Social Trade Credit Circuit model

Antycykliczny kredyt dla MSP

Social Trade Organization

Słownik najważniejszych pojęć

MSP – małe i średnie przedsiębiorstwa

STRO (Social Trade Organization) – Społeczna Organizacja Handlu

Social Trade Mutual Credit Cooperative STCC – struktura prawna, która będzie realizować Social Trade Credit Circuit

Social Trade Credit Circuit – “obwód”. Część Social Trade Mutual Credit Cooperative, która rejestruje wzajemne zobowiązania wobec siebie w wirtualnej internetowej księgowości.

Roszczenia – należności od użytkowników, którzy mają ujemny bilans w księgowości „obwodu”.

Fundusz spółdzielni – fundusz złożony z prowizji płaconej przez pierwszego dostawcę do spółdzielni jako wynagrodzenie za zapewnienie dodatkowego klienta.

Składka członkowska/ opłata cyrkulacyjna – wkład użytkowników, którzy mają dodatni rachunek obliczany jako iloraz czasu i wielkości.

Centralna księgowość, oprogramowanie Cyclos – oprogramowanie Cyclos ma centralne miejsce w „obwodzie”. Jest to powszechne oprogramowanie płatnicze (np. podstawowe oprogramowanie bankowe). Posiada kilka specjalnych funkcji takich jak możliwość śledzenia terminu kiedy siła nabywcza ponownie wróci do regularnej euro-gospodarki. Może także tworzyć strukturę grupową ze specjalnymi zasadami m.in. możliwością ustalania kursów wymiany między różnymi grupami np. regionami.

Kredyt – wszystkie jednostki wymiany są oparte na kredytach wzajemnych: faktoring odwrotny, kredyt dostawcy i kredyty zabezpieczone. Każdy kredyt ma termin, do którego powinien zostać spłacony do obwodu. W ten sposób siła nabywcza wprowadzona w ten sposób zawsze ma termin kredytu z nim związanego. Kredyty zawsze wprowadzają ryzyko niepłacenia.

Środki wymiany: Term Euro (T€) – jednostka księgowa kredytów wzajemnych w centralnej cyfrowej administracji jest w obwodzie zwana „Term euro (T€)”. W praktyce, każda uczestnicząca społeczność nadaje własną, lokalną nazwę T€. Gdy członek wydaje w oparciu o kredyt, tworzone jest dodatnie i ujemne saldo. Termin dodatnich kredytów jest zazwyczaj nieco dłuższy w celu poradzenia sobie z zaległymi płatnościami.

T€ powinny być rozumiane jako terminowe-euro, ponieważ posiadają termin (T= x dni) i gdy wygasają (T=0) mogą zostać sprzedane za euro przez posiadającego je członka. Członkowie z ujemnym bilansem (reprezentujący zobowiązania) muszą z powrotem kupować T€ za euro w momencie gdy T=0. T€, którego termin wygasa musi zostać zwrócony do obwodu za pomocą takiej ilości kredytów z T=0 co kredyt pierwotny. Dłużnik może zarobić T€ przez sprzedaż dóbr i usług lub gdy nie jest to możliwe, może kupić je za euro. Dodatnie T€ mogą być kupione i sprzedane gdy T=0, podczas gdy ujemne bilanse mogą jedynie zostać zniesione przez dodatnie T€ z takim samym lub mniejszym czasem pozostałym do „dojrzałości” (T=0).

Wartość T€ - w ramach umowy obwodu z członkami, członkowie zgodzili się na przyjmowanie wartości kredytu jako równiej wartości euro. To porozumienie jest wspierane przez rynkową sytuację, w której popyt na kredyt (T=0) jest równy jego podaży w takich samych okolicznościach.

Składki członkowskie

Istnieją różne typy składek członkowskich, jednorazowe, roczne, związane z wielkością transakcji lub codziennym bilansem.

Składka dla dodatnich kont

Dodatnie konta są opodatkowane. Podatek na początku jest niski i zgodnie ze statutem podpisanym przez członków będzie rósł zgodnie z ustalonymi opcjami do wydania.

Opłata transakcyjna

Statut pozwala na narzucenie dodatkowej opłaty od transakcji.

