goździki, 1 kg cukru, 1 lspirytusu o mocy 96°.

Pomarańcze i cytryny sparzyć wrzątkiem, osuszyć, nakłuć widelcem, włoyć do duego słoja, dodaćwanilie, cynamon i goździki, zalać spirytusem, tak by owoce zostały całkowicie przykryte. Zamknąć słój iodstawić na 4 - 6 tygodni. Po zakończeniu maceracji wyjąć owoce. Cytryny odrzucić. Pomarańcze przekroić,wycisnąć sok i dodać go do nalewu. Cukier rozpuścić w przegotowanej wodzie. Na ciepły, rozpuszczony

cukier wlewać powoli spirytus, stale mieszając zawartość. Dopełnić wodą do objętości 2 litrów. Gdy likierwystygnie, przefiltrować go przez bibułę, rozlać do butelek i odstawić do dojrzewania na 4 - 6 miesięcy.

„Likier aptekarski”

25 g korzenia goryczki, 25 g skórki pomarańczowej (cienko skrojonej), 20 g suszonych czarnych jagód, 0.8 lspirytusu 96°, 1 l wody, 0.4 kg cukru.

Rozdrobnione przyprawy zalać w gąsiorku mieszaniną spirytusu i wody, naczynie szczelnie zamknąć iodstawić na 8 dni. Odcedzony nalew dodać do gorącego syropu sporządzonego z cukru i wody. dobrzewymieszać, po czym odstawić na 30 dni. Po tym czasie likier przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęstepłótno i rozlać do butelek. Likier ma barwę czerwonobrunatną, aromat i smak korzenno-owocowy.Zawartość cukru ok. 20%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier arcydzięglowy”

30 g świeych rozdrobnionych łodyg arcydzięgla, 2 g cynamonu, 1/3 łyeczki gałki muszkatołowej, 5 glawendy, 5 g tymianku, 10 goździków, 5 g liści melisy, 0.4 kg cukru, 0.2 l wody, 1 l rozcień.spirytusu do 70°.



80

Arcydzięgiel zalać spirytusem i pozostawić naczynie na 14 dni. Po tym czasie dodać resztę ziół i korzeni,macerować następnie przez 7 dni, dodać syrop z cukru i wody, zamieszać i odstawić ponownie na 3tygodnie. Przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste sito, rozlać do butelek. Likier ma barwęzielonkawobrunatną. Zawartość cukru ok. 38%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier bakaliowy”

100 g rodzynków, 50 g suszonych śliwek, 50 g daktyli, 75 g fig, 1 laska wanilii, 2 goździki, 5 g cynamonu, 5listków laurowych, skórka z 1 pomarańczy, skórka z 1 cytryny, 60 ml soku cytrynowego, 1 l spirytusu 70°,0.5 l wina gronowego białego deserowego (poądana malaga), 0.5 l syropu cytrynowego.

Rozdrobnione bakalie wraz ze skórkami cytrusowymi macerować w spirytusie przez 14 dni, przecedzićprzez gęste sito, dodać wino, sok cytrynowy i syrop, wymieszać i odstawić naczynie z likierem na 3 miesiące.Po tym czasie przecedzić likier przez gęste płótno lub watę i rozlać do butelek. Likier ma barwę brunatną,przyjemny bakaliowy aromat i smak. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się go o temp. 18 - 20°C.

„Likier benedyktyński”

3 g owoców jałowca, 6 g kolendry, 3 g kminku, 3 g czarnuszki, 3 ziarnka pieprzu, 6 pestek z jabłek, 1goździk, 0.5 g anyu, 1 g mięty, 1.5 g majeranku, 0.5 g szafranu (lub kurkumy), 1 l czystej wódki (50%), 30dag cukru.

Wszystkie składniki zalać wódką i odstawić na dwa tygodnie. Po tym czasie płyn zlać do innego naczynia idodać cukier. Przefiltrować do butelki przez watę włooną w lejek. Po kilku dniach likier jest ju dobry. Poroku lub dwóch - jeszcze lepszy.

„Likier bernardyński”

6 g kolendry, 3 g jałowca, 3 g kminku, 1 g mięty suszonej, 0.5 g (3 ziarnka) pieprzu czarnego, 6 pestek z

jabłek, 1 goździk, 0.5 g anyku, 1.5 g majeranku i 3 g czarnuszki, 1 l czystej wódki (najlepiej "ytniej").

Powysze składniki zalać w słoju wódką. Słój szczelnie zamknąć i pozostawić w temperaturze pokojowejna 4 tygodnie. Po tym czasie płyn zlać, najlepiej jednak przefiltrować przez bibułę lub te rzadkie płótno idodać 300 g cukru. Naczynie postawić w ciepłym miejscu lub na słońcu, by cukier zupełnie się rozpuścił. Odczasu do czasu mona nim wstrząsnąć i następnie przefiltrować jeszcze raz. Pozostawić na 4 - 5 tygodni wtemperaturze pokojowej. Wówczas ju mona pić, jednak trunek ma zdecydowanie lepszy smak dopiero poroku lub po 2 latach



81

„Likier cytrynowy”

400 ml wody, 500 ml spirytusu, 50 dag cukru, 25 dag cytryn.

Cytryny umyć, sparzyć wrzącą wodą, osuszyć, zetrzeć wierzchnią warstwę skórki na tarce o drobnychotworach, włoyć do butelki, wlać spirytus i sok z wyciśniętych cytryn, zakorkować i pozostawić na 5 dni.

Wodę zagotować z cukrem, wystudzić, połączyć ze spirytusem, przelać przez lejek z watą do innej butelki,zakorkować i pozostawić na 3 - 4 miesiące.

„Likier cytrynowy I”

Skórki z 3 cytryn (cienko skrojone), 1 l spirytusu 96°, 0.85 l wody, 0.85 kg cukru, 2 torebki cukruwanilinowego, 60 ml soku cytrynowego.

Pokrojoną skórkę cytrynową zalać mieszaniną 0.5 l spirytusu i 0.4 l wody i odstawić w szczelniezamkniętym naczyniu na 7 - 10 dni. Zrobić syrop z cukru, cukru wanilinowego, soku cytrynowego i resztywody (0.45 l), wlać do niego przecedzoną nalewkę i dodać pozostałą ilość spirytusu. Po 2 - 3 tygodniachprzecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlać do butelek. Likier ma barwę jasnoółtą, subtelnyaromat i smak cytrynowy. Zawartość cukru ok. 31%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier czekoladowo miętowy”

50 g kakao, 1 pocięta laska wanilii, 2 g cynamonu, 2 g goździków, oberwane listki z 15 świeych gałązek mięty pieprzowej, ok. 100 g spirytusu rozcieńczonego do 65°, 0.75 kg cukru, 0.375 l wody.

Pierwszych pięć składników zalać w naczyniu spirytusem i odstawie do ciepłego miejsca na 10 dni. Potym czasie przecedzić przez gęste sito i dodać do gorącego syropu sporządzonego z cukru i wody. Przedrozlaniem do butelek przecedzić likier przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno. Likier ma barwę brunatną,aromat i smak czekoladowo-miętowy. Zawartość cukru ok. 38%. Pije się go o temp. 12 - 14°C.

„Likier czekoladowy” 6 ółtek, 0.25 l spirytusu, 1 tabliczka czekolady mlecznej lub gorzkiej, 1 szkl. cukru, 1.5 szkl. mleka, 0.25laska waniliowa.

ółtka utrzeć z cukrem na puszystą masę. Czekoladę roztopić w garnuszku i zalać mlekiem, po czymdokładnie wymieszać. Do utartych ółtek, ciągle mieszając, wlewać czekoladę z mlekiem, a następnie bardzocienkim strumieniem spirytus. W trakcie wlewania spirytusu nadal naley całość dość szybko mieszać. Gdylikier będzie posiadał prawidłową konzystencję naley przelać go do czystych butelek, włoyć kawałek wanilii

i szczelnie zakorkować, po czym ustawić w chłodnym miejscu na kilka dni.



82

„Likier czereśniowy”

0.8 kg wydrylowanych czereśni (mieszanych ółtych i czerwonych), 5 g cynamonu, 5 goździków, świeaskórka z 1 cytryny, 1 l spirytusu 70°, 0.25 l wina czerwonego wytrawnego, 0.5 l syropu cukrowego.

Czereśnie, korzenie i skórkę cytrynową zalać w naczyniu spirytusem i odstawić pod szczelnym

przykryciem na 3 tygodnie. Po tym czasie przecedzić nalew i dodać wino oraz syrop cukrowy, zamieszać iponownie odstawić na dalsze 3 tygodnie. Następnie przecedzić likier przez gęste płótno lub flanelę i rozlaćdo butelek. Likier ma barwę czerwoną, subtelny aromat i smak czereśniowy z lekkim akcentem korzennym.Zawartość cukru 32%. Pije się go o temp. 12 - 14°C.

„Likier gorzki ołądkowy”

6 g owoców anyu, 6 g owoców jałowca, 6 g liści szałwi, 6 g liści piołunu, 6 g kłącza tataraku, 5 g zielakopru włoskiego, 6 g korzenia arcydzięgla, 5 g ziela hyzopu, 5 g owoców kolendry, 5 liści krwawnika, 3 liścieorzecha włoskiego, 4 g liści mięty pieprzowej (suszonej), 4 g kwiatu lawendy, 4 g szyszek chmielu, 10 gcynamonu, 4 g goździków, skórka z 1 pomarańczy (cienko skrojona), 0.6 l spitytusu 96°, 0.4 kg cukru, 0.7 lwody, 0.25 łyeczki kwasku cytrynowego.

Rozdrobnione zioła i korzenie oraz skórkę zalać w naczyniu mieszaniną spirytusu i połową (0.35 l),zamknąć szczelnie i odstawić. Po 2 - 3 miesiącach przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno, wlaćdo syropu sporządzonego z cukru, reszty wody (0.35 l) i kwasku cytrynowego, wszystko zmieszać, po czymrozlać do butelek. Pić po 2 miesiącach. Likier ma barwę brunatną, aromat i smak gorzko-korzenny.

Zawartość cukru ok. 27%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier herbaciany”

30 g herbaty (doskonałego gatunku), 3 - 4 goździki, 0.4 l wrzącej wody, skórka z 1 cytryny (cienkoskrojona), 30 ml soku cytrynowego, 0.5 l spirytusu 96°, 0.75 l wina białego, deserowego 14 - 16°, 0.6 kgcukru.

Herbatę wraz z goździkami i pokrojoną skórką cytrynową zaparzyć dobrze wrzątkiem w duymwygrzanym imbryku. Gdy napar ostygnie, przecedzić do naczynia z uprzednio wlanym spirytusem, winem,sokiem cytrynowym oraz rozpuszczonym w nich cukrem (na zimno). Całość wymieszać, przesączyć przezbibułę filtracyjną lub gęste płótno, rozlać do butelek i odstawić na 3 miesiące. Likier ma barwębrunatnoczerwoną, swoisty herbaciany aromat i smak z lekkim akcentem korzennym. Zawartość cukru ok.38%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier jajeczny”

5 ółtek, 25 dag cukru, 1/3 l mleka, 0.25 l spirytusu 96°, 0.25 l winiaku (koniaku lub starowinu), 1 łyeczka



83

cukru waniliowego.

Mleko zagotować ostudzić. ółtka utrzeć z cukrem waniliowym na jednolitą masę, którą naleyrozprowadzić ostudzonym mlekiem i zlać do duej flaszki. Dodać spirytu i winiak, potem dokładniewymieszać przez wstrzasanie. Gotowy po 2 - 3 dniach. Wstrząsać przed rozlewaniem do kieliszków.

„Likier jajeczny - ajerkoniak”

5 zółtek, 0.25 l spirytusu, 30 dag cukru, 0.5 paczki cukru waniliowego, 1 szkl. mleka.

