Mobilna Edukacja. (R)Ewolucja w Nauczaniu - Poradnik Dla Osob Uczących Sie

2

Mobilna edukacja. (R)ewolucja w nauczaniu - poradnik dla osb uczcych si.

Lechosaw Hojnacki (red.) Magorzata Kowalczuk

Katarzyna Kudlek

Marcin Polak

Piotr Szlagor

Warszawa 2013

3

MOBILNA EDUKACJA. (R)ewolucja w nauczaniu - poradnik dla osb uczcych si

CC-BY-NC-SA 3.0 PL THINK GLOBAL sp. z o.o.

Z dniem 29.12.2014 na podstawie umowy z Orodkiem Rozwoju Edukacji, niniejsza publikacja zostaje udostpniona nieodpatnie na licencji:

Creative Commons CC-BY-NC-SA 3.0 PL

Publikacja z serii THINK! -

WIRTUALNA BIBLIOTEKA NOWOCZESNEGO NAUCZYCIELA I UCZNIA

Wydanie drugie, Warszawa, stycze 2013 r. ISBN: 978-83-63286-02-9

Autorzy:

Lechosaw Hojnacki (red.) Magorzata Kowalczuk Katarzyna Kudlek

Marcin Polak

Piotr Szlagor

Wydawca:

Think Global sp. z o.o.

E. Cioka 12 lok. 209-212, 01-402 Warszawa

Patronat medialny:

Ilustracje: Wykorzystano zasoby iStockphoto.com, Fotolia.com oraz wasne. Ilustracja okadki - rdo: fotolia.com

4

OD WYDAWCY

Uczniw obowizuje bezwzgldny zakaz uywania telefonw komrkowych i innych urzdze rejestrujcych i odtwarzajcych dwik i obraz w szkole (w czasie lekcji, w czasie przerw).

- typowy zapis ze szkolnego regulaminu

""Kiedy wchodz do szkoy, musz wyhamowa" - powiadaj uczniowie, przekraczajc bram swojej szkoy, gdzie czsto trafiaj do wiata, ktry cofn si w rozwoju o kilka, a moe nawet o kilkanacie lat. Przytoczony tu punkt ze szkolnego regulaminu nie jest wyjtkiem, lecz niestety smutn i powszechn regu, wprowadzon bez wyobrani. W tym wypadku rwnie i bez namysu, poniewa Dyrekcja teje szkoy zabronia tym samym uywania w szkole wszystkich (lub wikszoci) komputerw (stacjonarnych i laptopw). Jakby nie patrze, s to take urzdzenia rejestrujce i odtwarzajce dwik i obraz...

Oddajemy Wam publikacj, ktra cieszy si du popularnoci wrd osb uczcych si. yjemy w wiecie, w ktrym jestemy otoczeni przez urzdzenia mobilne. Staj si one czci naszego ycia - organizujemy dziki nim kalendarz swoich zaj, sprawdzamy godzin, komunikujemy si z rodzin i znajomymi, wprowadzamy notatki, listy zakupw, nagrywamy filmy... Ale osoby uczce si powinny mie te wiadomo tego, e w kieszeniach i torbach nosz potne i nowoczesne narzdzia, za pomoc ktrych mog uczy si szybciej, efektywniej, niemal w kadym miejscu. Dziki mobilnym technologiom znikaj bariery miejsca, czasu, odlegoci. Mamy nadziej, e to poszerzone drugie wydanie "Mobilnej edukacji" przyczyni si do wielu osobistych sukcesw i odkry. Niech moc (tych urzdze) bdzie z Wami!

Marcin Polak

6

Rozdzia 1. Wprowadzenie

Chcesz mie nowoczesnego nauczyciela? Pom mu. Prawdopodobnie urodzi si

w innej epoce technologicznej i informacyjnej ni ty. To moe utrudnia pierwsze prby

wzajemnego zrozumienia. Kade z was atwiej sobie radzi w pewnych, dla siebie bardziej

naturalnych warunkach. Dziki temu macie sobie wzajemnie sporo do przekazania.

Tak, ty twojemu nauczycielowi lub nauczycielce te.

Zdjcie: istockphoto.com

W TYM ROZDZIALE:

Nowoczesne telefony i tablety mog i powinny by wykorzystywane w klasie do celw edukacyjnych - warto rozmawia z nauczycielami i pokazywa im moliwoci, jakie ukryte s w urzdzeniach mobilnych. Jest to pole do owocnej wsppracy, na ktrej zarwno uczniowie, jak i nauczyciel mog wiele zyska i... wiele si od siebie nauczy.

Warto wsplnie wypracowa zasady korzystania z telefonw lub tabletw w klasie - moe to przyj posta kilku(nastu) spisanych zasad, ktrych bd przestrzega wszyscy: uczniowie, rodzice, nauczyciele i dyrekcja szkoy. Sprbujcie stworzy taki szkolny kodeks Edukacji 2.0.

7

1.1. Kilka sw o zasadach

Oddajemy w twoje rce poradnik po edukacyjnych zastosowaniach urzdze mobilnych. Jest to zbir pomysw i podpowiedzi dotyczcych moliwoci wykorzystania znanych ci (i mniej znanych) technologii informacyjnych w edukacji. Nie ma tu tutoriali

krok-po-kroku ani scenariuszy zaj. Nie taki by zamys autorw. Chcemy raczej zachci ci do peniejszego wykorzystania posiadanych przez ciebie technologii w edukacji, rozwoju, komunikacji i wsppracy z innymi ludmi, take z twoimi nauczycielami. Mamy nadziej, e przyczynisz si do tego, by telefony komrkowe i inne urzdzenia mobilne wreszcie przestay nauczycieli i uczniw dzieli, a zaczy czy. Czy nie do tego wanie su?

Dlaczego przygotowalimy taki poradnik? Zapewne zdajesz sobie spraw z ogromnego i rosncego znaczenia nowoczesnych technologii w yciu osobistym i zawodowym. Jako mody czowiek posiadasz pewn zdolno ich technicznej obsugi, ale to moe nie wystarczy, aby odnie w yciu sukces. Naszym zdaniem masz wiele do nadrobienia w zakresie ich efektywnego wykorzystywania

- przede wszystkim dla osobistego rozwoju. Prawdopodobnie potrafisz technicznie

obsugiwa urzdzenia cyfrowe (np. laptop, tablet lub smartfon) znacznie lepiej ni twj nauczyciel. Ale z drugiej strony, podobnie jak twj nauczyciel, lepiej sobie radzisz z wyszukiwaniem informacji na papierze ni w internecie.[1] To wymaga poprawy. Starsi, w tym twoi nauczyciele, mogliby ci w tym pomc, jednak czsto na przeszkodzie stoj ich kopoty z technicznym opanowaniem nowych narzdzi. Przyzwyczajeni do innych, lepiej sobie znanych technologii, patrz na nowe narzdzia przez ich pryzmat. W komrce czsto widz wic telefon z niepotrzebnymi gadetami, w tablecie - gadetowy komputer z maym ekranem i niewygodn (ekranow) klawiatur. A jednak te technologiczne rnice midzypokoleniowe nie musz was dzieli! Jest w nich znakomity potencja do wykorzystania dla wsplnych korzyci.

Czy o poradniku, ktry w tej chwili czytasz, dowiedziaa(e) si od swojego nauczyciela? Jeeli nie, to moe on/a nie wie o jego istnieniu? Przewodnik ukaza si w dwch wersjach: dla ucznia i dla nauczyciela.[2] Podsu swojemu nauczycielowi wersj przeznaczon dla niego. Zrb to z taktem, nauczyciele s przyzwyczajeni, e to oni proponuj ci lektur do przeczytania. Jestemy jednak przekonani, e taka chwilowa zamiana rl moe wyj twojej szkole na dobre.

Chcesz mie nowoczesnego nauczyciela? Pom mu! Urodzi si w innej epoce technologicznej i informacyjnej ni ty. To moe utrudnia pierwsze prby wzajemnego zrozumienia. Kade z was atwiej sobie radzi w pewnych, dla siebie bardziej naturalnych warunkach. Dziki temu macie sobie wzajemnie sporo do przekazania. Tak, ty rwnie.

Nauczyciele czsto s przewraliwieni na punkcie uywania przez uczniw urzdze mobilnych na zajciach szkolnych. Oczywicie wiemy dlaczego - czsto jest to efektem ich naduywania przez uczniw w sposb burzcy atmosfer skupienia podczas zaj, amicy dobre obyczaje lub nawet prawo (najczciej to szkolne, okrelone statutem szkoy). Ale jestemy przekonani, e coraz wiksza liczba nauczycieli bdzie przekonywaa si do uywania tych nowoczesnych "gadetw" do celw edukacyjnych.[3]

8

Rys. 1.1.Uczniowie z Zespou Szk Oglnoksztaccych nr 10 w Gliwicach wywalczyli prawo uywania szkolnej sieci WiFi podczas zaj -

suy ona wielu urzdzeniom mobilnym, z pomoc ktrych ucz si oni na lekcjach (rdo: YouTube - youtu.be/yMGX_mv_Pek).

Jednym z dobrych pomysw na dobry pocztek wsppracy jest spokojna rozmowa i podjcie prby ustalenia kompromisu. W wielu polskich szkoach[4] wypracowano ju wsplnie (dyrekcja, nauczyciele i uczniowie) zasady uytkowania nowych technologii na terenie szkoy oraz podczas zaj, zwane Kodeksami 2.0.[5] W ten sposb dopuszczono wykorzystywanie telefonw, tabletw, multimedialnych odtwarzaczy mp3 i innych podobnych urzdze na zajciach, jeli byy one wykorzystywane w celach edukacyjnych. W ramach szkolnych Kodeksw 2.0 obie strony przyjmoway na siebie pewne zobowizania. Jednym z nich byo ustalenie listy umiejtnoci, ktre uczniowie obiecali przekazywa swoim nauczycielom. Spokojnie wypracowany podzia obowizkw midzy uczniami i nauczycielami moe by bardzo owocny dla obu stron. Moesz wzorowa si na wielu udanych dziaaniach w rnych czciach kraju. Poszukaj w internecie przykadw szkolnych Kodeksw 2.0 ze szk w caej Polsce.

Zachcamy rwnie do obejrzenia:

Filmik podsumowujcy (nieco tylko artobliwie) osignicia nauczyciela biorcego udzia w projekcie Szkoa 2.0 (szkoa ponadgimnazjalna). Dostpny: youtu.be/zDBuB6DD9Z8.

9

Rozdzia 2. Szybkie zapamitywanie

Lubisz wkuwa swka? My te nie. Jeli musisz zapamita wiele informacji, pomog ci tzw. fiszki i mapy myli. W szkolnych czasach twoich rodzicw byy to mae kartki z krtkimi notatkami i rozmaite rysunki, ktre suyy przypominaniu. Dzi masz do dyspozycji skuteczniejsze narzdzia aplikacje dziaajce na stronach internetowych lub w twoim smartfonie.

Zdjcie: fotolia.com

W TYM ROZDZIALE:

Pami dobra, ale krtka - w wiecie, w ktrym mamy do czynienia z nadmiarem informacji, bardzo czsto zapominamy te, ktrych wanie potrzebujemy. Dotyczy to zwaszcza nauki i zazwyczaj daje mizerne skutki podczas sprawdzianw wiedzy. Z pomoc przychodz aplikacje, ktre pomagaj nam porzdkowa wiedz i zapamitywa informacje, ktrych bdziemy potrzebowali.

Telefony i tablety przychodz nam z pomoc, gdy uczymy si swek w jzykach obcych. Umoliwiaj nam sprawdzenie wiedzy w prosty i przyjemny sposb. Pomog nam rwnie, gdy chcemy zrozumie trudne zagadnienie i rozoy je na tzw. czynniki pierwsze.

10

2.1. FlashCards albo flashki

Wybierz taki program, ktry oprcz robienia notatek i przegldania ich potrafi ci przypomnie o powtrce, przepyta, a nawet zna twoje braki i zajmuje si nimi aktywniej. Istnieje ich wiele. Na przykadzie pierwszej z nich opiszemy zasad dziaania podobnych aplikacji, ktrych spory wybr znajdziesz dla swojego komputera stacjonarnego, urzdzenia mobilnego lub te dziaajcych w przegldarce WWW. Wane, aby wybra(a) aplikacj, ktr czsto bdziesz mie przy sobie tak, aby moga ci si przypomina z krtkimi i czstymi powtrkami. To daje najlepsze rezultaty przy niewielkim nakadzie czasu i - wane - nie znudzi ci si.

2.1.1. Anki (Android)

Anki[6] jest rodzin aplikacji dla rnych systemw operacyjnych, komputerw stacjonarnych i urzdze mobilnych (w tym AnkiDroid dla systemu Android, a take AnkiMobile dla systemu iOS) - chocia tego akurat nie rekomendujemy tu ze wzgldu na do wysok cen.[7] Jest te AnkiOnline - wersja dziaajca w przegldarce WWW.[8] Anki daje moliwo tworzenia wasnych kolekcji kart. Dobra rada brzmi - notuj natychmiast to, co chcesz zapamita. Istnieje take moliwo skorzystania z gotowych zestaww kart, za w przypadku AnkiMobile korzystania z caego systemu (patnego). Jednak samodzielne zestawy notatek moesz robi bezpatnie (a to najlepsza metoda uczenia si). Moesz okreli, ile kart lub ile minut dziennie chcesz powtarza. Aplikacja prezentuje te karty, ktre sprawiay ci poprzednio kopoty, w optymalnej kolejnoci i z optymaln czstotliwoci. Kada karta moe zawiera nie tylko tekst, ale take rwnanie (Latex,) kod (HTML), grafik, dwik i wideo. Dziki temu moesz efektywnie zapamitywa nie tylko fakty, ale take np. wymow, twarze, wzory, akordy etc. Przyda ci si to do nauki np. swek w obcym jzyku, stolic pastw czy dat i wydarze historycznych.

