Miś Etyczek

zwiedza świat Autorski program dla klasy III szkoły podstawowej z zakresu edukacji

międzykulturowej

Katarzyna Brauer

Marta Fiergolska

Lucyna Markowska

Magdalena Nagelska

Magdalena Walińska

Anna Żurawka

Spis streści

SŁÓW KILKA O AUTORKACH: 2

WPROWADZENIE 3

CELE GŁÓWNE: 4

METODY: 4

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 6

SYLWETKA UCZNIA PO ZREALIZOWANIU PROGRAMU 7

TREŚCI NAUCZANIA 8

EWALUACJA I OCENA PROGRAMU 12

POLECANA LITERATURA 13

ZAŁĄCZNIKI – PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 14

ESKIMOSI: 14

INDIE: 19

JAPONIA: 22

Słów kilka o Autorkach:

Katarzyna Brauer – absolwentka pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej na

Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, uzupełniająca swoje wykształcenie

na Uniwersytecie Gdańskim o kierunku pedagogika wczesnoszkolna.

Marta Fiergolska – absolwentka pedagogiki wczesnoszkolnej i przedszkolnej na

Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, znająca podstawy języka migowego.

Obecnie studentka MSU na kierunku Pedagogika wczesnoszkolna.

Lucyna Markowska – absolwentka edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej na

Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, opiekunka dziewięciomiesięcznej

Emilki, samodzielnie opanowuję podstawy gry na gitarze. Obecnie studentka MSU,

pedagogika wczesnoszkolna na Uniwersytecie Gdańskim.

Magdalena Nagelska - absolwentka wczesnej edukacji z językiem angielskim na

Uniwersytecie Gdańskim, kontynuująca naukę na studiach magisterskich, korepetytorka

języka angielskiego, wychowawca Świetlicy Środowiskowej.

Magdalena Walińska – absolwentka wczesnej edukacji z logopedią na Uniwersytecie

Gdańskim, kochająca swoją pracę jako opiekunka do dzieci, zafascynowana językiem i

kulturą Hiszpanii. Studentka MSU, pedagogika wczesnoszkolna na Uniwersytecie

Gdańskim.

Anna Żurawka- absolwentka pedagogiki wczesnoszkolnej i pedagogiki przedszkolnej na

Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Obecnie studentka na Uniwersytecie

Gdańskim, na kierunku pedagogika wczesnoszkolna. Z zamiłowania fotograf.

2

Wprowadzenie

Głównym powodem i inspiracją do opracowania niniejszego autorskiego programu

edukacji międzykulturowej były zajęcia „Programy autorskie i podręczniki” prowadzone

na Uniwersytecie Gdańskim w roku akademickim 2011/2012. W dobie postępującej

globalizacji, „zmniejszania się” Świata i  dominacji kultury amerykańskiej chcemy wraz  z

naszymi uczniami zatrzymać się na chwilę i dokładniej przyjrzeć się kulturom znacznie

odmiennym od europejskiej i szeroko pojętej kultury zachodu. Oczywistym jest fakt

niemożności poznania wybranych przez nas kultur Japońskiej, Enuickiej czy Indiańskiej w

całości, jednak naszym głównym celem jest rozbudzenie ciekawości Świata, wrażliwości

na inność oraz zasianie ziarna do własnych kulturowych poszukiwań u uczniów, którzy

będą wraz ze swoim nauczycielem będą realizowali proponowany przez nas program.

           Niniejszy program ma być propozycją cyklu zajęć uzupełniających wiedzę z

zakresu edukacji międzykulturowej, której tak mało miejsca zostało poświęcone w

podstawie programowej. Centralną postacią programu jest uczeń, który poprzez aktywny

udział w proponowanych zajęciach będzie wzbogacał swoja wiedzę na temat innych

kultur, rozwijał swoje inteligencje wielorakie, a także będzie przyjemnie i twórczo

zdobywał doświadczenia  oraz budował nawyki potrzebne do funkcjonowania w

wielokulturowym Świecie.

Niniejszy program został zaplanowany na 30 godzin dydaktycznych.

                   

3

Cele główne:

1. Dziecko lepiej rozumie kultury we współczesnym społeczeństwie,

2. Dziecko zdobywa zdolność komunikowania się między ludźmi pochodzącymi z

innych kultur,

3. Dziecko uczy się większej tolerancji w stosunku do różnic kulturowych w

społeczeństwie,

4. Dziecko zdobywa motywację do pełnego uczestnictwa w społeczeństwie,

5. Dziecko zwiększa uczestnictwo w społecznych interakcjach oraz lepiej rozpoznaje

wspólne dziedzictwo kulturowe ludzkości.