ółtka utrzeć z cukrem i cukrem waniliowym na puszystą masę, a do momentu, gdy cukier całkowicie sięrozetrze. Do utartej masy cukrowo-jajecznej powoli wlewać mleko nie przerywając ucierania, a gdy płynbędzie posiadał jednolitą strukturę, wówczas naley bardzo ostronie i powoli wlewać spirytus. W trakciewlewania spirytusu likier naley energicznie ubijać nie przerywając nawet, gdy wlany zostanie ju całyspirytus. Z chwilą gdy stwierdzimy, e konsystencja likieru jest prawidłowa, wówczas mona go wlać doczystych butelek, szczelnie zamknąć i pozostawić na kilka dni w chłodnym miejscu.

„Likier jajeczny na mleku - ajerkoniak na mleku”

12 ółtek, 80 - 90 dag cukru, 1 l mleka, 0.5 l spirytusu.

Mleko przegotować i wystudzić. ółtka utrzeć bardzo dokładnie z cukrem na puszystą masę. Po utarciu,nie przerywając mieszania, wlewać stopniowo letnie mleko. Gdy wszystkie składniki będą ju dokładnie

połączone, stopniowo wlewać spirytus mieszając jeszcze przez jakiś czas energicznie. Do likieru monarównie dodać odrobinę wanilii lub cukru waniliowego. Gotowy likier przelać do karafki lub butelek iszczelnie zakrokować.

„Likier jajeczny z masłem”

12 dag masła, 15 dag cukru pudru, 6 zółtek, 0.5 l czystej wódki.

Cukier puder przesiać przez sito, ewentualne zbrylenia rozetrzeć na proszek. Masło utrzeć z cukrempudrem na jednolitą masę dodając po jednym ółtku w trakcie ucierania. Gdy masa będzie puszysta,wówczas nie przerywając ucierania stopniowo naley wlewać alkohol. Gdy cały będzie ju wlany ucierać jeszcze przez chwilę, po czym przelać do czystych butelek i szczelnie zakorkować. Pozostawić na kilka dniprzed spoyciem w chłodnym miejscu.

„Likier jaśminowy”

200 g płatków z kwiatu jaśminu, 1 l wódki czystej 45°, 0.4 l syropu cukrowego, 0.5 łyeczki kwaskucytrynowego.



84

Do małego gąsiorka wsypać płatki i zalać wódką, szczelnie zamknąć i odstawić do ciepła na 30 dni. Potym czasie nalew przecedzić i wlać do gorącego syropu z rozpuszczonym kwaskiem cytrynowym, powymieszaniu odstawić na 4 miesiące. Następnie przecedzić przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlaćdo butelek. Likier ma barwę jasnosłomkową, aromat i smak delikatny. Zawartość cukru ok. 25%. Pije się goo temp. 12 - 14°C.

Uwaga: kwiaty jaśminu naley zerwać wcześnie rano!

„Likier jeynowy I”

1.5 kg jeyn, 1 kg cukru, 1 l spirytusu 96%.

Dojrzałe, dorodne jeyny przebrać oczyścić z szypułek. Następnie zmiksować. Wsypać cukier dokładniewymieszać pozastawiać na 2 dni. Potem wlać spirytus i ponownie dobrze wymieszać. Po 3 dniach przecedzićprzez gęste sito wyłoone co najmniej podwójnie złooną gazą lub przez filtr do kawy. Pozostawić natydzień, aby mieszanina się ustała. Gdy osad opadnie na dno, a płyn stanie się klarowny, ostronieprzesączyć płyn przez bibułę filtracyjną. Zlewać do butelek z zakrętką. Odstawić na pół roku.

„Likier kakaowy”

1.5 szkl. mleka, 1 szkl. cukru, 2 pełne łyki kakao, 0.5 paczki cukru wanil., 0.25 l spirytusu, 6 ółtek jaj.

Kakao zaparzyć niewielką ilością wody i rozetrzeć na gęstą masę, wlać letnie mleko, rozmieszać i

wystudzić. ółtka utrzeć z cukrem na puszystą masę dodając równocześnie cukier waniliowy. Gdy masabędzie ju bardzo dokładnie roztarta nie przerywając ucierania wlewać stopniowo mleko z zaparzonymkakao. Następnie stopniowo wlewać spirytus i dalej dokładnie i energicznie ucierać, tak aby składnikidokładnie się połączyły. Na koniec przelać do czystej butelki lub karafki i szczelnie zamknąć.

„Likier kakaowy I”

850 ml nalewu kakaowego, 850 g cukru, 300 ml wody, 300 ml spirytusu o mocy 96°.

Nalew kakaowy: 100 g kakao w proszku, 1 łyeczka kawy, 0.5 laski wanilii (ok. 2 g), 3 - 4 gorzkie migdały, 1l spirytusu o mocy 50°.

Sporządzić nalew: wsypać do słoja kakao, wanilie pokrojoną na małe kawałki i migdały drobno utłuczone.530 ml spirytusu 96° rozcieńczyć z 500 ml wody (tak by uzyskać spirytus o mocy 50°) i zalać nim włoonedo słoja surowce. Słój zakorkować, macerowac 10 - 15 dni, codziennie mieszając zawartość słoja. Poskończonej maceracji zlać ciecz znad osadu i przefiltrować przez watę do butelki.

Do nalewu kakaowego dolać spirytus o mocy 96° i tak wzmocniony nalew wlać powoli, stale mieszając,

do rozpuszczonego w gorącej, przegotowanej wodzie cukru i dokładnie wymieszać. Odstawić likier dodojrzewania na 1 - 2 miesiące. Dłusze dojrzewanie moe zepsuć smak likieru. Do sporządzenia likierunaley uywać tylko najlepszego gatunku kakao. Likier kakaowy podaje się zazwyczaj z deserami, w tym zrónymi ciastami.



85

„Likier kakaowy II”

10 dag kakao w proszku, 0.75 l spirytusu 96°, 0.25 laski wanilii, 75 dag cukru, 0.5 l wody, 2 łyki mleka.

Kakao i drobno posiekana wanilie zalać w szklanym naczyniu spirytusem, szczelnie zakorkować i

macerowac przez tydzień, codziennie wstrzasajac zawartością naczynia. Po tygodniu zlać płyn znad osadudo innego naczynia przez lejek z bibułą filtracyjna. Pozostały osad zlać niewielką ilością wody z ogólniepodanej w proporcji, wstrząsnąć i pozostawić w spokoju, a gdy osad opadnie, zlać znad niego płyn przezlejek z bibułą filtracyjna do naczynia z poprzednio odlanym ekstraktem spirytusowym. Powtórzyćwymywanie osadu wodą. Pozostałą cześć wody zagotować i rozpuścić w niej cukier. Przestudzić i wymieszaćz ekstraktem i dodać 2 łyki wrzącego mleka, wstrząsnąć, zakorkować i pozostawić do sklarowania.Klarowny płyn znad wytraconego przez mleko osadu zlać przez lejek z bibułą filtracyjna do butelek, wktórych likier ma być przechowywany. Likier zyskuje na smaku przez dłusze stanie.

„Likier kawowy”

500 ml spirytusu, 250 ml wody, 20 ml koniaku, 20 dag cukru kryształu, 5 dag kawy naturalnej, 0.25 laskiwanilii.

Kawę zemleć na pył, wsypać do butelki, włoyć posiekaną wanilię, zalać spirytusem, zakorkować ipozostawić na 10 dni wstrząsając codziennie butelką. Wodę zagotować z cukrem kryształem. Spirytusprzecedzić przez lejek z watą, a do kawy wlać syrop, zamieszać i przecedzić jak spirytus. ółtka utrzeć z

cukrem, rozprowadzić syropem mieszając trzepaczką, wlać do butelki razem ze spirytusem i koniakiem,zakorkować, dokładnie wymieszać wstrząsając butelką. Następnie pozostawić na 5 - 7 dni. Przed rozlaniemwstrząsnąć butelką.

„Likier kawowy I”

10 dag drobno zmielonej i świeo palonej kawy, 0.75 l spirytusu 96°, 0.25 laski wanilii, 75 dag cukru, 0.5 lwody, 2 łyki mleka.

Zmielona kawę i drobno posiekana wanilie zalać w szklanym naczyniu spirytusem, szczelnie zakorkować imacerowac przez tydzień, codziennie wstrzasajac zawartością naczynia. Po tygodniu zlać płyn znad osadudo innego naczynia przez lejek z bibułą filtracyjna. Pozostały osad zlać niewielką ilością wody z ogólniepodanej w proporcji, wstrząsnąć i pozostawić w spokoju, a gdy osad opadnie, zlać znad niego płyn przezlejek z bibułą filtracyjna do naczynia z poprzednio odlanym ekstraktem spirytusowym. Powtórzyćwymywanie osadu wodą. Pozostałą cześc wody zagotować i rozpuścić w niej cukier. Przestudzić i wymieszaćz ekstraktem i dodać 2 łyki wrzacego mleka, wstrząsnąć, zakorkować i pozostawić do sklarowania.Klarowny płyn znad wytraconego przez mleko osadu zlać przez lejek z bibułą filtracyjna do butelek, wktórych likier ma być przechowywany. Likier zyskuje na smaku przez dłusze stanie.



86

„Likier kremowy”

4 laski wanilii, 0.25 l spirytusu 96°, 0.4 l syropu cukrowego, 0.65 l śmietanki homogenizowanej,pasteryzowanej 18 - 25%, 1 łyeczka karmelu.

Pokrojoną wanilię zalać w hermetycznym naczyniu spirytusem i odstawić na 6 tygodni. Po tym czasie

przecedzić nalew przez bibułę filtracyjną, dodać syrop, śmietankę i karmel, dobrze wymieszać i rozlać dobutelek, przechowując następnie w chłodzie. Likier jest nieprzejrzysty, ma barwę mleczno-jasnobrązowakonsystencji lekko kremowej, zapach i smak śmietankowo-waniliowy. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się goo temp. 10 - 12°C. Uwaga: przed uyciem butelkę wstrząsnąć.

„Likier kremowy I”

2 - 3 laski wanilii, 1 l rumu białego 40°, wódki czystej 40° lub brandy 40°, 0.7 l mleka zagęszczonego,słodzonego 0.5 l syropu cukrowego, 1 - 2 łyeczki karmelu.

Wanilię rozdrobnić i macerować w wybranym alkoholu, w naczyniu pod przykryciem przez 14 dni. Po tymczasie przecedzić nalew przez bibułę filtracyjną, dodać mleko, syrop cukrowy oraz karmel dobrze zmieszać irozlać do butelek, przechowując w chłodzie. Likier jest nieprzejrzysty, ma barwę od mleczno-jasnobrązowejdo mleczno-ciemnobrązowej, o konsystencji lekko kremowej, zapachu i smaku śmietankowo-waniliowym.Pije się go o temp. 10 - 12°C. Uwaga: przed uyciem butelkę wstrząsnąć.

„Likier kresowy”

3 garście świeo zerwanego kwiatu lipowego, 1.5 l spirytusu 70°, 1 l syropu cukrowego, 100 ml sokucytrynowego.

Do gąsiorka wrzucić kwiaty i zalać spirytusem. Naczynie szczelnie zamknąć i odstawić w ciemne i ciepłemiejsce na 14 dni, potrząsając nim od czasu do czasu. Nalew lipowy przecedzić przez gęste płótno lubflanelę i wlać do gorącego syropu cukrowego zmieszanego z sokiem cytrynowym. Po wymieszaniuprzecedzić ponownie przez gęste płótno lub flanelę i rozlać do butelek. Likier ma barwę jasnosłomkową,delikatny, swoisty aromat i smak lipowy. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier malinowy”

1 l spirytusu, 500 ml soku malinowego, 50 dag cukru.

Sok zagotować z cukrem, wystudzić, połączyć ze spirytusem, wlać do butelek, zakorkować i pozostawić

na 5 dni. Następnie przelać przez lejek z watą do innej butelki, zakorkować i pozostawić na 3 - 4 miesiące.



87

„Likier malinowy I”

0.5 kg malin, 1 kg cukru, 0.7 l spirytusu.

Dorodne, zdrowe i suche maliny utrzeć drewnianą gałką w makutrze. Do dobrze zmiadonych owocówdodać cukier. Całość ucierać, a do całkowitego rozpuszczenia cukru i uzyskania jednorodnej masy.

Mieszaninę pozostawić w makutrze (pod szczelnym przykryciem) na 2 dni. Następnie, ciągle mieszającdodawać powoli spirytus. Przetrzeć przez sito.