Programik potrafi skutecznie si przypomnie, ale nie drczy swoim istnieniem. Zaproponuje ci kilkuminutow powtrk i moe stanowi poyteczny przerywnik w innych zajciach. Wystarczy chwilka: w autobusie, na przystanku, w oczekiwaniu na kolegw czy te rano przy niadaniu.

Dziaanie programu polega na wywietlaniu dwustronnych kart nalecych do talii. Na jednej stronie karty znajduje si pytanie (np. nazwa pastwa), na ktre musisz udzieli odpowiedzi w gowie. Nastpnie, po klikniciu przycisku, pojawi si druga strona karty - z odpowiedzi (np. stolic tego pastwa). Musisz wtedy osdzi, jak trudna bya dla ciebie odpowied na pytanie. Zrobisz to przez wcinicie jednego z klawiszy. Anki od tego uzaleni, kiedy ponownie pokaza ci t sam kart (czyli zada to samo pytanie). Dziki temu nie bdziesz traci(a) czasu na powtarzanie informacji, ktre dobrze pamitasz. Zamiast tego zawsze przewiczysz materia sprawiajcy ci trudnoci dokadnie wtedy, kiedy to potrzebne dla utrwalenia pamici. W ten sposb uczysz si szybciej i skuteczniej.

11

Rys. 2.1. Dwie strony karty. Moesz teraz zadecydowa jak trudne byo dla ciebie pytanie.

Karty stworzone w Anki nie musz by tylko tekstowe, mog to by te np. grafiki, dwiki lub formuy matematyczne. Talie moesz w prosty sposb tworzy w komputerze, a nastpnie synchronizowa z aplikacj w swoim urzdzeniu mobilnym. Korzystajc z serwisu online moesz rwnie wspdzieli stworzone przez siebie talie ze swoimi kolegami. Dziki temu Anki, zainstalowane w smartfonie lub tablecie, moe by dla ciebie wietnym narzdziem do nauki w dowolnym miejscu i czasie.[9] Istniej take gotowe zestawy (talie) o rnej tematyce - patne i bezpatne. Najszybciej jednak bdziesz si uczy, jeeli swoje talie bdziesz przygotowywa(a) samodzielnie (np. dopisujc nieznane swka w momencie czytania jakiego tekstu lub jako notatki po nowej lekcji).

2.1.2. Flashcards* (iOS)

Nieco prostszym ni Anki, ale bezpatnym programem ktry jest popularny wrd uytkownikw iPhone i iPad, jest Flashcards* (nazwa zawiera gwiazdk); inna jego nazwa to Flashcardlet.[10] Zasada dziaania jest podobna jak w przypadku Anki. Po zalogowaniu si tworzymy wasny zestaw kart, moemy je rwnie zaadowa z Dropboxa lub z Quizleta. Kartami moemy si dzieli, moemy rwnie korzysta ze zbiorw innych osb. Talie moemy tworzy take poprzez stron internetow Brainscape.com (to samo konto dziaa zarwno w aplikacji, jak i na stronie), poniewa oba programy s ze sob zintegrowane.

2.1.3. Fiszkoteka

Fiszkoteka jest polsk aplikacj dziaajc w przegldarce (moesz si do niej zalogowa za pomoc konta Facebooka). Moesz tworzy wasne zestawy kart lub korzysta z przygotowanych przez spoeczno (take odpatnych, przygotowanych np. przez szkoy jzykowe), jak rwnie udostpnia wasne opracowania.

12

Do niektrych fiszek twrcy serwisu dodaj wersje audio, co pozwala odsucha materia np. podczas spaceru. Stworzone przez siebie fiszki mona edytowa i usuwa.

Rys. 2.2. Aplikacja w serwisie Fiszkoteka.pl pozwala organizowa materia powtrkowy dla siebie i znajomych.

2.2. Mapy myli

By moe spotkae/a si z dziwnymi rysunkami przypominajcymi troch kolorow, poc si po ziemi rolin. Od centralnie umieszczonego hasa, pojcia w rne strony odchodz kolorowe ramiona, chudsze i grubsze, do ktrych przyporzdkowano rne obrazki i opisy.

13

Rys. 2.3. Przykadowa mapa myli do pojcia "rodowisko spoeczne", stworzona odrcznie. rdo: Agata Baj.

Struktur naszego mzgu, jak i internet, moglibymy przedstawi graficznie w ten sam sposb jako niezwykle skomplikowan, zoon z miliardw pocze sie. Nasz umys nie przypomina biblioteki, gdzie rwnym rzdem na pkach ustawione s informacje dostpne dla naszej pamici na kade zawoanie, ale raczej cytujc Tonego i Barrego Buzanw[11] mzg czowieka mona porwna do gigantycznego biokomputera, istnej machiny skojarze acuchowych. Miliony pocze i wzw tworz pajczyn, w ktr schwytane zostaj wszystkie napywajce dane.

W jaki wic sposb efektywnie zapamitywa, uczy si, a potem siga do pamici po potrzebne nam informacje? Jeli chcemy uruchomi nasz umys i skoni go do przyswojenia duej iloci informacji i zespolenia go z wiedz uprzednio zdobyt, musimy pamita o zasadzie angaowania prawej i lewej pkuli. Nasz sposb notowania charakteryzuje najczciej linearno, posugiwanie si wycznie zapisem sownym, wedug pewnej logicznej struktury, ktra ma swj wyrany pocztek, rozwinicie i zakoczenie. Jeli do nauki czy sposobu notowania wczymy praw pkul, pobudzajc wyobrani, wprowadzajc wymiary, kolory, przestrze, rytm wzmagamy wielokrotnie nasze zdolnoci zapamitywania i wykorzystujemy peniej moc naszego umysu.

Std coraz wiksza popularno wspierania zapamitywania z wykorzystaniem Map Myli (ang. Mind Mapping). Dziki nim w przejrzysty i atwy do rozbudowania sposb moemy zapisywa treci, ktre chcemy zebra w jednym miejscu i zapamita, dodatkowo wzbogacajc nasz zapis o rysunki, wyrnienia kolorystyczne, schematy. Tematyka map myli wydaje nam si na tyle obszerna, e powicimy jej osobne opracowanie, Mapy Myli. Poradnik dla osb uczcych si, ktre bdzie mona znale

14

w sklepie Edustore.eu. Teraz przedstawimy kilka programw, za pomoc ktrych moemy tworzy wasne mapy myli w smartfonach i tabletach.

W systemie iOS aplikacj na dobry pocztek moe by iMindMap, ktra zostaa przygotowana we wsppracy z autorami koncepcji map myli, czyli brami Buzan. Aby korzysta z programu, musimy si zalogowa - otrzymujemy wwczas miejsce w chmurze informatycznej, gdzie bd przechowywane nasze dziea. W wersji bezpatnej moemy tworzy wasne mapy korzystajc z podstawowego zakresu narzdzi (kolory, style, ikony). Moemy rwnie skorzysta z gotowych szablonw. Do wsppracy moemy zaprosi inne osoby. Ciekaw funkcj jest rwnie o czasu, na ktrej zobaczymy kolejne zmiany w naszej mapie; moemy rwnie przeledzi krok po kroku, jak powstawaa. Korzystanie z aplikacji jest intuicyjne i po kilku minutach moemy ju sprawnie tworzy wasne notatki. Inn aplikacj o podobnym zakresie funkcjonalnoci jest MindMeister.

W systemie Android mamy do dyspozycji potne narzdzie MindJet, w ktrym moemy tworzy dowolne mapy myli z wykorzystaniem biblioteki styli, czcionek, kolorw i grafik. Synchronizacj naszych map myli bdziemy mogli zrealizowa z wykorzystaniem Dropboxa. Moemy rwnie oznaczy nasze mapy tagami, abymy atwiej je mogli wyszukiwa w zbiorach.

Rys. 2.4. Przykadowa mapa myli stworzona w aplikacji na iPada (iMindMap).

15

Rozdzia 3. Aparat fotograficzny i dyktafon

Wikszo smartfonw i tabletw oraz wiele komrek dysponuje wbudowanymi kamerkami pozwalajcymi na robienie zdj i filmikw. Kamerki wbudowuje si take w netbooki i laptopy. Nawet jeeli ich jako nie jest najwysza, wystarcza to praktycznie zawsze do zastosowa edukacyjnych. Wszystkie te urzdzenia dysponuj wewntrznymi mikrofonami i mog wic suy take do nagrywania dwiku. Niniejszy rozdzia odnosi si rwnie do wielu cyfrowych aparatw fotograficznych oraz odtwarzaczy cyfrowej muzyki wyposaonych w funkcje zapisu dwiku.

Zdjcie: autor: lockstockb, sxc.hu

W TYM ROZDZIALE:

Aparat fotograficzny oraz dyktafon posiada przewaajca wikszo telefonw komrkowych, nawet te wyprodukowane kilka lat temu. S to zarazem funkcje aparatw, ktre wci jeszcze stosunkowo mao s wykorzystywane w edukacji szkolnej. A podobno yjemy w kulturze audio-wizualnej.

Nowoczesne smartfony i tablety, oprcz zwykego rejestrowania i odtwarzania, daj te moliwoci korzystania z licznych aplikacji rozszerzajcych moliwoci wbudowanych peryferiw, a nawet obrbki obrazu. Warto z nich korzysta, aby uatrakcyjnia zajcia i pogbia osobiste kompetencje cyfrowe.

16

3.1. Zdjcia

Aparat fotograficzny i kamera wideo s podstawowymi elementami urzdze mobilnych ju od kilku lat. Posiadaj je nawet telefony komrkowe wyprodukowane dekad temu. Lepsze modele zaczynaj parametrami przypomina kompaktowe aparaty fotograficzne (najnowsze modele pozwalaj m. in. na zapis najwyszej rozdzielczoci, czyli HD), jednak walory edukacyjne posiadaj praktycznie wszystkie, niezalenie od jakoci technicznej.

Podstawowymi zaletami wbudowanych aparatw/kamerek s ich upowszechnienie oraz atwa dostpno. Zapewne i ty masz do dyspozycji w swojej kieszeni podstawowe narzdzie do rejestrowania obrazu, dwiku i wideo.

Nowoczesne smartfony i tablety, oprcz zwykego rejestrowania i odtwarzania, daj te moliwoci korzystania z licznych aplikacji rozszerzajcych moliwoci wbudowanych peryferiw, a nawet obrbki obrazu.

Rys. 3.1. Skrka cebuli pod mikroskopem. Zdjcie wykonane aparatem wbudowanym w smartfon i przyoonym do okularu zwykego

optycznego mikroskopu.

17

Kamerka wbudowana w urzdzenie mobilne ma liczne zalety edukacyjne:

otrzymujesz obraz w jakoci wystarczajcej do celw szkolnych; dziki niewielkim rozmiarom i masie smartfonu moesz wykonywa zdjci

w nietypowych warunkach, np. przez niewielkie otwory, szczeliny,

na zaimprowizowanych wysignikach; pozwala ci chwyta ywe zdarzenia, akcj, wedug dobrych wzorcw reportau - zawsze i wszdzie;

zarejestrowane materiay moesz odtwarza (czasem i edytowa) bezporednio w urzdzeniu mobilnym;

szybko moesz rozesa do innych urzdze nagrany obraz (np. przez Bluetooth) lub opublikowa go w internecie (np. czc si przez WiFi lub kart telefonu z kontem na Facebooku).

Do podstawowej obrbki zdj w komputerze znajdziemy wiele programw w sieci. Przykadowo Fotowall - jest to wieloplatformowy program open source (Windows, Mac, Linux), ktry daje moliwo wczytania wielu zdj i grafik, ustalania ich rozmiarw, ksztatw, obramowa, podpisw, pooenia, a take dodawanie tekstu, ta oraz tzw. chmury sw, najczciej wystpujcych w otworzonych plikach graficznych. Po zakoczeniu pracy moliwe jest wyeksportowanie i zapisanie plikw jako obraz, tapeta, plakat czy grafika wektorowa SVG. W komputerach Mac program do zarzdzania i prostej obrbki zdj bdzie ju zainstalowany razem z systemem - iPhoto.[12] Jeszcze innym rozwizaniem dla komputera (stacjonarnego lub laptopa) jest uycie bezpatnego, wieloplatformowego programu Gimp (Windows, Mac, Linux).[13]

Bardzo duo moliwoci przetwarzania zdj znajdziemy w smartfonowych aplikacjach. W smartfonie lub tablecie moesz wykona proste operacje przetwarzania grafiki ju bezporednio po zrobieniu zdjcia. Jeeli nie odpowiadaj ci wbudowane funkcje twojego urzdzenia - moesz uy bezpatnej aplikacji Adobe Photoshop Express (dla systemw iOS i Android) - do profesjonalnej obrbki zdjcia, albo innych ciekawych aplikacji np. Snapseed (prosty, atwy w obsudze program w systemie iOS, ktry pozwala na zaawansowan obrbk artystyczn zdjcia i dodawanie rnych efektw wizualnych) czy iBooth (to wersja mobilna popularnego programu z komputerw Mac, ktra m.in. potrafi przerobi zdjcia na komiks lub rysunek, jak rwnie zdeformowa ksztaty na zdjciach). Poszukujc podobnych efektw i funkcji w systemie Android, mona skorzysta ze wietnej aplikacji PicsArt, w ktrej mona dowolnie przerabia fotografi, dodawa elementy magiczne, tekstowe, rysowa.

