Modułowy program nauczania TECHNIK HANDLOWIEC...

1

Autorzy: mgr inż. Irena Czerkawska mgr inż. Teresa Podgórska mgr inż. Elżbieta Wnuk Recenzenci: mgr inż. Aleksandra Grobelna mgr inż. Teresa Słupska Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Halina Bielecka

2

Spis treści Wprowadzenie 4 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie 6

1. Opis pracy w zawodzie 6 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu

dydaktyczno-wychowawczego 8

II. Plany nauczania 16 III. Moduły kształcenia w zawodzie 19 1. Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania 19 Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 22 Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr i usług 26 Wykonywanie prac biurowych 29 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 32 Ewidencja zdarzeń gospodarczych 35 2. Obsługa klienta 38 Organizowanie i wyposażanie obiektów handlowych 41 Identyfikacja zachowań konsumentów 43 Wykonywanie czynności związanych z procesem

sprzedaży 45

Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym 48 3. Towar jako przedmiot handlu 51 Określanie czynników wpływających na jakość

towarów 54

Ustalanie asortymentu handlowego 57 Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą

przedsiębiorstwa handlowego 60

Zastosowanie programów komputerowych magazynowo - sprzedażowych

63

Prowadzenie korespondencji handlowej w języku obcym

66

4. Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym 68 Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie

handlowym 71

Zastosowanie programu komputerowego kadrowo-płacowego

74

Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw osobowych w języku obcym

77

5. Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego

79

Prowadzenie ksiąg rachunkowych 82 Gospodarowanie zasobami finansowymi 86 Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego 89

3

Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych

92

Obsługa systemu finansowo-księgowego 95 6. Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym 98 Planowanie i analiza działalności handlowej 101 Wybieranie strategii marketingowej przedsiębiorstwa

handlowego 103

Kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa handlowego

105

Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku obcym

108

7. Praktyka zawodowa 111 Prowadzenie działalności handlowej detalicznej 113 Prowadzenie działalności handlowej hurtowej 115 Uczestniczenie w procesach organizowania

i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym 117

4

Wprowadzenie Celem kształcenia w zawodzie jest przygotowanie absolwenta do sprawnego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarki rynkowej. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania ogólnego, opanowania podstawowych umiejętności zawodowych oraz ustawicznego kształcenia. Absolwent szkoły powinien charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraźnią, zdolnością do ciągłego uczenia się i doskonalenia, a także umiejętnością oceny swoich możliwości. Wprowadzenie do systemu szkolnego modułowych programów nauczania powinno ułatwić ukształtowanie takiej sylwetki absolwenta.

Kształcenie modułowe umożliwia przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu poprzez realizację celów kształcenia wynikających z przyszłych zadań zawodowych. W procesie kształcenia modułowego realizowane są zintegrowane teoretyczno - praktyczne treści programowe z różnych dyscyplin wiedzy. Układ treści kształcenia w programie modułowym umożliwia kształtowanie umiejętności zawodowych różnymi drogami, w tym indywidualnie wybranymi przez ucznia w zależności od jego potrzeb i możliwości.

Modułowy program nauczania składa się z modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych. Program jednostki modułowej stanowi element modułu kształcenia w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, nie podlegający zwykle dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna decyzja. Programy nauczania są elastyczne, gdyż poszczególne jednostki można wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy. W strukturze modułowego programu nauczania wyróżnia się: – założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, – plany nauczania, – programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: – cele kształcenia, – wykaz jednostek modułowych, – schemat układu jednostek modułowych – literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: – szczegółowe cele kształcenia, – materiał nauczania,

5

– ćwiczenia, – środki dydaktyczne, – wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, – propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych

ucznia. W programie został przyjęty system kodowania modułów i jednostek modułowych, zawierający następujące elementy: – symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

zawodów szkolnictwa zawodowego, – symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O - dla modułów ogólnozawodowych, Z - dla modułów zawodowych, – cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie, – cyfra arabska dla kolejnej, wyodrębnionej w module, jednostki

modułowej. Przykładowy zapis kodowania modułu 341[03].O1: – 341[03]. symbol cyfrowy zawodu technik handlowiec, – O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Ekonomiczne i prawne

podstawy gospodarowania. Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej 341[03].O1.01: – 341[03] - symbol cyfrowy zawodu technik handlowiec, – O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Ekonomiczne i prawne

podstawy gospodarowania, – 01 - pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module.

6

I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie Typowe stanowiska pracy Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik handlowiec może być zatrudniony na średnich szczeblach zarządzania: – w punktach sprzedaży detalicznej, w hurtowniach i magazynach, – w przedsiębiorstwach handlowych o różnych formach własności. Zadania zawodowe – badanie rynku, – organizacja procesów sprzedaży i zaopatrzenia, – obsługa klienta, – zarządzanie majątkiem, finansami i zasobami ludzkimi

w przedsiębiorstwie handlowym, – wykonywanie prac biurowych, – prowadzenie ewidencji księgowej przedsiębiorstwa handlowego, – prowadzenie rozliczeń z ZUS i urzędem skarbowym, – analiza, planowanie i organizacja działalności firmy handlowej, – prowadzenie korespondencji służbowej z ZUS, z urzędem skarbowym,

bankami. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: – posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi, prawnymi

i towaroznawczymi, – stosować zasady racjonalnego gospodarowania, – organizować działalność małej firmy handlowej, – korzystać z różnych źródeł prawa: finansowego, handlowego,

cywilnego i prawa pracy, – korzystać z literatury fachowej i innych źródeł informacji, – organizować pracę własną i pracę niewielkich zespołów ludzkich, – prowadzić negocjacje handlowe, – posługiwać się językiem obcym w kontaktach z kontrahentami, – redagować korespondencję handlową w języku polskim i obcym, – wypełniać dokumenty i sporządzać pisma typowe dla działalności

handlowej, – sprawnie obliczać i szacować wyniki, – ewidencjonować, interpretować i analizować typowe operacje

gospodarcze,

7

– wykonywać podstawowe prace bilansowe przy wykorzystaniu środków technicznych,

– prowadzić rozliczenia z budżetem, instytucjami ubezpieczeniowymi oraz innymi podmiotami,

– dokonywać wyboru najkorzystniejszych form działalności uzupełniającej,

– stosować instrumenty marketingu, w tym organizować i prowadzić działania reklamowe,

– kształtować właściwe związki i zależności firmy handlowej z otoczeniem rynkowym,

– kształtować właściwe oddziaływanie jednostki gospodarczej na środowisko naturalne,

– wykonywać typowe prace związane z planowaniem i analizą statystyczną,

– przygotowywać i prowadzić proste badania oraz opracowywać wyniki, – korzystać z materiałów statystycznych i właściwie je interpretować, – samodzielnie posługiwać się sprzętem komputerowym i jego

oprogramowaniem oraz innymi środkami technicznymi, – korzystać z informacji o towarach z prospektów, ulotek, poradników

oraz kodów informacyjnych w oparciu o posiadaną wiedzę towaroznawczą,

– rozpoznawać podstawowe właściwości towarów, – stosować właściwe metody odbioru jakościowego, przechowywania

i konserwacji towarów, – przestrzegać przepisów: prawa pracy, bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu – dobry stan zdrowia, – wysoki poziom aktywności, – odporność psychiczna, – zrównoważenie emocjonalne, – umiejętność samokontroli i samooceny, – dobra pamięć, – rzetelność, – uczciwość w postępowaniu, – komunikatywność, – kultura osobista, – poczucie estetyki, – dobra prezencja, – otwartość na innowacje organizacyjno-techniczne, – gotowość do stałego podnoszenia kwalifikacji.

8

2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego Modułowy program nauczania dla zawodu technik handlowiec, może być realizowany w czteroletnim technikum oraz w szkole policealnej dla młodzieży i dla dorosłych. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe, poprzez realizację modułu ogólnozawodowego, zapewnia orientację w zawodzie, ułatwia wybór zawodu lub ewentualne przekwalifikowanie. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Program nauczania zawiera siedem modułów kształcenia w zawodzie. Każda jednostka modułowa zawiera treści programowe, których realizacja umożliwia opanowanie umiejętności, niezbędnych do wykonania określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych będzie wykonywanie przez uczniów ćwiczeń określonych w programach jednostek modułowych. Ogólnozawodowe treści kształcenia, nawiązujące do kształcenia ogólnego w zakresie podstaw przedsiębiorczości i kształcenia ogólnozawodowego w profilu administracyjno-ekonomicznym szkół ponadgimnazjalnych, zawarte są w module 341[03].O1: Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania. Program tego modułu obejmuje zagadnienia stanowiące podstawę do wprowadzenia modułów zawodowych dla grupy zawodów ekonomicznych, w tym technika handlowca. Pozostałe moduły zawierają treści programowe, które zgodnie z przyjętą metodologią konstruowania programu wyodrębniono jako specyficzne dla zawodu technik handlowiec. Treści te odnoszą się do podstawowych prac w zawodzie. Program nie przewiduje modułów o charakterze specjalizacyjnym. Moduł 341[03].Z1 -Obsługa klienta - zawiera zawodowe treści kształcenia z zakresu obsługi klienta w jednostce handlu detalicznego i hurtowego, dotyczące: identyfikacji zachowań konsumentów, organizacji i wyposażania obiektów handlowych, wykonywania czynności związanych z procesem sprzedaży. Moduł 341[03].Z2 - Towar jako przedmiot handlu - zawiera zawodowe treści kształcenia obejmujące zadania zawodowe związane z towaroznawstwem oraz logistyczną obsługą przedsiębiorstwa handlowego. Moduł 341[03].Z3 - Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym-składa się z jednostek modułowych, w wyniku których doskonalone będą

9

umiejętności z zakresu: prowadzenia polityki kadrowej w przedsiębiorstwie handlowym, przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz prawa pracy. Treści tego modułu powinny być realizowane dopiero po zrealizowaniu modułu 341[03].Z1. Moduł 341[03].Z4 - Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego - zawiera zawodowe treści kształcenia obejmujące: prowadzenie ksiąg rachunkowych, gospodarowanie zasobami finansowymi, ewidencjonowanie majątku przedsiębiorstwa handlowego, ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych oraz obsługę systemu finansowo-księgowego. Moduł 341[03].Z5 - Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym - obejmuje treści kształcenia odnoszące się do planowania i analizy działalności handlowej, metod analizy strategicznej oraz kształtowania wizerunku firmy handlowej. Treści tego modułu powinny być realizowane dopiero po zrealizowaniu modułu 341[03].Z4.

Moduł 341[03].Z6 - Praktyka zawodowa - składa się z jednostek modułowych, zawierających zintegrowane treści kształcenia z wyodrębnieniem następujących obszarów działalności zawodowej technika handlowca: prowadzenie działalności handlowej oraz organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym.

Szczególnie ważną umiejętnością, niezbędną w pracy technika handlowca, jest praktyczne wykorzystanie technik informatycznych podczas wypełniania zadań zawodowych. Kształtowanie umiejętności związanych z obsługą użytkowych programów komputerowych, stosowanych w przedsiębiorstwie handlowym, przewidziano w odrębnych jednostkach: – 341[03].Z3.02: Zastosowanie programu komputerowego kadrowo-

płacowego, – 341[03].Z2.04: Zastosowanie programów komputerowych

magazynowo-sprzedażowych, – 341[03].Z4.05: Obsługa systemu finansowo-księgowego.

Programy tych jednostek skorelowane są z treściami zawartymi w modułach, do których wymienione jednostki należą. Ich wyodrębnienie powinno ułatwić nauczycielom organizację procesu kształcenia. Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni komputerowej, w warunkach umożliwiających indywidualną pracę uczniów na komputerze. Zajęcia mogą być prowadzone także w symulacyjnej firmie handlowej.

W programie przewidziano doskonalenie umiejętności językowych jako kontynuację procesu kształcenia w gimnazjum. Zadaniem uczących się będzie doskonalenie sprawności produktywnych, to jest mówienia i pisania oraz receptywnych, czyli czytania i rozumienia ze słuchu, ale z uwzględnieniem specyficznego słownictwa zawodowego.

10

W programie zawarte są cztery jednostki modułowe: – 341[03].Z1.04: Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym, – 341[03].Z2.05: Prowadzenie korespondencji handlowej w języku

obcym, – 341[03].Z3.03: Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw

osobowych w języku obcym, – 341[03].Z5.04: Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku

obcym. Program poszczególnych jednostek powinien być realizowany w ramach modułów zawodowych, gdyż stanowi uzupełnienie ich treści o kompetencje językowe. Program modułu może być również realizowany przez nauczyciela języka obcego przez dwa semestry, równolegle do modułów zawodowych. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli.

11

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol jednostki modułowej

Zestawienie modułów i jednostek

modułowych

Orientacyjna liczba godzin na

realizację Moduł 341[03].O1

Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania

468

341[03].O1.01 Stosowanie prawa w gospodarowaniu 70 341[03].O1.02 Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr

i usług 90

341[03].O1.03 Wykonywanie prac biurowych 112 341[03].O1.04 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 90 341[03].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 106

Moduł 341[03].Z1 Obsługa klienta 216

341[03].Z1.01 Organizowanie i wyposażanie obiektów handlowych

40

341[03].Z1.02 Identyfikacja zachowań konsumentów 40 341[03].Z1.03 Wykonywanie czynności związanych

z procesem sprzedaży 102

341[03].Z1.04 Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym

34

Moduł 341[03].Z2 Towar jako przedmiot handlu

324

341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość towarów

40

341[03].Z2.02 Ustalanie asortymentu handlowego 66 341[03].Z2.03 Realizacja prac związanych z logistyczną

obsługą przedsiębiorstwa handlowego 73

341[03].Z2.04 Zastosowanie programów komputerowych magazynowo-sprzedażowych

75

341[03].Z2.05 Prowadzenie korespondencji handlowej w języku obcym

70

Moduł 341[03].Z3 Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym

144

341[03].Z3.01 Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie handlowym

61

341[03].Z3.02 Zastosowanie programu komputerowego kadrowo-płacowego

67

341[03].Z3.03 Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw osobowych w języku obcym

16

Moduł 341[03].Z4 Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego

300

341[03].Z4.01 Prowadzenie ksiąg rachunkowych 67 341[03].Z4.02 Gospodarowanie zasobami finansowymi 50

12

341[03].Z4.03 Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego

67

341[03].Z4.04 Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych

50

341[03].Z4.05 Obsługa systemu finansowo-księgowego 66 Moduł 341[03].Z5

Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym

168

341[03].Z5.01 Planowanie i analiza działalności handlowej 60 341[03].Z5.02 Wybieranie strategii marketingowej


341[03].Z5.03 Kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa handlowego

30

341[03].Z5.04 Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku obcym

48

Moduł 341[03].Z6 Praktyka zawodowa

140

341[03].Z6.01 Prowadzenie działalności handlowej detalicznej

70

341[03].Z6.02 Prowadzenie działalności handlowej hurtowej

35

341[03].Z6.03 Uczestniczenie w procesach organizowania i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym

35

Razem: 1760 Proponowana liczba godzin na realizację programu odnosi się do planu nauczania w czteroletnim technikum dla młodzieży.

Na podstawie wykazu modułów i jednostek modułowych sporządzono dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu.

13

Dydaktyczna mapa programu nauczania

341[03].O1

341[03].O1.03341[03].O1.02

341[03].O1.04

341[03].O1.05

341[03].O1.01

341[03].Z2.05

341[03].Z2

341[03].Z2.02

341[03].Z2.03

341[03].Z2.04

341[03].Z2.01

341[03].Z1

341[03].Z1.02

341[03].Z1.03

341[03].Z1.04

341[03].Z1.01

341[03].Z5.05

341[03].Z5

341[03].Z5.02

341[03].Z5.03

341[03].Z5.04

341[03].Z5.01

341[03].Z3

341[03].Z3.02

341[03].Z3.03

341[03].Z3.01

341[03].Z4.05

341[03].Z4

341[03].Z4.02

341[03].Z4.03

341[03].Z4.04

341[03].Z4.01

341[03].Z6

341[03].Z6.02

341[03].Z6.03

341[03].Z6.01

14

Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Nauczyciel powinien z niej korzystać przy planowaniu zajęć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych, powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem doskonalenia umiejętności powinien udzielać uczniom pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań dydaktycznych, sterować tempem kształtowania umiejętności zawodowych, uwzględniając predyspozycje oraz doświadczenia uczniów. Ponadto, nauczyciele powinni rozwijać u uczniów zainteresowania zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych, a także kształtować właściwe dla zawodu postawy uczniów, takie jak: komunikatywność, uczciwość, rzetelność, zamiłowanie do porządku, odpowiedzialność, dokładność i systematyczność.

Kształcenie modułowe powinno być realizowane następującymi metodami nauczania, jak: metoda przypadków, sytuacyjna, dyskusji, przewodniego tekstu, projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest także wykorzystywanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do przedsiębiorstw handlowych, sklepów i hurtowni, magazynów, na targi, wystawy branżowe i giełdy.

Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizacji bazy techniczno-dydaktycznej. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych, stanowiących dydaktyczną obudowę programów jednostek modułowych. Pakiety powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego. Prowadzenie zajęć edukacyjnych metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga przygotowania materiałów dydaktycznych takich jak: tekst przewodni, instrukcje do metody projektów, karty instruktażowe do samokształcenia kierowanego.

Projektując proces dydaktyczny należy przewidzieć także samokształcenie uczniów, z wykorzystywaniem materiałów typu: podręczniki, czasopisma, foldery, normy, instrukcje, poradniki oraz Internet i pozatekstowych źródeł informacji.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sposób sprawdzania i oceny osiągnięć uczniów. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów wymaga określenia kryteriów i norm oceny,

15

opracowania testów osiągnięć, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów. Proces oceniania ma służyć nie tylko określeniu poziomu osiągnięć uczniów w stosunku do wymagań edukacyjnych, ale także wdrażaniu uczniów do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. System oceniania powinien być również wykorzystywany przez nauczycieli do monitorowania i oceny własnej pracy. Liczba godzin na realizację programu jednostek modułowych, zamieszczona w tabelach poszczególnych modułów, ma charakter orientacyjny. Nauczyciel może dokonywać uzasadnionych zmian, biorąc pod uwagę wyniki badań diagnostycznych.

Programy jednostek modułowych mogą być realizowane w różnych formach organizacyjnych, zależnie od realizowanych celów kształcenia: w systemie klasowo - lekcyjnym, w specjalistycznych pracowniach, w symulacyjnych firmach handlowych oraz w przedsiębiorstwach handlowych.

Uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w zespołach 2-3 osobowych. Wskazane jest, żeby zajęcia edukacyjne były prowadzone w grupach 12-16 osobowych.

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik handlowiec według modułowego programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Pracownie dydaktyczne, w których realizowany będzie proces kształcenia, powinny posiadać: – stanowiska pracy ucznia wyposażone w komputery, kasy fiskalne oraz

inny niezbędny sprzęt; – stanowisko pracy nauczyciela wyposażone w sprzęt multimedialny, – bibliotekę podręczną odpowiadającą potrzebom samodzielnego

i grupowego uczenia się. Urządzenie stanowisk pracy uczniów powinno być dostosowane do różnych form organizacyjnych procesu kształcenia. Wyposażenie poszczególnych pracowni w środki dydaktyczne zostało określone w programach jednostek modułowych.

16

II. Plany nauczania Czteroletnie technikum Zawód: technik handlowiec 341[03] Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzin tygodniowo

w czteroletnim okresie nauczania

Liczba godzin

tygodniowo w cztero-

letnim okresie

nauczania

Liczba godzin

w czteroletnim

okresie nauczania

Semestry I -IV

Lp. Moduły kształcenia w zawodzie

Klasy I -IV Forma stacjonarna

Forma zaoczna

1. Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania 13 9 164

2. Obsługa klienta 6 4 76 3. Towar jako przedmiot handlu 9 6 114

4. Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym

4 3 51

5. Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 11 8 138

6. Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym

7 5 87

Razem 50 35 630 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

17

Plan nauczania Szkoła policealna Zawód: technik handlowiec 341[03] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie.