Składka w celu umożliwienia przekazania kredytu dostawcy

Dostawca, który chce zaakceptować roszczenia od dłużnika przyczyni się do ryzyka. Część będzie korzystać z poziomu ryzyka, który agencja może podjąć, część będzie stanowić wkład do funduszu stabilności spółdzielni.

1. Wprowadzenie

Ten biznesplan opisuje możliwości wprowadzenia dodatkowych możliwości kredytowania MSP w Holandii. Autorem tej koncepcji jest organizacja założona w Holandii STRO, która ma za sobą wiele lat doświadczeń wprowadzania systemu finansowania w krajach Ameryki Południowej.

Systemy płatności są rozliczane dzięki oprogramowaniu Cyclos (www.cyclos.org), które otrzymało nagrodę Payment Innovation Award 2014 branży płatniczej.

Możliwości kredytowania mogą przybierać 3 postacie:

1) Kredyty typu 1 – oparte na fakturach: dla instytucji publicznych, dla dostawców towarów i usług, dla organizacji publicznych. Są to krótkoterminowe pożyczki oparte na umowach 60-dniowych.

2) Kredyty typu 2 - kredyty gwarantowane przez towarzystwa ubezpieczeniowe.3) Kredyty typu 3 – związane z potencjałem wytwórczym: wynikający ze współpracy

przedsiębiorstw zainteresowanych sprzedażą niewykorzystanych zdolności produkcyjnych lub usługowych a firmami potrzebującymi kredytu.

Firmy uczestniczące w systemie partycypują w zyskach ponoszonych przez firmy potrzebujące kredytu.

Wdrażanie systemu odbywa się etapami. Na pierwszym etapie odbywa się rekrutacja uczestników instytucji publicznych oraz dostawców usług i produktów. Na drugim etapie system zostaje poszerzony o ubezpieczenia kredytowe poprzez partnerstwo z instytucją finansową. Na ostatnim etapie koncentracja odbywa się na realizacji wzajemnej kooperacji podobnej do kredytów wzajemnych.

Jak to działa: członkowie organizacji zapisują się do „obwodu” ((Circuit) – Social Trade Credit Circuit) i automatycznie stają się członkami spółdzielni, która oferuje cyfrową platformę płatności CYCLOS pozwalającą członkom dokonywać transakcji za pomocą waluty elektronicznej w oparciu o zabezpieczone roszczenia do płatności w przyszłości w każdym z 3 wymienionych wyżej roszczeniach, roszczenia mogą być zaspokojone w obrębie obwodu (tj. grupy uczestników systemu). Te przyszłe płatności są określane TERM EUROS (terminowe Euro) lub TES.

W momencie, gdy kredyt staje się płynnymi aktywami roszczenia mogą zostać podzielone na części i łączone z innymi roszczeniami w ramach systemu. Utworzenie takiego roszczenia ma przypisaną datę zapadalności. Firmy specjalizujące się w ewaluacji kredytów i ocenie ryzyka kredytowego powinny być wykorzystane w procesie rekrutacji nowych członków, w sytuacjach nie regulowania płatności i w celu egzekucji niespłaconych długów.

Zwiększona siła nabywcza wytworzona przez system jest wykorzystywana przez jego członków przez ustalony okres. W en sposób w obwodzie są tworzone nie tylko możliwości kredytowania dla członków lecz także dla regionu, w którym działają. Dzięki temu wspierany jest zrównoważony wzrost.

Podmioty w obrębie obwodu

Spółdzielnia „obwód” / przedsiębiorstwo społeczne

Użytkownikami obwodu są członkowie spółdzielni zarówno bezpośrednio jak i pośrednio (poprzez lokalne społeczności). W Bristolu taką spółdzielnią jest Bristol Prospects Ltd, która ma status organizacji pożytku publicznego (Community Interest Company), który jest podobny do statusu przedsiębiorstwa społecznego (social enterprise).

STRO organization

W Holandii STRO jest ciałem inicjującym zarówno dla modelu STC jak i dla oprogramowania CYCLOS oraz ma udział finansowy w projekcie poprzez roszczenie do 10-cioprocentowej opłaty na transakcje handlowe pomiędzy różnymi społecznościami. Dochody są reinwestowane w rozwój systemu CYCLOS.

Fundusz Stabilności

Jest wykorzystywany na wypadek, gdy gwarancje drugiego poziomu muszą zostać wykorzystane dla kredytów typu 3, w celu śledzenia strat wynikających z niezrealizowanych płatności oraz w celu stabilizacji podaży i popytu na T€.