18

3.2. Dwik, podcasty i fotocasty

Mog si zdarzy sytuacje, w ktrych nie bdziesz mg(a) nakrci filmu, a jedynie zarejestrowa dwik (np. gdy kto nie zgodzi si na upublicznienie swojego wizerunku). A moe po prostu zechcesz pobawi si w radiowca i wzi na warsztat pliki audio? Tworzenie podcastw (sowo pochodzi od poczenia sw iPod oraz broadcast - ang. nadawa, transmitowa) i fotocastw (obraz + dwik) to kolejna ciekawa umiejtno, ktr warto naby przy okazji prac projektowych, by wzbogaci swj warsztat dziennikarski. Nagrywanie wykadw, wywiadw, suchowisk moe pomc ci w zdobywaniu wiedzy i dokumentowaniu twoich dziaa w ePortfolio (zob. rozdzia 6).

Pierwsze kroki w tej sztuce pomoe stawia ci obecny w twojej komrce lub dowolnym odtwarzaczu plikw mp3 dyktafon. Jeeli poszukujesz bezpatnego programu do przetwarzania dwiku w komputerze, rozwa uycie bezpatnego i wieloplatformowego programu Audacity (Windows, Mac, Linux). Suy on do wycinania, kopiowania, sklejania i mieszania ze sob dwikw. Za jego pomoc zmienisz prdko lub wysoko dwiku swojego nagrania. Jeli posiadasz komputer lub iPada, moesz korzysta z programu GarageBand, dajcego ogromne moliwoci kreatywnej pracy z dwikiem: od gry na wirtualnych instrumentach, poprzez miksowanie, a do publikowania. Gotowy plik dwikowy moesz opublikowa w iTunes, na swojej stronie, blogu projektowym lub odtwarza na lekcji przy uyciu komputera z gonikami, tabletu, smartfonu, odtwarzacza itp.

Monta plikw dwikowych, dziki funkcjom dostpnym w wymienionych programach,

nie naley do najtrudniejszych zada. Wystarczy troch poeksperymentowa z dwikiem -

podstawowe czynnoci, takie jak przycicie wywiadu, oczyszczenie go z duyzn i szumw,

wstawienie dwikowego pocztku i zakoczenia to gra kilka godzin zabawy.

Poniewa szczegowy tutorial dotyczcy publikowania podcastw w sieci przekracza ramy

tego przewodnika, zawsze mona w prosty sposb unikn trudnoci z tym zwizanych,

zamieniajc swoje nagranie w wideodwik (zob. podrozdzia 4.2.).

19

Rys. 3.2. GarageBand - program bdcy czci pakietu iLife firmy Apple, dostpny jest zarwno na komputery stacjonarne, jak i urzdzenia

mobilne z systemem iOS.

Jeli chcia(a)by poczy dwik z obrazem, ciekaw form prezentacji moe okaza si fotocast. Zdobywa on powoli coraz wiksz popularno, take w edukacji. Twoje zadanie bdzie polegao na poczeniu zdj w jedn cao i dopasowanie do nich cieki audio. Suy do tego darmowa bezpatna aplikacja,[14] do ktrej uzyskujesz dostp po zalogowaniu si na stronie Fotocasty.pl. Tworzenie fotocastw wie si z koniecznoci stworzenia wstpnego scenariusza, w ktrym nakrelisz, ile i jakich zdj chcesz zrobi oraz kto/co zostanie przez ciebie nagrany/e i w jaki sposb poczysz potem obraz z dwikiem. Po zgromadzeniu materiaw i opracowaniu ich, ustawiasz na osi czasu fotografie i komponujesz je z nagraniem. Efekty mog by naprawd ciekawe.[15]

Innym, ale znacznie prostszym narzdziem czcym obraz z dwikiem jest Fotobabble, czyli gadajce obrazki. Jest to prosta aplikacja umoliwiajca dodanie do dowolnego zdjcia komentarza gosowego. Po zaoeniu konta przesyamy zdjcie, dodajemy tytu i opis, a nastpnie nagrywamy sowny komentarz. Czy wyobraacie sobie prac domow zadawan z wykorzystaniem takiego programu? Czy tego typu wiczenie nie sprawia duo wicej frajdy ni standardowe w zeszycie przedmiotowym? Niektrzy nauczyciele ju uywaj tego narzdzia w polskich szkoach, na przykad na lekcjach jzykw obcych - sprbuj namwi i swojego nauczyciela.[16]

20

Rozdzia 4. Filmy, filmiki i wideodwiki

Do YouTube w cigu jednej minuty trafia okoo 48 godzin nagra wideo. Problem w tym, e atwo nagrywania filmikw w aden sposb nie przekada si na atwo nagrywania dobrych filmikw! Wiemy, wiemy, nie kady musi dosta za swoj twrczo Oscara. Jednak o kilku rzeczach podczas filmowania warto wiedzie. Co wicej, warto troch z tej wiedzy zastosowa.

Zdjcie: sxc.hu

W TYM ROZDZIALE:

Filmik wideo nagrywany kamer cyfrow, aparatem cyfrowym z moliwoci filmowania czy te najzwyklejsz komrk sta si dzi jedn z najczciej stosowanych metod notowania czy dokumentowania wydarze. atwo jest nakrci filmik (potrafi to przecie kade urzdzenie mobilne), rwnie atwo si nagranym filmikiem podzieli z innymi, choby poprzez wrzucenie go do YouTube lub do Facebooka, gdzie moe by dostpny dla wszystkich. Wykorzystanie metody filmowej na zajciach przedmiotowych moe przynie wiele korzystnych rezultatw edukacyjnych.

Musisz sobie uwiadomi, e z reguy nie bdziesz krci filmu penometraowego. 30 sekund do dwch minut to optymalny czas trwania filmu; dusze filmy oglda si raczej w komputerze stacjonarnym.

21

4.1. Nagrywanie wideo dla maych ekranw

Kade medium ma swoje specjalistyczne moliwoci i wymagania.

Na wielkim ekranie kinowym dobrze komponuj si szerokie sceny, dalekie plany, liczne grupy ludzi itp. Szczegy s dobrze widoczne, a dziki jasnym ekranom w ciemnej sali projekcyjnej moemy oglda mroczne scenerie czy akcje dziejce si w nocy.

Dla telewizji dobrze nadaj si filmy nieco krtsze, ale przede wszystkim niezawierajce tylu szczegw, sceny filmowane z mniejszej odlegoci, obejmujce najwyej kilka osb jednoczenie.

Ekran komputera, na ktrym wywietlany jest filmik z YouTube (na razie jeszcze najczciej w niskiej rozdzielczoci), domaga si jeszcze mniejszej liczby szczegw. Osoby filmowane powinny pojawia si tylko w bardzo niewielkich grupach lub pojedynczo. Dobry standard trwania filmiku to pojedyncze minuty.

Odtwarzanie filmikw z YouTube (Vimeo, Metacafe i podobnych serwisw) na ekranie urzdzenia mobilnego rzdzi si prawami podobnymi, jak odtwarzanie ich na ekranie laptopa lub stacjonarnego komputera w okienku (czyli nie na penym ekranie). W nastpnych dwch podrozdziaach zebralimy podpowiedzi, jak przygotowywa takie filmiki dla maego ekranu. Ponisze wskazwki odnosz si nie tylko do mobilnych produkcji filmowych o zaciciu artystycznym, ale take (a moe i przede wszystkim) do reportau i filmu edukacyjnego.

Rys. 4.1. Smartfon dysponuje ekranem o bardzo niewielkiej rozdzielczoci i wymiarach, zwykle take o ograniczonym kcie obserwacji.

Najczciej film ogldamy z odlegoci znacznie mniejszej od wycignitej rki i jednoosobowo.

22

4.1.1. Podstawy mobilnego filmu

Operuj symbolem, detalem, najbardziej charakterystyczn cech obiektu. Jeeli ju musisz pokaza pejza lub przestrze - poka je w ruchu:

panoram lub filmowaniem w ruchu. Film musi by jasny i kontrastowy.[17] Masz mao czasu. 30 sekund to optymalny czas trwania filmu; staraj si koniecznie

nie przekracza dwch minut; trzy minuty to granica dugiego metrau - dusze filmy oglda si ju tylko w komputerze stacjonarnym.

4.1.2. Gdy ju znasz i stosujesz podstawy

Jeeli chcesz zwrci uwag na fragment obrazu - zrb byskawiczny najazd lub krtk przebitk na detal.

Stosuj krtkie ujcia, powtarzaj sceny syntetyczne i przed, i po prezentacji szczegw.

Moesz spokojnie czy sekwencje wideo z nieruchomymi ilustracjami lub opisami tekstowymi, tutaj takie kolae uchodz; statyczne ilustracje bd lepiej pasoway do filmu, jeeli dodasz do nich ruch (efekty przej).

Nie dziel ekranu na okna (np. na tekst i wideo lub ilustracje), nie ma na to miejsca;

zamiast tego albo umieszczaj opisy wprost na obrazie ruchomym lub zatrzymanym

(zajm du jego cz), albo przerwij film na czas trwania opisu.

4.1.3. Dalej w kierunku mistrzostwa: pewna rka

Mobilne urzdzenia rejestrujce oraz wszystkie amatorskie aparaty fotograficzne i kamery maj wspln wad: ich mae rozmiary i masa utrudniaj filmowanie bez drga, skokw i porusze. S na to sposoby. Poniej gar rad (wikszo z nich odnosi si take do fotografowania w zych warunkach owietleniowych). Wykorzystaj tyle z nich, ile tylko si da w konkretnej sytuacji:

sta pewnie na obu nogach, raczej szeroko; trzymaj aparat dwiema rkami; jeeli to moliwe, przycinij okcie do bokw tuowia; przy filmowaniu panoramy (obracaniu si kamerki) nie dreptaj, stj; powoli obracaj

cay tuw razem z aparatem; jeeli masz zoom, uywaj go tylko w ostatecznoci i tylko

przy bardzo dobrym owietleniu.

Jeeli ju masz filmik i chcesz poprawi pynno, stabilno, pozby si skokw i drenia rk, jest jeszcze jedna moliwo. Moesz filmik przetworzy przy uyciu bardzo profesjonalnego narzdzia... dostpnego zawsze, wszdzie i bezpatnego. Opis znajdziesz w podrozdziale 4.4.2 dotyczcym edytora YouTube.

23

4.2. Wideodwiki

Filmiki wideo czsto atwiej dzi nagra i opublikowa ni zapisy dwikowe. Wiele urzdze pozwala na zapis wideo z dwikiem, ale nie potrafi zapisywa samego dwiku (jak np. tradycyjne aparaty fotograficzne). Wiele urzdze nagrywa wprawdzie dwik, ale stosuje przy zapisie mao wygodne formaty zapisu, ktre potem trudno wykorzysta gdziekolwiek poza urzdzeniem, na ktrym dokonano nagrania. Jeeli ju nawet dysponujemy zapisem dwikowym w uytecznym formacie, to nie jest atwo bez specjalnej wiedzy opublikowa plik dwikowy na stronie WWW w sposb przyjazny dla odwiedzajcych stron (tj. tak, aby w przegldarce WWW i bez adnego dodatkowego oprogramowania mona byo go posucha np. po naciniciu wizualnego przycisku).

Moe si okaza, e atwiej i wygodniej mona nagra i opublikowa[18] filmik z dwikiem zamiast samego dwiku. Poniej przedstawiamy kilka rad dotyczcych zapisu wideodwikw:

Jako zapisywanego z obrazem dwiku w wielu urzdzeniach nie moe by zmieniana swobodnie i zmienia si w zalenoci od ustawie rozdzielczoci obrazu. Dlatego, mimo e nie zaley ci na obrazie, nie ustawiaj rozdzielczoci niszych ni rzdu 320 x 200 pikseli. Inaczej dwik moe by niskiej jakoci lub wrcz niezrozumiay. Zrb kilka prb: nagraj kilka uj z dwikiem, przenie je do komputera i odsuchaj. Wybierz najnisz rozdzielczo, przy ktrej dwik jest dobry.[19]

Osoby nagrywajce dwik urzdzeniami z wbudowanym mikrofonem czsto niewiadomie kieruj mikrofon w zym kierunku albo nawet zasaniaj go doni. Pamitaj, e mikrofon w komrkach i smartfonach zwykle jest usytuowany na samym dole obudowy. Sprawd, gdzie jest otwr mikrofonu i staraj si go podczas nagrania ustawi tak, aby widzia rdo dwiku. Jeeli obraz towarzyszcy dwikowi w sposb naturalny jest niepotrzebny lub niepodany (np. mwica lub piewajca osoba nie ma ochoty na publikacj swojego wizerunku lub nagrywasz dwik w nieposprztanym pokoju) - take mamy kilka rad.

