Udział MSP w zamówieniach publicznych

Dąbrowa Górnicza, dn. 19 listopada 2009 r.Magdalena Olejarz

Urząd Zamówień Publicznych

Regulacje prawne

• ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.)

• akty wykonawcze, m.in.:

– rozporządzenie ws. wartości progowych

– rozporządzenie ws. dokumentów

Nowelizacje w 2009 r.

I. Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – tzw. mała nowelizacja

II. Ustawa o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 23 października 2009 r.- tzw. duża nowelizacja

III. Zmiany aktów wykonawczych do nowelizacji

Bariery

• Bariery w dostępie do zamówień publicznych najczęściej wskazywane przez przedsiębiorców:

wielkość zamówienia przekraczająca możliwości wykonawców

zbyt wysokie wymagania stawiane wykonawcom zbyt krótki czas na przygotowanie ofert

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych

• Możliwość dzielenia zamówienia na części• Podwykonawstwo: „wykonawca może powierzyć

wykonanie zamówienia podwykonawcom, z wyjątkiem przypadku, gdy ze względu na specyfikę przedmiotu zamówienia zamawiający zastrzeże w siwz, że część lub całość zamówienia nie może być powierzona podwykonawcom” (art. 36 ust. 5)

• Wykonawca wskazuje w ofercie części zamówienia, które zamierza powierzyć podwykonawcom.

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych

• Konsorcja:

• wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia (art. 23)

• grupa wykonawców może polegać na zdolności poszczególnych członków grupy lub innych podmiotów

Warunki udziału w postępowaniu

Warunki udziału w postępowaniu (art. 22 ust. 1 -mała nowelizacja):- doświadczenie i wiedza,- posiadanie uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności,- dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia,- znajdowanie się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej i finansowej

Warunki udziału w postępowaniu

• Uprawnienie wykonawcy do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu poprzez wykorzystanie wiedzy i doświadczenia, potencjału technicznego, osób zdolnych do wykonania zamówienia oraz zdolności finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nim stosunków,

• Obowiązek wykazania w takim przypadku, że wykonawca będzie dysponował wymaganymi możliwościami, w szczególności przedstawiając w tym celu zobowiązanie podmiotów trzecich

(art. 26 b – mała nowelizacja )

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych

• Warunki udziału w postępowaniu Opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków

udziału w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz zamieszczony w ogłoszeniu albo w zaproszeniu do negocjacji w przypadku trybów niewymagających publikacji ogłoszenia (art. 22 ust. 3 i 4 – mała nowelizacja)

Art. 25 ustawy PZP – „zamawiający może żądać od wykonawcy wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania”

Warunki udziału w postępowaniu• Doprecyzowanie przepisów dotyczących wskazania momentu, w którym

wykonawca potwierdza spełnianie warunków udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 2a), oraz uelastycznienie sposobu potwierdzania spełniania tych warunków (art. 26 ust. 2b i 2c). - mała nowelizacja

• Zobowiązanie wykonawcy, na żądanie zamawiającego i w zakresie przez niego wskazanym, do wykazania, odpowiednio na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, spełniania: warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1, i braku podstaw do wykluczenia z powodu niespełnienia warunków, o których mowa w art. 24 ust. 1.

• Umożliwienie wykonawcy, jeżeli z uzasadnionej przyczyny nie może on przedstawić dokumentów wymaganych przez zamawiającego, alternatywnego potwierdzenia znajdowania się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej lub finansowej poprzez przedstawienie innych dokumentów, które w wystarczający sposób potwierdzają spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku.

Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych

• Warunki udziału w postępowaniu: Możliwość uzupełniania dokumentów Zobowiązanie zamawiającego do wezwania

wykonawcy do złożenia wyjaśnień dotyczących oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz dokumentów potwierdzających spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty wymagań określonych w siwz

(art. 26 ust 3 i 4)

Wyjaśnienia treści siwzDoprecyzowanie zasad wyjaśniania przez wykonawców treści specyfikacji

istotnych warunków zamówienia oraz udzielania takich wyjaśnień przez zamawiających (art. 38 ust. 1 – mała nowelizacja)

• Wniosek o wyjaśnienie treści siwz musi wpłynąć do zamawiającego nie później niż do końca dnia, w którym upływa połowa wyznaczonego terminu składania ofert.