Dla młodzieży Dla dorosłych Liczba godzin

tygodniowo w dwuletnim

okresie nauczania

Liczba godzin

w dwuletnim okresie

nauczania

Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim

okresie nauczania

Semestry I - IV


Semestry I - IV Forma stacjonarna

Forma zaoczna

1. Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania 13 10 177


4. Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym 4 3 55


6. Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym 7 5 95


18

Plan nauczania Szkoła policealna Zawód: technik handlowiec 341[03] Podbudowa programowa: liceum profilowane, profil ekonomiczno- administracyjny.

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzin tygodniowo w rocznym

okresie nauczania

Liczba godzin

tygodniowo w rocznym

okresie nauczania

Liczba godzin

w rocznym okresie

nauczania

Semestry I - II


Semestry I - II Forma stacjonarna

Forma zaoczna


3. Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym

3 2 41


5. Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym

6 4 81


19

III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 341[03].O1 Ekonomiczne i prawne podstawy gospodarowania 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posługiwać się podstawowymi pojęciami ekonomicznymi, – określać najważniejsze instytucje podstawowych gałęzi prawa, – korzystać z różnych źródeł prawa, – sporządzać decyzje administracyjne, – podejmować decyzje o wykorzystaniu rzadkich zasobów, wymianie

dóbr i poziomie konsumpcji, – określać zasady zarządzania zasobami ludzkimi, – określać zasady gospodarowania zasobami rzeczowymi

i finansowymi, – określać wpływ działań marketingowych na funkcjonowanie jednostek

organizacyjnych, – prowadzić ewidencję zdarzeń gospodarczych, – obliczać i analizować podstawowe wielkości ekonomiczne, – interpretować dane statystyczne, – prowadzić korespondencję biurową, – stosować technologię komputerową i informacyjną. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej

Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację

341[03].O1.01 Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 70

341[03].O1.02 Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr i usług 90

341[03].O1.03 Wykonywanie prac biurowych 112 341[03].O1.04 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 90 341[03].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 106 Razem 468

20

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Adamiec M., Kożusznik B.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Wydawnictwo Akademickie, Kraków 2000 Banaszyk P.: Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997 Begg D., Fischer S., Darnbusch R.: Mikroekonomia. PWE, Warszawa 2003 Begg D., Fischer S., Darnbusch R.: Makroekonomia. PWE, Warszawa 2003 Bieńkowska G.: Przedsiębiorczość. Uproszczone formy ewidencji gospodarczej stosowane w małych firmach. WSiP, Warszawa 2000

341[03].O1 Ekonomiczne i prawne podstawy

gospodarowania

341[03].O1.01 Stosowanie przepisów

prawa w gospodarowaniu 341[03].O1.02

Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr

i usług

341[03].O1.03 Wykonywanie prac

biurowych

341[03].O1.04 Zarządzanie zasobami

ekonomicznymi

341[03].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń

gospodarczych

21

Biernat B., Grobelna A., Warachim A.: Ćwiczenia z mikro- i makroekonomii. Edukator, Wrocław 2003 Cisowski J., Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła D., Sokoła A., Soswa K.: Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000 Duliniec E.: Badania marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem. PWN, Warszawa 2002 Griffin Rycky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. PWN, Warszawa 2002 Hamrol A., Matura W.: Zarządzanie jakością: teoria i praktyka. PWN, Warszawa 2002 Holtz I.: Technika doskonalenia jakości. WSiP, Warszawa 1999 Jog. V., Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995 Kinel K.: Technika pracy biurowej. Pisanie na klawiaturze komputera. Cz.1. WSiP, Warszawa 2003 Komosa A.: Praca biurowa. Cz. 1 i 2. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Kufel J., Siuda W.: Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Scriptum, Poznań 2001 Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Nasiłowski M.: System rynkowy. Podstawy makro- i mikroekonomii. PWE, Warszawa 2002 Paczkowski A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi: strategia – procesy – metody. PWE, Warszawa 2003 Safin K.: Zarządzanie małą firmą. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2003 Seidel R.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz. 1. Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2002 Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. Scriptum, Poznań 2003 Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Praca biurowa. Cz. 2. WSiP, Warszawa 2003 Żurakowski F.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Zarządzanie. Cz. 1. WSiP, Warszawa 2003

22

Jednostka modułowa 341[03].O1.01 Stosowanie przepisów prawa w gospodarowaniu 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posługiwać się podstawowymi pojęciami prawnymi, – rozróżnić podstawowe gałęzie prawa, – sklasyfikować rodzaje norm i przepisów, – ustalić elementy stosunku prawnego, – sklasyfikować rodzaje zdarzeń prawnych, – zidentyfikować rodzaje wykładni prawa, – scharakteryzować źródła prawa, – przedstawić zakres obowiązywania prawa w czasie i przestrzeni, – ocenić sytuację prawną podmiotów stosunku cywilnoprawnego, – dostosować odpowiednią formę prawną do czynności prawnej, – ocenić skutki niezachowania właściwej formy prawnej, – ustalić warunki skutecznego działania pełnomocnika, – określić przyczyny wygaśnięcia pełnomocnictwa, – scharakteryzować instytucję przedawnienia roszczeń, – określić sposoby nabycia i utraty własności, – określić prawa i obowiązki współwłaścicieli, – scharakteryzować instytucje użytkowania wieczystego, – wyjaśnić znaczenie ksiąg wieczystych, – rozróżnić źródła zobowiązań, – scharakteryzować zasady wykonania zobowiązania, – ustalić skutki niewykonania zobowiązania, – przedstawić sposoby wygaśnięcia zobowiązania, – zaprezentować strukturę administracji publicznej, – sklasyfikować formy działania administracji publicznej, – zaprojektować przebieg postępowania administracyjnego. 2. Materiał nauczania Prawo w znaczeniu podmiotowym i przedmiotowym. System prawa. Normy prawne i przepisy prawne. Stosunki i zdarzenia prawne. Wykładnia prawa. Źródła prawa. Obowiązywanie prawa w czasie i przestrzeni. Podmioty stosunków cywilnoprawnych. Formy czynności prawnej. Osoby fizyczne i osoby prawne. Przedstawicielstwo i pełnomocnictwo. Przedawnienie roszczeń.

23

Instytucje prawa rzeczowego. Atrybuty prawa własności. Źródła zobowiązań. Zasady wykonania zobowiązań. Skutki niewykonania zobowiązań. Sposoby wygaśnięcia zobowiązań. Struktura administracji publicznej. Formy działania administracji publicznej. Postępowanie administracyjne. 3. Ćwiczenia • Określanie rodzaju norm prawnych i przepisów prawnych

na podstawie Kodeksu cywilnego. • Ustalanie zdarzenia prawnego powodującego określony skutek

prawny. • Analizowanie procesu legislacyjnego ustawy. • Dokonywanie wykładni prawa ze względu na sposób jej

przeprowadzenia. • Ustalanie sytuacji prawnej osoby fizycznej. • Ocenianie ważności i skuteczności wskazanej czynności

cywilnoprawnej. • Dobieranie właściwej formy prawnej do wskazanej czynności

prawnej. • Sporządzanie pełnomocnictwa ogólnego na podstawie Kodeksu

cywilnego. • Ustalanie terminów przedawnienia roszczeń. • Ustalanie sposobu nabycia prawa własności w określonej sytuacji. • Sporządzanie wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej. • Ustalanie skutków niewykonania lub nienależytego wykonania

zobowiązania. • Ustalanie sposobów naprawienia szkody spowodowanej czynem

niedozwolonym. • Sporządzanie umowy sprzedaży. • Sporządzanie decyzji administracyjnej w sprawie wydania

zezwolenia. 4. Środki dydaktyczne Materiały źródłowe: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, kodeksy z komentarzem, ustawy, rozporządzenia, akty prawa miejscowego, orzecznictwo sądowe i gospodarcze. Dzienniki Ustaw, Monitory Polskie, dzienniki resortowe i wojewódzkie. Wzory pism z zakresu prawa. Czasopisma i wydawnictwa prawne.

24

Programy komputerowe, filmy edukacyjne z zakresu prawa i administracji. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy zwracać uwagę na kształtowanie umiejętności myślenia w kategoriach prawnych, analizowania i interpretowania norm prawnych oraz odwoływania się do tekstów źródłowych. Należy podkreślać, że wiedza z zakresu prawa umożliwia zrozumienie mechanizmów funkcjonowania państwa i jest potrzebna do uczestniczenia w życiu społeczno-gospodarczym. Ze względu na specyficzną terminologię prawną, celowe jest zastosowanie metod podających (wykład informacyjny, pogadanka) oraz w szerokim zakresie metod aktywizujących, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków, metoda sytuacyjna. Dla osiągnięcia celów kształcenia jednostki należy również zaplanować ćwiczenia praktyczne z wykorzystaniem tekstów źródłowych. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w grupach 15 osobowych, w pracowni wyposażonej w literaturę, teksty źródłowe, wzory pism, formularze i druki, filmy edukacyjne, a także w komputery z odpowiednim oprogramowaniem. Wskazane jest organizowanie wycieczek do organów administracji i sądów. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny uwzględniać założone cele kształcenia oraz aktywność uczniów na zajęciach, umiejętność współpracy w grupie, umiejętność posługiwania się terminologią prawniczą oraz twórczego myślenia. Proces oceniania powinien obejmować: – diagnozę programu, – sprawdzanie poziomu wiedzy ucznia przed przystąpieniem

do realizacji p postępów uczniów w nauce w toku realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu celów kształcenia,

– sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu.

25

Do sprawdzenia osiągnięć szkolnych uczniów można wykorzystać następujące metody: – sprawdzian ustny w formie pytań i dyskusji, – sprawdzian pisemny: krótka wypowiedź na piśmie lub rozwiązanie

zadania problemowego, – ukierunkowaną obserwację czynności ucznia: w czasie wykonywania

ćwiczeń, należy zwrócić uwagę na dobór źródeł prawa, interpretację przepisów oraz stosowanie specyficznych form wypowiedzi i konstrukcji zapisów w dokumentach prawnych,

– testy osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi, z luką i wielokrotnego wyboru.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

26

Jednostka modułowa 341[03].O1.02 Gospodarowanie na rynku zasobów, dóbr i usług 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – wyjaśnić konieczność dokonywania wyborów ekonomicznych, – podać przykłady kosztów alternatywnych dokonywanych wyborów, – podjąć decyzję ekonomiczną w procesie produkcji, wymiany

i konsumpcji, – scharakteryzować sposoby rozwiązywania problemów niedoboru

w różnych systemach ekonomicznych, – wykazać współzależność działających na rynku podmiotów

gospodarczych, – wyjaśnić zasadność równowagi odpływów płatności z dopływami do

ruchu okrężnego produktu i dochodu, – wyjaśnić mechanizm funkcjonowania rynku, – uzasadnić, że decyzje producenta w zakresie zmiany ceny zależą od

elastyczności popytu, – uzasadniać, że decyzje konsumenta w zakresie dokonywania zakupu

zależą od elastyczności podaży, – uzasadnić konieczność równoważenia rynku, – wskazać konsekwencje zachwiania równowagi gospodarczej, – dokonać interpretacji wskaźników opisujących skutki zachwiania

równowagi gospodarczej, – uzasadnić potrzebę ingerencji rządu i Banku Centralnego w procesy

gospodarcze, – wykazać wpływ instrumentów polityki fiskalnej i monetarnej

na decyzje podmiotów gospodarczych, – wykazać znaczenie wymiany międzynarodowej dla gospodarki Polski, – określić znaczenie unijnych funduszy strukturalnych i spójności dla

rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. 2. Materiał kształcenia Wybór i koszt alternatywny. Decyzje konsumentów i producentów w procesie gospodarowania. Systemy ekonomiczne. Obieg okrężny produktu i dochodu. Odpływy i dopływy płatności. Mierzenie efektów działalności gospodarczej. Produkt Krajowy Brutto. Mechanizm funkcjonowania rynku. Elastyczność popytu i podaży. Równowaga rynkowa.

27

Zachwianie równowagi rynkowej i jego konsekwencje. Bezrobocie i inflacja. Ingerencja rządu i Banku Centralnego w procesy gospodarcze. Polityka fiskalna i monetarna. Ekonomia gospodarki otwartej. Jednolity rynek europejski. Fundusze strukturalne i spójności. 3. Ćwiczenia • Dokonanie wyboru ekonomicznego. • Alokacja zasobów ekonomicznych w różnych systemach społeczno-

gospodarczych. • Projektowanie transakcji kupna-sprzedaży zasobów i dóbr. • Analizowanie dynamiki Produktu Krajowego Brutto. • Wyznaczanie ceny równowagi na przykładzie określonego produktu. • Analizowanie działania mechanizmu rynkowego, powstawania

nadwyżki i niedoboru na przykładzie określonego produktu. • Interpretacja wskaźników elastyczności popytu. • Obliczanie przychodów producentów przy zmianach cen przy popycie

elastycznym i nieelastycznym. • Analizowanie lokalnego i krajowego rynku pracy z wykorzystaniem

współczynników aktywizacji zawodowej, zatrudnienia i stopy bezrobocia.

• Obliczanie i interpretacja wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych.

• Analizowanie korzyści i kosztów inflacji. • Ustalanie struktury i analizowanie dynamiki dochodów i wydatków

państwa na podstawie danych statystycznych. • Analizowanie bilansu płatniczego Polski. 4. Środki dydaktyczne Zestawy: foliogramów, filmów dydaktycznych. Materiały źródłowe: czasopisma ekonomiczne i prawne, roczniki statystyczne. Opisy zdarzeń, gier dydaktycznych, scenariusze inscenizacji. Zestawy ćwiczeń dla ucznia. Techniczne środki kształcenia.

28

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program nauczania jednostki modułowej porządkuje wiedzę uczniów o funkcjonowaniu gospodarki, nabytą na zajęciach z różnych przedmiotów ogólnokształcących. Wiedza ta ułatwi im kształtowanie umiejętności analizowania i interpretowania tych kategorii, procesów i zjawisk gospodarczych, które będą niezbędne przy podejmowaniu decyzji o wykorzystaniu rzadkich zasobów, wymianie dóbr i poziomie konsumpcji. Nabyte w czasie realizacji programu wiadomości i umiejętności stanowią podstawę do osiągnięcia celów innych jednostek modułowych, modułu ogólnozawodowego oraz modułów zawodowych. Dominującymi metodami nauczania powinny być metody aktywizujące, takie jak: metoda przypadków, sytuacyjna, gier dydaktycznych (symulacyjnych i decyzyjnych), inscenizacji, dyskusji dydaktycznej oraz metody praktyczne: ćwiczenia praktyczne i metoda projektów. Szczególnej uwadze poleca się metodę projektów dającą możliwość doskonalenia, poszerzania i dopełniania nie tylko celów kształcenia ogólnozawodowego, ale i ponadzawodowego, w szczególności: rozwiązywania problemów w twórczy sposób, poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz współpracy w zespole. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w 15 osobowych grupach. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Zagadnienia zawarte programie jednostki modułowej były przedmiotem rozważań we wcześniejszych etapach edukacyjnych. Dlatego konieczne jest przeprowadzenie badań diagnozujących, na podstawie, których możliwe będzie zaplanowanie zajęć edukacyjnych stosownie do poziomu wiedzy i umiejętności uczniów. Badania kształtujące, określające aktualny poziom wiedzy i umiejętności uczniów, mogą być prowadzone z zastosowaniem różnych form prac pisemnych (testy osiągnięć szkolnych, opisy, raporty), ustnych (wypowiedzi ustne uczniów podczas pogadanki lub dyskusji), albo na podstawie obserwacji wykonanych ćwiczeń i projektów. W czasie obserwacji należy zwracać uwagę na inicjatywę i aktywność uczniów oraz umiejętność współpracy w zespole. Ocena poziomu umiejętności wymaga od nauczyciela przygotowania, odpowiednich kryteriów oceny.

29

Jednostka modułowa 341[03].O1.03 Wykonywanie prac biurowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić stanowiska pracy biurowej w jednostce organizacyjnej, – zorganizować stanowisko pracy biurowej z zastosowaniem zasad

ergonomii, – zastosować ogólne zasady formułowania i formatowania pism, – sporządzić pisma z zastosowaniem metody mnemotechnicznej, – sporządzić pisma w różnych układach graficznych, – wykonać czynności związane z przyjmowaniem korespondencji, – zastosować biurowe urządzenia techniczne, – odebrać i przekazać informacje za pomocą poczty elektronicznej, – wykonać prace biurowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa

i higieny pracy. 2. Materiał nauczania Struktura organizacyjna jednostki. Stanowiska pracy biurowej. Biurowe urządzenia techniczne. Bezpieczeństwo i higiena pracy biurowej. Ergonomia pracy. Metoda mnemotechniczna. Klasyfikacja pism biurowych. Układy graficzne tekstów. Elementy pisma i ich rozmieszczenie. Zasady redagowania pism. 3. Ćwiczenia • Projektowanie stanowiska pracy biurowej zgodnie z wymaganiami

ergonomii. • Analizowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy biurowej. • Zapisywanie i znakowanie pism w dzienniku podawczym. • Doskonalenie biegłości pisania metodą mnemotechniczną. • Opracowywanie i edytowanie pism w układzie graficznym: blokowym,

a linea, a linea z interlinią. • Odbiór i przekaz informacji pocztą elektroniczną. • Analizowanie instrukcji obsługi biurowych urządzeń technicznych. • Obsługa biurowych urządzeń technicznych.

30

4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie. Wzory pism i układów graficznych tekstów. Instrukcje obsługi biurowych urządzeń technicznych. Urządzenia techniczne: telefon, faks, kserokopiarka, niszczarka. Programy komputerowe. Techniczne środki kształcenia: maszyny do pisania, komputery. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie uczniów do wykonywania podstawowych prac biurowych. Program jednostki modułowej powinien być realizowany metodami praktycznymi z szerokim zastosowaniem metody tekstu przewodniego oraz ćwiczeń praktycznych połączonych z pokazem. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni symulacyjnej, wyposażonej w nowoczesny sprzęt biurowy i środki łączności, w grupach 8 -10 osobowych. Uczniowie powinni wykonywać ćwiczenia indywidualnie. Metody podające, takie jak: wykład informacyjny i pogadanka mogą być zastosowane przy omawianiu wymagań ergonomii oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, w pierwszej fazie realizacji programu jednostki. Umiejętności, określone w programie jednostki, będą doskonalone podczas realizacji programów innych jednostek modułowych zawartych w module ogólnozawodowym i modułach zawodowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie w trakcie realizacji programu jednostki modułowej ma na celu dostarczenie informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu tych celów. Przewidziana w programie nauczania duża ilość ćwiczeń wymaga, aby ocenianiu podlegały umiejętności praktyczne, a zwłaszcza: organizacja stanowiska pracy, sprawność obsługi urządzeń oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Ocena umiejętności praktycznych powinna być dokonywana na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań. Celowe jest włączenie do badań sumatywnych oceny zawartości teczki osiągnięć ucznia, w której powinny być zgromadzone następujące jego prace: projekt stanowiska pracy biurowej, zestaw pism w różnych

31

sprawach, opracowanych i zredagowanych w różnych formach graficznych.

32

Jednostka modułowa 341[03].O1.04 Zarządzanie zasobami ekonomicznymi 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić istotę i cele zarządzania, – scharakteryzować podstawowe funkcje i zakres zarządzania, – scharakteryzować współczesne techniki zarządzania, – określić etapy zarządzania, – scharakteryzować strategie zarządzania, – określić rolę marketingu w zarządzaniu strategicznym, – scharakteryzować style zarządzania i kierowania, – określić związki między strategiami zarządzania zasobami

rzeczowymi, ludzkimi, finansowymi a efektami ekonomicznymi, – określić znaczenie zarządzania jakością, – scharakteryzować systemy zarządzania jakością, – posłużyć się dokumentacją systemów zarządzania jakością, – rozróżnić miary statystyczne, – zastosować obliczenia statystyczne w procesie podejmowania

decyzji, – przeprowadzić analizę efektywności ekonomicznej jednostki

organizacyjnej z uwzględnieniem wskaźników statystycznych. 2. Materiał nauczania Istota i cele zarządzania. Funkcje i zakres zarządzania. Etapy zarządzania. Style zarządzania i kierowania. Współczesne techniki zarządzania. Rola marketingu w zarządzaniu strategicznym. Zarządzanie zasobami rzeczowymi, ludzkimi i finansowymi. Kierowanie pracą zespołu. Cechy dobrego menedżera. Zarządzanie jakością. Jakość jako sfera prac prawno – organizacyjnych. Systemy zarządzania jakością. Dokumentacja systemu zarządzania jakością. Podstawowe miary statystyczne. Zastosowanie wskaźników statystycznych. Znaczenie obliczeń statystycznych w procesie podejmowania decyzji. 3. Ćwiczenia • Określanie cech menedżera. • Rozróżnianie stylów kierowania.