Moesz skierowa obiektyw na neutralny obiekt (lepiej np. na adny kwiatek ni na podog, chyba e jest to Wyjtkowo Pikna Podoga), ale, przypominamy, upewnij si, e wtedy nie odwracasz mikrofonu od rda dwiku.

Rozwa moliwo przygotowania planszy z opisem nagrania (autor, bohaterowie, tytu, tre, data itp.). Sowa plansza uyto nieco na wyrost, wystarczy kartka A5 lub A4 (znw: by zanadto nie przysaniaa bezporedniej drogi dwiku). Pisz lub drukuj duymi, grubymi literami o zdecydowanym kolorze. Zrb najpierw kontrolne nagranie i upewnij si, e z odlegoci, w ktrej kartka wypenia cay ekran, litery s wystarczajco due, a obraz ostry.

W ostatecznoci moesz cakowicie przysoni obiektyw tak, aby otrzyma czarne pole obrazu. Na takim tle bdzie mona potem atwo naoy czytelne napisy nawet ju po umieszczeniu filmiku w internecie (szczegy w podrozdziale 4.4.3).

24

4.3. Publikowanie

Zachcamy do publikowania filmikw wideo (oraz wideoslajdowisk, wideoprezentacji i wideodwikw) w utworzonym w tym celu kanale YouTube. Wiemy, to nic oryginalnego, YouTube jest najwiksz na wiecie skadnic materiaw wideo. Najwaniejsze, e bezpatnie udostpnia wiele bardzo ciekawych i przydatnych mechanizmw.

Kana YouTube tworzy si w oparciu o konto Google. Niestety, w odrnieniu od bodaj wszystkich pozostaych usug Google, kana YouTube nie pozwala na dodawania wspautorw lub zmian waciciela. Od pocztku do koca istnienia kanau waciciel wszystkich przesanych tam filmikw jest jeden: ten, ktry utworzy kana. Podczas tworzenia kanau bdziesz mia(a) moliwo jednorazowego wybrania jego adresu, potem go ju nie zmienisz. Dlatego postaraj si znale nazw ciekaw i odpowiedni dla przewidywanych treci.[20] Filmiki przechowywane w kanale YouTube mog by:

publicznie dostpne (dla kadego uytkownika internetu, bez logowania si); dostpne dla posiadajcych link (w kanale nie bdzie ich wida, nie bdzie si dao

ich wyszuka, jednak uwaaj, taki filmik zlinkowany np. na stronie WWW bdzie publicznie dostpny);

prywatne (zobaczy je dopiero po zalogowaniu si tylko waciciel filmiku lub uytkownik konta, ktremu waciciel nada uprawnienia).

Rys. 4.2. Przykad tematycznego kanau filmowego portalu Edunews.pl w YouTube - Nowoczesna Edukacja (user: terazedukacja,

rdo: youtube.com.

25

Warto w tym miejscu rwnie wspomnie o innym narzdziu Google, czyli Currents. Aplikacja mobilna zainstalowana na urzdzeniach z systemami Android lub iOS pozwoli przeglda, czyta i udostpnia twoje ulubione czasopisma i blogi w wygodnej formie graficznej. Jeli prowadzisz swj kana w YouTube i/lub swojego bloga, zyskasz dodatkowe narzdzie do promocji kanau i poszerzania liczby odwiedzajcych.

Rys.4.3. Przykad tego samego tematycznego kanau filmowego portalu Edunews.pl w YouTube - Nowoczesna Edukacja

(user: terazedukacja), ale wywietlonego na tablecie w formie serwisu filmowego Google Currents.

4.4. Przetwarzanie wideo

Jeeli chcesz nagrane przez siebie wideo podda przed oficjalnym uyciem lub opublikowaniem obrbce, masz do dyspozycji wiele dostpnych na rynku programw do przetwarzania i montau wideo o bardzo rnych zakresach moliwoci. Nie daoby si w niniejszym przewodniku wyczerpa caej bogatej problematyki z tym zwizanej. W zamian proponujemy par specyficznych rozwiza. Jedno z nich jest dostpne dla wszystkich uytkownikw komputerw firmy Apple. Inne zadowoli wszystkich uytkownikw dowolnych komputerw z dowolnymi systemami operacyjnymi, posiadajcych dostp do internetu.

26

4.4.1. Przetwarzanie offline w urzdzeniach mobilnych firmy Apple

Komputery Mac s fabrycznie wyposaone w pakiet multimedialnych aplikacji cyfrowych iLife do tworzenia filmw, muzyki, podcastw, zdj, stron WWW i blogw, ktry stanowi zintegrowane rodowisko pracy i twrczoci dla kadego uytkownika. Skada si on z trzech programw: iPhoto - do katalogowania oraz edycji zdj; GarageBand - do komponowania i nagrywania muzyki oraz podcastw; iMovie - do obrbki filmw.

Program iMovie mona take obsugiwa z poziomu swojego smartfona lub tabletu[21] - po zakupieniu odpowiedniej aplikacji w iTunes. Posiada on spore moliwoci przechowywania i przetwarzania filmw wideo:

suy gromadzeniu i porzdkowaniu nagra, tak aby atwo je byo oglda, przeglda i odszukiwa dziki sowom kluczowym;

daje moliwoci montowania filmw i edytowania ich na wiele sposobw: pozwala korygowa jasno, kontrast i nasycenie kolorw, redukowa drgania, przyspiesza lub zwalnia obraz, dodawa napisy i przejcia;

umoliwia dodawanie oprawy muzycznej, ma funkcj usuwania szumw, dziki specjalnym filtrom moemy nada gosowi lektora w filmie dowolne brzmienie - na przykad profesjonalnego spikera;

stwarza moliwo dodawania zwiastunw filmowych w kilku rnych konwencjach - od kina akcji po filmy dokumentalne;

kad relacj z wycieczki czy podry mona wzbogaci o animowan map - 3D lub pask;

umoliwia publikowanie filmw na rne sposoby i w rnych miejscach: mona eksportowa filmy do iTunes i oglda je na urzdzeniach iPhone, iPad lub iPod albo udostpnia w je w serwisach np. Facebook i YouTube.

Rys. 4.4. iMovie - program do obrbki filmw bdcy czci pakietu iLife firmy Apple dostpny jest zarwno na komputery

stacjonarne, jak i urzdzenia mobilne z systemem iOS.

27

4.4.2. Przetwarzanie offline w urzdzeniach mobilnych z systemem Android

Na telefony i tablety z systemem Android rwnie znajdziemy wietne aplikacje, ktre pozwol przetwarza filmy wideo bezporednio w urzdzeniu. Wymienimy tu dwa z nich. Aplikacja Magisto to ciekawy pomys wykorzystania sztucznej inteligencji, czyli zmuszenia programu komputerowego do samodzielnego przycinania

i montau filmu zoonego z rnych uj. Program sam analizuje, ktre fragmenty s wane dla nagrywajcego i z rnych uj przygotowuje propozycj filmiku o danej dugoci. Oczywicie program zadba rwnie o detale - w sumie wic jest to prosty i elegancki sposb tworzenia filmikw, zwaszcza dla tych, ktrzy s zabiegani i nie maj czasu na samodzielne skadanie filmu. Dzieo finalne mona szybko udostpni na kilku kanaach spoecznociowych.

Druga z aplikacji AndroVid Trymer Wideo to ju typowy program do samodzielnego obrabiania zdj, ale posiadajcy wiele uytecznych funkcji. W atwy sposb na ekranie nawet telefonu mona skraca film, dzieli go na odcinki, czy rne fragmenty, aby wyprodukowa nowy filmik, dodawa rne efekty (np. wygaszenia, lustra, negatywu itp.). Posiada rwnie funkcj konwersji dwiku z filmu wideo do pliku .mp3, co przyda si moe w tworzeniu podkastw.

4.4.3. Przetwarzanie online: edytor YouTube

Edycja materiaw wideo to niekoniecznie przedsiwzicie wymagajce profesjonalnego i drogiego oprogramowania oraz bardzo wydajnego komputera. Do wikszoci zastosowa wystarczy bezpatny edytor online YouTube. Jest dostosowany do uywania za pomoc komputera stacjonarnego lub laptopa[22], ale w przeciwiestwie do tradycyjnych edytorw ma bardzo niskie wymagania techniczne, gdy przetwarzanie odbywa si na serwerach Google. Dlatego dziaa poprawnie w kadym sabszym sprzcie, starszych komputerach stacjonarnych, netbookach itp. Z jego pomoc mona przetwarza tylko filmiki wczeniej przesane do kanau YouTube, wic oczywicie musisz zaoy sobie tam konto (zob. podrozdzia 4.3.).

Aby skorzysta z edytora wideo YouTube:

wylij filmik (filmiki) do swojego kanau YouTube; kiedy filmik bdzie ju dostpny (przetwarzanie moe potrwa jaki czas

po przesaniu), wejd do edytora online; powinny tam by widoczne wszystkie przesane do twojego kanau

i gotowe do ogldania (przetworzone) filmiki oraz o czasu (taka, jak w kadym edytorze wideo);

po wybraniu filmiku i przeniesieniu go na o czasu moesz: o przycina filmik, o zmienia kontrast i jasno, o stabilizowa obraz (usuwa drgania rki i wstrzsy kamerki);

po przeniesieniu na o czasu wikszej liczby filmikw moesz: o czy je w jeden (montowa), o dodawa efekty przej.

Funkcja stabilizowania obrazu jest rzadko spotykana w programach do edycji wideo,

ale bardzo przydatna. Usuwa drgania, wstrzsy i skoki, np. nieumiejtne, skokowe podanie

28

kamerk za obiektem czyni bardziej pynnym. Dziki temu filmik nie tylko wyglda bardziej profesjonalnie, ale jest take czytelniejszy (dziki stabilnemu obrazowi).

Rys. 4.5. Edytor YouTube. Z jego pomoc moesz przetwarza tylko filmiki wczeniej przesane do twojego kanau.

Aby dobrze wykorzysta funkcj stabilizacji obrazu, pamitaj o dwch radach:

Stabilizacja obrazu odbywa si kosztem okrojenia jego brzegw. Im wiksze wstrzsy oraz im wyszy stopie stabilizacji, tym szersze marginesy obrazu wideo zostan obcite. Pamitaj o tym podczas filmowania: filmuj sceny z pewnym zapasem (z nieco wikszej odlegoci), by potem nie obci wanych elementw sceny (gowy?).

Przed stabilizacj nie nakadaj na filmik adnych napisw, list dialogowych, objanie, elementw graficznych itp. W przeciwnym wypadku po wystabilizowaniu obrazu to one zaczn skaka po jego powierzchni.

Na koniec jeszcze co dla tych, ktrzy si spiesz i nie maj czasu na samodzielne edytowanie filmu. W YouTube znajdziecie kilka wietnych programw do tworzenia filmw, m. in. wspomniane wczeniej Magisto. Sami sprawdcie, jakie s moliwoci na http://www.youtube.com/create.

4.4.4. Napisy, odnoniki i listy dialogowe online

Jeeli zdecydowaa(e) si na umieszczanie filmikw w YouTube, wiedz, e mona tam atwo tworzy, docza i synchronizowa z treci filmu wiele dodatkowych informacji oraz elementw interaktywnych o ogromnych moliwociach edukacyjnych. S to m. in.:

listy dialogowe w wielu jzykach (pod oknem filmu); automatyczne tumaczenia na kilkadziesit jzykw; napisy, dymki i odnoniki o rnych ksztatach i kolorach (na wybranych obszarach

powierzchni okna filmu).

Dostp do nich uzyskasz, wchodzc do trybu edycji konkretnego, wczeniej przesanego filmiku (i klikajc w zakadki Adnotacje oraz Podpisy i napisy).

29

Rozdzia 5. Projekty: wicej ni w tradycyjnej szkole

W polskiej szkole i uczelni popularno projektw szybko ronie, jednak nader czsto nazwa projekt jest uywana na wyrost lub zgoa bdnie - na przykad w odniesieniu do rnego rodzaju zada do wykonania przez uczniw poza szko. Prawdziwe projekty edukacyjne stanowi prawdziwe wyzwanie, ale pozwalaj zdoby wiele przydatnych (zwaszcza po szkole, "yciowych") umiejtnoci.


W TYM ROZDZIALE:

O tym, e projekt jest od zwykego szkolnego zadania zazwyczaj obszerniejszy. Wymaga wsppracy w grupie, komunikacji, czsto negocjacji, uruchomienia logistyki, przewiduje te duy zakres twojej samodzielnoci, moliwoci podejmowania decyzji, a take odpowiedzialnoci za cao przedsiwzicia. Midzy innymi dlatego powinien dotyczy rozwizywania problemw, dla ktrych nie ma opisu krok po kroku, jedynego dobrego rozwizania, z gry dokadnie znanego wyniku lub efektw.

Projekty powinny przynosi wiele satysfakcji, wanych umiejtnoci i ciekawych dowiadcze. Ich efekty mog take by praktycznie przydatne dla organizatorw projektu. Musz oni tylko... traktowa je powanie. A zatem piszemy rwnie o tym, e projekty s wyzwaniem, a nie tylko jak kolejn okazj do zdobycia szkolnej oceny.