Głównym źródłem dochodów dla Funduszu Stabilności jest prowizja płacona przez pierwszych dostawców spośród MSP otrzymujących kredyt w systemie. Wpłaty są pobierane w T€. Gdy następuje termin płatności (T=0), fundusz sprzedaje te T€ za pieniądze lub wstrzymuje się i czeka na sytuację, w której podaż i popyt na jednostki się ustabilizuje.

Społeczność

Obwód może się składać z pod-grup, w których jednostki, stowarzyszenia, spółdzielnie i inne instytucje działają wspólnie. Społeczność sama wybiera nazwę dla swojego T€ w przypadku projektów Bristol i Sadex nie włącza się osobnych społeczności lecz w Holandii są one włączane.

Członkowie – konsumenci (consumer members)

Do systemu mogą przystąpić osoby fizyczne jeśli chcą wspierać lokalną gospodarkę. Mogą one kupować T€ pod warunkiem, że przyjmą zasadę, że nie można wymieniać T€ na gotówkę. Konsumenci mogą kupować tylko od członków społeczności. W ten sposób wspierają lokalnych przedsiębiorców. Przy spełnieniu pewnych warunków konsumenci mogą kupować T€ od przedsiębiorców lub od „obwodu”.

Instytucja zapewniająca gwarancję drugiego poziomu

„Obwód” zapewni współpracę ze strony towarzystwa ubezpieczeniowego, rządu lub inwestora, który będzie gotowy zagwarantować pewne pokrycie procentowe ewentualnych strat w razie odmowy płatności większej niż oczekiwany poziom niespłaconych zobowiązań gwarancje drugiego stopnia mają zagwarantować zaabsorbowanie (części) strat w przypadku gdy odsetek bankructw będzie większy niż oczekiwany przez agencję ratingową. Po pewnym czasie efekty bardziej surowego procesu selekcji powinny zagwarantować zbędność tego rodzaju gwarancji, ponieważ wytyczne odnośnie zapobiegania ryzykom będą dostosowane do realiów po uwzględnieniu pierwszych błędów. Na pewnym etapie pieniądze użyte do gwarancji drugiego stopnia będą musiały być oddane. Użycie tych pieniędzy będzie dokonywane za opłatą opłaconą z funduszu stabilności.

Dłużnicy

Dłużnicy to przedsiębiorstwa, które korzystają z kredytu udzielonego przez dostawców oraz dostawcy używający T€. firmy aplikujące o pożyczki/ kredyty pokrywają koszt oceny swojej zdolności kredytowej.

Klucze do sukcesu:

Istnienie nadpodaży, niewykorzystanych mocy produkcyjnych, Zapotrzebowanie na kredyt wśród lokalnych MSP, Wykorzystanie oprogramowania CYCLOS, które pozwala na transfer faktur (lub tytułów

płatności) w taki sposób, ż cyrkulują one w z w góry definiowanym zakresie czasowym i przestrzennym

Wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami obwodów w ramach projektu DP4G

2. Cele i misja

Dostarczenie anty-cyklicznego (Counter cyclical) tzn. usuwającego zatory płatnicze kredytu dla MSP, wprowadzić nowe narzędzia pozwalające na stymulowanie rozwoju regionalnego oraz walkę z bezrobociem.

Cele obwodu:

Uwolnić siłę nabywczą MSP, Zwiększyć sprzedaż od nowych klientów dla MSP, Pobudzić transakcje pomiędzy przedsiębiorstwami posiadającymi nadmiar

niewykorzystanego potencjału oraz niedobór kapitału, Stworzyć narzędzie, które pomoże rządom i samorządom w pobudzaniu gospodarki, Dokonać zmian w przepływie dóbr i usług w taki sposób, aby pobudzić handel lokalny

kosztem międzynarodowych przepływów dóbr i usług, Zorganizować system ekonomiczny na bazie bezodsetkowych roszczeń w przeciwieństwie do

dominującego obecnie systemu opartego na oprocentowanych kredytach.

STROKsięgowość

Fundusz stabilności

„Obwód” - spółdzielnia

Agencja zajmująca się oceną ryzyka kredytowego

Dzięki wyżej opisanym założeniom możliwe jest powstanie nowego ładu ekonomicznego, który będzie zapewniał bardziej zrównoważony wzrost gospodarczy, mniej zależny od rynków finansowych.