33

• Analizowanie dokumentacji zarządzania jakością. • Określanie czynników wpływających na decyzje konsumenta. • Obliczanie podstawowych miar statystycznych. • Graficzna prezentacja wyników obliczeń statystycznych. • Interpretacja wskaźników statystycznych. • Analizowanie efektywności ekonomicznej jednostki organizacyjnej

z zastosowaniem wskaźników statystycznych. 4. Środki dydaktyczne Plansze. Zestaw foliogramów. Materiały źródłowe: przykładowe dokumentacje (lub ich elementy) systemów zarządzania jakością. Zestaw ćwiczeń dla ucznia. Programy komputerowe do obliczeń statystycznych. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Zagadnienia ujęte w programie jednostki mają charakter ogólny. Ich uszczegółowienie i usystematyzowanie przewidziane jest w trakcie realizacji programów jednostek modułowych zawartych w modułach zawodowych. Podczas realizacji programu jednostki należy zwrócić uwagę na rolę zarządzania w procesie gospodarowania zasobami, ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania jakością. Wskazane jest kształtowanie umiejętności wykorzystywania miar statystycznych i działań marketingowych w procesie podejmowania decyzji. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone aktywizującymi metodami nauczania. Szczególnie polecane są metody: przypadków, sytuacyjna, projektów oraz różne odmiany dyskusji dydaktycznych. Celowe jest również zastosowanie specyficznych dla prac wdrożeniowych z zakresu jakości, narzędzi i technik rozwiązywania problemów. Ćwiczenia z zakresu obliczeń statystycznych oraz prezentacji wyników tych obliczeń technikami komputerowymi, powinny odbywać się w grupach 10 – 15 osobowych w pracowni komputerowej z indywidualnym dostępem ucznia do komputera.

34

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Poziom umiejętności uczniów w posługiwaniu się programami komputerowymi stosowanymi do obliczeń statystycznych i graficznej prezentacji wyników, sprawdzamy w początkowej fazie realizacji programu. Do sprawdzenia osiągnięć ucznia można zastosować następujące metody: – sprawdzian ustny - może być przeprowadzony w formie pytań

i dyskusji w celu sprawdzenia umiejętności posługiwania się terminologią ekonomiczną oraz właściwego argumentowania i wnioskowania,

– sprawdzian pisemny - wypowiedź pisemna, np.: na temat systemów zarządzania jakością,

– obserwację czynności uczniów w czasie wykonywania zadań praktycznych.

Podczas oceniania należy uwzględnić również: aktywność uczniów w czasie zajęć, sposób prezentowania wytworów pracy indywidualnej i grupowej. Jako badanie sumatywne można zastosować metodę projektów w ramach, której uczniowie dokonają interpretacji wskaźników statystycznych i na ich podstawie ocenią efektywność ekonomiczną jednostki organizacyjnej.

35

Jednostka modułowa 341[03].O1.05 Ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić uregulowania prawne dotyczące prowadzenia

rachunkowości, – posłużyć się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości, – określić nadrzędne zasady rachunkowości, – rozróżnić typy operacji gospodarczych, – sporządzić dowody księgowe, – zastosować procedury przygotowania dowodów do księgowania, – dokonać archiwizacji dowodów księgowych, – określić źródła przychodów, – sklasyfikować koszty według układu rodzajowego, – określić koszty jednostkowe, – ustalić cenę sprzedaży, – przeprowadzić inwentaryzację zapasów, – zaewidencjonować przychody i koszty uzyskania przychodów

w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, – ustalić podatek dochodowy od osób fizycznych, – dokonać zapisów w rejestrze zakupów i sprzedaży VAT, – rozliczyć podatek VAT, – obliczyć wynagrodzenia pracowników, – sporządzić listę płac, – przeprowadzić ewidencję gospodarczą z zastosowaniem programu

komputerowego dla podatkowej księgi przychodów i rozchodów oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

– sporządzić deklaracje ZUS i podatkowe przy pomocy programów komputerowych.

2. Materiał nauczania Podstawy prawne prowadzenia rachunkowości. Zakres podmiotowy rachunkowości. Typy operacji gospodarczych. Dokumentacja księgowa. Inwentaryzacja: cel, zasady, dokumentacja. Źródła przychodów. Klasyfikacja kosztów według rodzajów. Kalkulacja. Podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek VAT. Rozliczenia dotyczące wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych.

36

Ewidencja gospodarcza uproszczona: podatkowa księga przychodów i rozchodów, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. 3. Ćwiczenia • Przeprowadzanie inwentaryzacji zapasów. • Sporządzanie dowodów księgowych. • Kontrolowanie i archiwizacja dowodów księgowych. • Sporządzanie imiennych kart przychodów pracowników. • Sporządzanie listy płac. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w podatkowej księdze

przychodów i rozchodów. • Prowadzenie rejestru zakupów i sprzedaży VAT. • Sporządzanie deklaracji ZUS i deklaracji podatkowej. • Ewidencjonowanie przychodów w celu opodatkowania ich ryczałtem

od przychodów ewidencjonowanych. 4. Środki dydaktyczne Zestaw foliogramów. Przepisy prawa podatkowego. Druki dokumentów i deklaracji podatkowych i ZUS. Arkusze spisu z natury. Wzór ewidencji przychodów ewidencjonowanych. Księga przychodów i rozchodów. Ewidencja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Ewidencja wyposażenia. Ewidencja przebiegu pojazdów. Rejestry zakupów i sprzedaży VAT. Imienne karty przychodów pracowników. Listy płac. Programy komputerowe dotyczące prowadzenia ewidencji uproszczonej. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki jest przygotowanie uczniów do prowadzenia uproszczonych form rachunkowości. Ćwiczenia z zakresu ewidencji zdarzeń gospodarczych należy ograniczyć do ewidencji uproszczonej w formie księgi przychodów i rozchodów, ryczałtu przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej. Wskazane jest prowadzenie ewidencji z zastosowaniem programów komputerowych.

37

Szczególną uwagę należy zwracać na pracę z dokumentami księgowymi. Uczniowie powinni opanować umiejętność posługiwania się nimi w ewidencji i rozliczeniach z ZUS i urzędem skarbowym. Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia możliwe będzie pod warunkiem wykonania przez uczniów wskazanych ćwiczeń. Treść ćwiczeń powinna odzwierciedlać rzeczywiste zdarzenia gospodarcze. Wykonywanie przez uczniów ćwiczeń powinno być poprzedzone pokazem. Zajęcia powinny odbywać się w nowocześnie wyposażonej pracowni, w której oprócz komputerów z oprogramowaniem finansowo-księgowym, powinny znajdować się zestawy druków i dokumentów, literatura oraz odpowiednie przepisy z zakresu prawa podatkowego. Ćwiczenia należy prowadzić w grupach 15 osobowych, z dostępem każdego ucznia do komputera. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się według określonych kryteriów, w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej. W procesie sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy zwracać uwagę na ewidencjonowanie zdarzeń gospodarczych oraz prowadzenie rozliczeń z tytułu wynagrodzeń, podatków i ubezpieczeń społecznych. Ocena zakresu i poziomu realizacji programu może być dokonywana na podstawie sprawdzianów ustnych, sprawdzianów pisemnych oraz obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zadań. Ocena sumatywna powinna uwzględniać wyniki sprawdzianów oraz efekty i jakość wykonanych zadań. Sumatywnej oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów można także dokonać na podstawie analizy tak zwanego portfolio, czyli teczki osiągnięć, w której gromadzone są wytwory pracy ucznia oraz kwestionariusze oceny i samooceny za poszczególne zadania wykonywane przez ucznia w trakcie realizacji jednostki modułowej. Należy podkreślić, że konsekwentne stosowanie tej metody przygotowuje ucznia do przyjmowania odpowiedzialności za własną pracę, szczególnie istotnej w wypełnianiu zadań zawodowych z zakresu rachunkowości.

38

Moduł 341[03].Z1 Obsługa klienta 1. Cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – wykorzystywać wiedzę z psychologii w kontaktach z klientami, – stosować środki komunikacji interpersonalnej w kontaktach

z klientami, – posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu handlu, – wyodrębniać segmenty rynku, – prowadzić badania marketingowe, – prowadzić negocjacje z klientami i kontrahentami, – posługiwać się językiem obcym podczas rozmowy sprzedażowej, – stosować zasady racjonalnej organizacji pracy, – organizować proces sprzedaży w handlu detalicznym i hurtowym, – prowadzić racjonalną gospodarkę zapasami, – określać funkcje obiektów handlowych, – posługiwać się nowoczesnymi urządzeniami, sprzętem technicznym

i urządzeniami biurowymi podczas działalności handlowej, – przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Wykaz jednostek modułowych


Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna liczba godzin na

realizację 341[03].Z1.01 Identyfikacja zachowań konsumentów 40 341[03].Z1.02 Organizowanie i wyposażanie obiektów

handlowych 40

341[03].Z1.03 Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży

102

341[03].Z1.04 Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym

34

Razem 216

39

3. Schemat układu jednostek modułowych

341[03].Z1Obsługa klienta

341[03].Z1.02Identyfikacja zachowań

konsumentów

341[03].Z1.01Organizowanie i wyposażanie

obiektów handlowych

341[03].Z1.03Wykonywanie czynnościzwiązanych z procesem

sprzedaży

341[03].Z1.04Prowadzenie rozmowy

sprzedażowej w języku obcym

4. Literatura Cialdini R.: Wywieranie wpływu na ludzi. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999 Cox R. Brittain.: Zarządzanie sprzedażą detaliczną. PWE, Warszawa 2000 Chwałek J.: Nowoczesny sklep. WSiP, Warszawa 2002 Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. WSiP, Warszawa 2003 Garbarski L.: Zrozumieć nabywcę. PWE, Warszawa 1999 Gordon J.H.: Relacje z klientem. Marketing partnerski. PWE. Warszawa 2001 Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Komosa A.: Organizacja sprzedaży. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Mazurek-Łopacińska K.: Zachowania nabywców jako podstawa strategii marketingowej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1997 Scheh G.: Profesjonalny sprzedawca. Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2001

40

Storbacka K, Lehitinen J.R.: Sztuka budowania trwałych związków z klientami. Dom Wydawniczy ABC, Kraków 2001 Światowy G:. Zachowania nabywców. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1994 Zachowania konsumenckie. Teoria i praktyka. Redakcja Naukowa Jerzy Woś, Akademia Ekonomiczna, Poznań 2003 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

41

Jednostka modułowa 341[03].Z1.01 Organizowanie i wyposażanie obiektów handlowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: − dokonać klasyfikacji podmiotów gospodarczych funkcjonujących

w handlu, − sporządzić schemat organizacyjny przedsiębiorstwa handlowego, − określić rodzaje obiektów handlowych, − scharakteryzować funkcje obiektów handlowych, − sporządzić umowę najmu i dzierżawy lokalu handlowego, − zaprojektować salę sprzedaży detalicznej, − posłużyć się nowoczesnym sprzętem technicznym, − zaprojektować wnętrze magazynu hurtowego, − zaplanować uzupełniającą działalność produkcyjną i usługową, − zastosować przepisy bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony

środowiska dotyczące funkcjonowania obiektów handlowych, − zastosować wymagania ergonomii. 2. Materiał nauczania Istota handlu, jego zadania i klasyfikacja. Przedsiębiorstwo handlowe i jego zadania. Klasyfikacja podmiotów gospodarczych prowadzących działalność handlową. Organizacja przedsiębiorstwa handlowego. Rodzaje i charakterystyka obiektów handlowych. Oddziaływanie konkurencji na kształtowanie się nowych form handlowych. Formy i funkcje handlu detalicznego. Lokal sklepowy. Standard wyposażenia. Umowa najmu i dzierżawy. Formy i funkcje handlu hurtowego. Magazyny i ich lokalizacja. Wyposażenie magazynów. Formy działalności gospodarczej uzupełniające działalność handlową. 3. Ćwiczenia • Dokonywanie podziału podmiotów gospodarczych. • Sporządzanie schematu organizacyjnego przedsiębiorstwa

handlowego. • Sporządzanie umowy najmu i dzierżawy lokalu sklepowego. • Projektowanie wnętrza sklepu. • Projektowanie wnętrza magazynu handlowego. • Planowanie działalności uzupełniającej handel.

42

4. Środki dydaktyczne Schematy, plansze, foliogramy. Materiały źródłowe: przepisy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska dotyczące funkcjonowania obiektów handlowych. Katalogi mebli sklepowych i wyposażenia magazynów. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizując program jednostki modułowej: Organizacja i wyposażanie obiektów handlowych, należy zwracać szczególną uwagę na wynikające z postępu technicznego zmiany zachodzące w wyposażeniu sklepów i magazynów. Uczniowie powinni zapoznać się z nowoczesnymi, dobrze wyposażonymi placówkami handlowymi uczestnicząc w wycieczkach połączonych z pokazem obsługi środków technicznych.

W procesie nauczania - uczenia się, zalecane są aktywizujące oraz praktyczne metody nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem metody projektów, która może być zastosowana przy planowaniu wnętrza sklepu i wnętrza magazynu handlowego.

Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach, z możliwością korzystania z techniki komputerowej i technologii informacyjnej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Ze względu na problemowy charakter zagadnień zawartych w

materiale jednostki modułowej, sprawdzanie postępów edukacyjnych uczniów powinno opierać się na obserwacji ich pracy w trakcie wykonywania ćwiczeń praktycznych i aktywności podczas dyskusji dydaktycznych. Ocenie powinny również podlegać umiejętności: wyszukiwania i przetwarzania informacji, prawidłowość wnioskowania, terminowość wykonania wskazanych zadań praktycznych.

Niezbędne jest również zaplanowanie badań sumatywnych. Jako narzędzia pomiaru do tych badań można zastosować test składający się z zadań wielokrotnego wyboru oraz kartę oceny prac projektowych.

43

Jednostka modułowa 341[03].Z1.02 Identyfikacja zachowań konsumentów 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – scharakteryzować proces komunikacji interpersonalnej, – zidentyfikować motywy zachowań konsumentów, – wykorzystać prawidłowości związane z motywami zachowań

konsumentów, – przeprowadzić efektywne rozmowy, dyskusje i negocjacje z klientami, – zaplanować i przygotować badania marketingowe, – przeprowadzić badanie marketingowe zachowań konsumentów, – wyodrębnić segmenty rynku na podstawie różnych kryteriów. 2. Materiał nauczania Proces komunikacji. Rodzaje komunikacji. Komunikacja werbalna i niewerbalna. Zakłócenia w procesie porozumiewania się. Typy i cechy osobowości. Pojęcie motywu i motywacji. Temperament. Typologia i charakterystyka temperamentu. Istota i uwarunkowania negocjacji. Techniki i przebieg negocjacji. Analiza potrzeb i zachowań nabywców. Uwarunkowania procesu zakupu. Wpływ czynników demograficznych, ekonomicznych, socjologicznych i kulturowych na decyzje konsumentów. Badania marketingowe. Segmentacja rynku. Typologia konsumentów. Kultura osobista sprzedawcy. Wizerunek profesjonalnego sprzedawcy. 3. Ćwiczenia • Określanie cech profesjonalnego sprzedawcy. • Nawiązywanie kontaktów, stosowanie form grzecznościowych. • Charakteryzowanie różnych zachowań klientów. • Prowadzenie negocjacji w warunkach symulacyjnych. • Prowadzenie rozmów z klientami w warunkach symulacyjnych. • Dokonywanie oceny własnych cech jako negocjatora. • Konstruowanie kwestionariusza ankiety do badań marketingowych. • Przeprowadzenie badań marketingowych wybranymi technikami. • Opracowanie prognozy rynkowej na podstawie wyników badań

marketingowych. • Określanie kryteriów segmentacji rynku wybranego produktu.

44

4. Środki dydaktyczne Foliogramy, plansze, schematy. Foldery, plakaty, informatory. Opisy zdarzeń, scenariusze inscenizacji. Filmy edukacyjne, nagrania magnetofonowe. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej „Identyfikacja zachowań konsumentów” stanowi podstawę do kształtowania umiejętności analizowania i modelowania zachowań konsumentów. Ponieważ wiedza z tego zakresu stanowi główny element strategii przedsiębiorstw działających na rynku, nauczyciel powinien zachęcać uczniów do pogłębiania tej wiedzy drogą samokształcenia, przy wykorzystaniu różnych źródeł informacji.

W procesie nauczania-uczenia się powinny być zastosowane aktywizujące metody nauczania, a zwłaszcza: metoda przypadków, symulacyjna, projektów, inscenizacji oraz dyskusji dydaktycznych. Metody aktywizujące dają uczniowi możliwość uczestnictwa w wymianie poglądów, wypowiadania własnych opinii, analizowania, wartościowania omawianych zjawisk oraz wskazywania optymalnych rozwiązań. Tworzy to podstawy do kształtowania takich cech jak: umiejętność oceniania, wartościowania, analizowania, wysuwania własnych opinii i wniosków. Wskazane jest także organizowanie spotkań z psychologiem, pracownikami marketingu i handlu.

Zajęcia dydaktyczne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w nowoczesny sprzęt multimedialny, w grupach do 15-osób. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć

informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych w jednostce modułowej.

Ze względu na społeczny i wychowawczy charakter kształtowanych umiejętności sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się głównie poprzez obserwację ich zachowań w czasie wykonywania ćwiczeń z zakresu komunikacji interpersonalnej.

Jako badanie sumatywne można zastosować sprawdzenie i ocenianie projektu z zakresu planowania i prowadzenia badań marketingowych. Projekt ten, z uwagi na szeroki zakres podejmowanych działań, powinien być wykonany przez grupę uczniów. W tym przypadku nauczyciel, w uzgodnieniu z uczniami, powinien określić sposób oceny udziału każdego ucznia w wykonaniu projektu.

45

Jednostka modułowa 341[03].Z1.03 Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się pojęciami z zakresu handlu i towaroznawstwa, – zorganizować stanowisko pracy, – zorganizować proces sprzedaży detalicznej i hurtowej, – dobrać i zastosować formę sprzedaży odpowiednio do asortymentu

towarowego, – przeprowadzić rozmowy sprzedażowe, – określić prawa konsumenta, – przeprowadzić postępowanie reklamacyjne, – udzielić porady dotyczącej sprzedawanego towaru, w tym zaoferować

towary komplementarne i substytucyjne, – zastosować różne formy aktywizacji sprzedaży, – zarejestrować sprzedaż, sporządzić dowody sprzedaży i dowody

korygujące, – obliczyć wysokość podatku VAT od sprzedaży, – przyjąć zapłatę za towar w różnych formach, – dokonać rozliczeń w formach bezgotówkowych, – odprowadzić utarg, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące

prowadzenia procesu sprzedaży. 2. Materiał nauczania Technologia i formy sprzedaży. Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania technologii sprzedaży: efektywność, innowacje, marketing, aktywizacja, merchandising, rozmieszczenie towarów. Organizacja sprzedaży detalicznej i hurtowej. Odpowiedzialność materialna pracowników. Umiejętność prowadzenia sprzedaży, rozmowa sprzedażowa. Rejestracja sprzedaży z wykorzystaniem kasy fiskalnej. Podatek VAT. Dowody sprzedaży. Inkaso należności. Odprowadzanie utargów. Reklamacje. 3. Ćwiczenia • Dobór asortymentu towarowego dla określonej placówki handlowej. • Prowadzenie rozmowy sprzedażowej. • Obliczanie podatku VAT od sprzedaży. • Sporządzanie dowodów sprzedaży.