Metody:

Odwołując się do klasyfikacji metod kształcenia W. Okonia, nasz program autorski będzie

oparty na trzech głównych grupach metod :

1. metodach samodzielnego dochodzenia do wiedzy;

2. metodach waloryzacyjnych;

3. metodach praktycznych1.

Ze względu na kładziony przez nas nacisk na aktywny sposób uczenia się, świadomie

rezygnujemy  z metod typowo podających, sprowadzających ucznia do postaci biernego

słuchacza, a tym samym z metod asymilacji wiedzy.

Jako metody zalecane do realizacji programu, proponujemy głównie burze mózgów, gry

dydaktyczne, samodzielne rozwiązywanie problemów, projekty i wiele innych metod,

które będą aktywizowały ucznia, rozwijały jego zainteresowanie światem i przede

wszystkim tematem lekcji, która może okazać się wspaniałą przygodą. W doborze metod

pracy z uczniem zostawiamy otwartą furtkę nauczycielom, którzy swoją kreatywnością

mogą wzbogacać nasz program.

Burza mózgów – Jest to metoda, która angażuje do pracy wszystkich uczniów w klasie  i

pozwala im na swobodnie wypowiadanie swoich myśli i pomysłów na rozwiązanie

przedstawionego pomysłu. Wbrew pozorom chaotyczności tej metody, posiada ona swoje

1 W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, str. 255

4

zasady, które regulują przebieg „burzy”. Metoda ta uczy kreatywności, szacunku do

wypowiedzi innych uczestników, rozwiązywania problemów i współpracy. Może być

inspiracją do podjęcia innych działań edukacyjnych.

Projekty – Dzięki projektom uczniowie uczą się samodzielności w korzystaniu z różnych

źródeł informacji i planowania swojej pracy. Ponadto to na nich spoczywa

odpowiedzialność za powodzenie projektu, podjęte decyzje, wykonane zadania.

Uczniowie kształtują swoje umiejętności pracy w grupie, rozwijają się społecznie

(współpraca, rozwiązywanie problemów i trudności, słuchanie, podział ról i obowiązków).

W tej metodzie uczniowie samodzielnie dochodzą do wiedzy, sami muszą ja zdobyć i

przez to staje się ona dla nich bardziej wartościowa i zostaje w ich pamięci na dłużej,

dodatkowo projekty dają szanse na wyłonienie różnych ważnych, często niezauważanych

zdolności i umiejętności uczniów.

Gry – Główną cechą charakterystyczną tej metody jest zabawa, która jest niezwykle

przydatna w procesie uczenia. Dzieci uwielbiają gry, świetnie się przy nich bawią i nie

zauważają jak wiele się podczas nich uczą, gdyż jest to dla nich naturalna droga do

zdobycia nowych wiadomości i umiejętności. Ważną i istotną cechą gier są zasady, które

wyznaczają kierunek zabawy i regulują proces nauki.

5

Procedury osiągania celów

Ta część programu zawiera wskazówki, jak skutecznie i w atrakcyjny dla dzieci sposób

uczyć je o kulturach świata.

1. Uczenie się przez doświadczenie:

odwoływanie się do swoich doświadczeń, zarówno tych wcześniejszych, jak i

tych, nabywanych podczas zajęć;

otwarcie na kolejne doświadczenia i planowanie, w jaki sposób wykorzystać

zdobyte wiadomości i umiejętności.

2. Aktywizujące metody nauczania:

praca w grupach;

symulacje;

rozwijanie osobistych zdolności uczniów poprzez gry sytuacyjne, odgrywanie

ról;

korzystanie z różnych źródeł informacji;

gry i zabawy edukacyjne;

prace manualne (plastyczno-techniczne);

praca w terenie (wycieczki);

projekt grupowy.

6

Sylwetka ucznia po zrealizowaniu programu

Uczeń po realizacji tego programu powinien być przygotowany do uczestniczenia

w społecznych interakcjach, mieć motywację do pełnego uczestnictwa w życiu

społeczeństwa. Dziecko po tych zajęciach lepiej rozumie inne kultury, akceptuje ich

odmienności i wie jak ważna jest tolerancja wobec innych, niezależnie od innego koloru

skóry, wyznawanej wiary itp. Zdobywa zdolność komunikowania się między ludźmi

pochodzącymi z innych kultur, zna ich dziedzictwo kulturowe oraz wie co dali

współczesności. Odnajduje się w pracy grupowej jak i indywidualnej, dzieli się wiedzą z

młodszymi uczniami oraz tworzy charakterystyczne dla danej kultury stroje czy budowle.