Płyn rozlać do butelek, zamknąć i odstawić na kilka dni. Przez ten czas powinien się rozwarstwić - naklarowny i mętny, zawiesisty. Warstwy rozlać do oddzielnych butelek. Po zakorkowaniu, butelki zostawić wciemnej i suchej piwnicy na 3 miesiące.

Likier klarowny świetnie komponuje się z kawą, ciastem i innymi słodkimi deserami. Natomiast zawiesisty- będzie doskonałym dodatkiem do herbaty czy polewą do lodów i sałatek owocowych.

„Likier malinowy II” 1 l soku malinowego (z sokowirówki), 0.15 l soku z porzeczek czerwonych lub wiśniowego, 1 kg cukru, 1 lspirytusu 96°, 4 - 5 goździków (niekoniecznie).

Świee przecedzone soki zagotować z cukrem i ewentualnie z goździkami, do gorącego syropu wlaćspirytus, wymieszać, przecedzić przez gęste płótno, rozlać do butelek i odstawić na 3 miesiące. Likier mabarwę jasnoczerwoną, aromat i smak subtelny malinowy. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się go o temp. 10 -12°C.

„Likier malinowy III”

3 kg dojrzałych malin, 1 l spirytusu o mocy 96°, 1 kg cukru.

1.5 kg malin przebrać, opłukać szybko na sicie i wsypać do gasiorka, następnie zalać spirytusem. Owocemona nieco ugnieść, by były całkowicie przykryte spirytusem. Gąsiorek pozostawić w cieniu w pokojowejtemperaturze na 24 h. Zlać spirytus z malin i zalać nim następne 1.5 kg świeych, przebranych i oplukanychmalin, zostawiając je w pokojowej temp. ponownie na 24 h. Po powtórnym zlaniu spirytusu przefiltrowaćprzez bibułę. Zrobić syrop cukrowy, rozpuszczając 1 kg cukru w 420 ml wody. Zagrzać wodę w garnku,wsypać cukier, a po rozprowadzeniu doprowadzić zawartość do wrzenia, po czym gotować 10 min. Dociepłego jeszcze syropu wlać powoli spirytus, dobrze wymieszać, rozlać do butelek i pozostawić na 6miesięcy do dojrzewania.

„Likier mandarynkowy”

10 słodkich mandarynek, 1 laska wanilii, 1 kg cukru, 1 l spirytusu o mocy 96°.



88

Mandarynki sparzyć na sicie gorącą wodą, osuszyć, ponakłuwać widelcem i włoyć do słoja. Zalaćspirytusem i dodać laskę wanilii. Zamknąć szczelnie słój i postawić w cieniu na 4 dni, po czym nalew zlać dosłoja. Rozpuścić cukier w przegotowanej wodzie, następnie wlać do niego powoli nalew, stale mieszając.Gdy likier ostygnie, przefiltrować go przez bibułę lub watę, rozlać do butelek i pozostawić do dojrzewania naco najmniej 6 miesięcy.

Mandarynka jest najbardziej aromatycznym owocem cytrusowym i dlatego likier z niej sporządzony mabogaty zapach i smak. Często do zestawu tego likieru dodaje się na jeden litr mały kieliszek koniaku lub

winiaku

„Likier meksykański”

1 część objętościowa likieru cytrynowego, 1 część objętościowa likieru waniliowego.

Zamieszać dobrze oba likiery i odstawić naczynie na 14 dni. Likier ma barwę bursztynową, aromat i smak korzenno-owocowy. Zawartość cukru ok. 30%. Pije się go o temp. 16 - 18°C.

„Likier meksykański I”

2 l wódki czystej 45°, skórka z 2 cytryn, 120 ml soku cytrynowego, 20 g lasek wanilii, 1 l syropu cukrowego.

Do naczynia z wódką dodać skórki cytrynowe, rozdrobnioną wanilię i sok cytrynowy, zostawić podprzykryciem na 10 dni, następnie przepuścić przez bibułę filtracyjną, dodać syrop cukrowy, wynik szać,

przecedzić przez gęste płótno lub flanelę i rozlać do butelek. Likier ma barwę jasnoółtą, aromat i smak cytrynowo-wanliowy, subtelny. Zawartość cukru ok. 45%. Pije się go o temp. 12 - 14°C.

Uwaga: dla wzmocnienia aromatu i smaku cytrynowego zamian syropu cukrowego mona dać syropcytrynowy lub syrop z limy.

„Likier miętowy”

30 g liści mięty pieprzowej (poądana świea), 1/3 łyeczki kwasku cytrynowego, 0.6 kg cukru, 0.3 l wody,0.5 l spirytusu 96°, 1 l wódki 40°.

Zalać miętę spirytusem zmieszanym z wódką oraz kwaskiem cytrynowym i odstawić na 24 h. Przecedzić,po czym do gorącce syropu z cukru i wody dodać nalewkę, dobrze wymieszać i ponownie odstawić na 3 - 4dni. Po tym czasie przecedzić likier przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno. Likier ma barwęzielonobrunatną. Zawartość cukru ok. 30%. Pije się go o temp. 8 - 10°C.

„Likier mleczny”

0.5 l świeego (nie gotowanego!) mleka - najlepiej gdy jest to mleko "wiejskie" kupione u uczciwego rolnika



89

(moe być take ta sama ilość świeej i słodkiej śmietanki), 0.5 kg cukru (najlepszy jest gruby kryształ), półlaski wanilii, jedna dobrze wymyta cytryna, 0.5 l spirytusu, słój z zakrętka albo butelka o pojemności 1.5-5 l.

Mleko lub śmietankę wlać do słoja, wsypać cukier i mieszać tak długo, a się rozpuści. Dodać przekrojonewzdłu (na 2 - 4 części) pół laski wanilii oraz pokrajana w plastry cytrynę, bardzo dokładnie oczyszczoną zpestek (nawet tych najdrobniejszych), ale ze skórką. Na koniec wlać spirytus, zamieszać, szczelnie zakręcićsłój i postawić na słońcu (najlepiej na oknie). Słój powinien stać przez ok. 6 tygodni. Przez pierwsze 3 - 4tygodnie od czasu do czasu energicznie potrząsamy naczyniem, aby napój się przemacerował. U góry słoja

powinien wyklarować się likier koloru cytrynowego, o konsystencji oliwy. Ściągamy go do wąskiej, litrowejbutelki (tak jak wino - cienkim węykiem, na zasadzie lewarka) i filtrujemy przez bibułę - najlepiej na niezbytgłębokim lejku, tak by kapało kropelkami. Likier powinien być krystalicznie przejrzysty.

„Likier morelowy”

1 kg moreli (soczystych i dojrzałych), 0.6 l spirytusu 96°, 80 ml rumu złocistego 40°, 80 ml brandy

(winiaku), 0.8 kg cukru.

Pokrojone na ćwiartki morele i jądra ich pestek zalać mieszaniną spirytusu z 0.4 l wody, naczynieszczelnie zamknąć i odstawić. Po 2 miesiącach odcedzić i dodać pozostałe alkohole. Sporządzić syrop z cukrui reszty wody (0.35 l), wlać do niego nalewkę, przesączyć przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i odstawićna dalszy miesiąc. Likier ma barwę ółtopomarańczowobrunatną, wykwintny zapach i smak morelowy, zakcentem migdałowym. Zawartość cukru ok. 45%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

Uwaga: owoce po maceracji są dobre do sporządzania kompotów, soków owocowych, lodów, a zalanesyropem morelowym lub brzoskwiniowym są dobrym deserem do kawy.

Likier morelowy I”

1.25 l nalewu morelowego, 100 ml zaprawy waniliowo-migdalowej, 1.25 kg cukru, 500 ml wody, 25 mlkoniaku.

Nalew morelowy: 1 kg bardzo soczystych, dojrzałych moreli, 1.25 l spirytusu o mocy 70°.

Zaprawa waniliowo-migdałowa: 1 laska wanilii (4 g), 2 - 4 krople olejku migdałowego, 100 ml spirytusu omocy 96°. Sporządzić nalew z moreli: owoce wydrylować, pokroić na niedue kawałki i wrzucić dogasiorka, dodając 3 - 4 pestki. 920 ml spirytusu o mocy 96° rozcieńczyć 345 ml wody (tak by otrzymaćspirytus o mocy 70°), zalać nim owoce, gąsiorek dobrze zakorkować, odstawić do maceracji na 4 - 6tygodni, mieszając zawartość 2 - 3 razy w tygodniu. Klarowny nalew zlać do butelek.

Sporządzić zaprawę waniliowo-migdałowa: do spirytusu o mocy 96° wlać 2 - 4 krople olejkumigdałowego, następnie wrzucić do słoika wanilie rozdrobnioną na małe kawałki, zalać ją spirytusem zrozpuszczonym w nim olejkiem migdałowym i szczelnie zakorkować. Macerować 2 tygodnie.

Do gasiorka z nalewem morelowym dodać po kolei zaprawę waniliową, cukier rozpuszczony wprzegotowanej wodzie i koniak. Dokładnie wymieszać. Moc likieru mona zwiększyć dodając spirytus lub

osłabić dodając niewielką ilość przegotowanej wody.



90

„Likier orzechowy”

1 l spirytusu, 500 ml wody, 50 dag cukru, 50 dag zielonych orzechów (z sierpnia), 1 dag migdałów, 10goździków, kawałek cynamonu.

Orzechy umyć, przekrajać na 4 części, włoyć do małego gąsiorka razem ze sparzonymi i obranymi ze

skórki migdałami, cynamonem i goździkami, zalać spirytusem oraz przegotowaną i wystudzoną wodą,zakorkować i pozostawić na 2 tygodnie. Pozostałą wodę zagotować z cukrem, połączyć z przecedzonymspirytusem, przelać do butelek przez lejek z watą, zakorkować i pozostawić na 10 - 12 miesięcy.

Likier pomarańczowo-kawowy”

1 pomarańcza, 350 g cukru, 250 ml wody, 40 g kawy w ziarnach, 500 ml spirytusu o mocy 96°.

Pomarańcze sparzyć gorącą wodą, osuszyć. Ostrym końcem noa zrobić w pomarańczy kilkadziesiątnacięć. W nacięcia włoyć ziarnka kawy. Pomarańcze nadziane kawą umieścić w słoju. Zagotować wodę irozpuścić w niej cukier. Do ciepłego roztworu cukru wlać spirytus. Pomarańcze zalać spirytusem z cukrem iodstawić na 6 tygodni do macerowania. Zlać nalew znad pomarańczy, przefiltrować przez bibułę i przelać dobutelek. Odstawić na 3 miesiące.

Dla łatwiejszego zapamiętania przepisu przekazywany jest on w następującej formie: 1 pomarańcze, 40ziaren kawy i 40 kostek cukru zalać 500 ml spirytusu.

„Likier pomarańczowy”

400 ml wody, 50 dag cukru, 500 ml spirytusu, 50 dag pomarańcz, 10 dag skórek pomarańczowych.

Skórkę drobno pokrajać, zalać spirytusem w butelce, zakorkować i pozostawić na 5 dni. Pomarańczeumyć, sparzyć wrzącą wodą, osuszyć, zetrzeć wierzchnią warstwę skórki na tarce o drobnych otworach.Wodę zagotować z cukrem i startą skórką, wystudzić, połączyć z przecedzonym spirytusem i sokiem zpomarańcz. Zakorkować butelki i pozostawić na 48 h. Następnie przelać przez lejek z watą do innej butelki,zakorkować i pozostawić na 2 - 3 miesiące.

„Likier pomarańczowy I”

3 pomarańcze średniej wielkości (cienko skrojone), 1 l spirytusu 96°, 0.75 l wody, 0.9 kg cukru.

Skórki z pomarańczy wraz z wyciśniętym z nich sokiem zalać mieszaniną spirytusu z 0.3 l wody i trzymaćw szczelnym naczyniu przez 3 - 4 tygodnie. Zrobić z cukru i reszty wody (0.45 l) syrop, do gorącego wlać

nalewkę pomarańczową i odstawić na co najmniej 2 tygodnie. Likier ma barwę ółtopomarańczową, aromati smak pomarańczowy. Zawartość cukru ok. 36%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.