46

• Rejestrowanie sprzedaży z zastosowaniem kasy fiskalnej. • Obsługa wag i innych środków technicznych stosowanych w handlu. • Wypełnianie dokumentów związanych z odprowadzaniem utargu. • Przeprowadzenie postępowania reklamacyjnego. 4. Środki dydaktyczne Schematy, plansze, foliogramy. Kasy fiskalne, wagi, inne środki techniczne stosowane w handlu detalicznym. Instrukcje obsługi środków technicznych stosowanych w handlu detalicznym. Druki: paragony, rachunki, faktury, faktury korygujące, zgłoszenia reklamacyjne, rozliczenia kas fiskalnych. Zbiory ćwiczeń. Techniczne środki kształcenia.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program nauczania jednostki modułowej: Wykonywanie czynności

związanych z procesem sprzedaży, nawiązuje do wiedzy uczniów z zakresu towaroznawstwa, dokumentowania zdarzeń gospodarczych, sporządzania podstawowych dowodów księgowych. Podczas realizacji programu jednostki należy skupić się na kształtowaniu umiejętności związanych z techniką i technologią sprzedaży: prowadzenie rozmowy sprzedażowej, obsługa kasy fiskalnej i prowadzenie dokumentacji sprzedażowej.

Ze względu na praktyczny charakter materiału jednostki modułowej w procesie nauczania – uczenia się należy zastosować głównie metody praktyczne, w tym metodę tekstu przewodniego.

Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez ucznia jak największej liczby zadań praktycznych z wykorzystaniem kasy fiskalnej i innych środków technicznych, stosowanych w handlu oraz na pracę z dokumentami, jako typowych dla zadań zawodowych technika handlowca.

Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w 15 - 16 osobowych grupach, w symulacyjnej firmie handlowej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie

na podstawie kryteriów uwzględniających zaplanowane cele kształcenia, a w szczególności: organizowanie procesu sprzedaży detalicznej

47

i hurtowej, prowadzenie rozmów sprzedażowych, rejestrowanie i sporządzanie dowodów sprzedaży.

Ocenianie powinno odbywać się na podstawie sprawdzianów ustnych i pisemnych.

Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując pracę uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Dokonując oceny należy uwzględnić: organizację i utrzymanie ładu na stanowisku pracy, sprawność obsługi środków technicznych stosowanych w handlu detalicznym, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów, należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

48

Jednostka modułowa 341[03].Z1.04 Prowadzenie rozmowy sprzedażowej w języku obcym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić czynności związane z obsługą klienta, – sporządzić notatkę na temat wysłuchanego tekstu, – zabrać głos w dyskusji na temat wysłuchanego tekstu, – posłużyć się kontekstem w zrozumieniu wypowiedzi z użyciem

specjalistycznego słownictwa, – zaplanować i przeprowadzić rozmowę sprzedażową, – zastosować zwroty grzecznościowe w rozmowach sprzedażowych. 2. Materiał nauczania Struktury organizacyjne przedsiębiorstw handlowych. Formy przedsiębiorstw handlowych. Wyposażenie sklepu i magazynu. Proces sprzedaży i obsługa klienta. 3. Ćwiczenia • Rozumienie ze słuchu odtworzonego tekstu. • Analizowanie struktury tekstu, identyfikowanie zagadnień głównych

i pobocznych. • Formułowanie pytań związanych z wysłuchanym tekstem • Prowadzenie dyskusji na temat wysłuchanego tekstu. • Ćwiczenia fonetyczne, akcentuacyjne i intonacyjne. • Korzystanie z materiałów pomocniczych: słowników, opracowań

specjalistycznych, internetu. • Opowiadanie obejrzanego filmu video, ilustracji lub wysłuchanego

nagrania. • Stosowanie zwrotów konwersacyjnych wyrażających pozytywną

opinię, zgłaszanie wątpliwości, stawianie warunków, argumentowanie. • Prowadzenie rozmów telefonicznych z kontrahentem dotyczących

terminów dostaw, form odbioru przsyłki. • Prowadzenie rozmowy z klientem z zastosowaniem zwrotów

grzecznościowych, typowych przy obsłudze klienta. • Rozróżnianie stylu wypowiedzi służbowej i prywatnej. • Przeprowadzanie transakcji kupna – sprzedaży • Posługiwanie się liczbami: cenami, procentami, miarami.

49

4. Środki dydaktyczne Nagrania magnetofonowe. Filmy na kasetach video. Wydawnictwa ekonomiczne, handlowe, bankowe. Słowniki, leksykony, encyklopedie. Czasopisma specjalistyczne w języku obcym. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizację programu należy rozpocząć od diagnozy umiejętności językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody nauczania-uczenia się i organizację zajęć. Podstawową formą organizacyjną powinna być praca w 5 osobowych zespołach, tworzonych według kryteriów poziomu umiejętności językowych uczniów.

W nauczaniu języka należy stosować zasadę stopniowania trudności, według której najpierw kształtowane są umiejętności podstawowe dotyczące analizy wysłuchanego tekstu, a na ich bazie kształtowane są umiejętności złożone: przeprowadzenie dyskusji, odegranie scenki.

Zaproponowane w programie ćwiczenia można uszczegółowić, w zależności od potrzeb edukacyjnych uczniów. Ćwiczenia powinny być prowadzone w parach, uczniowie powinni prezentować wyniki pracy na forum grupy. Szczególną uwagę należy zwrócić na stosowanie słownictwa zawodowego.

W wyniku zrealizowania szczegółowych celów kształcenia jednostki 341[03].Z1.04. uczniowie powinni prowadzić rozmowy sprzedażowe w języku obcym dotyczące typowych sytuacji zawodowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się

przez cały czas realizacji programu jednostki. Rozumienie tekstu z zakresu ogólnych i szczegółowych zagadnień, można sprawdzić za pomocą otwartych pytań oraz testów złożonych z zadań wielokrotnego wyboru. Do sprawdzenia i oceny znajomości nowego słownictwa jako narzędzie pomiaru dydaktycznego można zastosować testy złożone z zadań z luką i wielokrotnego wyboru.

Umiejętność komunikowania się sprawdzamy w czasie dialogu ucznia z partnerem w parze i z nauczycielem.

W wypowiedziach ustnych należy ocenić poprawność leksykalną i gramatyczną, płynność wymowy oraz umiejętność zadawania pytań, formułowania opinii, kulturę rozmowy.

50

Nagranie konwersacji kamerą video lub na taśmie magnetofonowej umożliwi uczniom dokonanie samooceny i doskonalenie sprawności językowych.

51

Moduł 341[03].Z2 Towar jako przedmiot handlu 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – stosować terminologię towaroznawczą i marketingową – korzystać z różnych źródeł informacji handlowej, – aktualizować wiedzę o towarach, – dokonywać oceny jakościowej produktów, – rozróżniać wady towarów, – udzielać informacji dotyczącej towarów, – planować asortyment, – wykonywać czynności logistyczne, – prowadzić dokumentację magazynową, – kalkulować ceny, – obsługiwać magazynowo-sprzedażowe programy komputerowe, – prowadzić korespondencję handlową w języku polskim i obcym, – tłumaczyć z języków obcych podstawowe informacje zamieszczone

na towarach. 2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej


Orientacyjna liczba godzin na realizację

341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość towarów

40

341[03].Z2.02 Ustalanie asortymentu handlowego 66 341[03].Z2.03 Realizacja prac związanych z logistyczną

obsługą przedsiębiorstwa handlowego 73

341[03].Z2.04 Zastosowanie programów komputerowych magazynowo-sprzedażowych

75

341[03].Z2.05 Prowadzenie korespondencji handlowej w języku obcym

70

Razem 324

52


341[03].Z2Towar jako przedmiot

handlu

341[03].Z2.01Określanie czynników

wpływających na jakośćtowarów

341[03].Z2.04Zastosowanie programów

komputerowychmagazynowo-sprzedażowych

341[03].Z2.02Ustalanie asortymentu

handlowego

341[03].Z2.03Realizacja prac związanych

z logistyczną obsługąprzedsiębiorstwa handlowego

341[03].Z2.05Prowadzenie korespondencji

handlowejw języku obcym

4. Literatura Banaszyk P.: Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997 Cisowska M.: Ogólne wiadomości z towaroznawstwa. Zeszyt ćwiczeń. WSiP, Warszawa 2000 Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Cz.2. Ekonomik s.c., Warszawa 2001 Kołożyn-Krajewska D., Sikora T.: Towaroznawstwo żywności. WSiP, Warszawa 2003

53

Kłeczek R. i zespół.: Marketing, jak się to robi. Zakład Narodowy im. Ossolińskich-Wydawnictwo 1992 Łatka U.:Technologia i towaroznawstwo. WSiP, Warszawa 2003 Musiałkiewicz J.: Marketing. Ekonomik s.c., Warszawa 2001 Pietraszewski M.: Marketing i analiza ekonomiczna działalności gospodarczej. eMPI2, Poznań 2001 Radwanowicz H.: Ogólne wiadomości z towaroznawstwa. WSiP, Warszawa 1998 Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 2003 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

54

Jednostka modułowa 341[03].Z2.01 Określanie czynników wpływających na jakość towarów 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się terminologią z zakresu towaroznawstwa i marketingu, – zastosować przepisy prawne dotyczące obrotu towarowego, – określić różnorodne potrzeby zaspokajane przez dany towar, – określić podstawowe właściwości artykułów, – porównać towary i dokonać ich oceny w zakresie stopnia zaspokojenia

potrzeb, – zademonstrować towar, – poinformować klienta o składzie surowcowym, właściwościach,

wartości odżywczej i sposobie użytkowania towarów, – posłużyć się normą obowiązującą w handlu, – określić czynniki wpływające na jakość towarów, – dokonać oceny jakościowej towaru, – ocenić funkcjonalność opakowania, – określić zasady i metody konserwacji towarów. 2. Materiał nauczania Towar w ujęciu marketingowym i towaroznawczym. Normalizacja. Rodzaje, budowa normy. Posługiwanie się normą. Właściwości fizyczne i chemiczne towarów. Wartość odżywcza towarów. Dodatki do żywności. Czynniki wpływające na jakość. Badanie jakości. Zmiany zachodzące w przechowywanych towarach. Konserwowanie towarów – zasady i metody. Charakterystyka metod badania jakości towarów. Kontrola jakości. Odbiór jakościowy. Wady jakościowe. Reklamacje. Odpowiedzialność odszkodowawcza. Znaczenie, rodzaje i funkcje opakowań. Oznaczanie towarów. Znaki towarowe. Przepisy prawne dotyczące obrotu towarowego. 3. Ćwiczenia. • Analizowanie treści norm. • Określanie właściwości chemicznych i fizycznych towarów. • Porównywanie składu chemicznego towarów.

55

• Ocenianie wartości odżywczej towarów na podstawie analizy informacji zawartych na opakowaniach.

• Identyfikowanie dodatków zawartych w towarach na podstawie wykazu dozwolonych dodatkowych substancji w środkach spożywczych.

• Demonstrowanie towarów. • Ocenie organoleptycznie wybranych artykułów. • Określanie czynników decydujących o jakości towarów. • Dokonywanie odbioru jakościowego towarów. • Projektowanie opakowania dla określonego produktu. • Ocenianie opakowania pod kątem spełniania podstawowych funkcji. • Identyfikowanie znaków towarowych umieszczonych na

opakowaniach. • Dobieranie metod konserwowania do określonego towaru. • Uzasadnianie wyboru metody konserwowania określonego artykułu. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie. Filmy edukacyjne. Foliogramy, plansze. Normy. Rozporządzenia i zarządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Opakowania. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest nabywanie przez uczniów podstawowej wiedzy o towarze jako wytworze pracy człowieka, przeznaczonym na sprzedaż, zaspokajającym jego potrzeby. Kształtowane umiejętności z zakresu badań towarów na tym etapie kształcenia nie mają jeszcze charakteru profesjonalnego, stanowią jednak bazę do realizacji programów jednostek modułowych: Ustalanie asortymentu handlowego i Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą przedsiębiorstwa handlowego.

Treści programowe jednostki obejmują elementy towaroznawstwa i marketingu. Szczególny nacisk należy położyć na analizowanie norm i przepisów dotyczących obrotu towarowego, zwłaszcza mających na celu ochronę zdrowia konsumenta. Ważne jest także kształtowanie u uczniów etycznej postawy właściwej dla zawodu.

Realizację celów, z zakresu posługiwania się terminologią handlową, prezentowania towarów, dokonywania odbioru jakościowego towarów, umożliwi zastosowanie metod podających: pogadanki, wykładu

56

informacyjnego i opisu oraz metod aktywizujących. Pozostałe cele kształcenia mogą być osiągnięte w czasie wykonywania przez uczniów zadań praktycznych, najlepiej metodą tekstu przewodniego. Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w 15 osobowych grupach, w pracowni wyposażonej w literaturę, teksty źródłowe oraz odpowiednie środki dydaktyczne niezbędne do prowadzenia ćwiczeń praktycznych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Z uwagi na wykorzystywanie w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej wiedzy z zakresu przedmiotów ogólnokształcących, w tym chemii, podstaw przedsiębiorczości, biologii, nauczyciel powinien przeprowadzić badania diagnostyczne. Jako narzędzia pomiaru dydaktycznego najbardziej odpowiednie będą testy z zadaniami zamkniętymi lub krótkiej odpowiedzi.

Ponieważ w ramach programu jednostki wprowadza się dużo nowych pojęć, badania kształtujące powinny być prowadzone za pomocą sprawdzianów ustnych i pisemnych. Formą badań kształtujących może być również rozmowa z uczniem pracującym metodą tekstu przewodniego, w fazie dopuszczenia ucznia do wykonania zaplanowanych działań, a następnie w fazach sprawdzania i analizy.

Badania sumatywne poziomu osiągnięć ucznia można przeprowadzić stosując testy osiągnięć z zadaniami otwartymi.

57

Jednostka modułowa 341[03].Z2.02 Ustalanie asortymentu handlowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – sklasyfikować produkty według kryteriów towaroznawczych

i marketingowych, – dokonać analizy wymagań higieniczno-sanitarnych w procesie obrotu

artykułami żywnościowymi w poszczególnych grupach artykułów spożywczych,

– scharakteryzować podstawowe artykuły żywnościowe i nieżywnościowe,

– zastosować informacje o towarach zawarte w prospektach, normach, atlasach grzybów, warzyw i owoców, ulotkach, poradnikach oraz kodach informacyjnych,

– określić i skontrolować warunki oraz czas przechowywania produktów w poszczególnych grupach artykułów spożywczych,

– określić asortyment towarowy jednostki handlowej, – zademonstrować towar zgodnie z zasadami merchandisingu, – udzielić porady klientowi w zakresie przechowywania, wykorzystania

i zastosowania towarów, – wyjaśnić skuteczność instrumentów marketingowych

w poszczególnych fazach życia produktu, – zaplanować działania związane z funkcjonowaniem produktu na rynku. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja towarów według kryteriów towaroznawczych i marketingowych. Charakterystyka wybranych artykułów żywnościowych. Ziemniaki i przetwory ziemniaczane. Mleko i jego przetwory. Tłuszcze roślinne i zwierzęce. Drób i jego przetwory, jaja. Mięso i jego przetwory. Ryby i przetwory rybne. Owoce, warzywa, grzyby i ich przetwory. Cukier i miód. Wyroby cukiernicze. Koncentraty spożywcze. Używki i przyprawy. Produkty przemysłu fermentacyjnego i napoje bezalkoholowe. Żywność specjalnego przeznaczenia.

58

Charakterystyka wybranych artykułów nieżywnościowych. Poradnictwo dotyczące poszczególnych artykułów żywnościowych i nieżywnościowych. Instrumenty marketingowe związane z produktem: jakość, marka, opakowanie, oznakowanie, gwarancja, usługi posprzedażowe. Wprowadzanie nowego produktu. Etapy cyklu rynkowego życia produktu. Kształtowanie struktury asortymentu towarowego w jednostce handlowej. Kształtowanie strategii produktu. 3. Ćwiczenia • Klasyfikowanie towarów według określonych kryteriów. • Charakteryzowanie artykułów należących do określonej grupy. • Określanie różnicy między artykułami utrwalanymi różnymi metodami. • Przeprowadzanie analizy sensorycznej wybranych artykułów. • Wskazywanie różnicy między różnymi gatunkami i rodzajami

określonego artykułu. • Wskazywanie różnicy między mięsem różnych gatunków zwierząt. • Planowanie sposobów wykorzystania i przeznaczenia wskazanych

artykułów. • Identyfikowanie elementów kulinarnych mięsa. • Identyfikowanie owoców, warzyw, używek • Wykrywanie i rozpoznawanie typowych wad poszczególnych

artykułów. • Porównywanie i proponowanie towarów komplementarnych

i substytucyjnych. • Oferowanie klientowi artykułów dla dzieci, żywności dietetycznej

i ekologicznej, żywności dla diabetyków i wegetarian. • Analizowanie instrukcji obsługi i sprzętu oraz urządzeń AGD i RTV. • Określenie fazy życia produktu i zaproponowanie odpowiednich

narzędzi marketingowych. • Przeprowadzenie podziału asortymentu jednostki handlowej na

rodziny, klasy, linie produktów. • Demonstrowanie artykułów zgodnie z zasadami merchandisingu. • Określanie warunków przechowywania w miejscu sprzedaży

poszczególnych artykułów. • Kontrolowanie warunków przechowywania w miejscu sprzedaży

poszczególnych artykułów. 4. Środki dydaktyczne Normy i przepisy prawne z zakresu obrotu towarowego. Katalogi, albumy. Atlasy owoców, grzybów, warzyw. Eksponaty towarów i opakowań.

59

Plansze, plakaty. Przyrządy pomiarowe: termometry, psychrometry, areometry, pehametry, mikroskopy, lupy. Zestaw filmów na kasetach video. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji dotyczących racjonalnego doboru towarów, będących przedmiotem oferty jednostki handlowej. Uczeń powinien poznać właściwości poszczególnych grup artykułów, również w kontekście ich przechowywania. Istotną sprawą jest także doskonalenie umiejętności udzielania porad klientom. Należy uświadomić uczniom, że wiedza związana z marketingiem, musi być stale aktualizowana Preferowanymi metodami nauczania są metody aktywizujące i praktyczne, a w szczególności metody: projektów i tekstu przewodniego, których stosowanie stwarza możliwość wyrabiania nawyków samokształcenia i aktualizowania wiedzy.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni specjalistycznej lub w laboratorium, z podziałem na 15 osobowe grupy. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnąć

edukacyjnych ucznia Badania kształtujące należy przeprowadzać systematycznie. Badania

te powinny polegać na obserwacji uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Ocenie powinny podlegać: planowanie i organizowanie bezpiecznej pracy, umiejętność posługiwania się instrukcjami, samodzielność, staranność wykonania zadań, umiejętność wyszukiwania i przetwarzania informacji oraz poprawność wnioskowania.

Samodzielność uczniów w poszukiwaniu informacji, planowaniu badań i ich wykonania można również sprawdzić i ocenić na podstawie wykonanego i zaprezentowanego na forum klasy projektu.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć powinno być realizowane zgodnie z ustalonymi kryteriami i obowiązującą skalą ocen.

60

Jednostka modułowa 341[03].Z2.03 Realizacja prac związanych z logistyczną obsługą przedsiębiorstwa handlowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć: – wybrać odpowiedni kanał dystrybucji dla produktu, – określić rodzaj strategii dystrybucji, – zastosować podstawowe pojęcia związane z transakcjami w handlu

zagranicznym, – określić fazy przygotowań i realizacji transakcji w handlu

zagranicznym, – posłużyć się w stopniu podstawowym taryfą celną, – wyodrębnić składniki procesów logistycznych, – zrealizować zadania marketingu zakupów i marketingu sprzedaży, – określić warunki racjonalnego przechowywania, magazynowania

i transportu towarów, – zaproponować infrastrukturę magazynową dla przechowywanych

towarów, – dokonać odbioru towaru, – przyjąć towar do magazynu, – skontrolować poziom zapasów, – dokonać analizy wykorzystania powierzchni magazynowej, – skalkulować cenę, – wybrać strategię ustalania ceny, – zróżnicować ceny. 2. Materiał nauczania Strategie dystrybucji. Wybór kanału dystrybucji. Organizacja kanałów dystrybucji. Transakcje w handlu zagranicznym. Istota i zadania logistyki. Składniki procesów logistycznych. Zapytanie o ofertę. Wybór dostawcy. Umowa zakupu i sprzedaży. Oferta sprzedaży. Znaczenie zapasów. Rodzaje zapasów. Rotacja zapasów. Przepustowość magazynu. Zasady przechowywania i rozmieszczania towarów. Warunki magazynowania i transportu materiałów. Strategie ustalania ceny. Obliczanie ceny. Próg rentowności. Rabaty negocjowane.