30

5.1. Projekt a zadanie

Projekt jest od zwykego zadania zwykle obszerniejszy. Przewiduje te duy zakres twojej samodzielnoci, moliwoci podejmowania decyzji, a take odpowiedzialnoci za cao przedsiwzicia. Midzy innymi dlatego, e powinien dotyczy rozwizywania problemw, dla ktrych nie ma opisu krok po kroku, jedynego dobrego rozwizania, z gry dokadnie znanego wyniku lub efektw.

Czsto pracuje si nad nim w grupie, zwykle mile widziane jest nawet zapraszanie do udziau w projektach zewntrznych ekspertw i uczestnikw, nawet spoza szkoy. Nauczyciel jest tu raczej organizatorem ni zleceniodawc.

Chocia projekty bywaj znacznie bardziej pracochonne ni tradycyjne zadania domowe, mog ci przynie wiele satysfakcji, wanych umiejtnoci i ciekawych dowiadcze. Ich efekty mog take by praktycznie przydatne dla ciebie i dla innych. Musisz tylko... potraktowa je powanie. Jako wyzwanie dla siebie, a nie tylko jako zadanie do wykonania na stopie szkolny.

I jeszcze jedno, o czym musisz wiedzie. Powinno zalee ci na udziale w jak najwikszej liczbie projektw. Bo projekty to praktyczna nauka przedsibiorczoci, w szerokim znaczeniu. Dziki nim uczysz si dziaa, ksztacisz i pogbiasz umiejtnoci, ktrych nie ma w podrcznikach i rutynowych czynnociach szkolnych. Od tego, w jaki sposb bdziesz planowa, komunikowa si, wsppracowa w grupie, czasem negocjowa itp. zalee bdzie potem to, jakie bd twoje kompetencje na rynku pracy.

5.2. Nieco wicej o projektach

Projekty edukacyjne s dzi uwaane za jedn z najlepszych metod nauczania. W Polsce s stosowane tylko przez niektrych nauczycieli, ale w wielu krajach stanowi ju najpowszechniejsz metod edukacyjn od pierwszej klasy a do koca uniwersytetu. U nas take szybko ronie ich popularno. Od niedawna udzia w co najmniej jednym projekcie edukacyjnym zosta uznany za obowizek kadego gimnazjalisty i fakt ten odnotowuje si na wiadectwie koczcym nauk w gimnazjum. Wane, eby wiedzia(a), e projekty nie zostay wymylone dla uczniw. W nowoczesnym wiecie wiele (wikszo?) dynamicznie dziaajcych i nowoczesnych firm dziaa wanie w oparciu o model grup projektowych. W Polsce projekty jako profesjonalne przedsiwzicia take s stosowane w licznych firmach, zwaszcza dziaajcych w branach Hi-Tech, jednak sowo projekt stao si bardzo popularne od czasu wejcia Polski do Unii Europejskiej. Wikszo funduszy unijnych przeznaczonych na rozwj rnych gazi gospodarki oraz na edukacj przeznacza si wanie na realizacj przedsiwzi projektowych (inaczej programw). Projekt edukacyjny jest tylko dostosowaniem do szkolnych warunkw tej nowoczesnej metody wsppracy ludzi.

Pracujc metod projektu uczysz si zatem nie tylko tego, co stanowi jego podstawow tematyk (np. zwizan z przedmiotem nauczania). Tak, jak ju wspomnielimy,

31

zdobywasz praktyczne umiejtnoci i dowiadczenie niezbdne w caym wspczesnym wiecie: planowania, zarzdzania sob, wsppracy w grupie, poszukiwania i przetwarzania informacji, komunikowania si, dzielenia zada, odpowiedzialnoci, umiejtnoci tworzenia czego nowego - wiedzy lub wytworw materialnych, wreszcie: rnych metod oceniania efektw i postpw u siebie i innych.

Rys. 5.1. Projekty ciesz si coraz wiksz popularnoci u uczniw - zobacz film nakrcony w 2011 r. podczas Festiwalu Projektw Szkoy

z Klas 2.0 w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie: http://youtu.be/WjdoxjPy2GE

Projekty edukacyjne s przedsiwziciami samodzielnymi lub grupowymi, w ktrych masz znacznie wiksz ni w tradycyjnym nauczaniu swobod podejmowania decyzji, ale te to ty bierzesz odpowiedzialno za siebie, swoje wyniki, a take wsppracujcych z tob w grupie uczniw.

5.3. Etapy projektu

Projekt jest przedsiwziciem wieloetapowym. Najprostszy schemat przebiegu krtkoterminowego projektu, to:

wybr problemu lub/i tematu; okrelenie celw i zaplanowanie etapw projektu, podzia zada; dziaanie (zbieranie informacji, opracowywanie jej, czsto take praca wytwrcza,

dopilnowywanie zada i terminw, podejmowanie decyzji zalenych od pojawiajcych si problemw);

prezentacja i ocena (czsto publiczna).

32

W wikszych projektach dziaanie dzieli si take na etapy tak, by w kluczowych momentach mc podsumowa dotychczasowe wyniki, osignicia, postpy prac, problemy.

W tym celu w projektach wyznacza si pewne punkty do osignicia, tzw. kamienie milowe (ang. milestones), kiedy dzieje si co szczeglne wanego lub decydujcego dla dalszych losw projektu. Jeeli to projekt indywidualny, przedyskutuj wtedy z nauczycielem prowadzcym wszystkie problemy i kopoty. Zademonstruj mu prbki tego, co robisz: i najlepsze, i te najbardziej kopotliwe. Czstym bdem uczniw jest ukrywanie przed nauczycielem problemw, rzeczy niezrobionych, niezrozumiaych, bo jeszcze cao nie jest gotowa. Rozumiemy, e na klaswce lub podczas ustnej odpowiedzi w klasie chcesz si zaprezentowa tylko z dobrej strony i ukry bdy, ale w projektach jest inaczej. Pokonywanie kamieni milowych wymaga analizy bdw i niepowodze wanie po to, by jak najatwiej je pokona.

Projekt to jedna z tych metod, w ktrej najlepiej uczy si na bdach, wyciga z nich wnioski i poprawia skuteczno wasnych dziaa. Zauwa, e np. producent samochodw najpierw poddaje wyczerpujcym prbom prototypy i stara si wyszuka wszystkie ich saboci, zanim zacznie masow produkcj.

Rys. 5.2. Cennym rdem informacji na temat projektw edukacyjnych jest strona internetowa Centrum Edukacji Obywatelskie.

W czci dotyczcej gimnazjalnego projektu edukacyjnego mona znale wiele podpowiedzi i inspiracji, a take baz projektw

zorganizowanych przez uczniw - zob. www.ceo.org.pl/pl/projekt.

33

5.4. Nowe technologie w projektach

Na kadym z wymienionych w poprzednim podrozdziale etapw przedsiwzicia projektowego nowoczesne technologie mog przynie wielkie korzyci nawet, gdyby sam projekt zupenie nie by zwizany z technologiami (i dotyczy np. komunikacji za pomoc gobi pocztowych i sygnaw dymnych).

To cakiem jak w yciu. Jednak by moe bdziesz musia(a) cierpliwie przekonywa nauczyciela, e tak jest rwnie w szkolnych projektach. Warto prbowa. Poniej wymieniono niektre rekomendacje (i antyrekomendacje) dotyczce moliwoci cyfrowego wspomagania poszczeglnych etapw i aspektw projektu.

Wyszukiwanie i selekcjonowanie informacji:

zalecane nie zalecane

Staraj si ocenia wiarygodno rda najpierw na podstawie jego ogldu (uwzgldnij take adres domenowy URL, informacje o wacicielu/autorze, profesjonalizm formy i treci, oceny spoecznoci internetu). Porwnuj i weryfikuj informacje. Znakomitym

narzdziem sieciowym jest WolframAlpha. Nie jest to

wyszukiwarka (chocia na pierwszy rzut oka wyglda podobnie), ale potne rdo wiedzy oraz zestaw narzdzi obliczeniowych do wspomagania edukacji

i nauki. Prbuj weryfikowa dane z sieci za pomoc rde pozainternetowych (np. bibliograficznych, osobowych, take za pomoc wasnych dowiadcze, wypraw i eksperymentw). To pozwoli ci naby dowiadczenia, w jakich sprawach lepiej siga do internetu, a w jakich gdzie indziej.

Pamitaj, e wyszukiwarka (np. Google lub Bing) nie jest rdem informacji, to tylko narzdzie do wyszukiwania rde. Nie poprzestawaj na jednym rdle informacji. Pamitaj, e polska wersja Wikipedii bywa niepena lub mao rzetelna, czasem warto skonfrontowa informacje z innymi wersjami jzykowymi. Staraj si nie ogranicza do samych tylko rde internetowych.

34

Komunikacja w zespole projektowym, komunikacja z nauczycielem i liderem

prowadzcym projekt:


Blogowy serwis projektu publiczny lub

grupowy, z wczonym komentowaniem i subskrypcj (np. Wordpress lub Blogger). Rwnie dokumenty online udostpnione wszystkim czonkom zespou, np. Google Docs, z moliwoci czatowania.

Unikaj naduywania e-maila w komunikacji wieloosobowej.

Komunikacja e-mailem utrudnia

synchronizacj danych i aktualizacj informacji, dlatego te bywa uwaana przez uczniw za anachroniczn.

Przesyanie lub przechowywanie plikw z danymi:


Polecamy dla grafiki - galerie online

(np. Google Picasa Web Albums); dla

wideo - serwisy online

(np. YouTube, Vimeo); dla podcastw - serwisy online (np. iTunes); dla

prezentacji - serwisy online

(np. Slideshare, Slideboom, Prezi); dla

plikw dokumentw (DOC, PPT, XLS, PDF itp.) - dokumenty online (np. Google

Docs); dla niestandardowych danych e-

dyski -DropBox, Google Docs, iCloud.

Unikaj nonikw tradycyjnych takich jak pendrive, pyta CD/DVD - wysoka zawodno, podatno na wirusy, trudne dzielenie si danymi, kopiowanie, aktualizacja.

35

Zbieranie informacji i opinii od wikszych grup osb:


Formularze Google (dane s zbierane formularzem WWW i gromadzone w

arkuszu kalkulacyjnym online) lub

poprzez bezpatne i patne serwisy ankiet internetowych (duy wybr w sieci), najlepiej takie, ktre pozwalaj na nieograniczone w czasie przetrzymywanie

danych, jak rwnie ich przetwarzanie.

Nie wszystkie dane da si zebra za pomoc elektronicznych ankiet, gdy zazwyczaj trafiaj one tylko do ograniczonej liczby osb (biegych internetowo). Ale i tak z reguy jest to skuteczniejszy sposb ni w przypadku ankiet wysyanych i zbieranych drog pocztow.

Biece zarzdzanie projektem - daty, terminy, podzia zada, obwieszczenia:


Kalendarze Google (maj ogromne moliwoci wsppracy grupowej, powiadamiania, synchronizowania z

urzdzeniami mobilnymi itd.). Zadbaj, aby wszyscy mieli zawsze dostp do aktualnego harmonogramu. Pomog automatyczne powiadomienia SMS i e-

mail, ale nie zaszkodzi te wydruk! Podobne funkcjonalnoci zapewnia iCal w komputerach Mac i na urzdzeniach mobilnych. Mona rwnie wykorzysta Doodle.com (dogrywanie terminw, umawianie si w wikszych grupach).

Unikaj narzdzi offline do zarzdzania projektami takich jak GanttProject czy MS

Project (s nieco anachroniczne i wyjtkowo uciliwe dla wikszoci czonkw zespou). Z drugiej strony nie ograniczaj si do przechowywania informacji wycznie online - nie kady bez przerwy siedzi w internecie.

36

Planowanie, opracowywanie informacji, wsplne przygotowywanie dokumentw rnego rodzaju:


Wyprbuj dokumenty online (np. Google Docs). Jeeli jeste twrc dokumentu wyjciowego dla grupy i napisae/a go w edytorze (np. Word), udostpnij go poprzez dokumenty online wszystkim

czonkom grupy. Moesz rwnie okreli uprawnienia - kto moe tylko czyta, a kto rwnie modyfikowa tekst wyjciowy.

Nie poprzestawaj na przygotowywaniu

dokumentw papierowych lub ich elektronicznych odpowiednikw w edytorze tekstu.

Dokumentowanie projektu i jego przebiegu:


Zdjcia, nagrania dwikowe i filmiki - zupenie wystarcz rejestracje za pomoc urzdze mobilnych. Dokumenty online (np. Google Docs), serwisy blogowe i

strony internetowe (moliwo osadzenia rnego typu dokumentw).

Nie poprzestawaj na tworzeniu

tekstowego sprawozdania z realizacji

projektu po zakoczeniu. yjemy w kulturze audio-wizualnej i

najczciej potrzebujemy obrazw, aby zrozumie i zapamita.

37

Wywiady i rozmowy:

zalecane nie zalecane Najlepiej filmowa wideo (w przypadku braku zgody na publikacj wizerunku osoby filmowanej - mona np. rejestrowa na wideo rozmow, filmujc w tym czasie neutralny obiekt). Mona take tworzy podcasty w formacie .mp3 - do tego take wystarczy dyktafon w komrce.[23] Jeszcze inn moliwo daj tzw. fotocasty - robimy seri zdj i nagrywamy na dyktafon rozmowy, wywiady, a nastpnie czymy pokaz slajdw z nagraniem audio (zob. np.Fotobabble).