3. Funkcjonowanie systemu (Business overview)

3.1. Analiza problemu

MSP są dominującym rodzajem podmiotów w gospodarce większości krajów. Z powodu utrudnionego dostępu do kredytów ich rozwój jest wolniejszy niż można by było osiągnąć.

Niedawny kryzys ekonomiczny zaszkodził MSP w następujący sposób:

1) Uzyskanie kredytu stało się trudniejsze,2) Nastąpił spadek sprzedaży w wielu branżach.

Prezentowany w niniejszym opracowaniu pomysł pozwala na rozwiązanie obu w/w problemów:

1) Pozwala na zwiększenie dostępu do kredytu,2) Zwiększa siłę nabywczą MSP.

3.2. Na czym polega model „obwodu” (Social Trade Credit Circuit)

STCC Netherlands ma postać spółdzielni, w ramach której członkowie korzystają z elektronicznych metod rachunkowości, które pozwalają rejestrować transakcje dotyczące aktyw i pasywów pomiędzy członkami sieci, w postaci wirtualnej waluty, TERM EUROS. Waluta ta (T€) jest tworzona dzięki roszczeniom dotyczącym przyszłych płatności (claims on future payments) wobec dostawców (kredyt dostawcy – supplier credit). System pozwala na regulowanie zobowiązań wobec innych dostawców (członków spółdzielni).

„Obwód” wprowadza zasady regulujące tego typu transakcje. Wśród tych zasad znajdują się m.in. opłaty na rzecz funduszu zabezpieczającego ew. przyszłe problemy wynikające z utraty płynności członków. Członkowie obwodu są zabezpieczani także dzięki funkcjonowaniu agencji ratingowej, która ocenia zdolność do regulowania zobowiązań.

Termin płatności

Jednostki waluty T€ w momencie ich utworzenia są „oznaczone” przy pomocy konkretnej daty ich płatności. Kiedy w transakcji między członkami dokonywana jest płatność w obwodzie, specjalne oprogramowanie płatnicze Cyclos tworzy dwie nowe wartości dla dwóch kont, które odzwierciedlają ważone średnie terminy płatności dla kombinacji (miksu) posiadanych T€.

Konta użytkowników pokazują ilość T€ oraz średni termin płatności. Kiedy termin pobranej pożyczki wygasa, członek obwodu musi opłacić kredyt posiadanymi jednostkami T€ oznaczonymi T=0. Wg zasad obowiązujących w obwodzie członkowie zgadzają się na opłacenie posiadanych T€ przy pomocy euro. Usiłując uzyskać wartość nominalną, członkowie wiedzą, że jeśli nie będą w stanie wydać posiadanej waluty w obwodzie, mogą po prostu poczekać na termin płatności i zamienić posiadane jednostki na euro. Aby uniknąć „dewaluacji” jednostek w systemie, wbudowano w niego kilka systemów zabezpieczających.

Przede wszystkim akcent położony jest na zapewnienie wymienialności na euro. Na przykład faktury wystawione przez jednostki budżetowe (publiczne) (kredyt typu 1) są obarczone zerowym ryzykiem.

Kredyt jest ubezpieczony w 80% przez firmę ubezpieczeniową (80%), a pozostałe 20% może być pokryte z wewnętrznego funduszu gwarancyjnego na jaki składają się członkowie (model 2).

W modelu 3, wzajemne kredyty obarczone relatywnie dużym ryzykiem niespłacenia są oceniane przez niezależnego ewaluatora oraz dodatkowe gwarancje ze strony aplikującej o kredyt. Dostawcy mają swój wkład do tworzenia dwóch poziomów bezpieczeństwa oraz zgadzają się na współudział w pokryciu ew. straty w mało prawdopodobnym przypadku, gdy należna płatność przekroczy wysokość funduszy zgromadzonych w Funduszu Stabilności.