7

Treści nauczania

Treści zawarte w programie mogą być realizowane w dowolnej kolejności i

modyfikowane przez nauczyciela w zależności od potrzeb i możliwości dzieci. Treści te

zostały dobrane w taki sposób, aby były ciekawe, pobudzały do myślenia, poszukiwania, a

przede wszystkim do działania. Zajęcia edukacji międzykulturowej będą realizowane w

bloku tematycznym, gdzie jedna jednostka lekcyjna to 45 minut. Poszczególne tematy

zajęć mogą być realizowane w ciągu jednej lub kilku jednostek lekcyjnych, w zależności

od konieczności i uznania nauczyciela.

Treści nauczania (tabelka)

Zakres

tematyczny

Sposoby

przyswajania/egzekwowania wiedzy

Treści nauczania

Eskimosi

(Enuici)

- praca z mapą

- wykonanie gazetki o Grenlandii

- rozmowa o bohaterach lektury,

„ Anaruk, chłopiec z Grenlandii.

- wyszukiwanie informacji o

zwierzętach występujących w lekturze:

„Anaruk, chłopiec z Grenlandii”

- odwzorowywanie wybranego

zwierzęcia w programie Paint

- wspólne budowanie igloo

(początkowo dzieci szukają informacji

o budowie i funkcjonowaniu igloo w

Internecie)

- praca z tekstem przygotowanym przez

- geograficzne położenie

Grenlandii

- najważniejszych informacje o

wyspie (język, historia, fauna,

flora itd.)

- relacje i zależności człowiek-

zwierzęta- otoczenie - warunki

życia na Grenlandii

- cechy charakterystyczne

zwierząt żyjących na

Grenlandii

- obsługa programu

komputerowego Paint

- domy Eskimosów - techniki

budowy, funkcje domów z lodu

- podstawowe umiejętności

posługiwania się komputerem:

obsługa przeglądarki

8

nauczyciela, dotyczącego wypraw

Marka Kamińskiego, Wojtka

Ostrowskiego i Jasia Meli na bieguny

- pisanie listu do Jasia Meli ze swoimi

pytaniami dotyczącymi wyprawy,

- zabawa podsumowująca zdobytą

wiedzę: nauczyciel dzieli klasę na dwie

grupy. Sam zadaje pytania dotyczące

bloku tematycznego. Dzieci muszą

szybko zgłosić się i udzielić

odpowiedzi. Grupa, która zdobędzie

więcej punktów- wygrywa

internetowej

- aktywne słuchanie tekstu

czytanego przez nauczyciela

- różne formy korespondencji

(tradycyjna, elektroniczna),

zasady pisania

- umiejętność stawiania pytań i

udzielania odpowiedzi

Indianie -praca z mapą

-burza mózgów, w grupach,

praca z tekstem – legendą,

opowiadaniem, rozmowa

-quiz, pytanie – odpowiedź, gra

planszowa

-praca w grupach, prezentacja na forum

klasy,

-praca manualna, wyszukiwanie

informacji-biblioteka, Internet

- geograficzne położenie

Ameryki Północnej, jej

roślinność, klimat, zwierzęta

- sylwetka Indianina, kultura,

obyczaje, charakterystyczny

ubiór itp. Indian

- legendy, opowiadania

indiańskie, fragm. „Sachem” H.

Sienkiewicza

-dziedzictwo kulturowe,

historyczne Indian, wkład

Indian w życie całego świata

(historia, kultura, zwierzęta

hodowlane, rośliny itp.)

-wpływ białego człowieka na

życie Indian (proch, biała broń,

ubrania)

-tolerancja wobec innych,

niezależnie od koloru skóry,

9

projekt:

-praca w grupach, indywidualna

- umie dostosować zdobytą wiedzę do

wieku uczniów klas młodszych

-sam tworzy program artystyczny typu:

pokaz mody(strojów Indiańskich),

nadawanie indiańskich imion „bladym

twarzom”

wyznawanej wiary, obyczajów

-analiza i interpretacja

materiałów źródłowych

-cechy dobrej prezentacji i

przedstawiania zebranego

materiału i wykonanego

zadania

- strój indiański- jego elementy,

wygląd, funkcjonalność

- proste ściegi, przyszywanie

ozdób i inne proste czynności

krawieckie

- wioski indiańskie– cechy

osad, główne punkty wioski,

rodzaje budynków i schronień -

tipi, wigwamy, totemy

Japończycy - praca z mapą

- praca z tekstem „Bajka o Japonii”,

burza mózgów

- praca w grupach, prezentacja na

forum klasy,

- praca ze słownikami i rozmówkami

polsko-japońskimi, Internet

- metoda stacyjna, praca manualna,

wyszukiwanie informacji - Internet,

biblioteka, wycieczka do muzeum

projekt:

- geograficzne położenie

Japonii, jej roślinność,

zwierzęta występujące

- kim jest Japończyk, jego

tradycje, charakterystyczny

strój itp.