Zrezygnuj z publikowania filmikw, zdj, wypowiedzi osb, ktre nie udzieliy ci jednoznacznej zgody na publikacj wizerunku. Nie podpisuj nie

autoryzowanych wypowiedzi. Pamitaj, e w przypadku osb nieletnich - decyzja naley do ich rodzicw.

Serwis internetowy projektu:


Blogger lub Wordpress (prostota, atwo obsugi, wsppracy grupowej, komunikacji - komentarze i subskrypcje,

wietna wsppraca z urzdzeniami mobilnymi). Google

Sites czy Wikispaces - w wikszych projektach zwizanych z tworzeniem wikszej iloci treci (dobre wsparcie dla wsppracy grupowej, due moliwoci techniczne, sabsza wsppraca z urzdzeniami mobilnymi); serwisy oparte na systemie Joomla - zwaszcza przy najbardziej zoonych i dugofalowych dziaaniach.

Unikaj korzystania z serwisw odpatnych lub serwisw o ograniczonym czasie dziaania. Sprawdzaj zawsze warunki korzystania z oprogramowania przy

wersjach bezpatnych lub tzw. lite. Moe si okaza, e aplikacja w tej wersji oferuje tylko cz funkcjonalnoci.

38

Przygotowywanie prezentacji kocowej:


Wykorzystaj dokumenty i prezentacje

online (np. Google Docs). Filmiki wideo

lub slajdowiska w formacie wideo

wygenerowane z serii zdj/grafik (np. dla YouTube). Filmiki wideo

wygenerowane na podstawie prezentacji

Keynote lub Powerpoint. Mona je atwo uzupeni o ciek dwikow, atwo opublikowa i odtwarza na niemal kadym urzdzeniu mobilnym. Mona rwnie wykorzysta prezentacje nieszablonowe (np. Prezi).

Nie poprzestawaj

na tradycyjnych prezentacjach Power Point,

Impress lub Keynote. Rozwizania offline s skuteczne tylko podczas fizycznej prezentacji i nieco ju trc myszk. Pamitaj, e w internecie nikt nie czyta dugich tekstw i nikt nie wysiedzi nad dugim (czyli trwajcym powyej 3 minut!) filmikiem lub prezentacj. A totaln porak bdzie prezentacja zoona ze slajdw skadajcych si w caoci z tekstu i pisanych niewielk czcionk.

Ogoszenia, informacje, zaproszenia na prezentacje, wystawy itp.:


Wyprbuj serwisy spoecznociowe, np.Facebook, Twitter,Google+, Nk.pl (ten

ostatni np. do zapraszania starszych

absolwentw). Zawsze rwnie informacja na stronie internetowej szkoy.

Nie wystarczy zamieszczanie informacji

tylko na stronie projektu. Strony internetowe

mog przeglda wszyscy, ale stron projektu (lub blog) zwykle przegldaj czonkowie zespou projektowego i niewiele osb spoza projektu.

39

Rozdzia 6. ePortfolio: cyfrowy ty

Czy masz czasem wraenie, e oceny w szkolnym dzienniku nie mwi o tobie wszystkiego? To oczywiste. Chcc pozna aktora czy piosenkarza, take nie sigasz po dyplom ukoczonej przez niego uczelni, bo niewiele si z niego dowiesz. Wolisz obejrze jego stron www, posucha jego nagra, przeczyta w internecie wywiady i usysze, co sam ma do powiedzenia o sobie. Jednym sowem - sigasz do jego ePortfolio (nawet, jeeli nie zostao ono tak oficjalnie nazwane).


W TYM ROZDZIALE:

Warto dba o swj dobry wizerunek w sieci ju na etapie edukacji szkolnej. Jednym ze sposobw ksztatowania swojego wizerunku w sposb, ktry jednoczenie pomaga si uczy, rozwija swoje pasje i planowa wasn przyszo - jest edukacyjne ePortfolio. Dziki niemu mona opisywa swoje osignicia i dokumentowa je certyfikatami, a jednoczenie pokaza, co faktycznie umiesz, czego udaje ci si dokona w rnych dziedzinach.

40

6.1. Co to i po co to?

By moe jeste obecna(y) w sieci w jakiej formie. Czy masz stron WWW, blog, profil w Naszej Klasie, Facebooku, MySpace? Wrzucia(e) kiedy jakie swoje zdjcia do internetu? Nawet jeeli nie ty, moe twoi koledzy oznaczyli ci na swoich fotkach? Dzi trudno tego unikn. Znacznie lepiej stara si dba o swj dobry wizerunek w sieci. Jednym ze sposobw ksztatowania swojego wizerunku w sposb, ktry jednoczenie pomaga si uczy, rozwija swoje pasje i planowa wasn przyszo - jest edukacyjne ePortfolio. Jest to osobiste miejsce w sieci, w ktrym mona wprawdzie opisywa swoje osignicia i dokumentowa je certyfikatami, jednak mona te pokaza, co faktycznie umiesz, czego udaje ci si dokona w rnych dziedzinach - za pomoc filmikw, nagra, tekstw, rysunkw, programw swojego autorstwa itd.

Twoje ePortfolio moe by dostpne tylko dla ciebie i wybranych osb (kolegw, nauczycieli, doradcw, przyszych pracodawcw), a moe te by publicznie dostpne. Moe te by otwarte na komentarze, opinie i refleksje innych osb. Moesz je zachowywa dla siebie lub pozostawia widoczne w twoim ePortfolio.

Zobacz przykadowe ePortfolia:

E-portfolio aktora Krzysztofa Pieczyskiego (www.krzysztofpieczynski.pl).

41

E-portfolio zespou muzycznego Cochise (profil MySpace: www.myspace.com/cochiserock).

Przykadowe e-portfolio ucznia (weglinskipiotr.blogspot.com).

42

Przykadowe e-portfolio nauczycielki (https://sites.google.com/site/jadwigaprawdzik/).

6.2. ePortfolio i urzdzenia mobilne

Stworzenie i aktualizowanie ePortfolio wymaga od ciebie wykonywania szeregu czynnoci zwizanych z dokumentowaniem twoich dowiadcze i osigni. Czasem bd to skany dokumentw (wiadectwo, zawiadczenie, dyplom), a czasem zdjcia lub filmiki wykonywane w ronych miejscach (bardzo czsto poza szko) i rnych momentach. Wyliczmy najczciej spotykane:

dokumentowanie wytworw, utworw i dzie, sytuacji i zdarze, wystpie i innych aktywnoci;

skanowanie lub fotografowanie certyfikatw, dyplomw, wiadectw, zawiadcze i in.;

przechowywanie takich cyfrowych dokumentw (skanw, zdj, filmikw i in.); przegldanie ich, przetwarzanie, przygotowywanie do opublikowania; przesyanie ich do miejsca przechowywania w sieci (ePortfolio) i ew. publikowanie; oznaczanie i tagowanie;

opisywanie i komentowanie dokumentowanych aktywnoci, wytworw i artefaktw; przegldanie i porzdkowanie wasnych zbiorw oraz tworzonego

na ich podstawie ePortfolio.

Wikszo z tych czynnoci potrafisz z pewnoci wykona przy pomocy urzdze mobilnych (fotografowanie, nagrywanie audio i wideo). Pozostaje do rozwizania problem, gdzie w sieci moesz stworzy i prowadzi swoje ePortfolio (ktre, technicznie rzecz biorc, jest rodzajem wyspecjalizowanej strony WWW, ktr mona obsugiwa online, wygodnie i szybko modyfikowa, uaktualnia i dostosowywa do konkretnych potrzeb,

43

dodajc nowe lub ukrywajc niepotrzebne chwilowo elementy). Istniej profesjonalne serwisy ePortfolio, jednak najlepiej bdzie, jeeli wybierzesz sobie proste w obsudze, bezpatne miejsce w sieci oparte o oglnodostpne serwisy Web 2.0. Przy doborze pamitaj, aby unika serwisw:

o ograniczeniach czasowych uytkowania (ePortfolio przyda ci si na duej, by moe na wiele lat; nie powinno znikn nagle dlatego, e zapomniaa(e) si zalogowa do panelu sterowania przez ostatnie dwa miesice;

utrzymywanych z reklam (tanie kredyty albo animacja dziaania rodka czyszczcego zapewne nie jest wymarzonym elementem zdobniczym twoich osigni yciowych).

Wrd serwisw oglnego uytku pozwalajcych stworzy bardzo profesjonalnie wygldajce ePortfolio bez adnych kosztw, bez ogranicze czasowych i bez jakichkolwiek reklam - mona wymieni np. serwisy Blogger i Google Sites (Witryny Google).

Pierwszy z nich, Blogger, ma pewne ograniczenia techniczne: mona w nim przechowywa pliki graficzne i wideo, przesyajc je bezporednio do konkretnego postu, za porednictwem edytora i w celu osadzenia w treci. Nie da si natomiast przesa do Bloggera plikw innych typw (np. PDF). Ma za to szereg zalet: jest atwy w obsudze, pozwala na proste ksztatowanie atrakcyjnego wygldu serwisu, ma wbudowany bardzo przydatny w ePortfolio mechanizm tagowania, kad ze stron (postw) mona w dowolnym momencie atwo ukry zapisujc j jako robocz. Mona te ukry cay serwis (i udostpni go tylko wybranym osobom).

Drugi serwis, Google Sites, jest w istocie bardzo potnym narzdziem tworzenia zaawansowanych stron internetowych. Pozwala te na przesyanie i przechowywanie plikw dowolnego typu i bardzo atwe osadzanie ich w treci stron WWW. Nie ma jedynie mechanizmw tagowania i dlatego dla zapewnienia czytelnoci i wyszukiwalnoci strony warto samodzielnie zadba o uoenie zamieszczonych treci w sensowne struktury i wykazy.

6.3. Refleksja: wane przemylenia nad wasnymi dziaaniami

Kade twoje dziaanie zasuguje na moment refleksji - gbszego zastanowienia si nad jego moliwymi korzyciami i nastpstwami. Prosty, ale przemylany opis zwykego zdjcia moe nada mu lub zmieni znaczenie.

44

Przykad: twoje zdjcie w lesie to tylko fotka. Dopiero ty moesz jej nada znaczenia proste: "bya(e)m w Kampinosie", bardziej zoone: "jestem odwana(y)", "kocham przyrod", "lubi dugie piesze wyprawy", a nawet punkty wyjcia do planw: "przekonam klas do wycieczki do Puszczy Biaowieskiej", "chc zwiedzi Amazoni", "bd lenikiem" i wielu innych.

Proponujemy, aby poczy(a) wybieranie treci, ktre chcia(a)by wstawi do swojego ePortfolio, z zadawaniem sobie trzech prostych pyta i udzieleniem sobie na nie prostych odpowiedzi. Jest to schemat, ktry czsto stosuj uczniowie w wielu krajach. Zobacz Tabel 6.1.

Tabela 6.1. Trzyetapowy model refleksji (Bortona).

45

Jaka moe by w realizacji powyszego modelu rola urzdze mobilnych? Ot nawet w najprostszym

edytorze tekstowym mona zapisywa tego rodzaju krtkie notatki-refleksje (lub - wersja specjalna

dla mionikw amerykaskich filmw detektywistycznych - nagrywa je za pomoc dyktafonu).

Notatk mona zrobi byskawicznie (programw do robienia notatek na urzdzenia mobilne

jest wiele, np. Evernote). Moe by krtka, lecz powinna by autentyczna, wasna, dokonywana

na podstawie faktycznych uczu i dowiadcze. Komrk lub smartfon prawdopodobnie

masz pod rk. SMS czsto powstaje na podstawie takiej wanie odruchowej refleksji.

Midzy innymi std bierze si popularno serwisw mikroblogowych - jak Twitter lub polski Blip.

Wiele komrek pozwala wysya MMSy z opisem tekstowym. Moesz te sprbowa notatnika

z trzema punktami do wypeniania. Przykadowy wygld mobilnego formularza pokazano na Rys. 6.1.

Rys. 6.1. Szablon formularza refleksji (wg. schematu Bortona).

46

Rozdzia 7. Mobilna strona WWW

Dla was - cyfrowych tubylcw - umieszczenie czego w sieci nie stanowi wikszego problemu. Warto jednak pozna moliwoci wybranych narzdzi i serwisw internetowych, aby wykorzysta ich moc do celw edukacyjnych.

Zdjcie: sxc.hu, autor: ilco

W TYM ROZDZIALE:

Warto zwrci uwag na Bloggera nie tyle jako na serwis blogowy, ale przede wszystkim jako znakomite narzdzie do byskawicznego tworzenia serwisw internetowych dla najrniejszych przedsiwzi edukacyjnych. Do dyspozycji w sieci masz rwnie wiele innych platform, ktre moesz stopniowo wykorzystywa, w miar jak twj serwis bdzie si rozrasta.

7.1. Narzdzia Google: Blogger i Witryny

Wiemy, e nie jest dla ciebie adnym problemem umieszczenie czego w sieci. Istnieje wiele oglnodostpnych serwisw pozwalajcych byskawicznie zaoy i atwo prowadzi online stron internetow oglnego przeznaczenia lub w jaki sposb wyspecjalizowan (jak np. MySpace do muzyki, kanay YouTube do wideo, strony Facebooka do komunikacji grupowej). Chcemy jednak zwrci twoj uwag na pewne szczeglne moliwoci Bloggera nie tyle jako serwisu blogowego, ale jako znakomitego narzdzia do byskawicznego tworzenia serwisw internetowych dla przedsiwzi edukacyjnych.