61

3. Ćwiczenia • Ustalanie zapotrzebowania na towary. • Sporządzanie zapytania o ofertę. • Sporządzanie ofert. • Dokonywanie wyboru dostawcy. • Analizowanie dokumentów przykładowej transakcji w handlu

zagranicznym • Posługiwanie się taryfą celną. • Sporządzanie zamówienia. • Wypełnianie druku reklamacji. • Określanie warunków magazynowania dla wybranej grupy artykułów. • Sporządzanie protokołu odbioru towaru. • Planowanie infrastruktury magazynowej dla określonego asortymentu. • Obliczanie poziomu zapasów towarów. • Analizowanie wykorzystania powierzchni magazynowej. • Obliczanie ceny sprzedaży. • Przeliczanie walut z zastosowaniem tabel kursów. • Obliczanie progu rentowności. • Obliczanie opustów. • Projektowanie działań związanych z intensyfikacją sprzedaży. 4. Środki dydaktyczne Plansze, schematy. Przepisy prawne dotyczące warunków przechowywania i transportu towarów. Foliogramy, filmy edukacyjne Druki, formularze stosowane w działalności logistycznej. Teksty przewodnie. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Umiejętności kształtowane w wyniku realizacji programu jednostki modułowej są bardzo ważne w przyszłej pracy technika handlowca, gdyż sprawność wykonywania prac logistycznych, ekonomizacja działalności i redukcja kosztów stanowią niezbędne warunki zachowania pozycji rynkowej lub uzyskania przewagi konkurencyjnej.

Realizując program jednostki należy stwarzać możliwość doskonalenia umiejętności analizowania i interpretacji wskaźników ekonomicznych, specyficznych dla działalności logistycznej.

Dominującymi metodami nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne, metoda tekstu przewodniego oraz metoda projektów.

62

Szczególnie wskazane jest zaplanowanie ćwiczeń kształtujących umiejętność obliczania wielkości ekonomicznych związanych z zapasami, sporządzania dokumentów handlowych, wykonywania czynności magazynowych.

Najbardziej efektywną metodą pracy uczniów jest wykonywanie zadań praktycznych w symulacyjnej firmie handlowej. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w 15 osobowych grupach.

Ponieważ prace logistyczne wymagają współpracy wielu osób, celowe jest zaplanowanie projektów do wykonania przez grupę uczniów. Tematyka prac projektowych może dotyczyć: określania warunków magazynowania dla wybranej grupy artykułów, planowania infrastruktury magazynowej dla określonego asortymentu, projektowania działań związanych z intensyfikacją sprzedaży. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być prowadzone

systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. W ocenie należy uwzględnić umiejętności rozpoznawania rodzajów strategii dystrybucji produktu, sporządzania zapotrzebowania na towary, sporządzania ofert, obliczanie ceny sprzedaży, obliczanie progu rentowności. Sprawdzenie tych umiejętności można przeprowadzić za pomocą sprawdzianów ustnych, pisemnych oraz praktycznych.

W celu rozpoznania trudności w realizacji celów kształcenia, zwłaszcza dotyczących wykonywania typowych czynności w obrębie prac logistycznych, nauczyciel powinien prowadzić obserwację ucznia w czasie ćwiczeń.

Umiejętność działania uczniów w sytuacjach problemowych, z uwzględnieniem pracy zespołowej, można ocenić na podstawie wykonanych projektów.

63

Jednostka modułowa 341[03].Z2.04 Zastosowanie programów komputerowych magazynowo - sprzedażowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – wykonać czynności operatorskie podczas instalowania i obsługi

programu, – wprowadzić dane o dostawcach i odbiorcach, – stworzyć kartoteki magazynowe i skalkulować cenę sprzedaży, – wystawić faktury VAT i faktury korygujące, – sporządzić dokumenty magazynowe, – zastosować przepisy dotyczące podatku VAT, – zastosować zasady ergonomii na stanowisku komputerowym, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku

komputerowym. 2. Materiał nauczania Automatyczna instalacja i modyfikacja programu do potrzeb przedsiębiorstwa. Definiowanie rejestrów VAT. Sporządzanie dokumentów magazynowych i sprzedażowych. Kontrola merytoryczna i formalna dokumentów. Wprowadzanie dokumentów zaopatrzeniowych. Kartoteki kontrahentów. Prowadzenie rozrachunków techniką tradycyjną lub komputerowo. Kartoteki magazynowe i kalkulacja cen towarów. Sprawozdania, deklaracje, zestawienia, wykresy. Archiwizacja danych. Współpraca z innymi programami. 3. Ćwiczenia • Instalowanie programu zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa

handlowego. • Wprowadzanie danych o dostawcach, dostawach i towarach. • Wprowadzanie danych o odbiorcach i zamówieniach oraz ich

realizacji. • Tworzenie kartotek magazynowych. • Wystawianie faktur VAT. • Sporządzanie dokumentów magazynowych: Pz, Wz, Pw, Rw, Mm. • Ustalanie stanu magazynów w różnych przekrojach w określonym

czasie.

64

• Kontrolowanie należności i zobowiązań. • Sporządzanie raportów i analiz zapasów towarowych. • Drukowanie raportów, analiz, zestawień, wykresów. • Tworzenie archiwum danych. 4. Środki dydaktyczne Programy magazynowo - sprzedażowe w wersji szkoleniowej. Zestawy zadań, instrukcji, ćwiczeń. Zestaw dokumentów magazynowych. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej nawiązuje do wiedzy nabytej przez uczniów w innych jednostkach, a dotyczącej zasad dokumentowania zdarzeń gospodarczych, sporządzania podstawowych dowodów księgowych, obsługiwania komputerowych programów użytkowych z zakresu księgowości, przeznaczonych dla małych przedsiębiorstw handlowych. Wiedza ta ułatwi uczniom obsługę programów magazynowo – sprzedażowych, stosowanych w hurtowniach oraz jednostkach handlu detalicznego.

Specyfika treści jednostki narzuca konieczność wykonywania dużej ilości ćwiczeń praktycznych. Każde ćwiczenie powinno być poprzedzone pokazem starannie przygotowanym pod względem merytorycznym i metodycznym.

Ćwiczenia praktyczne uczniowie powinni wykonywać indywidualnie. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w 15 osobowych grupach w pracowni komputerowej lub w symulacyjnej firmie handlowej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Nauczyciel powinien zaplanować badania diagnostyczne, pozwalające

na określenie stopnia sprawności uczniów w obsłudze komputerowej księgi przychodów i rozchodów.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić znajomość podstaw teoretycznych. W zależności od warunków może to być sprawdzian ustny lub pisemny. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń.

Najważniejsze kryteria oceny powinny określać: sprawność, szybkość i bezbłędne wykonanie ćwiczenia oraz właściwe wykorzystanie systemów informatycznych. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy

65

oraz utrzymanie ładu na stanowisku pracy należy sprawdzać obserwując pracę uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

66

Jednostka modułowa 341[03].Z2.05 Prowadzenie korespondencji handlowej w języku obcym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć treść pism, protokołów,

sprawozdań, notatek służbowych, pism urzędowych, korespondencji handlowej,

– zidentyfikować główne problemy zawarte w tekście, – sformułować pytania na podstawie przeczytanego tekstu, – zredagować: zaproszenie, zapytanie ofertowe, ofertę, odpowiedź

na ofertę, kontrakt, pismo w sprawie reklamacji, podziękowanie, – napisać pełny i skrócony tekst faksu, – sporządzić korespondencję w sprawach finansowych z bankami

i firmami ubezpieczeniowymi. 2. Materiał nauczania Komunikacja z kontrahentami. Rozmowy handlowe. Notatki służbowe, protokoły. Pisma urzędowe. Blankiety, formularze, kwestionariusze o charakterze handlowym. Komunikacja z bankami i firmami ubezpieczeniowymi 3. Ćwiczenia • Analizowanie struktury przeczytanego tekstu, identyfikowanie

zagadnień głównych i drugorzędnych. • Wyciąganie wniosków z informacji podanych w tekście. • Formułowanie pytań dotyczących przeczytanego tekstu. • Redagowanie notatki. • Dobieranie właściwego stylu pisma urzędowego. • Stosowanie zwrotów używanych w pismach urzędowych. • Sporządzanie pism na podstawie odpowiednich wzorów. • Samodzielne formułowanie pism na zadany temat. • Sporządzanie zapytania o ofertę. • Sporządzanie notatek służbowych i protokołów. • Wypełnianie blankietów, druków, formularzy związanych z tematyką

handlową.

67

4. Środki dydaktyczne Nagrania magnetofonowe. Filmy na kasetach video. Czasopisma specjalistyczne w języku obcym. Druki, blankiety, formularze w języku obcym. Wzory pism handlowych w języku obcym. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizację programu należy rozpocząć od diagnozy umiejętności językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody nauczania-uczenia się i organizację zajęć. Podstawową formą organizacyjną powinna być praca w małych 5 osobowych zespołach, tworzonych według kryteriów poziomu umiejętności językowych uczniów.

Aby osiągnąć założone cele kształcenia uczniowie powinni prowadzić rozmowy telefoniczne z kontrahentami i przedstawicielami instytucji finansowych, sporządzać korespondencję handlową oraz korespondencję w sprawach finansowych.

Kompetencje językowe opierać się będą na poznanych w liceum kategoriach semantycznych wypełnionych materiałem leksykalnym języka zawodowego. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

systematycznie na podstawie ustalonych kryteriów. Pisemne formy sprawdzania umiejętności w zakresie prowadzenia korespondencji handlowej to: sprawdziany leksykalno-gramatyczne w formie testów, tłumaczenie zdań na język obcy, redagowanie dialogu lub uzupełnianie go replikami, wypełnianie blankietów i formularzy, pisanie pism w sprawach handlowych i finansowych

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić ocenę różnych sprawności językowych, kształtowanych w jednostce modułowej.

68

Moduł 341[03].Z3 Zasoby ludzkie w przedsiębiorstwie handlowym 1. Cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – stosować przepisy kodeksu pracy i innych aktów prawnych

dotyczących prawa pracy, – przewidywać skutki prawne czynności związanych z prowadzeniem

polityki kadrowej, – korzystać z różnych źródeł prawa, – stosować zasady racjonalnej organizacji i zarządzania zasobami

ludzkimi, – sporządzać dokumenty związane z korespondencją w sprawach

osobowych, także w języku obcym, – obsługiwać programy użytkowe kadrowo-płacowe i program Płatnik, – rozliczać się z urzędem skarbowym i z ZUS, – przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpożarowej, – prowadzić korespondencję dotyczącą spraw osobowych w języku

polskim i obcym. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna

liczba godzin na realizację

341[03].Z3.01 Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie handlowym

61

341[03].Z3.02 Zastosowanie programu komputerowego kadrowo-płacowego

67

341[03].Z3.03 Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw osobowych w języku obcym

16

Razem 144

69

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Banaszyk P.: Zasady zarządzania w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 1997 Bittel R. Lester: Krótki kurs zarządzania. PWN, Warszawa 1994 Boratyński J.: Podstawy prawa. WSiP, Warszawa 2000 Chudy S., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. eMPi2, Poznań 2000 Cisowski J., Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła D., Sokoła A., Soswa K.: Sam prowadzę własną firmę. INFORMER s.c., Tarnowskie Góry 2000 Griffin Rycky W.: Podstawy zarządzania organizacjami. PWN, Warszawa 1998 Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Ekonomik s.c., Warszawa 2002

341[03].Z3Zasoby ludzkie

w przedsiębiorstwie handlowym

341[03].Z3.01 Prowadzenie polityki kadrowej

w przedsiębiorstwie handlowym

341[03].Z3.02 Zastosowanie programu

komputerowego kadrowo-płacowego

341[03].Z3.03 Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw osobowych

w języku obcym

70

Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Lanz K.: Zatrudnianie i zarządzanie personelem. PWN, Warszawa 1998 Lewandowski J.: Elementy prawa. WSiP, Warszawa 2000 Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik s.c., Warszawa 2002 Seidel R.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz.1. Wybrane zagadnienia prawa. eMPi 2, Poznań 2002 Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. PWN, Warszawa 1994 Stefaniak-Piasek E.: Technika pracy biurowej. Praca biurowa. Cz. 2. WSiP, Warszawa 2003 Wajgner M.: Prawo i postępowanie administracyjne. Cz.1. Wybrane zagadnienia prawne. REA, Warszawa 2003 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

71

Jednostka modułowa 341[03].Z3.01 Prowadzenie polityki kadrowej w przedsiębiorstwie handlowym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – zastosować przepisy kodeksu pracy i innych aktów prawnych

dotyczących prawa pracy, – przewidzieć skutki prawne czynności związanych z prowadzeniem

polityki kadrowej, – skompletować dokumenty składane przed rozpoczęciem pracy, – skompletować akta osobowe, – sporządzić pisma w sprawach pracowniczych, – sporządzić umowę zlecenia i umowę o dzieło, – opracować plan zatrudnienia i funduszu płac, – ustalić składniki wynagrodzenia i potrącenia, – wystawić i rozliczyć delegację służbową, – sporządzić dokumenty związane ze zgłoszeniem i wyrejestrowaniem

pracownika z ZUS, – skompletować dokumentację pracownika w trakcie ubezpieczenia. 2. Materiał nauczania. Planowanie zatrudnienia. Konkurencja na krajowym i europejskim rynku pracy. Rekrutacja pracowników. Selekcja kandydatów. Dokumenty składane przed podjęciem pracy. Umowy o świadczenie pracy. Umowy cywilnoprawne. Akta osobowe. Zakres obowiązków pracownika. Systemy wynagradzania pracowników. Wynagrodzenie podstawowe i dodatkowe. Potrącenia od wynagrodzenia. Regulamin pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Ochrona pracy kobiet i młodocianych. Rodzaje odpowiedzialności pracowniczej. Kary porządkowe. Przyjęcie odpowiedzialności materialnej. Prawo do urlopu wypoczynkowego. Plan i ewidencja urlopów. Ustalanie wynagrodzenia za czas urlopu. Ewidencja czasu pracy. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy. Ustanie stosunku pracy. Rozwiązanie umowy o pracę. Świadectwo pracy. Finansowanie działalności socjalnej. Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych. Inne świadczenia pracodawcy na rzecz pracowników.

72

Dokumentacja i rozliczanie podróży służbowych. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracowników. Zasady ustalania i finansowania składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Obowiązki pracowników i pracodawcy dotyczące ubezpieczeń społecznych. Podatek dochodowy od osób fizycznych. Zadania pracodawcy jako płatnika podatku. 3. Ćwiczenia • Opracowanie planu zatrudnienia dla przykładowego przedsiębiorstwa

handlowego. • Opracowanie funduszu płac. • Rozróżnianie rodzajów stosunku pracy. • Rozróżnianie umów o pracę i umów cywilnoprawnych. • Sporządzanie umów o dzieło i umów zlecenia. • Ustalanie warunków nabycia prawa do urlopu wypoczynkowego. • Obliczanie wymiaru urlopu wypoczynkowego. • Analizowanie procedur postępowania pracownika w przypadku sporu

z pracodawcą. • Kompletowanie akt osobowych pracowników. • Prowadzenie korespondencji w sprawach osobowych. • Obliczanie terminów okresów wypowiedzenia. • Sporządzenie świadectwa pracy. • Obliczanie wskaźników fluktuacji. • Obliczanie składników wynagrodzenia. • Obliczanie składek ZUS. • Obliczanie podatku dochodowego od osób fizycznych. • Sporządzanie listy płac. • Obliczanie wynagrodzenia za czas urlopu i choroby. 4. Środki dydaktyczne Kodeks pracy i akty wykonawcze. Regulamin pracy, regulamin wynagradzania. Formularze: kwestionariusz osobowy, wzory pism dotyczących stosunku pracy. Filmy video. Techniczne środki kształcenia.

73

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej nawiązuje do wiedzy i umiejętności

uczniów nabytych w trakcie kształcenia ogólnozawodowego. Realizacja celów kształcenia jednostki modułowej będzie zależeć od

zastosowania metod sprzyjających kształtowaniu umiejętności korzystania ze źródeł prawa oraz analizowania i stosowania przepisów prawa. Obok metod nauczania, takich jak: wykład i pogadanka, należy stosować ćwiczenia w grupach. Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez ucznia ćwiczeń dotyczących korzystania z przepisów prawa pracy oraz sporządzania dokumentacji pracowniczej. Zajęcia powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach w pracowni specjalistycznej. Każde ćwiczenie powinno być poprzedzone pokazem starannie przygotowanym pod względem merytorycznym i metodycznym.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć


systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Sprawdzanie wiedzy z zakresu prawa pracy, może mieć formę testów składających się z zadań wielokrotnego wyboru i zadań krótkiej odpowiedzi.

Badania kształtujące mogą być prowadzone w formie obserwacji pracy uczniów wykonujących przewidziane programem jednostki zadania praktyczne. W wyniku obserwacji nauczyciel powinien ocenić umiejętności uczniów w zakresie: doboru druków i ich racjonalnego wykorzystania, wyszukiwania i interpretowania podstaw prawnych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz organizacji stanowiska pracy.

W końcowej ocenie należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela oraz zawartości portfolio.

74

Jednostka modułowa 341[03].Z3.02 Zastosowanie programu komputerowego kadrowo-płacowego 1. Szczegółowe cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – zainstalować program kadrowo – płacowy, odpowiedni do potrzeb

przedsiębiorstwa handlowego, – wprowadzić dane o pracownikach, – sporządzić dokumenty pracownicze z wykorzystaniem systemu

komputerowego, – stworzyć schemat wynagrodzenia, – obliczyć wynagrodzenie brutto i netto w różnych systemach, – obliczyć składki ubezpieczeniowe i sporządzić deklaracje

ubezpieczeniowe, – obliczyć podatek dochodowy od osób fizycznych i sporządzić

deklaracje podatkowe, – wydrukować: dokumenty, raporty, analizy, sprawozdania, zestawienia,

wykresy, formularze deklaracji podatkowych i ZUS, – sporządzić listę płac, – stworzyć archiwum danych. 2. Materiał nauczania Instalacja i modyfikacja programu kadrowo - płacowego dla potrzeb przedsiębiorstwa handlowego. Prowadzenie i aktualizacja akt osobowych. Rejestrowanie nagród, urlopów, szkoleń. Sporządzanie listy płac. Organizacja pracy w kontaktach z urzędem skarbowym i z ZUS. Sporządzanie deklaracji podatkowych i ZUS. 3. Ćwiczenia • Instalowanie programu kadrowo - płacowego i dostosowywanie go do

potrzeb przedsiębiorstwa. • Tworzenie bazy danych o pracownikach. • Prezentowanie danych o pracownikach według dowolnie wybranych

kryteriów. • Sporządzanie umowy zlecenia i umowy o dzieło z wykorzystaniem

programu komputerowego. • Sporządzanie świadectwa pracy i innych dokumentów pracowniczych

z wykorzystaniem programu komputerowego.