- co dali Japończycy światu?

(kultura, język, sport, manga i

anime, origami itp.)

- pismo i podstawowe zwroty

po japońsku

- umiejętność szukania

potrzebnych informacji

- tradycyjne japońskie

kompozycje kwiatowe -ikebana

- zasady komiksu, elementy

10

-praca manualna w grupach

- powtórzenie zdobytej wiedzy

- quiz: pytanie-odpowiedź, gra

planszowa

składowe mangi

- sztuka składania papier-

orgiami

- zasady zachowywania się w

muzeum

- ceremonia picia herbaty -

tradycja, historia, praktyka

- kuchnia japońska - przepisy,

wykonanie, zasady

bezpieczeństwa w kuchni;

11

Ewaluacja i ocena programu

Aby sprawdzić, czy realizowany program osiągnie swoje cele i ukształtuje dziecko

w kulturach współczesnego społeczeństwa należy dokonać jego ewaluacji. Dokonując

oceny uczniów można posłużyć się różnymi metodami:

Ankiety

Obserwacja planowania organizacji pracy własnej i innych

studium przypadku

prac długoterminowych (projekt, portfolio)

Ewaluację naszego programu, który skierowany jest na uczniów klasy trzeciej,

sprawdzony będzie badaniami ankietowymi. Badaniom poddani zostaną również rodzice

uczniów. Charakter ankiet będzie anonimowy. Opinie uczniów i ich rodziców pomogą

nam wyciągnąć słabe i dobre strony naszego programu, które umożliwią dopracować nasz

program.

Pytania skierowane do uczniów:

1. Czy zainteresowała cię tematyka naszych zajęć i dlaczego ?

2. Czego nowego nauczyłeś się na zajęciach?

3.Czy zmieniło się twoje zdanie dotyczące kultur współczesnego świata?

4. Czy chciałbyś pogłębić swoją wiedze na temat kultur współczesnego świata

uczestnicząc na dodatkowe zajęcia?

Pytania skierowane do rodziców:

1. Czy zdaniem Państwa program edukacji międzykulturowej wpływa na postawy

Waszych dzieci i w jaki sposób?

2. Które zajęcia zdaniem Państwa podobały się najbardziej Waszym dzieciom i jak

Państwo myślicie, dlaczego?

12

Polecana literatura

* Eskimosi:

1. Cz. Centkiewicz, Anaruk, chłopiec z Grenlandii, Wydawnictwo Nasza Księgarnia,

Warszawa 2010.

2. L. Cichy, M. Kamiński, M. Polowiec, R. Rusinek, T. Walkiewicz, Wyprawy

marzeń. Grenlandia, Wydawnictwo Pascal, Listopad 2008.

3. M. Farley, Ginące plemię, Warszawa 1997.

4. M. Kamiński, Razem na bieguny, Wydawnictwo Fundacja Marka Kamińskiego,

Listopad 2008.

5. M. Skalska, 1000 młodych zwierząt, Wydawnictwo Olesiejuk, Marzec 2010.

6. Zwierzęta świata. Encyklopedia ilustrowana, Wydawnictwo Rytm, Grudzień 2009.

* Indianie:

1. H. Sienkiewicz Sachem, Zielona Sowa, Kraków 2008

2. www.indianie.org.pl

3. http://www.hantajo.com/

* Japończycy:

1.      http://lastinn.info/opowiadania/6864-bajka-o-japonii.html

2.      http://www.jippon.pl/japonia/sztuka-japonska/

3.      http://www.muzeumazji.pl/htm/i_pl.html (wystawy, wydarzenia)

4.      http://benkyo.pl/lekcja-2/dialog-milo-mi-pana-poznac/

5.      http://japonka.pl/mod/resource/view.php?id=108

6.      http://pl.wikibooks.org/wiki/Japo%C5%84ski/Lekcje_Kanji

7.      http://www.kanjisitef.com/kanji/set3/

8.      http://fatcat.ftj.agh.edu.pl/~sigma/

9.      P. Jabłoński, Świat origami, Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2011

10.  B. Guzowska, Origami dla dzieci. Cuda z papieru, Literat, 2011

11.  M.V. Siclen, Origami. Zabawa dla każdego, Agencja Wydawnicza Jerzy

Mostowski, 2007

12.  J. Varley, Kultura japońska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006

13.  R. Tomański, Tatami kontra krzesła. O Japończykach i Japonii, Wydawnictwo

Muza.S.A., 2011

14.  K. Takezaki, B.Godin, Japoński. Kreska po kresce, Edgard, 2010

15.  E. Kazuki, Łatwa kuchnia japońska, Wydawnictwo Muza S.A., 2011

13

Załączniki – Przykładowe Scenariusze zajęć

ESKIMOSI:

Temat: W krainie lodu i śniegu- na Grenlandii

Autor: Anna Żurawka

Scenariusz obejmuje 3-4 jednostki lekcyjne.