47

Rys. 7.1.Blogger jest znakomitym narzdziem do tworzenia blogw i innych projektw internetowych.

Przykadami zastosowa szkolnych mog by strony WWW projektw, WebQuestw lub te osobiste ePortfolio. W poprzednim rozdziale wspomnielimy ju, e Blogger spenia wszystkie warunki wstpne przyjaznego narzdzia do tworzenia stron WWW: jest bezpatny, bezterminowy i pozbawiony reklam. Teraz wymiemy niektre jego moliwoci przydatne w edukacyjnych przedsiwziciach osobistych i grupowych:

jest atwy w obsudze; ma bardzo du gam moliwoci ksztatowania treci i wygldu; mona do niego dodawa (i usuwa) nawet do stu wspautorw, administratorw

i ogldajcych (moe go wic tworzy caa grupa, moe by wolnodostpny lub mie zamknit grup ogldajcych itp.);

ma wiele moliwoci komunikacyjnych (rozbudowany system komentarzy, rankingw i ocen, moliwo obserwowania i subskrybowania treci itd.).

Z punktu widzenia uytecznoci Blogger w urzdzeniach mobilnych ma bardzo ciekawe moliwoci:

da si go atwo skonfigurowa tak, by da si przeglda nawet na komrkach o niskiej rozdzielczoci ekranu (zob. np. utworzony w kilka minut kieszonka.blogspot.com);

rozpoznaje samodzielnie, e jest przegldany z urzdzenia o maym ekranie i dostosowuje automatycznie swj wygld i sposb prezentowania treci do takiej sytuacji;

mona prostym przecznikiem (dodaj po adresie cig: ?m=1) wywoa ten efekt nawet na duym ekranie, aby mc pozna wygld mobilny korzystajc ze zwykego komputera (zob. przykady poniej);

istniej aplikacje dla smartfonw[24] pozwalajce wygodnie obsugiwa i redagowa strony w Bloggerze bez koniecznoci wczytywania standardowego panelu sterowania Bloggera.

Blogger ma wiele funkcji, ktre pozwalaj zamieni tworzenie profesjonalnie wygldajcych stron w dobr zabaw. Porwnaj kilka sposobw wywietlania tego samego serwisu:

widok oryginalny: www.hojnacki.net

mozaika - www.hojnacki.net/view/mosaic

karty - www.hojnacki.net/view/flipcard

galeria - www.hojnacki.net/view/snapshot

maszyna czasu - www.hojnacki.net/view/timeslide

48

may ekran - www.hojnacki.net/view/sidebar (boczny pasek wygodny dla dotykowych tabletw)

jeszcze mniejszy ekran - www.hojnacki.net/?m=1 (ta wersja mini wywietla si automatycznie na urzdzeniach mobilnych, raportujcych nisk rozdzielczo ekranu).

Do prowadzenia bardziej zaawansowanych projektw internetowych polecamy natomiast Google Sites. Umoliwiaj one tworzenie serwisw internetowych o bardziej zoonej strukturze.

Rys. 7.2.Witryny Google (Google Sites) s potnym narzdziem edukacyjnym, ktre atwo moe by wykorzystywane przez uczniw

do prowadzenia zoonych projektw internetowych.

Niezalenie od tu opisanych narzdzi istnieje wiele platform w internecie, ktre umoliwiaj tworzenie profesjonalnych, rozbudowanych serwisw internetowych. Rekomendujemy w szczeglnoci wykorzystanie oprogramowania open source platform Joomla i Drupal.[25]

49

Rozdzia 8. Mobilne zadania i aktywnoci w przykadach

Smartfon i tablet maj ogromny potencja i nieprzypadkowo byskawicznie si dzi rozpowszechniaj. Ich najwiksz wad jest to, e... starsi czsto i patrz na nie przez pryzmat tradycyjnych komputerw i usiuj ich uywa w analogiczny sposb. Tymczasem dotykowe urzdzenia oferuj zupenie nowe sposoby obsugi, a ich specyficzne peryferia i pomysowe aplikacje potrafi bardzo wiele zdziaa w szkole i poza ni. Najszybciej zaprzyjaniaj si z nimi najmodsi i... najstarsi. By moe w zwizku z tym bdziesz cennym przewodnikiem dla swojego nauczyciela! Zaprezentowane niej zastosowania urzdze mobilnych z atwoci podwaaj twierdzenie, e to tylko zabawkowe gadety. Ich wykorzystanie w edukacji moe wnie do niej now jako i oywienie.


W TYM ROZDZIALE:

Urzdzenia mobilne znakomicie nadaj si zarwno do przygotowywania, jak i do odtwarzania szerokiej klasy prezentacji multimedialnych zoonych z serii obrazw, animacji, efektw przej, wideo oraz ewentualnie towarzyszcego dwiku. Nie potrzebujesz ju do tego Power Pointa!

Tworzenie prezentacji z przeznaczeniem na mae ekrany urzdze mobilnych rzdzi si nieco innymi prawami, ni w przypadku tych tworzonych na ekranie laptopa czy komputera stacjonarnego. Eksperymentuj, aby znale najlepszy sposb przekazu.

8.1. Mobilne prezentacje

Smartfon lub tablet moe by z powodzeniem uywany zarwno do ogldania, jak i tworzenia multimedialnych prezentacji. Prezentacje zapewne kojarz ci si z PowerPointem. Wynika to z jego niezwykej popularnoci. Jednak PowerPoint, skadnik znanego pakietu biurowego, jest patny, wymagajcy technicznie, a take niedostosowany do smartfonw i tabletw, a nawet do netbookw o niewielkich rozdzielczociach ekranw.[26] Istnieje kilka mobilnych pakietw biurowych pozwalajcych odtwarza prezentacje

50

PowerPoint w urzdzeniach mobilnych (zwykle bez efektw przej, animacji i dwiku), a take znakomity bezpatny pakiet KingSoft Office, ktry pozwala zarwno na edycj, jak i odtwarzanie prezentacji wraz z animacjami i efektami przej slajdw.[27]

8.1.1. Pokaz slajdw prosto z galerii zdj smartfonu lub tabletu

Przestamy utosamia prezentacje z PowerPointem, nie ma takiej potrzeby. Kady pokaz serii obrazw i ewentualnych animacji (efektw przej i in.) moe posuy jako podstawa dobrej prezentacji. Urzdzenia mobilne znakomicie nadaj si zarwno do przygotowywania, jak i do odtwarzania szerokiej klasy prezentacji multimedialnych

zoonych z serii obrazw, animacji, efektw przej, wideo oraz ewentualnie towarzyszcego dwiku. Prost i skuteczn prezentacj moe by seria odpowiednio uoonych grafik obrazowo-tekstowych - tzw. pokaz slajdw. Tak rozumian prezentacj mona odtworzy za pomoc praktycznie kadego urzdzenia mobilnego, nie wyczajc tanich telefonw komrkowych, a nawet kieszonkowych odtwarzaczy lub tzw. cyfrowych ramek fotograficznych.

Najlepiej i najprociej jest zatem uzna za standard prezentacji dla urzdze mobilnych pokaz serii odpowiednio uoonych zdj lub grafik (np. screenw ze slajdw PowerPoint).

Rys. 8.1. Tak na smartfonie wyglda prezentacja stworzona w PowerPoint i wyeksportowana do serii grafik.

51

Takie podejcie ma liczne zalety:

taka prezentacja jest w peni przenona, moesz jej uywa na praktycznie kadym urzdzeniu dysponujcym przegldark zdj;

do stworzenia prostej prezentacji w zupenoci wystarcza wbudowany w telefon aparat fotograficzny;

do odtwarzania prezentacji nie trzeba kupowa/instalowa adnego specjalistycznego oprogramowania;

moesz w ten sposb wykorzysta take prezentacje przygotowane w wyspecjalizowanym oprogramowaniu (np. PowerPoint ma opcj zapisu prezentacji w formie serii obrazkw JPG);

prezentacji przygotowanej jako seri zdj (np. wykonanych smartfonem lub tabletem) moesz nada form filmiku z ewentualnymi dodatkowymi napisami, efektami przej, podkadem dwikowym etc; oprogramowanie desktopowe jest bezpatne;[28] uzyskany filmik moesz wygodnie rozesa innym lub opublikowa, np. w YouTube.

Rys. 8.2. Prezentacje stworzone w Dokumentach Google dobrze dziaaj na urzdzeniach mobilnych.

8.1.2. Prezentacje z chmury Google

Innym ciekawym rozwizaniem jest posuenie si prezentacjami online tworzonymi w Dokumentach Google.

Zalet metody jest brak koniecznoci przesyania plikw midzy urzdzeniami mobilnymi. Wszystkie dane s tworzone, redagowane i przechowywane w internecie (najwygodniej - za porednictwem stacjonarnych komputerw lub laptopw) i pobierane

52

do przegldania w razie potrzeby. Wystarczy udostpni wybranym osobom hipercze do prezentacji online.

Wad metody jest konieczno posiadania dostpu do internetu dla obejrzenia prezentacji.

8.1.3. Aplikacje do tworzenia i/lub wywietlania prezentacji

Na koniec warto wspomnie o tym, e w waszych smartfonach i tabletach mona atwo zainstalowa aplikacje, dziki ktrym stworzymy i/lub wywietlimy przygotowane prezentacje (take te, ktre powstay na komputerach i zostay zsynchronizowane z urzdzeniem). Przykadem moe tu by mobilna wersjaKeynote (iOS), czyli podstawowego programu do tworzenia prezentacji w komputerach Mac. Stworzone w telefonie lub w komputerze prezentacje mog wdrowa pomidzy urzdzeniami dziki synchronizacji poprzez iTunes. Mobilna Keynote zostaa tak zmodyfikowana, aby faktycznie mc tworzy dobre prezentacje nawet na ekranie smarfona. Uywajc telefonu mona podczy si do projektora i wywietli prezentacj z jego pamici prosto na ekran.

Drug aplikacj wart wspomnienia jest Prezi (iOS), czyli popularny program do tworzenia dynamicznych prezentacji (tzw. prezitacji). Tworzenie prezentacji nie opiera

si tu na typowych seriach slajdw. Zamiast tego uytkownik zapenia obiektami i blokami treci rodzaj wielkiej karty. Moe to by obraz, mapa mentalna lub szereg okienek - slajdw. Przepywamy nad poszczeglnymi elementami, obracamy, przybliamy i oddalamy ich fragmenty lub grupy. Pozwala to pokazywa relacje midzy elementami prezentowanej caoci w sposb ciekawy wizualnie, a jednoczenie bardziej zrozumiay dla naszego mzgu. Prezitacje moemy tworzy w komputerze i iPadzie (iOS) - s one synchronizowane dziki chmurze programu, w ktrej przechowywane s nasze dziea.

Zachcamy rwnie do obejrzenia:

Tutorial Prezi w jzyku polskim przygotowany przez Kamila Skiro, ucznia ZSO nr 10 w Gliwicach. Dostpny: http://goo.gl/8ee0Y.

53

8.2. Czytnik kodw zamiast przepisywania

Urzdzenie mobilne z kamerk i prostym programem[29] moesz zamieni w czytnik kodw kreskowych lub powierzchniowych (QR-Code). Smartfon lub tablet koduje wtedy

lub odczytuje dane tekstowe.

Rys. 8.3. Kod powierzchniowy (QR-Code) moe mie rne gstoci. W tym zmieszczono ok. 200 znakw.

Rys. 8.3. przedstawia przykad do gstego kodu, za rys. 8.4. efekt jego odczytania widoczny na ekranie smartfonu.

Rys 8.4. Ekran smartfonu w momencie dekodowania treci z rys. 8.3.

54

Odczytywanie kodu polega na umieszczeniu go w polu widzenia obiektywu kamerki.

Aplikacja zajmie si reszt. Kody QR-Code mona tworzy, uywajc np. dostpnych online generatorw.[30] Prostym i owocnym zastosowaniem QR-Code w szkole moe by doczanie do materiaw tradycyjnych, stron WWW lub prezentacji multimedialnych kodw np. adresw URL (WWW) potrzebnych stron internetowych. Wprowadzanie bardziej skomplikowanych adresw za pomoc wirtualnej klawiatury jest zbyt uciliwe. Tymczasem za pomoc QR-Code sprawisz, e inny uytkownik uzyska w smartfonie hipercze do wskazanych przez ciebie zasobw w internecie[31] szybko i bezbdnie (zob. rys. 8.5.).

Rys. 8.5. QR Code umieszczony w materiaach wywietlanych na ekranie w sali lekcyjnej dla szybkiego odczytania przez skaner

w smartfonie.[32]

Zachcamy do przeczytania:

Artyku "Wszystko o kodach QR" w serwisie KomputerSwiat.pl: goo.gl/7m1A5

55

8.3. Rozszerzona rzeczywisto

Zapewne znasz filmy fantastyczne, w ktrych roboty, obcy lub cyborgi posiadaj nadludzkie moliwoci polegajce na odbieraniu jednoczenie z obserwowanym obrazem caej gamy dodatkowych informacji o widzianych obiektach (przykadem niech bdzie choby kultowy film Terminator). W rzeczywistoci takie systemy istniej od dawna. Najpierw uywano ich w najdroszych samolotach myliwskich, jednak od niedawna tak moliwo zapewnia kady dobrej klasy tablet lub smartfon.