91

„Likier porterowy”

500 ml spirytusu, 2 butelki porteru, 40 dag cukru, 10 dag miodu, 0.25 laski wanilii, 1 dag rodzynków, 2goździki, kawałek cynamonu.

Roztarte przyprawy i rodzynki włoyć do butelki, zalać spirytusem, zakorkować i pozostawić na 10 dni

wstrząsając codziennie butelką. Następnie przelać przez lejek z watą. Butelkę porteru wymieszać z cukrem imiodem, chwilę pogotować zbierając pianę, zdjąć z ognia, połączyć z pozostałym piwem, wlewać powolispirytus ciągle mieszając. Przelać do butelek, zakorkować i pozostawić na kilka dni.

„Likier poziomkowy”

0.75 l soku poziomkowego (z sokowirówki), 0.5 l spirytusu 96°, 300 ml syropu truskawkowego, 1 torebkacukru wanilinowego.

Sok poziomkowy zamieszać w gąsiorku ze spirytusem, zamknąć szczelnie i odstawić na 3 tygodnie. Poprzecedzeniu dodać syrop i cukier wanilinowy, dobrze wymieszać i odstawić na dalsze 30 dni. Po tym czasieprzecedzić likier przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlać do butelek. Likier ma barwęróowoczerwoną, aromat i smak poziomkowy. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier poziomkowy I”

1.2 l soku poziomkowego, skórka skrojona z 4 pomarańczy, 1 l spirytusu 70°, 0.8 l syropu cukrowego.

Do małego gąsiorka wlać sok poziomkowy, dodać skórki pomarańczowe oraz spirytus, odstawić naczyniepod zamknięciem na 3 - 5 miesięcy. Po tym czasie nalew przecedzić przez gęste płótno lub flanelę, dodaćsyrop, zamieszać i ponownie przecedzić przez gęste płótno, następnie rozlać do butelek. Pić po 3miesiącach. Likier ma barwę jasnoczerwoną, bardzo przyjemny aromat i smak poziomkowy. Zawartość cukruok. 30%. Pije się go o temp. 12 - 14°C.

„Krambambula I” 2 g kminku, 2 g badianu (anyu gwiaździstego), 2 g jałowca, 2 gorzkie migdały, skórka z 1 pomarańczy,skórka z 1 cytryny, 1 l spirytusu 96°, 150 ml rumu złocistego 40°, 0.8 l soku ananasowego, 0.2 l sokuwiśniowego, 0.2 l miodu pszczelego, 0.4 kg cukru.

Zioła, migdały i skórki cytrusowe zalać w butli lub gąsiorku spirytusem zmieszanym z rumem i naczynieodstawić pod przykryciem na 7 dni. Przecedzić nalew przez gęste płótno i wlać do gorącego syropusporządzonego ze soków, miodu i cukru, zmieszać i odstawić naczynie na 3 miesiące. Przed rozlaniem do

butelek przecedzić likier przez bibułę filtracyjną lub flanelę. Likier wg staropolskiej receptury ma barwęczerwono-brunatną, swoisty aromat i smak pomarańczowo-korzenny. Zawartość cukru ok. 20%. Pije się goo temp. 10 - 12°C.



92

„Likier róany”

0.5 płatków róy czerwonej (cukrowej), 0.3 l syropu malinowego, 0.4 l syropu poziomkowego, 0.3 l syroputmskawkowego, 3 goździki, 50 ml soku cytrynowego, 1 l spirytusu 96°, 0.6 l wódki czystej 40°.

Płatki oczyścić z białych i ółtych zakończeń, delikatnie wypłukać i umieścić wraz z goździkami w małymgąsiorku, zalać spirytusem wraz z wódką i odstawić na 3 - 4 tygodnie. Po tym czasie nalewkę odcedzić,dodać sok cytrynowy i syropy, zamieszać i pozostawić na 3 miesiące. Przecedzić likier przez bibułę filtracyjną lub gęste płótno i rozlać do butelek. Likier ma barwę róowoczerwoną, aromat i smak róano-owocowy.Zawartość cukru ok. 35%. Pije się go o temp. 12 - 14°C.

„Likier róany I”

0.5 kg płatków róy czerwonej (cukrowej), 1.1 l spirytusu 96°, 60 ml soku cytrynowego, 0.5 l wódki czystej40°, 1.1 l syropu cukrowego.

Płatki oczyścić z białych i ółtych zakończeń, sparzyć na sicie wrzącą wodą, w celu pozbycia się goryczy iprzenieść do butli, a następnie zaraz zalać spirytusem zmieszanym z sokiem cytrynowym oraz dobrzewymieszać. Płatki róy muszą być całkowicie zanurzone w spirytusie. Naczynie odstawić w ciepłe i osłoniętemiejsce na 7 dni. Nalew przecedzić przez gęste płótno lub flanelę, dodać wódkę i syrop cukrowy, wymieszaći odstawić naczynie na dalsze 4 - 5 tygodni. Przed rozlaniem do butelek likier przecedzić przez gęste płótnolub flanelę. Likier ma barwę róowoczerwoną, aromat i smak róany. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się go o

temp. 14 - 16°C.

„Likier śliwkowy”

750 g śliwek, 300 g cukru w kostkach, 0.5 l spirytusu, 0.75 l mleka, 0.5 l wody.

Śliwki umyć, odsączyć i razem z pestkami utłuc w moździerzu. Włoyć do szklanego naczynia, zalaćspirytusem, przegotowaną, ochłodzoną wodą i dodać kostki cukru. Odstawić na 2 tygodnie. Nie trzymać wzimnie. Potem dodać mleko (nie gotowane) i znowu odstawić na 2 tygodnie. Teraz jednak trzymać w zimniei często potrząsać. Po 4 tygodniach odfiltrować, przelać do butelek i dobrze zakorkować.

„Likier toffi”

0.5 l wódki, 1 puszka mleka skondensowanego (słodzonego).

Puszkę mleka (zamkniętą) gotujemy 2 h w wodzie (zanurzamy całą puszkę). Po ugotowaniu studzimymleko, otwieramy puszkę, mleko powinno być gęste i posiadać kolor beowy. Wlewamy wódkę do mleka imieszamy.



93

„Likier waniliowy”

1 l spirytusu, laska wanilii, 700 ml wody, 70 dag cukru, 10 goździków.

Wanilię pokrajać, włoyć do butelki, zalać spirytusem (0.5 l), dodać goździki, zakorkować i pozostawić natydzień. Wodę zagotować z cukrem, połączyć ze spirytusem, przelać przez lejek z watą do butelek,

zakorkować i pozostawić na 5 miesięcy.

„Likier waniliowy I”

3 strąki wanilii pokrojonej na 1 cm kawałki, 1 l spirytusu 96°, 60 ml soku cytrynowego, 1 kg cukru, 0.7 lwody.

Macerować wanilię w spirytusie przez 10 dni. Przygotować syrop z cukru, wody i soku cytrynowego i wlaćdo niego odcedzony nalew waniliowy, dokładnie wymieszać i przesączyć przez gęste płótno lub bibułęfiltracyjną. Rozlać do butelek i pić, co najmniej po 3 - 4 miesiącach. Likier ma barwę jasnobrązową,przyjemny aromat i smak waniliowy. Zawartość cukru ok. 35%. Pije się go o temp. 18 - 20°C.

„Likier waniliowy II”

2 szkl. spirytusu, 2 szkl. mleka, 0.5 cytryny, 0.5 laski wanilii, 1 szkl. cukru.

Cytrynę wymyć, obrać ze skórki, usunąć pestki. Wanilię przekroić wzdłu i pokroić na małe kawałki.Spirytus wlać do słoja, włoyć cytrynę, wanilię i cukier. Słój zakręcić i pozostawić przez 10 dni. Po tym czasiepołączyć (mieszając) spirytus z przegotowanym zimnym mlekiem i pozostawić jeszcze na 5 dni. Codziennieporuszać słojem, aby wszystkie składniki dobrze się wymieszały. Po tym czasie likier przecedzić przez gęstesito. Oziębiony wlać do butelek i zakorkować. Odstawić do dojrzewania na 3 - 4 miesiące, po czym rozlać dobutelek.

„Likier wiśniowy” 1 l spirytusu, 1.5 kg wiśni, 500 ml wody, 1 kg cukru.

Wiśnie (75 dag) opłukać, włoyć do gąsiorka, zalać spirytusem, zakorkować i pozostawić na 24 h,przecedzić, zalać pozostałe rozmiadone z pestkami wiśnie, zakorkować i pozostawić ponownie na 24 h,przecedzić. Wodę zagotować z cukrem, zalać wiśnie, wymieszać, przecedzić, połączyć ze spirytusem, przelaćprzez lejek z watą do butelek, zakorkować i pozostawić na 6 miesięcy.



94

„Likier wiśniowy I”

1 kg dojrzałych wiśni, 60 dag cukru, 1 butelka półlitrowa czystej wódku, 100 g spirytusu.

Wiśnie opłukać pod bieącą wodą, przełoyć do słoja i zasypać cukrem. Słój przykryć czystą ściereczką iustawić w słonecznym miejscu na kilka dni, a wypuszczą duo soku, wówczas do wiśni wlać wódkę i

spyrytus, wymieszać i pozostawić na 2 - 3 tygodnie. Po upływie tego czasu odcedzić i przelać do czystychbutelek, szczelnie zamykając. Wiśnie mona ponownie zasypać niewielką ilościa cukru i wódki i przeznaczyć jako dodatek do tortów, lodów i deserów.

„Likier wiśniowy II”

1.6 syropu wiśniowego, 50 ml soku cytrynowego, 1 l spirytusu 96°, 5 - 8 kropli esencji migdałowej

(ostronie!).

Wszystkie składniki zmieszać, odstawić w naczyniu, po 30 dniach przecedzić przez bibułę filtracyjną lubgęste płótno i rozlać do butelek. Likier ma barwę wiśniową, aromat i smak wiśniowy, z lekkim akcentemmigdałowym. Zawartość cukru ok. 40%. Pije się go o temp. 10 - 12°C.

„Likier wiśniowy III”

75 dag dojrzałych wiśni, 0.75 l spirytusu 96°, 75 dag cukru, 0.25 l wody.

Wiśnie (wraz pestkami) zalać w szklanym naczyniu spirytusem, szczelnie zamknąć i macerowac przeztydzień, codziennie wstrząsając zawartość naczynia. Po tym czasie zlać płyn znad wiśni przez lejek z watą doinnego naczynia, a wiśnie zasypać cukrem, z którym trzeba go wymieszać przez wstrząsanie naczyniem.Naczynie z wiśniami i cukrem szczelnie zamknąć i pozostawić na słońcu lub ciepłym pomieszczeniu na okres2 - 3 tygodni, wsztrząsając co kilka dni, a cukier się rozpuści. Powstały syrop zlać z nad wiśni przez lejek zwatą do naczynia z poprzednio odlanym ekstraktem spirytusowym. Pozostałe wiśnie zalać zagrzaną połową wody podanej w proporcji, wymieszać przez wstrząsanie, w celu obmycia wiśni z syropu i resztek cukru. Zlaćpłyn przez lejek z watą do porzednio odlanego ekstraktu. Wymywanie wiśni powtórzyć, uywając resztęwody. Połączone płyny pozostawić w spokoju na 2 - 3 tygodnie do sklarowania, poczym zlać likier znadpowstałego osadu przez lejek z watą do butelek.

„Likier z czarnych porzeczek”

1 kg czarnych porzeczek bez szypułek, 1 kg cukru, 1 butelka czystej wódki, 100 g spirytusu.

Czarną porzeczkę po opłukaniu wsypać do szklanego słoja, zasypać cukrem i postawić wnasłoniecznonym miejscu przykrywając słój gazą. Po dwóch dniach zawartość słoja wymieszać i pozostawićna słońcu tak długo, a cukier pod wpływem wydzielającego się soku całkowicie rozpuści się. Gdy to nastąpi



95

słój zalać wódką i spyrytusem, szczelnie zamknąć i pozostawić w chłodnym, ciemnym miejscu na kilkanaściedni. Po upływie tego czasu potrząsnąć słojem tak, aby zawartość słoja dokładnie się wymieszała, odstawićna kilka minut, po czym powoli zlewać likier do czystych, suchych butelek. Butelki szczelnie zakorkować iprzechowywać w chłodnym miejscu. Pozostałe owoce mona powtórnie zalać wódką, bądź zuyć dodekoracji tortów lub deserów.