Cele:

Uczeń:

-odczytuje tytuły książek, odszukuje informacje o książkach,

-czyta cicho o tematyce przyrodniczej i wypowiada się na jego temat,

-odszukuje właściwe fragmenty popierające wypowiedzi,

-tworzy w grupie mapę mentalną,

-redaguje notatkę o krajobrazie Grenlandii,

-rozpoznaje, nazywa i opisuje zwierzęta polarne,

-rozumie trud życia Eskimosów,

-odczytuje wskazania termometru.

Metody:

- Metody oparte na posługiwaniu się tekstem.

- Metody oparte na działalności praktycznej uczniów

Formy pracy uczniów:

- Praca zbiorowa

- Praca jednostkowa

- Praca w grupach

Środki dydaktyczne:

Magnetofon z płytą piosenki, mapa Grenlandii, globus, zdjęcia, albumy z Grenlandią,

lektura :Anaruk- chłopiec z Grenlandii”, ilustracje związane z krajobrazem Grenlandii,

listy o Grenlandii, kartki, masa solna, kartony do wykonania zwierząt, termometr.

Przebieg zajęć:

1. Śpiewanie piosenki „Lody na biegunie”.

2. Swobodna rozmowa z dziećmi na temat dalekich podróży, odmienności innych

krajów. Zaproszenie w podróż po Grenlandii.

14

3. Odszukanie Grenlandii na globusie, mapie, ustalenie jej położenia. Wypowiedzi

uczniów na temat klimatu i krajobrazu . Pokaz zdjęć, albumów.

Oglądanie książek, ilustracji i zdjęć.

4. Zapoznanie z egzemplarzami książek pt. „Anaruk chłopiec z Grenlandii”

5. Ułożenie i zapisanie na tablicy zdań jako tematu lekcji:

Grenlandia to największa wyspa świata, leżąca na dalekiej północy.

6. Wykonanie w grupach mapy mentalnej pt. „ Grenlandia”. Nauczyciel

przygotowuje listy lub ustnie rozdziela zadania. Klasa podzielona na grupy. Każda

grupa otrzymuje list z pozdrowieniami od Eskimosków i zadaniem do wykonania:

Odpowiedzi na pytania uczniowie spisują na przygotowanych kartkach.

Złożenie z puzzli kształtu Grenlandii i naklejenie na duży karton,

odpowiedź na pytanie: Czym pokryta jest ta wyspa, jakie morza ją

otaczają? (nauczyciel przygotowuje wycięty z kartonu kształt Grenlandii i

pocięty na kilka, kilkanaście puzzli).

Wykonanie postaci (z kartonu i plasteliny) Eskimosów i odpowiedź na

pytanie: Czym się zajmują mieszkańcy największej wyspy świata? Jak się

ubierają?

Wykonanie postaci zwierząt (karton , szmatki bibuła) charakterystycznych

dla wyspy i odpowiedź na pytanie: Jak Eskimosi wykorzystują zwierzęta?

Wykonanie igloo (z masy solnej wcześniej przygotowanej, folii

aluminiowej, wiórków kokosowych) i odpowiedź na pytanie : Jak spędzają

czas Eskimosi w igloo?

7. Prezentacja i omówienie zadań. Czytanie odpowiednich fragmentów lektury.

8. Połączenie wykonanych prac w jedną wielką makietę.

9. Zabawa muzyczno – ruchowa „ Dyskoteka pingwinów”.

10. Samodzielne układanie opisu krajobrazu Grenlandii, dla słabszych z rozsypanki

zdaniowej (fragmentów – dla uczniów najsłabszych) - podsumowanie

dotychczasowych zajęć.

11. Wklejenie lub napisanie notatek do zeszytu.

15

Scenariusz 2

Temat: Życie na dalekiej północy

Autor: Katarzyna Brauer

Scenariusz obejmuje 1 jednostkę lekcyjną.

Cele: - Umiejętność logicznego myślenia oraz ćwiczenie czytania ze zrozumieniem.

- Uczeń wypowiada się pełnymi zdaniami.

- Uzasadnia swoje stanowisko.

- Czyta ze zrozumieniem.

- Uczeń rozwiązuje krzyżówkę i odnajduje hasło.

- Wymienia zwyczaje Eskimosów.