75

• Wystawianie zaświadczeń pracownikom. • Sporządzanie schematu wynagrodzenia dla stanowiska. • Rejestrowanie stałych i ruchomych składników płac. • Rejestrowanie nagród, odznaczeń, szkoleń, urlopów. • Sporządzanie listy płac. • Drukowanie odcinków wypłat do listy płac. • Przygotowanie deklaracji ZUS z wykorzystaniem programu kadrowo-

płacowego lub programu Płatnik. • Sporządzanie deklaracji PIT - 4. • Tworzenie archiwum danych. • Wypełnianie ewidencji prowadzonej w celu ustalenia wysokości

zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych. 4. Środki dydaktyczne Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych i akty wykonawcze. Druki deklaracji: podatkowych PIT oraz ZUS; lista płac, indywidualna karta wynagrodzeń pracownika. Instrukcje ZUS. Program komputerowy kadrowo – płacowy. Program komputerowy: Płatnik. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Zaplanowane w programie cele kształcenia stwarzają uczniom możliwość doskonalenia sprawności obsługi profesjonalnych programów komputerowych oraz kształtowania nawyków wykonywania powierzonych zadań dokładnie, rzetelnie i systematycznie. Uczniowie powinni wykonać dużą liczbę ćwiczeń pracując z dokumentami i programami kadrowo-płacowymi oraz programem Płatnik. Każde ćwiczenie powinno być poprzedzone pokazem starannie przygotowanym pod względem merytorycznym i metodycznym. Efektem podjętych działań dydaktycznych powinno być samodzielne prowadzenie przez uczniów rozliczeń z ZUS i z urzędem skarbowym.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w 15 osobowych grupach, w pracowni komputerowej lub w symulacyjnej firmie handlowej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Warunkiem efektywnego przebiegu procesu kształcenia jest wysoka

sprawność uczniów w obsłudze komputerów oraz wysoki poziom wiedzy z zakresu prawa pracy

76

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie ucznia. W zależności od warunków może to być sprawdzian ustny lub pisemny obejmujący strukturę wynagrodzeń, rodzaje składek ZUS, zasady naliczania podatku dochodowego od osób fizycznych. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń. Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz analizując efekty ich pracy: wypełnione dokumenty, wydruki komputerowe. Podczas obserwacji czynności uczniów należy zwrócić uwagę na: przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, utrzymanie ładu na stanowisku pracy, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie, umiejętność korzystania z przepisów prawnych i instrukcji oraz sprawność obsługi programów.

Nauczyciel powinien również ocenić poziom umiejętności uczniów z zakresu sporządzania dokumentów dotyczących płac, składek ZUS i podatku dochodowego od osób fizycznych.

77

Jednostka modułowa 341[03].Z3.03 Prowadzenie korespondencji dotyczącej spraw osobowych w języku obcym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć treść oferty pracy, – przeprowadzić rozmowę telefoniczną na temat oferty pracy, – sporządzić korespondencję w sprawach osobowych, – przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną z pracodawcą, – sporządzić dokumentację osobową, – przygotować list motywacyjny, życiorys, podanie o pracę. 2. Materiał nauczania Oferty pracy. Rozmowa kwalifikacyjna. Zatrudnienie. Korespondencja w sprawach osobowych. Dokumentacja osobowa. List motywacyjny, życiorys i podanie o pracę. 3. Ćwiczenia • Prowadzenie rozmów telefonicznych na temat zatrudnienia

absolwenta. • Ćwiczenia w mówieniu i czytaniu na podstawie prezentowanych ofert

pracy w pismach. • Redagowanie listu motywacyjnego, podania o pracę, życiorysu. • Układanie i redagowanie pism w sprawach osobowych. • Prowadzenie ćwiczeń sytuacyjnych związanych z rozmową

kwalifikacyjną. 4. Środki dydaktyczne Nagrania magnetofonowe. Filmy na kasetach video. Czasopisma specjalistyczne Wzory pism w języku obcym. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program kształcenia zawodowych kompetencji językowych zakłada doskonalenie umiejętności sporządzania pism i dokumentów służbowych.

78

W programie jednostki nabywane będą umiejętności prowadzenia korespondencji dotyczącej spraw osobowych. Układanie i redagowanie pism należy poprzedzić analizowaniem wielu materiałów źródłowych o różnym stopniu trudności. Zadania te można realizować w formie pracy indywidualnej uczniów lub w 5 osobowych zespołach. Po wykonaniu zadania uczniowie powinni mieć możliwość zaprezentowania i przedyskutowania efektów swojej pracy na forum grupy.

Uczniowie powinni również prowadzić rozmowy telefoniczne z pracodawcami w sprawie oferty pracy oraz prowadzić symulowane rozmowy kwalifikacyjne. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć


systematycznie na podstawie kryteriów, uwzględniających umiejętności nabyte przez uczniów w czasie realizacji jednostki modułowej.

W celu sprawdzania osiągnięć ucznia należy zastosować sprawdziany ustne, sprawdziany pisemne oraz ocenę portfolio.

W wypowiedziach ustnych należy ocenić poprawność i płynność wymowy, poprawność leksykalną i gramatyczną, zgodność wypowiedzi z tematem. W pracach pisemnych należy ocenić poprawność leksykalną i gramatyczną tekstu, zgodność z tematem oraz ortografię.

Jako formę oceny można uznać sprawdzenie zawartości teczek osiągnięć uczniów. W teczkach tych powinny znaleźć się wypełnione druki i formularze, sporządzone pisma dotyczące spraw osobowych.

Szczególnie ważnym elementem oceny osiągnięć uczniów powinna być obserwacja aktywności i sposobów prezentowania się ucznia w trakcie prowadzonych inscenizacji.

79

Moduł 341[03].Z4 Finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa handlowego 1. Cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń / słuchacz powinien umieć: – posługiwać się podstawową terminologią z zakresu finansów

i rachunkowości, – korzystać z ustawy o rachunkowości, przepisów podatkowych,

ubezpieczeniowych i celnych, – identyfikować składniki aktywów i pasywów, – interpretować i analizować typowe zdarzenia gospodarcze, – projektować zakładowy plan kont oraz obieg dowodów księgowych, – prowadzić księgi rachunkowe, – ewidencjonować i interpretować typowe operacje gospodarcze, – prowadzić ewidencję syntetyczną i analityczną właściwą dla

poszczególnych składników majątku i kapitałów, – poprawiać błędy księgowe, – obliczać zużycie składników majątku trwałego, – wyceniać składniki majątku, – ustalać wynik finansowy przedsiębiorstwa handlowego metodą

statystyczną i księgową, – prowadzić współpracę z bankami, – dokonywać rozliczeń gotówkowych i bezgotówkowych, – przeprowadzać i rozliczać inwentaryzację, – posługiwać się technicznymi formami ewidencji księgowej, – stosować komputerowe programy finansowo-księgowe, – sporządzać i analizować sprawozdania finansowe. 2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol jednostki

modułowej


Orientacyjna liczba godzin na realizację

341[03].Z4.01 Prowadzenie ksiąg rachunkowych 67 341[03].Z4.02 Gospodarowanie zasobami finansowymi 50 341[03].Z4.03 Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego 67 341[03].Z4.04 Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie

sprawozdań finansowych 50

341[03].Z4.05 Obsługa systemu finansowo-księgowego 66 Razem 300

80

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Borowska G.: Zasady rachunkowości. WSiP, Warszawa 2000 Chudy S., Pietraszewski M.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. eMPi 2, Poznań 2000 Cisowski J., Ledwoch K., Rybarska A., Sokoła D., Sokoła A., Soswa K.: Sam prowadzę własną firmę. INFORMER S.C., Tarnowskie Góry 2000 Frymark I.: Rachunkowość handlowa. WSiP, Warszawa 2000 Gierusz B.: Podręcznik do samodzielnej nauki księgowania. ODDK, Gdańsk 2001

341[03].Z4 Finanse i rachunkowość

przedsiębiorstwa handlowego

341[03].Z4.01 Prowadzenie ksiąg rachunkowych

341[03].Z4.02 Gospodarowanie zasobami finansowymi

341[03].Z4.03 Ewidencja majątku przedsiębiorstwa

handlowego

341[03].Z4.04 Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań

finansowych

341[03].Z4.05 Obsługa systemu finansowo-

księgowego

81

Gierusz J.:Plan kont z komentarzem 2002. Handel. Produkcja. Usługi. ODDK, Gdańsk 2002 Jog V., Suszyński C.: Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa. Wydawnictwo CIM, Warszawa 1995 Komosa A.: Ekonomika i organizacja firmy handlowej. Ekonomik s.c., Warszawa 1996 Kuczyńska-Cesarz A., Cesarz T.: Rachunkowość. Difin, Warszawa 2002 Sawicki K.: Podstawy rachunkowości. PWE, Warszawa 2003 Szwajor J., Drej S.: Dokumenty księgowe w praktyce gospodarczej. HERMES, Kielce 2002 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

82

Jednostka modułowa 341[03].Z4.01 Prowadzenie ksiąg rachunkowych 1. Szczegółowe cele kształcenia. W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości, – rozróżnić rachunkowość finansową i zarządczą, – rozróżnić i sklasyfikować składniki aktywów i pasywów

przedsiębiorstwa handlowego, – sporządzić bilans przedsiębiorstwa handlowego, – rozróżnić typy operacji gospodarczych i określić ich wpływ na składniki

bilansu oraz sumę bilansową, – sporządzić, skontrolować i zadekretować dowody księgowe, – przechować dowody księgowe, – powiązać konta z bilansem, otworzyć i zamknąć konta, – określić zasady funkcjonowania kont bilansowych, – posłużyć się zapisem podwójnym, – odczytać treść zapisów księgowych, – sporządzić oraz zinterpretować zestawienie obrotów i sald, – poprawić błędy księgowe w urządzeniach ewidencyjnych, – określić zasady funkcjonowania kont wynikowych, – zaewidencjonować operacje gospodarcze na kontach wynikowych, – zastosować zasady rozliczania kosztów w podstawowych przekrojach, – ustalić wynik finansowy, – posłużyć się pojedynczym zapisem powtarzanym, – sporządzić ewidencję analityczną do różnych kont syntetycznych, – uzgodnić ewidencję analityczną z ewidencją syntetyczną, – dokonać ewidencji chronologicznej i systematycznej, – posłużyć się technicznymi formami ewidencji księgowej. 2. Materiał nauczania Istota rachunkowości. Funkcje i znaczenie rachunkowości w gospodarce rynkowej. Rachunkowość finansowa i zarządcza. Ogólne zasady prowadzenia rachunkowości. Podstawy prawne prowadzenia ksiąg rachunkowych. Aktywa i pasywa jednostek gospodarczych. Ogólna charakterystyka bilansu. Operacje gospodarcze i ich wpływ na składniki bilansu. Zasadnicze grupy operacji gospodarczych. Przesłanki wprowadzenia kont. Funkcjonowanie kont bilansowych, zasada podwójnego zapisu. Konta aktywno-pasywne.

83

Księgowanie od bilansu do bilansu. Zestawienie obrotów i sald. Błędy księgowe i ich poprawianie. Zasady funkcjonowania kont wynikowych. Ogólne zasady ewidencji i rozliczania kosztów i przychodów. Charakterystyka kont służących do ewidencji obrotu towarowego. Ogólne zasady ewidencji pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, przychodów i kosztów finansowych, wyników nadzwyczajnych. Ewidencja wyniku finansowego. Charakterystyka podstawowych rodzajów dowodów księgowych w przedsiębiorstwie handlowym. Powstawanie, kontrola, dekretowanie i przechowywanie dowodów księgowych. Obieg dowodów księgowych. Potrzeby i możliwości uszczegółowienia ewidencji. Poziomy i pionowy podział kont. Zadania i funkcjonowanie kont analitycznych. Zasada zapisu pojedynczego powtarzanego. Uzgadnianie ewidencji analitycznej z ewidencją syntetyczną. Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont analitycznych. Klasyfikacja kont księgowych. Wzorcowy plan kont. Zapis księgowy i jego elementy. Zapis chronologiczny i systematyczny. Klasyfikacja technik i form księgowości. Charakterystyka poszczególnych form księgowości. Specyficzne cechy rachunkowości informatycznej. Organizacja rachunkowości w jednostkach gospodarczych. Formy organizacyjne rachunkowości. 3. Ćwiczenia • Identyfikowanie i klasyfikowanie składników aktywów i pasywów. • Otwieranie i zamykanie kont. • Księgowanie operacji gospodarczych na kontach. • Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych. • Poprawianie błędów księgowych. • Dekretowanie dowodów księgowych. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych na kontach wynikowych. • Ustalanie wyniku finansowego. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych na kontach analitycznych. • Sporządzanie zestawienia obrotów i sald kont analitycznych oraz

uzgadnianie ewidencji analitycznej z syntetyczną. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych w przedsiębiorstwie

handlowym (od bilansu do bilansu).

84

• Projektowanie zakładowego planu kont. 4. Środki dydaktyczne Ustawa o rachunkowości. Plan kont z komentarzem. Zestaw druków dowodów księgowych. Zestaw formularzy podstawowych urządzeń ewidencyjnych. Wzory sprawozdań finansowych. Plansze, foliogramy. Zbiory ćwiczeń. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej: Prowadzenie ksiąg rachunkowych, nawiązuje do umiejętności uczniów z zakresu: klasyfikacji majątku i kapitałów, zasad dokumentowania zdarzeń gospodarczych, sporządzania podstawowych dowodów księgowych, prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej należy skupić się na umiejętnościach związanych z ewidencją księgową w przedsiębiorstwie prowadzącym księgi rachunkowe.

Osiągnięcie celów kształcenia jednostki umożliwi zastosowanie aktywizujących metod nauczania, które sprzyjają kształceniu samodzielnego, logicznego myślenia, a zwłaszcza ekonomicznej interpretacji ewidencji księgowej. Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez uczniów jak największej liczby ćwiczeń polegających na pracy z dokumentami księgowymi, tak aby w procesie nauczania przybliżyć rzeczywistość funkcjonowania rachunkowości w przedsiębiorstwie handlowym. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Warunkiem efektywnego przebiegu procesu kształcenia jest duża

sprawność uczniów w obsłudze komputerów oraz wysoki poziom wiedzy z zakresu sporządzania podstawowych dowodów księgowych, prowadzenia księgi przychodów i rozchodów.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie uczniów. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń. Umiejętności uczniów należy oceniać obserwując ich podczas wykonywania ćwiczeń. W ocenie należy uwzględnić: zastosowanie wiadomości z zakresu ewidencji typowych operacji gospodarczych, dobór druków i ich racjonalne

85

wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także utrzymanie ładu na stanowisku pracy.

Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej można zastosować testy osiągnięć szkolnych uczniów.

86

Jednostka modułowa 341[03].Z4.02 Gospodarowanie zasobami finansowymi 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – posłużyć się dokumentami obrotu gotówkowego i bezgotówkowego, – sporządzić i zaewidencjonować dokumenty kasowe, – zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące obrotu

bezgotówkowego, – sporządzić weksle i czeki, – zaewidencjonować operacje dotyczące obrotu wekslami, czekami

i krótkoterminowymi papierami wartościowymi, – sklasyfikować i zaewidencjonować rozrachunki przedsiębiorstwa

handlowego, – zaewidencjonować kapitały własne, – określić korzyści wynikające z różnych form pozyskiwania kapitału, – sporządzić wniosek o udzielenie kredytu oraz dokumenty dotyczące

współpracy z bankiem, – obliczyć odsetki i dyskonto, – zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące uzyskiwania

i spłaty kredytu. 2. Materiał nauczania Charakterystyka obrotu pieniężnego. Dokumentacja rozliczeń gotówkowych. Ewidencja obrotu gotówkowego Charakterystyka i dokumentacja rozliczeń bezgotówkowych. Ewidencja obrotu bezgotówkowego. Należności i zobowiązania przedsiębiorstw handlowych. Istota, klasyfikacja oraz zasady ewidencji rozrachunków. Dokumentacja i ewidencja rozliczeń między kontrahentami. Kredyt handlowy. Weksle. Ewidencja innych aktywów pieniężnych. Ewidencja rozrachunków publicznoprawnych. Rozrachunki z pracownikami. Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń. Ewidencja księgowa wynagrodzeń osobowych i bezosobowych. Pozostałe rozrachunki. Terminowe rozliczanie należności i zobowiązań. Odpisy aktualizujące wartość należności. Zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstwa handlowego. Kapitały własne i kapitały obce.

87

Formy organizacyjne kapitałów własnych. Podwyższanie i obniżanie kapitału własnego. Ewidencja kapitałów własnych firmy handlowej Rodzaje i funkcje banków. Prowadzenie rachunków bankowych. Kredytowanie działalności przedsiębiorstwa. Ewidencja kredytów w rachunku bieżącym i rachunku kredytowym. Bankowa pożyczka pieniężna i jej ewidencja. Odsetki zwykłe i składane. Metody obliczania oraz zasady pobierania i wypłacania odsetek. Roszczenia banków wobec dłużników. Przepływ środków pieniężnych w przedsiębiorstwie handlowym. Zdolność kredytowa przedsiębiorstwa handlowego. Franchising. Venture capital. 3. Ćwiczenia • Sporządzanie, kontrolowanie i dekretowanie dokumentów związanych

z obrotem pieniężnym. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z obrotem

pieniężnym na kontach syntetycznych. • Identyfikowanie podstawowych grup rozrachunków. • Dokumentowanie i ewidencjonowanie operacji gospodarczych

dotyczących rozrachunków. • Prowadzenie analitycznej i pozabilansowej ewidencji rozrachunków. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z tworzeniem

i wykorzystaniem kapitałów własnych. • Sporządzanie wniosku o udzielenie kredytu. • Obliczanie odsetek zwykłych i składanych. • Obliczanie dyskonta za pomocą wzorów i współczynników

dyskontujących. • Obliczanie korzyści wynikających z różnych form pozyskiwania

kapitału. • Obliczanie wskaźników płynności. 4. Środki dydaktyczne Ustawa o rachunkowości. Plan kont z komentarzem. Zestaw druków dowodów księgowych. Dokumenty dotyczące współpracy z bankami. Plansze, foliogramy. Zbiory ćwiczeń. Techniczne środki kształcenia.

88

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu przygotowanie

uczniów do: dokumentowania i ewidencji operacji związanych z obrotem gotówkowym i bezgotówkowym, ewidencji kapitałów własnych, pozyskiwaniu i ewidencji kapitałów obcych, ewidencji rozrachunków.

Dobór metod nauczania powinien umożliwić realizację celów kształcenia, w szczególności doskonalenia następujących umiejętności praktycznych: dokumentowanie współpracy z bankami oraz ewidencji obrotu gotówkowego i bezgotówkowego.

Szczególnie przydatne będą metody praktyczne: tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych. Do wprowadzenia treści teoretycznych można zastosować wykład i pogadankę. Zajęcia edukacyjne powinny odbywać się w 15 osobowych grupach. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Program nauczania jednostki modułowej jest trudny pod względem

pojęciowym oraz praktycznym, dlatego nauczyciel na bieżąco powinien kontrolować pracę uczniów w celu rozpoznawania trudności, które mogą wystąpić w trakcie rozwiązywania zadań. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie ucznia. Umiejętności praktyczne uczniów sprawdzamy poprzez obserwację ich czynności w czasie ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia edukacyjne uczniów należy wziąć pod uwagę: umiejętność zastosowania wiadomości z zakresu ewidencji typowych operacji gospodarczych, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie.

89

Jednostka modułowa 341[03].Z4.03 Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – udokumentować i zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące

stanu, ruchu i zużycia środków trwałych, – zidentyfikować składniki wartości niematerialnych i prawnych, – zaewidencjonować operacje gospodarcze dotyczące zmiany stanu

i zużycia, – zaewidencjonować operacje gospodarcze związane z procesem

inwestycyjnym, – obliczyć i zaewidencjonować VAT naliczony i należny, – sporządzić deklarację VAT7 na podstawie rejestrów VAT, – rozliczyć zakup towarów, ustalić saldo konta: Rozliczenie zakupu

towarów, – zaprojektować i wykonać ewidencję analityczną i syntetyczną towarów, – zaewidencjonować sprzedaż towarów, – obliczyć marżę zrealizowaną na sprzedaży towarów, – zaewidencjonować ruch opakowań, – udokumentować i zaewidencjonować obrót materiałami

w przedsiębiorstwie handlowym, – zaewidencjonować operacje związane z krótkoterminowymi

i długoterminowymi aktywami finansowymi, – zastosować procedury inwentaryzacyjne, – udokumentować i zaewidencjonować wyniki inwentaryzacji. 2. Materiał nauczania Aktywa trwałe w firmie handlowej. Klasyfikacja, wycena, zużycie i amortyzacja środków trwałych. Ewidencja i dokumentacja zmian w stanie i wartości środków trwałych. Działalność inwestycyjna firmy handlowej. Środki trwałe w budowie i źródła ich finansowania. Umowy leasingu. Gospodarka remontowa i ulepszenia środków trwałych. Wartości niematerialne i prawne. Ewidencja syntetyczna analityczna i pozabilansowa majątku trwałego. Charakterystyka papierów wartościowych. Rynek papierów wartościowych. Inwestycje długoterminowe oraz krótkoterminowe aktywa finansowe i ich ewidencja. Aktywa obrotowe w firmie handlowej.