3.2. Jak powstają kredyty?

W ramach obwodu kredyty mogą powstawać na trzy różne sposoby:

Kredyty typu/etapu 1: oparte na fakturach dla jednostek budżetowych (publicznych)

Ten typ jest podobny do faktoringu (Faktoring to rodzaj działalności finansowej polegającej na wykupie nieprzeterminowanych wierzytelności przedsiębiorstw, należnych im od odbiorców z tytułu dostaw towarów lub usług, połączony z finansowaniem klientów oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowych usług.). Jednostki budżetowe będące członkami obwodu aplikują o kredyt oparty na roszczeniu/ fakturze wystawionej przez instytucję publiczną. W Holandii dostawcy usług i towarów będą mogli wykorzystywać roszczenie wobec instytucji budżetowej w okresie 43 dni jako chwilowa płynność w obrębie obwodu. W Bristol wartość ta wynosi 60 dni. Ta cecha systemu jest bezpłatna dla jednostek budżetowych (z wyjątkiem opłaty członkowskiej), na początku korzystania z systemu nowi członkowie mają limit ograniczający wysokość wydatków w ramach tego samego regionu. Im więcej firm przyłączy się do systemu tym mniejszy będzie poziom tego limitu. W istocie, znacząca liczba dostawców może stać się członkiem obwodu. W Holandii wartość dodatkowej płynności finansowej jest oceniana na prawie 4 mld dla MSP.

Ryzyko w kredycie typu 1 polega na tym, że dostawca przedstawi fakturę, która nie ma uzasadnienia a następnie zbankrutuje dokładnie pomiędzy momentem złożenia faktury a momentem gdy faktura zostanie poddana ocenie przez jednostkę budżetową.

W celu uniknięcia tego ryzyka istnieją dwie opcje:

1a: Najpierw faktura musi zostać zaaprobowana przez rząd a data płatności musi zostać wskazana.

Kroki z tym związane są przedstawione na schemacie poniżej:

1a. Roszczenia ze strony dostawców dla jednostek budżetowych

Roszczenia

Jednostka budżetowa opłaca fakturę w 50-tym dniu do obwodu z podaniem nazwy dostawcy. Obwód odkupuje

roszczenia T=0 związane z tą fakturą

Jednostka budżetowa otrzymuje fakturę + informację i wysyła kopię obu dokumentów

do rządu

Dostawca wykorzystuje jednostki w celu uregulowania długu wobec innych członków i

dokonuje transferu roszczenia wobec jednostki budżetowej

Faktura jest regulowana a obwód wprowadza jednostki do konta dostawcy. Te jednostki

posiadają termin płatności, który odzwierciedla termin płatności rządu + marża

Dostawca podpisuje umowę faktoringową z obwodem. Wysyła umowę do jednostki

budżetowej i informuje, że faktura powinna być opłacona przez obwód

1b. Jednostka budżetowa (rząd) kreuje listę zaufanych dostawców i przekazuje kopię faktury i prośbę o kredyt w oparciu o faktoring tej faktury. W takim przypadku, jeśli faktura zostanie ostatecznie w takim przypadku, jeśli faktura zostanie ostatecznie odrzucona (z powodu wad wynikających z realizacji kontraktu np. usterki itp.) członek nadal jest zobligowany do spłacenia długu w systemie.

1b. Roszczenia ze strony dostawców dla jednostki budżetowej poprzez kredyt udzielony jednostce budżetowej

Zarówno model 1a jak i 1b pozwalają na zwiększenie płynności MSP samorządy lokalne mogą stymulować rozwój lokalnej przedsiębiorczości m.in. poprzez udzielanie subsydiów i dotacji podmiotowych w walucie lokalnej. Samorządy mogą sprawić, że w obrębie lokalnej gospodarki pobudzona zostanie aktywność oraz powstaną nowe miejsca pracy. Wszystkie te cele pozwala zrealizować oprogramowanie Cyclos.

Kredyt typu 2: roszczenia oparte na ubezpieczonym kredycie dostawcy

W dniu płatności jednostka budżetowa

kupuje jednostki z terminem 0, aby

uregulować zobowiązania wobec obwodu

Rząd otrzymuje kredyt w jednostkach z terminem płatności spójnym z datą płatności i wykorzystuje je w celu spłacenia dostawcy jak tylko otrzyma od

niego fakturę

W dniu płatnościCzłonkowie posiadający roszczenia sprzedają

je jednostce budżetowej za pieniądze

Dostawca wykorzystuje jednostki w celu zapłaty długu wobec innych członków

Dostawca otrzymuje jednostki na koncie z terminem zapadalności związanym z daną

fakturą

Dostawca podpisuje umowę, w ramach której otrzymuje jednostki i przedstawia swoją

fakturę jednostce budżetowej

Drugi rodzaj modelu jest oparty na roszczeniach/ fakturach, które gotowe jest ubezpieczyć firma ubezpieczeniowa. Firma ubezpieczeniowa zabezpiecza 80% wartości roszczeń. Za tę usługę firma pobiera składkę 0,3%, która częściowo jest opłacana przez dostawcę. Pozostała część a także pozostałe 20% mogą zostać pokryte przez wewnętrzny fundusz opłacany ze składek członkowskich.