- Wskazuje różnice w budowie i wyglądzie igloo i własnego domu za pomocą środków

plastycznych oraz ustnych wypowiedzi.

- Wylicza zwierzęta zamieszkujące Grenlandię.

- Uzupełnia zdania wykorzystując zdobyte informacje.

- Dokonuje obliczeń sposobem pisemnym.

- Współdziała w zespole.

Metody:

- asymilacji wiedzy – praca z tekstem,

- praktyczne,

- samodzielnego dochodzenia do wiedzy.

Formy pracy:

- praca zbiorowa,

- praca indywidualna,

- praca w grupach.

Środki dydaktyczne:

Kartki w kształcie kry, które z jednej strony mają sylaby; krzyżówka z hasłem; kaseta z

nagraną piosenką do ćwiczeń z kinezjologii; kartka z ilustracją igloo; puzzle zwierząt:

niedźwiedź, wilk, mors, foka, wieloryb, renifer; kartki z informacjami o zwierzętach oraz

pytaniami do tekstu; napisy nazw zwierząt; paski z działaniami Anaruka; karta pracy z

uzupełnianką zdaniową. Trzy poziomy: I poziom uczniowie uzupełniają sami, II poziom

16

uczniowie dokonują wyboru wyrazu z tabelki, III poziom uczniowie uzupełniają zdania w

kolejności podanej w tabelce.

Przebieg zajęć:

1. Powitanie.

2. Ćwiczenia z kinezjologii (punkty naprzemienne, punkty na myślenie, pozycja Cooka,

leniwe ósemki wykonywane ręcznie).

3. Utrwalenie wyrazów z ,,u” – południe, jutro, kukurydza, huba, pług, zuch. Czynności

ucznia: zamykają oczy i tworzą w wyobraźni obrazy z tymi wyrazami.

4. Odwróćcie kry na drugą stronę i odczytajcie hasło. Czynności ucznia: uczeń odwraca

kry i odczytuje: Czesław Centkiewicz.

5. Rozmowa:

- kim był Czesław Centkiewicz?

- co napisał?

- czego dowiadujemy się z lektury

- jakie tematy przedstawił w lekturze?

- jak wyglądało życie Eskimosów dawniej, a jak dzisiaj?

Czynności ucznia: uczniowie udzielają swobodnych odpowiedzi na pytania.

6. Drama: ,,Zajęcia Eskimosów z osady Anaruka”. Czynności ucznia: poszczególni

uczniowie przedstawiają czynność: polowanie, gotowanie, pływanie kajakiem, zabawy

dzieci, łowienie. Klasa odgaduje czynność.

7. Nauczyciel rozdaje kartki, na których narysowane jest igloo. Czynności ucznia:

uczniowie rysują obok swój dom.

8. Porównajcie wygląd domu i igloo. Czynności ucznia: spontaniczne wypowiedzi

uczniów.

9. Odpowiedzcie na pytanie: Czy treść lektury jest fikcyjna, czy prawdziwa i dlaczego?

Czynności ucznia: uczniowie odpowiadają uzasadniając swoje zdanie.

10. Kto obok ludzi występuje w lekturze? Czynności ucznia: odpowiedź: zwierzęta.

13. Przyczepienie na tablicy nazw zwierząt występujących na Grenlandii: niedźwiedź

polarny, wilk, mors, foka, renifer, delfin, bawół. Czynności ucznia: uczniowie odczytują

nazwy zwierząt.

11. Ćwiczenia z kinezjologii do nagranej piosenki.

12. Nauczyciel tworzy grupy. Każda grupa otrzymuje kopertę z puzzlami. Czynności

ucznia: uczniowie układają obrazek i przyklejają go do kartki.

17

13. Nauczyciel wyznacza jedną osobę z grupy w celu przyczepienia obrazka ułożonego

zwierzęcia na tablicy i odnalezieniu nazwy ilustracji. Czynności ucznia: z każdej grupy

jedna osoba wykonuje zadanie.

14. Za poprawne ułożenie puzzli oraz podpisu grupa otrzymuje po jednym kolorowym

pasku. Czynności ucznia: uczniowie sklejają paski i tworzą z nich łańcuch.

15. Nauczyciel rozdaje kartki z informacjami o wyglądzie i zwyczajach zwierząt oraz

pytaniami do tekstu. Za każdą poprawną odpowiedź grupa dostaje pasek. Czynności

ucznia: każdy uczeń w grupie czyta cicho tekst, a następnie cała grupa przygotowuje się

do odpowiedzi. Uczniowie czytają pytania i odpowiadają na nie.