90

Dokumentacja i ewidencja syntetyczna obrotu towarowego w hurcie i detalu. Marża zrealizowana. Ewidencja towarów zakupionych z importu. Ewidencja reklamacji. Ewidencja opakowań. Aktualizacja wartości towarów. Ewidencja obrotu materiałowego w przedsiębiorstwie handlowym. Ewidencja analityczna i pozabilansowa. Inwentaryzacja składników majątku. Tryb przeprowadzania i dokumentacja inwentaryzacji. Weryfikacja, rozliczanie i ewidencja różnic inwentaryzacyjnych. Racjonalne wykorzystanie majątku przedsiębiorstwa. 3. Ćwiczenia • Wycenianie majątku trwałego. • Obliczanie amortyzacji metodą liniową i degresywną. • Ewidencjonowanie umorzenia i amortyzacji. • Ewidencjonowanie stanu i ruchu poszczególnych składników aktywów

trwałych na kontach syntetycznych, analitycznych i pozabilansowych. • Dobieranie źródeł finansowania inwestycji. • Wycenianie zapasów towarowych. • Ewidencjonowanie obrotu towarowego w hurcie i detalu. • Obliczanie i ewidencja odchyleń od cen ewidencyjnych towarów. • Prowadzenie ewidencji analitycznej i pozabilansowej zapasów

towarowych. • Ewidencjonowanie reklamacji towarów. • Prowadzenie inwentaryzacji. • Sporządzanie dokumentów inwentaryzacji. • Ustalanie, weryfikowanie, rozliczanie i ewidencjonowanie różnic

inwentaryzacyjnych. • Sporządzenie dokumentów dotyczących obrotu materiałowego. • Wycenianie zapasów materiałowych. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych z obrotem

materiałowym na kontach syntetycznych, analitycznych i pozabilansowych.

• Rozliczanie kosztów zakupu materiałów oraz odchyleń od cen ewidencyjnych.

• Obliczanie i rozliczanie podatku od towarów i usług. • Wypełnianie deklaracji VAT-7.

91

4. Środki dydaktyczne Ustawa o rachunkowości. Plan kont z komentarzem. Zestaw druków dowodów księgowych. Plansze, foliogramy. Zbiory ćwiczeń. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej: Ewidencja majątku przedsiębiorstwa handlowego, poszerza zakres zadań zawodowych wykonywanych przez przyszłego technika handlowca o dokumentowanie stanu i ruchu składników aktywów trwałych i obrotowych oraz inwentaryzacji.

Z uwagi na zdecydowanie praktyczny charakter treści programowych jednostki modułowej nauczyciel powinien zaplanować ćwiczenia praktyczne, zwłaszcza kształtujące umiejętność prowadzenia dokumentacji dotyczącej majątku przedsiębiorstwa handlowego.

W procesie dydaktycznym należy kształtować właściwe postawy zawodowe, a zwłaszcza: odpowiedzialność za wykonane zadanie, rzetelność oraz dążenie do ciągłego doskonalenia umiejętności zawodowych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę podczas

wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na zastosowanie wiadomości z zakresu ewidencji typowych operacji gospodarczych, dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie oraz przestrzeganie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy, a także utrzymanie ładu na stanowisku pracy. Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej stosuje się testy osiągnięć szkolnych.

92

Jednostka modułowa 341[03].Z4.04 Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – zaewidencjonować koszty w układzie rodzajowym i funkcjonalnym, – zastosować procedury rozliczania kosztów, – rozliczyć koszty w czasie, – zaewidencjonować pozostałe przychody i koszty operacyjne, – zaewidencjonować przychody i koszty finansowe, – zaewidencjonować wyniki nadzwyczajne, – ustalić wynik finansowy metodą statystyczną i księgową w wariancie

porównawczym i kalkulacyjnym, – podzielić i rozliczyć wynik finansowy, – obliczyć i zaewidencjonować obciążenia z tytułu wyniku finansowego

wobec budżetu, – wypełnić deklarację podatku dochodowego, – obliczyć strukturę i wskaźniki poziomu kosztów. 2. Materiał nauczania Przychody, koszty i ich klasyfikacja. Kalkulacja kosztów jednostkowych produktu. Struktura kosztów handlowych i ich obniżanie. Budowa rachunku kosztów. Etapy ewidencji i rozliczania kosztów handlowych. Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów. Koszty reprezentacji i reklamy. Pozostałe przychody i koszty operacyjne. Przychody i koszty operacji finansowych. Zyski i straty nadzwyczajne. Ustalanie i podział wyniku finansowego przedsiębiorstwa handlowego. Podatek dochodowy od osób prawnych. Elementy wyniku finansowego. Porównawczy i kalkulacyjny rachunek zysków i strat. Podział i rozliczenie wyniku finansowego. Podstawowe sprawozdania finansowe i ich analiza. Bilans i rachunek zysków i strat. Rachunek przepływu środków pieniężnych. Zasady pionowej i poziomej analizy bilansu. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.

93

3. Ćwiczenia • Rozróżnianie i klasyfikowanie kosztów. • Obliczanie struktury i dynamiki kosztów. • Ewidencjonowanie kosztów w różnych przekrojach. • Stosowanie różnych wariantów rachunku kosztów. • Rozliczanie kosztów w czasie. • Ewidencjonowanie kosztów handlowych. • Ewidencjonowanie pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych. • Ewidencjonowanie przychodów i kosztów finansowych. • Ewidencjonowanie wyników nadzwyczajnych. • Obliczanie wysokości wyniku finansowego metodą statystyczną. • Ustalanie wyniku finansowego w wariancie porównawczym

i kalkulacyjnym. • Ewidencjonowanie podziału i rozliczania wyniku finansowego. • Sporządzanie podstawowych sprawozdań finansowych. • Analizowanie bilansu oraz rachunku zysków i strat. 4. Środki dydaktyczne Ustawa o rachunkowości. Plan kont z komentarzem. Zestaw druków dowodów księgowych. Plansze, foliogramy. Zbiory ćwiczeń. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Jednostka modułowa: Ustalanie wyniku finansowego i sporządzanie sprawozdań finansowych, poprzedzona jest realizacją programu jednostki: Prowadzenie ksiąg rachunkowych. Uczeń potrafi scharakteryzować podstawowe koszty i przychody, zna zasady dokumentowania zdarzeń gospodarczych, potrafi sporządzić dowody księgowe, posługuje się podstawowymi pojęciami z zakresu rachunkowości, ewidencjonuje operacje gospodarcze.

Podczas realizacji programu jednostki należy kształtować umiejętności związane z ewidencją przychodów i kosztów, rozliczaniem kosztów, ustalaniem wyniku finansowego oraz sporządzaniem podstawowych sprawozdań finansowych.

Efektywność procesu dydaktycznego zapewni zastosowanie praktycznych metod nauczania, które sprzyjają kształceniu umiejętności praktycznych, w tym: ewidencjonowania przychodów i kosztów przedsiębiorstwa handlowego oraz sporządzania sprawozdań

94

finansowych. Szczególny nacisk należy położyć na wykonywanie przez ucznia jak największej liczby ćwiczeń opartych na pracy z dokumentami.

Ćwiczenia powinny być poprzedzone pokazem starannie przygotowanym pod względem merytorycznym i metodycznym. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie określonych kryteriów oceniania. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie ucznia za pomocą sprawdzianów ustnych lub pisemnych. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem dopuszczenia do ćwiczeń.

Umiejętności praktyczne należy sprawdzać obserwując uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. W czasie obserwacji należy zwrócić uwagę na dobór druków i ich racjonalne wykorzystanie oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, a także organizację i utrzymanie ładu na stanowisku pracy. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy wziąć pod uwagę umiejętność stosowania w praktyce wiadomości z zakresu ewidencji typowych operacji gospodarczych, a zwłaszcza zgodność przyjętych rozwiązań z regulacjami prawnymi.

95

Jednostka modułowa 341[03].Z4.05 Obsługa systemu finansowo- księgowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – obsłużyć system finansowo – księgowy, – zaewidencjonować operacje gospodarcze w programie, – wykonać czynności operatorskie, – zastosować przepisy dotyczące rachunkowości komputerowej, – zastosować zasady ergonomii na stanowisku komputerowym, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku

komputerowym. 2. Materiał nauczania Automatyczna instalacja i modyfikacja programu do potrzeb przedsiębiorstwa handlowego. Definiowanie rejestrów VAT. Rejestry księgowe. Kartoteki kontrahentów. Plan kont i bilans otwarcia. Dekretacja i księgowanie operacji. Sprawozdania, deklaracje, zestawienia, wykresy. Archiwizacja danych. Współpraca z innymi programami. 3. Ćwiczenia • Instalowanie programu zgodnie z potrzebami przedsiębiorstwa. • Wprowadzanie i aktualizacja planu kont. • Wprowadzanie bilansu otwarcia. • Rejestrowanie dokumentów zgodnie z dekretacją. • Ewidencjonowanie w układzie kont syntetycznych i analitycznych. • Kontrolowanie należności i zobowiązań. • Rozliczanie kosztów. • Sporządzenie zestawienia obrotów i sald kont syntetycznych

i analitycznych. • Sporządzanie bilansu i rachunku zysków i strat. • Sporządzanie informacji dodatkowej. • Drukowanie raportów, analiz, zestawień, wykresów. • Tworzenie archiwum danych. • Ewidencjonowanie operacji gospodarczych związanych

z całokształtem działalności przedsiębiorstwa handlowego.

96

4. Środki dydaktyczne Programy użytkowe w wersji szkoleniowej- systemy finansowo- księgowe: REWIZOR, SYMFONIA. Zestawy zadań, instrukcji, ćwiczeń Plan kont z komentarzem. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Jednostka modułowa: Obsługa programu komputerowego finansowo-księgowego, poprzedzona jest realizacją jednostek dotyczących ewidencji operacji oraz obsługi użytkowych programów komputerowych kadrowo-płacowych, magazynowo-sprzedażowych i komputerowej księgi przychodów i rozchodów.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej należy położyć nacisk na doskonalenie umiejętności związanych z obsługą systemu finansowo – księgowego.

Treść programu jednostki stanowi podsumowanie i utrwalenie umiejętności całego modułu.

Ćwiczenia należy prowadzić w 15 osobowych grupach, w pracowni komputerowej, która umożliwi uczniowi indywidualną, aktywną pracą na komputerze. Zajęcia mogą być również prowadzone w symulacyjnej firmie handlowej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzenie i ocenienie osiągnięć uczniów powinno dostarczyć

informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych w programie jednostki modułowej. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych kryteriów.

Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy sprawdzić teoretyczne przygotowanie uczniów za pomocą sprawdzianu ustnego lub pisemnego. Pozytywny wynik sprawdzianu powinien być warunkiem przystąpienia do ćwiczeń.

Umiejętności praktyczne uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę podczas wykonywania ćwiczeń. Należy zwracać uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz utrzymanie ładu na stanowisku pracy.

97

Sprawność, szybkość i bezbłędne wykonanie ćwiczenia oraz właściwe wykorzystanie systemów informatycznych powinny stanowić najistotniejsze kryteria oceny osiągnięć uczniów.

98

Moduł 341[03].Z5 Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – wyjaśniać istotę planowania i analizy działalności ekonomicznej, – rozróżniać planowanie strategiczne i operacyjne, – opracowywać strategię rozwoju firmy, – opracowywać plan rzeczowy i finansowy, – opracowywać plan marketingowy, – sporządzać biznes plan, – stosować metody analizy ekonomicznej, – identyfikować metody analizy strategicznej, – charakteryzować etapy procesu kontroli, – gromadzić, rejestrować, przetwarzać, prezentować informacje, – wykorzystywać narzędzia promotion mix. 2. Wykaz jednostek modułowych


Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację

341[03].Z5.01 Planowanie i analiza działalności handlowej 60 341[03].Z5.02 Wybieranie strategii marketingowej


341[03].Z5.03 Kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa handlowego

30


58

Razem 168

99

3. Schemat układu jednostek modułowych 4. Literatura Altkorn J.(red): Zarządzanie i przedsiębiorczość, studia polskich przypadków. PWN, Warszawa 1997 Dębski S.: Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw. Cz.2. WSiP, Warszawa 2002 Domański T., Kowalski P.: Marketing dla menedżerów. PWN, Warszawa 1998 Kay J.: Podstawy sukcesu firmy. PWE, Warszawa 1996

341[03].Z5 Zarządzanie

przedsiębiorstwem handlowym

341[03].Z5.01 Planowanie i analiza działalności

handlowej

341[03].Z5.03 Kształtowanie wizerunku


341[03].Z5.02 Wybieranie strategii marketingowej



100

Kotler P.: Marketing, analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Gebethner i s-ka, Warszawa1994 Koźmiński A.(red.), Piotrowski W.: Zarządzanie, teoria i praktyka. PWN, Warszawa 1996 Musiałkiewicz J: Marketing. Ekonomik s.c., Warszawa 2001 Piasecki B.(red): Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa – Łódź 1999 Prymon M.: Menedżerskie i społeczne aspekty współczesnego marketingu. Ekspert – Wydawnictwo i Doradztwo, Wrocław 1999 Penc J.: Zarządzanie dla przyszłości, twórcze kierowanie firmą. Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1998 Sznajder A.: Sztuka promocji. PWN, Warszawa 1997 Sznajder A.: Euromarketing, uwarunkowania na rynku Unii Europejskiej. PWN, Warszawa 1997 Zbiegień - Maciąg L.: Kultura w organizacji, identyfikacja kultury znanych firm. PWN, Warszawa 1999 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

101

Jednostka modułowa 341[03].Z5.01 Planowanie i analiza działalności handlowej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – sklasyfikować i scharakteryzować plany, – określić zasady planowania, – scharakteryzować metody planowania, – określić tryb opracowania planu działalności gospodarczej, – sporządzić uproszczony plan rzeczowy i finansowy, – przeprowadzić uproszczoną analizę ekonomiczną. 2. Materiał nauczania Istota planowania. Klasyfikacja i charakterystyka planów. Zasady i metody planowania. Etapy opracowania planu gospodarczego. Controlling. Biznes plan. Planowanie sprzedaży, zakupów. Planowanie zatrudnienia i wynagrodzenia pracowników. Planowanie zmian majątku, kapitałów, kosztów, przychodów, wydatków. Zadania i rodzaje analizy ekonomicznej. Metody analizy ekonomicznej. Analiza efektów rzeczowych i sytuacji finansowej. 3. Ćwiczenia • Obliczanie planowanej sprzedaży i zakupu towarów. • Sporządzanie rocznego planu sprzedaży. • Projektowanie planu zatrudnienia sprzedawców. • Obliczanie planowanego wynagrodzenia pracowników sklepu. • Obliczanie zysku netto i brutto. • Przeprowadzenie analizy sprzedaży, • Przeprowadzenie analizy struktury asortymentowej. • Ocenianie kształtowania się stanu zatrudnienia. • Ocenianie poziomu efektywności gospodarowania z zastosowaniem

metod analizy ekonomicznej. 4. Środki dydaktyczne Plansze. Zestaw foliogramów. Czasopisma ekonomiczne. Techniczne środki kształcenia.

102

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej: Planowanie i analiza działalności handlowej, jest doskonalenie umiejętności związanych z interpretacją wskaźników i zastosowaniem ich w procesie podejmowania decyzji. Ponieważ treści te mają charakter problemowy, należy zastosować aktywizujące metody nauczania: metodę sytuacyjną, przypadków, dyskusję dydaktyczną oraz metody praktyczne: metodę projektów i ćwiczenia.

Wskazane jest także zastosowanie arkusza kalkulacyjnego Excel do sporządzania obliczeń i prezentacji wyników analizy ekonomicznej. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Przystępując do realizacji treści programowych jednostki modułowej:

Planowanie i analiza działalności handlowej, uczniowie powinni przestrzegać zasad gospodarowania, określać istotę, cele zarządzania, podstawowe funkcje i zakres zarządzania, obliczać i interpretować podstawowe wielkości ekonomiczne i miary statystyczne oraz posługiwać się arkuszem kalkulacyjnym. W celu określenia poziomu operowania wiedzą nauczyciel powinien zaplanować badania diagnostyczne, odpowiadające specyfice sprawdzanych umiejętności.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów w trakcie realizacji programu nauczania powinno dostarczyć informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych w jednostce modułowej oraz rozpoznawanie trudności w ich realizacji. Umiejętności uczniów należy sprawdzać za pomocą następujących metod: obserwację uczniów podczas wykonywania ćwiczeń oraz sprawdzianów ustnych i pisemnych.

103

Jednostka modułowa 341[03].Z5.02 Wybieranie strategii marketingowej przedsiębiorstwa handlowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić istotę i miejsce planów marketingowych w procesie

planowania w przedsiębiorstwie, – wskazać elementy składające się na mikro- i makrootoczenie

przedsiębiorstwa handlowego, – sformułować misję rynkową przedsiębiorstwa, – zidentyfikować podstawowe metody analizy strategicznej, – wskazać mierniki umożliwiające ustalenie pozycji rynkowej

przedsiębiorstwa, – określić zalety i wady różnych strategii marketingowych, – zaprojektować strategię marketingową dla małego przedsiębiorstwa

handlowego, – scharakteryzować strategie konkurowania na rynku globalnym, – skonstruować uproszczony plan marketingowy. 2. Materiał nauczania Otoczenie przedsiębiorstwa handlowego. Marketing MIX. Misja i rynkowy wizerunek przedsiębiorstwa. Plan marketingowy. Analiza SWOT. Benchmarking. Macierz Ansoffa. Macierz BCG (Boston Consulting Group). Znaczenie i elementy strategii marketingowych. Podstawowe strategie marketingowe. Strategie konkurowania na rynku międzynarodowym i globalnym. 3. Ćwiczenia • Identyfikowanie elementów otoczenia rynkowego. • Ustalanie pozycji rynkowej przedsiębiorstwa handlowego. • Określanie czynników wpływających na strategię przedsiębiorstwa. • Analizowanie strategicznej działalności wybranego przedsiębiorstwa. • Formułowanie misji przedsiębiorstwa. • Projektowanie strategii marketingowej dla małego przedsiębiorstwa

handlowego.

104

• Sporządzanie uproszczonego planu działalności marketingowej. • Analizowanie przykładów konkurowania na rynku międzynarodowym

i globalnym. 4. Środki dydaktyczne Plansze, foliogramy. Filmy edukacyjne, programy komputerowe. Opisy zdarzeń, gier dydaktycznych, scenariusze inscenizacji. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizując cele jednostki modułowej wskazane jest odwoływanie się do bezpośredniego otoczenia, w którym funkcjonują uczniowie. W procesie dydaktycznym szczególnie przydatne będą aktywizujące metody nauczania, takie jak: dyskusje dydaktyczne, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, gry dydaktyczne, a zwłaszcza metoda projektów. Można również zapraszać na zajęcia edukacyjne praktyków gospodarczych oraz w szerokim zakresie wykorzystywać filmy edukacyjne.

Realizacja zajęć edukacyjnych powinna odbywać się w 15 osobowych grupach, w pracowni wyposażonej w nowoczesny sprzęt multimedialny.


edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczać

informacji dotyczących zakresu i poziomu realizacji celów określonych w programie jednostki modułowej oraz umożliwić rozpoznawanie trudności w ich realizacji. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych kryteriów.

Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane i oceniane poprzez obserwację wykonywanych przez uczniów zadań praktycznych. W trakcie obserwacji pracy uczniów należy zwrócić uwagę na ich aktywność, pomysłowość, umiejętność współpracy w grupie oraz samodzielność i twórcze myślenie. Jako badanie sumatywne można zastosować metodę projektów, w ramach której uczniowie opracują plan działań marketingowych.