„Likier z poziomek”

75 dag dojrzałych poziomek, 0.75 l spirytusu 96°, 50 dag cukru.

Poziomki przebrać, umyć, osączyć i usunąć szypułki. Przełoyć do szklanego naczynia i zalać spirytusem.Naczynie szczelnie zakorkować i odstawić na tydzień, wstrząsając codziennie. Po tym czasie zlać płyn znadpoziomek do innego naczynia przez lejek z watą. Poziomki lekko rozgnieść, zasypać cukrem i wymieszać.Naczynie zakorkować i zostawić w ciepłym pomieszczeniu, a do rozpuszczenia się cukru (2 - 3 tygodnie).Co kilka dni wstrząsać naczyniem, w celu lepszego wymieszania zawartości. Powstały syrop zlać znad

poziomek przez lejek z watą do naczynia z poprzednio odlanym ekstraktem spirytusowym. Pozostałepoziomki zalać 0.5 szkl. wody, wymieszać przez wstrząsanie, zlać płyn przez lejek z watą do ekstraktu isyropu. Wymywanie powtórzyć jeszcze raz, zuywając znów 0.5 szkl. wody. Połączone płyny pozostawić na2 - 3 tygodnie do sklarowania, po czym zlać likier znad powstałego osadu do butelek

„Likier ziołowy”

5 g liści mięty pieprzowej, 5 g owoców kminku, 3 g liści rozmarynu, 3 g kwiatu lawendy, 3 g liści ruty, 3 g

owoców jałowca, 3 g owoców anyu, 2 g cynamonu, 2 g goździków, skórka z 1 pomarańczy (cienkoskrojona), skórka z 1 cytryny (cienko skrojona), 0.35 kg miodu pszczelego, 0.35 kg cukru, 1 l spirytusu 96°,0.9 l wody, 15 - 20 kropli esencji waniliowej, 3 - 5 kropli esencji migdałowej (ostronie!).

Korzenie wraz z rozdrobnionymi skórkami cytrusowymi zalać mieszaniną spirytusu i 0.5 l wody, naczyniezamknąć i odstawić w ciepłe miejsce. Po dwóch miesiącach zlać nalewkę do większego gąsiorka, a korzeniezalać gorącą wodą (0.4 l) i pozostawić na tydzień. Z naciągniętej korzeniami, odcedzonej wody oraz miodu icukru, zrobić syrop, dodać esencje, połączyć z nalewką korzenną, zamknąć szczelnie gąsiorek i odstawić. Poco najmniej 6 - 8 miesiącach przefiltrować likier przez bibułę filtracyjną, watę lub gęste płótno i rozlać dobutelek. Likier ma barwę zielonobrązową, aromat i smak delikatny ziołowo-korzenny. Zawartość cukru ok.

25%. Pije się go o temp. 10 - 15°C.

„Likier ółtkowy”

250 ml spirytusu, 200 ml wody, 150 ml koniaku, 150 ml mleka, 40 dag cukru pudru, 4 ółtka.

Mleko zagotować i wystudzić. ółtka utrzeć z cukrem, połączyć z mlekiem, ubić na parze a masa

zgęstnieje. Wodę zagotować, wystudzić, połączyć ze spirytusem i koniakiem, a następnie z masą ółtkową,przelać do butelki, zakorkować i pozostawić na 5 dni.



96

„Rosolis”

2 l płatków róy cukrowej (stulistnej lub damasceńskiej), 1 łyka kwiatów lawendy, 1.2 l wody, 30 ml sokucytrynowego, 1 łyeczka cynamonu, 3 - 4 goździki, 0.5 kg cukru, 200 ml syropu róanego lub malinowego,0.8 l spirytusu 96°.

Gorącą, zagotowaną z cynamonem, goździkami i sokiem cytrynowym, wodą zalać w garnku emaliowanympłatki róy (bez biało ółtawych części) i lawendę, po czym zamieszać, przykryć naczynie i pozostawić na 5 -10 min., aby z płatków wyługować barwnik i aromat. Odcedzić sok przez gęste sito, do gorącego jeszczepłynu dodać cukier i syrop malinowy, zamieszać, szybko podgrzać i natychmiast wlać spirytus. Przecedzićprzez watę lub gęste płótno szybko rozlać do butelek i odstawić na co najmniej 2 tygodnie. Likier ma piękną, jasnokarminową barwę, subtelny aromat i róany smak. Zawartość cukru ok. 35%. Pije się go o temp. 10 -15°C.

„Rosolis cytrynowy” 3 cytryny, 0.7 l spirytusu 96°, 0.6 l syropu cytrynowego (klarownego), 0.5 l wody.

Skroić cienko ółtą skórkę z cytryn, włoyć do butli, zalać spirytusem, zamknąć naczynie i odstawić na 24h. Zlać nalew ze skórek, zmieszać z syropem i wodą, przecedzić przez gęste płótno lub flanelę i rozlać dobutelek. Pić po 3 miesiącach. Rosolis ma barwę jasnoółtą, subtelny zapach i smak cytrynowy. Zawartośćcukru ok. 30%. Pije się go o temp. 14 - 16°C.

„Rosolis szafranowy”

20 g szafranu, 2 laski wanilii, 60 ml soku cytrynowego, starta skórka z 2 cytryn, 1 l spirytusu 60°, 0.4 kgcukru, 0.2 l wody.

Cztery pierwsze składniki macerować w spirytusie przez 14 dni. Od czasu do czasu wstrząsającnaczyniem. Po przecedzeniu przez bibułę filtracyjną wlać do gorącego syropu z cukru i wody, zamieszać iprzesączyć przez gęste płótno lub watę. Rosolis ma barwę kanarkową, egzotyczny, korzenny aromat i smak.Zawartość cukru ok. 25%. Pije się go o temp. 16 - 18

„Wiśnie na spirytusie”

1 kg świeych wiśni, 1 kg cukru, 1 szkl. wody, 0.5 l spirytusu.

Umyte wiśnie wsypać do słoja z nakrętką, wlać spirytus i wodę, wsypać cukier. potrząsnąć i odstawić w

ciemne miejsce. Potrząsać słojem codziennie, a do rozpuszczenia cukru. Po ok. 3 - 4 tygodniach likier jestgotowy - jeszcze lepszy jak trochę poleakuje.



97

MIODY PITNE

„Miód pitny”

1.8 kg miodu, 1 dag kwasku cytrynowego, 2.5 - 3 dag goździków, 5 - 6.5 dag cynamonu, łyka startejcytryny, łyka startej pomarańczy, 0.8 dag poywki dla drody, porcja drody winnych.

Zagotować l wody, zalać nią miód i mieszać, a miód całkowicie się rozpuści i ostygnie do temp. 21°C(będzie letni).

Dodać następnie przyprawy korzenne, kwasek cytrynowy, skórkę z pomarańczy i cytryny, poywkę dladrody oraz same drode i całość odstawić w ciepłe miejsce. Po tygodniu przelać do gąsiora (balona) izamknąć rurką fermentacyjną. Po zakończeniu fermentacji zlać miód znad osadu i przelać do butelek.

Zanim dobierzesz się do napitku - wypróbuj swoją cierpliwość i odczekaj na 6 miesięcy, bo dopiero wtedy jego walory smakowe osiągają swoją pełnię.

Miód pitny - czwórniak”

1 l świeego i płynnego miodu, 0.5 szkl. niedojrzałych i świeych jagód jałowca, 4 l wody.

Miód, przegotowaną, ostudzoną wodę oraz jagody jałowca wlać do stalowego garnka z grubym dnem.Podgrzać na małym ogniu bez przykrycia, od czasu do czasu mieszając i usuwając z wierzchu pianę. Gdypłyn odparuje do połowy swojej początkowej objętości, przelać go do czystego szklanego lub kamionkowegonaczynia i wystudzić. Następnie przelać go do butelek i zakorkować. Miód nabiera mocy i smaku z biegiemlat. Dobry jest dopiero po 2 - 3 latach. Im dłuej stoi, tym jest lepszy.

„Miód pitny sycony”

3.5 l pszczelego miodu, 6.5 l wody, 6 g chmielu, 10 - 15 g płatków dzikiej róy, 2 - 3 g kłącza kosaćca, 5 gpoywki drodowej (drode typu tokaj, madera lub sherry).

Nastaw przygotować w balonie o pojemności 12 - 15 l. Do beczki miodowej dodać chmiel, suszone lub

świee płatki róy i rozdrobnione kłącze kosaćca oraz "drodową matkę". Nastaw poddać fermentacji, popół roku przelać. Po roku leakowania napój nadaje się ju do picia. Z biegiem lat nabiera głębokiego ibogatego bukietu smakowego.

Miód pitny zaprawiony - dwójniak”

2 l świeego i płynnego miodu (patoki), 4 l wody, 30 g kwasku cytrynowego, 8 g suszonych jagód jałowca, 5g kwiatu czarnego bzu, poywka dla drody - ok. 4 - 5 g fosforanu amonowego, drode winne.

Miód oraz przegotowaną, ostudzoną wodę wlać do stalowego garnka z grubym dnem. Podgrzać namałym ogniu bez przykrycia, od czasu do czasu mieszając i usuwając z wierzchu pianę. Dodać kwasek



98

cytrynowy.Tak otrzymany płyn nazywa się brzeczką. Brzeczka łatwo kipi, więc trzeba ogrzewać ją powoli. Gdy ilość

brzeczki wyraźnie zmniejszy się podczas gotowania dodać zaprawy, w tym przypadku czarny bez i jałowiec.Najlepiej umieścić je w lnianym woreczku. Z zaprawą brzeczka znowu się pieni, pamiętać o zdejmowaniuszumowin. Gotować razem ok. 0.5 h, wyjąć woreczek i oziębić miód do temperatury pokojowej. Wtedydodać poywkę dla drody i drode winne w proporcji odpowiedniej dla ilości płynu. Obecnie są wsprzeday róne rodzaje drody winnych, typu madera, czy tokaj. Przewanie są one sprzedawane razem zpoywką. Przygotować je zgodnie z dołączonym przepisem.

Odstawić tak przygotowany miód w butli w ciepłe miejsce, a po tygodniu przelać do gąsiora z rurką fermentacyjną. Po zakończeniu fermentacji, przelać miód do butelek. Im dłuej będzie leakował, tymbędzie smaczniejszy.

Do zaprawy mona uyć rónych ziół. Jeśli uyte zostaną konfitury z róy, chmielu i korzenia fiołkowego,to otrzyma się miód bernardyński, a jeśli dodany zostanie chmiel, imbir, wanilia, cynamon, to uzyska sięmiód, tzw. kapucyński. Lepsze są miody przygotowane bez gotowania, bez drody i bez poywki, ale są oneznacznie trudniejsze do zrobienia.

KRUSZONY

„Kruszon ananasowy”

1 puszka ananasów, 1 l białego wina, 150 g cukru, skórka cytrynowa, 2 kieliszki koniaku, skórkapomarańczowa, 2 kieliszki maraschino, 1 butelka szampana.

Plastry ananasa podzielić na 4 części, posypać cukrem i w szklanym dzbanie odstawić na godzinę, abypuściły sok. Dodać skórkę cytrynową i pomarańczową, dolać wino, koniak i maraschino, przykryć i na 2 hwstawić do lodówki. Na 10 min. przed podaniem zalać szampanem.

„Kruszon brzoskwiniowy”

1 kg brzoskwiń, 2 kieliszki koniaku, 200 g cukru, 2 kieliszki curagao, 1 l białego wina, 2 kieliszki cointreau,0.5 l czerwonego wina, liście marzanki, 1 butelka szampana.