16. Nauczyciel trzyma kartki z działaniami zapisanymi w ,,eskimoski sposób”. Czynności

ucznia: uczniowie losują kartki po czym zapisują działania oraz wyniki znakami

arabskimi. Za każdą poprawną odpowiedź grupa dostaje pasek. Czynności ucznia:

uczniowie doklejają ogniwa łańcucha.

17. Nauczyciel nakazuje usiąść uczniom na swoje miejsca. Rozdaje tekst do uzupełnienia

w trzech poziomach. Czynności ucznia: uczniowie uzupełniają zdania i odczytują treść.

18. Na zakończenie uczniowie sklejają powstałe łańcuchy w jeden. Dzięki poprawnie

wykonanej pracy, dużej wiedzy o Grenlandii, stworzony został kolorowy łańcuch, który

może być symbolem przyjaźni dzieci.

18

INDIE:

Temat: Modowe wpadki Indian

Autor: Magdalena Nagelska

Scenariusz obejmuje 2-3 jednostki lekcyjne.

Cele operacyjne:

- uczniowie wiedzą jak wygląda strój indiański, potrafią go rozpoznać i nazwać jego

części;

- rozwijanie znajomości kultury indiańskiej;

- pobudzanie kreatywności i wspieranie aktywności twórczej ucznia;

Metody:

- burza mózgów

- projekt

- praktyczne metody plastyczno-techniczne

- rozmowa/dyskusja

Formy pracy:

- grupowa

Środki dydaktyczne:

zdjęcia strojów indiańskich, tekst o strojach, kartki z nazwami części stroju indiańskiego,

arkusze szarego papieru, materiały do wykonania strojów, przybory plastyczne.

Przebieg zajęć:

1. Nauczyciel prezentuje zdjęcia tradycyjnego ubrania indiańskiego i zawiesza je na

tablicy. Uczniowie, w grupach, otrzymują nazwy poszczególnych części stroju na paskach

papieru (np. legginy, nogawice, mokasyny). Ich zadaniem jest zdecydowanie gdzie na

zdjęciu umieścić daną nazwę, przyczepić ją oraz uzasadnić swój wybór.

2. Nauczyciel czyta tekst opisujący stroje indiańskie (damskie, męskie, świąteczne).

Uczniowie słuchają i poprawiają, jeśli to konieczne, swoje wybory.

3. W grupach, na dużym szarym papierze, uczniowie tworzą projekt stroju indiańskiego

pamiętając o jego charakterystycznych elementach.

4. Z dostępnych, zebranych i przygotowanych wcześniej materiałów, uczniowie

wspólnymi siłami realizują stworzone przez siebie projekty strojów.

19

5. Prezentacja projektu i wykonanego stroju (strojów) - porównanie projektu z

wykonaniem. Rozmowa na temat wykonanego projektu każdej grupy.

6. Rozmowa na temat wygody, użyteczności, trwałości i estetyki strojów indiańskich i

tych przygotowanych przez uczniów. Próba zrozumienia kolegi Indianina i tego jak się

czuje w swoim ubraniu.

Scenariusz 2

Temat: W krainie Indian.

Autor: Magdalena Walińska

Scenariusz obejmuje 1-2 jednostki lekcyjne

Cele operacyjne:

- dzieci potrafią posługiwać się i odczytywać mapę geograficzną, wiedzą gdzie leży

kontynent Ameryki Północnej i czym się charakteryzuje

- zapoznanie dzieci z odmienną kulturą i warunkami życia na podstawie plemion

indiańskich

- kształcenie zasad tolerancji i akceptowanie odmienności innych ludzi, poszanowanie ich

godności osobistej oraz oczekiwanie tego samego w stosunku do siebie

Metody:

- dyskusja

- burza mózgów

Formy pracy:

- indywidualna

- grupowa

Środki dydaktyczne:

mapa geograficzna Ameryki Północnej, krótkie teksty oraz ilustracje charakterystycznych

dla tamtego rejonu zwierząt i roślin, fragmenty tekstów opowiadań m.in. "Sachem" H.

Sienkiewicza, arkusze dużego papieru, karta z pytaniami quizowymi i plansza do

poruszania się pionkiem, kostki do gry, pionki

Przebieg zajęć:

20

1. Luźna rozmowa z dziećmi o kontynencie Ameryki Północnej. Przykładowe pytania:

Czy znacie taki kontynent jak Ameryka Północna? Co wiecie o nim? Z czym Wam się

kojarzy?

Zapoznanie z geograficznym położeniem kontynentu - jego walorach, klimat panujący,

roślinność, zwierzęta charakterystyczne.