2. Roszczenia oparte na ubezpieczonym kredycie dostawcy

Kredyt typu 3: kredyt wysokiego ryzyka

W obwodzie mogą się pojawić podania o kredyt ze strony MSP, którym odmówiono kredytu w bankach lub z powodu ryzyka niespłacenia kredytu, także mogą być to firmy, którym odmówiono kredytu typu 1 oraz typu 2. Ocena ryzyka kredytu typu 3 jest bardziej kosztowna. W takich kredytach ryzyko ponosi dostawca. Zdolność kredytowa kupującego jest oceniana przez Agencję Ratingową. Ten

80% w wypadku odmowy płatności

20% w wypadku odmowy płatności

Faktura zaakceptowana

Faktura przedstawiona

Fundusz stabilności

Firma ubezpieczeniowa

W dniu płatnościDostawca spłaca dług członkom, którzy

posiadają jednostki T=0. W przypadku braku płatności ubezpieczyciel płaci 80% sumy a

20% fundusz gwarancyjny

Dostawca wykorzystuje jednostki w celu spłaty długu wobec innych członków

Te jednostki mają termin płatności (T) związany z datą płatności faktury

Obwód dostarcza jednostek na konto dostawcy

Dostawca wystawia fakturę dla członka obwodu

rodzaj kredytu najlepiej opisuje określenie: „kredyt na udostępnienie niewykorzystanego potencjału”, gdzie przez potencjał rozumiemy np.:

Zalegające w magazynie niesprzedane towary, Niewykorzystany czas zatrudnionych w firmie pracowników, Potencjał usługowy np. puste pokoje w hotelu itp.

Należy zadbać o odpowiedni margines bezpieczeństwa pomiędzy szacowanym ryzykiem a sumą ubezpieczenia. Jeżeli ryzyka są zbyt wysokie, dostawcy muszą zapłacić wysokie składki ubezpieczeniowe. Kredytobiorca może także pokryć ten koszt.

Zarządzanie ryzykiem odbywa się w sposób następujący:

1) Firma zwraca się o pożyczkę, której ryzyko jest oceniane przez niezależny podmiot wynajęty przez obwód, który ocenia poziom zaufania, jakim można obdarzyć daną firmę.

2) Wykonawca opłaca składkę od ryzyka niezapłacenia przez odbiorcę. Składka jest nieco wyższa niż wskazuje to ryzyko oszacowane w czasie ewaluacji.

3) Przy wysokim ryzyku dostawca może także dostarczyć gwarancję na wypadek, gdy klient nie będzie mógł zapłacić niezależnie od opłaty ubezpieczeniowej.

4) Dostawca może opłacić składkę ubezpieczeniową bezpośrednio do funduszu gwarancyjnego (drugi poziom bezpieczeństwa).

5) Współpraca firm w ramach obwodu może samoistnie obniżyć ryzyko jeśli tylko dostawca jest w stanie pokryć składkę ubezpieczeniową na tyle wysoką, że może być pokryta z zysku transakcji.

Współpraca lub „praca zespołowa” firm, które wzajemnie znajdują nabywców na swoją ofertę tworzy „antycykliczny kredyt”. Jedynie wystarczy zagwarantować, że zyski w transakcjach wystarczą na pokrycie składek ubezpieczeniowych.

Zwykle wkład pierwszego dostawcy wynosi 10% kwoty jaką dłużnik wykorzystuje u dostawcy. Z tej kwoty 7% zostanie przeznaczone na opłatę dla firmy zajmującej się oceną ryzyka oraz na pokrycie ew. niespłaconych zobowiązań. Pozostałe 3% zostanie przeznaczone na poczet funduszu stabilności.