Brzoskwinie obrać ze skórek, usunąć pestki, drobno pokrajać, włoyć do szklanego dzbana i posypać

cukrem. Potem zalać je białym i czerwonym winem, koniakiem, curagao, cointreau, dodać liście marzanki ipod przykryciem wstawić na 2 h do lodówki. Przed podaniem zalać kruszon szampanem, przecedzić, rozlaćdo kieliszków i do kadego kieliszka włoyć kawałek brzoskwini.

„Kruszon brzoskwiniowy I”

50 dag brzoskwiń, jabłko, butelka białego półwytrawnego wina, butelka wina musującego, 3 łyki cukru, 1szkl. nektaru brzoskwiniowego, butelka wody mineralnej, kostki lodu, liście melisy lub porzeczki dodekoracji.

Umyte dojrzałe brzoskwinie pokroić w kostkę, przesypać cu-krem i odstawić na kilka godzin. Przełoyć do



99

wazy, zalać winem, wrzucić pokrojone w małe cząstki jabłko, dodać nektar. Przed podaniem dodać winomusujące, wodę mineralną i kostki lodu, udekorować.

„Kruszon Chrzest ogniowy”

400 ml soku porzeczkowego, butelka czerwonego wytrawnego wina, 100 ml likieru porzeczkowego, 100 mlwiśniówki, goździki i skórka cytrynowa do smaku.

Sok porzeczkowy wymieszać z winem, chwilkę pogotować z przyprawami, przecedzić, wystudzić, połączyćz likierem i wódką, wlać do szklanej wazy, wrzucić kostki lodu i zaraz podawać.

„Kruszon gruszkowy”

1 kg gruszek odmiany Bergamota, 25 dag cukru, 1 cytryna, 1 butelka białego wytrawnego wina (0.75 l), 1butelka wody sodowej.

Gruszki obrać, pokroić w ćwiartki, usunąć nasiona, przesypać cukrem. Dodać do nich skórkę otartą zcytryny, po czym cytrynę wycisnąć. Gruszki zalać winem, przykryć i odstawić do lodówki na 2 h. Gruszkirozłoyć do szklanek. Do pozostałego po nich soku dolać zimną wodę sodową i włoyć drobno tłuczony lód.Rozlać do szklanek z gruszkami. Podawać ze słomką i łyeczką.

„Kruszon gruszkowy I”

4 gruszki, sok z połowy cytryny, 1 szkl. soku gruszkowego, 1 szkl. nektaru bananowego, 2 butelkipółwytrawnego białego wina, kostki lodu, mięta.

Gruszki umyć, wyciąć gniazda nasienne, pokroić na cząstki i włoyć do wazy. Dodać sok z cytryny, sok.gruszkowy, nektar bananowy i wino. Schłodzić kostkami lodu, udekorować miętą.

„Kruszon jabłeczny”

1 kg jabłek (np. odmiana Starking lub Koksa Pomarańczowa), 25 dag cukru, sok z jednej cytryny i otartaskórka, butelka białego wina słodkiego, butelka wody mineralnej.

Obrane jabłka pokroić w cienkie plasterki i przesypać cukrem, skórką cytrynową i skropić sokiem zcytryny, przykryć. Odstawić na kilka godzin. Następnie wlać białe wino i jeszcze raz odstawić, a następniewymieszać. Nalewać do szklaneczek po 2/3 wina i dolewać wody mineralnej lub sodowej. Mona włoyć po

kostce lodu.



100

„Kruszon jabłeczny I”

Pół zielonego ogórka, 2 małe jabłka, 2 - 3 butelki lekkiego wina z jabłek, listki melisy cytrynowej.

Ogórek i jabłka umyj. Skórkę z ogórka zetnij dekoracyjnie tak, by zostały podłune paski i pokrój go nacienkie plasterki. Jabłka przepołów, wytnij gniazda nasienne, pokrój na cząstki, a następnie na cieniutkie

plasterki. Włó jabłka i ogórek do wazy, zalej je winem i przybierz melisą.

„Kruszon karnawałowy”

Składniki na 8 porcji: 3 pomarańcze, 2 mandarynki, butelka czerwonego wytrawnego szampana, po 0.5 szkl.soku malinowego i wiśniówki lub nalewki Babuni, kostki lodu.

Obrane cytrusy po usunięciu pestek pokrój w kostkę, wrzuć je do duej wazy, po czym zalej sokiemmalinowym i wiśniówką (nalewką). Napój wstaw na kilka godzin do lodówki, aby mocno się schłodził. Przedpodaniem wymieszaj go z szampanem. Podawaj w wysokich szklaneczkach, z kilkoma kostkami lodu.

Kruszon klasyczny”

4 szkl. białego wina, 2 pomarańcze lub 1 puszka soku pomarańczowego, 0.75 szkl. cukru, sok z cytryny, 2

szkl. wody sodowej, lód spoywczy.

Wszystkie składniki mocno oziębić w lodówce, a następnie wlewać kolejno do wazy lub duego dzbanka,dodać cukier, wymieszać. Pomarańcze umyć, obrać, pokrajać w ćwierćkrąki (bardzo cienkie), wrzucić donapoju. Dodać kostki lodu spoywczego. Nalewać do wysokich szklanek i zaraz podawać ze słomką. Zamiastpomarańczy mona uyć truskawki, poziomki, maliny, brzoskwinie, cytryny.

„Kruszon malinowy”

50 dag malin, butelka białego wytrawnego wina, butelka wody mineralnej, 3 łyki cukru, 3 kieliszki likieruporzeczkowego, kostki lodu, po 3 kiście porzeczek i plasterki cytryny do dekoracji.

Maliny umyć, osączyć, skropić likierem, przesypać cukrem i odstawić na kilka godzin. Przełoyć doszklanej wazy, zalać winem, a bezpośrednio przed podaniem wlać wodę mineralną, włoyć kilka kostek lodui udekorować.



101

Kruszon Maskarada”

200 ml wiśniówki, 25 dag pomarańcz, 100 ml likieru maraschinowego, 50 ml soku z malin, butelkaszampana.

Pomarańcze umyć, sparzyć wrzącą wodą, obrać ze skórki, pokrajać w kostkę usuwając pestki. Włoyć do

szklanej wazy, wlać likier, sok malinowy, wiśniówkę i szampan, wrzucić kostkę lodu zamieszać i zarazpodawać.

„Kruszon ogórkowy”

1 duy świey ogórek, 1 l białego wina, 100 g cukru pudru, 1 l wody sodowej, otarta skórka z cytryny.

Ogórek obrać, pokroić w cienkie plasterki, posypać cukrem i skórką otartą z cytryny. Pod przykryciemwstawić na 1 h do lodówki. Następnie zalać winem i jeszcze przez 2 h trzymać w lodówce. Odcedzić, dolaćbardzo ochłodzoną wodę sodową i podać na stół.

„Kruszon owocowy”

Po 20 dag moreli, truskawek i malin, 20 ml curacao orange, 20 ml winiaku, 20 ml rumu, 2 butelki białego

wina deserowego lub wermutu (0.75 l), 10 dag cukru.

Owoce umyć, obrać z szypułek. Z moreli usunąć pestki. Większe owoce pokrajać, włoyć do kamiennegogarnka, posypać cukrem i zalać alkoholami, a take wlać 0.5 butelki wina. Wstawić na 2 h do lodówki.Wychłodzić pozostałe wino. Do szklanej wazy przelać owoce, dopełnić schłodzonym winem. Rozlewać łyką wazową do szklanych kubków, równomiernie rozdzielając owoce. Podać łykę.

„Kruszon pomarańczowy”

1 szkl. wina owocowego białego, 1 szkl. wody sodowej, 2 kieliszki wódki, 2 pomarańcze, 2 - 3 łyki cukru, 1- 2 łyki pokrajanej smaonej w syropie skórki pomarańczowej, kilka kostek lodu.

Cukier zagotować z kilkoma łykami wody, ostudzić. Do dzbanka szklanego włoyć rozdrobniony lód,dodać wino, wyciśnięty sok z pomarańczy, posiekaną skórkę pomarańczową, syrop, wódkę i na koniec wodęsodową, zamieszać i nalewać z dzbanka do szklaneczek.



102

„Kruszon szampański”

20 dag winogron, 25 dag brzoskwiń, 1 cytryna, 40 ml winiaku, 1 butelki białego wytrawnego wina (0.75l), 1butelka wina musującego (0.8 l), 10 dag cukru.

Owoce pokrajać, włoyć do porcelanowego garnka, posypać cukrem, zalać winiakiem i połową butelki

wina. Zamieszać, wstawić na 2 h do lodówki. Schłodzić pozostałe wina. Przed podaniem przelać owoce zalkoholem do szklanego dzbanka, dolać pozostałe wina, udekorować twistem ze skórki cytrynowej. Podawaćw wysokich kielichach zdobionych crusta. Podawać słomkę i łyeczkę.

„Kruszon truskawkowy”

1 kg truskawek, 0.5 l białego wina, 250 g cukru, liście marzanki, 2 kieliszki koniaku, 1 butelka szampana, 2

kieliszki maraschino, 1 pomarańcza, 0.5 l czerwonego wina.

Truskawki umyć, kilka z nich odłoyć do przybrania kieliszków, posypać cukrem i odstawić na 30 min.,aby puściły sok. Truskawki i liście marzanki zalać czerwonym i białym winem, koniakiem, maraschino isokiem z pomarańczy, i na 1 h wstawić pod przykryciem do lodówki. Potem dolać szampana i jeszcze raz na15 min. wstawić do lodówki. Przed podaniem na stół przecedzić, rozlać do kieliszków i do kadego włoyć po jednej truskawce.

„Kruszon z miętówką” Kilka gałązek mięty pieprzowej, 4 kieliszki wódki, 2 szkl. białego wina, 2 - 3 łyki cukru, 2 szkl. wodysodowej, sok z cytryny.

Umyte listki mięty drobno posiekać, zalać wódką i pozostawić na 1 h w naczyniu pod przykryciem,następnie przecedzić, połączyć z winem. Cukier rozpuścić w małej ilości ciepłej przegotowanej wody, oziębićdodać do napoju, doprawić sokiem z cytryny. Przed podaniem zmieszać z wodą sodową, zlać do dzbanka inalewać do szklanek.

„Kruszon z pomarańczy”

1 pomarańcza, 1 cytryna, 15 dag cukru, 100 ml wina bałego, wytrawnego, 0.5 l wody sodowej.

Pomarańczę obrać, oczyścić z białych włókien, pokroić w cienkie półplasterki, przesypać cukrem, odstawićna 2 - 3 h. Z cytryny wycisnąć sok, przecedzić. Pomarańcze rozłoyć do szklanek. Do powstałego zpomarańczy soku dolać schłodzone wino i sok z cytryny. Wymieszać, rozlać do szklanek. Przed podaniemdopełnić wodą sodową i włoyć kostkę lodu. Podawać ze słomką i łyeczką.



103

„Kruszon z poziomkami”

25 dag poziomek, 2 - 4 łyki cukru, 2 szkl. białego wina, 1 szkl. wody sodowej.

Cukier zagotować z małą ilością wody. Przebrane poziomki opłukać na sicie, włoyć do naczyniaszklanego, lekko wymieszać z syropem, nalać część wina i pozostawić przykryte 1 - 2 h. Po tym czasie dodać

wino i wodę sodową i zaraz nalewać do szklaneczek. Mona podać z kostką lodu.

„Kruszon szybki”

830 g kompotu z brzoskwiń lub moreli, 1 butelka wina białego wytrawnego (0.75 l), 1 cytryna, 0.33 l wodysodowej.

Wino i kompot schłodzić, zmieszać razem. Dodać skórkę otartą z cytryny oraz wyciśnięty sok z cytryny.Owoce z kompotu pokroić w kostkę, rozłoyć równomiernie do szklanek. Do kadej szkl. włoyć 2 kostkilodu. Do wina z kompotem wlać zimną wodę sodową, zamieszać, wlać do szklanek z owocami. Podawać zesłomką i łyeczką.

DRINKI

„Drink on”

400 ml wódki smirnoff, 50 ml soku grejpfrutowego, 40 ml soku jabłkowego, sok z 0.5 cytryny, splashgrenadiny, lód spoywczy.