105

Jednostka modułowa 341[03].Z5.03 Kształtowanie wizerunku przedsiębiorstwa handlowego 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – rozróżnić zachowania etyczne i nieetyczne w stosunkach handlowych, – sformułować etyczne zasady postępowania wobec klientów, – przygotować zebranie pracowników, – przyjąć interesantów, – dostosować swój wygląd zewnętrzny do okoliczności związanych

z wykonywanymi zadaniami zawodowymi, – określić cele komunikacji marketingowej, – uzasadnić rolę informowania, przypominania i perswazji w działalności

marketingowej, – uzasadnić rolę reklamy w działalności marketingowej, – odróżnić skuteczne i nieskuteczne sposoby reklamy, – zredagować komunikat reklamowy, – zaprojektować kampanię reklamową przedsiębiorstwa handlowego, – podjąć współpracę z agencją reklamową, – objaśnić rolę public relations w działalności marketingowej. 2. Materiał nauczania Etyka wewnątrz przedsiębiorstwa i w jej stosunkach z klientami. Kodeks etyczny przedsiębiorstwa. Kultura w relacjach służbowych. Zasady pracy w grupie. Asertywność. Zasady zachowania się w miejscu pracy, restauracji, hotelu. Rola zdrowia i higieny osobistej w procesie pracy. Kształtowanie wyglądu zewnętrznego. Estetyka, kolorystyka, elegancja, moda. Cel, uczestnicy i wymagania komunikacji promocyjnej. Rola promocji w marketingu. Funkcje i struktura promocji. Warianty strategii promocji. Kampania reklamowa. Skuteczność reklamy. Programy marketingu bezpośredniego i public relations. Znak towarowy.

106

3. Ćwiczenia • Rozróżnianie zachowań etycznych i nieetycznych w stosunkach

handlowych. • Określanie czynników związanych z kształtowaniem wizerunku

przedsiębiorstwa handlowego. • Przygotowanie zebrania służbowego. • Treningi sposobów ubierania się, wykonywania makijażu, układania

prostych fryzur, łączenia kolorów, dobierania dodatków. • Analizowanie telewizyjnych spotów reklamowych. • Ocenianie etycznie kontrowersyjnych środków wyrazu reklam. • Projektowanie środków reklamy do kampanii reklamowej. • Planowanie budżetu kampanii reklamowej przedsiębiorstwa

handlowego. • Opracowanie planu współpracy z agencją reklamową. • Planowanie działań promocyjnych skierowanych do docelowego

segmentu rynku. • Wskazywanie podobieństw i różnic między reklamą a public relations. • Analizowanie znaczenia sponsoringu w kształtowaniu wizerunku

przedsiębiorstwa. 4. Środki dydaktyczne Plansze, foliogramy. Zdjęcia, plakaty, katalogi, foldery, prospekty, hasła reklamowe, wizytówki, logo firmy, zaproszenia, broszury i gazety reklamowe. Filmy edukacyjne. Materiały źródłowe: przykładowe scenariusze kampanii reklamowej, Opisy zdarzeń, gier dydaktycznych, scenariusze inscenizacji. Czasopisma reklamowe. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja treści zawartych w programie jednostki modułowej: Kształtowanie wizerunku firmy handlowej, wymaga przygotowania z zakresu ekonomii, psychologii, komunikacji masowej i marketingu. We wcześniejszym etapie kształcenia zagadnienia związane z tematyką jednostki realizowano na poziomie bardziej ogólnym. Program jednostki przewiduje ich uszczegółowienie i usystematyzowanie. Istotne jest zwrócenie uwagi, na cele oraz narzędzia i techniki za pomocą których, przedsiębiorstwo handlowe wyodrębnia się ze swego otoczenia oraz kształtuje swój wizerunek. Interdyscyplinarne podejście do omawianych problemów pozwoli uczniom zrozumieć złożoność procesów

107

zachodzących na rynku i określenie wpływu działań promocyjnych na ich przebieg. Ważne jest także uwzględnienie zagadnień dotyczących wpływu działań reklamowych na psychikę odbiorcy oraz zwrócenie uwagi na etykę kupiecką.

Nauczyciel, projektując zajęcia edukacyjne, powinien uwzględnić aktywizujące metody nauczania, takie jak: metoda przypadków, sytuacyjna, projektów, inscenizacji oraz różne odmiany dyskusji dydaktycznych. Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w 15 osobowych grupach, w pracowni dobrze wyposażonej w urządzenia multimedialne. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno dostarczać

informacji na temat zakresu i poziomu realizacji celów określonych w programie jednostki modułowej oraz umożliwić rozpoznawanie trudności w realizacji tych celów. Proces oceniania powinien być realizowany według ustalonych kryteriów.

Badania kształtujące powinny polegać na kontroli wykonywanych przez uczniów zadań praktycznych. Ocenie powinny również podlegać umiejętności: prowadzenia dyskusji, w tym posługiwanie się właściwą terminologią stosowaną w procesach kreowania rynku oraz właściwego argumentowania, wnioskowania i uzasadniania proponowanych rozwiązań problemów.

Jako badanie sumatywne można zastosować metodę projektów, w ramach której uczniowie opracują plan działań promocyjnych skierowanych do docelowego segmentu rynku.

108

Jednostka modułowa 341[03].Z5.04 Prezentacja przedsiębiorstwa handlowego w języku obcym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: − przeprowadzić prezentację oferty handlowej, − udzielić informacji o zadaniach poszczególnych komórek

organizacyjnych przedsiębiorstwa handlowego, − posłużyć się liczbami: cenami w różnej walucie, procentami, danymi

statystycznymi, − przeprowadzić rozmowę związaną z podróżą służbową, − przeprowadzić rozmowę związaną z negocjacjami, − sformułować dłuższą wypowiedź dotyczącą prezentacji

przedsiębiorstwa handlowego, − zredagować teksty reklamowe towaru lub przedsięwzięcia, − zastosować zwroty nadające strukturę prezentacji, − napisać plan dłuższej wypowiedzi ustnej dotyczącej prezentacji

przedsiębiorstwa handlowego. 2. Materiał nauczania Handel wewnętrzny i zagraniczny. Struktura organizacyjna firmy. Działalność marketingowa. Marketing - zasady działalności marketingowej. Promocja działalności firmy handlowej i pozyskiwanie klientów. Reklama. Konferencje. Wystąpienia i referaty. 3. Ćwiczenia • Układanie pytań i odpowiedzi – praca z tekstem. • Tłumaczenie zdań na język obcy. • Analizowanie prasowych i telewizyjnych reklam pod względem

językowym, formy i treści. • Posługiwanie się liczbami: danymi statystycznymi, cenami,

procentami, miarami. • Symulowanie sytuacji związanych z podróżą służbową. • Redagowanie pism zapraszających na konferencję, potwierdzających

przybycie delegata. • Stosowanie zwrotów nadających strukturę prezentacji. • Prezentacja oferty handlowej według opracowanego scenariusza. • Opisywanie struktury organizacyjnej firmy.

109

• Przeprowadzenie rozmowy służbowej lub negocjacji. • Przeprowadzenie ćwiczeń rozumienia ze słuchu, czytania i pisania na

podstawie filmu, ilustracji, tekstu. • Redagowanie wystąpienia delegata na konferencji. • Odczytanie referatu na temat prezentacji przedsiębiorstwa

handlowego • Relacjonowanie przebiegu zdarzeń służbowych. • Komunikowanie się w określonych sytuacjach z uwzględnieniem

elementów obyczajowości danego kraju. 4. Środki dydaktyczne Nagrania magnetofonowe. Filmy na kasetach video. Wydawnictwa ekonomiczno-handlowe. Słowniki, leksykony, encyklopedie. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu doskonalenie sprawności mówienia, konwersacji w zakresie tematyki handlowej. Celowe jest zastosowanie ćwiczeń praktycznych.

W czasie wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni mieć możliwość samodzielnego planowania i realizowania zadania.

Zaleca się również zastosowanie metody przypadku i inscenizacji. Nauczyciel powinien przygotować opisy przypadków oraz scenariusze inscenizacji na podstawie rzeczywistych sytuacji biznesowych.

Uczniowie powinni prowadzić rozmowy w typowych sytuacjach służbowych, uczestniczyć w negocjacjach handlowych, konferencjach o tematyce gospodarczej, śledzić sytuację gospodarczą krajów określonego obszaru językowego poprzez środki masowego przekazu oraz literaturę specjalistyczną, redagować i analizować reklamy, redagować dłuższe wypowiedzi prezentujące przedsiębiorstwo handlowe. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć


systematycznie na podstawie kryteriów uwzględniających zaplanowane cele kształcenia, a w szczególności: prowadzenie konwersacji na tematy dotyczące zagadnień zawodowych, komunikowanie się z klientami, prezentowanie oferty handlowej.

W komunikowaniu się należy ocenić: umiejętność zadawania pytań, formułowania opinii, kulturę rozmowy. Znajomość słownictwa, które było

110

przedmiotem uczenia, można sprawdzić za pomocą testów zawierających zadania z luką i wielokrotnego wyboru. Ogólne kompetencje językowe powinny być oceniane na podstawie wypowiedzi ustnych poprawnych pod względem leksykalnym i gramatycznym. Nagranie konwersacji kamerą video lub na magnetofonie umożliwi uczniom dokonanie samooceny i doskonalenie sprawności językowych.

111

Moduł 341[03].Z6 Praktyka zawodowa 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – wykorzystywać w warunkach przedsiębiorstwa handlowego nabyte

umiejętności, – posługiwać się terminologią dotyczącą obrotu towarowego, – wykonywać podstawowe czynności związane z procesem sprzedaży, – stosować nowoczesny sprzęt techniczny podczas prowadzenia

działalności handlowej, – posługiwać się terminologią z zakresu finansów i rachunkowości, – dokumentować, ewidencjonować i interpretować typowe operacje

gospodarcze, – określać podstawowe wymagania dotyczące sposobu zarządzania

przedsiębiorstwem handlowym, – wskazywać przykłady rynkowych zależności o charakterze

ekonomiczno-społecznym między uczestnikami rynku towarowego, – przestrzegać zasad współpracy. 2. Wykaz jednostek modułowych


Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na

realizację 341[03].Z6.01 Prowadzenie działalności handlowej

detalicznej 70

341[03].Z6.02 Prowadzenie działalności handlowej hurtowej

35

341[03].Z6.03 Uczestniczenie w procesach organizowania i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym.

35

Razem

140

112


341[03].Z6Praktyka zawodowa

341[03].Z6.01Prowadzenie działalności

handlowej detalicznej

341[03].Z6.02Prowadzenie działalności

handlowej hurtowej

341[03].Z6.03Uczestniczenie w procesachorganizowania i zarządzania

przedsiębiorstwem handlowym

113

Jednostka modułowa 341[03].Z6.01 Prowadzenie działalności handlowej detalicznej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić asortyment towarowy w sklepie, – sporządzić i sprawdzić dokumenty związane ze sprzedażą towarów

w sklepie, – dokonać odbioru ilościowego i jakościowego towarów, – przygotować towary do sprzedaży, – rozmieścić towary w sklepie detalicznym, – przeprowadzić rozmowę sprzedażową, – zaprezentować towar, – obliczyć należność, – obliczyć wielkość obrotu, kosztów i wyniku finansowego sklepu, – dokonać ewidencji ruchu towarów w sklepie, – przeprowadzić postępowanie dotyczące reklamacji klientów, – posłużyć się urządzeniami i nowoczesnym sprzętem w sklepie, – zastosować się do obowiązujących regulaminów, – zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpożarowej. 2. Materiał nauczania Zapoznanie się z organizacją pracy, harmonogramem i dyscypliną pracy oraz zasadami odpowiedzialności materialnej. Przeszkolenie z zakresu bezpieczeństwa, higieny pracy i ochrony przeciwpożarowej. Analizowanie regulaminów wewnętrznych Określanie asortymentu towarowego. Analizowanie zapasów towarowych. Przygotowanie towarów i rozmieszczenie ich na sali sprzedażowej, zapleczu, w magazynie. Prowadzenie rozmowy sprzedażowej. Demonstrowanie towarów, poradnictwo sprzedażowe. Obliczanie należności przy zastosowaniu urządzeń technicznych. Przyjmowanie należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej. Obliczanie wielkości obrotu, kosztów i wyniku finansowego sklepu. Prowadzenie ewidencji ruchu towarów w sklepie. Sprawdzanie jakości towarów. Załatwianie reklamacji.

114

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Pierwszy etap praktyki, trwający dwa tygodnie obejmuje udział uczniów

w pracach wykonywanych w jednostce handlu detalicznego. Nauczyciel, któremu przydzielono nadzór nad praktykami zawodowymi,

jest zobowiązany przed rozpoczęciem praktyki udzielić uczniom wszechstronnych wyjaśnień dotyczących formy i zakresu wykonywania zadań zawodowych w jednostce handlu detalicznego. Osiągnięcie założonych celów będzie możliwe przy właściwej organizacji przebiegu praktyki przez zakładowego opiekuna praktyki oraz pod warunkiem dużego zaangażowania i zdyscyplinowania ucznia. Uczeń odbywający praktykę, powinien mieć możliwość samodzielnego wykonywania zadań zawodowych, na poszczególnych stanowiskach pracy w sklepie.


edukacyjnych ucznia. Opiekun praktyki, dokonując oceny osiągnięć ucznia, powinien odnieść

się do zaplanowanych celów jednostki modułowej. Najwłaściwszą formą sprawdzenia stopnia osiągnięcia tych celów jest obserwacja wykonywanych przez ucznia zadań zawodowych.

Obserwacja powinna być ukierunkowana na określenie stopnia aktywności i samodzielności ucznia w wykonywaniu zlecanych zadań. Należy ocenić jego zdyscyplinowanie, formę dokumentowania wykonanych zadań oraz umiejętność analizowania własnych osiągnięć i trudności w nauce. Oceny tych umiejętności można dokonać w wyniku sprawdzenia dokumentacji przebiegu praktyki prowadzonej przez ucznia lub na podstawie rozmów prowadzonych w trakcie i na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej.

115

Jednostka modułowa 341[03].Z6.02 Prowadzenie działalności handlowej hurtowej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić asortyment towarowy w hurtowni, – ustalić zapotrzebowanie na towary uwzględniając poziom zapasów

towarowych, – dokonać wyboru dostawcy, – sporządzić i sprawdzić dokumenty związane z przyjmowaniem oraz

sprzedażą towarów, – dokonać odbioru ilościowego i jakościowego towarów, – rozmieścić towary w hurtowni, – obliczyć wielkość obrotu, – obliczyć wynik finansowy hurtowni, – dokonać ewidencji ruchu towarów w hurtowni, – przeprowadzić postępowanie reklamacyjne, – posłużyć się urządzeniami i nowoczesnym sprzętem w hurtowni. 2. Materiał nauczania Zapoznanie się z organizacją pracy, harmonogramem i dyscypliną pracy oraz zasadami odpowiedzialności materialnej. Przeszkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Zapoznanie się z obowiązującymi regulaminami wewnętrznymi. Określanie asortymentu towarowego. Analizowanie zapasów towarowych. Ustalanie wielkości zapotrzebowania na towary. Wybieranie dostawców. Uczestniczenie w rozmowach handlowych. Sporządzanie dokumentów związanych z zamówieniami i przyjmowaniem towarów. Przygotowywanie i rozmieszczenie towarów. Prowadzenie rozmowy sprzedażowej. Demonstrowanie towarów. Obliczanie należności przy zastosowaniu urządzeń technicznych. Przyjmowanie należności w formie gotówkowej i bezgotówkowej. Sprawdzanie jakości towarów. Uczestniczenie w reklamowaniu towarów. Obliczanie wyniku finansowego hurtowni. Analizowanie metod reklamy i sposobów promocji stosowanych w hurtowni.

116

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program nauczania jednostki modułowej obejmuje zintegrowany

zakres zadań zawodowych. Realizacja programu powinna umożliwić zastosowanie w praktyce i poszerzenie wiedzy nabytej w szkole, zwłaszcza w zakresie wdrażania nowoczesnych technik sprzedaży hurtowej. Osiągnięciu założonych celów sprzyjać powinna dobra organizacja pracy oraz wysoka aktywność ucznia. Uczniowie powinni uczestniczyć w planowaniu prac projektowych, które będą realizować na podstawie informacji, spostrzeżeń oraz doświadczeń nabywanych w czasie wykonywania zadań na konkretnych stanowiskach pracy. Tematem projektu może być, np.: opracowanie sposobów promocji towarów. Właściwej realizacji programu jednostki może również służyć uzgodniona z opiekunem forma dokumentowania zadań wykonywanych przez ucznia w trakcie odbywania praktyki. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia. Sprawdzanie osiągnięć słuchacza powinno odbywać się w trakcie realizacji programu jednostki modułowej oraz po jej zakończeniu. Oceny umiejętności ucznia dokonuje opiekun praktyki na podstawie obserwacji ukierunkowanej na określenie stopnia aktywności, samodzielności i zaangażowania w wykonywaniu zlecanych praktykantowi prac.

Istotnym elementem oceny sumatywnej powinna być ocena sposobu dokumentowania przebiegu praktyki zawodowej.

117

Jednostka modułowa 341[03].Z6.03 Uczestniczenie w procesach organizowania i zarządzania przedsiębiorstwem handlowym 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/słuchacz powinien umieć: – określić przedmiot działania przedsiębiorstwa handlowego, – zidentyfikować formę prawną przedsiębiorstwa, – scharakteryzować systemy zarządzania przedsiębiorstwem, – wskazać obszary działania, powiązania, zakresy kompetencji

i odpowiedzialności poszczególnych komórek zarządu, – wskazać źródła dostaw i kierunki sprzedaży, – scharakteryzować formy i metody ewidencji księgowej stosowane

w przedsiębiorstwie, – dokonać ewidencji księgowej różnych zdarzeń gospodarczych, – dokonać rozliczeń z dostawcami, bankiem i urzędem skarbowym, – przeprowadzić analizę planu operatywnego przedsiębiorstwa

handlowego, – obliczyć i zinterpretować wskaźniki finansowe stosowane w analizie

ekonomicznej. 2. Materiał nauczania Analizowanie struktury prawno-organizacyjnej. Określenie przedmiotu działania przedsiębiorstwa. Ustalanie obszarów i zakresów działań, kompetencji i odpowiedzialności komórek zarządu. Określanie systemów zarządzania w przedsiębiorstwie. Zapoznanie ze źródłami dostaw i kierunkami sprzedaży. Zapoznanie z organizacją i zadaniami komórki finansowo-księgowej, obiegiem dokumentów, formami i metodami ewidencji księgowej. Dokumentowanie rozliczeń z kontrahentami, instytucjami finansowymi oraz budżetem. Ustalanie wyniku finansowego. Uczestniczenie w planowaniu operatywnym i strategicznym. Udział w analizie ekonomicznej i finansowej. Określanie struktury majątku i kapitałów w przedsiębiorstwie handlowym. Analizowanie organizacji marketingu. Prowadzenie badań marketingowych. 3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program nauczania jednostki modułowej obejmuje różne obszary zarządzania przedsiębiorstwem handlowym. Uczeń powinien poznawać je

118

w kolejności, która wynika ze struktury organizacyjnej i sposobów zarządzania w danym zakładzie. W celu realizacji programu jednostki, szczególnie istotne jest określenie harmonogramu pracy ucznia. Harmonogram ten, powinien opierać się na programie jednostki modułowej, ale może uwzględnić specyficzne problemy przedsiębiorstwa. W czasie trwania praktyki uczniowie mogą również, w uzgodnieniu z opiekunem praktyk, wykonywać zadania, które są potrzebne do przygotowania projektów o tematyce związanej z organizacją i funkcjonowaniem zakładu, na przykład: wdrażanie systemu jakości w zakładzie, obieg dokumentacji materiałowej. 4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć

edukacyjnych ucznia. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia przewidzianych

w programie jednostki modułowej powinno odbywać się systematycznie. W ocenianiu należy uwzględnić obserwację czynności ucznia, analizę prowadzonej przez ucznia dokumentacji oraz prezentację wykonanych projektów.

W trakcie praktyki uczniowie powinni prowadzić dzienniczek praktyki. Ocenianie umiejętności uczniów dokonuje opiekun praktyki na podstawie obserwacji wykonywanych zadań oraz sposobu prowadzenia dzienniczka praktyki zawodowej.

Modułowy program nauczania TECHNIK HANDLOWIEC...

Documents

Transcript of Modułowy program nauczania TECHNIK HANDLOWIEC...