• Jeżeli wniosek o wyjaśnienie siwz wpłynął po terminie zamawiający może udzielić wyjaśnień ale nie ma takiego obowiązku.

• Zobowiązanie zamawiającego do niezwłocznego udzielania wyjaśnień:

- nie później niż na 6, 4 albo na dwa dni przed upływem terminu składania ofert,

- o ile wniosek wpłynął do zamawiającego nie później niż w dniu, w którym upływa połowa terminu składania ofert.

• Przedłużenie terminu składania ofert nie wpływa na przedłużenie terminu do zadawania pytań.

Zaliczki• Jednoznaczne uprawnienie zamawiających do udzielania zaliczek na poczet

wynagrodzenia wykonawcy zamówienia publicznego (art. 151a – mała nowelizacja): – Możliwość udzielenia zaliczek na poczet wykonania umowy musi być przewidziana w

ogłoszeniu o zamówieniu lub siwz.– Zaliczki mogą być udzielane w odniesieniu do zamówień finansowanych z udziałem:

a) Środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,

b) Niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA);

c) Niepodlegających zwrotowi środków innych niż wymienione w lit. a i b pochodzących ze źródeł zagranicznych.

– Zaliczki mogą być udzielane jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane.

Ograniczenie wymienione w tiret 2 i 3, dotyczące udzielania zaliczek nie dotyczy jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego.

Zmiany w zakresie środków ochrony prawnej

• Nowe uregulowania dotyczące środków ochrony prawnej – duża nowelizacja

• Uregulowania związane z koniecznością wdrożenia do prawa krajowego tzw. „dyrektywy odwoławczej”

Ogłoszenie ex-ante

W trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz z wolnej ręki zamawiający może opublikować ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante

Opublikowanie takiego ogłoszenia pozwala wykonawcom uzyskać informacje o zamówieniach udzielanych w trybach, gdzie nie ma obowiązkowego ogłoszenia, co umożliwia ewentualne zakwestionowanie wyboru trybu;

Zamieszczenie takiego ogłoszenia chroni zamawiającego przed zawarciem umowy podlegającej unieważnieniu

Standstill - zawieszenie możliwości zawarcia umowy

• Terminy dotyczące zawarcia umowy

• Po upływie 10 dni od dnia przesłania informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej jeśli zawiadomienie zostało wysłane faksem lub drogą elektroniczną (15 dni gdy w inny sposób) – w przypadku zamówień których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne,

• 5 lub 10 dni w przypadku tzw. zamówień podprogowych,

• Naruszenie standstill daje uprawnienie KIO do nałożenia na zamawiającego kary finansowej w wysokości do 5% wartości wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w zawartej umowie.

16

Wyjątki od standstillZamawiający może zawrzeć umowę w sprawie zamówienia publicznego przed upływem ustawowych terminów, jeżeli (art. 94 ust. 2):

1. w postępowaniu o udzielenie zamówienia:

a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego złożono tylko jedną ofertę,

b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem i dialogu konkurencyjnego złożono tylko jedną ofertę oraz w przypadku wykluczenia wykonawcy upłynął termin do wniesienia odwołania na tę czynność lub w następstwie jego wniesienia Izba ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze;

2. umowa dotyczy zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez ogłoszenia, w ramach dynamicznego systemu zakupów albo na podstawie umowy ramowej;

17

Wyjątki od standstill

3. w postępowaniu o udzielenie zamówienia o wartości mniejszej niż tzw. progi unijne nie odrzucono żadnej oferty oraz:

a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego albo zapytania o cenę nie wykluczono żadnego wykonawcy,

b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego i licytacji elektronicznej – upłynął termin do wniesienia odwołania na czynność wykluczenia wykonawcy lub w następstwie jego wniesienia KIO ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze;

4. postępowanie jest prowadzone w trybie licytacji elektronicznej, z wyjątkiem przypadku wykluczenia wykonawcy, wobec którego nie upłynął jeszcze termin do wniesienia odwołania lub w następstwie jego wniesienia KIO nie ogłosiła jeszcze wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.

5. Jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zamawiający może wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba że zachodzą przesłanki unieważnienia postępowania.

18

Terminy na wniesienie odwołania

• 10 dni od dnia przesłania informacji przez zamawiającego stanowiącej podstawę do wniesienia odwołania, jeżeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 15 dni, jeżeli w inny sposób - w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej tzw. progi unijne.

• 5 dni jeżeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 10 dni, jeżeli w inny sposób - zamówienia poniżej tzw. progów unijnych.

Odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu• 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub

zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza tzw. progi unijne)

• 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż tzw. progi unijne) 

19

Terminy na wniesienie odwołania

Odwołanie wobec innych czynności

• W terminie 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania - w przypadku zamówień, których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne,

• W terminie 5 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niż tzw. progi unijne.

Odwołanie w sytuacji kiedy zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub mimo takiego obowiązku nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej lub nie zaprosił wykonawcy do złożenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, wnosi się nie później niż w terminie:

• 15 dni od dnia zamieszczenia w BZP albo 30 dni od dnia publikacji w Dz.U. U.E. ogłoszenia o udzieleniu zamówienia (w negocjacjach bez ogłoszenia, zamówieniu z wolnej ręki albo zapytaniu o cenę – ogłoszenia o udzieleniu zamówienia z uzasadnieniem),

• 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający nie opublikował ogłoszenia o udzieleniu zamówienia lub opublikował je bez uzasadnienia (w trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,

• 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy, jeżeli zamawiający nie zamieścił ogłoszenia o udzieleniu zamówienia albo zamieścił je bez uzasadnienia (trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki albo zapytania o cenę) w Biuletynie Zamówień Publicznych

20

Skutki wniesienia odwołania

• Zakaz zawarcia umowy do czasu ogłoszenia przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.

Zakaz ten może być chylony przez KIO w przypadku, gdy nie zawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego przewyższające korzyści związane z ochroną wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

21

Rozstrzygnięcie odwołania

KIO uwzględniając odwołanie może:

• nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego lub nakazać unieważnienie czynności zamawiającego - jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego nie została zawarta

• jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z okoliczności wskazanych w art. 146 ust. 1:

a) unieważnić umowę;

b) unieważnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonanych i nałożyć karę finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest możliwy zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej unieważnieniu;

c) nałożyć karę finansową albo orzec o skróceniu okresu obowiązywania umowy w przypadku stwierdzenia, że utrzymanie umowy w mocy leży w ważnym interesie publicznym;

• stwierdzić naruszenie przepisów ustawy - jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta w okolicznościach dopuszczonych w ustawie.

22

Unieważnienie umowy

Umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający:

• z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki;

• nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich;

• zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy;

• uniemożliwił składanie ofert orientacyjnych wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w ramach tego systemu;

• udzielił zamówienia na podstawie umowy ramowej przed upływem terminu określonego w art. 94 ust. 1, jeżeli nastąpiło naruszenie art. 101 ust. 1 pkt 2;

• z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę.

23

Wyjątki od unieważnienia umowy

• Zamawiający miał uzasadnione podstawy, aby sądzić, że działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta odpowiednio po upływie 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych albo po upływie 10 dni od dnia publikacji takiego ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej

• W dynamicznym systemie zakupów albo umowie ramowej zamawiający miał uzasadnione podstawy sądzić, że działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta po upływie terminu określonego w art. 94 ust. 1

• W uzasadnionych przypadkach KIO uprawnione jest do unieważnienia umowy jedynie w zakresie świadczeń jeszcze nie wykonanych, może też nałożyć karę finansową

• Jeśli przemawia za tym ważny interes publiczny

24

Kary finansowe

• Kary finansowe mają stanowić alternatywę wobec unieważnienia umowy

• Wysokość kar finansowych do 10 % wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w umowie.

25

Dziękuję za uwagę!