Do szkl. typu long wrzucamy 3 - 4 kostki lodu. Wlewamy najpierw wódkę, potem sok. Dodajemy świeowyciśnięty sok z cytryny. Mieszamy. Na koniec dodajemy łykę grenadiny.

„Kardynał”

40 dag pomarańcz, 50 ml białego wytrawnego wina, 250 ml czewonego wytrawnego wina, 2 dag cukru, 50ml rumu.

Pomarańcze umyć, sparzyć wrzącą wodą, osuszyć, zetrzeć wierzchnią warstwę skórki na tarce o drobnychotworkach, wimieszać z rumem, pozostawić na 1 h. Pomarańcze obrać, usunąć białe włókna, z jednejpomarańczy wycisnąć sok, a pozostałe pokrajać w plasterki, połączyć z przecedzonym rumem, winem icukrem, zamieszać i zaraz podawać w wysokich szklaneczkach.



104

„Koniak domowy I”

20 dag suszonych śliwek bez pestek, wódka (50%).

Do gąsiorka wrzucić śliwki bez pestek, zalać wódką, szczelnie zakorkować i zostawić na 4 tygodnie, poczym zlać wódkę, przefiltrować, porozlewać do butelek, starannie je zakręcić, wynieść w chłodne, suche

miejsce na co najmniej rok. Po tym czasie wódka będzie smakować jak prawdziwy koniak.

„Malibu”

3 l mleka, najlepiej Łaciate 3,2%, 0.5 l spirytusu, 10 dag wiórek kokosowych, 3 szkl. cukru, 3 cukrywaniliowe.

Mleko wlać do garnka, dodać cukier, dokładnie wymieszać, następnie wiórki kokosowe i spirytus,ponownie dokładnie wymieszać, przykryć i odstawić do lodówki na jakieś 4 dni. Po tym czasie przedsedzićprzez sitko i zlać do butelek. Najlepiej trzymać w lodówce.

„Margarita”

40 ml tequili, 20 ml wódki, 1 łyeczka cointreau, 20 ml soku z cytryny.

Składniki zmieszać z lodem w shakerze i przelać do kieliszka koktajlowego, wcześniej ozdobionego crustą z soli. Dekorować limonką.

„Margarita I”

50 ml tequili gold, 30 ml likieru cointreau, 100 ml soku ze świeej pomarańczy, nieco soli i plasterek limonki,

kostka lodu.

Łączymy ze sobą wszystkie płynne składniki. Umieszczamy je wraz z lodem w shakerze. Przez chwilęmocno wstrząsamy. Brzeg kieliszka do koktajlu wycieramy skórką pomarańczową, a następnie zanurzamy wsoli. Nalewamy koktajl. Dekorujemy półplasterkiem pomarańczy.

„Ptasie mleczko IV”

1 szkl. bialek, 2 szkl. cukru pudru, 2 szkl. mleka, 3 czubate łyki elatyny, 0.5 łyki lub troszeczkę mniejkwasku cytrynowego, aromat rumowy.



105

Upiec dowolny biszkopt, zagotować mleko. W 1 szkl. mleka rozpuścić elatynę i zalać drugą szkl. mlekawrzącego. Wystudzić, dodać kwasek cytrynowy, aromat rumowy i połączyć z ubitymi na sztywno, z cukrempudrem białkami. Wyłoyć masę na biszkopt i wstawić do lodówki. Mona polać polewą czekoladową.

„Top gun”

40 ml wódki smirnoff, 120 ml sprite, sok z 0.5 cytryny.

Szklankę typu old-fashioned wypełniamy lodem. Wyciskamy sok z 0.5 cytryny. Wlewamy wódke smirnoff.Dopełniamy spritem.

COCTAILE

„Cocktail Ali-Baba”

50 ml wiśniówki, 50 ml wódki, 50 ml wermutu.

Wiśniówkę, wódkę, wermut i lód konsumpcyjny włoyć do metalowego kubka od cocktailu, wstrząsnąć wcelu oziębienia. Podawać w płaskich kieliszkach z wiśnią.

„Cocktail cytrynowy”

15 dag cytryn, 5 - 6 dag cukru pudru, 2 ółtka, 250 ml śmietanki, 50 ml rumu.

Cytryny umyć, sparzyć wrzącą wodą, osuszyć, zetrzeć wierzchnią warstwę skórki na tarce o drobnychotworach. ółtka utrzeć z cukrem i sokiem z wyciśniętych cytryn, włoyć do miksera, wlać śmietankę i rumoraz startą skórkę z cytryn, włączyć mikser na 30 sekund. Następnie rozlać do szklanek i zaraz podawać.

„Cocktail firmowy”

500 ml czerwonego wytrawnego wina, 250 ml mocnej kawy naturalnej, 2 - 3 ółtka, 6 dag cukru pudru.

Wino, kawę, ółtka i cukier włoyć do miksera, włączyć mikser na 30 sekund. Przygotowany cocktailrozlać do szklaneczek, włoyć lodu konsumpcyjnego i zaraz podawać.



106

„Cocktail Justyna I”

100 ml wermutu, 15 dag jałowcówki, 50 ml soku pomarańczowego, 5 dag cytryny.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć plasterki obranejcytryny i kostki lodu, zaraz podawać.

„Cocktail Justyna II”

100 ml wermutu, 50 ml wódki wyborowej, 100 ml soku grejpfrutowego, 4 dag cytryny.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", połączyć z sokiem z cytryny, rozlać do szklaneczek i zarazpodawać.

„Cocktail Kapłański”

150 ml białego wytrawnego wina, 50 ml koniaku, 50 ml likieru pomarańczowego, 5 dag pomarańcz.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków i włoyć po plasterku obranejpomarańczy.

„Cocktail Konsul I”

100 ml soku pomarańczowego, 50 ml koniaku, 50 ml wiśniówki, 4 wiśnie z kompotu.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć wiśnie i zarazpodawać

„Cocktail Konsul II”

100 ml wiśniówki, 100 ml wódki ytniej, 50 ml likieru Maraschino, 4 wiśnie z kompotu.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć wiśnie i zarazpodawać



107

„Cocktail Mieszczka Gdańska”

200 ml miodu pitnego, 50 ml Goldwaseru, 100 ml soku pomarańczowego.

Wszystkie składniki wymieszać, rozlać do szklaneczek, włoyć kostki lodu konsumpcyjnego i zarazpodawać.

„Cocktail mleczny II”

400 ml mleka, 10 dag czekolady, 100 ml soku pomarańczowego, 50 ml likieru maraschinowego.

Mleko zagotować z rozdrobnioną czekoladą, wystudzić. Następnie przelać do miksera, wlać sok pomarańczowy i likier, włączyć mikser na 30 sekund, rozlać do szklaneczek i zaraz podawać.

Cocktail Niespodzianka”

50 ml koniaku, 50 ml białego wytrawnego wina, 20 ml soku ananasowego, 5 dag ananasa z puszki.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć pokrajany w drobną kostkę ananas i zaraz podawać.

„Cocktail Perski wiatr”

200 ml wody, 100 ml rumu, 8 dag cytryny, 2 cukru, 4 wiśnie z kompotu, goździki i cynamon do smaku.

Wodę zagotować z goździkami i cynamonem, wystudzić. Następnie przecedzić, połączyć z rumem, sokiemcytrynowym, cukrem, rozlać do płaskich kieliszków, włoyć wiśnie i kostki lodu konsumpcyjnego, zarazpodawać.

„Cocktail pomarańczowy”

200 ml soku pomarańczowego, 2 ółtka, 5 dag cukru pudru, 300 ml białego wytrawnego wina, sok z cytrynydo smaku.

ółtka utrzeć z cukrem, włoyć do miksera, wlać sok pomarańczowy, wino i sok z cytryny, włączyć mikserna 30 sekund. Przygotowany cocktail rozlać do szklaneczek, włoyć lodu konsumpcyjnego i zaraz podawać.



108

„Cocktail poziomkowy II”

40 dag poziomek, 6 - 8 dag cukru pudru, 250 ml śmietanki, 150 ml czewonego wytrawnego wina.

Poziomki przebrać, opłukać, obrać z szypułek, włoyć do miksera razem z cukrem, wlać śmietankę i wino,włączyć mikser na 30 sekund. Przygotowany cocktail rozlać do szklaneczek, włoyć lodu konsumpcyjnego i

zaraz podawać.

„Cocktail Rajski ptak”

200 ml szampana, 50 ml soku pomarańczowego, 4 rodzynki moczone w koniaku.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć rodzynki i zaraz

podawać.

„Cocktail Starogdański”

400 ml szampana, 100 ml winiaku, 100 ml likieru bananowego, 50 ml soku cytrynowego.

Wszystkie składniki wymieszać i silnie oziębić. Następnie rozlać do szklaneczek, włoyć kostki lodukonsumpcyjnego i zaraz podawać.

„Cocktail Tik-Tak”

0.5 butelki półwytrawnego wina, 30 ml likieru, 25 dag moreli, 3 dag cukru, 2 dag rodzynków, woda sodowa.

Morele umyć, wypestkować, pokrajać w plastry, posypać cukrem i pozostawić na 12 h. Następnie zalaćwinem i pozostawić ponownie na 4 h. Wino przelać do szklistego pucharu, włoyć opłukane rodzynki

namoczone w likierze, kilka plasterków moreli, wlać do smaku wody sodowej, dodać kostki lodu i zarazpodawać.

„Cocktail truskawkowy III”

50 dag truskawek, 500 ml czerwonego wytrawnego wina, 6 - 8 dag cukru pudru.

Truskawki przebrać, opłukać, usunąć szypułki, włoyć do miksera razem z cukrem, wlać wino, włączyćmikser na 30 sekund. Przygotowany cocktail rozlać do szklaneczek, włoyć lodu konsumpcyjnego i zarazpodawać.



109

„Cocktail Wiea Gdańska”

50 ml rumu Seniorita, 100 ml wódki myśliwskiej, 25 ml likieru cytrynowego, 25 ml soku pomarańczowego,50 ml soku cytrynowego, 0.5 dag rodzynków.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"", rozlać do płaskich kieliszków, włoyć opłukane rodzynki i

kostki lodu, zaraz podawać.

„Cocktail winogronowy”

30 dag winogron, 2 ółtka, 6 - 8 dag cukru pudru, 300 ml białego wytrawnego wina, 50 ml likieru, sok zcytryny do smaku.

Winogrona przebrać, opłukać. ółtka utrzeć z cukrem, włoyć do miksera razem z winogronami, wlaćwino, likier i sok cytrynowy, włączyć mikser na 30 sekund. Przygotowany cocktail rozlać do szklaneczek,włoyć lodu konsumpcyjnego i zaraz podawać.

„Cocktail Zorza Polarna”

150 ml wiśniówki, 50 ml wermutu, 20 ml rumu, 50 ml soku z czarnej porzeczki.

Cocktail przygotować jak "cocktail "Ali-Baba"".

„Koktail a la Bermudy”

0.4 szkl. wytrawnego ginu, 0.2 szkl. koniaku najlepiej morelowego, 0.2 szkl. soku z granatów lubgrapefruitów, 0.2 szkl. soku z cytryny.

Wszystkie składniki oziębić doskonale w lodówce, a następnie wymieszać w shakerze, wyporcjować dokieliszków i natychmiast podawać.

„Koktail a la Indie”

0.75 szkl. koniaku, 0.125 szkl. likieru pomarańczowego, 0.125 szkl. soku ananasowego, kilka kropli bitteru(capri lub istra), 2 kieliszki cherry, skórka otarta z cytryny, lód spoywczy.

Przygotować szerokie niskie szkl. wkładając do kadej po kawałku lodu spoywczego. Koniak wymieszaćw shakerze z likierem pomarańczowym, sokiem ananasowym, cherry i bitterem. Gotowy koktailwyporcjować do szklanek. Lekko oprószyć skórką cytrynową.



110

„Koktail Alaska”

0.75 szkl. ginu lub jałowcówki, 0.25 szkl. likieru chartreuse, lód spoywczy.

Gin i likier wymieszać w shakerze, nalać do kieliszków wkładając do kadej porcji 2 - 3 kawałki lodu.

„Koktail Aleksander”

1/3 szkl. cacao choix (likier czekoladowy), 1/3 szkl. śmietanki kremówki, 1/3 szkl. koniaku lub winiaku, lódspoywczy.