Systemy rozszerzonej rzeczywistoci (ang. augmented reality lub w skrcie AR)[33] cz obraz rzeczywistego otoczenia (widziany przez czowieka) z informacjami generowanymi komputerowo. Informacje te mog mie formy tekstu, dwikw lub obrazw, mog by nawet trjwymiarowymi obiektami. S one generowane na podstawie wyznaczonego przez system AR pooenia w przestrzeni (za pomoc wbudowanego kompasu, yroskopu, GPS itp.) oraz rozpoznanych obiektw widocznych w obiektywie kamery cyfrowej.

Systemy rozszerzonej rzeczywistoci istniej ju od duszego czasu. Byy wykorzystywane ju ponad p wieku temu jako oprogramowanie wywietlajce informacje na specjalnej szybie w samolocie tak, by pilot nie mia ograniczonej widocznoci.

Rys. 8.6. Jedno z pierwszych zastosowa systemw AR - wywietlanie informacji na szybie w myliwcu.

Obecnie systemy AR s stosowane z powodzeniem w rnych obszarach dziaalnoci czowieka np. w wojsku, medycynie, telefonii komrkowej oraz przemyle rozrywkowym.[34] Za porednictwem tych dwch ostatnich obszarw zastosowa rozszerzona rzeczywisto w ostatnich latach staa si popularna. Dzi kady nowoczesny

56

smartfon, tablet czy konsola do gier pozwala na uruchomienie aplikacji (choby gier) wykorzystujcych systemy AR.

Rozszerzona rzeczywisto przyda ci si np. w symulowaniu dowiadcze chemicznych czy wykonywaniu obserwacji astronomicznych za pomoc swojego smartfonu lub tabletu.[35] Korzystajc z odpowiedniego oprogramowania, moesz jej uy do tumaczenia tekstu, zapisanego w nieznanym ci jzyku, znalezieniu informacji o ksice, obrazie czy budynku, w pobliu ktrego si znajdujesz. Byskawicznie dowiesz si wic, kto jest autorem danego dziea, w jakich godzinach jest otwarta okoliczna pizzeria i wiele wicej.

Mogoby by nim take w szkole, chocia w Polsce znamy jeszcze niewiele takich prb.

Rys. 8.7. Aplikacja Wikitude nakada na obraz obiektw widzianych przez kamer smartfonu dane na ich temat (znalezione np. w Wikipedii).

57

Do uruchomienia prostego systemu AR jest potrzebne urzdzenie wyposaone w:

odbiornik GPS;

kompas;

kamerk na tylnej ciance (przeciwlegej w stosunku do ekranu); mobilny dostp do internetu.

Najprostsze oprogramowanie AR to gry, w ktrych wirtualne obiekty s na ekranie wywietlacza nakadane na obraz z kamery. Prawdziwym hitem edukacyjnym[36] moe sta si oprogramowanie AR, ktre rozpoznaje widziane przez kamer obiekty i docza do ich obrazu na wywietlaczu dodatkow warstw informacyjn. Dziki temu uytkownik, obserwujc otoczenie przez kamerk smartfonu, otrzymuje dodatkowe informacje naoone dokadnie na obraz obserwowanych obiektw. Jest to nie tylko wygodne i atrakcyjne, ale wrcz niemal magiczne.[37] Entuzjastycznie przyjmowana zarwno przez uczniw jak i dorosych atrakcyjno i pogldowo systemw AR, to nie jedyne zalety. AR w duym stopniu nadrabiaj ograniczenia oraz niedostatki niewielkich ekranw i mao wygodnych klawiatur, zastpujc je prost i naturaln czynnoci skierowania obiektywu we waciwym kierunku.

Rejestrowane dane obejmuj trajektori ruchu oraz m. in. dugo trasy, redni i maksymaln prdko, najwiksz i najmniejsz wysoko.

Wizualne wyszukiwanie informacji za pomoc oprogramowania AR nie daje si jeszcze dzi zastosowa w kadym przypadku. Liczba obiektw moliwych do wyszukania bywa w niektrych miejscach i dziedzinach uboga. Dlatego tradycyjne metody wyszukiwania tekstowego na razie oferuj moliwoci wiksze, chocia mniej atrakcyjne.

Przykadem tzw. wyszukiwarki wizualnej korzystajcej z AR jest Google Goggles wbudowane w mobiln aplikacj wyszukiwarki Google (iOS i Android). Program wyszukuje informacje w internecie na podstawie zdj. Potrafi rozpozna wiele obiektw np. obiekty architektoniczne, dziea sztuki czy okadki ksiek, cho ma jeszcze trudnoci z rozpoznawaniem zwierzt i rolin. Aplikacja pozwala rwnie na zapisywanie papierowych wizytwek w postaci kontaktw telefonicznych, tumaczenie tekstw obcojzycznych, odczytywanie QR Code czy nawet rozwizywanie Sudoku.

58

Rys. 8.8. Google Goggles rozpozna wie Eiffla widzian przez obiektyw.

Rys. 8.9. Na podstawie analizy (rys 8.8.) Google Goggles znalaz wie Eiffla na Mapach Google.

59

Inn wizualn wyszukiwark jest Wikitude (dla iOS i Android). Uytkownik oglda otoczenie na ekranie tabletu/smartfonu porednio - poprzez wbudowan kamerk. Aplikacja Wikitude w czasie rzeczywistym nakada na obserwowany obraz dodatkowe informacje dotyczce widzianego wiata. Aplikacja korzysta w tym celu z wbudowanego kompasu i moduu GPS (dla zlokalizowania i rozpoznawania obiektw w polu widzenia) oraz z poczenia internetowego (do wyszukania informacji na temat rozpoznanych obiektw). Informacje te mog mie posta artykuw z Wikipedii, filmw z YouTube, zdj z Panoramio czy Flickr. W serwisie internetowym Wikitude mona rwnie tworzy wasne opisy obiektw, ktre kady uytkownik aplikacji bdzie u siebie widzia.

8.4. Mobilne laboratorium: pomiary i rejestracja

Wspczesne smartfony i tablety s wyposaone w wiele specyficznych peryferiw, dziki ktrym znakomicie sprawdzaj si jako podrczne przyrzdy pomiarowo-rejestracyjne.

Typowy zestaw peryferiw (interfejsw) nowoczesnego smartfonu jest zaskakujco bogaty: aparat fotograficzny, kamera wideo, mikrofon, gonik, bluetooth, GPS, kompas, akcelerometr, ekran dotykowy, WiFi. Po zainstalowaniu atwo dostpnych aplikacji, ktre korzystaj z wymienionych interfejsw (nierzadko w bardzo pomysowy sposb), otrzymasz profesjonalne, mobilne laboratorium badawcze. Niektre wielkoci mona mierzy z du precyzj (np. przyspieszenie i jego skadowe, inne tylko jako orientacyjne wielkoci wzgldne (np. pomiar jasnoci). Jeszcze inne wielkoci s otrzymywane dziki pomysowemu zestawieniu cech kilku czujnikw jednoczenie (np. pomiar wysokoci odlegych obiektw przy zastosowaniu metody triangulacji).

Poniej zamieszczamy niepen list moliwoci pomiarowych standardowo wyposaonego urzdzenia mobilnego uzupenionego o oglnodostpne oprogramowanie, bez zewntrznych interfejsw pomiarowych. Jak atwo zauway, nowoczesny smartfon przekracza swoimi moliwociami dobrze wyposaone, tradycyjne laboratorium szkolne, poniewa mierzy:

jasno, natenie dwiku, przyspieszenie (w rozbiciu na przestrzenne skadowe kartezjaskie), przyspieszenie ziemskie,

wysoko nad poziomem morza, pooenie geograficzne (wsprzdne dugoci i szerokoci geograficznej), ttno (metod stetoskopu oraz metod fotoelektryczn), dugo (za pomoc wykrywania i pomiaru przesuwania lub toczenia caego

smartfonu lub tabletu),

odlego (echosond), wysoko odlegych obiektw (zautomatyzowan triangulacj) , sia sygnau WiFi, obecno metalu, pole magnetyczne,

60

kierunek geograficzny,

przepustowo i opnienie cza sieciowego.

Zauwamy przy tym, e takie mobilne laboratorium mona zabra w kieszeni na wycieczk lub wypraw badawcz, za koszt smartfonu to may uamek tradycyjnego laboratorium.

Korzystajc z wbudowanych w smartfony kamer i gonikw, moecie sami pod kierunkiem nauczyciela organizowa i filmowa eksperymenty naukowe w klasie i poza klas. Czy taka formua nie wydaje ci si ciekawsza?

8.5. Laboratorium w kieszeni: zabierz smartfon na wycieczk

Jak pokazano w poprzednim podrozdziale, smartfon moe zamieni kad sal szkoln w laboratorium. Prawdziwy pazur pokae jednak dopiero po wyjciu ze szkoy. Poniej zamieszczono przykady specyficznych zastosowa pomiarowych, moliwych do zrealizowania przy uyciu urzdze mobilnych i nie nadajcych si do realizacji w sali szkolnej.

8.5.1. Przykad 1: trasa wycieczki

Podczas wycieczki bdzie ci potrzebne mobilne urzdzenie wyposaone w odbiornik GPS i program do rejestracji trasy.[38] Format otrzymanych z niego dan ych umoliwia pniejsze naniesienie trasy na mapy Google w celu dalszej analizy. Mapy Google oferuj do tego wiele narzdzi pomiarowych i wizualizacyjnych. Najprostszym wykorzystaniem takiego zapisu trasy jest dokumentacja i wizualizacja wycieczki. To jednak dopiero pocztek. Zapis trasy moe posuy do oryginalnej realizacji wielu zada geograficznych(posugiwanie si map, analiza wsprzdnych kartograficznych w realnych zastosowaniach, analiza poj, faktw i zjawisk geograficznych i krajoznawczych oparta na warstwie fotograficznej - zdjcia satelitarne - Map Google itp.) czy matematycznych (porwnywanie tras, zagadnienia zwizane z optymalizacj, aproksymacj - szacowaniem, rozrnianie poj drogi i odlegoci, take geometria analityczna oparta na geograficznych wsprzdnych biegunowych lub te po prostu na ukadach wsprzdnych wrysowywanych w Map Google itp.).

Znamy nawet przypadki szkolnego wykorzystania tras na mapach Google do ksztatowania takich poj, jak rodek odcinka lub symetralna. Granice zastosowa stanowi wyobrania nauczyciela (i poniekd twoja!).

61

Rys. 8.10. Trasa konkretnego spaceru zarejestrowana programem MyTracks dla systemu Android i wysana do Map Google.

8.5.2. Przykad 2: przyspieszenie na rowerze i na karuzeli

Pomiary przyspieszenia tradycyjnie prowadzi si w laboratorium fizycznym porednio, mierzc kolejne przyrosty drogi i czasu. Takie metody maj oczywiste ograniczenia - trudno je zastosowa w warunkach naturalnych. Inaczej jest w przypadku uycia smartfonu. Wystarczy zainstalowa w nim oprogramowanie do pomiaru, rejestracji i wizualizacji danych z wewntrznego czujnika.[39]

Zamiast kalkulatora, przymiaru i stopera do pomiaru przyspieszenia wzka zsuwajcego si po rwni pochyej, mona uy smartfonu przymocowanego tam klejc. Warto konfrontowa wyniki otrzymane obiema metodami i wyciga wnioski. Bardziej pogldowe, motywacyjne i - c - bardziej prozdrowotne dowiadczenia mona prowadzi jednak zamieniajc rwni i wzek np. na rower (mona np. mierzy przyspieszenie podczas ruszania lub hamowania).

Pomiary przyspieszenia dorodkowego mona prowadzi na... karuzeli. Mona stawia rozmaite zadania, np. pomiaru najwikszego uzyskanego przyspieszenia i jego zalenoci od czasu jednego obrotu, ale te np. od... liczby osb wprawiajcych karuzel w ruch oraz liczby osb siedzcych na karuzeli. Mona je porwnywa z wynikami z innej karuzeli i wyciga bardzo interesujce wnioski.

62

Rys. 8.11. Wynik pomiaru najwikszego przyspieszenia uzyskanego w konkretnym dowiadczeniu - 16,69 m/s2.

8.6. Emulatory urzdze mobilnych

Posiadanie urzdzenia mobilnego nie jest warunkiem koniecznym jego uycia. Jeeli zrezygnujemy z mobilnoci mobilnych urzdze, moemy ich uywa za porednictwem dowolnego komputera osobistego. Czy to ma sens? Oczywicie. Emulator (bo o nim mowa) pozwala testowa funkcjonowanie systemu operacyjnego, bez potrzeby jego zakupu lub instalacji. W posiadanym systemie operacyjnym moesz uruchamia aplikacje przeznaczone dla innego systemu. Zyskujesz w ten sposb moliwo sprawdzenia dziaania programu, testowania go, uczenia si jego obsugi - bez koniecznoci instalowania, a take bez obawy uszkodzenia systemu operacyjnego bd sprztu. Mona je bezpiecznie testowa, mona si uczy obsugi urzdze

Mobilna Edukacja. (R)Ewolucja w Nauczaniu - Poradnik Dla Osob Uczących Sie

Documents

Transcript of Mobilna Edukacja. (R)Ewolucja w Nauczaniu - Poradnik Dla Osob Uczących Sie