2. Praca w grupach, burza mózgów – na dużych arkuszach papieru – Kim są Indianie?

Następnie poszerzenie tej wiedzy o pracę z tekstem skonstruowanym przez nauczyciela na

temat życia, zwyczajów i obyczajów Indian. Uzupełnienie arkuszy papieru o nowo

zdobyte informacje. Prezentacja prac, wnioski dzieci.

3. Quiz. Dzieci w grupach odpowiadają na pytania z zakresu lekcji dot. Indian, poruszają

się po planszy by zdobyć totem.

21

JAPONIA:

Temat: おはよう [Konnichiwa]. Poznajemy język japoński.

Autor: Marta Fiergolska

Scenariusz obejmuje 2-3 jednostki lekcyjne.

Cele operacyjne:

- Uczeń potrafi wskazać cechy poszczególnych alfabetów japońskich.

- Uczeń rozpoznaje podstawowe znaki kanji.

- Uczeń potrafi zapisać i wymówić podstawowe wyrazy w języku japońskim.

Metody:

- Dyskusja/rozmowa

- praktyczne metody plastyczne

-  zadaniowa

Formy pracy:

- indywidualna

- grupowa

Środki dydaktyczne:

Aneks do podręcznika, komputer z połączeniem Internetowym, słowniki polsko-

japońskie, ilustracje przedstawiające podstawowe znaki z alfabetu kanji, ilustracje

związane z Japonią i znakami tworzące zdanie, duże kartki, pędzel, farby, nagrania

prostych rozmówek polsko-japońskich, ilustracje i ich podpisy w języku japońskim.

Przebieg zajęć:

1. Przywitanie się z dziećmi po japońsku.

2. Nauczyciel przyczepia na tablicy ilustracje zawiązane z Japonią pod którymi znajdują

się znaki z kanji tworzące zdanie po japońsku. Uczniowie w trakcie zajęć muszą

wykonywać poszczególne zadania, aby odsłonić obrazek.

3. Zadanie 1 àSzukanie przez uczniów informacji w Encyklopediach, Internecie na temat

alfabetu japońskiego. Sporządzenie krótkiej notatki na jego temat.

4. Rozmowa na temat alfabetu, czy podoba się uczniom, czy chciałyby też taki pisać.

5. Zapoznanie się z alfabetem (Harijana, katakana, kanji)

6. Zadanie 2 à Znalezienie podpisów do ilustracji w języku japońskim.

22

7. Zadanie 3 à Pisanie pędzlem na dużych kartkach pojedynczych znaków kanji.

8. Wysłuchanie krótkiej rozmowy japońskiej.

9. Zadanie 4 àUczenie się prostych zwrotów po japońsku (przedstawienie się, podanie

miejsca zamieszkania, zwroty grzecznościowe, liczebniki itp.).

10. Zapisywanie prostych zdań alfabetem kanji.

11. Odsłonięcie zdania: 日本に行きたいです。(Chcę pojechać do Japonii.)

12. Przetłumaczenie zdania przy pomocy nauczyciela. Rozmowa z dziećmi, jak się

ustosunkowują do hasła, czy chciałyby odwiedzić Japonię i dlaczego?

13. Podsumowanie zajęć.

Scenariusz 2

Temat: Japońska sztuka.

Autor: Lucyna Markowska

Scenariusz obejmuje 1-2 jednostki lekcyjne.

Cele operacyjne:

- potrafi ułożyć kompozycję kwiatową,

- potrafi stworzyć komiks rysunkowy,

- umie przy pomocy instrukcji wykonać proste wzory origami,

- pamięta o estetyce pracy i stanowisku pracy,

Metody:

- stacyjna,

Formy pracy:

- indywidualna,

- grupowa.

Środki dydaktyczne:

kolorowe papiery, kwiaty, kamienie, gałęzie, wazon, liście, kredki, pisanki, materiały o

różnej fakturze, klej, nożyczki.

23

Przebieg zajęć:

1. Przywitanie dziećmi ukłonem japońskim.

2. Nauczyciel przedstawia krótkie informacje dotyczące ikebany, orgiami i mundurków

szkolnych w Japonii.

3. Podzielenie klasy na 3 grupy. Każdej grupie przypada inne stanowisko: ikebana,

orgiami i mundurki.

4. Na stanowisku pierwszym dzieci same lub w parach tworzą kompozycję ikebany. Na

stanowisku drugim dzieci układają papierowe figurki metodą orgiami (maczek, girlanda z

kwadratów, kapelusz). Na stanowisku trzecim dzieci same lub w parach projektują własny

japoński mundurek szkolny.

5. Po wykonaniu zadania na danym stanowisku następuje zmiana stanowisk. Każde

dziecko musi wykonać prace, z każdego stanowiska.

6. Wystawka i omówienie prac.

7. Zakończenie lekcji ukłonem japońskim.

24