Oziębioną w lodówce śmietankę wymieszać z likierem i koniakiem lub winiakiem za pomocą shakera lubmiksera. Przygotowany napój wlewać do małych szklaneczek lub koktailowych kieliszków. Podawać do ciast.

„Koktail Bambus”

0.5 szkl. wytrawnej wiśniówki lub orginalnej sherry, 0.5 szkl. wytrawnego wermutu, 1 łyeczka bitteru (caprilub istra), szczypta skórki pomarańczowej, lód spoywczy.

Wiśniówkę wlać do szklanego naczynia, dodać wermut i bitter, wymieszać długą łyeczką lub szklaną pałeczką. Wyporcjować do kieliszków lub szklanek. Do kadej porcji włoyć po 2 kawałki lodu i odrobinęutartej skórki cytrynowej.

„Koktail bananowy”

0.5 szkl. koniaku, 0.5 szkl. likieru bananowego, 1 banan, lód spoywczy.

Z umytego, obranego ze skórki banana, odkrajać piętkę. Do naczynia szklanego wlać koniak i likier,wymieszać długą łyeczką lub pałeczką szklaną, wlać do szklaneczek. Do kadej szklaneczki włoyć po 1 - 2kawałkach lodu i plasterkach banana.

„Koktail Blossom - kwitnący”

0.5 szkl. ginu, 0.5 szkl. soku pomarańczowego.

Wymieszać wszystkie składniki w shakerze. Podawać w ładnych szklaneczkach z dodatkiem lodu. Dokadej porcji mona włoyć kawałek plasterka pomarańczy.



111

„Koktail Blue Lady”

0.5 szkl. curacao, 0.25 szkl. wytrawnego ginu lub jałówcówki, 0.25 szkl. soku z cytryny, 0.5 łyeczki białka,lód spoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać energicznie w shakerze lub mikserze, wlać do szklanek. Do kadej porcjiwłoyć po 1 - 2 kawałków lodu. Szklankę mona ozdobić kawałkiem ukrajanej dekoracyjnie skórkicytrynowej, np. w formie spirali.

„Koktail Carusso”

1/3 szkl. wytrawnego ginu, 1/3 szkl. wytrawnego wermutu, 1/3 szkl. likieru miętowego, lód spoywczy.

Wymienione powyej składniki wlać do dzbanka, wymieszać pałeczką. Przygotować wąskie szkl.wkładając do kadej kawałek lodu, wlać koktail i zaraz podawać

„Koktail Casino”

0.5 szkl. wytrawnego ginu lub jałowcówki, 0.25 szkl. soku z cytryny, 0.25 szkl. maraskino, kilka kropli bitteru(capri lub istra), 1 łyka wiśniówki, a najlepiej cherry, lód spoywczy.

Przygotować kieliszki wkładając do kadego po kawałku lodu spoywczego. Gin lub jałowcówkę, sok zcytryny i maraskino oraz bitter wymieszać w shakerze. Natychmiast wyporcjować do przygotowanychkieliszków.

„Koktail Dragon”

0.5 szkl. ginu lub jałowcówki, 0.25 szkl. likieru miętowego, 0.125 szkl. kminkówki, 0.125 szkl. sokucytrynowego, lód spoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać w shakerze, oziębić dokładnie w lodówce, wstrząsnąć shakerem i wlewaćnapój do małych szklaneczek wkładając po kawałku lodu.

„Koktail hawajski”

0.5 szkl. wytrawnego ginu lub jałówcówki, 0.5 szkl. soku pomarańczowego, 1 łyeczka curacao, lódspoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać energicznie w shakerze, wyporcjować do wysokich kieliszków, wkładającdo kadej porcji po 2 kawałki lodu.



112

„Koktail królowej”

0.25 szkl. wytrawnego ginu lub jałowcówki, 0.25 szkl. wytrawnego wermutu, 0.25 szkl. słodkiego wermutu,0.25 szkl. soku ananasowego.

Wymieszać wszystkie składniki w shakerze. Wyporcjować do szklanek dodając do kadej porcji po kilka

kawałków lodu.

„Koktail Leviantan”

0.5 szkl. koniaku, 0.25 szkl. słodkiego wermutu, 0.25 szkl. soku pomarańczowego, lód spoywczy.

Koniak, wermut i sok pomarańczowy wymieszać w shakerze. Wyporcjować do szklanek wrzucając do

kadej po kilka kawałków lodu spoywczego.

Koktail Los Angeles”

2/3 szkl. whisky lub ytniówki, 1/3 szkl. soku cytrynowego, 1 ółtko, 1 łyeczka słodkiego wermutu.

Wódkę, sok cytrynowy, ółtko i wermut wymieszać w dzbanku za pomocą szklanej pałeczki lub długiejłyeczki. Wszystkie składniki powinny być doskonale oziębione w lodówce. Natychmiast podawać w ładnychkieliszkach lub ozdobnych szklaneczkach.

„Koktail mała księniczka”

0.5 szkl. rumu kubańskiego, 0.5 szkl. słodkiego wermutu, lód spoywczy.

Rum kubański i wermut wymieszać w dzbanku za pomocą pałeczki, wyporcjować do szklanek wkładającrównocześnie lód.

„Koktail Martini”

0.5 szkl. wytrawnego ginu, 0.5 szkl. wytrawnego wermutu, lód spoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać w duej szklance, dzbanku lub butelce. Doskonale oziębić w lodówce.Nalewać do kieliszków. Do kadej porcji wkładać po kilka kawałków lodu.



113

„Koktail Martini - Medium”

2/3 szkl. ginu wytrawnego lub jałowcówki, 1/6 szkl. wytrawnego wermutu, 1/6 szkl. słodkiego wermutu, lódspoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać w duej szklance, dzbanku lub butelce. Doskonale oziębić w lodówce.

Nalewać do kieliszków. Do kadej porcji wkładać po kilka kawałków lodu.

„Koktail Martini Sweet - słodki”

2/3 szkl. ginu, 1/3 szkl. słodkiego wermutu, cherry lub słodka wiśniówka, lód spoywczy.

Wszystkie składniki wymieszać w duej szklance, dzbanku lub butelce. Doskonale oziębić w lodówce.

Nalewać do kieliszków. Do kadej porcji wkładać po kilka kawałków lodu.

„Koktail na czerwono”

0.5 szkl. czystej wódki, 1 kieliszek likieru wiśniowego, 1 szkl. wytrawnego czerwonego wina, 0.5 kieliszkarumu, lód spoywczy, plasterki cytryny.

Do duego szklanego dzbana wlać kolejno: wino, rum, likier i wódkę, wymieszać. Przygotować kieliszkiwkladając do kadego po kawałku lodu spoywczego. Kieliszki ozdobić umocowując na ich brzegu połówkiplasterków cytryny. Do przygotowanych kieliszków wlewać koktail. Podawać ze słonymi paluszkami

„Koktail na wódce”

2/3 szkl. czystej wódki, 1/3 szkl. wytrawnego martini, sok z 0.5 cytryny, kilka wiśni w spirytusie.

Przygotować kieliszki. Rąbek kadego kieliszka zwilyć zanurzając lekko w wodzie, a następnienatychmiast umoczyć w cukrze. Na rąbku kieliszka powinien powstać 0.5 cm szerokości pasek imitującyszron. Wódkę i martini wlać do duej szkl., dodać sok wyciśnięty z cytryny i przecedzony przez gęste sitko.Wymieszać długą łyeczką. Do kadego przygotowanego kieliszka włoyć po jednej wiśni wyjętej zespirytusu i po kawałku lodu spoywczego. Uwaając eby nie uszkodzić dekoracji kieliszka, wlaćodpowiednią ilość przygotowanego koktailu. Podawać zaraz po przyrządzeniu z migdałami w soli.

„Koktail na ółto”

1 szkl. czystej wódki, 2 ółtka, 1.5 łyki cukru, 1 opakowanie cukru waniliowgo, sok z jednej cytryny, 1kieliszek koniaku.



114

Wódkę, koniak i sok z cytryny oziębić w lodówce. Wszystkie składniki wlać do miksera, dodać cukier,cukier waniliowy i ółtka. Uruchomić mikser na kilka sekund. Gotowy koktail podawać w małychszklaneczkach z dodatkiem kruchych ciasteczek.

„Koktail Olympia”

1/3 szkl. koniaku, 1/3 szkl. curacao, 1/3 szkl. soku pomarańczowego, lód spoywczy.

Wymieszać wszystkie składniki w shakerze. Wyporcjować do szklanek wkładając do kadej porcji po kilkakawałków lodu. Natychmiast podawać.

„Koktail Opera”

0.2 szkl. sherry lub wiśniówki, 0.4 szkl. czystej wódki, 0.2 szkl. soku z grapefruita, 0.2 szkl. sokuananasowego, lód spoywczy.

Wymieszać wszystkie składniki w shakerze, wyporcjować, wkładając do kadej szkl. po kilka kawałkówlodu

Koktail Piperment orzeźwiający”

1 szkl. czystej wódki, 0.5 szkl. likieru miętowego, lód spoywczy.

Wlać do shakera likier i wódkę, dodać kilka kawałków lodu spoywczego. Doskonale wymieszać i nalewaćdo przygotowanych kieliszków.

„Koktail Planters”

0.5 szkl. rumu, 0.5 szkl. soku pomarańczowego, 1 łyeczka soku z cytryny, lód spoywczy.

Wymieszać składniki w shakerze. Wyporcjować do kieliszków. Podawać wkładając do kadej porcji kilkakostek lodu.

„Koktail pomarańczowy”

0.5 szkl. soku pomarańczowego, 0.5 szkl. wódki, sok z cytryny, szczypta pieprzu, lód spoywczy.

Wódkę i sok oziębić, wymieszać w shakerze z dodatkiem soku wyciśniętego z jednej cytryny i pieprzu.Wlewać do szklanek, wkładając równocześnie lód spoywczy.



115

„Koktail przyjacielski”

2/3 szkl. whisky, 1/3 szkl. słodkiego wermutu, kilka kropli bitteru (capri lub istra), lód spoywczego.

Przygotować szerokie niskie szkl. wkładając do kadej po kawałku lodu spoywczego. Whisky zmieszać z

wermutem, wyporcjować do szklanek wkrapiając do kadej z nich po kropli bitteru. Podawać zaraz poprzyrządzeniu.

„Koktail rumowy”

0.75 szkl. rumu kubańskiego, 0.25 szkl. soku wyciśniętego z cytryn, 1 łyeczka soku z granatów lubgrapefruitów.

Przygotowane składniki wymieszać w shakerze, a następnie wlewać do przygotowanych kieliszków,wkładając równocześnie po 2 kawałki lodu spoywczego.

„Koktail specjalny”

0.75 szkl. rumu, 3 łyeczki syropu malinowego, 3 łyeczki soku cytrynowego, 3 łyeczki sokupomarańczowego, 2 łyeczki curacao, kawałek ananasa, lód spoywczy.

Ananas pokrajać w małe trójkąty. Rum, sok malinowy, cytrynowy, pomarańczowy i Curacao wymieszać wshakerze i wyporcjować do kieliszków. Do kadej porcji włoyć po 2 kawałki lodu i porcję ananasa.

Koktail srebrne wesele”

0.5 szkl. wytrawnego ginu lub jałowcówki, 0.25 szkl. likieru bananowego, 0.25 szkl. śmietanki.

Wymieszać wszystkie uprzednio doskonale oziębione składniki w mikserze. Wyporcjować do szklaneczek inatychmiast podawać.

„Koktail złocisty”

0.25 szkl. likieru pomarańczowego, 0.25 szkl. ginu, 0.5 szkl. słodkiego wermutu, lód spoywczy.

Przygotować niskie szerokie szkl. i włoyć do kadej z nich po kawałku lodu spoywczego. Gin, likierpomarańczowy i wermut wlać do dzbanka i wyporcjować do szklanek. Podawać bezpośrednio poprzyrządzeniu.

NALEWKI,LIKIERY,KOKTAJLE

Documents

Transcript of NALEWKI,LIKIERY,KOKTAJLE